• Tidak ada hasil yang ditemukan

Pangrasa tresna bangsa.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Membagikan "Pangrasa tresna bangsa."

Copied!
24
0
0

Teks penuh

(1)

No. 2 Taoen V. - 11 Se tember '37.

p

Sabtoe S Redjeb ·:~;..

ANJEBAR SEMANCAT

11ireet~ur' Dr. R. SOETOMO Hoofdred. • IMAM SOEP ARDJ

Soerat kabar m.inggon baaa Djawa adhedhasar kebangsan, njebar semangat manoenggale bangsa lndhonesia.

Adrese:

Regane langganan 1 k":".;artaal (teloeng aasi) f 1.50. Kena dibajar saben sasi

f 0.50. K\ledoe dibajar dhisik.

Redactie oetawa Administratie ing i

Paviljoen G. N. I. Boeboetan

Di wetokake saben dina Sabtoe dening N. V. Handel Mij. Drukk.

.. Indonesia" Soerabaja.

Sawajah - wajah kena ndjaloek dadi langganan, nanging jen leren koedoe

ing wekasane kwartaal. Telefoon

S 0 ER AB A IA.

I

Redactie

I z.

3489.

Advertentie 1 regel f 0.20; apese • f 2.- sak- pasangan. Kena ndjaloek

tarief marang Administratie.

PANGAREP AREP.

J EN

nintingi sesorab, pltalco- nan Ian wangsoelan Ing pa - repatan Volksraad, kira boengab banget, dene swasanane pirem- boegan ing parepatan iki, saiki alceh banget owahe hro dbek

biju.

Sawatara bab, wis taoe kita andbarake fng keoe. Boeroe iki ana rong prekara maneh kang moewoehi p9!andel kita. jea beba·

dan Volksraad iki njata ana pae- dahe. Kapisan motie ne sedoeloer Soekard10. m~lrsoede soepaja pamrentah ngangkat burgemeester bangsa kita, kapindbo m0rie-ne toewan Datoe' T oemenggoenQ soepaja bangsa kita. ana sin;i diperdi niekel peg::iwejan mg AdYiseur lnland!che Zaken, icang karo karone padha ditampa, Ian disanggoept betj1k den1ng wakil pamrentab klawan katrangan kaog aogoembirakake.

Wis lawas. Voiksraad diparabi

•• kemidbi omong" dening ~olonga::i

ltang maoene soerbik njamboet- gawe bebarengan karo pamrentab, me ga ."llanoet panemuene ora ana ketatalar.e.

Nanging, sar..jatane ora moeng saraseban iog sadjrone Volksraad wae kang arao~ ana wohe, malab parapetan ir.g vergadering open- baar, oega kajn mengkono. Wingt

d1rembot>~. dimoepr:ikati, saild doeroeng ditandanyi •• sesoelc wis padba lali.

B<t

li menjang kesanggoepao ing Volksraad maoe.

Aten arene bangsa kita, ma- noet Prof. Mr. C. van Vollen- hoven ing boekoene .. ln<lie gi ~teren

en heden" nerancake jen: bangsa lija satemene krpeoak ngereh bacgsa kita iki, moeng wae bangsa kira iki jen kang dipertiaja maoe mblendjan1, bondjoer ilang kaper- tfajanne, satemah bandjoer dadi moengsoeb.

Ka, ijandelane bangsa kita kang sai1d roemandjeb kandel ing sanoe- barine maoe, moega moega pe- ngarep arepe marang Volksr;.ad maue bisoa maoedjoed wohe.

sarra adja nganti gaw~ ~ela­

ning pikirr, kang satemah neka~a\ce kabanan kaog orr.

betj1k iog pamboerlne.

Administratie

Pangrasa tresna bangsa.

1-a~gih~ kac~"'·

BINABAR SAKA TOEHOENING SASANGGEMAN.

Bilih idjengandika poenika bapa, wadjib aogajomi dhateng soeta andika.

P

AN

JEBAR

Semangat, tan- sab r.oeboni aranne. njebar njebarake s1>maogat oetawa daja oerip marang para doemadi.

S<'man1,at oerawa daja oerip,

I

mangkono saweoebing sardjana anggonne mercieni, - ja1koe kekoe-

I

watan kang bisa ndjoemenengake , kaloenggoeban kita dadi t1tah

1 1

sampoerna,

Ora kendhat nQgelarake ka- I' wroeb Ian wewariih roepa roepa kanw dadi boetoi:hmg pasrawoe- ngan: pasrawoen..,an ing sadjro- ning omab. pradja, Ian babrajan donja.

Mangkene iki aran netepi pepa- keming darma.

Ing ar~tarane wewariih kang pirang pirang roera. oega ora arang tint:moene woelang woeroek kang minangka pa11goelabing boedi, pe1b1kan saka wewa·

rahing para witjaksana sarta apan~ilon para oetama. Kerep

I

kagelarake anane piwoelang2 kaog

wos~e pangadjalr, soepaja o~r•p

kua gelem miloe ngrasakake marang roewed renrenging bebra- jan, njoeda kaboeroeban kang moeng kanggo prr loening dhiri pribadi. ngendhib bawa kamoerkan kang isib tansah loemeno.<ket iog rasa Ian sanoebari. WetoE'ning wasita was1ta (pitoetoer) kang maogkono. karepe kang noekartes (noelis) ora teka nedya akon soepaia wong padba oingQalake kadonjan, ngemobi .radjabrana b;,bar pisan kaja tjara1'ing para B1ksoe, Jo\Ji ing djaman Hindhoe, nodi ot:rip nglampra moeng nganggo sandbangan kltkaning kajoe akal..>eng patra (b~tbok pa- ngE'misan1 bae, ora babar pisan.

Jen bola bali ana anaharan mang- kon.o oetawa sabangsane. ora lija md"eng marga ndeleng kaananing ! pasrawoengan kang .katon kosek, i

mrena mrene padba reboet adeg·

oengkoel oengkoelan pangoewasa.

kang ikoe maoe djalarane manawa tiniti oega, moeng saka babaring pakarti kang ora blsa ngendbaleni nepsoe.

--Anane crisis, malaise, kawawas saka ndjero, ikoe ora lija sa- babe, ija saka roes.aking d11wane para manoengsa. Mangkene pa- ncmoe kang wis pantog, awit kabE b panggawe ikoe satemene dadi ajanp Jjangc.ning boedin~.

Tjoba karaosn1 I Jen moela ora awatalc moet1ca, apa ija ge-. lem oeri J tan Fa mikir marang kasoesabaning lijan ? Soemang\:fa bgaliba maueh !

o~wonw kang awatak kasoesoe.

ora bakal bisa sareh icg sal.iarang gawe.

Oewong kang mentalan (tegan),

tan~eb bisane krasa trenjoeb sa manQsa ngroengoe pasambating l1jan. Mangkono tetoeroetane I Dadi sapisan maneb, wasita warna warna kang woes nate ktigelar ana p.,niebar kene, doe- doe wewarab kang nijat kanggo moentbes maraog kakarepan ngga- joeh kadonjan, karept kang bakoe:

moeng soepaja bisoa anggonne mranata migoenakake kadonjaoe salaras karo idbam-idbaman ngga- joeh tata tentrem. ngoedi ka- mot-ljan, kllwirjan.

Kita njoemoeroPpf Ian ngra- sakake marang karingkihane, ke- koerangane taoah sarta kabangsan kita ing pirang pirang bab, apa maneb ing babagan panQOepa·

djiwa, bangsa kita katon koetjiwa oanget; ikoe oega perloe dia- djokake. didandanf, diarab ka- tjoekoepe. samono oega tct>mrap bah lija-lijane kang isih kerber.

mBok.mRMWa ora moeng sldjl oetawa loro bae lcang padba ngaranl, jen karoesakaaing pradja

ANTE PAN.

woNC:s kang pinter njam- boetgawe, naoging ora antepan, tegese moeng dbemen njar. ora toememen eng~onne nin- dakake pegawejan, nadjan wong pintera d1kaja ngapa, ora bakal bisa mC'edioedaKe asile pegawejan kantbi berj1k, ora succes.

Kanggo nekakake succes, pe- gawejan kaog apik ikoe, daganga, boeroeba 9etawa leladi ana fog pagerakan, .t.edjabane njakoep ma•

rang pegawejanne, koedce ndoe- weni wewatakan antfJ::an.

Antepan ikoe saka: mantep, madbep, tetep, satemah bobote an- tep, ketjandbak sedyane, karE'gem nljate, katjekel gegajeebane.

Bisane antepan jen ngrasa ndoe- weni wadjib marang .kang ditin- dakake maoe.

Ian bangsa kita ikoe ora moeng babagan n-ijaba tbok, nanging perangan ndjero. jaikoe djiwi1ne • rochanine, ija katoet roesalc. Oja•

laran saka ikoe, woes samesrbine kanggo ndandani dj1wa kang roesak maoe tansah rinoban ing woewoelang kang migoenanl.

kang bisa nangekake marang ica- karepan nedya oerip mardika.

sampoerna ing lair Ian batinne Kabeh ikoe bisa ltasembadan, fen oerip kita ran5ah netepi 10g sasanggeman, adja nganti lali.

Kagoelanga not>honi sasanggeman kang tjililt - tjilik, kira bakal bisa r.ggajoeh rekan noeboni [oetepi]

sasanggeman kang gedbe -gedhe.

Sasanggeman roemeksa Ian ndjoen•

djoeng loehorring bangsa, koedoe kadarbe dening wong kang mang•

..10n ing nagara kono, apadene ngrasa noenggal dadi bangsa maoe.

Anggon - anggon tresna bangsa, adja kinira jen lagi bae :oewoeb anjar. aniaran djalaran saka ana•

ning obah - obahzrn, nanging rasa maoe wiwit bijen moela paotjen woes ana, katitik saka atoere S.ang Widoera ma•ang Praboe Drestbarata, nalika Sang Praboe kagoengan karsa ngoebyoengl marang 1indake poerra Koerawa kang ora prajoga. mangkene:

.,Dboeb Ratoening bawana.

kana padeeka ingkang makatea waoe, oeloen boteo najogyanf.

(2)

~~ja 2. ..PAN

J

H 8 AR SB MAN GA f ..

---~ •

'i SEPTEMBER "1937 • 1ampoen kaladjengaken. Sae.

melanging manab oeloeo, mbok- menawi damel asoring daradja·

dipoeo bangsa padoeka."

Arja Widoera menggak marang karsane Sri Drestbarata, marga 11gengeti maraog kabanosane adja nganti tot>miba asor. Pdngowel maoe woes tetda metoe saka ram trema, pangreksa marang lta bangsan.

Kita oerip ana ing diaman relcasa. bisoa lc.atampa kaja dene aasanggeman, wani miloe njangga rekasane : sadjrone mangkene, kfta oega doewe kapengin, pa- agarep - a rep oerip itapenak.

moerih salaras, kita oega koedoe aanggem, gelem, toemandang, aakarti, kanggo mantjad saka rekasa menjang kapenak. Jen kita ora sanQgem namrani Ian nan- dangi, kena inQaranan tiidra.

Mangka pangaodikane Sang B •ma:

.. Akoe ora bisa njidranl easanggeman, amarga kabetfi- kan dak. anggep loewib ad,i tinimbang kaoeripan, sarta !'a- sanggeman ikoe kanoegrahan kaog pioangkaoe saka kaswar•

gan."

PANANDHANG.

Aagger anggering kodrat laa adege oeripe macoengsa.

(T j and hake P. S. No. 1).

R

INGKESANE kawroeh pa- nandbang ikoe mengkeoe:

kadacijao (ge volg) kang kasao·

dhang deoing badao. ikoe diara'li wobing karma oetawa paoandhaog.

Panandbang ikoe k.aja karma, ana toElte oetawa soemb~re (oorzaak).

Par.andbang toenirap badan wadhag: loewe-wareg-keware- gen, lara-wara!I, sajah-ora sajab, oerip (lahir)· a:atl, bi!!oe, boedbeg·

tengeo, gatbekan daedbel [toe- mrap oerek, doedoe plkirj.

Paoaodbang to~mrap badao aloes atl (asrrdallicbaam): soesab- boengab, tre!o&qJething. djenQkel, gela-leQa I. I. I. O:iiking ati ikoe getere tekan ing oetek Ian djan- toeng, tP.rkadbaog krasa ora ke- p~oak. Moelane ati ikoe sok di- arani djantoeny Ing ndjero :Jhadba eltniog wong sinij koerang titl.

M. Poenapa kenging badan afors ati poeoika ~awastanan

badan raos prpenpinar1 ?

G lia brner, panljen badan ati iko~ madt"g saka djasad sing krpen~in -esamboengan k<1ro dja,ad w~dhag inQ donja. l~oe tandha, ien badan maoe dol"roeng

diwa~. J~n wh d1w,.isa, pe11engi- oane bandioer roemo,.ciroe maranQ woedjo,.d· wo<'!dioeci aloe-1 ing a lam aloP§. Meo~kono 1koe w1~ sames- tbit1e.

Badan aloes pikir ikoe ranar.- dhange moeng pt"teng mor"op:irh lay pengertijaa [ora ngert1], Ian

lcosok balioe. Jen doeroeog di- wasa, kr:r~p lcepetr:agan, awir lce- ridboe deniog daja prabawane baJao atl Ian badan wadbag Dene jen wis diwasa, senrosa Ian padbaog, oewal saka godha rentjananing ati Ian badan wadh:.g:

nanging isib oganggo wates. Od- di prasasat kebanda awake dhewe Badan aloes pikir il:oe ora ana titikane. endi sing laoang, eodi sing wadon.

Badan pikir kang isib timoer (baji), moeng· nggarap kawroeb iog alam donja bae. Jen wis.rada moendbak diwasa, wis bisa was- pada iog alam astraal, ija ngQa- rap kawroeb in\1 alam astraal.

Jen gelem nggarap kawroeh ing alam donja. soemoeroepe loewib teges. Jeo wis moendbak diwasa maneb, bisa waspada iDg alam mentaal (pikir]. oygarap kawroeb ing alam pikir oganggo woedjoed- woedjoed ing alam pikir. Woag kang wi9 semono kadiwasane, bisa njakoep kawroeb iog sadjro- nino triloka.

M. Tijaog limrab sakoela poe·

oika poenapa sag(>d madjeng d1.>emoeQI dradjat samaaten ?

G. Mestbi bakal bi,,. rn:id1oe ·1

tekan dradjad sam'•"o Naoo•ng ija DQSDQQO Wekloe rirnnp7 ew,.e ' taoen lawase, sa ~ 1se pcabote solau. salin ambal-a111balan.

M. Badan aloes pikir loeboer oetawi b.,edi kados poendi k.:te-

ranaardpoeo?

G. SJka karanQanlcoe sinQ dbi- sik-dhisik lcerep ngandbarake ba- dan aloes, pikir loehoer oetawa boedi, ikoe loewib aloes tinim- bang pikir loemrah. Sing disenen~i

kawroeh sing ga1b gaib Ian ka- hanan sing lang~eng.

Saben wong wis toewoeb badane boedi oetawa manoesa sedjati, nanging meb kabeb is1b ringkih banget, pra~asat isib baji, isih di-embdni dening prabote, ka:iggo lantaran koelak kawror:h log alam donja. NaooinQ bareog wis tjoekoep kawroebe kemajao, roemasa kebanda deniog prabote, relcasa ogroewate.

Saia moen<ibak diwasa badan bot"di, sa1a ogerti Ian saja dbemen marang kawroeb gaib ga1b, ka- banan lao~HJeng Ian Kasoenjaran.

Sadioa dioa dafa sen1angate doe- moenoeng ing boedi. Prabote trigoena siog ngribedi oerawa sing mbanda awa~e. baodjo"'r roewet dhewe, nglokro tanpa daia. Aogger semaogate boedi made\) ing awake, prabote ija bandjoer roewat dbewe. ora perloe katbik nganggo d1roewat.

Sang boedi saja sot>tji Ian saja tidba pt>nQert1jane bab Ka~oenia

tan, temabao roemasa, :en awa,e ikoe woedjoed maja, tanra a:iji, lanra tegeS, maJab doedol!' bMang-

bara~g, jen diwawas karo K .. dja- ren. Ing kono torwo .. h Rasa di·.1tine 1Sang Pribacii, Plrrilcing Gesang Acol!nQ sawoe-ro• hi. Sa- tf mene P(lbad1 ilcne o.,,bakan

o~tawa enegip.ne G~san~ A~oenQ

sl\wneroeb. Wiw•tane ija is1h

ring~ ih bang,.t, lawas - lawas mornd.,alr diwasane Ian daiane.

~awi!le maewof' .. ewoe t;ioen.

koewasa oyroewat prabote jaik.oe

Ing ndboewoer iki gambare para bestuur Ian wargane P.P..V.I.

(Persatoean Pegawa1 Van ln1Jen) ko~:npo ·lane sed1"loe-r kanq padba njamb.Jet';]awe ing Oru'<lce-rij Van I 1~e-:- S..ierabaja, perloe

n~raperake pasadueloeran, wbi>tjiki nasibe adbedbasar todoerig tioo,.Joen\l roepa roepa, naanakake tje~en\'.)an, foods kematian hµ. Saik' lide :ma wi~ ana 8

> ;

sarca ratjak.e padha dadi laP.r e P S. Kaor:m hoeroeb paotjen koedoe n1J.':lin~1i menfang rakPte pasa:ioeloerao golongane dbewe. soepaja bi~a roekorn Ian betjik eltooomient>. ora pidjer d'lrii cun~'lnane linrah dha,.;it ~;i;:it>padban€.

Kita memoedji P.P.V.I. bisane semi'.=ocloer !

prabot kamanoe!an, badao· karana saprabote. Sang Pribadi ikoe doedoe maooesa (men~cbbeid),

loegoerie Ra~a - di"•;, kc>ja -kaja toens:ig;il rasa karo G'!sang Agoeng satemene isib tangeh, awit San~

Pnbadi tansah madeg subrect bae : dene KasoPniatan tansah dadi object -e. Men\lkono kanthane lng sadjroninQ doemadi. Mangka Kasoenjaiao ikoe ora taoe object (ing sadjr.Jning kawroeb Kasoe-

n.aran saw,.ctot:h).

Dadi pangrocwatan oetawa prangrot"tjatan ~koe ana ronQ tararan: I adeg:ng manoesa St'dfati oetawa bot>di roewatin~ triQoena oetawa ontliiting panaudbanQ tri- goena. II ade~ing Pnbadi, roe- wating kamanoesan oetawa on- tjatiog panandhang saka doemadi.

Bab iki roengsit banQt't.

Wekasan Rasa-toenggal, loewib deoiog roeng!lit.

SOSROSOEMARTO.

BAB N1\MPA L4N MARA I

.DHAJOH.

Wo~woehan Sitpala,• moer:h ganepe.

K

APARF.NGA alroe moe· 'lil!Ol'bi orejan~ ~edoPlnt>r

Pak Kl."mf'M, ing P. S. tg. 21 Au.-m•u~ ! 9 1.1 iki.

Dbajob ik.oe ana kaog: I.

Loewib dhoewoer pari;ik:ite o!'ta wa oemoer· oemoerc1ne. II sapa- db:t-padha oetawa sadiadjar.

PangangJo: Toe-mrap sadoe·

loer kang kasl'mbadan oetawa katjoekoe-pan, ien tamoe-ne me·

ngaoggo tjara Ojawa, enoqonne nemoni prajoga tjara Ojawa.

Den~ ien tamoene mang<1nggo tjara Walanda. en~HJOnne nemoni prajoga ngangpo rantallon, apa dene kang ganr.p. P~rloene soe·

paja tamoene kr<1!la rese-p Ian seoeng. ora ewoeh pakewoeh.

Loewih prafoga maneb lea kang aernord m~npan~rno kanQ nelaka!ce noa~orake !lar1rane dbe·

we (merendabkan diri) ngad1eci t;:imoe, oepama: Jen brbedan kang v.oioQkis. d1a,e tot-toep.

Loew1h-lo.-wih j~n tamoene ka- seboet golon~an I. adj.t nl':moni n\}anggo iii.et rjoetjoekan andjt:n- tbar.

Solah tingkabe: Kang soema- nak, andbi4p-asor raga, soemih wab maoeh gembira, 11oepaja tamOl!'De Sellen\! atine. s~oadjan

angQonne nemoni wo~~ lcrasa kt>sel Ian nuantoek, nanginp adja n~anti

nQoerak [ rioendhoena] tamoeoe.

Oala!'ian ngoelet oerawa angob bae <1riia n.·anti Awit ien ketang~

~or tamoe lcanQ lantip graitane,

me~tbi bandjoer pamit moelib.

Ses,,.-poehe: Kariiaba panQan (wedano). ana m;ineb k;a;,q pre- mati banget, 1a•koe: .. Wiriara"

Nem(lnf ramoe ico,.dc-e l-ang a was ing semot>.

J

•ri t,,.m,.,ene soedllgar, kordne d·dj;ik rPm·

bot"g•m bab dol t1no .. lrn ... J~n tllmo~ne banQ•a nooPlllm"' I .lam, d1dialrA'la rPmkoeo"'n b1b k<1i!1la ..

mt1n. Mang~ono oe-ga 1en tamoeoe wo,·g s:>a .1erakl'ln, t<111i, goeroe l.1 p. Octdi remboige kang aaroc.-

(3)

.-f

SEPTEMB!iR

1~37.

.djoek karo lcawroehe tamoene:

Ian adja oenarjad !

J e

n m a r a d h a t o h.

a. Paoganggone : Koedoe kaog bares, prasadja resik.

• Adja manoanggo kang oeka- n t' ka. LtJewih2 jen : Jertamoe Ing -iJOloflgan kaseboet I. Ambak . ambak moena panganggo sok

odadekake serikiog panggalib.

b. W.::ktoene: Adja mertamoe ing wektoene wong toeroe oe- tawa [ mangan j, araben tt>ka sadoeroen9e oetawa saoewise. Jen ben\:ii moelibe adja kawengen.

Apa maneb adja nganti ka- soe wen, soepaja kang doewe

·Oma b ora nganti boseo [kesel

I.

mbokmanawa arep doewe preloe l1ja. Moelane koedoe kang awas inq semoe. l\.'lertamoe adja ngantl ndadekake roegine kaog ditamoni (ing atase wektoe).

c. Tata ktar1'ane: Telcan ngarepan omab, aweha tandba

·(sabawa): koela ooewoen. Jen kang doew~ omah pinoedjoe ora .ana ngarepan, adj=t aoe-age mleo:-

boe loenggoeh ; ngentenaoa iog latar nganti sawatara menit.

Jen kapinoedjon ngrem~oeg

ban kaog loetjoe loetjoe, ng;-.inejoe adia t•ekakakan, iko~ saroe. Loe- wib2 jen ngadbep prijaji sepoeb .oetawa prijaji poetri. Diarani digsoera.

d. N,un;nni pasoegoe:han koe· .doe kdng rah;1b, adla lewa1•

Mamahe adja ngaoti kep!Oen<Joe ketjape. · ... .:;··J! .·;f.; . . ;'..)

e. Loenggoehe : Adja sak grok- groke bae, koedoe bisa mapanake

.aw.-:tk (ngreti marang bobot

timbange awake). Ad;a nqaoti

·d1arani .. loengqoebe lcemadjon."

Loewib2 jen bebareogan Ian pri- jaji sepoeb Oe!awa poetri, koedoe lcang loew1h hoermat. Loen~·

Qot>be ).aoq tadjem, anten(l, .dj-'ltmika, adja thioQ:.tk - thfngoek,

adja toempaog dbengkO>?I.

f. Goeneman: Tangane adja .karo s:-awejan, witjarane adia kera1-keras. Apa maneh adja sole

.aogob, disawang ~ree.

.Adja kf'rep2 mPrtamoe. lkoe -dadi pakoelinan ora betjik.

g. Toemrap prljaji pindh11ban anjar, oepama : salra tanab Oj.:twa 'T ~ngah pindbah Naodon. sales tanah Diawa Weran, h•11 Sof'ma- tra enz , kot>dOf' enQQfll rjinaoe marang adat tata tiara ing pang- QOnan aoj;ir mao~. soepafa jen ma•a dbajob oetawa ana ing pa!amoean, ora nwot>tjiw11ni, .diarani .. engga.I bi!a rjampoer."

Mesrb1 enggal soeg1l:i sanak.

Awit ing sahen n::ioara lkoe p~dha dcJewt ti11ra dhfwe-dbewe B~b.1-ia11f: .. Dc?~a mawa tjara na11ar1 m:swa t-1ra." •

Woesana soemmJg11.

M. OETAMA.

..P A N

J

b: B A'(( S

.B

MA N G A 1

Deoing. R. M. SOEDARJO TJOKROSISWORO.

A

PA kang diaraai mode, ratjake p1ua matja oewis padha mangreti. Moenggoeb tem- boenge Ojawa kang marbis. ora ana. Mol'la prajO'ifB ora didja- wakake. Mode ikoe kaog loemr11b in~ baba~an pengaogg~n. Ora moeng toemrap para wanita;

aolongan prija mangkono OeiJa.

log tanab ltoelonan, kajara ing ing koetha Paris, Apa dene ing Amerika, mode ikoe loemintoe.

ora ana pedhore. saben hyar salin gagrag. Ing lndhom~sijah oega ka- dajarJ oewabin~ mode kaog tansilh kemrengseng. Malah toemrap tanab Ojawa kene. mnde ikoe ora moen\l ino h;ih,.uan pen11ang- gon bae. S.-st'ndh:->na'l, potjapan, toetoeoggaogari, Jan sapanoeng- galane, oepa doewe mode.

Pradja Dalem Soeralc:arta Hadi- nin.;rnt, toemrap mode potjapan oet..iwa se~eodbonan, oewis ka- d1oi>wara.

To .. ladha sawatara k:ija prate Ian

ka~eboet ing nriisor iki:

Kira - kira limang zaoen ke- poeaglc:oer, porjapan kang dadi mode ing Soernkarta 0P.n1oe- ti• kak-santak. nganggodila';lokake, jaikoe: ten a n Cs pa pi j

e,

di- oerjapake t Dan pa p j

e.

San- dhoeng dje~loeg, ija ana ing ngendi bae, lagon maoglc:ene iki tansab dioetj:ipake oewong.

Sa!irepe oenen oenen maoe, djemedhoel morfel anjar, neoine:

i a -p r a, jaik.oe salca tetemboe- ngan · ii a a pa o r a.

Lagoo kaseboet fr g dboewoer moeng oemoer sadbela, kasoesoel lagon anjar kaoa oetjap oetjapane ora tjekak - santak, nangin11 alon, oggaloer aogoeler lcambaog : tijang kok maaaaasl

S.:iiki ana mode potfapan maoeb, naoging lamoeke sadiak oew1s tj~dbak Ian ko.-boere. Po- tjapao kang poengkasan iki loewih dawa 1 pip a I and a, n go no w

e

k 0 le n e s 0 e. . . •

Saiki oewis wiwlt ora pati oemyoeno dioetjapake angger bo- tf1.1b oetawa angger oewong.

NetnQing sarihlia eonglcas, ora woeroeng lja bakal ana mode potj.:tpan maneh. kar.'\} loi!wih hebat dan g .. mpar . . . . • . T~m­

bol'OQ bob at ikf ma1ah rad.t a wet. s.~b .. be kiralcoe amargit tem- bOf>OQ .. hebat" maoe panr•en tt>mhoeno lcano OPrio, do .. doe teom· boeog gMhoelc11n. lno k;isoe!lao;tran D;;iwa sar ta ka:'IOesastran hdo-

~,.sia pan ti en B"a tt>m lio~ng ,.h~bat", kP11g san11djan ora lc .. rep kanggone, naogin11 tarkadbaog

diboetoebake baoget.

Mode panganggon, mbokmana · wa lnu saindeng1ng Indonesia saiki mratah, j..iikoe dtas boekalc poet1h, kemedja sarwa kelrm, dbasi poetih.

Mode pangan\'.jgon ora moeng wo<>djoed oetawa warnane barang.

B~dhahaa [poton~an

J

samono oega. Para matja mestbi ake b bng i!lih k.>linoan mar;ing mock .. di~s pendbek tilana kombor" ...

S3dbengah m o d e ikoe se- dj .ltine moeng g e by a r ; mbok- mana wa jen didjawakake mang- koao(gl'byar) ija oewis moegi;ioeb.

o~pama sawangan moeng katoa sar!erarnan.

Ing d1a9::td obab-obahan oega .. na mode. Sa·ehoing )ajang kabar ikoi! gandheng banget Ian aoane obab.obaban oetawa pergeralcan, moela mode ing pergerakan oeg& ndajani karedhaksen lajang b·h-lr.

Saiki lamoeke woes 'gendboeki, bakal ana mode anjar. Bedane Ian mode ing pasrawoengan

oemo~m. mode lnQ djaQad per- qerakan ikoe mestbi n a t o n i lrjan, jaikoe gawe seriking golo- niJan lija, kaog oega loemban ana pergerakan, sanadjan sedje lnkoe- oe. Wektoe ilci potiapan .. N:ng- rat" arep dilari!ake. Ing .. brang kodon", Djakarta, ".O'is ana poe- poetjoeoke. Para Loehoe:r, golo- ngan bandara, l:!eboe bangsane prif ail oega, d;angQo poiokan.

dakono· kono. dining rat - oingrat- ak.e. diolok olok, dislgeni (ditjoe- rigakake). dianggep golonganing babrajan kang ora aoa pigoenAne.

ora ana adjine. dipaido ora bisa noeotoen kawoela, amarga djare oeripe seneog. Wong kanv seneog oeripe. mangsa bisoa noentoen kawoela keog oeripe ml'sakat I?

Ai:>a p;intf en arep golek moeng- sor-b karo baog~a dbewe?

O:>!lane apa. teka di moeaysoeb ! Mangka karaja· rafa mf.loe roe- magaog meloe andandani oeriping bang•a. meloe tOPMandang gBWt madjoe Ian redj'tnlng naw;:ira, d;eboel didjabakake oe-mat. ora dik.anggok.ake. Apa kang bis a Ian kang we o a n g noen<oen k=lwoela ikof' mo~ng golonoan lcang doedoe N•nQrat hae? Ma- noer serljarah, wiwit bij •n moela, Ninf;',rat akoe mPstbi dadi agoel- a:,ioding bebrajaFI, dadi mC1esrbi-

k~n1ng bo:1ag1a. Boektine ora ana 1en golongan Ninuritt !'Oemram· b<1he marang para b.1nd11ra. wan·

d"wane Pc."dfenengan Rittoe sarta anlongan orijaji ora bisa no .. ntoen

I

R.1kjat. Ko<olc h~l1ne golongan kang docdlle N1ngrat. goloogao

Karja 3 .

SALAH TAMPA . I b o e: A rep mt>njang ngendi, lcok sampejan daodao m~ntereng temeo?

B a

n

a k = Arep golek balon.

bol'ne !

I b o e {keboeroe oepsoe):

~looq wis toewa m .. nalr"no kok isih koerano ~OP•a"(l bitP., fen werneha mtnoko,,n ;:olcn"' r;ik:

soethik nolarleni. sing lcaja sam- pefan koewi I

B a p a k: Hla. prile ? Apa mengko bengl inQ omah ja pe- teogan kaja '1 ;ngi wae. ora npangao 1?.m;>oe?

I b o e (karo ngoendjal napas : E, roemasakoe rak halon lifa doedoe baloaan lampoe.

S. W.wll

KLIROE KANG DILAD~K­

AKE:.

B e n d a r a:

J

"m, lcowe rak wis kerep takkandbani: J~n esoek Ian sore akoe sedhiianana wedaog soklat; dene jer. awao wedang teh bae. H!a ilci awan-awan kok kower.ehi wedang soklat. Keprije 1

Ba t o e r: 0. poenilca kiln toe ndara ! o~ndfoehn p1tndjPnPnQ3D ralcsib wonten dhapol'r. Wedang soldat poenika leresipoen kangg~

koela.

ka,,q oawe modP. iki (noololc o'olc Ninarat 11apaooP.nggalane) 1ja doeroeog ana kateterane.

Kang b!!la mbengkas k~ufa • bot.jab saka goenoeng ... ? I

Bottab salc:a qoenol'ng dt'Jf'roeng me!.ohl ateg"" doedoe Nin<;irat.

GolonQan Niograt soeoml'dy11 ,.,.tPJ'I darmane. teka diolok-olok.

Manoka wohe panoengfs - inr.b marang oolongan Ninttrat ikoe ora ana. Wtd!i Qe'gethlngan lc:ang d1sPbi:1r, ora bakal ana ot'.'wohe tt"P.mran l::1ko~ nqestbi k-amoelian.

L;in ka~amoo .. rnan. B~nn, akoe ora n!elalci. Ninorat ka"CJ lali

maran~ a,;tle dhewe, N!l'lqrat lranq lali maranq w::.rfiib . .,q

N:ngri:1t, ilrne iia ana P·riha b1te

Ian Qolonoan liia liia,,e. Apa ora ana onlono::in marhiten k::inq nqrl'·erfl lalcn .. .,fnq perqt'rakan 1

S11ml m::.won I Sama~g·a mano~ng•

sa f•fh tinlr::1h dadi manoengsa,

lco-ira~ ala-betfilc, soeatb-mlarat.

itbil-blaba, sapitoeroete, mesthi

(4)

_.'8_ tf _•_ -+ _. ---•:.: 'P~A NJ BB A Ji SE MANGAT•

tansah dajan-dinaf an.

Apa ora loewih prajoga nge- liogake N1ngrat kang lali marang wacijibe, tinlmbang ngal". ala lcang moeng ngadjak boebrah 7 NinQrat arep ditindhes, mangs&

gelema.

Seseboetan ,,Raden" dianggo

para~ alan-alan. Oewoog kang ngaoggo seboetan raden, radenmas aapitoeroP.te, digebyab oejab tl!estbi baagsane wong koeoa, ora andja- man, di-Ujoek· itjoek gawe ren- dbeting kemadjoewan. Paselueoe ora aoa.

Ololt olokan ,,Ningrat" iki tak golongake mode, amarga ora moeng sapisan iki bae anane.

Bijea pojokaa kang larase noeoggal Jan pojokan model Betawen (asale saaki, kang mlwitl kantja pergerakan ing Betawi =Djakarta).

Kang beda bpeogkoese. I.ioe sami ma won.

Bijen oenine: ka oem BI an g- k o n, baodjoer disalinl moeni b o rd j o e i s, saiki disoelap dadi Nin gr at.

Kaoem pengadjaran, golongan inteilek, oega diaoggo mode pojokao, d1oenekake; t e I e k.

Telek p1tik apa telek kewan lijaoe, ora diterangake.

Akoe dbewe ora kaget: ewadene tjara kaja tjaraoe botjab oegal oegalao man..ikono maoe, koedoe di•anggoe1aog1. Ora koerang tjara, sarana o.:1awa dalan kang kena dianggo ndandani wewatakane goloagan Ningrat sapaooP.ng~ala­

ne. Malab ora moeng wewestakane golongan Ningrat bde kang koe- doe d1dandani, aaogiog wawata- kane bao..isa J ndbonesia kabeb, kang p<1nt1eo oew1s ana wid1ioe bet11k apik. Sa1k1 keltban omba· k;n'c} dJilmao me~in, djaman listnk, diaman ~tuom. kang sarwa rosa.

aarwa o:.-en~rna. sarwa gebyar Ian .sarwa swara baLter.

Akoe duewe "ejakinao, sareh- ninl:J kaleboe moJe, motla tancioek

N

•ngrat niogratan ikoe maoe mestbi ora bakal soewe. bakal sirep dhewe. Golongao N101Jrat aoemrambc:ihe p.1ra bandara, wao- dawaning Pdndjeoeng~o R<ltoe, dolah para prijaji, ad1a maodbe\j moeog pasrab maran\} kodrat.

Doepeb mode kang ora oemoer dawa, ij3 bandjoer dietogake bae. Taodoek mangkene iki kleroe. J.!n

preioe dita.,Qgoelangi sarana sa-

raseban. Potrap ka"g prajoga dbewe, jaikoe oanygcelang1 swara

kao~ m<1wa wisa maoe, sarana t a o d a n g g r a j a n g, I a k o e toe b o e, pa k a r ti m o er o i, ja1koe:

Vviwit sniki saja srempeng lalad1 marang lboe Per tiwi, adja tolab toleb. anoE"t krenleQinQ ati, Jakoe- oing s1k1l, kedbeping mri,.at.

Di eling: netf'pi wadjibe dhewe.

ikoe sanadjan koeraog sr.mpoerna, isab lot-w1b oerama tmimban~

D\.llakoni ajabao kang soelaja l::ao bc:1tiooe dbewe.

-

BOET A T JAKIL.

Gagasan kawedhar.

BARENG akoe odeleng oam- bar boeta tjakil inQ P. S., no. iB, baodjoer thoekoel gaga- :1ankoe bab boda tjakil.

Boeta tjakil ikoe padha padba wajang, kagolong kerep dbewe metoe ing kelir, meb saben lakoo ora nate gotbang wetoeae; ngaoti botjab tjahk si"g doeroeng ngerti keotbang kimpoele lakon wajang bae, jen noedjoe noaton wajang.

manQka diad1ak moe·lib dr!ning barakne, wani]soelar.e .. mengko dbi3ik jen wis bar metoe petroek.

ncienteni perange boeta tjakil.

Kang maogkooo maoe sing dadi

sabab~ ora lija. moeng saka olehe mes1hek mes1hekake, dia'aran adate anoger me tas meta~ perroek kang ndherekake tind;ike satrij,1 lelana. ija me-.thi baodjo:!r perang karo boera ~jakd.

Sing dadl gagasanltoe moeog si boeta tjakil, bandjoer perang, boetane dipateni.

Bareng Raden Abimanjoe ka- oetoes menjang rratapan Sapta arga, ana dalan ija kapetboek karo boeta tjakil, ija bandjoer peran~.

boetaae dipateni • mangkono sabaodjoere. saben lakon wajang njritakake satrija lelakOt", mestbi kapetboek karo boeta tjakil.

mangka dbek lakon sing dbisik, boda tjaltil wis dipateoi, djeboei lakon sing keri keri, ija isib ana boera tjakil maneb. Apa boeta tjakil sing keri 1ki anake boera tjakil sing wis matl dbisik bijeo.

apa boeta tjakil ikoe pantjen akeb tjatjabe. dadi mati sidji ija is1h ana lijane maneb. Patoete ;a ora mangkono, wor.g boeta tjakil ikoe moeng kanggo pasemoa pandadare para satrija; tandbane angQer aoa satrija lelakoe ltok, mestbi kapetboek boeta tjakil.

Sapa ta sing diaraai satrija ikoe? Apa ija moeng Raden Pamade Ian Raden Abimanjoe ikoe bae 7 lia ora, akeb pa- noenQgalane. Tjekalc.e moenggoeh baleQering satrija mono ija para darnbing nga!oehoer kaja Raden Pa made sapanoenggalane. nanglng mcenQgoebing wa•ak kasatrijan, bisa doemoenoeng inci sok wonga.

Ana kang merdeni temboeng ,.•attija" ditegesi ngaoggo tem-

; .

;~:;:r..

. . : ...

·s:·-:~f :-c~ ··; .

,.

Tank· tanlr, piranri perang inJ dbaratan ka"g c.lal'li5 wadja, doeweke Ojepang lagi tata baris ing koetha P.:iping lTiongkok),

i

SEPTEMBER 1937.

~ ~

Toko dan K LEERMAKER

,,0 H AR"

Kalianjarstraat 23 Soerabaia ..

Satoe-satoenja toelc.aag "ikia·

pakejan Boemipoetra jang sang- goep membilc.in toean2 poeoja pakejan jang netjes dan menfenaog- kan. Dan djoeQa sanggoep bikaa. jas costuum poetib boeat Ambte:- naren B,B. Boemipoetera sP.bagai jang termaktoeb dalam bijblad 4 April 1937 no. 13825.

Selaloe sedija boekoe2 jang pen- ting bagi oergerakan 1

1. Pemimpin Pergerakan seker•

dja bar\Ja f 0,40 franco f O,i5 2. Brosoere I perbandin!iaD ran- tjaogan Ordor::tnsi perkawanan dJ ..

Burgelijke: stand dengan Pera- toeran-peratoeran Agama I~!am

f 0,25 franco f 0,30·

3. Sfarat sabnia nikab menOf'roet Agama Islam f 0,25 franco f 0.30 dan lain boekoe kloearan Boek- handel Tan Koen .Swie.

~---~

boeng kirata basa. ateges .. nge- sat tri prakara" dadi watak lea ...

satrijan, ateges ,,njegah bardaning:

.narisoe teteloe" ja1koe kang mi- dj1I saka .. amarab, aloeamab, Ian soepijah",

N~esat fog kono ora ateges

nge~at nganti garinQ, moeng c.teges ngeogoerangi oetawa nje- gah, dadl ija is1b kadoenoer.gan napsoe teteloe maoe, mocng pa ...

npanggone bae nganggo pamoer- wat.

Wong kang wis bisa lerem napsoene tereloe maoe, patoet

j~a ta kadoenoengana boedi loe:- hoer, soeka jen kataman sale"

serik sasameng dotmadi, apa dent oi>di welas as1b, tresoa ing sa- padha padha, soemawaoa soe-·

moeogkem ing lboe Pratiwi.= .

·-·-~

Tindak sicg mangkono. maoe- pantjen gedhe rentjanane, areh.

roebeda Ian ~al!lbda'ane; moe- lane ora t>!ok jen roebeda oetawa renijana maoe digambar bo;ta tjakil.

Dadi terange : wong kang ngangkab doewe Watak kasatrijaa ikoe. ana roebedane; mestbi ka- re1hoelc~~!an!l-=~!.~_!iiik.!I). ~..:

Nanging nadyan: mangkonoar jen satrija maoe b1sa moenah si boeta tjalcil, (dadi ora kal.,h karo si boera tjak1J): ija bakal terep ka~atrijane. bisa memajoe ajoening baw .. na. Balik jen ngantl woeroeng lalcoene dening giris gerone si boeta tjakil, mesrbi tjabar kasatrijane. woeroeng sa- trija, nanging malab dadi kormpra •.

• -- - · ...-o:

Apa ija bener menglcono, soe.-- marah.

HAR.

(5)

11 SEPTEMBER 1937.

•PANGGOEGAH.

Maraag sedoeloer taa i.

A

NA oetjap oerjapaoe wong toewa: wong 1koe nadya11 era-a sembou jen tuetoer, ora- orane oak taodorr.

Karepe mbokmanawa mengkene:

Wong toewa koeowi bisoa m1toe- Joengi anak poetoene jen ana kang kelaran, oetawa kesoesaban, deoe jen ora bisa toeloeng te-

na~a, ja toeloeng sarana aweb pitoetoer oetawa piwoelang kang betjik. Dtne marawa ora bisa karo lcarone koewi ja nenandoera, as1le bi~a moerakabi marar.g anak poctoe Ian saoak Stdoeloere ka- beh.

P1toetoer maoe ija nfata patitis.

An~grr wong cerip, bof'fOl'he ja

te)oen~ prakara maoe. Tjoba ta dipikir: kita oerip iki mboetoeb- ake mangan Ian boetoeb oega ltoewaraqaning awak, J;in sadjro- ning kita oerip mboeroebake ka- wroeb Ian tindak kaog betj1k.

Ing djaman sa1ki sedoeloer2 tani wis ora sc:esrb repot repot mikir 1emboer, awit oe\jara wis nga- nakake dokter (koetjiwane isib 1etb11b1k'. Mengkono orga bab pitoeton Ian piwoelang. crgara wis nganakake pamoelangan pi rang2 sartll gol!roe goeroec:e kang wis moedbeng bab iki. Kari 3idji faikoe bab nenandoer, koewi ba-

~e:.ne s~doelon t;inl. moel;ine ija afo p3dba digatekake temenan.

Adia padba wepah ndeleng boenroet wloekoe sarta doran parjoel, adja padha rikoehe poe- pak endboet sarra tlerhong. Ka- wroehana, ia pl"gaweian ikoe kang moerakabi dbewe toemrap sa-

~PANJl!BAR

SBMANGAT9 .

padpa padlianing toemttab. Tjoba watalc welasan, sabar Ian tresaa ora aoa sedoeloer tani, ija ora ana sapadba-padbaaiag oerip. Jen se- wong njdmboetgawe. Doeweja do~loer tani padha mengerti dhoewit sagoenoeng goenoeng, mardng gedbeniag pikolebe pe- doeweja emas pirang2 goedbang, ga~ejane, tak - kira padba saja jen moeng mandbeg ng1toeng doe- moenQkoel marang tetaneoe.

wit sarta ngadbep emas bae, ora Ojalaran satindak - polabe taasah aoa sing gelem dor.ngkir.doeng· agawe ap1k.

kir lemabe, mb .. kake widji widjt, Para pinter - pinter enggonoe ija lttstari padba gariag garing meres oeteke, njamhoetgawe kaja

awake. balapan, ngoedi oendake pan~kare,

Moelane Ing ngeodi ngendi ikoe kabeb ora lija moeng golek newara padba nugrnake prakara pangan, ahas ngatep-arep s1paman teranen. Jen k1ta ngroengokake tani.

tjrnane djaman djaman koena, Apa panglrane ngadbt-p medfa tjrita ioo wajang2, para narendra, toelrs, ngangkat potlood Ian pen ija padba merlokake oeroesan kae pegawejan kang entbeng 1 tetaaen. kajata oedf •re dalan lja bener, eotbeng marga bobor~

dalang kae: .. Kotjap negari Nga- potlood Ian pen. Nsnging si·oetdc, marta gemab ripah lob djfnawl oemete wis kaja Qilrngan. Malah tot>loes kanQ sarwa tiaandjoer ..•.

r

malab marga awake taasab meaeag

N"gari Ngamarta n\)oengkot>r- . bae [ora polabj ikoe tja kepeksa aken pareden, ngeringaken be-

I

golek pegawe1an sing kasar, ngawan, nengenaken pesabiaan, [ preloe ngobabake awake, kajata:

ngadjrngaken bandaran ageng ..•

I

bal · balan, badminton, bokseo, Lo nit1k tetemboengan maoe, I. s. p.

lcaja. kaja moeng tetanen kang 1 1

Ikoe preloene moeng molabake d1perlokake. awak, nglrr.nesake otoc - otot Dadi njata jen pegawejan tanl ; weteog, dhadba, baoe, latJ sikil, ikoe pangkat kang pinoeodjoel,

I

agawe kijenge daging.

gedhe \landjarao2. Jen stodoeloer tanl ngetoetake T ... mboeng tani ikoe tegese

I

boentoete paroe, n1ba~ake gedjig .,patoet ingadjenan".

I

sa.rta ~arf_oel, mopok1 galeng~n,

Temboeng mace ~ok diklratak~ 1 m1koeh tlerhoag, 1koe p1kolebe ake ,.mratani '. Tegese: jen

!

marang awak, ngoenpkoeli kang tft;ioeoe madjoe ing keno bakal ! padha ofepaki bal, oamplekl elar mratani kang dadi kaboeto~baninR poetib - poetih kae, Ian odjotosi o~rip. PdnQan;,n a3ale saka rani, moengsoebe I. J. J.

sancibang panganggo ija saka tani. Moela jen ana wong ngaranl

P~gawejaoe woog tanl morng jen pagawejan tanf ikoe asor Ian nglelemoe tandoeran, nglelemoe , kasar, ikoe wong kleroe banget.

ingon . ingone radialcaja. Jen

l

Pddba ora ogreti jen poking ingon - in~o"e lemoe - lemoe, · kaboeroebane ikoe ija saka se•

at1ne band1oer seneng, woewoeb doeloer taai maoe.

katresnane, babar pisan ora doewe watak pangangsa - :1nosa sarta kemeren. Apa menQkooo ikoe doedoe watak. kang betjik 7 Loew1h - loewib sang dipatab

SOEWANDRIJO.

KA WROEH TET ANEN.

ngrormati Ian naengon radjakaja Paedahe kalen Ian bedben~an.

ikoe loemrabe borjah, ing kono botjab mace pinter neniteni watake kewan, kandel katresnane,

ing pamboerine bakal doeweni

P A EDA HE

kalen - lcalenan Ian (bedb:.ngan) ing pawi- aiban ikoe manwked:

B---s

I. Kalenan kena kanggo dalan leb oetawa mboewang banjoe, Manawa ltalenan maoe ora ana, manQka noeli dileb, banfoe maoe noeli loemeboe menjang papaa sing dtsebarl, dad! bantoe mace bisa oggawa gabab oetawa ngroe- s;ikake randoeran kang isib tj1lik.

Dfoe manawa ana kalenane.

kalenao maoe sing fsf banjoe dhisilt, woesana mlemboeag, ba ..

njoene moenggah menjang papao kang disebarl alon · alon, poeng- lcasane kal:.eb bisa katjakaa banjor, oanging ora ana ltang karoesakao •

• -- ]1100el'J, 1938.

Perloe saben roemah - tangga ndoeweni almanak. Awit

i~lnc tansab magrpokan karo pangoeriran ing sadina dina.

Ana sing seneng almanak Bunin~. nanging ija ora korrang sing seneng Volksalwaaak. Oeg2 air.eh banget sing meling

• . . . karo pisan.

Pantjen almanak loro maot-, padba perloene. padba betjike. sanadjan sedje binf, !edje karepe. nanging padba . . • . paeclahe .

. . . Almanak loro maoe wis bbabar, wls diwett>kakf, sarta wi~ mestbi aiceb sing moendhoet.

Reaane padba, sidji moeng f 0 64, saben a:manak sidji woeworb rlilgad kirim 16 sen, mrroa kandel banget, dad!

jen kirim postwissel gaarpana f 0,82. lki kangoo alUJanak

Bunina. "

Jen kanggo Volksalmaeak, ragade f 0.10, dadl fen kirim

postwi~sel paneopana f 0.71.

Adia kesoepen, jeo mellng njeboetake almanak apa, bas3 apa.

• !sine bakal bebat, pt-n'1inp, mawa lcalenclrr hia ad;:it sahen. • Kiriman po5twiss,.1, berjike teroes ml'njanp,Poestaka Nasional, Pav1ljoen G. N. I. SoerabaJa, so1;paja b1sa enggal dtoeroes.

L~· · ·~x~

2. Kalenan kena kanggo dalan, dadi ora perloe ngidak.-idak kang disebarl.

3. Jen bedberigan maoe gedbe·

ne padba, dadi panjebare bisa rata Ian adjeg araog icerrpe, amarga manawa kang disebari

dh•~ik moeng sabedheog, ing kono noeli bisa niteai Jebone gabab, Ian sabandjoeri bisa aabr soepaja sabedbeng-bedhenge padha olebe gabah.

.... Ing sarebning papan pawlnf- han maoe dipecfah- petjah dadf

Koeldi kana nelakake ora moe•

falcate (protest) fen nonab sing dbansah ,,hula· hula'" isib aganggo

peoganggo.

bfdhengan sing tfllik • tjllik, enggonne ngoebengi tandoerane bisa Joewib gampanp, djalaraa j~ri

ana tandoeran kang dipangan ama iog papan !tang ten"ab, kang ngorbengl bisa weroeb iaa ngrang- geb ndjoepoek ama maor, dadi or&

perloe aasak agldak idak tandoe- ran.

Sarebntng pawiniban maoe kebak kalenan kang ora ditandoerf, dadi papaa kang sela kena kanggo dalan angi11 kang bisa marakake rat ak menjang randoeran. Sdbab ltang mangkono ciaoe ndjalarl tandoerane bisa oleb bawa. soro- ting srengfnge laa ora pati all.eh dbesekane ojod.

PangQawene bedhengan maoe

• koedoe kang rata, laa saboebar~

mangkene ild. panggarapao kanggo papan pawiniban woes moengkoer [ramroengJ. Oddi moeng kari aje·

barf bCie.

SAKA REDACTIE.

Sdr. Ta m j i z Coed or I:

Kabar kang ditoelis Ing postblad bagfan klawoe, ora kena diwatfa.

moela ora bl•a diemot. Postblad mono sing dit~lisl rantf~11 Ing ptrangan ltaog poetih wae.

(6)

~tja

6. Hp AN J 'E BAR s BM AN GA T"

--~~~----~---~~ ----=:!'---~----~--~

l I SEPTEMBER 1937.

SOEGIH-SINf;GIH.

Toemrap marang dedana.

(As ma rad a n a).

K

IDANG ranggah Ing wa- oadri (mendjaogao), kala- moen 11ira iog beodjang, djioang- koeog mariog dewane. tjidraning woelan poernama {grahaoa). pe · likan lir so,wasa {tembaga), aiooengan noegraha agoeng, aoegih sioggih kasoembaga.

Pepttban lcaog tengga sabio (weweden). den bisa pangan~go­

nira, ngeliocana ikoe kabeb.

pasambating djanma roga (oga dboeb), ron kinarja lab-olah (roo salam l, moehoeng sadarma ang- gadhoeb, salamine masih gesang.

Wastra tetawinQinQ kori (kelir), fen tan kliroe lekas1ra, bisa sem- poeloer temhene, isfning tjaothinq seratan (m-.lam), oagara ~emah ripah (randjanq poendjoeog , la- moen klintoe patrapipoen, maha- nani nora pandjang.

Araning wilan(lan pari (age- man), panga(leme k11soegiban, ajwa den dhedbakoe dhewe, toja midjil ngant11riksa (oedt1n). sdirinq samirana (barat). den aQc:en;i dedananipoen, marang dianma iogkaog mlarat.

Lantjingan panoetoep wentis (tjalaoa), toewio tijang tjala1aa, pekak pikoek Ian loempoebe, oeler kwancwoeoge kalapa (\len- dbon). kepitbing pasabinan (joe- foe), anq0eodboni sedya ajoe.

aoggajoeh joewanaoiogriit.

Toedioeniog tiipta naranoebi (esir), Lamoen lra~inggihan sira,

f

wa doe we watak \JO med be, nenggib Hiang Kanekapoetra (Narada), pri::ig apoes ingiratan (toeroes), den norraga sarwa aloes. poetoes in~ reh parikrama.

DelinQ tetepining tamhir (weng•

koe), d1bisa amengkoe bawah, b11pa baboe pan pambe-~€. we- dhak djenar winor sekar [boreh '.

sara moengQen~ gandhewa (djem- puing), mangreh karerebanipoen.

Lir mariog poetra prijangga.

DARMODJO.

GOERiT AN SJAIR.

Kidoeugan loedroek.

(D J o e I a -d j o e I i).

Me-njang hli go~oh oer;;ng, Oerar.g lcall gedhe - gedhe, Akoe tjoba meloe ngarang, Menawi dadi at.ine.

n.

gaodhoel taline merang.

Toekoe pengaron kellroe boel, Atine mas djoeroe ngarang, Kang sesinglon dhimas Seboel.

Kodbok cgorek ana kali.

Kali baodjir dilangenl.

Arek-arek soeo toetoeri.

Adja dbemen dolan bengi.

Akoe methik godbong waroe, Godbong waroe bolong tengab, Sing berjik sregep sinaoe, Wong toewamoe dimen boengab, Anak Doeroa Aswatama.

Kerep madfoe ing paprangan, Brsoek dadi woog ortama, Gampaog golek sandbang paogan.

Toekoe t11pib menfacg koetha, Tapib lawas digawe apa,

Dadi bat1h lndbocesia,

Ngrewangi aadjoendjoeog bangsa.

Sawabe disoso" beb~k.

Bebek rjilik tjilik djenenge meri,

+··-··

M<.noet Dr. So .. tomo, bangsa

kita iki: ora dhemen gorob, sr gep Ian kena dipertjaja.

Mada saka ikoe, toedoeboa boektice I

5 Mail8

S1l:\be digaw~ dhewek,

Won~ toewa iog aooeni-oeni.

Kembang berek lomponge keli.

Toekoe len~a boto!e nggoling, Arek arek diaman 5a1ki,

D:poen padha awas Ian eling.

Kalong tjilik djeG!'nge lawa.

Lawa mdti oeng piaggir kali, Akoe iki pan wi3 toewa,

Amoeng oecoenp oedialan poedji.

RADEN AJOE SOEBALI.

Amboeroe senenging ati.

Dening: A. W AHAB.

I

NG wajah djam 7 sore. laogf- te teraog soemilak res1k, padhang nrawaog ora ketoetoepao mendhoeng.

Kaaoane koetb::i Madioen iog wektoe ikoe nengsE make baoget, ing endi vndi padhang and1ing- glanp, marga saka oeroebe lampoe listrik oetawa gas.

Ing ratan gedbe lo<!wib re-geng maneh, oentaping wong mlakoe

pra~asat t;.inpa ana sdane, motor.

andhong oetawa pit, t;;nsab pating sliri taopa ana pedhote. Ora maido, awlt dina ikoe noedjoe ma'em M1nggce, tc.ng•.ial nom, toer irg kono mbeoeri ana tontonan wajang wong .. Sarirama" kang

o~mbe teka saka Soernb;ija.

Dhek samana Raden A;oe dok- cer Soebali woes boesana, arep mriksaoi wajang bebare-ngan karo rakane, Dr. Soebali.

R.A.

Soebali kepengin banget ,.njitalcake"

wajang wong anjaran maol", marga wartaoe apik hanget. Anane doe- roeng boedbal, djalaran lagi ngen- teni rakane kan;i iog wek toe ikoe lagi ana mboeri.

Dr. Soebali, sawidiining dokter

bang~a D1awa kang soemrambah in·.:i ka).,o~;inne kaoem krama, dbanpan tetoeloeng marang wong sina k~mlaratan.

Jen d ato~~• ana wong Iara. na- dyan in'I wajah t!DiJah weogl,

pandjenengaoe oega kresa rawoeb.

Moela ing kalangane kaoem krama, asmane dr. Soebali aroem anQambar.

Salagioe R A Soebali ling- giban, anggagas bab .. Sarltama·•

doemadakan be! iog pendbBpa moeoi: kring, kring. tandha tea wong arvp katemoe karo > ndara dokter. R. A. Soebali kang wis samapra ngadeg asemoe djengkel.

n1Joeoandilca ing sadjroniaq battn ; ,.llci m s1hi ana woop Iara arep ngoendang dokter. Tonat, t~ka

ora ana o~wis oewlse. Maoe lagl bae teka saka niliki wong Iara, saiki 2aa maceb wong maranl.

arep seoeog se-neng sadhela b3e kok ora klakon remenan. A;-a kabeb dolttcr koedoe nglakoni melly kene ta 7 ! "

R. A. Soebali bandjoer metoe ing djaba, katemoe k~o wong sing ngPhel maoe, ditakoni mang- kene: •. Enteo r . .ipa, kang ?"

..Badhe ojoewoen priksa, ndara dokter poenapa won ten dalem? ''

.. Napa ta prelome ?"

,.T1j:rng sepocb koela iog wek- dal poenika sakit sanget. nDara

dokt~r badhe kcela atoerl . . . "

,.0, anoe kang, ndara dokter san1ki saweg tindalcan. kondoere bokmanawa mengke daloe. Mang- ke m~won jen empoen rawoeb, samµejan wangsoel mriki".

Wong maoe bandjoer ball, ketoke soesah Ian bi!lgoeng banget.

R.

A. So€'bali satemene ora pati lila, jen iakane ing wengi ikoe nganti loenga saka ngomab, awit padba nedya arep bebareogan aonton wajaog wong. A rep oontoo.

dbewe semoene rada risi. laa seoen11e mestbi koe;ang, beda karo jeu aoa kako~n,Je. Nalika ikoe dr. Soebali anQ~onne s1ram Q.is rampoeog, bandjoer boe~ana.

Nalika masang das. takon marang

Kaia kang w1s kawartakake, boeroe ikl para p;tndho~ padha jaml-oree inq Vogelenzang, negara Walanda.

Pandhoe bangsa kita oeiJa ana kang nekani. Ing ndboewner iki pandhoe • pandhoe kaag lagf njoba nganggo klompen Walanda.

(7)

11

SEPTEMBER

1937.

rafine:

,.Sasoew~ne altoe ena mboerl maoe, apa ora ena wODJ mrene?"

.. 0 . . . ra".

Dr. Soeball dbawoeb ojepakake .autooe, noeli boedbalan. Aaa ing alan nganti tekaoe iag papan Qedhong wajang, pitiraoe R. A.

So@bali ora bisa djendjem. tdnsab lcelinQan anggonr.e noelalc (ooen- dboeoQ) wong slag odialoek pitoe- loenQaa maoe, Ian mikir '4DQQL'n"e Qoroh marang rakane. Tindake R.

A.

Soebali maoe ateges ojaodhang dosa rang prakara, sapban: dosa amarga nglirwakake koewadjibane dadi bodjo dokter, ping piadbo:

dosa amarga gorob marang bodjooe dbewe. Saaadyan kaaoaoe wajang wong koao sarwa neng-

sema ke banget, nangiog babar

pisaa ora roemasoek iog pikirane R. A. ;;oebali, amarga gagasane nglambrana. anqgagas loepoetiog tindake. Dr. Soebali yoemoen, dene sinq wadon teka nganeb- ancbi, ~adjak ora mradoP.li marang sing dironron. B-tndjoer ditakoni:

.. Kowe ikoe geneja, kok ngendbe- reg lcaja wong koeraag waras?"

,.Ora apa-apa. Moeng sirahkoe rada ngeloe, bokmanawa masoek anpin"' .

.. Jen mangkono betjilc ajo moe- lib bae".

Sinp wadon noeroet. Ana ioq dalan R.A. Soebali takon marang rakane mangkene : •. Mas, oepama m3oe ana wong h:ra ngatoeri

sampejan, apa sampejan woeroeng

nonton 7"

.. Mesthi bae woeroeo ri· ta, mes- tbi dakborake pegawcjaakoe noe- loen>J Iara tinimbang nonton wa- janq wong".

Sing wadon meoeng. Ora soewe lakoene auto tekan iog dokreran.

Dr. 5oebali lagi bae mf.>dbo~o

doemadakao ana wona lanang mara karo tjlathoe mangkene :· !

..

..PA N

J I!

B A

I<

S

E.

M A N G A T"

,.Badhe matcer. ndara dokter". doeroeog bae diogatl-atl. Wis, .. Lo. kowe Ana preloe apa 7" salkl kowe karija aoa ngomab, .. Manawi dbaogan log panga- akoe arep maogkat endhang wong galib, pandjenenQao koela atoeri laril" .

rawoeb ing grija koela, koela Sapoengke>i!re sing lanaog. R.A.

atoerf mriksa tijang sepoeb aoak dr. Soebal! tansab klisikan, loeng· koela sakit saoget' · goeb ora djenak, toeroe ora .. Lo, kok ngaoti asep. Gfoeja kepenak, kellogan nistbaniog ora kandba mace maoe, dbek tindake, patrape enggoone amba- isib sore". I kake woog soreoe mane tansah .. Kala waoe koela inggib sam- krasa nabet ana io11 ati. Jen wong poen sowao mrlki, naaging ngen- sing Iara mace nganti toemeka diltanipoeo ndara poetri, paodje- ing pati, sing andjalarl patine neoQao saweg t1nclaken". mace ora lija kadjaba dheweke.

Dr. Soeball maodeng sing wa- Nganti djam sidji bengi R.A. dr.

don kang toemoeogkoel karo bij:1S. Soebali ora toe roe· toeroe, tansah Dr. Sal!bali tjalarboe maneb: linggib ngenteoi rakane, preloe .. Ja wis kowe dbisika, mengko arep ngabarake kaananoe sino daksoi?sael. Akoe dak ngloem- Iara m:.ioe. Orn soewe dokter poekake plrantiicoe dbisik". teka. RA SJebdli poerawalao Dr. Soebali mleboe ina omah, metboek slog lana"g· sarta sing wadon ngetoetake. Dr. Soe- kesoesoP. takoo: .. Keprije mas bali noeli tjalatboe semoe ool'!toeb kabare 7"

maraog sing wadon: .. Geneja, .. Wi~ kasep. ora kena diarep- maoe aoa woog mrent, kowe arrn. Memelas"

kok ora kandba karo akoe 7" N.;Jroeogoe Wilngsodan maoe, .. Satemeoe akoe moeog ngowel rasaning atine RA. Soeba!i soe- samperan. ana tootonao apik-ap1k medhot kaja d·totog iog aloe, kok ora mriksaol. moeag dialaran roemaogsa nandha!!g dosa gedhe, ngoeroes woog Iara". agawe tiwase wong sing mes1bine .. mBesoek maneb adja meng- hisa oerip samangsa olehe noe- kono. Nddijao dikaia ngapa, loengi ora DQanti kaseo. Weroeh jen ana woog mrene, wadjib semoene sing wadoo. Dr. Soebali kandhakna akoe. Awit djeneng wis toewoeh Wi>lase, baodioer tjala- wadjibe dokter mono koedoe tboe maneh: •. S1temenne isib tetoeloeng wong Iara. Jen lelalton oerip, nanging ... akoe koewa- iki kooangan WOO;}. loew:b maneh tir bokmaoawa Ora bisa ketoe- nganti kamot ing lajaag kabar. loenoan."

sa1ba isinkoe, ra1koe dak- Wara Soebali eoggal njandhak se!eb ana ing ngendi. Akoe

j

tanpanne sino lanang. 1jalatbol?'ne:

bandjoer disoewoerake dokter .. lsib orrir? D.1di isih oerip, apa, didjaloeki toeloeag wong mas? Sesoek jen tindak mraoa.

Iara ora bisa teka, marga obat akoe andherek ja mas."

s1-aeog non ton wajang wong. .. Pre lo ne apa, moeodbak a'1a- Kadj:tba koewi. wong - wonq w~ re pot bae."

bandjoer ilano kaperrjaj:ia e. ..A"oe moeng kepengin arep padba w~gab mertamba me- wero~b. Lan jen daktekani, bok njang altoe. Moela weliogkoe, manawa enggal wa1~s."

lelakon iki acljd nganti kopio- 1 Suebnlng s!og wac.'on adreng, riho. S og cewis ja oewis, sing

1

1 sorwe-soewe sing lanar.g noeroeti.

Jt'

E

;oeke boebar san•pao, dr. Soe·

bali kakoeng poetri ::eka ing rang·

I

gonane woog sino ldra. Sing doewe omab lanang wadon bareog wt>- roeh dolcter rawoeh, goerawalan I ametboekake. tjlatboeoe: Wah,

I

ndara poetrl kepareng tindak

I

mrene Maogga nda!a, pinarak iog nglebet kemawoa".

I

Dr. Soebali; ,.lja. Keorij~ ka- ' bare apa doeroeog sirep 1'

j ..

Kala waoe benrerlpoen sam-

!

poen radi soeda sawetawis, Ian

I endjinQ poeoika waoe sakedbik

I

sakedhik ioggib sampoen saged , kalehetao tedba."

I ..

s.,ekoer··.

I

R A. Soe~ali nfelani: .. Niki

I

i le, bakjoe, koela gadbab toeraban rasoekan, eaten ogrilra boten en-

'1 ten sing nwengge. BfodjinQ jeo b1bi empoen waras, kadjenge I diengge. Lan niki segeran sake-

1 dbik. meogke Hmpejan soekakake.

j .. Wah, sanget noewoeo odara, : dene kresa pPparing semanteo : kath h peen. Niki lo mbok dipa-

rinoi ndara poetri.'·

I.

Si Dc1wala moelih saka•pa~'lr karo bodjooe, meatas blandja

Wong tnewaoe sing Iara nam- pc:oi boeah appel icaro mesem, nanging eloch.? ndlewer ing pipine, karo •. mol?'rat noewoen".

inp tnkn koperasi bangsaoe dbewe.

II. Dr1d~k ana kalen. Arep njabranp. ora ana oewode.

III. Si D 1wala dbasar dawa pikire toer tresoa maraog emoE" aka!. ldheweke dadi oewot.

IV. Bodiooe baodjoer teroes ngoewot k!'eteg .. dawala''.

·bod Jone. R.A. Soebali treojoeh. meloe mbrebes mali.

Dr. Soebali sekalijan soewe ana

,,

Katta

7.

., ..

,.,

- - - -·

Sapa kaag ngerti karepe tjrita tjekak iog gambar iki, mesllu

•... goemoejoe.

ing kono, djam sanga laQi lcondoer.

W1wit oalika iko.e asmane dr.

Soebali saja koodbang, kesoewoer sawidriniog dokter sing ambek wela~an, dbangao tetoeloeng ma•

rang wong sinQ karjinQkrangan.

Ora moeng dr. Soebala bae, dalab yarwane Ol'Qa katjp!oek sawidji- ning poetri kang lof.>boer boedine, gelem toemandang ambantoe kakoeoge.

(T j o e t h e I.}

·~ SAKA REDACTIE. ~

Sdr. Pembantoe P.T.: Rehaing wis watara lawas ora kirim soem- bangan, wiwit minagoe nparep bakal ditjaboet. Adja gela I

Sdr. So er a st r i Bandoeog: · Tam;.in Wanilane .. N1corkExpres"

pantien 01emper banget karo oambar .. Taman Poetrl'' kita.

Kirakoe paotjen neroe. Maoolcono oega artikel .,vrije omgang'' soe- ra!ane ij.:t padha karo toelisane Wanita Sala. NanginQ ikoe maoe ora dadi apa. malab betjik, kita ora bakal D\:larl'lni plagiaat, awit ogelingi paedahe soemebare se-

!'oeloeb iog antarane bangsa kita.

Padba soemanggema ing koewa ..

diibane dbewe - dbewe wae sarta dene kita ora pitoena. Matoer noewoen oab kawigatell ....

pepeogatmoe.

Referensi

Dokumen terkait

geografis dan segmentasi demografis. Target pasar toko mebel samsuri adalah pasar sasaran jangka pendek, pasar sasaran primer dan sasaran sekunder. Dan posisi pasar toko

}jedanc kang d1simpen irig pyramide ikoe lJjon woctoeh kang d1:,abcm socpaja ora bisa bosok, dad1 docdoe awoene.. Tjandhi kang awoene ketcmoc ing pirang pirang pang'tonan moeng qancihi