.ص 615 - 599
DOI: 10.22059/JHGR.2021.312513.1008196
صخاش یسررب مرخ رهش رد یرهش ییافوکش یاه
دابآ
یسابع دماح همانرب و ایفارغج رایداتسا ـ*
ناتسرل هاگشناد ،یرهش یزیر
:تفایرد خیرات 04
08/
1399/
:شریذپ خیرات 17
12/
1399/
هدیکچ
لاس‌رد
شلات‌ریخا‌یاه
لدهم‌هههارا‌ههب‌جتنم‌یرهش‌یگدنز‌زا‌هنیهب‌ییوگلا‌هب‌یبایتسد‌یارب‌یناهج‌هعماج‌یاه
یرهش‌ییافوکش .تسا‌هدش1
هنادنمهشوه‌تهترر‌و‌یگتفاهی‌هعسوت‌زا‌یدامن‌ییافوکش
یاهیاوز‌ههت‌تهسا‌یا
یم‌رارق‌ریثأت‌تحت‌ار‌یرهش‌متسیس
صخاش‌یاراد‌ییافوکش.دهد
تسا‌ییاه
رهب‌ناققحم‌زا‌یرایسب‌رظن‌هب‌هت
تیعهیو‌یهسررب‌لاهبند‌هب‌شهوژپ‌نیا.تسا‌راذگریثات‌رادیاپ‌هعسوت‌ناترا‌زا‌یکی‌ناونع‌هب‌یعامتجا‌یرادیاپ
یراهمی‌ههعماج.تهسا‌یعاهمتجا‌یرادهیاپ‌رد‌ییافوکش‌تارثا‌ییاسانش‌و‌یعامتجا‌یرادیاپ‌و‌یرهش‌ییافوکش یراون 24
مرخ‌رهش‌هناگ
ومن‌مجر.تسا‌دابی
نارتوت‌لومرف‌ساسا‌رب‌هن 3842
هیمکت‌زا‌اهپ.دهش‌نییعت‌رفن
همانشسرپ
یت‌نومزی‌زا‌هدافتسا‌اب‌اه
3
هنومن‌کت
هداد هیلحت‌و‌هیزجت‌هب‌هریغتم‌دنچ‌نویسرگر‌و‌یا
ههتخادرپ‌اهه
صخاش‌هت‌داد‌ناشن‌جیاتن.دش
مرخ‌رهش‌حطس‌رد‌ییافوکش‌یاه
جیاهتن‌یهفری‌زا.تهسا‌اهسوتم‌دهر‌رد‌دابی
صخاش‌شجنس
ههنیمز‌رد‌تارهییغت‌دوهجو‌نهیا‌اب.دش‌یبایزرا‌اسوتم‌حطس‌رد‌ابیرقت‌زین‌یرهش‌یرادیاپ‌یاه
صخاش
یرههش‌ییافوکش‌تازایتما‌ییاضف‌عیزوت‌یفری‌زا.تسا‌سوملم‌یراون‌حطس‌رد‌هدش‌یریگ‌هزادنا‌یاه (یگتسبمه‌رگنایب‌یراون‌حطس‌رد‌یعامتجا‌یرادیاپ‌و 873
/ 0 r=
.تسا‌موهفم‌ود‌نیا‌نیب)
هیترت‌ههب‌ههکنانچ
نییاپ‌ای‌و‌یرتلااب‌زایتما‌یاراد‌هت‌یراون
هدوب‌ییافوکش‌هنیمز‌رد‌اسوتم‌در‌زا‌یرت
اتدمع‌دنا
یرادهیاپ‌ههنیمز‌رد
هیور‌نینچ‌زین‌یعامتجا
هتشاد‌یا
صخاش‌یطخ‌نویسرگر‌جیاتن‌ساسا‌رب‌نینچمه.دنا
هرهب‌یاه
اهب‌یرو 383 / 0
،
اب‌یگدنز‌تیفیت 352
/ 0 تخاسریز،
297 / 0
،
یطیحم‌تسیز‌یرادیاپ 204
/ 0
و،
گربرد ی گدنر ی
عاهمتجا‌لومش‌و
ی
اب 186 / 0
هتشاد‌یعامتجا‌یرادیاپ‌رد‌ار‌رثا‌نیرتشیب یترت‌هب
.دنا
:هژاودیلت
مرخرهش،هریغتم‌دنچ‌نویسرگر‌نومزی،یرهش‌ییافوکش،یعامتجا‌یرادیاپ
دابی .
:نفلت ،لوئسم هدنسیون*
09188183025 Email: [email protected]
1.CPI 2 .Cochran 3 .T
همدقم
هب ناهج رد تیعمج باتشرپ دشر لاحرد یاهروشکرد هژیو
هک یلئاسم .تسا هدش یدایز تلاکشم زورب هب رجنم ،هعسوت
یب شرتسگ ،زیچره زا شیب مقر ار یرادیاپان و یرهش طیحم تیفیک تفا ،اهرهش یدبلاک هیور
تسا هدز (
،یدازیرپ 1393
:
1 .) لاس رد 2012 ور ،دحتم للم رشب ناکسا نامزاس ، ی
درک ی رهش هعسوت هزوح رد ار هزات ی
، .تخاس حرطم هفلؤم
ور ی درک ی لک و رگن ی هچراپک ارب هک ی ورت ی ج زهب ی تس ی ا و ی اف ی ناگمه شقن ی
ا .تسا ی ن ور ی درک افوکش هک یی
رهش ی مان
زا تسا ترابع ،تسا هتفرگ ی
ک عامتجا تخاس ی
م لمع هماج رشب لامعا هزوح هب هک ی
.دناشوپ ی ک و هدرتسگ موهفم
سو ی ع س قبط هک تسا ی
تسا اه ی رد گنهامه و لداعتم هعسوت ،فافش ی
ک حم ی ط کاح ی یم راک تلادع و فاصنا زا دنک
.
ی ک گدنز ی غ داعبا لماش ،افوکش ی
ر دام ی د سوسحمان و ی
رگ ی آ رد نتشاد شقن نوچمه ی
هدن طباور نتشاد ،دوخ رهش
اب و رادانعم مها
ی
،ت نمجنا هب نتشاد قلعت اه
ی امح یت ی لباق و عبانم نتشاد و ی
ت اه ی ارب مزلا ی دبت ی ل ؤر ی اها ی درف ی هب
عقاو ی ت یم دوش
،یدمحا نیتسخن(
1396 : 8 ).
بوخ و تفرشیپ ،تملاس ،تیقفوم فادها ییافوکش موهفم فیصوت ار نتسیز
یم هرهب هک تسا یرهش ،افوکش رهش .دنک یاپ و یعامتجا لومش و یگدنریگربرد ،یگدنز تیفیک ،تخاسریز ،یرو
یراد
.دنک نیمأت ار یطیحم هک عماج تسا یرهش افوکش رهش
اهاضف یی ارب ی عامتجا لماعت و یداصتقا هعسوت ،حیرفت ،ی
هورگ یعامتجا بیسآ یاه
بسانتم یحارط و بسانم یاهاضف ندرک مهارف اب ار یعامتجا ماجسنا و ریذپ یم مهارف
دنک .
و ریگارف ینمیا هب یسرتسد ییافوکش زا للم نامزاس فده ،نانز یارب هژیوب یمومع و زبس یاهاضف ،سرتسد لباق
،ناراکمه و نم تیپ( تسا ناوتان دارفا و نادنملاس ،ناکدوک 2019
: 167 .) ای ن راکتبا ی ک ور ی درک ساسا ی ارب ی رعت ی ف
مشچ زادنا ی هچراپک ازفا و ی ش ی تهج و گ ی ر ی شخب دنچ ی ارب ی سم رد نآ ققحت ی
ر اپ ی راد ی هلسلس فلتخم حوطس رد
بتارم ی قم و ی سا اه ی ناهج ی لم ، ی ، هقطنم یا لحم و ی تسا ،بابرا(
2017 : 289 ییافوکش درکیور قیفوت لیلد زا یکی .)
بوسحم تفرشیپ هیامن متسیب نرق رد هک دشر خرن .تسا هعسوت ثحابم رد دشر خرن یداصتقا موهفم ییاراکان ،یرهش یم تیعقاو یعامتجا دراوم زا یرایسب رد تشگ هب ار هعماج یاه
یمن ناشن هعسوت لاحرد یاهروشک رد هژیو یترابع هب .داد
هب رهش ییافوکش داعبا هک تسا یلاحرد نیا .دوش عماوج رد یعامتجا یرادیاپ نازیم شیازفا ببس تسناوتن دشر خرن عماج یلدم ناونع ازیم شجنسزا ییلااب تیلباق ،یدامریغ و یدام داعبا یگدنریگربرد هطساو هب یرهش هعسوت زا رگن
ن
هبنج رد یرهش یعامتجا یرادیاپ نادنورهش یعامتجا یرادیاپ نازیم اهرهش زا یرایسب رد .درادرب رد ار ینهذ و ینیع یاه
صخاش هب یرهش قطانم و همانرب دنیارف رد هک اجنآزا .تسا هتسباو قطانم نآ رد مکاح یرهش ییافوکش یاه
یزیر
بانتجا یعامتجا ثحابم هب هجوت یرهش ج ءزج و ریذپ
ییاد حرط ریذپان یم بوسحم یرهش یاه
داعبا نییعت اب ،دوش
اپ یم یعامتجا یرادی هیور ناوت
.درک ییاسانش و یسررب ار هعماج یعامتجا ثحابم رب رثؤم یاه (
،ناراکمه و نرتسن 1392
:
155 .) نرتسا و سلوپ هک دندرک هئارا یعامتجا یرادیاپ زا یعماج ًاتبسن فیرعت ،یرهش طیحم رب زکرمت اب
نآ ساسا رب
یگدنز اب وسمه تسیز طیحم عقاو رد ؛تسا گنهامه یرهش هعماج لماکت اب ،دشر ای هعسوت ناونع هب یعامتجا یرادیاپ هورگ کرتشم هچراپکی یارب ،یعامتجا یاه
یم هعسوت هعماج راشقا یمامت یگدنز تیفیک دوبهب و یعامتجا یزاس دبای
و
یعامتجا یرادیاپ شهاک تهج رد
یرباربان یم رب مدق یعامتجا فاکش و اه دراد
،نرتسا و سلوپ(
2000 تیمها بسح .)
شهوژپ یرادیاپ و ییافوکش میهافم .تسا هتفای تروص عوضوم نوماریپ ییاه
( ناراکمه و نمتیپ 2019
ناونع اب یشهوژپ رد )
"
رهش رد رادیاپ یگدنز و ییافوکش ،هعماج هافر دوبهب یارب یموهفم
"
ش ییافوکش رثا لیلحت هب هتخادرپ یعامتجا یرادیاپ و یلحاس یاه ره
و یعامتجا ،یداصتقا شقن ناگدنسیون رظنم زا .دنا
یم یکشخ و ایرد توافتم طیحم ود هئارا هب هجوت اب یلحاس یاهرهش نیا یایفارغج رد و یگدنز تیفیک هعسوت رد دناوت
( ناراکمه و روپ ییافص .دشاب رثؤم نادنورهش ییافوکش تیاهن 1396
را رد ) هفلؤم شجنس و یبایز رد ییافوکش یاه
تیفیک صخاش هب طوبرم یرهش ییافوکش رد رثا نیرتشیب هک دنتشاد نایب ،تسا هدش ماجنا سیسپات شور اب هکزاوها شناد .درادن دوجو قطانم رد ییافوکش زا یناسکی عیزوت و .تسا یگدنز ( ناراکمه و روپ
1397 هب زاریش قطانم یبایزرا اب )
ییافوکش ظاحل صخاش نیب رد نینچمه و تسین ناسکی زاریش قطانم رد ییافوکش هک دنتفایرد یرهش
هدش یبایزرا یاه
هرهب ( ناراکمه و روپ شناد .دنراد ییافوکش رد ار رثا نیرتشیب بیترت هب یگدنز تیفیک و یرو 1399
هعلاطم رد ) ناشن یا
صخاش زا یدایز دادعت هک دنداد فوکش اب یوق طابترا یسرتسد یاه
یم و دنراد یرهش ییا صخاش نیا زا ناوت
رد اه
هدوب لدم یزاس یموب یپ رد ناگدنسیون یترابعب .دومن هدافتسا ییافوکش لدم هزاس زا یشخب گربم و رنتگنیو .دنا
( 2014 )
یرادیاپ هکدنتفایرد یعامتجا
هعومجم عقاورد ا
ی زا صخاش اه ،یسرتسد نوچمه ،یی امرس
هی عامتجا
،ی تشادهب و
یتسیزهب
، ماجسنا یعامتجا لماش(
ینیع و )ینهذ عیزوت هنلاداع لاغتشا
،دمآرد و سح ناکم و قلعت تسا نماد و یکلم .
( غاب 1392 ماجنا زاوها رد رادیاپ هعسوت هزوح رد یشهوژپ ) هداد
دنا جیاتن هک هب تسد هدمآ قطانم داد ناشن هناگتشه
رهش
زاوها ظاحلزا نازیم یرادروخرب زا
صخاش اه ی بختنم هعسوت توافتم نینچمه ،هدوب نیب
صخاش اه ی بختنم و دنور
هعسوت رادیاپ رد رهش زاوها هطبار یرادانعم دوجو .دراد
مرخ رهش فاصوا نیا اب ههد یط تیعمج شیازفا اب هک تسا روشک ینایم یاهرهش هلمج زا دابآ
دهاش ریخا یاه
هدرتسگ تلاوحت دنچ فرظ ناباتش یرهش تارییغت .تسا هدوب یا
تابسانم ،یداصتقا طباور ،دبلاک ،امیس هتشذگ لاس
ییاناوت هک عماج یدرکیور ساسارب تارییغت نیا یبایزرا .تسا هدومن لوحت شوختسد ار تسیز طیحم و یعامتجا نومزآ اب یفرط زا .تسا هدوب ییافوکش لدم باختنا لیلد ،دشاب هتشاد ار هعسوت فلتخم اه هبنج ییاسانش
صخاش یاه
ا یرادیاپ یسررب رد رهش ییافوکش لدم تیلباق ،یعامتج عقاو نومزآ دروم دابآ مرخ یرهش طیحم رد ،یعامتجا یاه
یم صخاش یسررب هب رتشیب هتشذگ تاقیقحت .دوش هتخادرپ ییافوکش یاه
یلاح رد دنا لیلحت شهوژپ نیا زیامتم هبنج هک
عامتجا یرادیاپ رد رهش ییافوکش میهافم یشخبرثا تخانش و شنکمهرب یسررب لابند هب قیقحت نیا ور نیا زا .تسا ی
صخاش یسررب هب هکنآ لوا .تسا عوضوم نیدنچ مرخ رد یرهش ییافوکش یاه
یم دابآ ثحب دروم عوضوم نیمود .دزادرپ
مرخ رهش رد یعامتجا یرادیاپ کرد صخاش رثا یسررب هب همادا رد .دوب دهاوخ دابآ
یرادیاپ رب یرهش ییافوکش یاه
درپ یعامتجا مرخ یحاون حطس رد یعامتجا یرادیاپ و یرهش ییافوکش حطس تیاهن رد و دش دهاوخ هتخا
دروم دابآ
یم رارق شجنس .دریگ
یرظن‌ینابم
یرهش‌ییافوکش
ههد یط رد نیب عماجم حطس رد هتشذگ یاه
شلات یللملا صخاش هب یبایتسد یارب یدایز یاه
هک ییاهرایعم و اه
و تیقلاخ ،یگدنزرس ،ییاناوت یبایزرا .تسا هتفای ماجنا ،دهد رارق شجنس دروم ار یرهش یریذپ تسیز
ییاناوت هک ییاه
یبایزرا .دشاب اراد ار اهرهش یرادیاپ شجنس هب هیلوا یاههاگدیدرد .تسا هدوب ییاراک رثکادح رب ینتبم رتشیب هیلوا یاه
یم یرایسب هجوت یمسر لماوع هاگدید .دوش
هب یکیناکم یشرگن کیسلاک یاه نامزاس و دارفا
صخاش و دنراد اه ییاه
ریظن کلام یلم صلاخان دمآرد و یلخاد صلاخان دیلوت یم باسح هب یرهش یگتفای هعسوت حطس یارب ییاه
و نمرف( دمآ
،یلاس 2001 : 38 دیلوت ردلااب خرن دوجو اب یرهش یاهراتخاس رد فیعض درکلمع هطساو هب هک دش صخشم رورم هب .)
زاب ،یلخاد صلاخان بیسآ مدرم زا یعیسو یاهرشق نانچمه و هتفرگن تروص اهدمآرد زا یبسانم عیزوت
نینچ .دنتسه ریذپ
فعض صخاش بناج زا تیعقاو هئارا رد ییاه لکش ببس کیسلاک یاه
هاگدید یریگ تدمع هکدش یدیدج یاه
ًا رب هیاپ
همانرب یزیر صخاش یگژیو نیرتمهم .تسا کیژتارتسا یاه ا رب هتفرگ لکش یاه
همانرب ساس یزیر
،کیژتارتسا یاه
هرهب و ییاراک رب لمتشم یشخبرثا .تسا یشخبرثا صخاش .تسا یرو
هب یمسر لماوع یسررب رب هولاع دیدج یاه
تفرعم شرگن رییغت نیا رب قبطنم .دنراد یفاک هجوت زین هعماج یمسرریغ لماوع شور و یتخانش
لدم ،یسانش یاه
هئارا بوخ رهش یبایزرا زا یدیدج هژیو تیمها زا یرهش ییافوکش لدم نیب نیا رد هک دیدرگ
.تسا رادروخرب یا
تسا دقتعم یروحم مدرم هیاپ رب دیدج یاهرهش هب اهرهش لوحت و یگدنزرس و ییایوپ رب یوق دیکأت اب ییافوکش یو(
،ایاج 2019 : 142 .)
لاس رد 2012
، سآ ،زا ناسانشراک ی
،ا رفآ ی
،اق اهروشک ی برع ی رما و ی اک ی تلا ی ن هک دندرک قفاوت ی
ک زا افوکش رهش
ماغدا جنپ ح دعب ی تا ی م لکش ی گ ی در : 1 ) هرهب یرو
؛ 2 ) ز هعسوت ی
؛تخاسر 3 ک ) یف ی ت گدنز ی
؛ 4 ربارب ) ی عامتجا تکراشم و ی
؛
و 5 ) اپ ی راد ی حم ی ط ز ی تس ا . ی ن م داعبا ی دنناوت هرپ ناونع هب اه
ی ی ک پوت هک دنوش هتفرگ رظنرد خرچ ی
زا لکشتم خرچ
تاسسؤم ود
تل ی
، ناوق ی ن ش و ی هو اه ی انرب هم یزیر رهش ی ارب هک تسا ی
م لداعت ظفح ی
نا رورض فلتخم داعبا ی
تسا
،سدناس(
2015 .) دوش تیاده ییافوکش ریسم یور یواسم دیاب همه و دوش هریچ یرگید یور دیابن داعبا زا کی چیه
،للم نامزاس(
2012 : 226 :)
لوا ی ن ،دعب داصتقا دشر ی
اپ رب ی ة لوت ی
،د ا ی داج امرس ی
،ه رد هک تسا لاغتشا و تن
ی ةج اب مدرم ةمه نآ ی
د اناوت یی تخادرپ
گدنز درادناتسا تاناکما ی
فاک دح رد ار ی
.دنشاب هتشاد دعبرد
افوکش رهش ،مود ز
ی تخاسر اه مومع تاناکما و ی
ظن ی ر بآ
ماشآ ی ند ی فاک ی
، نامرد تامدخ ی
تشادهب و ی
، مأت عبانم ی ن ،اههار ةکبش ،قرب ار
م مهارف ی دنک موس . ی ن دعب ک یف ی ت گدنز ی
صخاش هک تسا اه
یی نما ،تملاس نوچ ی
،ت صحت و ی تلا م لماش ار ی
دوش دعب ساسا رب . دح رد اهنت رهش ،مراهچ
ی
م افوکش ی دوش ا قباطم .دسرب لقادح هب نآ رد رقف هک ی
ن شهاک ،بلطم هلحم
یاه هغاز شن ی ن مهارف و ناکما ندروآ
ندم تکراشم ی
دراوم هلمج زا ی
هک تسا ی ک اب افوکش رهش ی
د ارب ی مهارف دوخ نانکاس دنک
، وحن هب ی نوزف ثعاب هک ی
شخب ی ند تخا ةنماد هب ی
،تارا ا ی داج طیحم یاه عبت عفر و ،زاسدنمناوت ی
ض عامتجا ی دوش ،للم نامزاس ةعسوت ةمانرب(
1998 ب .) دع ن مجنپ ی ز زوت )زاب( ةوحن ی
ع رد اهتصرف ی
ک هنوگ هب ؛تسافوکش رهش ا
ی ببس هک لزنت
ک یف ی ت حم ی ط ز ی تس
د ترابع هب .دوشن ی
،رگ بط عبانم یع ی ی ک اب رهش ی د اتسار رد ی اپ ةعسوت ی راد و هدافتسا رهش نآ تظفاحم
نامزاس( دوش
،للم
،ناراکمه و روپ شناد و 1399
: 461 .) یم هتفرگ هجیتن ساسا نیا رب هب اهرهش تکرح ریسم یسررب رد هک دوش
ا هک تسا یدرکیور هب زاین ،هعسوت یوس تسیز ،یداصتقا هبنج هس ماغدا ز
یمومع یبایزرا کی یعامتجا و یطیحم
،ینایفر( دبای ماجنا یرادیاپ 2018
: 4 و اهریغتم شجنس اب هک تسا شرگن نیا زا هدمآرب یلدم یرهش ییافوکش .)
صخاش صخاش رب یطیحم تسیز و یدام یاه هبنجرب هولاع ،یبیکرت یاه .دراد دیکأت زین یعامتجا یاه
ادیاپ یعامتجا‌یر
ههد رد هصرع هیلک رد حرطم ثحابم زا یکی ناونع هب یرادیاپ ،مکی و تسیب نرق عورش و متسیب نرق ینایاپ یاه هب ،اه
هصرع رد هژیو لکش( تسا هدوب حرطم یرامعم و یرهش یاهاضف یاه
1 یم عوضوم نیا .) هفلؤم هس قیرط زا دناوت
رگیدکی رانکرد یعامتجا و یطیحم تسیز ،یداصتقا ،یماغرض( دسرب لداعت هب
1389 : 103 یبایزرا نونکات .) یرادیاپ یاه
هبنج رب رتشیب یلاح رد .دنا هدومن هیکت یطیحم تسیز و یداصتقا یاه
یبایزرا هک هداد دوبمک لیلاد هب یعامتجا یاه
یاه
هزادنا مدع دراوم یخرب رد و یعامتجا هدش فذح یمک یریگ
،ناراکمه و نساموت( دنا 2017
: 28 ) . ،یعامتجا یرادیاپ
هعومجم یا زا مادقا اه و طخ یشم تساه یسرتسد و یگدنز تیفیک دوبهب نآ فده هک هنلاداع
هدافتسا و قوقح عیزوت هب
تسا عونصم و یعیبط طیحم بسانم صیصخت و .
رما نیا تللاد شیازفا و رقف شهاک اب یلحم یگدنز طیارش دوبهب رب
یاهزاین زا یدنمتیاضر هیاپ
دراد
،نیساپ(
2009 : 607 .) یلصا داعبا زا یکی یعامتجا دعب ،یرادیاپ هعسوت داعبا نایم رد
یم هتخانش هدنیآ نوچمه یمیهافم رب و تسا ماگمه یگدنز تیفیک داعبا اب رتشیب هک دوش
،یروحم تلادع ،یرگن
،ناراکمه و هداز هلادبع( دراد دیکأت یزاسدنمناوت و ،تکراشم 1399
: 1257 .) تجا یرادیاپ یعام
یم هب دناوت یهار ناونع
قوقح لماش هک دوش فیرعت هدنیآ یاهلسن یارب اهشزرا زا تنایص و شرتسگ ،تظافح هب لین یارب ،عونت ظفح ،یناسنا
تسا تاعوضوم زا رگید یرایسب و یلسن نیب و یلسن نورد یربارب ،تینما و یتملاس شرتسگ و تظافح
،کدیو(
2009 :
41 .) نع ریز یعامتجا یرادیاپ گنهامه و روراب ،ملاس یگدنز ناو
تعیبط اب فیرعت
هدش
،یج هژورپ( تسا 2004
: 2 .)
زا نانیمطا ،نینچمه
« دنیآ ه همه یارب رتهب یا
» ناکرا زا هعسوت و یطیحم تیریدم رد نانآ یتایح شقن رب دیکأت اب
یعامتجا یرادیاپ فیرعت تسا
(
،رگزرب 1398 : 14 .) ا یرادیاپ زا دوخ فیراعت رد یفروم هراشا یلصا نکر راهچ هب یعامتج
یم دنک هک ترابع دنا یگتسبمه و یرادیاپ یارب یهاگآ ،تکراشم ،تلادع :زا یعامتجا
،یفروم(
2012 : 8 .) یرادیاپ ،نیاربانب
زا بانتجا و ،عبانم بسانم و بوخ عیزوت ،یعامتجا یربارب رتعیسو میهافم تحت یعامتجا تیمورحم یاهراک از
، نکاس یسرتسد ةزاجا و یسایس و ،یداصتقا ،یعامتجا ظاحل هب هعماج رد لماک و لاعف تکراشم هب نا
دنک یم مهارف ار هعماج یرادیاپ نینچمه
،ناراکمه و یسپمد(
2012 : 93 .) یعامتجا یرادیاپ فیرعت رد یهورگ
زا
ناققحم راهچ هب رصنع و یلصا نییعت هدننک و تکراشم ،یعامتجا یگتسبمه ،یعامتجا تلادع ینعی ، تینما
هراشا یم دننک
،دیفد(
2002 : 3 .) هولاع هب یزاسرتسب
هب روظنم زورب و روهظ اهتیقلاخ
نیمأت تهج رد مدرم داحآ جیسب ، فادها
هعسوت
رادیاپ و زین نیمطا دنیآ زا نا ه
هافر رب دیکأت اب همه یارب رتهب یاه رد نانآ یتایح شقن رب دیکأت و یموب مدرم
تیریدم
یطیحم و هعسوت زا کرا نا یعامتجا یرادیاپ فیرعت تسا
(
،ینیسح 1393 : 59 .) اب ًاتدمع هک داعبا
یفیک ماگمه .تسا
و ظفح یانعم هب یعامتجا یرادیاپ دوبهب
یشخب امرس هب هی یعامتجا ینعی
لکش یهد عماوج ه ا ی نگمه و هچراپکی اب
لباقتم عفانم
،دنلدوگ(
2003 : 4 .)
کش 1
رد‌یعامتجا‌یاه‌همانرب‌هاگیاج.
،اپورا‌هعسوت‌نوسیمت(رادیاپ‌هعسوت‌ثرابم 2018
)
شهوژپ‌شور
یناکم‌ورملق
مرخ یحاون و رهش ،قیقحت هدودحم لاس رد هک تسا روشک برغ رد ناتسرل ناتسا زکرم دابآ
1395 غلاب یتیعمج یاراد
رب 373416 زا رهش نیا ،عماج حرط یدبلاک تامیسقت ساسا رب .تسا هدوب
3 و هقطنم 24 یکشت هیحان .تسا هدش ل
رهش
لعف هعسوت هدودحم رد دابآ مرخ ی
تعسو دوخ ی
لداعم ( 1 / 3885 ) م لماش ار راتکه ی
ددرگ هک ( 9 / 72 ) ا زا دصرد ی
ن ضارا ی
حطس اب ی دودح رد ( 4 / 2832 ) رهش صلاخ حوطس وزج راتکه ی
قاب و تسا ی
هدنام ی نع ی ( 1 / 27 ) حطس اب دصرد ی
لداعم
( 7 / 1052 ) رهش صلاخان حوطس وزجراتکه ی
م ی دشاب رهش صلاخ حوطس زا.
ی دودح رد دابآ مرخ 6
/ 933 ربراک هب راتکه ی
نوکسم ی و ( 7 / 1327 ) ربراک هب نآ راتکه ی
صاصتخا )رباعم هکبش( لقن و لمح ی
هتفا تسا مکارتم . بیترت هب یحاون نیرت
یحاون 13 ، 4 و 15 اب ( 6 / 217 ( ،) 5 / 192 ( و ) 7 / 182 ) مکارت مک و راتکه رد رفن اون بیترت هب نیرت
یح 16 و 22 اب ( 2 / 8 ) و
( 7 / 17 ) یحاون .تسا راتکه ردرفن (
2،3،4،5،6 یم رهش هیلوا هتسه و یمیدق یحاون هلمج زا )
یلاحرد ،دنشاب یحاون یخرب هک
( دننام 9،11،14،22،23،24 هدمآ دوجو هب رهش شرتسگ و هعسوت رثا رب ریخا نایلاس یط )
رب راک ساسا هعلاطم نیا رد .دنا
ان تامیسقت هیاپ هیح
لکش .تسا راوتسا یا 2
مرخ رهش یحاون هدودحم یم ناشن ار ناتسرهش و ناتسا رد دابآ
دهد .
کش 2 مرخ‌یراون‌و‌رهش‌تیعقوم.
ناتسرل‌ناتسا‌رد‌دابی
قیقحت‌شور
هداد .تسا یدربراک فده رظن زا و یلیلحت ـ یفیصوت تیهام ظاحل هب قیقحت شور و یدانسا شور ود هب قیقحت یاه
ینادیم عمج یروآ صخاش نییعت یارب .تسا هدش دانسا و عبانم زا هدافتسا اب ادتبا یعامتجا یرادیاپ و یرهش ییافوکش یاه
صخاش عمج اه .دش جارختسا ییاهن دراوم یفلد کینکت زا هدافتسا اب سپس و یروآ رامآ هعماج
ی نانکاس شهوژپ
مرخرهش نارکوک لومرف زا هدافتسا اب هک تسا دابآ 384
اب رفن فداصت شور ی
هب هداس رد .دش باختنا هنومن مجح ناونع
ای ن اور تبسن صخاش زا همانشسرپ رابتعا شجنس روظنم هب شهوژپ یی
اوتحم
1یی اور رادقم .تسا هدش هدافتسا یی
اوتحم یی ارب هدمآ تسد هب ی
همانشسرپ ربارب
اب 69 % تسا دییأت دروم هک نچمه .تسا
ی ن م ی گنا ی ن افلآ ی هدش هبساحم 76
ارب دصرد ی وگ عومجم ی
ه اپ هدنهد ناشن هک تسا یا
یی لاؤس بسانم اه
ی گتسبمه و همانشسرپ ی
نورد ی شسرپ ارب اه ی
غتم شجنس ی
اهر .تسا همانشسرپ یحارط
یحاون نینکاس نیب رد تیعمج دادعت تبسن هب هدش 24
مرخ رهش هناگ میسقت دابآ
عمج تاعلاطا تیاهن رد .دیدرگ زا هدافتسا اب هدش یروآ
مرن یاهرازفا SPSS,EXCEL,GIS لیلحت و هیزجت دروم
صخاش شجنس یارب هک بیترت نیدب .تفرگرارق کت یت نومزآ زا یعامتجا یرادیاپ و یرهش ییافوکش ریغتم یاه
هنومن صخاش یراذگرثا نازیم یسررب یارب و یا مرخرهش یحاون یعامتجا یرادیاپ رب یرهش ییافوکش یاه
نومزآ زا دابآ
نچ نویسرگر .دش هدافتسا هریغتم د
1 . CVR
هعلاطم‌دروم‌یاه‌صخاش
یرادیاپ تیعضو یبایزرا و یرهش ییافوکش زا یرادروخرب نازیم زا دابآ مرخ رهش یحاون تیعضو یبایزرا روظنم هب لوادج رد هک دش هدافتسا ییاه صخاش زا یعامتجا 1
و 2 یرهش ییافوکش موهفم یارب .تسا هدش رکذ 5
و صخاش 66
باختنا ریغتم دادعت یعامتجا یرادیاپ یارب و دش
15 دش نییعت هیوگ (
لودج 1 و 2 .)
لودج 1 صخاش.
مرخ‌یرهش‌ییافوکش‌شجنس‌یاهرایعم‌‌و‌اه
دابی
صخاش
ریغتم
هرهب یرو 1
،ییایفارغج رارقتسا تیعقوم ) 2
تیزم ) ،یداصتقا یبسن 3
هیامرس یاهرتسب دوجو و یبایرازاب ) ،یراذگ
4 داجیا تهج مزلا نامز تدم )
،راکو بسک 5 یروانف زا هدافتسا ) ،نیون یاه
6 تیعضو و ینیرفآراک ) ،یلحم لاغتشا یاه
7 ) راوناخ دمآرد نیگنایم ،
8 ،لاغتشا خرن ) 9
خرن)
،یمسرریغ شخب رد لاغتشا 10
لفکتراب )
یگدنز تیفیک 1
،ینوکسم هلحم طیحم زا تیاضر ) 2
،یگدنز هب دیما ) 3
،لاس چنپ ریز ریم و گرم نازیم ) 4
تامدخ هب یسرتسد ) ینامرد
- ،یتشادهب 5 )
تصرف ،یتراهم و یشزومآ تامدخ هب یسرتسد رد ربارب یاه 6
،یمومع یاهاضف هب یسرتسد ) 7
،نکسم تیفیک زا تیاضر ) 8
) طسوتم
تلایصحت ، 9 هب یسرتسد) طیحم
،یشزرو یاه 10
،یمومع تینما زا تیاضر ) 11
) ،لتق خرن 12 تقرس خرن )
تخاسریز اه 1 )
،)بسانم نکسم (هتفای دوبهب هانپرس 2
)
،یمومع لقن و لمح زا هدافتسا 3
گنیکراپ ) ،رابنا و یمومع یاه 4
) لقن و لمح هکبش لوط ،
5 )
،تباث نفلت ذوفن بیرض 6
،یرهش زاگ ذوفن بیرض ) 7
بیرض ) ،قرب ذوفن 8
،بآ نیمات تیفرظ ) 9
) یصخش هنایار هب یسرتسد
، 10 تلوهس )
،تامدخ هب یسرتسد 11
) ،نابایخ مکارت 12
) شتآ هب یسرتسد ،یناشن
13 ،تخوس هاگیاج ششوپ ) 14
) هنازور رفس نیگنایم
، 15 ،دناب یانهپ)
16 ) دادعت تبسن یوردوخ لمح ،هلابز 17 ) )کشزپ هب یسرتسد( کشزپ مکارت
رادیاپ یطیحم ی 1
)
،تفایزاب هخرچو دماج هلابز یروآ عمج 2
هنارس) یاضف زبس یرهش هب ،رتم 3 ثحبم(نامتخاس همان نییآ تیاعر ) 18
،) 4 تایح تظافح )
شحو و ،هموح 5 ،یطیحم تسیز لقن و لمح هنارس ) 6
)
،ریذپ دیدجت یژرنا عیزوت 7
)
،بلاضاف هیفصت 8
) دیسکا ید زاگ راشتنا نازیم
نبرک ، 9 نازیم ) ،یتوص یگدولآ 10
) ریز قلعم تارذ تظلغ 5
/ 2 نورکیم
، 11 یگدولآ نازیم )
،کاخ 12 یرصب یگدولآ نازیم )
و یگنریگربرد یعامتجا لومش 1
)
،یمومع تاعلاطا هب یسرتسد 2
)
،یندم تکراشم 3
،مدرم طسوت یلحم تاماقم باختنا ) 4
)
،یلحم یاه هنیزه ییاراک 5
) رد تکراشم
،تاباختنا 6
،شخب رثا یرهش یاه همانرب) 7
،یرهش فیعض هعماج قوقح زا عافد ) 8
،طسوتم هقبط مجح شیازفا) 9
هورگ یزاسدنمناوت ) یاه
،مورحم 10 ،یمسر ریغ ناکسا و رقف هب هجوت ) 11
،یلام و یرادا داسف اب هزرابم ) 12
شزومآ هب یسرتسد ) هفرح یاه
،لاعف و یا 13 ) تیعضو
حم تموکح رد نانز تکراشم
،یل 14 ،یلحم راک رد نانز تکراشم تیعضو ) 15
ناناوج یراکیب )
زا‌هتفرگرب:عبنم
، لم‌نامزاس(
2016
:
7 - 6
،ناراکمه‌و‌داژندرا‌و 1397
:
23
،ناراکمه‌و‌روپ‌ییافص‌و 1396
:
40
و‌روهپ‌شهناد‌و
،ناراکمه 1399
:
460 .)
لودج
2 صخاش.
یعامتجا‌رادیاپ‌یاه
صخاش‌مان
صخاش‌دت
یگتسباو بیرض S1
یعامتجا لماعت S2
لوئسم تی یریذپ S3
یداهن ای یندم دامتعا S4
یعامتجا هیامرس تیعضو S5
یعامتجا یاهراتفر رد تقادص S6
تامدخ هب یسرتسد نازیم زا تیاضر S7
رد تکراشم لاعف
تی یلحم یاه S8
قلعت سح S9
یدرف نیب دامتعا S10
تاعاس نتخادرپ هب لاعف تی یاه هنابلطواد S11
تیفافش S12
همیب S13
یعامتجا تلادع S14
شهوژپ و شزومآ S15
زا‌هتفرگرب:عبنم
(
http://www.sustainabilityindictorsh و
،ناراکمه‌و‌هداز‌ظعاو 1394
،گربناپسا‌و‌ناموا‌زا قن‌هب 2002
)
اه‌هتفای‌و‌ثحب
یم رارق شاکنک دروم ار هبنج ود قیقحت نیا یتسیچ هب هکنآ لوا ؛دهد
یم و تسا عوضوم تخانش نآ فده هک دزادرپ
یم رارق یسررب دروم ینیوکت ریسرد رثؤم لماوع هلحرم نیا رد هک تسا ییارچ لابندب مود روظنم هب اتسار نیا رد .دریگ
مرخ یعامتجا یرادیاپ و رهش ییافوکش یوگلا نییبت و تخانش تخانش لوا هلهو رد .دیدرگ یحارط یلاوتم ماگ جنپ ،دابآ
مومع صخاش اب رهش قابطنا نازیم و رهشرب مکاح ییافوکش تیعضو زا ی هزوح رد نآ درواتسد نینچمه و ییافوکش یاه
و ییافوکش ییاضف ـ یناکم تاناسون رب رثؤم لماوع قیقد فشک روظنم هب سپس .تفرگ رارق رظندم یعامتجا یرادیاپ مرخ یحاون ،یعامتجا یرادیاپ دش عقاو لیلحت و هیزجت دروم دابآ
یم هتخادرپ لحارم یسررب هب بیترت هب همادا رد . .دوش
مرخ‌رد‌یرهش‌ییافوکش‌تیعیو‌یسررب:لوا‌ماگ
دابی
مرخ رد یرهش ییافوکش شجنس یارب هنومن کت یت نومزآ زا دابآ
.دش هدافتسا یا دادعا نیگنایم هسیاقم یارب نومزآ نیا
یم هدافتسا تباث ددع کی اب .دوش
هب ا نی رگا هک بیترت سایقم
ترکیل 5 هنیزگ رادقم ،دشاب یا 3
یم هتفرگ رظن رد و دوش
یم تست ددع هب تبسن ،هعماج رد رظندروم ریغتم نیگنایم نازیم هک دوش
3 زا رتشیب نیگنایم رادقم رگا .تسا هنوگچ 3
یم هتفرگ هجیتن ،دشاب آ نیا رد .تسا لااب نآ نازیم ای و دراد دوجو هعماج رد رظندروم ریغتم دوش
یم هدیسرپ نومز هک دوش
نیگنایم یاه هب تسد هدمآ یضرف نیگنایم اب 3
، رظنزا ینعم یرامآ .تسا راد
لودج 3 هنومن‌کت‌یت‌نومزی‌جیاتن.
صخاش‌یا
مرخ‌یرهش‌ییافوکش‌یاه
دابی
3 Test value=
یارب‌نانیمیا‌هلصاف توافت
=اه 095 /
0
صخاش
دادعت نیگنایم نیگنایم‌توافت
t نییاپ‌در df
در
لااب
هرهب یرو 384
43 / 2 57
/ 0 - 45
/ 3 - 383 001
/ 0 53
/ 0 - 12 / 0 -
تخاس ریز 384
38 / 3 38
/ 0 6
/ 3 383 001
/ 0 17
/ 0 64
/ 0
یگدنز تیفیک 384
89 / 2 11
/ 0 - 84
/ 2 - 383 000
/ 0 234 / 0 - 562 / 0
یطیحم تسیز یرادیاپ 384
47 / 3 47
/ 0 35
/ 11 383 000
/ 0 128
/ 0 623
/ 0
لومش و یگدنریگربرد یعامتجا 384
62 / 2 38
/ 0 - 23
/ 3 - 383 014
/ 0 286 / 0 - 149 / 0 -
نومزآ رد یت
نییاپ دح و لااب دح هچنانچ یمرتشیب نومزآ تباث رادقم زا هعماج نیگنایم ،دشاب تبثم ود ره
شزرا .دشاب
قیقحت یاهریغتم رد نومزآ ربارب
3 هجوت اب یطیحم تسیز یرادیاپ و تخاسریز صخاش ریغتم زا لصاح نیگنایم و تسا
لودج 3 زا رتشیب 3 یم هرهب صخاش نیگنایم هطبار نیمه رد .دشاب یعامتجا لومش و یگنریگربرد و یگدنز تیفیک ،یرو
زا رتمک 3 یم رتمک هک یرادانعم حطس هب هجوت اب نیاربانب .دشاب زا
( 05 / 0 یم تسا ) یرهش ییافوکش تیعضو ،تفگ ناوت
صخاش هنیمز رد یطیحم تسیز یرادیاپ و تخاسریز یاه
هرهب هنیمز رد .تسارادروخرب لااب هب طسوتم تیعضو زا و یرو
یم یبایزرا نییاپ هب ور یرهش ییافوکش تیعضو یعامتجا لومش و یگنریگربرد صخاش ریغتم زا لصاح نیگنایم و دوش
لودج هجوت اب یگدنز تیفیک هک
رتمک زا 3 یم تسا تبثم لااب دح و یفنم نییاپ دح نوچ ،دشاب
، نایم نیاربانب نیگ
هب تسد
هدمآ اب شزرا نومزآ 3 نآ نیب یرادانعم توافت و تسا ربارب یم سپ .درادن دوجو اه
تیفیک صخاش تیعضو هک تفگ ناوت
یگدنز رد مرخ یم یبایزرا طسوتم دح رد دابآ .دوش
صخاش‌اب‌طابترا‌رد‌یراون‌تیعیو‌یسررب:مود‌ماگ
یرهش‌ییافوکش‌یاه
مرخ یحاون رد ییافوکش تیعضو ییاسانش یارب هنومن کت یت نومزآزا هدافتسا اب دابآ
صخاش لیلحت هب یا .دش هتخادرپ اه
لودج 4 نومزی‌جیاتن.
یت هنومن‌کت صخاش‌یا
مرخرهش‌یراون‌ییافوکش‌یاه
دابی
3 Test value=
یارب‌نانیمیا‌هلصاف توافت
اه
=
095 / 0
صخاش
دادعت همانشسرپ
نیگنایم
نیگنایم‌توافت
t
df ینعم‌حطس
یراد
نییاپ‌در
لااب‌در
هیحان 1 9
03 / 3 03
/ 0 921
/ 0 8 000
/ 0 07
/ 0 - 32 / 0
هیحان 2 12
19 / 3 19
/ 0 681
/ 2 11 000
/ 0 09
/ 0 46 / 0
هیحان 3 11
45 / 3 45
/ 0 374
/ 5 10 001
/ 0 32
/ 0 74 / 0
هیحان 4 25
53 / 3 53
/ 0 362
/ 3 24 000
/ 0 38
/ 0 72 / 0
هیحان 5 24
72 / 2 28
/ 0 - 341 / 3 - 23 000
/ 0 62
/ 0 - 14 / 0 -
هیحان 6 20
84 / 3 84
/ 0 273
/ 5 19 000
/ 0 36
/ 0 94 / 0
هیحان 7 21
89 / 2 11
/ 0 - 247 / 2 - 20 002
/ 0 61
/ 0 - 07 / 0 -
هیحان 8 11
24 / 3 24
/ 0 329
/ 3 10 008
/ 0 15
/ 0 53 / 0
هیحان 9 8
91 / 2 09
/ 0 - 415 / 2 - 7 000
/ 0 39
/ 0 - 02 / 0 -
هیحان 10 11
63 / 2 37
/ 0 - 213 / 2 - 10 001
/ 0 95
/ 0 - 13 / 0 -
هیحان 11 14
96 / 2 04
/ 0 - 651 / 2 - 13 000
/ 0 18
/ 0 - 51 / 0
هیحان 12 15
37 / 3 37
/ 0 527
/ 3 14 000
/ 0 19
/ 0 78 / 0
هیحان 13 23
06 / 3 06
/ 0 845
/ 3 22 000
/ 0 09
/ 0 - 45 / 0
هیحان 14 17
15 / 3 15
/ 0 238
/ 4 16 327
/ 0 13
/ 0 83 / 0
هیحان 15 21
98 / 2 02
/ 0 - 365 / 3 - 20 000
/ 0 14
/ 0 - 18 / 0
هیحان 16 11
64 / 2 36
/ 0 - 329 / 2 - 10 000
/ 0 85
/ 0 - 27 / 0 -
هیحان 17 16
39 / 2 61
/ 0 - 821 / 3 - 15 002
/ 0 02
/ 1 - 49 / 0 -
هیحان 18 21
42 / 3 42
/ 0 439
/ 3 20 000
/ 0 21
/ 0 67 / 0
هیحان 19 22
29 / 2 71
/ 0 - 781
/ 3 21 000
/ 0 04
/ 1 - 58 / 0 -
هیحان 20 11
09 / 3 09
/ 0 753
/ 0 10 000
/ 0 02
/ 0 63 / 0
هیحان 21 14
71 / 2 29
/ 0 - 613 / 2 - 13 000
/ 0 12
/ 0 - 44 / 0 -
هیحان 22 17
65 / 2 35
/ 0 - 745 / 3 - 16 001
/ 0 16
/ 0 - 87 / 0 -
هیحان 23 16
48 / 2 52
/ 0 - 148 / 3 - 15 001
/ 0 27
/ 0 - 93 / 0 -
هیحان 24 14
55 / 2 45
/ 0 - 036 / 3 - 13 000
/ 0 34
/ 0 - 81 / 0 -
لودج جیاتن ساسا رب 4
عومجم ، صخاش
زا رتمک نانیمطا حطس هب هجوت اب یرهش ییافوکش یاه (
05 / 0 یت هرامآ و )
زا رتلااب تسیب و هدجیه ،هدراهچ ،هدزاود ،تشه ،شش ،راهچ ،هس ،ود یحاون نیگنایم تسا ینارحب هدودحم زا جراخ هک نومزآ تباث مقر 3
یم طسوتم دح زا رتلااب و بسانم تیعضو زا یحاون نیا نیاربانب ؛دشاب .دنتسه یرهش ییافوکش
نیگنایم هدزناپ و هدزیس ،هدزای ،کی یحاون رد یرادانعم حطس و تبثم لااب دح و یفنم نییاپ دح هب هجوت اب نینچمه صخاش نیگنایم اب هدمآ تسد هب یرهش ییافوکش یاه شزرا
نومزآ 3 نآ نیب یرادانعم توافت و تسا ربارب دوجو اه
یافوکش تیعضو نیاربانب .درادن یم یبایزرا طسوتم دح رد هدش رکذ یحاون رد یرهش ی
.دوش
هرامآ هب هجوت اب یحاون ریاس یت
زا رتمک نانیمطا حطس و یفنم نییاپ و لاابدح نینچمه و یفنم (
05 / 0 عومجم رد ،)
صخاش نییاپ یرهش ییافوکش یاه لکش .دنتسه نگنایم حطس زا رت
3 مرخ یحاون یرهش ییافوکش صخاش حطس دابآ
شنار یم نا .دهد
کش 3 مرخرهش‌یراون‌حطس‌رد‌یرهش‌ییافوکش‌هشقن.
دابی
یسررب:موس‌ماگ صخاش‌تیعیو
مرخ‌رد‌یعامتجا‌یرادیاپ‌یاه
دابی
هب روظنم صخاش تیعضو یسررب مرخ رد یعامتجا یرادیاپ یاه
هنومن کت یت نومزآ زا زین دابآ یا
هدافتسا هدش .تسا
لودج 5 یم شیامن ار هتفرگ تروص نومزآ لصاح .دهد
لودج 5 هنومن‌کت‌یت‌نومزی‌جیاتن.
صخاش‌یا
مرخرهش‌یعامتجا‌یرادیاپ‌یاه
دابی
3 Test value=
یارب‌نانیمیا‌هلصاف توافت
اه
=
095 / 0
صخاش
دادعت همانشسرپ نیگنایم
توافت نیگنایم
t
حطس df ینعم
نییاپ‌در یراد لااب‌در
یگتسباو بیرض 384
53 / 3 53 / 0 23 / 12 383 001
/ 0 36 / 0 25
/ 1
یعامتجا لماعت 384
28 / 3 28 / 0 65 / 9 383 001
/ 0 52 / 0 83
/ 0
لوئسم تی یریذپ 384
96 / 2 04 / 0 - 24 / 4 - 383 000
/ 0 39 / 0 - 24 / 0
یداهن ای یندم دامتعا 384
91 / 2 08 / 0 - 81 / 5 - 383 000
/ 0 12 / 0 - 41 / 0
یعامتجا هیامرس تیعضو 384
69 / 3 69 / 0 14 / 11 383 008
/ 0 52 / 0 99
/ 0
یعامتجا یاهراتفر رد تقادص 384
27 / 3 27 / 0 74 / 10 383 002
/ 0 62 / 0 16
/ 1
هب یسرتسد نازیم زا تیاضر تامدخ 384
18 / 2 82 / 0 - 81 / 4 - 383 001
/ 0 85 / 0 - 29 / 0 -
رد تکراشم لاعف
تی یلحم یاه 384
29 / 3 29 / 0 26 / 9 383 000
/ 0 52 / 0 88
/ 0
قلعت سح 384
79 / 2 21 / 0 - 38 / 5 - 383 015
/ 0 65 / 0 -
