اهی نوین رد کشاورزی و منابع طبیعی اولین همایش ملی ایده در

(1)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

The first national conference on novel ideas in agriculture and natural recourses (November, 2018)

1126

یزرواشک ینیرفآراک شقن هعسوت رد

ییادخ دماح

*

یداصتقا مولع دشرا سانشراک1

هورگ ، یهایگ تادیلوت ،

یلیبدرا ققحم هاگشناد،ناغم یعیبط عبانم و یزرواشک هدکشناد .

* لووسم هدنسیون

؛ [email protected]

هدیکچ

اهروشک رد یداصتقا هعسوت رد مهم تایرورض زا یکی

.دشاب یم اهروشک یتاقبط هلصاف شهاک تهج اه هنیمز نیرتمهم زا یکی یزرواشک

.دشاب یم ینیرفاراک شخب رد یداصتقا هعسوت و دشر دیلک ینیرفآراک تفگ ناوت یم ، یداصتقا هعسوت هب یبای تسد یاتسار رد

و هدوب

اهنآ رد هک ییاهروشک .تسا تیفیک حطس ندرب لااب یارب یسایس و یگنهرف ، یعامتجا ، یداصتقا یاهراتخاس رد شرگن رییغت ، هعسوت یرتهب تیعقوم ، تسا رتشیب هنانیرفآراک یاه تیلاعف نازیم اب ،دنراد یناهج داصتقا رد

ک میبای یم رد یناهج هعسوت و دشر هب هجوت

ینیرفآراک مان ینیرفآراک ییلاط یاه ههد ریخا ههد ود اهروشک زا یخرب رد هکیروطب دیآ یم رامش هب یداصتقا هعسوت و دشر مهم لماوع زا

گرزب یاه تکرش تسا هتفرگ یزرواشک

نآ هعسوت و داجیا و ینیرفآراک هب هجوت .دنا هدروآ یور ینیرفآراک هب دوخ تلاکشم لح یارب رد

یزرواشک شخب و یراتخاس لداعت ، یراکیب خرن شهاک ، یلحم عبانم شیازفا ، هعسوت تهج بسانم یاضف داجیا تهج رد یتبثم ماگ ،

ینیرفآراک شقن هب هلاقم نیا رد تهج نیمه هب .دوب دهاوخ اهاتسور و اهرهش رد هعسوت یزرواشک

، لاغتشا نوچمه ، یداصتقا لماوع رد

یلم صلاخان دیلوت هرهب و ، تراجت ،

یم هتخادرپ،دنوش یم یداصتقا هعسوت هب رجنم اه نیا همه هک یداصتقا دشر و ییاتسور هعسوت ، یرو

دوش :یدیلک ناگژاو ینیرفآراک

، یداصتقا هعسوت

، دشر .

ینیرفآراک رتیپموش ، ار نآ موهفم و انعم رد ینیرفآراک حلاطصا راب نیلوا یارب ینیرفآراک ملع ردپ هب فورعم و اکیرمآ نکاس لصلاا یشیرتا 1

: زا تسا ترابع ینیرفآراک شقن و تساهروشک یداصتقا هعسوت رد یلصا کرحم روتوم ینیرفآراک هک تسا دقتعم یو .تسا هدربراکب رتیپموش ( . داوم زا هزات یاهبیکرت داجیا و یروآون 1934

)

یرگید فیرعت رد زا هدافتسا اب دیدج شزرا اب هارمه ار یدیدج رصنع ، تیقلاخ زا هدافتسا اب ناوتب هک تسا یدنیارف ، ینیرفآراک زا

مه ینامزاس تروص هب دناوت یم هکلب تسین یدرف طقف ینیرفآراک .دروآ دوجوب ، لماوع رگید یریگراکب و کسیر ، عبانم ، نامز ( . دریگ تروص نوسمات و یولآ

2000 )

رعت یوسنارف هشیر زا ینیرفآراک هژاو : ینیرفآراک فی Entreprendre

.دریگ یم رب رد ار یراک ندرک دهعت موهفم هک تسا

تسا کسیر اب مأوت هک ار یدیدج راک و بسک تیریدم و یهدنامزاس ات دنک یم دهعت هک تسا یسک نیرفآراک دریذپب ،

kuratko (

& Hodgettes , 2001 , p.28 )

1-schumpter

(2)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1127

هب رتیپموش دناد یم شخب ماهلا یربهر و روسج ، رکفتم یدرف ار نیرفآراک ، ینیرفآراک ملع ردپ و شیرتا بتکم یوجشناد ناونع

دنک داجیا یداصتقا لداعت مدع ، دیدج یشور بلاق رد داصتقا عبانم بیکرت اب دیاب هک (

Loundsburg , 1998.pp.3-2

).

ینیرفآراک ترورض و تیمها ی هعسوت ی هچخیرات تحت ، داصتقا هک دروآ یم مهارف تیعقاو نیا زا تیامح یارب یتادنتسم ، هتفای هعسوت یاهروشک رد یداصتقا

.تسا ینیرفآراک ریثأت ، دنا هتفای هعسوت یتعنص رظن زا هک ناملآ و نپاژ ، اکیرمآ نوچمه ییاهروشک ی هعسوت تلع دهد یم ناشن هک دراد دوجو یدهاوش نیرفآراک .تسا ینیرفآراک قیرط زا و دبای هعسوت دیاب اه هفرح رگید دننامه و تسا هدرک روهظ هفرح کی ناونع هب نونکا مه ی

( دنک ادیپ شرورپ ، یبرجت و یراتفر تاعلاطم رب ینتبم صاخ یهاگشناد و یشزومآ یاه همانرب Khanka , 2003 , p .1

.)

تقا هعسوت یرورض طرش ود زا یکی ار ینیرفآراک ، رسلمسا و نوسراپ تسا ترابع نانآ رظن هب رگید یرورض طرش( .دنناد یم یداص

یقلت یداصتقا ی هعسوت یدیلک روحم ار نآ ، یروآون داجیا رد ینیرفآراک شقن تلع هب زین رتیپموش .)هیامرس ی هدوزفا یجورخ زا ( .دنک یم Khanka , 2003 , p .14

.)

و یداصتقا هعسوت رد ینیرفآراک شقن رب نارظن بحاص هزورما :دنرارق نیا زا اه شقن نیا نیرتمهم .دنراد رظن قافتا یعامتجا

1 - .دشخب یم دوبهب ار هیامرس لیکشت و دوش یم نادرگرس و فده یب یمومع یاهزادنا سپ یروآدرگ بجوم ینیرفآراک

2 - زا یرایسب ی هشیر هک ار یراکیب تلاکشم ینیرفآراک ، نیاربانب .دوش یم عیسو سایقم رد لاغتشا داجیا هب رجنم ینیرفآراک

یداصتقا تلاکشم .دهد یم شهاک ، تسا یعامتجا–

3 - .دوش یم رجنم یا هقطنم نزاوتم ی هعسوت هب ینیرفآراک

4 - هعماج رد یداصتقا زکرمت شهاک ثعاب ینیرفآراک .دوش یم

5 - .دوش یم هعماج رد هنلاداع تروص هب یسایس تردق یتح و دمآرد ، تورث ددجم عیزوت هب رجتنم ینیرفآراک

6 - او کرحت هب رثوم روط هب ،دنشاب هدنام یقاب نادرگرس و هدافتسا یب تسا نکمم هک ار اه تراهم و اه هیامرس ، عبانم ، ینیرفآراک

.دراد یم 7 - نز تیفیک ینیرفآراک .دنک یم رت هداس و رت تحار ار یگدنز و دشخب یم دوبهب ار یگد

8 - .دهد یم اقترا ،تساهروشک یداصتقا هعسوت زا یمهم ءزج هک ار یجراخ تراجت ینیرفآراک

9 - و یکرمگ قوقح ،تایلام قیرط زا تلود هک ییاهدمآرد اب . دوش یم تلود قیرط زا یعامتجا دوس شیازفا بجوم ینیرفآراک

یراذگاو اه سیورس ،اه لپ و اه هداج ثادحا نوچمه نوچمه یفلتخم یاه هژورپ رد دناوت یم ،دروآ یم تسد هب نانیرفآراک هناورپ

(3)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1128

یراذگ هیامرس یگنهرف و یعامتجا یه هنیمز رگید و شزومآ و حلص ظفح ،یکشزپ و یشزومآ تلایهست و (.دنک khanka,2003,pp.16-17 .)

یزرواشک شخب رد ینیرفآراک موهفم عت شخب رد ینیرفآراک میهافم و فیرا ینیرفآراک هچرگا .دنتسه یکی داینب و لوصا رظن زا )تامدخ و تعنص ،یزرواشک( فلتخم یاه

شخب ریاس ای و یرهش یحاون رد ینیرفآراک اب یتوافت دوخ تیهام و لصا رد یزرواشک رد عقاو رد اما ،درادن یداصتقا یاه

نورد راک ةعسوت تهج زاین دروم یاهداد تخاسریز ،اهداهن و تاسسؤم ،یژولونکت ،شزومآ ،تیریدم ،هیامرس ریظن ینیرفآ

یاه

لمح شخب ریاس و یتعنص قطانم و اهرهش رد رهام راک یورین و عیزوت هکبش ،رازاب هب یسرتسد ،لقنو تحار یداصتقا یاه

زا رت

یم تفای یزرواشک و ییاتسور قطانم ..ددرگ

صتخم تلاح یزرواشک ینیرفآراک شلا

صتخم ،طیار صتخم و ،هعرزملا

دراد لوصحملا .

عیسو فاکش یژتارتسا شیارگ و یزرواشک رب تعنص یگریچ و هعسوت لاح رد یاهروشک رد یرهش و ییاتسور قطانم نایم رت

و اه

تسایس یگژیو اب هارمه ،تعنص تمس هب هعسوت یاه یداصتقا یاه

- ات تسا هدش ثعاب یزرواشک و ییاتسور ةعماج یعامتجا

فیعض زرواشک هعسوت لاح رد یاهروشک رد .دشاب هتشاد دشر رتمک یزرواشک ینیرفآراک دقاف وا .تسا روشک رد دیلوت رومأم نیرت

یدنمناوت هفرح یاه تیامح و یا

نامزاس و تلود فرط زا مزلا یاه اب .دنک لمع ایوپ نیرفآراک کی شقن رد ات تسا یلم و یلحم یاه

ینغ عبنم کی نیمز هک یدوجو یم ینیرفآراک تهج یبسانم یاه لیسناتپ یاراد و هدوب اهروشک نیا رد

مه زونه اما ،دشاب

دنتسه فیعض و ریقف نازرواشک .

،)رازاب ندش یتباقر ،ییاذغ تینما ،یزرواشک راک رازاب رد ینوگرگد ،تیعمج دشر ،ندش یناهج( رازاب رد هتفرگ تروص تارییغت تسایس اشک یوس هب تکرح( یزرواشک یاه مک و یراکیب شیازفا( هعماج دوخ و )رازاب رب ینتبم یراجت یزرو

تسیز ثحابم ،یراک

ار یزرواشک رد ینیرفآراک ترورض یزرواشک رد ینیرفآراک ترورض هک دنتسه یلماوع زا )یعیبط عبانم ،یتسیز عونت ،یطیحم شیب یم نایامن شیپزا هویش رد یراتخاس ینوگرگد کی ،قوف تلاوحت رطاخ هب .دزاس

و هدوب مزلا یزرواشک دیلوت ینونک یاه

زرواشک ،یزرواشک عون نیا رد .دوب دهاوخ یزرواشک هعسوت یساسا یژتارتسا ،رادیاپ هعسوت بوچراهچ رد رازاب رب ینتبم یزرواشک هتساوخ رب ینتبم هک یتباقر رازاب رد ار دوخ تادیلوت دناوتب هک دنک دیلوت یوحن هب یتسیاب ف هب ،تسا یرتشم یاه

.دناسرب شور

تصرف یتسیاب زرواشک روظنم نیدب تهج رد مزلا یژتارتسا سپس و دیامن ییاسانش یتسرد هب ار یرتشم یاهزاین و هدوب سانش

دشاب نیرفآراک کی یتسیاب زورما زرواشک رگید یترابع هب .دیامن ارجا و یحارط اهزاین نیا ندروآرب .

نرق رد ناریا یزرواشک شخب تیعقوم 21

ت موزل و ینیرفآراک هب هجو

مهم یگژیو /تیعضو شش هب هجوت 1 دودح ناریا تحاسم لک- 165

یم راتکه نویلیم دودح هک دشاب

51 لاس رد .تسا یعارز نآ نویلیم 2000

تشک ریز حطس لک

ناریا رد 18 هک تسا هدوب راتکه نویلیم 33%

،یبآ نآ 28%

،مید نآ 12%

و تاغاب نآ 27%

هدوب ریاب و شیآ یضارا نآ رد .تسا

دودح 5 / 3 هدرخ .دراد دوجو ناریا رد یعارز نیمز هعطق نویلیم زا رتمک نیمز اب یکلام

10 دودح راتکه 22%

نیمز لک زا یاه

هب ار یعارز یم صاصتخا دوخ

هکیلاح رد دهد 85%

یم ربرد ار زرواشک تیعمج زا طسوتم تیکلام .دریگ

15( - 10 دودح )راتکه 65%

(4)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1129

و یضارا زا را 14%

ج زا یلااب( گرزب تیکلام .دراد ار زرواشک تیعم 15

دودح )راتکه 13%

و یضارا زا 1%

دوخ هب ار تیعمج زا

یم صاصتخا .دهد

- 2 لاس ةلصاف رد ،یناهج کناب شرازگ ساسا رب یاه

2001 - 1990 هب ناریا یزرواشک طسوتم روط

2 / 15%

صلاخان تادیلوت زا

تسا هداد صاصتخا دوخ هب ار یلخاد هس نینچمه.

لداعم یتفنریغ تارداص زا لصاح یاهدمآرد زا شخب نیا م 26%

تسا هدوب

هب ار ناریا تادراو زا یکچوک مهس یزرواشک هک تسا یلاح رد نیا .)تسا هدوب شهاک لاح رد هچ رگا) یم صاصتخا دوخ

دهد

( 14 یم صاصتخا دوخ هب ار ناریا لاغتشا لک مراهچ کی ناریا یزرواشک رگید فرط زا .)دصرد رگید ترابع هب ،دهد

25%

لک زا

تصرف دعب ،)یزرواشک شخب عیانص زا یمهم شخب ناونع هب(روشک ییاذغ عیانص .تسا یزرواشک شخب هب طوبرم ناریا یلغش یاه

وشک یتعنص شخب نیرتمهم ،تفن شیلااپ تعنص زا یم هدوزفا شزرا دیلوت ظاحل زا ر

دشاب .

- 3 لداعم یتیعمج یاذغ ات دنک هدامآ ار دوخ یتسیاب ناریا یزرواشک 100

لاس رد ار رفن نویلیم 2020

یافیا نمض و هدرک هیهت

دنک کمک زین ناریا رد رقف شهاک هب ،یداصتقا دشر روتوم کی ناونع هب دوخ شقن 4 لباق یمک یاهدرواتسد مغریلع- حلام

یم تیلاعف یطیحم رد یناریا نازرواشک ،یزرواشک ةنیمز رد هظ ریثأت تحت ًایوق هک دننک

هلخادم یرگ هولاع .دراد رارق تلود دمآراکان یاه هویش زا هدافتسا ،هعطق هعطق و کچوک یضارا ،نآ رب

طسوت دیلوت یتنس یاه

هدرخ نازرواشک هعماج لئاسم و اپ

رانک رد یعارز قسن هب طوبرم یسانش تراسخ هب رجنم هک( رازاب زا بسانم راتخاس کی نادقف

یاه

لیسناتپ دوجو اب شخب نیا ات تسا هدش ثعاب )تسا هدیدرگ تشادرب زا سپ ناوارف هب یهجوت لباق کمک دناوتن دراد هک ییلااب یاه

لاغتشا و روشک یداصتقا دشر دیامن ییاز

.

-5 هب ناریا یزرواشک ت دهاش هتشذگ ةهد رد ،صخشم روط

لاس رد .تسا هدوب یموادم تارییغ اب ناریا یزرواشک ریخا یاه

شلاچ تیامح شهاک ،رازاب رد ینوگرگد هجیتن رد و یراجت یزاسدازآ :ریظن ییاه رد تباقر شیازفا ،هدننکدیلوت زا تلود یاه

یروانف هنیمز رد تفرشیپ ،ندش یناهج ،یناهج یزرواشک یاهرازاب یزرواشک یژولونکتویب ،طبترم یاه

تسایس ، یصوصخ یاه یزاس

کچوک و یلاسکشخ و لیس ریظن یمیلقا و یکیژولوکا تلاکشم و یزرواشک راک رازاب رد ینوگرگد هجیتن رد و تلود راتخاس یزاس و یزرواشک تادیلوت نایرتشم هقئاذ رد رییغت نینچمه .تسا هدوب هجاوم ،تسا هدیدرگ یزرواشک راک کسیر شیازفا ثعاب هک

نایرتشم یاضاقت تسا هدوب نآ دهاش ناریا یزرواشک شخب هک هدوب یدراوم رگید زا یزرواشک

.

-6 رارق دیکأت دروم ،تسا )یرتشم( رازاب یاهورین ریثأت تحت ًایوق هک یتباقر یزرواشک ،یزرواشک هعسوت یارب هزورما ،رگید فرط زا

هرهب نامزاس،یناهج کناب ،وئاف( تسا هتفرگ یناهج تراجت نامزاس ،یایسآ یرو

یارب زرواشک ،رازاب رب ینتبم و یتباقر یزرواشک رد .)

تصرف و روآون ،قلاخ یتسیاب دنک لمع قفوم هکنآ تسایس ةدننکارجا هن دشاب نیرفآراک یتسیاب هکنیا ینعی ؛دشاب سانش

تلود یاه .

ییاتسور هعسوت و ینیرفآراک اه تیلاعف و اهشخب رد یراذگ هیامرس دنمزاین یداصتقا هعسوت و دشر هعماج زا یهجوت لباق شخب ،ییاتسور شخب تسا یداصتقا ی

اب اهنآ و دنتسه یداصتقا ماظن یدیلک نارگیزاب ییاتسور نیون یاه تیریدم .دهد یم لیکشت ییایفارغج و یتیعمج ظاحل زا ار هعسوت دنیارف رد هعسوت و دشر تابجوم و هدرک تکرش یداصتقا یاه همانرب رد دوخ یتیریدم شناد هب هجوت ( .دنروآ یم دوجوب

،یدیعس زیورپ 1388

: 179 .)

(5)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1130

تراهم ،ینیرفآراک ،راکتبا ریظن یداینب لماوع دوجوب ییاتسور کچوک یاهراک و بسک شقن ییاتسور هعماج هاگدید زا نینچمه .دراد یگتسب یلام عبانم و اهتخاسریز و یربهر ،یا هفرح یاه ار یدیلک یشقن هنیمز نیا رد دناوت یم ینیرفآراک هجوت بسک رد ردقچ هک دراد نیا هب یگتسب ییاتسور هعسوت و دیامن افیا

یم لیکشت ار یرگشدرگ زا یا هدمع مهس هک ییاتسور یرگشدرگ تفص رد ینیرفآراک نینچمه.میا هدوب قفوم ییاتسور نانیرفآراک شدرگ ،یداصتقا یاهشخب هیلک نایم رد .دشاب هتشاد شقن اهاتسور هعسوت رد دناوت یم ،دهد نآ رد هک تسا یدروم اهنت دیاش یرگ

یرگشدرگ رد اصوصخ.تسا زاین دروم همه زا شیب رادیاپ یاه یراذگ تسایس میظنت رد ینیرفآراک شخب لاغتشا نازیم نیرتلااب .دوش یم هدید ییاتسور یرگشدرگ نابیتشپ هکرحم هوق کی ناونع هب اریز ،هدش هجاوم یا هدنیازف تیمها اب ینیرفآراک ،ییاتسور یکی دناوت یم ینیرفآراک نیاربانب .دشاب اهاتسور هعسوت ناسر ددم دناوت یم یرگشدرگ رد ینیرفآراک و ییاتسور یرگشدرگ هعسوت نیرفآراک کچوک یاهتکرش داجیا و ینیرفآراک هعسوت اب دشاب هتشاد اهاتسور هعسوت یارب هنیزه مک و بسانم یاه یژتارتسا زا م تامدخو اهلااک هب ناییاتسور ترجاهم شهاک و اهاتسور یداصتققا دشر رد یدایز ریثات رما نیا و دنبای یم تسد دوخ زاین درو

زا یئزج هک ییاتسور هعسوت بجوم و هدوب راذگ رثا ییاتسور فلتخم یاهتیلاعف رب ینیرفآراک نیاربانب .دراد اهرهش هب ناییاتسور دنوش یم ،دشاب یم عماوج هعسوت .

یداصتقا هعسوت ههد زا هک تسا یتیعقاو یداصتقا هعسوت 1940

ةعسوت یاه همانرب یارجا اب و دش حرطم یموس ناهج یاهروشک هعسوت یارب اتدمع

یدرگارف یداصتقا هعسوت ، حلاطصا رد.دندرک ادیپ تسد یداصتقا و یعامتجا ةعسوت زا یحوطس هب اهروشک زا یرایسب یداصتقا کی یعقاو ةنارس دمآرد نآ یط هک تسا ریم ( . دبای یم شیازفا تدم دنلب هرود کی رد روشک

35:1378 )

لاغتشا و ینیرفآ راک دوخ راک و بسک دنناوتب ات دننک یم ادیپ زاین راک یورین رفن دنچ ای کی هب لقادح ، دنیامن یم عورش ار یراک نانیرفآ راک هکینامز عاب دنناوت یم نانیرفآ راک نیاربانب .دنزادنایب هار هب ار و هنانیرفآ راک یاه تیلاعف .دنوش راک یورین لاغتشا یارب یزاس هنیمز ث

لاس رد .دوش یم هعماج رد لاغتشا داجیا هب رجنم تیلاعف نیا یلو دوش یم داجیا درف کی طسوت یداصتقا تیلاعف کی رد یروآون ج اه نآ ی همه ًابیرقت هک کچوک یاهراک و بسک ، هتفای هعسوت یاهروشک رد ریخا یاه تسا هدوب هنانیرفآ راک یاه تیلاعف ءز

.تسا هتشاد اهروشک نیا لاغتشا رد ار ییازسب مهس ، نتاک( تساه تصرف هب هاگآ و سفن هب یکتم دارفا تیبرت ، ینیرفآ راک هعسوت زا یلصا فده 1990

، 147 راک زا یریثک دادعت .)

ورش طسوتم و کچوک یاهراک و بسک بلاق رد ار دوخ تیلاعف نانیرفآ ایسآ یقرش بونج یاهروشک رد هکیروطب دنیامن یم ع

95 %

و لاغتشا رد ار یمهم شقن هک هداد لیکشت طسوتم و کچوک یاهراک و بسک ار راک و بسک اهروشک یتعنص و یداصتقا یاه هاگنب اکیب هلاسم لح و لاغتشا داجیا شور نیرتهب ینیرفآ راک هعسوت عقاو رد و دنک یم یزاب اهروشک نیا داصتقا .دشاب یم هعماج رد یر

دودح رد هک یوحن هب 50

دیدج لغاشم نیب رد و دنراد تیلاعف کچوک یاهراک و بسک رد هتفای هعسوت یاهروشک نیلغاش زا دصرد

(6)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1131

.دشاب یم شیازفا لاح رد زوربزور رازاب رد اه تیلاعف عون نیا مهس و هتشاد ار دادعت نیرتشیب کچوک یاهراک و بسک ، هدش داجیا اوتع هب لاس زا کچوک یاهراک و بسک و هنانیرفآ راک یاه تیلاعف ،لاثم ن 1980

زا شیب اکیرمآ داصتقا رد نونک ات 34

نویلیم

.تسا هدرک داجیا لغش راک تبثم و رثوم شقن هب هجوت اب ، ریخا یاه ههد رد هعسوت لاح رد یاهروشک یخرب و لبق یاه ههد زا هتفرشیپ یاهروشک سوت رد یداصتقا نانیرفآ لاغتشا ناکما دوبن و یراکیب و مروت ، دوکر ، نوچ یتلاکشم اب ییورایور یارب لیسناتپ نیا زا ، هعماج هع

،ناخیش ،دیهان( .دنا هدرک یرادرب هرهب 1381

: 4 )

چمه و دوخ یارب لغش داجیا هب تلود رب هیکت نودب دنناوتب دارفا هک ییاهراکهار داجیا و ینیرفآراک رکفت شرتسگ نیاربانب نین

.دروآ یم مهارف ار یداصتقا هعسوت هنیمز و دتشاب رثوم روشک لاغتشا هعسوت رد دنناوت یم ،دننک تردابم هعماج دارفارگید

تفرشیپ هزیگنا داجیا و ینیرفآ راک ا نورد یاه هزیگنا اذل .دشاب یم عماوج دارفا یناور یاه تلاح و تایبرجت لصاح ، عماوج نورد رد هتفرگ تروص تلاوحت زا یکی دارف

ار هعماج هعسوت یانب ریز هک، هعماج کی دارفا یداصتقا یاه تیلاعف عون و نازیم .دوش هعسوت هب رجنم دناوت یم هک تسا یلماوع ،نوچمه دارفا یاه شیارگ رد شزیگنا و دوبهب لابند هب ینیرفآراک یاهشزومآ .دراد یگتسب دارفا هزیگنا هب ، دنهد یم لیکشت کتبا ،ییوج تصرف

، پیگ( .تسا ...و یریذپ هرطاخم ،را 1990

ص،

12 )

و رمتسم شلات نیا هک عماوج نیا دارفا رمتسم شلات لیلد هب یبونج هرک و نپاژ یاهروشک رد یداصتقا عیرس دشر هنومن ناونع هب ار تباقر هک دنتسه یدارفا نانیرفآراک .تساهروشک نیا مدرم نایم لااب تفرشیپ هزیگنا هجیتن رد ،دایز لابند هب .دنهد یم شیازفا

، یمیقم( .دننک ارجا و قلخ ار دیدج دیاقع و دننک هدروارب ار هدشن دروآرب یاهزاین ، رازاب طیحم رد ات دنا یبسانم یاه تصرف 1383 : 75 )

نیرفآراک دارفا یاه یگژیو زا یکی عقاو رد و دنشاب یم ییلااب تفرشیپ زاین یاراد هک دنتسه یدارفا ناینرفآراک هب زاین نتشاد

یاراد اهنآ هک دش صخشم ،تفرگ ماجنا نیرفآراک نانز یور ایلاتیا رد هک یقیقحت رد لاثم یارب .دشاب یم لااب دح رد تفرشیپ دشر تابجوم ،اه هزیگنا نیا ییافوکش و تفرشیپ یاه هزیگنا شرورپ اب دناوت یم ینیرفآراک سپ .دنشاب یم ییلااب تفرشیپ هزیگنا داصتقا هعسوتو .دروآ مهارف ار ی

یتلود جراخم شهاکو ینیرفآراک رب ار یدایز یاه هنیزه هک دشاب یماه تلود شود رب یدیلوت و یداصتقا مهم تیلاعف ،هتفای هعسوت رتمک و موس ناهج یاهروشک رد دهع رب ار اه تیلاعف بلاغ یصوصخ شخب هتفای هعسوت یاهروشک رد سکع رب و تسا هتشاذگ اهروشک نیا شود ثعاب هک هتشاد ه

رد ندش هنیداهن و هعسوت اب دناوت یم هک تسا ییاهشور زا یکی ینیرفآراک .تسا هدش اهروشک نیا رد یتلود یاه هنیزه شهاک یاه تیلاعف یارجا اب اداناک روشک هنومن ناونع هب .دهد شهاک ار یتلود جراخم و هدش اه تلود ندش کچوک هب رجنم ،هعماج ود جراخم ،ینیرفآراک ار یتل

9 / 18 و ییاضق ،یتشادهب یاه همانرب ای دیآ راب هب یعامتجا بوَآ هکنیا نودب ،تسا هداد شهاک دصرد

(7)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1132

تارادا رد ینامزاس تسپ شش ره زا تسپ کی هک دش ثعاب ینیرفآراک یاه تیلاعف زا تیامح .دنشاب هتشاد یدایز شهاک نکسم ک دوش یم ببس ینیرفآراک نینچمه دوش فذح اداناک یتلود نازیم نآ غلبم هب و هتفای شیازفا یصوصخ شخب رد لاغتشا نازیم ه

و دشر و هدش هعماج دیلوت شیازفا ثعاب و هدروآ مهارف ار یتلود جراخم شهاک تابجوم و هتفای شهاک یتلود شخب رد لغاش دارفا دشخبب تعرس ار یداصتقا هعسوت .

یعامتجا هیامرس و ینرفآراک یعبانم هب یعامتجا هیامرس یدارفا .دنبای یم یسرتسد اهنآ هب یعامتجا هورگ کی هب ناشقلعت ای روضح هطساو هب دارفا هک دراد هراشا

شهاک رد یعامتجا هیامرس هریخذ تشابنا زا ،یعامتجا تاقلعت رد دنناوت یم ،دنتسه هعماج رد یرتلااب یعامتجا هیامرس یاراد هک ا اب ینیرفآراک .دنریگب کمک هلدابم یاه هنیزه ( داهن مدرم یاهنامزاس شیازف

NGOS هیامرس تیوقت رد یمهم شقن دناوت یم )

( داهن مدرم یاهنامزاس .دشاب هتشاد یعامتجا ،تاراکتبا زورب ،یلحم تکراشم یارب ینمام ،یندم هعماج رهظم ناونع هب )NGOS

سوت ،هعسوت دنیارف رد یژولونکت یریذپ قیبطت و عیرس لاقتنا و ینیرفآراک ،یروآون شیازفا روظنم هب یرگ یبلطواد هدنهد هع

رت شخب رثا یارجا هب ...و هعماج ندرک هزیتارکومد و یندم هعماج تیوقت لماع ،یریذپ تیلوئسم و قلاخا هعسوت ،تبثم یاهشرگن

،یمیقم(دنک یم کمک یمومع شزومآ قیرط زا هعسوت یاه همانرب 1383

: 2 .)

تسا دارفا ینورد هصخاش کی ینیرفآراک نینچمه قفوم نیرفآراک دنناوت یمن دنراد ار ینیرفآراک یگژیو هک یدارفا یمامت یلو

هعسوت اب اذل .دنشاب مه یرتلااب یعامتجا هیامرس یاراد نیرفآراک دارفا هک دیآ یم دوجوب ینامز اهنت ینیرفآراک رد تیقفوم ،دنشاب صتقا هعسوت تهج رد رثوم یماگ و هدش تیوقت یعامتجا هیامرس ینیرفآراک .دوش یم هتشادرب عماوج یدا

،دراد حیرص و ینمض شناد لاقتنا و تاعلاطا لدابت یور رب هک یریثات اب دناوت یم ،دشاب یبوخ یعامتجا هیامرس یاراد هک ینامزاس بجوم تیقلاخ نیا تیاهن رد و ددرگ دارفا رد تیقلاخ ثعاب دیدج یاه هدیا نیا ،دوش دارفا رد دیدج یاه هدیا ییافوکش بجوم ینامزاس هوقلاب تروص هب دناوت یم دراد یبوخ یعامتجا هیامرس هک ینامزاس سپ .دش دهاوخ نامزاس رد ینیرفآراک و یروآون ،یمیلست( .سکع رب و دشاب نیرفآراک 1385

: 48 )

یروانف و یژولونکت هعسوتو ینیرفآراک اعف هس نیرفآراک دوش یم طابنتسا ینیرفآراک هژاو فیرعت زا هک روطنامه و ییاز لاغتشا ،راک و بسک داجیا : دهد یم ماجنا مهم تیل

. یروآون یم جتنم و یهتنم دیدج یروانف کی هب رتشیب و دوش یم زاغآ هدیا کی اب یعامتجا زاین کی ساسا رب هک تسا یتیلاعف ینیرفآراک سب .دشاب یم دیدج یاه یژولونکت زا هدافتسا اب اهزاین عفر تهج یلماع ینیرفآراک .دوش رد دیدج یاه یژولونکت تلاوصحم زا یرای

هک یروآون و تیقلاخ رب ینتبم یاهتکرش و یروانف هزوح رد لاعف یاهتکرش رتشیب و دنا هدمآ دوجوب هنانیرفآراک یاهتیلاعف رثا یسو یریگ راکب و نانیرفآراک طسوت یژولونکت هعسوت .دنتسه نیرفآراک یاهتکرش ،دننک یم قلخ ار دیدج یاه یژولونکت ،نآ ع

(8)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1133

و لااب تیفیک اب تلاوصحم و هدش اهرازاب هعسوت ثعاب اهیژولونکت نیا نینچمه دوش یم یداصتقا یاهتیلاعف رد یرو هرهب دوبهب ثعاب .دهد یم هعسوت ار اهرازاب ،یژولونکت تلاوحت هجیتن رد فرصم گنهرف لوحت و رییغت اب بسانم نینچمه ت هعسوت زا سپ دیلوت نازیم هک یا هنوگ هب راوشد لغاشم دادعت زا یژولونکت اذل دوب دهاوخ یتنس تادیلوت نازیم زا رتشیب یژولونک

.دیازفا یم ناسا یاهتیلاعف نازیم رب و هتساک هعماج رد زا شیب 67 دودح و کیژولونکت یاهیروآون دصرد 95

نانیرفآراک یاهراک و بسک ار یداینب تلاوحت هب رجنم یاهیروآون زا دصرد

هدروآ دیدپ .دنا

تابجوم و هداد شیازفا ار اه هدننک فرصم باختنا تردق ،دیدج تامدخ و تلاوصحم هئارا ،یروانف داجیا قیرط زا نانیرفآراک دنا هدومن داجیا نانیرفآراک ار دنا هتشادن دوجو لابق هک یدیدج عبانم مظعا شخب عقاو رد .دروآ یم مهارف ار یگدنز تایفیک شیازفا نیرفآراک نیاربانب یداصتقا هعسوت رد ار یمهم شقن و دشاب یم عماوج هعسوت کفنیلا زج هک یروانف و یژولونکت لاقتنا و هعسوت اب ی

.دنیامن یم افیا عماوج

یرو هرهب و ینیرفآراک لماوع زا یکی هب هداتس تبسن زا تسا ترابع یرو هرهب هک دنک یم فیرعت لکش نیدب ار یرو هرهب ، راک یللملا نیب نامزاس .تفای دهاوخ شیازفا یدیلوت یاهدحاو تیقفوم،دشاب رتشیب یرو هرهب نازیم یدیلوت یاهدحاو رد هچره .تیریدم و راک یورین،دیلوت عیرس و هنارکفتم خساپ هب زاین یرو هرهب شلاچ .داد ماجنا ار هنانیرفآراک یاه تیلاعف دیاب ،دیلوت رد لااب یرو هرهب هب یبایتسد یارب

،رچلب (دراد 1987

.)

توافتم یدیلوت یاهدحاو رد نلاغاش یدرف یاهیگژیو .تسا هدش لتخم دیلوت نیآرف رد یزیچ هک تسا ینعم نیا هب یرو هرهب دوبن یاهدحاو زرد دیلوت تلاکشم لح یارب ییاه هدیا یاراد نانیرفآراک .دشاب یم راذگریثات دارفا یرو هرهب نازیم رد اهیگژیو نیا و هدوب هک دنتسه یدیلوت شیازفا و یروانف و شناد عیرس دشر ینیرفآراک یلصا عبانم .دوش یم یرو هرهب شیازفا هبرجنم اه هدیا نیا

رلفات(.دننک یم تکرح هنارکتبم و تعرس اب نیرفآرک ناریدم و تسا یتامدخ یاهزاین 1985

نیرفآراک، تسادقتعم یس تسیتاب ناژ )

اراد هک یا هزوح زا ار یداصتقا عبانم هک تسا یدرف رتلااب دوس و یرو هرهب یاراد هک یا هزوح هب ، تسا نییاپ دوس و یرو هرهب ی

( دنک یم لقتنم ،تسا prokopenko & pavlin , 1997, p , 6

)

و دیلوت نازیم و هدش هدیلوت یاهدحاو نانکراک یشخبرثا و دیلوت شیازفا بجوم نیرفآراکدارفا تیبرت و ینیرفآراک هعسوت نیاربانب رد یرو هرهب .تشاد دهاوخ لابند هب ار روشک رتعیرس هعسوت و تفای دهاوخ شیازفا هعماج

ه تیفرظ هب رگید یوس زا و تسا یرو هرهبریداقم زا رثاتم وس کی زا دیلوت لماوع ییاهن دیلوت شزرا 9

یاه هداهن رازاب هضرع یا

هنانیرفآراک تیریدم ناوت یم ار یرو هرهب رب رثوم لماع و .دراد یگتسب دیلوت دناوت یم نیون شرگن اب و هنیهب بیکرت اب هک تسناد

.دروآ مهارف یرو هرهب دوبهب و شیازفا رد رثوم یماگ

(9)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1134

نانز لاغتشا و ینیرفآراک هوقلاب لاعف تیعمج زا یمیظع شخب هک تسا ینعم نیدب بلطم نیا و دنوش یم لماش ار عماوج دارفا زا یمیظع دادعت نانز هزورما یکشت نانز ار اهروشک و لاعف راک یورین میظع عبنم دناوت یم ،دوش هداد تیمها هعماج زا رشق نیا لاغتشا هب رگا هک.دنهد یم ل

. تسا هدشن هداد ینادنچ تیمها نانز لاغتشا هب تبسن هتفای هعسوت رتمک یاهروشک رد هنافساتم یلو .دشاب هعماج رد لعفلاب ننک یم یریگ هرانک راک زا نانز هک ییاه هرود دوجو تبسن یرتمک یلغش هبرجت هک تسانعم نیا هب دنور یم نوریب راک رازاب زا و د

،یزورون ( .تسا رتشیب نانآ یاه تراهم شیاسرف تدش و دنروآ یم تسد هب نادرم هب 1383

: 167 .)

یداصتقا دشر هب نوگانوگ یاه لکش هب هک دشاب یم نانز شزومآ ،هعسوت لاح رد یاهروشک رد یراذگ هیامرس نیرتدوس رپ زا یکی نازیم هچ رد .دوش یم ناکدوک تشادهب و هیذغت ،شزومآ دوبهب ثعاب ناردام شزومآ ،دهد یم ناشن تاقیقحت .دناسر یم یرای زرف دادعت .دشاب رتلااب ناردام لیصحت

،روپ یمظاک (.دوب دهاوخ رتهب نادنزرف نیا یگدنز تیفیک و تسا رتمک نادن 1380

: 63

صخاش، هعماج نانز نیب رد لاغتشا شیازفا اب .دوش عقاو دیفم نانز لاغتشا رد دناوت یم هدرک لیصحت نانز رب ینیرفآراک شزومآ) یداصتقا و یعامتجا رادیاپ هعسوت تمس هب و هتفای دوبهب یناسنا هعسوت .میور یم شیپ

یداصتقا دشر و ینیرفآراک رب یدشر نینچ .دشاب یم للملا نیب هصرع رد تباقر و اهروشک دشر یارب هار نیرتهب ناونع هب رضاح لاح رد ینیرفآراک تسلیس ا هنانیرفآراک یاهتیلاعف اب یداصتقا دشر هک هداد ناشن تاقیقحت .دریگیم لکش ینیرفآراک یاهتیلاعف و یروآون ساسا میقتسم طابتر

.دوش یم یداصتقا دشر شیازفا ثعاب یروآون شرورپاب ینیرفآراک ،مییوگب میناوت یم حضاو و قیقد روطب و دراد زا ینیرفآراک نیاربانب

یداصتقا دشر عقاو رد ودراد یداصتقا هعسوت اب کیدزن یلیخ یموهفم یداصتقا دشر ودوش یم یداصتقا دشر بجوم یروآون قیرط هعسوت نامه .دشاب یم یمک دعب رد یداصتقا

داصتقا رد دنتسه رداق،تسا دایز اهنآرد ینیرفآراک یاهتیلاعف نازیم هک ییاهروشک

.دنیامن بسک ار یرتهب تیعقوم ناهج

یریگ هجیتن ا ینیرفآراک ریثأت تحت داصتقا هک تسا تیعقاو نیا رگنایب ، هتفای هعسوت یاهروشک رد یداصتقا ی هعسوت دنور ، کش یب هب ، تس

نآ تیمها هتفاین هعسوت یاهروشک و دنا هتشاد یروحم شقن ، هتفای هعسوت یاهروشک یداصتقا ی هعسوت رد نانیرفآراک هک یا هنوگ هزیگنا داجیا لماع ،نانز لاغتشا شیازفا اصوصخ و لاغتشا شیازفا ثعاب ینیرفآراک.دنا هتفرگ هدیدان یداصتقا ی هعسوت رد ار ج دارفا یارب تفرشیپ هرهب شیازفا ،یلاغتشا دوخ شیازفا و یتلود لغاشم شهاک قیرط زا یتلود جراخم شهاک یارب یلماع ،هعما

.دروآ یم مهارف ار یداصتقا هعسوتو دوش یم هعماج یداصتقا دشر شیازفا و ییاتسور هعسوت ،تراجت هعسوت ،راک یورین یرو

(10)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1135

عبانم

1 - (یدیعس زیورپ رتکد 1388

، ) نیون تیریدم شقن اهاتسور لاغتشا داجیا و ینیرفآراک رد ییاتسور

سای دربهار همانلصف هرامش ،

19 صص ، 171 - 187 ،

زییاپ 1388

2 -

،نایخیش

؛دیهان اضر

،هداز جح

؛هلات

،روپدمحا دومحم

، ). 1381 شرازگ حرط. براجت یشهوژپ ینیرفآراک

رد یاهروشک بختنم ) زکرم ینیرفآراک هاگشناد

یتعنص ا ریبکریم

3 - روپدمحا

،ینایراد دومحم و

،یمیقم دیس دمحم ( 1385

،) ینابم ینیرفآراک تاراشتنا. هاگشناد نارهت نارهت.

4 - یمظاک ( لاهش روپ 1380 شناد تیعمج تلاوحت دنور ،) یاهلاس یط روشک ییوجشناد و یزومآ

77 - 1355 مولع ترازو ،اههورگ نیا رد نانز مهس رب هیکت اب

همانرب و تاعلاطم رتفد ،یروانف و تاقیقحت

.یعامتجا و یگنهرف یزیر

5 - ( ندلا یزورون 1383

توافت ،) صف ،یلغش راتخاس رد یتیسنج یاه

،نانز شهوژپ همانل هرود

2 هرامش ، 1.

6 - ،دمحمدیس ، یمیقم 1383

ینیرفآراکزکرم و نارهت هاگشناد تاراشتنا :نارهت، ناریا یتلودریغ یاهنامزاس رد یشهوژپ: یندم هعماج یاهداهن رد ینیرفآراک،

ص نارهت هاگشناد 78

- 79

7 - رملاغ ،دازآ :همجرت ،هعسوت داصتقا یساسا ثحابم ،دلارج،ریم

،نارهت ،ین رشن ،اض 1378

8 -

،انشآ یفطصم؛نایرونم سابع ،یمیلست دیعس دمحم 1385

لاس،تیریدم گنهرف ،))ینامزاس نورد ینیرفآراک و یعامتجا هیامرس نیب هطبار یسررب((،

ص،مراهچ 27 - 56

9-Loundsbury , 1998,’Collective Entrepreneurship: The Mobilization of College & UniversityRecycling Coordinators’ journal of organizational change Management.Vol. 11 pp. 32 -

10-.Khanka s (2003). Entrepreneurial Development.New Dilhi: chand and Company ltd.

11-Prokopenko & Pavlin , 1991,Entrepreneurship Development in Public Enterprises, International LaborOrganization p. 6

12-Schumpeter, Joseph A. 1934. The Theory of Economic Development. Cambride: Harvard University Press. (New York: Oxford University Press, 1961.) First published in German, 1912.

13- Belcher, J.G. Jr. (1987) Productivity plus +: How today's best run companies are gaining the competitive edge.

Houston, TX: Gulf Publishing Co

14- Kuratko & Hodgettes , 2001, Entrepreneurship: A contemporary Approach ,Philadelphia : Harcourt CollegePublisher p.28

15- Cotton, J. (1990). "Enterprise Education Experience, A Manual for School - Based In - Service Training", CASDEC, P. 147.

16- Gibb, A. (1990). Enterprise Culture and Education, "International Small Business Journal", Vol. 11, No. 3, pp.11-33.