اولین همایش ملی ایده اهی نوین رد کشاورزی و منابع طبیعی

(1)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)

1083

یبایزرا هعرزم دیربیه یهدلگ

یا رایخ نوفتا رامیت و نژورتین هیذغت تحت

4یمساق نارماک و ³رگلاک یناتسهد یلع ،²یدارم نیسح ،^*1یرکسع امیش و یعارز مولع هدکشاد ،ینابغاب هورگ ،دشرا یسانشراک1

یراس یعیبط عبانم و یزرواشک مولع هاگشناد

یراس یعیبط عبانم و یزرواشک مولع هاگشناد و یعارز مولع هدکشناد ،ینابغاب هورگ ،رایداتسا² رایداتسا3

، ناتسربط یروانف تسیز و کیتنژ هدکشهوژپ ناتسربط یعیبط عبانم و یزرواشک مولع هاگشناد ،

یراس یعیبط عبانم و یزرواشک مولع هاگشناد و یعارز مولع هدکشناد ،ینابغاب هورگ ،رایداتسا⁴ لووسم هدنسیون *

؛ [email protected]

هدیکچ هب شیامزآ نیا ،رایخ هویم لیکشت رد هدام لگ دیلوت تیمها هب هجوت اب ترک تروص

یفداصت لاماک حرط بلاق رد هدش درخ یاه

یعارز لاس رد یراس یعیبط عبانم و یزرواشک مولع هاگشناد رد رارکت هس اب 96

- 97 رثا قیقحت نیا رد .تفریذپ ماجنا

رب هنژورتین دوک و نوفتا یاهرامیت رایخ یهدلگ

دادعت ریظن یتافص و دیدرگ هعلاطم لگ

رطق ،هدام هب رن لگ تبسن ،هدام یاه

ت ط و نادمخ .دندش یبایزرا لگ یگدام لو

ینعم فلاتخا هدش لامعا یاهرامیت زا مادک چیه رد نادمخت رطق .دادن ناشن ار یراد

نیرتشیب دادعت لگ هدام قلعتم هب رامیت وفتا نودب نژورتین یلااب تظلغ ن

%(

24 ) نوفتا و نژورتین هیذغت نودب ه

( 6

%/

17 ) .دوب

نینچمه نیرتشیب لوط یگدام زین رد رامیت تظلغ یلااب ( نژورتین 4 نوفتا نودب )رازه رد مرگ .دش هدهاشم

:یدیلک ناگژاو هدام لگ ،یگدام لوط ،هروا ،نلیتا

همدقم یملع مان اب رایخ

L.

Cucumis sativus

هداوناخ هب قلعتم

Cucurbitaceae

و هلاسکی ،یفلع یهایگ و تسا کی

هیاپ و ایسآ یموب هک

یم اقیرفآ دشاب

( 3 ).

هعرزم رایخ تشک ریز حطس و دیلوت نازیم یعارز لاس رد یا

95 - 94 بیترت هب ناریا رد 784

/ 681 / 1 و نت

445 / 72 ناردنزام ناتسا رد و راتکه 764

/ 35 و نت 717 / 1 یم راتکه دراد رارق مود هاگیاج رد هناودنه زا دعب نایئودک نیب رد و دشاب

( 1 ) لگ دادعت لاومعم .

اپکی یاهرایخ رد رن یاه لگ زا رتشیب رایسب هی

لاومعم تبسن نیا و هدوب هدام یاه 14

یم کی هب دشاب

( 3 .)

تارییغت نایب تیسنج رد ناهایگ هیاپکی هب تمس لگ هدام یم دناوت رجنم هب شیازفا دادعت هویم اه رد ره هتوب و نینچمه درکلمع

رتلااب دوش . ( 14 ).

نایب تیسنج رد هنوگ یاه رایخ هب روط یکیتنژ لرتنک یم دوش اما نومروه طسوت یاه

یهایگ و طیارش یطیحم

رییغت زین دنک

. زا هلمج لماوع یطیحم رثوم رد دیلوت لگ هدام هیذغت

،نژورتین لوط

زور هاتوک و امد و مک نومروه یاه یهایگ لماش

نیسکا و نلیتا تسا

( 8 و 13 ) نلیتا.

یزاگ هداس نیرت نومروه یهایگ تسا هک رد لوط ومن ناهایگ و رد نینچمه خساپ

هب هناشن -

یاه تسیز

،یطیحم

،مخز زنژوتاپ و ریاس خساپ یاه طبترم اب دیلوت شنت (

11 و 18 ) و نیرتمهم زا هک ناییودک هداوناخ رثکا رد

هنوگ

،رایخ هداوناخ نیا یاه هناودنه

اهودک و هزبرخ ، یم هدام لگ شیازفا هب رجنم دنتسه

نیب تبسن شیازفا اب ار راک نیا هک دوش

لگ لگ و هدام یاه هرگ دادعت شهاک ای رن یاه

لگ اب اه یم ماجنا هدام لگ نیلوا روهظ زا شیپ رن یاه تابیکرت ششاپ نینچمه .دهد

لگ هناودنه زج هب اهودک عاونا و هزبرخ ،رایخ یور رب نلیتا هدننکاهر یم شیازفا ار هدام یاه

دنهد ( 15 .) نوفتا اب1

مان ییایمیش 2

-

لیتاورلک کینوفسف

2دیسا و مان یراجت لرتا کی بیکرت یعونصم تسا

هک رد ههد 1960 فشک و هب ناونع کی میظنت هدننک دشر

یهایگ هب لیلد تیلباق اهر یزاس نومروه یهایگ نلیتا هدافتسا یم ( دوش 4 .) هدرک نایب ناراکمه و گناو دنا

هک رامیت رد نوفتا شیازفا

دادعت لگ یاه هدام و شهاک لگ یاه رن رثوم رایخ هایگ رد تسا

( 15 ) نیا رب هولاع.

( 10 ) هدرک نایب رد هک دنا

یاهرایخ هیاپکی

تحت

1 - Ethephon

2 - [(2-chloroethyl) phosphonic acid]

(2)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1084

ریثأت میظنت هدننک یاه دشر یهایگ مامت یاهرامیت

،نوفتا دادعت لگ یاه مچرپ راد و نینچمه تبسن

لگ یاه رن هب هدام ار رد رایخ

شهاک هداد .تسا هیذغت یکی زا نیرتمهم یاهروتکاف

راذگریثات رب

یور تیفیک و تیمک درکلمع ناهایگ تسا . یکی نژورتین زا

نیرتمهم رصانع

یندعم دروم زاین یارب دشر و هعسوت هایگ و زتنسویب تیلوباتم یاه هیوناث و تسا نینچمه ءزج

یلصا کیئلکون

،اهدیسا نیئتورپ

،اه میزنآ

،اه هراوید یلولس و متسیس هنادگنر تسا . نینچمه ناهایگ طسوت دایز رادقم هب هک تسا یرصانع هلمج زا

و دشر هجیتن رد و دیدج یاهلولس لیکشت ،یلولس میسقت یارب نیاربانب هتشاد تکرش نیئتورپ تخاس رد رصنع نیا .دوشیم بذج هایگ ومن یرورض و مزلا یم

.دشاب یکی زا لماوع یطیحم رثوم رد رییغت نایب تیسنج و شیازفا هدنهد لگ یاه هدام رد

،رایخ جانفسا

و ترذ نژورتین تسا ( 2 - 7 - 12 - 19 ) تسا هدش شرازگ.

هک رد نیرتلااب حوطس نژورتین و دادعت ییایلاتیا یودک رد میساتپ لگ

یاه

رن شیازفا هتفای رد یتروص هک دادعت لگ یاه هدام شیازفا یمک دنتشاد ( 7 ) دروم تظلغ هب هتسب رایخ رد نژورتین زا هدافتسا .

هدافتسا لگ یور رب یهجوت لباق ریثات یم هتوب ره رد هویم لیکشت دصرد و تیسنج تبسن ،هدام ،رن یاه

دراذگ ( 9 ) . نیا زا فده

لگ تیسنج و یهدلگ شیارآ رب اهنآ لباقتم رثا و هنژورتین هیذغت و نلیتا نومروه شقن یسررب شهوژپ تسا هدوب رایخ یدیلوت یاه

یاهن درکلمع رب قیرط نیا زا ناوتب ات .تشاذگ ریثات لوصحم ی

شور و داوم اه

زا شهوژپ نیا رخاوا

ناتسمز 1396 ات طساوا راهب 1397 رد هناخلگ و یراس یعیبط عبانم و یزرواشک مولع هاگشناد یشهوژپ

ناتسربط یزرواشک یروانف تسیز و کیتنژ هدکشهوژپ شیامزآ .تفریذپ ماجنا

هب تروص ترک رد هدش درخ یاه بلاق

حرط لاماک

،یفداصت هب تروص رارکت هس اب و ینادلگ ماجنا

دش . نوفتا لماش یلصا ترک تکرش هب قلعتم(

Sigma

زا شیب صولخ اب 96

% ) رد ود

حطس رفص و 5 / 0 یلیم رلاوم لماش یعرف ترک و هیذغت

هنژورتین هس رد حطس

،رفص 2 و 4 هروا رتیل رد مرگ

%(

46 ) ره مادک اب هس

هلحرم لولحم یشاپ یبوانت تروص هب و ششاپ نیلوا هک

35 تشاک زا دعب زور .دش ماجنا )یقیقح گرب ود هلحرم رد(

تروص نیا هب

هس سپس و دوب هتفای لماکت همین موس گرب هک یماگنه یقیقح گرب ود هلحرم رد هنژورتین هیذغت ششاپ لوا هلحرم هک دعب زور

تظلغ اب نوفتا ششاپ 5

/ 0 یلیم کی زور هس ره و رلاوم یم ادیپ همادا دنور نیا ششاپ نیرخآ ات راب

رد زین دهاش ناهایگ یور رب .دنک

رپسا بآ هلحرم ره دش ی

. زا یبیکرت لماش هک دش هیهت زبس ناراس انیاس تکرش زا هدافتسا دروم تشاک رتسب 50

% رفولین تیپ

،یبآ 20

% پ ،سام تی 10

% ،تیپوکوک 15

% یمرو ،تسوپمک 2

% ،هسام 2

% و تیلرپ 1

% رو یم هتیراو هعلاطم دروم رذب .تسا تیلاوک

دیربیه رایخ

Victor MVR F1

تکرش زا

Seminis

یرون طیارش تحت دشر هرود لوط رد هتوب .دش هیهت 10

و یکیرات تعاس 14

تدش اب ییانشور تعاس 6100

بیترت هب بش و زور یامد نیگنایم و سکول 29

و 19 یتناس هجرد فلتخم لحارم .دنتفرگ رارق دارگ

.دیدرگ ماجنا موسرم لاور قبط تشاد لوفروم شخب رد

لگ دادعت دننام یتافص یکیژو رن لگ تبسن ،هدام

و نادمخت رطق ،هدام هب

یگدام لوط هب هدام و رن لگ دادعت شرامش .دش یبایزرا

تدم هب و یمشچ تروص 53

ات 95 تفص ریاس و تشاک زا دعب زور یاه

هزادنا لاتیجید سیلوک زا هدافتسا اب یکیژولوفروم هداد لیلحت و هیزجت .دندش یریگ

مرن اب اه رازفا

Statistix

نژرو 8 هسیاقم و

نیگنایم نومزآ ساسارب اه .دش ماجناLSD

ثحب و جیاتن ساسارب لودج ( 1 یاهرامیت ) لامعا

هدش ریثات ینعم یراد رب تفص رطق نادمخت ناشن دندادن . و نوفتا لباقتم رثا هک تسیلاحرد نیا

رد نژورتین تفص

لوط ،یگدام هدام هب رن لگ تبسن و هدام لگ دادعت لامتحا حطس رد بیترت هب

5 ، 5 و 1 ینعم دصرد .دش راد

(3)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1085

لودج 1 مخت رطق :یکیژولوفروم تافص سنایراو هیزجت .

،ناد یگدام لوط هدام هب رن لگ تبسن و هدام لگ دادعت ،

تاعبرم نیگنایم ام هب رن لگ تبسن

هد هدام لگ دادعت ^(mm)یگدام لوط ^(mm)نادمخت رطق یدازآ هجرد تارییغت عبانم 07

/ 0 57/5^**

3/6^**

5/3^**

1 / 7 4/5^ns 91/1^* 102/1^*

04 / 0 0/2^ns 0/4^* 0/7^*

1 / 0 0/05^ns 0/07^ns 0/4^ns

2 1 2 2 16

رارکت نوفتا نژورتین نژورتین * نوفتا لک یاطخ 1

/

26 25/07 7/33 8/45 تارییغت بیرض

ینعمریغ بیترت هب ** و * ، ینعم ،یراد

دصرد کی و جنپ حطس رد یراد ^ns

لودج 2 نایم هسیاقم . یکیژولوفروم تافص نیگ

یگدام لوط هدام هب رن لگ تبسن و هدام لگ دادعت ،

نیگنایم هسیاقم لگ تبسن

دام هب رن

ه هدام لگ دادعت ^(mm) یگدام لوط اهرامیت

4/3^b 5/5^a 2/1^c 0/5^d 0/2^d 0/5^d

9/3^c 15/6^bc

24â 17/6âb 11/6^bc 16/6âbc

3/7^bc

3/7^bc 4/6^a 3/4^c 4/2^ab 3/6^c

دهاش نژورتین 2 نوفتا نودب رازه رد

نژورتین 4 نوفتا نودب رازه رد

نزورتین هیذغت نودب نوفتا نژورتین 2 نوفتا اب رازه رد 5 mM

/ 0

نژورتین 4 نوفتا اب رازه رد 5 mM

/ 0

تسد یاراد یاهنوتس زا کرتشم فرح کی مک

لامتحا حطس رد یرامآ رظن جنپ

ینعم توافت نودب دصرد دنتسه راد

.

نیرتشیب لوط

یگدام رامیت رد تظلغ

4 رازه رد مرگ هیذغت

هنژورتین نوفتا نودب دش هدهاشم

ینعم فلاتخا هک اب یراد

تظلغ

نوفتا اب نژورتین طسوتم 5

/ 0 یلیم لودج( تشادن رلاوم 2

.) رگید یوس زا نیرتشیب

دادعت لگ هدام قلعتم هب رامیت نژورتین هیذغت ه

4 نوفتا نودب رازه رد هک دوب

فلاتخا ینعم یراد اب نژورتین هیذغت نودب نوفتا رامیت ه

و تسا هتشادن نیرتمک

دادعت لگ هدام زین

طوبرم هب رامیت دهاش یم لودج( دشاب 2

).

نینچمه هدام هب رن لگ تبسن

ینعم روط هب نوفتا یاراد یاهرامیت رد یراد

نژورتین و

امیت زا رتمک نوفتا نودب هنژورتین یاهر

لودج( تسا هدوب 2

لگ رتشیب هک تسا ینعم نادب نیا .) اهرامیت نیا رد هدش دیلوت یاه

هدوب هدام زا .دنا ییاجنآ نژورتین هیذغت رامیت هدام لگ دادعت تفص رد هک ه

4 رتشیب نوفتا نودب رازه رد مرگ نیع رد یلو تسا هدوب

یم اذل دراد مه یدایز هدام هب رن لگ تبسن لاح یهدلگ یلکروطب نلیتا روضح نودب لااب تظلغ رد نژورتین هک تفرگ هجیتن ناوت

نومروه نیب رد .تسا هداد شیازفا ار دیلوت هک ینومروه ناونع هب نلیتا ،نایئودک رد لگ تیسنج اب طبترم فلتخم یهایگ یاه

ر هدام لگ یم کیرحت ا

تسا هدش هتخانش دنک (

15 و 17 ) یفنم رثا هب یمیدق عبانم ،نایئودک یهدلگ رب هیذغت ریثات صوصخ رد .

طرفم یشیور دشر هب کیرحت لیلدب لگ روهظ رد ریخات نینچمه و نیسکا نومروه شیازفا لیلدب هدام لگ لیکشت رب نژورتین

(4)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

1086

ذغت هک داد ناشن ریخا یاهشهوژپ یلو دنتشاد هراشا یم هدام و رن یاهلگ لیکشت شیازفا بجوم نژورتین هی

( ددرگ 6 ) جیاتن اب هک

تسدب تقباطم قیقحت نیا رد هدمآ .دراد

مهم رایسب )لگ هزادنا لماش( لگ یژولوفروم رد توافت یلک روط هب رد لگ گنر زا رت

یم یقلت ناهایگ یخرب دوش

( 16 .) یم مه رایخ دروم رد هلئسم نیا هدوب قداص دناوت

لااب تیفیک اب هویم لیکشت هب رتگرزب لگ و

ز ددرگ یهتنم یاهروتکاف ریثات تحت هک لگ هزادنا اری

هلمج زا یتسیزریغ و یتسیز فلتخم یم نلیتا نومروه

ییلااب ریثات دشاب رب

دراد لثمدیلوت تیقفوم (

5 ) یساسا شقن رایخ رد هدام لگ لیکشت رد نلیتا نومروه هک تسا هدش صخشم لاماک . یم افیا

دنک

( 16 .)

عبانم

1 - یلق ،.ک ،یدمحا نیسح .ر .ح ،هدازدابع .ح ،هداز

.م ،یعیفر و .آ ،نایمظاک .ه ،هاشدبع .ر ،روپ 1396

یعارز لاس یزرواشک همانرامآ . 95

- 1394 :لوا دلج

همانرب تنواعم ،یزرواشک داهج ترازو .یعارز تلاوصحم علاطا یروانف زکرم ،یداصتقا و یزیر

ا و تا هحفص .نارهت .تاطابتر 75

.

2 - متسر .ج ،یدمحم و .ا ،نیچلگ ،.ا ،هداز 1392

. زبس رایخ درکلمع و نژورتین فرصم نامدنار رب نژورتین فلتخم ریداقم و عبانم ریثأت .

هیرشن شناد بآ و

کاخ دلج . 23 . هرامش 1 . هحفص یاه 26 - 15 .

3 - .م ،نیرز 1395 ناهایگ دشر یارب عماج و لماک یامنهار . هفرح و ینف شزومآ .ناهج و ناریا قفوم ناگدننکدیلوت رظنم زا

هعرزم یا .نارهت .نیرز ی

4 - فسوی .ح ،هخرس و .س ،دنوسورهش .م ،روشناد ،.م ،هداز 1392

( نیریش موگروس یمک تافص رب نژورتین دوک و نوفتا دربراک یسررب . Sorghum bicolor

(L.) Moench اریا یعارز ناهایگ مولع هلجم .)

هرود .ن 44 هرامش . 2 هحفص . یاه 207 - 199 .

5- A. Krizek, B. and T. Anderson, J. 2013. Control of flower size. Journal of Experimental Botany. 64(6): 1427–1437.

6- Agbaje, G. O., Oloyede, F. M. and Obisesan, I. O. 2012. Effects of N PK fertilizer and season on the flowering and sex expression of pumpkin (Cucurbita pepo Linn.). International Journal of Agricultural Sciences. 2(11): 291-295.

7- Andream, A. F. B. A., Salim, C. L. Hachmann, T. L. Rezende, R. and Costa, A. R. D. 2017. Nitrogen and potassium fertirigation on yield characteristics of Italian Zucchini in protected cultivation. African Journal of Agricultural Research. 12(3):

200-207.

8- Chen, H., Tian, Y. Lu, X. and Liu, X. 2011. The inheritance of two navel subgynoecious gens in cucumber (Cucumis sativus L.). Scientia Horticulture. 127: 464-467.

9- Hamail, A. F., Hamada, M. S. Tartoura, E. A. and Abd El-Hady, M. A. 2014. Effect of N-forms and bio-stimulants on productivity of cucumber: 2-flowering characters, yield and its components. Journal of Plant Production. 5(4): 573-583.

10- Hidayatullah, A. B. and Khokhar, K. M. 2009. Sex expression and level of phytohormones in monoecious cucumber as affected by plant growth regulators. Sarhad Journal of Agricultural. 25(2): 173-177.

11- Iqbal, N., A. Khan, N. Ferrante, A. Trivellini, A. Francini, A. and Khan, M. R. I. 2017. Ethylene role in plant growth, development and senescence: interaction with other phytohormones. Frontiers in Plant Science. 8: 475.

12- Khan, M. I. R., Trivellini, A. Fatma, M. Masood, A. Francini, A. Iqbal, N. Ferrante, A. and A. Khan, N. 2015. Role of ethylene in responses of plants to nitrogen availability. Plant Science. 6: article 927.

13- Kielkowska, A. 2013. Sex expression in monoecious cucumbers micropropagated in vitro. Biologia Plantarum. 57(4): 725- 731.

14- Li, Z., Wang, Sh. Tao, Q. Pan, J. Si, L. Gong, Z. and Cai, R. 2012. A putative positive feedback regulation mechanism in CsACS2 expression suggests a modified model for sex determination in cucumber (Cucumis sativus L.). Journal of Experimental Botany. 36(12): 4475-4484.

15- Salman-Minkov, A., Levi, A. Wolf, Sh. and Trebitsh, T. 2008. ACC synthase genes are polymorphic in watermelon (Citrullus spp.) and differentially expressed in flowers and in response to auxin and gibberellin. Plant Cell Physiol. 49(5): 740-750.

16- Schiestl, F. P. and Schluter, P. M. 2009. Floral isolation, specialized pollination, and pollinator behavior in orchids. Annual Review of Entomology. 54: 425–446.

17- Wang, D. H., Li, F. Duan, O. H. Han1, T. Xu, Z. H. and Bai, Sh. N. 2010. Ethylene perception is involved in female cucumber flower Development. The Plant Journal. 61: 862–872.

18- Wei, L. J., Deng, X. G. Zhu, T. Zheng, T. Li, P. X. Wu, J. Q. Zhang, D. W. and Lin, H. H. 2015. Ethylene is involved in brassinosteroids induced alternative respiratory pathway in cucumber (Cucumis sativus L.) seedlings response to abiotic stress.

Frontiers in Plant Science. 6: 982.

19- Zaki, M. S. and Halawa, S. S. 2016. Effect of nitrogen fertilizer and growth stimulants on flowering behaviour, seed yield and its quality of spinach. Annals of Agricultural Science Moshtohor Journal. 54(2): 345-354.