هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural recourses (November, 2018)
554
تیفیک زیلانآ زا هدافتسا اب کبابرهش تشد رد ینیمزریز بآ
صخاش بآ یفیک یاه
یئودراس یعیفر ماهلا
*
، 1
هرذآ یلع ،2
یروخرب دیعس
،3
1
،رایداتسا
هورگ تعیبط ینادابآ یسدنهم ،
.تفریج هاگشناد یعیبط عبانم هدکشناد
2
.تفریج هاگشناد یناسنا مولع هدکشناد ،ایفارغج هورگ ،رایداتسا
3
،رایداتسا
هورگ تعیبط ینادابآ یسدنهم ،
.تفریج هاگشناد یعیبط عبانم هدکشناد
لووسم هدنسیون *
هدیکچ هداد بیکرت ،ینیمزریز بآ تیفیک صخاش یاه
تیفیک اب بآ یم رد کرد لباق یلکش هب ار سرتسد رد فلتخم یاه
نیا .دروآ
هئارا صخاش
ٔ ەدنهد
یشور یارب یزاسرصتخم طیارش
یلک یم هک تسا بآ تیفیک هب دناوت
نیا کرد هب و دوش هئارا یبوخ
هدافتسا یارب هوقلاب یرطخ ینیمزریز بآ یلک تیفیک ایآ هک هلئسم ،ریخ ای تسا بآ فلتخم یاه
یم کمک نیا تیاهن رد .دنک
یم کمک نآ دوبهب و ظفح رد تیقفوم نداد ناشن و ناوخبآ یریذپبیسآ یبایزرا هب شور .دنک
عون نییعت هعلاطم نیا زا فده
نیا یارب .دیدرگ یسررب برش رظن زا نآ تیفیک نییعت نینچمه و تسا کبابرهش تشد رد ینیمزریز بآ هراسخر و پیت زا روظنم 18 هاچ هقلح هب طوبرم
لاس 1395 .دش هدافتسا نینچمه
نویتاک ییایمیشوردیه یبایزرا و یسررب یارب یلصا یاه
( Ca2+, Mg2+ Na+,K+ )
نوینآ و (یلصا یاه HCO3-, SO4
2-, CL- ( یاهرتماراپ نینچمه و )
وEC هدافتسا )TDS
.دندش
نوینآ تظلغ لیلحت و هیزجت زا هدافتسا اب بآ هراسخر و پیت نییعت و اه
نویتاک رادومن کمک هب و هاچ ره رد اه یاه
و زنیلاک
داد ناشن جیاتن .دش ماجنا یعاعش زا هدافتسا اب نینپمه .دشاب یم کیدس نآ بلاغ هراسخر و هرورلک هقطنم بلاغ پیت هک
هاچ بلغا هک داد ناشن جیاتن هک دش یسررب برش رظن زا بآ تیعضو رلوش رادومن ش تهج بسانمان تیفیک یاراد اه
یم بر -
هرهب زا یشان هک دنشاب یم هقطنم رد دوجوم یاهدنزاس نینچمه و ینیمزریز بآ عبانم زا دح زا شیب یرادرب
.دشاب
:یدیلک ناگژاو .کبابرهش تشد ؛رلوش رادومن ؛ینیمزریز بآ
همدقم هرفس بآ زا زاجم دح زا شیب تشادرب تلع هب روشک رد رضاح لاح رد زا یرایسب ،ینیمزریز یاه
تانق هاچ و اه رد ای و کشخ اه
تشادرب تلع هب ینیمزریز بآ عبانم .تسا یدوبان لاح یب یاه
مجح شهاک .تسا شهاک هب ور تدش هب هیور بآ )تیمک)
یاه
تیلاعف و وس کی زا ینیمزریز بآ عبانم تیفیک شهاک بجوم رگید یوس زا ناسنا یاه
تشذگ اب یضارا بیرخت و ینیمزریز یاه
یم نامز .ددرگ بآ تیفیک و تیمک رد رییغت یزرواشک هعسوت هار رد گرزب یرطخ نونکا مه بآ عبانم ندش روش و ینیمزریز یاه
یم کشخ یضارا رد هژیوب و روشک .دشاب
تیریدم هنیهب ی عبانم ظفح ،یبآ و
یاقترا تیفیک و تیمک اهنآ
دنمزاین هب دوجو هداد ییاه
رد هنیمز ی رادقم ،تیعقوم شنکارپ و
لماوع ییایمیش بآ
رد کی هقطنم ی ییایفارغج نیعم
یم باختنا .دشاب و
تقد شور یاه
بسانم هنهپ یدنب و هیهت ی هشقن ی تارییغت یگژیو یاه یفیک یاهبآ ینیمزریز یگتسب
هب طیارش هقطنم و دوجو رامآ و هداد یاه
یفاک رد نآ هک ،دراد باختنا
حیحص اهنآ یماگ یساسا و مهم رد تیریدم عبانم یبآ هقطنم رامشب یم دور یبایزرا . ییایمیشوردیه
متسیس یاه نایرج بآ ینیمزریز لاومعم
ساسارب کی یرس تاعلاطا عماج
رد دروم یمیش بآ یاه ینیمزریز تروص
یم دریگ .
یمیش بآ یاه ینیمزریز رثاتم
زا یاهروتکاف یتوافتم
تسا لثم نیمز یسانش
،لحم نازیم یگدزاوه گنس
اه و عون نآ
،اه تیفیک
بآ هیذغت یا هب لخاد هرفس اه و شنکاو یاه ییایمیشوردیه هراشا
درک ( ینامارباس و 1
،ناراکمه 2005
، سریستوک و2
سنوارلاو ،
1 Subramani
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural recourses (November, 2018)
555
2006 .) اب هجوت تیمها هب عوضوم
نونکات تاعلاطم یددعتم
رد یسررب یاتسار تیفیک
عبانم بآ و دنور یاهرتماراپ یفیک
بآ
تروص هتفرگ هک هب رکذ یخرب زا نآ اه یم :میزادرپ
یلع داژن و فلاع بیجن ( 1382 هب ) هعلاطم ءاشنم یروش بآ ینیمزریز تشد
رذآ ش ره رد ناتسا ناجیابرذآ یقرش
جیاتن و دنتخادرپ
اهنآ ناشن داد هک للاحنا هتشهن یاه یکمن دوجوم رد هرفس زا هم نیرتم لماوع یروش بآ رد نیا تشد تسا
یدازهب رف و مه ناراک ( 1383 ) یقیقحت رد رد
تشد ناچوق راتخاس یاه یکینوتکت رد
هقطنم ثعاب ب ه دوب یفیک عبانم بآ و رد لباقم
دنزاس ه یا نیمز یسانش لماع یلصا بیرخت تیفیک بآ ینیمزریز یم
دنشاب .
یرغصا مدقم و یناجیف ( 1387 ) رد تاعلاطم ییایمیشوردیه ناوخبآ
یاه یتلازاب و یتسراک هقطنم
،وکام اب هدافتسا زا مارگاید
،رپیاپ
هنومن یاه یتلازاب ار اتدمع یاراد پیت تانبرکیب میدس
میسلک- و هنومن یاه یکهآ ار یاراد پیت تانبرکیب میسلک
میزینم- یفرعم
دندومن .
فیرش هداز و مه ناراک 1387 اب هعلاطم ءاشنم یروش بآ ینیمزریز تشد
نادبآ رد ناتسا وب هش ر هجیتن نیا هب دندیسر
هک نیا تشد
هب هلیسو اربآ هه اه و هرد یاه قیمع تاعافترا لامش و لامش یقرش سیدقات کمن هیذغت دوشیم و رد لامش ش ره نادبآ رد لحم مکارت
هاچ اه طلاتخا ود بآ اب تیفیک توافتم دوجو دراد ود. پیت هدمع بآ ینیمزریز رد
تشد
،نادبآ هتافلوس کیسلک- و هرورلک کیدس-
یم دشاب هک لیلاد نآ هب
،بیترت دوجو للاحنا سپیژ و ریخبت زا حطس بآ ینیمزریز دشابیم
.
یفورعم و تایب ( 1388 ) رد یسررب جیاتن هیزجت ییایمیش تیفیک
ییایمیش بآ
هناخدور اب جرک هجوت هب درادناتسا یلم
تیفیک بآ
برش ناشن دنداد هک نیگنایم تظلغ یاهرتماراپ ییایمیش
دوجوم زا دح درادناتسا نییاپ
رت یم دشاب .
یرصان و ناراکمه ( 1389 رد ) یسررب ییایمیشوئژوردیه و
نلایب هزوح زیربآ هنماد دنهس اب هدافتسا زا میسرت مارگاید رپیاپ رد هیلک
یحاون پیت ،هقطنم بآ
ینیمزریز ار
زا عون میسلک / میدس یب هتانبرک یفرعم دندرک . نینچمه تیفیک
بآ ینیمزریز ار
زا رظن برش و
،یزرواشک بوخ
نایب دنتشاد .
رمخ و ناراکمه ( 1390 ) رد یسررب تیفیک عبانم رد بآ هقطنم یندعم هوک رز رد برغ تبرت
،هیردیح سپ هزادنا زا یریگ نویتاک و
نوینآ یاه هنومن یاه بآ تشادرب هدش زا عبانم
،ینیمزریز پیت
بآ هقطنم ار Na-cl و Na-Hco3 صخشم
دندرک و تیفیک بآ ار
رب ساسا یاهرادومن رلوش
و
،سکاکلیو زا
رظن برش یزرواشکو بسانمان
یفرعم دندومن .
شهوژپ زا هک روطنامه عبانم تیریدم ثحب رد یدایز تیمها یاراد ینیمزریز بآ تیفیک هب طوبرم ثحب تسا صخشم زین قوف یاه
.دراد بآ یسررب هب هلاقم نیا رد عوضوم تیمها هب هجوت اب
،پیت هراسخر و تیعضو برش بآ ینیمزریز هتخادرپ کبابرهش تشد
.دش شور و داوم اه
هعلاطم دروم هقطنم هقطنم دروم هعلاطم رد نیا قیقحت ییایفارغج تاصتخم و کبابرهش ناتسرهش زا یتمسق 55
و هجرد 8 و یقرش لوط هقیقد 30
و هجرد 7 یلامش ضرع هقیقد رد عقاو ،
طسوتم .دشاب یم نامرک ناتسا برغ عافترا
ایرد حطس زا هقطنم 1845
رتم و طسوتم
یگدنراب
، هجرد ترارح و ریخبت و قرعت هنلااس هزوح هب بیترت 140 یلیم ، رتم 5 / 15 هجرد یتناس دارگ و 5 / 2462 یلیم رتم یم
.دشاب عتارم و یهایگ ششوپ رقف ببس ناراب یمک دروخ یم مشچ هب نآ رد زین یداب شیاسرف و هتشگ
یلک یریگ هجیتن کی رد. زا
( یرامآ هرود کی رد کبابرهش کیمرتوربما ینحنم رادومن قباطم کبابرهش ترارح هجرد و یگدنراب نازیم یاهرادومن 1388
-
2 Coetsiers and Walraevens
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural recourses (November, 2018)
556
1368 ) هک داد ناشن )دایز ترارح هجرد و مک یگدنراب( کشخ لصف نابآ ات تشهبیدرا زا ناتسرهش نیا رد
دوجو دراد اهنت و 5 هام
لصف اب )نیدرورف ات رذآ( لاس زا و درس یاوه و بآ عون رد کبابرهش ناتسرهش یاوه و بآ ساسا نیا رب هک تسین هجاوم کشخ
ریگ یم رارق کشخ .د
رد نیا قیقحت اب هعجارم هب تکرش بآ هقطنم یا ناتسا نامرک تاعلاطا یفیک هاچ اه یروآدرگ دش
. یط یسررب یاه ماجنا هدش 40
هاچ رد هقطنم باختنا
،دش هک اب دیدزاب ییارحص و هشقن تیعقوم هاچ یاه هقطنم ناشن داد هک هاچ اه و هنومن اه تیعضو یلک بآ
ریز ینیمز ار هب یبوخ صخشم یم دننک . سپس زا هدافتسا اب هداد
یاه طوبرم هب تظلغ نوی اه و اب هدافتسا زا رادومن زنیلاک و لاکیدار
( یعاعش ) پیت و هراسخر بآ ینیمزریز نییعت
دش و رد رخآ اب شور رلوش یفیک یسررب بآ
برش لباق و دش ماجنا برش رظن زا
صیخشت بآ ندوبن ای ندوب هداد
دش .
بآ پیت یم ار ینیمزریز بآ پیت هراسخر یور زا ناوت
رادومن زا بآ پیت نییعت تهج .درک نییعت دوجوم ییایمیش یاه :نوچ فلتخم یاه
یم هدافتسا فیتسا و رپیاپ ،لاکیدار ،زنیلاک و یفتاه( دوش
اکمه ،نار 1386 یم .) تیولوا ساسارب ار بآ پیت ناوت زا یکی یتظلغ یاه
نوینآ .دراد دوجو )هرورلک و هتافلوس ،هتانبرکیب( یلصا پیت هس .درک نییعت بآ یاه
بآ هراسخر هراسخر توافت فیصوت تهج یبسانم هلیسو ییایمیش یاه بآ ییایمیش بیکرت رد اه
یم ینیمزریز یاه هراسخر نیا .دنشاب
اه یعبات
گنس زا لولحم ییایوپ ،یسانش هرفس رد نایرج یاهوگلا و اه
یم رادبآ یاه نآ زا و دنشاب
یم اه توافت صیخشت یارب ناوت و ینامز یاه
و یفتاه( دومن هدافتسا توافتم تیعقوم نیدنچ ای تیعقوم کی رد ییایمیشوردیه بیکرت یناکم ای ،ناراکمه
1386 بآ هراسخر .)
تیولوا ساسا رب اه
نویتاک زا یکی یتظلغ ی یم نییعت بآ یاه
.دراد دوجو )کیدس و کیزینم ،کیسلک( یلصا هراسخر هس .دوش
برش رظن زا بآ یسررب بآ زا هدافتسا دراوم زا یکی یم برش فرصم ینیمزریز یاه
مهم زا یکی برش رظن زا بآ یفیک یسررب ور نیا زا .دشاب و نیرت
یتایح تمسق نیرت قیقحت حرط کی یاه
یم بآ فاشتکا و برش لباق بآ بسانم تیفیک هئارا یارب یفلتخم یاهدرادناتسا .دشاب
توافتم بآ فرصم لحم ییایفارغج تیعقوم و ناکم هب انب اهدرادناتسا نیا هک تسا یرورض هتکن نیا رکذ اما .تسا هدیدرگ نیودت برش تیفیک رد رثوم یاهرتماراپ زا کی ره یارب اهدرادناتسا نیا رد .تسا مارگاید .تسا هدش فیرعت یصاخ دح بآ
یارب رلوش یاه
نوی ریداقم نییعت یم یبسانم رازبا یلصا یاه
.دنشاب
رلوش رادومن رلوش رادومن هدر یارب یمیسرت شور کی3
بآ رادومن نیا رد و تسا برش رظن زا بآ تیفیک یدنب هب یسررب دروم یاه
6 لماش هورگ
،بسانمان ،طسوتم ،لوبق لباق ،بوخ یم میسقت برش لباق ریغ و عوبطمان لاماک
( دوش ،رلوش 1967 ) یمتیراگل تروصب رلوش مارگاید .
یم هدافتسا تانبرکیب و تافلوس ،رلک نوی ،لک یتخس ،میدس ،میزنم ،میسلک ریظن نوگانوگ یاهرتماراپ زا نآ میسرت یارب و هدوب -
.دوش )یعاعش( لاکیدار شور
3 Schoeller
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural recourses (November, 2018)
557
نیا شور مه زا هلمج شور یاه رگید یارب نیعت پیت و هراسخر بآ بوسحم یم دوش هک جیاتن یارب 40 هاچ یرتموزیپ هئارا
-یم
دوش . رد مسر نیا رادومن مه زا نویتاک یاه Ca2+, Mg2+ ,Na+ K+,
و نوینآ یاه HCO3-, SO2-4, CL-
هدافتسا یم دوش .
نویتاک اه و نوینآ اه رب بسح یلیم یکا تنلااو رب رتیل تسا .
و جیاتن ثحب
لکش رد 1 رادومن هاچ هب طوبرم زنیلاک یاه نویتاک و نوینآ تظلغ رادقم نآ قبط هک هدش هئارا ناوخبآ یرتموزیپ یاه
بسح رب ار اه
یلیم یکا تنلااو رب رد رتیل 18 رادومن نیا هب هجوت اب .تسا هداد ناشن هناگادج روط هب یتاعلاطم هاچ نوینآ تظلغ هسیاقم اب اه
،مه اب اه
پیت نویتاک تظلغ هسیاقم اب و دش هبساحم بآ بآ هراسخر مه اب اه
هراسخر و پیت نییعت تهج زنیلاک شور جیاتن هک.دش نییعت
ره یارب هناگادج روط هب 18
لکش رد هاچ 1
.تسا هدش هداد ناشن
لکش 1 رادومن- زنیلاک 18 هاچ یرتموزیپ
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural recourses (November, 2018)
558
لکش 2 هاچ یارب ار یعاعش شور جیاتن یرتموزیپ یاه
یم ناشن ار هزوح .دهد
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural recourses (November, 2018)
559
لکش 3 رادومن یعاعش 18 هاچ عقاو کبابرهش تشد رد
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural recourses (November, 2018)
560
یفیک یسررب یارب میتفگ هک روطنامه آ
یم هدافتسا رلوش رادومن زا برش رظن زا ب لکش .مینک
3 بآ هب طوبرم رلوش رادومن
ینیمزریز 18
یم ناشن ار هعلاطم دروم هقطنم رد عقاو هاچ نیا ساسارب .دهد
هاچ رد ینیمزریز بآ تیفیک رادومن ار فلتخم یاه
یم .داد صیخشت نآ دماج داوم دصرد و یتخس و نوی تایصوصخ هب هجوت اب ناوت
لکش 3 رلوش رادومن- 18
هعلاطم دروم هقطنم رد دوجوم هاچ
هجیتن و ثحب یریگ
شور هب ینیمزریز بآ هراسخر و پیت یسررب جیاتن یعاعش و زنیلاک فلتخم یاه
هباشم جیاتن یاراد ناوخبآ هکیروطب داد ناشن ار یا
هراسخر هک هدوب یبآ هراسخر هس ره یم کیسلک و کیزینم ،کیدس بیترت هب تشد بلاغ یاه
کبابرهش تشد بلاغ بآ پیت .دشاب
w1 w2 w3 w4 w5 w6 w7 w8 w9 w1 0 w1 1
Schoeller Diagram Of Gorgan Studies Boundary
6000 5000 4000
3000
2000
1000 900 800 700 600 500 400 300
200
100 90 80 70 60 50 40
30
20
10 9 8 7 6 5 4 3
3000
2000
1000 900 800 700 600 500 400
300
200
100 90 80 70 60 50 40
30
20
9 10 8 7 6 5 4 3
2
Ca Mg Na T.D.S T.H Cl SO4 HCO3
6000 5000 4000 3000
2000
1000 900 800 700 600 500 400 300
200
100 90 80 70 60 50 40
30
20
10 9 8 7 6 5 4
3
10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000
3000
2000
1000 900 800 700 600 500 400
300
200
100 90 80 70 60 50 40
30
20 30000
20000
10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000
3000
2000
1000 900
800 700 600 500 400
300
200
100 90 80 70 60 50 40 30
20
10 9 8 7
6 15000
2000
1000 900 800 700 600 500 400 300
200
100 90 80 70 60 50
40 30
20
10 9 8 7 6
4 5
3000
2000
1000 900 800 700 600 500 400 300
200
100 90 80 70 60 50 40
30
20
10 9 8 7 6
3000
2000
1000 900 800 700 600 500 400
300
200
100 90 80 70 60 50 40
30
20
10 9 8 7
ريغ لباق برش
ًلاماك عوبطمان
بسانمان طسوتم
لباق لوبق
بوخ
تظلغنوياه و T.D.Sرب بسح مرگيليم رد رتيل و يتخسلك رب بسح مرگيليم رد رتيل CaCO3
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural recourses (November, 2018)
561
یم هرورلک زین هاچ رثکا هک داد ناشن تشد رد برش رظن زا یبآ عبانم تیعضو یسررب جیاتن .دشاب
م رد هک ییاه دنراد رارق هقطن
سلاک رد و دنتسین برش رظن زا یبوخ تیعض و یاراد هتفرگ رارق بسانمان یاه
ینیمزریز بآ عبانم هیور یب تشادرب زا یشان هک دنا
یم .دشاب
عبانم
1 . یرغصا
،مدقم ا . و ا . یناجیف . ( 1387 .) تاعلاطم یژولوئژوردیه و
ییایمیشوردیه یاهناوخبآ
یتلازاب و یتسراک هقطنم وکام رد طابترا اب یاهدنزاس نیمز
یسانش
،هقطنم مولع
،نیمز لاس
،هدفه هرامش 9
2 .
،رمخ ز.
، یدومحم
،ییارق م . ح .،
،ینارمع س . و
،هرایس ع . ( 1390 ) . یبایزرا تیفیک عبانم بآ رد هدودحم یندعم هوک برغ رز تیبرت هیردیح . نیمراهچ
شیامه نمجنا نیمز یسانش یداصتقا .ناریا
3 . یلع
،داژن
،.ع فلاع و
،بیجن م ( . 1382 ) یسررب . ءاشنم یروش ناوخبآ تشد تسیب .رهشرذآ و
ییامهدرگ نیمود مولع
،نیمز .نارهت
4 .
،یفورعم .ص و ر ،تایب . ( 1388 ) . یسررب تیفیک ییایمیش بآ هناخدور جرک . نیمجنپ شیامه یلم مولع و یسدنهم یرادزیخبآ
،ناریا 74 ص .
5 . ،.ک ،نایقاحسا ،.ر ،یفتاه ( .ع ،یراوسهش و .ک ،ییادخ
1386 رد ینیمزریز بآ حطس تفا یارب قیقحت و ینیمزریزبآ یفیک تارییغت دنور یسررب .)
.ناسارخ یا هقطنم با یماهس تکرش ییاهن شرازگ .یسنوی ناتسجب یتاعلاطم هدودحم 207
- 1 ص
6 .
،یفتاه
،.ر
،.ک،نایقاحسا
،راوسهش و .ک،ییادخ ( .ا.ع
1386 .) یسررب دنور تارییغت یفیک با ینیمزریز و قیقحت یارب تلع تفا حطس با ینیمزریز رد
هدودحم یتاعلاطم ناتسجب
،یسنوی ترازو ورین . تکرش یماهس تیریدم عبانم بآ ناریا .
7. Coetsiers, M. Walraevens, K.)2006(.Chemical characterization of the neogene aquifer, Belgium. Hydrogeology Journal, Vol. 14, No. 8, pp. 1556-1568.
8. Roux, P., Preez, C.C., and M.G.Strydo.)2007(.Significance of soil modifiers in naturally degraded Vertisols of the peninsular indian in redefining the soils.Geoderma J, 136(1-2):210-228.
9. Schoeller, H.)1967(.Qualitative evaluation of groundwater resources. In: Methods and techniques of groundwater investigation and development. Water Research", Series33, UNESCO,.pp44-52
10. Subramani, N.T., Elango, L., Damodarasamy, S.R. )2005(. Groundwater quality and its suitability for drinking and agricultural use in Chithar River Basin, Tamil Nadu, India, Environmental Geology, Vol. 47, No. 8, pp.
1099-1110
