هدیا یلم شیامه نیلوا یها
یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون –
هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
661
هفولع ترذ یرایبآ بآ فرصم ییآراک هرطق یرایبآ شور رد یا
تحت پیت یراون یا
تیریدم نازرواشک
نیسح دمص ولریجا هداز
1
یرظن نژیب ،*
یسابع زربیرف ،2
یلادتعا یناضمر یداه و3 4
سانشراک1
هسسؤم دشرا ناریا ،جرک ،یزرواشک جیورت و شزومآ،تاقیقحت نامزاس ،یزرواشک یسدنهم و ینف تاقیقحت
نیوزق )هر( ینیمخ ماما یللملا نیب هاگشناد رایداتسا2
ناریا ،جرک ،یزرواشک جیورت و شزومآ،تاقیقحت نامزاس ،یزرواشک یسدنهم و ینف تاقیقحت هسسؤم شهوژپ داتسا3
لملا نیب هاگشناد رایداتسا4
نیوزق )هر( ینیمخ ماما یل
لووسم هدنسیون *
هدیکچ هناماس و بولطم دح رد بآ فرصم ییآراک صخاش و لااب هدزاب اب یرایبآ بآ عیزوت رد لیسناتپ ظاحل هب یعضوم یرایبآ یاه
یدیلوت لوصحم بوخ تیفیک
، یم روشک رد یزرواشک بآ دودحم عبانم زا هنیهب هدافتسا یارب یقطنم لح هار کی رذ .دنشاب
ت
هفولع ناکما ،لااب درکلمع و یندعم ،ییاذغ داوم اب ییولیس و زبس هفولع دیلوت و توافتم یمیلقا طیارش اب یراگزاس هب هجوت اب یا
شور هب یرایبآ اب دایز رایسب قباطت و یرایبآ نیون یاه
یم لیهست ار لوصحم دیلوت هک،دراد ار نویسازیناکم طیارش ک
نیا .دن
،دوجوم تیعضو یبایزرا روظنم هب قیقحت هزادنا
یریگ بآ فرصم ییآراک نییعت و لوصحم درکلمع ،یفرصم یرایبآ بآ مجح
هفولع ترذ رت یا
- مود تشک -
هرطق یرایبآ شور هب هعرزم رد عراز تیریدم تحت ،پیت یراون یا
هب یا و راتکه راهچ تحاسم
یعارز لاس رد هاچ یبآ عبنم 96
- 95 لک مجح بآ فرصم ییآراک هبساحم یارب .دیدرگ ماجنا زربلا ناتسا درگتشه ناتسرهش رد
هزادنا هعرزم هب یدورو بآ هفولع ترذ لک نازیم و دش یریگ
یفرصم بآ مجح هک .دیدرگ نیزوت هدش تشادرب رت یا 4480
رتم
زو و راتکه رد بعکم هفولع ترذ ن
هدش تشادرب رت یا 60
هفولع ترذ بآ فرصم ییآراک هک .دوب راتکه رد نت یا
4 / 13 ولیک مرگ
.دیدرگ هبساحم بعکم رتم رب :یدیلک ناگژاو هرطق یرایبآ
یا
، بآ فرصم ییآراک
، هفولع ترذ زربلا ناتسا ،یا
همدقم هزورما اب هجوت هب دشر نوزفازور تیعمج
روشک زا کی وس و شهاک دیدش عبانم بآ ی دوجوم هک تسا هدش ثعاب ، نازرواشک
هب هدافتسا
زا متسیس یاه یرایبآ اب نامدنار لااب تهج یرایبآ ناهایگ یعارز یغاب و لیامت ناشن
،دنهد رد دنچ ههد هتشذگ ناکما هدافتسا زا شور
یاه یرایبآ هرطق یا یارب تلاوصحم فلتخم
یعارز دروم یسررب رارق هتفرگ و صخشم هدش تسا رد طیارش ینیعم شور یرایبآ هرطق
یا تبسن هب شور یاه موسرم یرایبآ رداق هب شهاک بآ یرایبآ و شیازفا درکلمع یارب تلاوصحم فلتخم
یم - دشاب ( 3 .) تاقیقحت
شور یبایزرا روظنم هب ناهج و ناریا فلتخم طاقن رد یدایز هرطق یرایبآ یاه
شور رگید اب یا مج زا یرایبآ یاه
یحطس و یناراب هل
یم تاقیقحت نیا هلمج زا .تسا هتفرگ تروص هب ناوت
تاقیقحت یدماح
و ناراکمه نآ قیقحت جیاتن هک درک هراشا اه
ناشن داد ک ه شور
یرایبآ هرطق یا یراون ثعاب شیازفا درکلمع دودح 2015 ولیک مرگ و ییاراک فرصم بآ دودح 3 ربارب تبسن هب شور یرایبآ یحطس
یم دوش ( 1 ) . خیش ( لئان و یملاسلاا 1388
هعلاطم رد ) هفولع ترذ درکلمع یا
یا هرطق و یحطس یرایبآ شور رد ناتسرهش رد پیت یا
بیترت هب سراف ناتسورس 1
/ 63 و 3 / 107 هرهب نیققحم نیا نینچمه .دندومن شرازگ راتکه رد نت لوصحم یور رب یزرواشک بآ یرو
هفولع ترذ و یحطس یرایبآ شور رد یا
هرطق بیترت هب پیت یا 5
/ 7 و 8 / 18 دندومن شرازگ بعکمرتم رب مرگولیک (
2 ) . اب هجوت هب
تیدودحم عبانم
،بآ هدافتسا هنیهب زا عبانم بآ دوجوم یرورض یم دشاب . اذل شیازفا ییآراک فرصم بآ اب همانرب یزیر تیریدم و حیحص
هدیا یلم شیامه نیلوا یها
یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون –
هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
662
بآ عبانم و
هب راک یریگ متسیس یاه بسانم یرایبآ ود راکهار هدافتسا هنیهب زا بآ تسا . رد نیا اتسار شهوژپ رضاح اب فده یسررب
ییآراک فرصم بآ یرایبآ ترذ هفولع یا رت رد شور یرایبآ هرطق یا یراون پیت عراز تیریدم تحت ماجنا
دیدرگ .
شور و داوم اه
قیقحت نیا رد
یجاح یاتسور عباوت زا دابآ
ناتسرهش درگتشه
ماجنا دش . هداد یاه دروم زاین نیا قیقحت رد هعرزم زرواشک ناتسا زربلا
هداد یرادرب و عمج یروآ دش . هعرزم اب یگنهامه زرواشک
، دیدزاب و اب رد رظن نتفرگ یاهرتماراپ مزلا
یارب
،هعلاطم یسررب و باختنا
دیدرگ . تاصخشم هعرزم
بختنم هعلاطم دروم هعرزم کاخ ییایمیش و یکیزیف تایصوصخ زین و هب
بیترت رد لوادج 1 و 2 هئارا هدش
تسا .
لودج 1 . تاصخشم زم
هعر بختنم رد درگتشه ناتسرهش
عرازم تیعقوم بآ عبنم
)هیناث رب رتیل( یبد طسوتم عون
یرایبآ هناماس )راتکه( تشک ریز حطس
دابآ یجاح هاچ
85 / 28 هرطق
یا - پیت یراون یرایبآ 4
لودج 2 - تاصخشم یکیزیف
و ییایمیش کاخ
بختنم هعرزم رد
ناتسرهش درگتشه
یرادرب هنومن قمع کاخ
( )cm تفاب
کاخ یرهاظ صوصخم مرج
3( gr/cm ) (کاخ یکیرتکلا تیاده )EC
( )dS کاخ هیتدیسا
( )pH هطقن رد یمجح تبوطر
تیفرظ ( یعارز )FC هطقن رد یمجح تبوطر
( یگدرمژپ )PWP
20 - 0 مول
42 / 1 95
/ 0 13
/ 8 12
/ 24 15
/ 16
40 - 20 مول
42 / 1 69
/ 0 88
/ 7 37
/ 25 27
/ 16
60 - 40 مول
42 / 1 71
/ 0 63
/ 7 54
/ 23 05
/ 15
80 - 60 مول
42 / 1 80
/ 0 81
/ 7 05
/ 26 05
/ 15
هفولع ترذ تشاک - یا
تشک -مود مقر لگنیس سارک 704 (
Ksc704
) خیرات رد 25 لاس هام ریت 1395
دروم هعرزم .تفرگ تروص
هرطق یرایبآ شور هب هعلاطم پیت یراون یحطس یا
یم یرایبآ .دش
رد متســیس یراــیبآ
،یحطــس هلـصاف
هرـطق ناـکچ اـه 20
یتناس رتم ی همانرب هژیوب و تشادرب و تشاد ،تشاک لحارم هیلک و دوب رب یرایبآ بآ نازیم و یزیر
نودب و زرواشک تیریدم ساسا
یم تروص یتلاخد هنوگچیه .تفرگ
نازیم مجح بآ یفرصم ترذ هفولع یا رد هعرزم دروم
،هعلاطم زا قیرط هعجارم یروضح هب
هعرزم
،بختنم لیمکت همانشسرپ (
لماش
؛تاعلاطا حطس
ریز تشک ره لوصحم و حطس لک یضارا ریز عبنم
،یبآ تیعقوم یقد ق
،یناکم شور
،یرایبآ عبنم بآ یرایبآ (
،یحطس ینیمزریز )،
نامز تشادرب زا عبنم
،یبآ عون هکبش (
،نردم یتنس و هریغ )،
بث ت همانرب
یرایبآ و هزادنا یریگ یبد عبنم
،بآ نییعت دیدرگ . ریخبت هبساحم یارب و
زا ،قرعت هداد یاه هنازور هاگتسیا یسانشاوه یزکرم ک
جر
یبسن تبوطر دصرد ،اوه لقادح و رثکادح ترارح هجرد هنازور طسوتم ریداقم لماش هدافتسا دروم یسانشاوه تاعلاطا .دش هدافتسا عافترا رد داب تعرس ،اوه لقادح و رثکادح 2
یرامآ هرود کی رد زور هنابش رد یباتفآ تاعاس دادعت و )هیناث رب رتم( یرتم 8
.دوب هلاس
ریداقم نییعت زا سپ ریخبت
ریخبت نازیم ،عجرم قرعت– -
هدافتسا اب هعلاطم دروم قطانم رد )یبآ زاین( یا هفولع ترذ لیسناتپ قرعت
زا یبرجت هطبار زا لیذ
.دیدرگ دروآرب
ETc = Kc* ETo )1(
یهایگ بیرض ریداقم نییعت یارب
c)
هفولع ترذ دشر فلتخم لحارم رد(K
تادهاشم هب هجوت اب ادتبا ،یا هعرزم
هناگراهچ لحارم ،یا
هفولع ترذ دشر سپس .دش صخشم یا
رض ا ره هب طوبرم یهایگ بی دشر هلحرم
داهنشیپ ساسا رب هیرشن
( وئاف 4 ) باختنا .دیدرگ
بآ یازا هب لوصحم درکلمع صخاش اهنت هک یاج رد فرصم
فرصم ییاراک ،تسا رظن دم ی یم حرطم بآ
فرصم ییاراک .دوش بآ
هفولع ترذ اب یا
هلداعم زا هدافتسا 2
:دیدرگ هبساحم 𝑊𝑃 = 𝑌
𝑃+𝐼 )2(
هدیا یلم شیامه نیلوا یها
یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون –
هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
663
هطبار نیا رد :WP
ییآراک فرصم بآ ( مرگولیک رب رتم بعکم ) ، :Y
درکلمع ترذ هفولع یا¬ ( مرکولیک رد راتکه ) ، :P
مجح بآ
یرایبآ صلاخان ( رتم بعکم رد راتکه ) ، :I
مجح بآ ناراب رثوم ( رتم بعکم راتکه ) رد . قیقحت رضاح هزادنا یریگ¬ ود صخاش
،یلصا
نازیم فرصم بآ و لوصحم ترذ هفولع یا رظندم رارق هتفرگ تسا .
ثحب و جیاتن رد یجاح یاتسور لوط درگتشه ناتسرهش رد دابآ
هفولع ترذ تشاک هرود اب ربارب )مود تشک( یا
98 لودج رد .دوب زور 3
یخرب
تاصخشم زا هعرزم
.تسا هدش هئارا هعلاطم دروم
لودج 3 . یعارز تاصخشم یرایبآ یدربراک بآ مجح و
زم هعر بختنم یا هفولع ترذ
هعرزم تشاک خیرات
تشادرب خیرات )زور(دشر رود
رود یرایبآ )زور(
(یفرصم بآ مجح
3/ha )m
یجاح دابآ 25 / 4 / 95 30
/ 7 / 95 98
2 4480
مجح بآ یرایبآ رد یفرصم هعرزم
یجاح
،دابآ 4480 رتم بعکم رد راتکه .دوب لودج جیاتن 5
هایگ قرعت و ریخبت ریداقم
هفولع ترذ هایگ صلاخ یبآ زاین و ثیتنام نمنپ شور هب عجرم رد یا
هعرزم رد دشر هرود و ثیتنام نمنپ شور هب دروم
گ یبآ زاین یلم دنس هعرزم رد یفرصم بآ ریداقم و ناهای
یم ناشن هعلاطم دروم .دهد
لودج 4 . (عجرم قرعت ریخبت ریداقم ETo
) یبآ زاین
c) هفولع ترذ(ET دشر هرود لوط رد یا
دروم هعرزم هعلاطم یرایبآ شور
هرود لوط دشر )زور(
زا یبآ زاین یلم دنس
( )mm عومجم
لوط ردETo ( دشر هرود )mm
عومجم لوط ردETc
( دشر هرود )mm
یفرصم بآ ( هعرزمرد )mm
یجاح دابآ هرطق یراون یا 98
753 528
379
* 448
* هجوت اب هرطق یرایبآ شور هب .دیدرگ هدافتسا دشر هرود لوط قرعت عومجم زا یا
رد لوط ( عجرم قرعت و ریخبت عومجم دشر هرود
ETo
( هایگ یعقاو قرعت و )
Td
) اب ربارب بیترت هب 523
رتمیلیم و 379 رتمیلیم
هرطق یرایبآ شور یارب یا
پیت یراون زاین نازیم رد رثوم لماع ود ،یمیلقا یاهرتماراپ رب هولاع هک داد ناشن جیاتن .دش هبساحم
شهاک و هایگ تشاک رد ریخات اب هدمآ تسدب جیاتن ساسا رب .دنتسه هایگ دشر هرود لوط و تشاک خیرات ،یا هفولع ترذ هایگ یبآ فای شهاک هایگ یبآ زاین یارب هدمآ تسدب ریداقم دشر هرود لوط ( ناراکمه و یرصیق قیقحت رد .دنت
1385 قرعت و ریخبت رادقم ،)
هفولع ترذ هرود یط یناراب یرایبآ متسیس زا هدافتسا اب یا
90 ،دشر زا هزور 695
یلیم هزادنا رتم دش یریگ
( 3 ) . نیگنایم زاین یبآ
صلاخ هب شور نمنپ ثیتنام
،وئاف شور دنس یلم زاین یبآ ناهایگ و قمع بآ یفرصم عرازم یط لصف دشر رد لودج 5 هئارا هدش
تسا . طسوتم مجح بآ یفرصم رد یجاح هعرزم دابآ
ربارب اب 4480 رتم بعکم رد راتکه و طسوتم مجح زاین یبآ هب شور نمنپ
،ثیتنام 3790 رتم بعکم یارب ترذ هفولع یا رد هقطنم درگتشه یم دشاب .
،نینچمه جیاتن
ناشن یم دهد هک زاین یبآ رد دنس یلم
رتشیب زا زاین یعقاو هایگ دروآرب هدش تسا . اذل دنس یلم زاین هب یرگنزاب و حلاصا یدج دراد .
لودج 5 . هقطنم رد یلم دنس اب هسیاقم و یفرصم بآ مجح و یبآ زاین درگتشه
هعرزم دروم
هعلاطم شور
یرایبآ زاین
یبآ زا دنس
یلم
3/ha) (m مجح زاین یبآ زا شور ETc رد
لوط هرود دشر
3/ha) (m مجح بآ یفرصم
رد هعرزم
3/ha) (m درکلمع رد نت( هفولع
)راتکه فرصم ییاراک
ولیک(
رتم رب مرگ )بعکم
یجاح دابآ هرطق یراون یا 7530
3790 4480
60 4
/ 13
دعب زا تشادرب لوصحم طسوت عراز و نیزوت لک لوصحم
،یتشادرب نازیم
تشادرب لوصحم هبساحم و صخشم دش ( لودج 5 .) جیاتن
تابساحم فرصم ییآراک
بآ رد لودج 5 هئارا هدش تسا . یجاح هعرزم رد تحاسم اب دابآ
4 هفولع ترذ تشادرب لک راتکه اب ربارب یا
هدیا یلم شیامه نیلوا یها
یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون –
هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
664
240 و نت 60 اب ربارب یفرصم بآ مجح نینچمه .دوب راتکه رد نت 4480
رتم اب ربارب یرایبآ بآ قمع و راتکه رد بعکم 448
رتمیلیم
.دوب هجیتن یریگ رد هک داد ناشن جیاتن لوط
هرود دشر عومجم ،ترذ هایگ ریخبت
و قرعت عجرم (
ETo
) و قرعت یعقاو هایگ (
Td
) یارب شور یرایبآ هرطق
یا یراون پیت هب بیترت ربارب اب 523 رتمیلیم و 379 رتمیلیم هبساحم دش . جیاتن ناشن داد هک هولاع رب یاهرتماراپ
،یمیلقا ود لماع
رثوم رد نازیم زاین یبآ هایگ ترذ هفولع
،یا خیرات تشاک و لوط هرود دشر هایگ دنتسه . رد هعرزم یجاح دابآ اب تحاسم 4 راتکه لک
تشادرب نازیم ترذ
هفولع یا ربارب اب 240 نت اب ربارب درکلمع نازیم و 60
نت رد راتکه دوب . نینچمه مجح
بآ یفرصم ربارب اب 4480
رتم بعکم راتکه رد و
قمع بآ یرایبآ ربارب اب 448 رتمیلیم دوب . هفولع ترذ بآ فرصم ییآراک هک یا
4 / 13 ولیک بعکم رتم رب مرگ
.دیدرگ هبساحم
عبانم
1 .
،یدماح ف .،
،ح
،یرفعج
،ج یرداق و
،ر هنگنز . 1384 . هسیاقم متسیس یرایبآ هرطق یا یراون و یحطس زا قیرط حوطس فلتخم زاین یبآ رب درکلمع ترذ .
نیمهن هرگنک مولع کاخ ناریا . زکرم تاقیقحت تظافح کاخ و یرادزیخبآ
،روشک نارهت . 6 رویرهش ات . 9 رویرهش 84 .
2 . خیش
؛ب م ،یملاسلاا و
.ک م ،لئان 1388
یسررب . و هسیاقم نازیم فرصم بآ و درکلمع دیلوت هایگ ترذ اب ود شور یرایبآ هرطق یا یراون (T- Tape) و
یرایبآ شیامه .یتنس یلم
تیریدم نارحب هاگشناد .بآ دازآ
یملاسا دحاو هامدنفسا ،تشدورم 1388
.
3 .
،یرصیق م .،
،م س .،
،ه م .،
،ا دمحم ا . 1385
". نییعت زاین یبآ ترذ هفولع یا و بیرض یهایگ نآ رد لحارم فلتخم
"دشر
. هلجم تاقیقحت یسدنهم یزرواشک .
دلج 7
، هرامش 26 : ص 141 - 125 .
4. Allen, RG, Pereira, LS., Raes, D. and Smith, M. 1998. Crop evapotranspiration guidelines for computing crop water requirements, FAO Irrigation and Drainage Paper 56. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome.
