هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
59
ا ینیخدت تیمس هنمرد هایگ سناس
یقرش Artemisia scoparia Waldst
مخت یور رب یاه
بیس دیب ینیمز
Phthorimaea operculella (Zeller (
یعیفر هیکز
1
ینلابنق یرون ریدق ،*
یحتف رغصا یلع ،1
یعیفر گنشوه ،1
یدرجتسد یهللادابع رگسع و1
2
یلیبدرا ققحم هاگشناد ،یعیبط عبانم و یزرواشک هدکشناد ،یکشزپهایگ هورگ1
یلیبدرا ققحم هاگشناد ، ناغم یعیبط عبانم و یزرواشک هدکشناد ،یهایگ مولع هورگ2
؛لووسم هدنسیون * [email protected]
هدیکچ بیس دیب ینیمز
، Phthorimaea operculella (Zeller)
، یس برخم تافآ زا یکی ب
رد ینیمز حطس
قطانم یاهرابنا و عرازم
.تسا ناهج یریسمرگ همین و یریسمرگ رخم تارثا و ییایمیش لرتنک شور یبناج و ددعتم بیاعم لیلد هب
یطیحم تسیز ب
نآ شور ،تعیبط رب اه یلیمکت ای نیزگیاج یاه
دیب لرتنک یارب یرگید بیس
نیا نیرتمهم زا یکی هک تسا زاین دروم ینیمز
شور سناسا زا هدافتسا اه یم یهایگ یاه
.دشاب اذل ینیخدت تیمس رثا ،یسررب نیا رد سناسا
هنمرد هایگ یقرش
Artemisia
scoparia Waldst
، مخت یور دیب هزور کی یاه بیس
یمز ین .تفرگ رارق یسررب دروم جیاتن
زجت هی و هداد لیلحت اه
-ناشن
هدنهد ینعم فلاتخا دوجو نیب یراد
هورگ یاه و دهاش تظلغ سناسا فلتخم یاه مخت خیرفت نازیم رظن زا
اه .دوب هیزجت
هداد تیبورپ اح یاه
هدنشک تظلغ نازیم هک داد ناشن لص 50
سناسا % ( LC50 مخت یور رب ) تفآ یاه
02 / 0 رتیل رب رتیلورکیم
.دشاب یم تسا نیا رگنایب جیاتن
ک سا ه هایگ سنا یقرش هنمرد
مخت تیصاخ اب یم لااب یشک
نیزگیاج ناونع هب دناوت
تفآ شک تفآ نیا لرتنک یارب ییایمیش یاه .دوش هتفرگ رظن رد
:یدیلک ناگژاو بیس دیب
سناسا ،ینیمز
،یقرش هنمرد ،
مخت تیصاخ .یشک
همدقم بیس جنرب ،مدنگ زا دعب ینیمز ذ و
نیمراهچ ،تر یم ناهج رد تیمهارپ یعارز لوصحم
دشاب ( 11 ) بیس دیب . یملع مان اب ینیمز
Phthorimaea operculella (Zeller) فوگیلا یتفآ
بیس ریظن یتلاوصحم هب هک هدوب ژا هجوگ و ناجمداب ،نوتوت ،ینیمز
یگنرف
یم دراو تراسخ دنک
( 8.9 ) تراسخ . هیذغت هب طوبرم تفآ نیا یلصا
فآ نیا یاهورلا ی لااد داجیا اب هک تسا ت
ن یاه لخاد ددعتم
هدغ بیس یاه یم هیذغت نآ زا ینیمز
تراسخ رب هولاع بیترت نیدب .دننک هدغ زا هیذغت رثا رد هک یمیقتسم
یم داجیا اه اب ،دننک
هدغ رد ذفانم داجیا ،اه
یرامیب لماوع دورو لیهست ثعاب یرامیب دننام از
چراق و اه غ لخاد هب اه
هد هدش اه یغ روطب و زین میقتسمر
یم تراسخ داجیا ثعاب دنوش
( 7.8.12 ) دیب . بیس تیلاعف مه لوصحم ندرک رابنا زا دعب و تسا تشادرب زا سپ مهم تافآ زا ینیمز
قوتم تفآ هنماد تفآ ،رابنا دعاسم طیارش رد و هدشن ف
سخ ی هدغ یور ار دوخ ترا یم هعسوت اه
دهد یدنسپرازاب شهاک ببس و
یم لوصحم دوش
( 1 ) یارب . بیس دیب یاهرولا تراسخ لرتنک رابنا و هعرزم رد ینیمز
هرشح زا ، شک
یم هدافتسا فلتخم یاه اما .دوش
یب دربراک هرشح هیور
شک نیا لرتنک رد اه هب ببس تفآ
هرشح یایاقب ندنام اج شک
هدغ یور اه تمواقم زورب زین و هدش رابنا یاه
هرشح هب تبسن یم شک
مه رد .دوش نی
شور اتسار یرگید نیزگیاج یاه
سناسا زا هدافتسا هلمج زا تفآ لرتنک یارب یهایگ یاه
رد
همانرب ی تسا هتفرگ رارق هجوت دروم تفا نیا یقیفلت تیریدم (
13 ) . گ ی ناها نمرد سنج هب قلعتم (Artemisia) ه
ت زا ی هر نساک ی
م ی دشاب . ا رد ی نار 34 ا زا هنوگ ی ن اسانش سنج یی
هدش ا رظن زا هک دنا ی
داج مکارت و ششوپ ی
ک ی مها اب زا ی ت رت ی ن سنج اه ی گ ی ها ی
ای نار هنوگ .تسا اه
ی ا ی ن لد هب سنج ی
ل داقم نتشاد ی
ر هجوت لباق ی
رت و سناسا ک
ی ب اه ی مادنا رد رطعم اه
ی مها دوخ فلتخم ی
ت
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
60
وراد یی ( دنراد 2.3 .) قحت رد ی ق خدت رثا رضاح ی
ن ی مخت و شک ی قرش هنمرد سناسا ی
Artemisia scoparia Waldst ور
ی
هلحرم ی سررب دروم تفآ مخت ی
.تسا هتفرگ رارق
داوم شورو اه
بیس دیب شرورپ ینیمز
بیس دیب ینلک یامدرد دشر کقاتا رد و هیهت یلیبدرا ققحم هاگشناد یکشزپهایگ هورگ هاگشیامزآ زا ینیمز
±1 26 هجرد ی
یبسن تبوطر ،سویسلس
±5 65 هرود و دصرد ی
یرون 16 و ییانشور تعاس 8
.دش هداد شرورپ یکیرات تعاس یارب
زا تفآ شرورپ
هدغ بیس یاه داعبا هب فافش همین یکیتسلاپ فورظ و ایرگآ مقر ینیمز
30
× 20
× 10 یتناس .دش هدافتسا رتم
هیهت ناهایگ زا سناسا ی
هوک زا یقرش هنمرد هایگ یب یاه
عمج یوضر ناسارخ دولان هس تدم هب و یروآ
دناکشخ هیاس طیارش رد هتفه .دمآرد ردوپ تروصب و ه
سناسا تهج م ناهایگ ردوپ زا یریگ
سناسا رابره رد .دش هدافتسا روکذ ،یریگ
50 م زا مرگ اب هارمه هایگره کشخ داو 500
یلیم ل آ رتی سناسا هاگتسد کمک اب رطقم ب ریگ
هشیش لدم یا Clevenger یامد رد
100 هجرد سویسلس ی سناسا
یریگ .دش
سناسا عمج یاه ا زا هدش یروآ
بآ میدس تافلوس کمک اب ناهایگ نی هشیش صوصخم فورظ رد و یریگ
لآ ششوپ اب یا یموینیمو
یامدرد لاچخی رد 4
هجرد .دندش یرادهگن سویسلس ی
شیامزآ یاه تسیز یجنس تیمس ینیخدت رب ساسا شور نابهگن و ناراکمه ( 2007 ) رد فورظ هشیش یا ماجنا دش . رد ره شیامزآ
دادعت 15 ات 20 مخت کی هزور لخاد ره فرظ هشیش یا لقتنم دش . رد دروم ره سناسا رب ساسا شیامزآ یاه
،یتامدقم هنماد
تظلغ
نییعت دش ،یقرش هنمرد سناسا یارب تظلغ هنماد . 25
/ 0 - 01 / 0 .دوب رتیل رب رتیلورکیم تاعطق
هریاد یا لکش زا ذغاک یفاص هب رطق
3 یتناس رتم هیهت و لخاد شوپرس فورظ شیامزآ رارق هداد دش . رادقم مزلا زا سناسا طوبرم هب کیره زا تظلغ اه هب هلیسو
،تپیپورکیم یور
ذغاک یفاص لخاد شوپرس هتخیر و هلصافلاب شوپرس
یور فورظ رارق هداد و تهج یریگولج زا
جورخ راخب
سناسا هب
،نوریب فارطا شوپرس اه اب راون ملیفاراپ هتسب دش . رد فورظ دهاش هب یاج سناسا زا بآ رطقم هدافتسا دش . دادعت
مخت یاه خیرفت هدش رد فورظ دهاش و
،رامیت سپ زا یط هرود
،ینینج شرامش و تبث دش . شیامزآ یاه یلصا رد راهچ رارکت ماجنا
دش . زجت ی ه رامآ ی هداد رازفا مرن زا هدافتسا اب اه SPSS version 24
داقم و دش ماجنا ی
LC30 ر LC50 و
ارب ی هب قوف سناسا
.دمآ تسد
ثحب و جیاتن رثا مخت هنمرد سناسا یشک یقرش
لودج رد 1
زآ زا هدمآ تسد هب هدنشک تظلغ .تسا هدش هداد ناشن شیام
تسیز یاه یور یجنس
بیس دیب مخت هلحرم ناشن ینیمز
د ه سا نیا هدن مخت تیصاخ روکذم هایگ سناسا هک ت
.دراد ییلااب یشک
لودج 1 - ت هیزج هداد تیبورپ سررب زا لصاح یاه
هنمرد سناسا تیمس ی یقرش
Artemisia scoparia waldst مخت یور
کی یاه بیس دیب هزور ینیمز
X2 sig Df = 3 Intercept ± SE
LC30
LC50
72 / 0 20
/ 1 21
/
±0 62 / 2 01
/ 0 02
/ 0
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
61
ن یق هداز ( 1392 ) سناسا تیمس ، طنسفا یاه
نوخرت و نارداموب ،نی مخت یور ار
کی یاه دیب هزور بیس ناشن و هدرک یسررب ینیمز
داد ریداقم زا هدافتسا ماگنه هک LC50
سناسا
،هدش دای یاه مخت تیصاخ نیرتلااب نوخرت سناسا
رگید هایگ ود هب تبسن ار یشک
مجع .دراد ینسح
ناراکمه و گرل هایگ ردوپ و هراصع رثا
Pterocarya fraxinifolia (Lam.) Spach) ،)
یطقآ ( Sambucus
(ebulus L.
( هنمرد و Artemisia annua
مخت شهاک یور ار ) بیس دیب یزیر
تباث ینیمز ( دندومن
6 .)
یگدنرادزاب دروم رد هتفرگ تروص تاشیامزآ مخت
یگدنرادزاب رثا ،تظلغ نیرتمک رد یتشد هنمرد سناسا هک تسا نیا رگناشن یزیر
اب دیب مخت خیرفت نازیم رب ییلا بیس
تارشح رد تمواقم داجیا مدع لیبق زا سناسا یایازم و سناسا یوق رثا هب هجوت اب .دراد ینیمز
ناسنا یتملاس یارب ندوب نما و یم تسیز طیحم و
دناوت هنیزگ ناونع هب یا
تفآ نیا یقیفلت تیریدم رد هدافتسا تهج بسانم دشاب
( 5 .)
عبانم
.1 دمحم ،یناجناخ 1385.
. ،نادمه انیس یلعوب هاگشناد تاراشتنا ،ناریا یعارز ناهایگ تافآ 720
ص هحف .
.2 بر ی ع ی
، م ی ان 1382. سررب. ی کرت ی تاب ش ی م ی ا یی سناسا 4 هنوگ Artemisia ا لامش رد
ی نار گدنزاس و شهوژپ هلجم. ی
، هرامش 61 ص ، هحف 57 - 63 .
.3 رک ی م ی
، داه .ی .1381 نتسر گنهرف ی
اه ی ا ی .نار زرواشک ملع تاراشتنا ،متفه دلج ،نارهت ،لوا پاچ ی
ا ی
،نار 200 ص هحف .
.4 قن ی مس ،هداز ی ار 1392. هعلاطم. لاعف ی ت هرشح شک ی سناسا اه ی طنسفا ی
،ن ور نوخرت و نارداموب ی
ب ی د س ی ب مز ی ن ی اپ. ی نا همان سانشراک ی هرشح دشرا سانش
ی
زرواشک ی
، بدرا ققحم هاگشناد ی
ل ی
، بدرا ی
،ل ا ی نار .
5. Aboua, L. R. N., Seri- Kouassi, B. P. and Koua, H. K. 2010 .Insecticidal activity of essential oils from three aromatic plants on Callosobruchus maculatus F. European Journal of Scientific Research. (2)39: 243-250
6. Ajamhasani, M. and Salehi, L. 2004. Effect of three non-cultivated plants on host preference and on oviposition rate of the potato tuber moth (Phthorimaea operculella). Journal of Agriculture Science. 5(1): 112-119
7. Capinera, J. L. 2001. Handbook of vegetable pests. Academic Press. New York, USA. 729 P.
8. Chandel, R. S.,Chandla, V. K. and Singh, B. P. 2005. Potato Tuber Moth Phthorimaea operculella (Zeller). Central Potato Research Institute. India. 42 P.
9. Fenemore, P. G. 1988. Host-plant location and selection by adult potato moth, Phthorimaea operculella (Lepidoptera:
Gelechiidae): a review. Journal of insect Physiology. 34(3): 175-177.
10. Negahban, M., Moharramipour, S. and Sefidkoh, F. 2007. Insecticidal activity of essential oil from Artemisia seiberi Beser against three stored-product insects. Journal of Stored Product Research. 43: 123-128.
11. Pelletier, Y. and Dutheil, J. 2006. Behavioural responses of the Colorado potato beetle to trichomes and leaf surface chemicals of solanum tarjense. Entomologia Experimentalis et Applicata. 120(2): 125-130.
12. Rondon, S. I. 2010. The potato tuberworm: A literature review of its biology, ecology, and control. American Journal of Potato research. 87(2): 149-166.
13. Rondon. S. I. and Xue, L. 2010. Practical techniques and accuracy for sexing the potato tuberworm, Phthorimaea operculella (Lepidoptera: Gelechiidae). Florida Entomologist. 93(1): 113-115.
