هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
913
صخاش نیب یگتسبمه یسررب مید طیارش تحت نان مدنگ رد هناد درکلمع و دشر یاه
ینارماک یضترم
*
د رایشنا ،ناغم یعیبط عبانم و یزرواشک هدکشناد ،یهایگ مولع هورگ یلیبدرا ققحم هاگشناد
هدنسیون * لووسم
؛
هدیکچ یسررب یاهصخاش کیژولویزیف
دشر رد هیزجت لیلحت و لماوع رثوم رب درکلمع و یازجا نآ زا تیمها یدایز رادروخرب .تسا
هب
ب طباور هعلاطم روظنم ی
ن ف یاه صخاش و هناد درکلمع ی
ز ی ژولو ی ک هدلگ هلحرم رد دشر ،ی
20 لاس رد مید مدنگ هتفرشیپ پیتونژ
یعارز 93 - 92 بلاق رد ناغم یعیبط عبانم و یزرواشک هدکشناد رد حرط
کولب یتونژ ره و رارکت هس اب یفداصت لماک یاه پ
د ر
فیدر شش 6
طوطخ هلصاف اب یرتم 20
یتناس صخاش نییعت تهج .دیدرگ تشک یرتم مادنا زا هلحرم تشه یط دشر یاه
یاه
ییاوه پیتونژ ینامز لصاوف رد اه 7
زا هزور 5 / 0 هنومن طوطخ یلوط رتم هتوب گرب حطس .دمآ لمع هب یریگ
اب هدش تشادرب یاه
هاگتسد Leaf area meter هزادنا
گرب سپس .دش یریگ مادنا و اه
یامد رد نوآ رد ییاوه یاه 70
نزو و دندش کشخ هجرد
گرب کشخ ش .دیدرگ نییعت هایگ لک کشخ نزو و اه
صخا لومرف زا هدافتسا اب دشر یاه تسدب هطوبرم یاه
دندمآ صاح جیاتن . ل
صخاش اب هناد درکلمع داد ناشن یگتسبمه هیزجت زا دشر یاه
تبسن حطس گرب LAR ( ) ( 26 / 0 ،) ( یبسن دشر تعرس ) RGR
( 23 / 0 - و ) تعرس بذج صلاخ NAR ( ) ( 21 / 0 - لامتحا حطس رد ) 5
اب و دصرد ( گرب نزو تبسن
)LWR ( 31 / 0 ) حطس رد
لامتحا 1 ینعم یگتسبمه دصرد و هناد درکلمع نیب یگتسبمه .تشاد راد
حطس هژیو گرب SLA ( ) ینعم .دوبن راد دشر صخاش
صخاش همه ابLAR ینعم یگتسبمه اه
لامتحا حطس رد راد 5
صخاش .تشاد دصرد صخاش ابLWR
دشر یاه ،LAR
وSLA
ینعم یگتسبمهNAR لامتحا حطس رد راد
5 دصرد صخاش .تشاد SLA دشر
صخاش اب دشر یاه تبثم یگتسبمهLAR
( 27 / 0 LWR و ) ( یفنم یگتسبمه 35
/ 0 ینعم ) لامتحا حطس رد راد 5
.تشاد دصرد
:هژاو دیلک صخاش ،نان مدنگ
مید ،یگتسبمه ،دشر یکیژولویزیف یاه
همدقم رد نایم لماوع دودحم هدننک
،یعیبط بآ دوبمک مهم
نیرت یلماع تسا هک هب هژیو رد کشخ قطانم و
همین کشخ ناهج هب قرط ثعاب فلتخم
تیدودحم تشاک
و شهاک ییاذغ تلاوصحم یم
.دوش تیدودحم عبانم
،یبآ بسانمان عیزوت شراب
هنایلاس رد لوط لوصف و تیریدم مدع حیحص
عبانم دوجوم ثعاب تفُا درکلمع دیدش رد
قطانم قوف یم ،کا( دوش 1996
اب .) هجوت هب نیا هک ود موس زا تعسو روشک ام قطانم ار کشخ و همین
کشخ لیکشت یم دهد طسوتم هک یگدنراب
رد نآ اه رتمک زا 150 یلیم رد رتم لاس تسا و نیا نازیم زین هب تروص مظنمان لباقریغ و شیپ
ینیب عیزوت یم
،دوش نیاربانب زا یکی لیاسم یمهم هک یتسیاب دروم هجوت رارق شنت دریگ یکشخ
رد لوط لصف دشر هایگ ،هدنبادخ( تسا 1990
.)
.دراد ییازسب تیمها ناریا رد یراک مید بسانم و یکشخ هب مواقم ماقرا هیهت نیاربانب ( یبسن دشر تعرس )RGR
نایب هدننک نزو کشخ هفاضا هدش لوا نزو هب تبسن ی
ه رد ی ک نامز هلصاف ی تسا . د ی و ی نوسد لبپمک و ( 1984 ) شرازگ
هک دندومن نازیم
ردRGR اوا رد مدنگ ی
ل تسا لااب دشر هلحرم لو
ی م شهاک نامز تشذگ اب ی
ی دبا رد هک یروط هب هلحرم
مخ ی یر رذب ندش
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
914
فنم نآ رادقم ی
م ی ددرگ . ( یبسن دشر تعرس )RGR
ارش رد رتمک ی
ط لد هب شنت ی ل ردت فرصم ی
ج ی تبوطر اهتنا لحارم یارب نآ ظفح و دوجوم یی
دشر بولطم تسا رت . ( یبسن دشر تعرس )RGR
رد تروص ماود نآ لماع نییعت هدننک عمجت هدام کشخ .تسا زا هکیئاجنآ برضلصاحRGR
تعرس بذج صلاخ NAR ( ) رد تبسن حطس گرب ( هایگ لک نزو هب .تسا )LAR
شیازفا ره کی زا اهنآ رد تروص تباث ندنام یرگید ثعاب
شیازفا تعرس دشر یبسن یم دوش ،کرو رد ناو(
1997 یم رظن هب .) شیازفا هک دسر
شیازفا ثعابNAR یمنRGR
اما دوش نییعت لماعLAR
هدننک .تساRGR
تبسن حطس گرب ( هایگ لک نزو هب )LAR
زین هب هبون دوخ لصاح ض بر تبسن نزو گرب هب نزو لک ( هایگ هژیو حطس رد )LWR
SLA( نآ یم ) .دشاب تندل و سوم ( 1979 ) هدهاشم دندرک هک رد مدنگ یاه هناتسمز سبمه یگت یدایز نیب تایصوصخ یکیژولوفروم
و صخاش
تشادرب دوجو دراد اما نیب تحاسم حطس
،گرب هرود یاقب گرب و حطس هژیو گرب SLA ( ) اب درکلمع و صخاش تشادرب یگتسبمه یفیعض
هدهاشم
دش .
شور و داوم اه
یعارز لاس رد قیقحت نیا 93
ـ 1392 هعرزم رد عبانم و یزرواشک هدکشناد یتاقیقحت ناغم یعیبط
رتمولیک رد 18
ناغم دابآ سراپ .دیدرگ ارجا
یاراد هقطنم نیا کشخ همین میلقا
و همین مرگ یم کشخ ًلاوصا ناتسبات یلو دراد دوجو شراب دنچ ناتسبات رد هکنآ دوجو اب .دشاب تسا
. نیا رد
شیامزآ 20 مدنگ پیتونژ نان
ب زکرم زا هدش هیهت نی
للملا ی ( ترذ و مدنگ حلاصا CIMMYT
) حرط بلاق رد یفداصت لماک کولب
رد هس رارکت
مید طیارش رد .دنتفرگ رارق یبایزرا دروم
پیتونژ ندوب دایز هب هجوت اب یکولب نورد یتخاونکی ریغ زا یریگولج یارب شیامزآ دروم یاه
ه رارکت ر
ود هب صقان کولب دش میسقت
یشیامزآ ترک ره . لماش
شش فیدر هس یرتم اب فیدر هلصاف 20
یتناس دوب رتم . تشاک یارب هدش باختنا روذب
اب روذب تشاک نامز رد .دوب یگدولآ زا یراع و یگتسکش نودب و ملاس ًلاماک مس
یسکوبرک ن ( ماریت 2 یفرصم رذب نازیم .دندش ینوفعدض )رازه رد
پیتونژ ره یارب 400
نیمز هیهت لوادتم تایلمع ماجنا زا دعب .دیدرگ نییعت عبرمرتم رد هناد کسید ،دوک شخپ ،مخش :لماش(
، لول ر و یشک
)یشکوراف کیتاموتا مامت راکرذب هاگتسد اب تشاک
لاس هام نابآ رد 92
ماجنا .دیدرگ صخاش نییعت تهج مادنا زا هلحرم تشه یط دشر یاه
یاه
پیتونژ ییاوه ینامز لصاوف رد اه
7 زا هزور 5 / 0 هنومن طوطخ یلوط رتم ب گرب حطس .دمآ لمع هب یریگ
هتو هاگتسد اب هدش تشادرب یاه Leaf
area meter هزادنا
گرب سپس .دش یریگ مادنا و اه
یامد رد نوآ رد ییاوه یاه 70
گرب کشخ نزو و دندش کشخ هجرد لک کشخ نزو و اه
صخاش .دیدرگ نییعت هایگ دشر یاه
،LAR ،LWR ،SLA وRGR لومرف زا هدافتسا ابNAR
تسدب هطوبرم یاه دندمآ
. رکلمع ( هناد د و )GY
( کیژولویب درکلمع .دمآ تسدب راتکه رد نت دحاو رد )BY
ثحب و جیاتن یگتسبمه هیزجت زا لصاح جیاتن صخاش و هناد درکلمع نیب
لودج رد دشر یاه 1
داد ناشن .تسا هدش ه صخاش اب هناد درکلمع
دشر یاه تبسن
حطس ( گرب )LAR ( 26 / 0 ،) ( یبسن دشر تعرس )RGR
( 23 / 0 - و ) تعرس بذج ( صلاخ )NAR ( 21 / 0 - لامتحا حطس رد ) 5
اب و دصرد تبسن
نزو گرب ( 31 / 0 لامتحا حطس رد ) 1
ینعم یگتسبمه دصرد و هناد درکلمع نیب یگتسبمه .تشاد راد
حطس هژیو ( گرب )SLA ینعم .دوبن راد
دشر صخاش صخاش همه ابLAR
ینعم یگتسبمه اه لامتحا حطس رد راد
5 صخاش .تشاد دصرد و تبسن
( گرب نز ) LWR
صخاش اب دشر یاه
،LAR و SLA ینعم یگتسبمهNAR
لامتحا حطس رد راد 5
صخاش .تشاد دصرد دشر
حطس هژیو گرب SLA ( ) صخاش اب دشر یاه LAR
( تبثم یگتسبمه 27
/ 0 LWR و ) ( یفنم یگتسبمه 35
/ 0 - ینعم ) لامتحا حطس رد راد 5
.تشاد دصرد هکنآ دوجو اب
دشر یلصا صخاشRGR
یم رظن هب اما تسا ییاهن درکلمع و کشخ هدام عمجت هدننک نییعت و یازجا هک دسر
صلاخ بذج تعرس لماشRGR NAR(
) ، تبسن حطس
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
915
( گرب )LAR ، ( گرب نزو تبسن و )LWR
حطس هژیو گرب SLA ( یاج هب دیدش شنت طیارش رد یرتهب ینویسکلس فادها ) یمRGR
.دنشاب نامیز
و ناراکمه ( 1993 ) شرازگ هدرک دنا هک ختنا با هب روظنم نآ ءازجا تهج رد نویسکلس اذل تسا هدیچیپ ًلاومعم RGR
تروص یم دریگ اهنآ .
هک دنتفایرد هدنننک نییعت لماعLAR
نایم نیا رد .تساRGR اب هسیاقم ردLWR
اب یرتشیب یگتسبمهSLA تسا هدش هدهاشم .تشادLAR
LWR هک ( ناراکمه و کرلاک دوجو نیا اب .تسا مواقم ماقرا زا رتشیب ساسح ماقرا 1984
هطبار ) صخاش نیب یا یکشخ هب تمواقم اب دشر یاه
.دندرواین تسد هب
لودج 1 - صخاش و هناد درکلمع نیب یگتسبمه دشر یاه
LAR LWR SLA RGR NAR BY GY
LAR 1
LWR 0/726** 1
SLA 0/269** -0/350** 1
RGR -0/252* -0/182 0/090 1
NAR -0/571** -0/337** -0/119 0/863** 1
BY 0/275** -0/311** -0/062 -0/199 -0/194 1
GY 0/259* 0/304** -0/097 -0/225* -0/210* 0/978** 1
عبانم 1. Clarke, J.M., Smith, T. Caig T. and Green, G. 1984. Growth analysis of spring wheat cultivars of varying
drought-resistance. Crop Sci. 24:537-541.
2. Davidson, H.R. and Campbell, C.A. 1984. Growth rates, harvest index and moisture use of Manitou spring wheat as influenced by nitrogen, temperature and moisture. Can. J. Plant Sci. 64: 825- 839.
3. Eack, H.V. 1996. Effect of water deficit on yield and yield components and water use efficiency of irrigated corn. Agron J. 78: 1083-1089.
4. Khodabandeh, N. 1990. Cereals. Sepeher Press, Tehran, Iran.
5. Ledent, J.F. and Moss, D. N. 1979. Relation of morphological characters and shoot yield in wheat. Crop Sci.
19:445-451.
6. Simane, B., J.M. Peacock, and P.C. Stuik. 1993. Diffrence in developmental plasticity and growth rate among drought resistant and susceptible cultivars of durum wheat. Plant and Soil. 157:155-166.
7. Van der Werf, A.K. 1997. Plant functional types in: Modelling inter-plant competition in Natural and Agro- Ecosystems. Workshop Report. Department of Theoretical Production Ecology, Wageningen Agricultural University. 12 to 14 November 1997.
