اولین همایش ملی ایده اهی نوین رد کشاورزی و منابع طبیعی

(1)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)

651

هنیهب تشک يوگلا نییعت بآ فرصم شهاک هب هجوت اب

جزد تشد يدروم هعلاطم

نابیدا اضر

1* هداز یقت هدیپس ، داژن یقت لیئاربج ،2

1

ا1

یسدنهم ینف تاقیقحت شخب رایداتس

، واشک شزومآ و تاقیقحت زکرم یملع تئیه لیبدرا ناتسا یعیبط عبانم و یزر

زیربت هاگشناد ،قیقد یزرواشک هتشر یرتکد عطقم لیصحتلا غراف2

لووسم هدنسیون *

؛ [email protected]

هدیکچ

هک تسا نامروشک زور و مهم ثحابم زا ریخا لاس دنچ نیا رد یلاسکشخ ثحب یداصتقا هنیمز رد صوصخ هب ار یرایسب

شاب یزرواشک شخب دناوت یم اهنآ تیولوا رد هک تسا هتخاس لکشم راچد .د

ندوب بسانمان هب هجوت اب شنکارپ

عیزوت و نازیم

دوب نییاپ و ناریا رد یوج یاهشزیر هدزاب ن

هدننک دودحم ناونع هب بآ ،یزرواشک رد یرایبآ دیلوت لماع نیرت

ارز تلاوصحم ع

ی

یم .دشاب تشد جزد یاراد 110 و قیمع هاچ هقلح قیمع همین

یم هبور ینیمزریز بآ حطس تفا لکشم اب هک دشاب دوب ور

ه تسا

شرازگ و یم تشد نتسشنورف زا یکاح اه یب هدافتسا .دشاب

کشخ و بآ عبانم زا هیور لاس یلاس

هقطنم بآ تکرش ،ریخا یاه یا

تسا هتشاد نآرب ار ناتسدرک ناتسا تیدودحم ،یبآ عبانم ظفح تهج هک

هاچ بآ تشادرب هفاضا زا یریگولج یارب ییاه معا اه

لا

داتوم لدم .دیامن -

همانرب زا یتلاح ،فده یریگ میمصت دراو ار کسیر هک تسا یضایر یزیر

همانرب هب طوبرم یاه یارب یزیر

تیلاعف یم هعرزم یاه هیزجت هب ،هعلاطم نیا رد .دنک

ک یوگلا لیلحت تیدودحم نتفرگ رظن رد و کسیر طیارش رد هنیهب تش

هقطنم بآ تکرش یلامعا یعارز لاس رد ،ناتسدرک یا

96 - 1395 عراز هک یتروص رد داد ناشن لصاح جیاتن .تسا هدش هتخادرپ

اهنت کسیر رثکادح رد دنک هدافتسا بآ تیدودحم لامعا نامز رد هنیهب تشک یوگلا زا 2400

لاح هب تبسن لایر رازه هک یت

.دید دهاوخ نایز ،تسا هدشن لامعا بآ تیدودحم :یدیلک ناگژاو داتوم لدم ،کسیر ،جزد تشد ،هنیهب تشک یوگلا

- .بآ عبانم ،فده

همدقم شیازفا عبانم تیدودحمو تیعمج بآ

، رتشیب هچره حیحص تیریدم

بآ و دودحم عبانم هنیهب صیصخت تسا هداد رارق هجوت دروم

.

تیلاعف ببس هب لغاش یاهورین زا یمیظع شخب

روشک داصتقا ،یزرواشک شخب رد ناریا تفن رب هولاع

هتسباو یریگمشچ روطب هب

یارب .تسا یزرواشک طیارش ظفح

یزرواشک رد رادیاپ

، تشک یوگلا کی باختنا هجوت اب یفرصم بآ نیرتمک نتفرگ رظنرد اب حیحص

هب .تسا یرورض زرواشک یارب نکمم دمآرد رثکادح و رد

عقا یم ناسنا هیذغت و یزرواشک تادیلوت ظفح یارب روتکاف نیرتمهم بآ ب

دشا

( رتسا و ناراکمه 2006 .) تادیلوت یزرواشک رد

رسارس ایند اب دودحم یرایبآ یارب سرتسد رد بآ رادقم تیفیک و تیمک هب هجوت

یم دوش ( یگایت و ناراکمه 2005 .) شیازفا دیلوت تلاوصحم یزرواشک

یارب نیمات یاذغ مزلا یارب تیعمج رد لاح دشر رد ناهج

و هب صوصخ رد یرایسب زا یاهروشک رد

لاح هعسوت راشف یدایز هب عبانم یبآ هدروآ تسا ( سلاو و ب رلچت 1997 اربانب .) ی ن شرگن ی

دج ی د دم صوصخ رد ی

ر ی ت زرواشک شخب رد بآ عبانم ی

رورض ی م رظنب ی دسر رایسب عوضوم کی هوقلاب تروص هب بآ دوبمک . پ

شنت ر

نلآ( تسا تسایس هصرع رد 2001

بآ تسایس .) ی

مز رد اهروشک ی

هن ینامز همانرب کی هیهت لماش اتدمع یزرواشک بآ عبانم تیریدم

هرود رد دوجوم بآ هضرع یارب یاه

فلتخم تشک ناهایگ و صیصخت بسانم

بآ رد یط هرود دشر یم دشاب ( ییاروح و زیزا 2001 .)

رد اسیروا ( ناتسودنه )،

تلود هقطنم هب روظنم هعسوت رادیاپ تسا یژتار یاه همانرب هب ،بوطرم قطانم رد نیمز و بآ رادیاپ تیریدم ر

یزی

و تیریدم عبانم بآ قباطم یوگلا ناراکمه و یتس( تسا هتخادرپ لوصحم دیلوت تشک 2006

یوج تلاوزن طسوتم اب ناریا روشک .)

260 یلیم شر هب هجوت اب .تسا دودحم بآ عبانم یاراد و ناهج کشخ یاهروشک زا لاس رد رتم د

بآ عبانم هنارس ،ناریا رد تیعمج

(2)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

652

دیدجت لاس رد هک هنلااس هدنوش 1335

تفه س رد ،هدوب بعکمرتم رازه لا

1375 شیپ و هتفای شهاک بعکمرتم رازه ود هب ینیب

یم لاس ات هک دوش 1400

دودح هب 800

نییاپ هک دبای شهاک بعکمرتم یم )بعکمرتم رازه( یبآ مک زرم زا رت

هب هجوت اب .دشاب

میسقت یدنب هن ناریا روبزم لاس رد ،دحتم للم نامزاس جت ار بآ دوبمک زا یشان راشف و شنت طیارش اهنت

دراو هکلب ،درکدهاوخ هبر

یم بآ دیدش یبایمک طیارش لاس رد .ددرگ

مه زا ،کشخ یاه یم هک میتسه بآ نارحب و دوبمک دهاش نونکا

،یداصتقا تاراسخ دناوت

شنت یعامتجا یاه -

هب یتشادهب تارطاخم و یسایس یب( دروآ راب

مان 1388 .) لودج 1 توافت فرصم بآ ار یارب هس لوصحم رد ناریا

و م ت یم ناشن ار یناهج طسو یرهچونم( دهد

1386 .)

لودج 1 - ناهج و ناریا رد يزرواشک تلاوصحم یفرصم بآ هسیاقم .

یم نکمم هنیزه نیرتمک اب دوجوم بآ یاضاقت نیب ندرک رارقرب لداعت روشک بآ یدربهار تیریدم تدم دنلب فادها زا یکی ب

دشا

( یب مان 1386 لاس رد .) یاه

تاقیقحتریخا یدایز

رد هنیمز نییعت یوگلا هنیهب تشک اب رد رظن نتفرگ عبانم بآ دوجوم ماجنا ش هد تسا .

هب ناونع لاثم یوفص و ه ناراکم ( 2010 ) اب هدافتسا زا همانرب یزیر کیمانید یزاف

هب همانرب یزیر بولطم تشک تلاوصحم هجوت اب

یم بوسحم ناریا بآ مک ًاتبسن قطانم زا هک ناهفصا دابآ فجن هقطنم ینیمزریز و یحطس بآ عبانم تیدودحم هب دوش

نتخادرپ د .

ومیدا و ناراکمه ( 2010 ) و ومیدا و ونیتا ( 2010 ) یارب هب رثکادح ندناسر دوس صلاخ لک و نازیم دیلوت تلاوصحم یزرواشک

اب هب

لقادح ندناسر عومجم بآ یرایبآ دروم هدافتسا رد اقیرفآ یم ناهج بآ مک یاهروشک زا یکی هک یبونج ی دشاب

زا لدم همانرب یزیر

تشک هنیهب دنچ هروظنم و کت هروظنم هب هارمه متیروگلا لیسنارفید یلماکت

هدافتسا دندرک . جیاتن تاقیقحت ناشن

د دا هک هدافتسا

زا لدم تشک هنیهب کت هروظنم یم ناوت د ناراکمه و گنیدیاز .دهد هئارا هروظنمدنچ تشک لدم زا هدافتسا هب تبسن یرتهب جیاتن

( 2010 هب ) روظنم تیریدم عبانم بآ یزرواشک گنایل

،وژ ناتسا وسناگ ( رد لامش برغ نیچ ) اب هدافتسا زا همانرب یزیر یطخ دنچ هروظنم

یزاف هب همانرب یزیر تشک هنیهب هقطنم دنتخادرپ . جیاتن هب تسد هار هک داد ناشن قیقحت زا هدمآ لح

یاه هئارا هدش طسوت ب همانر یزیر

یطخ هروظنمدنچ یزاف

رد هسیاقم اب همانرب - یزیر یطخ هروظنمدنچ یم

دناوت تیاضر یرتشیب رد میمصت ناریگ اب رظنرد رگ نتف

تیولوا یاه تیریدم رد همانرب داجیا دنک و رد همانرب یزیر و هئارا هار لح یاه گیاج نیز هدافتسا دروم رتهب یریگ میمصت ینابیتشپ یارب

نیم .دریگ رارق نیدوا

و ناراکمه ( 1997 ) هب هئارا لدم همانرب یزیر یرایبآ هناهام هب روظنم نییعت یوگلا هنیهب تشک اب رد رظن گ نتفر

عبانم بآ یاه ینیمزریز دوجوم

رد ییاتاهکاس

دنلیات دنتخادرپ . رد نیا لدم ود

،فده رثکادح ندرک رثکادح و یداصتقا صلاخ دوس

تیدودحم هب هجوت اب تشک یوگلا نییعت تهج .دنتشاد رارق هجوت دروم دوجوم بآ عبانم زا هنیهب هدافتسا عبانم

زا ههد 1960 نونکات

روطب یعیسو زا همانرب یزیر یطخ هدافتسا هدش تسا . فده همانرب یزیر یطخ هب رثکادح ندناسر عبات فده اب رد رظن رگ نتف یدادعت

تیدودحم زا اه

( عبانم ) و یاهریغتم میمصت

( تیلاعف اه ) روطب نامزمه یم دشاب ( یرذیچ و یمساق 1378 .) یملاغ ( 1382 ) هدافتسااب

همانربزا یزیر یطخ هب نییعت بوانت یعارز هنیهب اب فده نییعت یوگلا هنیهب بوانت یعارز یارب هب تسد ندروآ صلاخدمآرد و

هسیاقم

ناهج فرصم /ha( M3

) ناریا فرصم

M3/ha( )

مدنگ 6500

- 4500 6400

تلاوصحم يزیلاج 10500

- 7000 17900

ردنغچ 7500

- 5500 14000

- 10000

(3)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

653

نآ عضواب وم

،دوج هعرزمرد یا 110 یراتکه ناتسرهشرد درونجب

تخادرپ . رد دیلوت تلاوصحم یزرواشک

تسدب ندروآ یبیکرت زا

تلاوصحم هک

دناوتب نیرتشیب دمآرد

ار زا فرصم هنیزه یتباث یارب عراز هتشاد دشاب و ای نیرتمک هنیزه داجیا کی دمآرد ث تبا ار رد

رب هتشاد

،دشاب تیمها هژیو یا دراد ( مکرت ینا ،یهاشدبع و 1379

هب دایز یاکتا تلع هب یزرواشک شخب رد تیلاعف نیا رب هولاع .)

هعومجم اب نازرواشک نآ رب هولاع و هدش بوسحم کسیر اب هارمه یتیلاعف ،یطیحم و یوج طیارش و لماوع هب نآ یگتسباو و تعیبط ا

ی

زا عاونا کسیر و ینانیمطاان رد

تمیق تلاوصحم هجاوم

دنا هک مآرد د آ ن اه ار یب تابث یم دنک ( سیو 1991 .) ینامکرت ( 1996 ) زا

تاقیقحت دوخ

هجیتن تفرگ هک تدش کسیر اب حطس هعسوت اهروشک

ًلاومعم هطبار یفنم

،دراد یروطب هک رد یاهروشک ناهج

س مو

لمحت کسیر یشان زا لماوع یداصتقا و یعیبط یارب نازرواشک تخس

رت تسا . ریهدنار و یسرومانشیرک (

1993 دندیسر هجیتن نیا هب )

یم حیجرت تابث یب و لااب دمآرد هب ،ار نییاپ دنچره ،نئمطم دمآرد کی ًارثکا نازرواشک هک دنهد

. نیل و ناراکمه ( 1974 ) و سیراپ

( 1979 ) دنتفایرد هک یب یهجوت هب کسیر رد لدم یمیدق همانرب یزیر یطخ هعرزم بلغا ثعاب یجیاتن هدش هک اب هچنآ اشک زرو نا

یم ماجنا لمع رد لدم هعزرم هنیهب همانرب رد ،کسیر لماع هب هجوت و لکشم نیا عفر روظنم هب .تسا توافتم دنهد

یاه یددعتم

هئارا و هدافتسا هدش

،تسا هک زا نآ هلمج یم ناوت هب همانرب یزیر ریغ

،یطخ لدم سوکوف - سلا ، لدم کسیر ییاهن دودحم

،هدش

لدم داتوم ، لدم داتوم هتفرشیپ داتوم لدم و فده

، هراشا دومن . لدم داتوم - فده رد ود ههد ریخا یارب نییعت یوگلا هنیهب تشک

روطب هدرتسگ هدافتسا هدش

،تسا یروطب هک ینیققحم نوچ

ییاروح و زیزا ( 2001 ) یارب نییعت یوگلا تشک هنیهب تحت طیارش

مک

،یبآ اخهک و ناراکمه ( 2005 ) یارب لیلحت کسیر رد م عراز شور زا هدافتسا اب سراف ناتسا یاه

همانرب یزیر یکسیر و روشناد

یکخاک و نراکمه ( 2009 ) یارب یوگلا تشک هناد - یاه ینغور زا لدم داتوم فده هدافتسا هدرک .دنا

هداهن یسررب رضاح شهوژپ فده یاه

دیلوت صوصخب تیدودحم

یدج بآ و هدافتسا زا شور همانرب یزیر ماوت اب کسیر رد

یحارط یوگلا تشک یعارز یارب کی هعرزم 100 یراتکه رد جزد تشد تسا

. نینچمه هسیاقم

یا نیب یوگلا تشک هنیهب لبق و

دعب زا تیدودحم عبانم

بآ یم .دشاب

شور و داوم اه

لدم همانرب شور زا یطخ یبیرقت داتوم یزیر

هجرد مود ماوت اب کسیر QRP ( راب نیتسخن هک تسا ) لاس رد لزیه طسوت

1971

نتورف ( دیدرگ هئارا 1381

هب ،حرط ره کسیر نییعت تهج ،شور نیا رد .) ( قلطم تافارحنا لقادح زا دمآرد سنایراو یاج

)MAD

م هدافتسا نیگنایم زا تلاوصحم هدزاب ی

ددرگ تیلاعف صلاخان هدزاب یفنم تافارحنا عومجم ندش لقادح . اه

رد ره لاس زا نیگنایم

هدزاب یاه

،نآ رب نیا ضرف راوتسا تسا هک عراز تاحیجرت دوخ

ار اب هجوت هب نیگنایم دمآرد یراظتنا حرط دمآرد سنایراو و یاه

فلتخم هجرد یدنب یم دنک ( روات 1983 .) رد یلاح هک یضعب تاقوا ز عرا عفر تهج ار راظتنا دروم دمآرد نیرتمک ،یریگ میمصت رد

یم رظن رد شیوخ یداصتقا تیعقوم ظفح نینچمه و ماو تخادرپزاب ،شیوخ هداوناخ و دوخ یرورض یاهزاین

،دریگ اما یاجب لقادح

ندومن رد شیوخ یراظتنا دمآرد ندرک رثکادح لابند هب ،یراظتنا دمآرد زا حطس ره دمآرد سنایراو ره

سنایراو زا صخشم حطس

یم دمآرد دشاب

. هب ترابع رگید ره عراز یعس یم دنک ات اب هجوت هب هجرد کسیر ای رطخ یریذپ

،شیوخ هب رثکادح ندومن دمآرد

یراظتنا دوخ دزارپب . رب نیا ساسا روات ( 1983 داتوم لدم ) -

فده ار هئارا دومن هک رد نآ دمآرد دروم راظتنا ره حرط هب طرش دحم تیدو

یم ممیزکام ،تباث یدمآرد فده کی زا لک تافارحنا یور ددرگ

. هب ترابع

،رگید رد نیا لدم کسیر یاجب تافارحنا یفنم زا گنایم

،نی

بسحرب تافارحنا یفنم

زا کی فده یدمآرد تباث هزادنا گ یم یری دوش . تیزم لدم داتوم - فده رب لدم داتوم رد نیا تسا هک

نیگنایم

،دمآرد یاهزاین یساسا راوناخ عراز ار هب روط لماک نیمات یمن دنک رد هک یلاح یاهدمآرد

فده نیا تیلباق ار اراد یم دشاب

(4)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

654

( ینامکرت و یهاشدبع 1379

.) نیاربانب یم ناوت تفگ لدم داتوم - یتلاح،فده زا

رب میمصت دراو ار کسیر هک تسا یضایر یزیر همان -

یریگ یاه طوبرم هب همانرب یزیر یارب یلاعف ت یاه یم هعرزم دنک

. عبات تیبولطم ضرف

هدش یارب لدم داتوم - فده هب لکش یز ر تسا :

1] ) [

min(z t c

bz a

U    

هک نآ رد وt فده دمآرد حطسz دنا

. زا اجنآ هک عبات تیبولطم

،لااب یدوعص و رعقم zرد رد هدش هتسکش و(

رظندروم درف سپ ،تسا )t

یم .تسا زیرگ کسیر ناوت

هب نایب رگید زین عبات تیبولطم ار

هب تروص هطبار 2 فیرعت درک :

2] U(z)=a +bz+c(z−t) [

رگا z ≤ T

3] [ z >T رگا U=a + bz

هک cنآرد bو a، ،رفص زا رتگرزب و عبات بیارض دمآردT

و فده دروم یم یفداصتریغتمz

دشاب . نیا

،عبات میمصت هدنریگ یا ار فیصوت

یم دنک هک تبسن هب هدزاب رتمک Tزا زا رتلااب هدزاب هب تبسن اما ،تسا زیرگ کسیر یبT

تسانتعا یسابرک(

1379 .)

نیا هطبار تروص هب هصلاخ روط هب ار لدم 4

یم ناوت شیامن داد .

هک E(z)نآرد همانرب هدزاب یاه

،یراظتنا هدزاب یراظتنا تیلاعف لاس ای تلاحرد دماشیپ عوقو لامتحا ،میمصت ریغتم ،ما j و h

λ

رادقم .تسا کسیر رتماراپ و راظتنا دروم فده نامه ای لک صلاخ دمآرد زینT

تسا فده زا فارحنا نیگنایمY (

یوسوم و نایلیلخ

1383 ) عبات لومرف نیارد .

،فده راظتنا دروم هدزاب یم رثکادح ار

دنک . هلداعم 1 تیدودحم یاه

یکینکت ار ظاحل یم دیامن و هلداعم 2

دمآرد تلاحردار کسیر

هزادنا یریگ یم دنک و تروصرد ی هک رتمک Tزا قیرطزا ،دشاب هلداعم هب ،طوبرمY

3 یم لاقتنا دبای

. هلداعم 3

زین عومجم افارحنا داد نزو زا دعب ار یفنم ت

،ن ( اهنآ عوقو لامتحا ساسارب هزادنا )P

یریگ یم دنک .

نیا لومرف هعومجم،یدنب باوج

یاه یاراک و )کسیر(λ یم داجیا فده دمآرد زا ینیعم رادقم یارب ار )هدزاب(E

دنک . اجنآزا هک لدم

داتوم -

،فده عبات فده تیدودحمو یاه

یطخ دراد اب متیروگلا انرب ناگدنریگ میمصت ای نازرواشک نوچ .تسا لح لباق یطخ یزیر هم

اب دنراد لیامت بلغا هدز

داتوم لدمزا هدافتسا ،دننک رثکادح ار دوخ -

فده یم دناوت رایسب دیفم دشاب . هلمجزا تازایتما مهم گید ر

،لدم نیا تسا هک خساپ یاه نآ زا عون یفداصت هجرد مود SSD( ،یفداصتروط هب زیرگ کسیر ناگدنریگ میمصت یارب ینعی ،تسا )

داتوم شور .دنتسه اراک -

فده نیا صقن ار دراد هک نآرد وλ ما راکنیا هچرگا ،دنوش صخشم دیاب ود رهT یندش فرطرب و ریذپناک

Maximize

i n

i iX G z

E





1

) (

i j ij n

j

b X

a 



1

c

0

1







 hi j h

j

Y X G T







 h h

h

Y P

1

0 , _h 

j Y

X

4] [ (h=1,2,…,s)

(5)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

655

داتوم لدم،رگید یوسزا .تسا -

کسیر تلادابم نومزآ یارب فده -

شور ریاس هب تبسن هدزاب اه

ینتفریذپ رت تسا ( یناطلس ه و ناراکم

1378 ).

داوم شور و اه

تیدودحم یاه

راک یورین و هیامرس ،)هراهب و هزییاپ( تلاآ نیشام ،)هناتسبات ،هراهب ،هزییاپ( بّآ ،نیمز لماش هعرزم یارب هتفرگ رظن رد

یم دشاب .

فلا .تفرگ ماجنا هلحرم ود رد شهوژپ نیا -

همانرب لدم زا هدافتسا یزیر

ماوت اب

،کسیر نودب رد رظن نتفرگ تیدودحم یلامعا

تکرش بآ هقطنم یا ناتسدرک . ب - هدافتسا زا لدم همانرب یزیر وت هقطنم بآ تکرش یلامعا تیدودحم نتفرگ رظن رد اب ،کسیر اب ما ا

ی

ناتسدرک .

ساسارب داتوم لدم -

فده هئارا هدش رد تمسق

،لبق لا لودج رد هک روطنامه .دیدرگ نییعت دیلوت کسیر هب هجوت اب تشک هنیهب یوگ

2 یم هدهاشم

،دوش ریغتم یاه میمصت رد لدم داتوم - فده رد هدنریگرب جنپ

،ریغتم بیترتب تیلاعف یاه تشک

،مدنگ ریس ،وج

، بیس

ینیمز و رم ودک طوب لاس هب یاه –95 1389 یم دنشاب . رد لدم داتوم -

،فده فده رثکادح ندرک دمآرد یراظتنا لک حرط رد ره

حطس صخشم زا کسیر یم دشاب . لدم دوجوم لماش جنپ تیدودحم طوبرم

هب یدوجوم عبانم

لباق سرتسد یم دشاب هک دنترابع ا ز

،نیمز

،بآ

،هیامرس یورین راک و نیشام آ تلا تیدودحم هک یاه

،بآ یورین راک و نیشام تلاآ هب رگنایب هک شخب دنچ

¬نامز یاه ینارحب زاین تلاوصحم هب

نیا عبانم

،تسا میسقت هدش دنا . یارب لاثم تیدودحم بآ

رد هقطنم رد هس نامز ساسح نعی ی

لیاوا زییاپ ( 5 اترهم 15 نابآ )،

رخاوا راهب ( 15 تشهبیدرا ات

رخآ دادرخ ) و یاوا ل ( ناتسبات 1

ات ریت 15 لیلد هک دیدرگ هدهاشم )دادرم

یم رارق تشک یوگلا رد ماد یاذغ ناونع هب نآ فرصم تلع هب وج لوصحم نینچمه .تسا هدوب هقطنم بلاغ تشک عون نآ دریگ

و

ریدم هعرزم لقادح 20 راتکه ار یارب هیذغت ماد هب تشاک نیا لوصحم صاصتخا یم

دهد . بیارض طوبرم هب نیا م تیدودح اه رگنایب

یم سرتسد رد عبانم رثکادح رگنایب کی ره تسار تمس دادعا و دشاب یم عبانم نیا هب لوصحم ره تشک راتکه کی زاین -

شاب .د

طوبرم هب لاس ه یا لوا ات متفه زین لماش دمآرد صلاخان ره تیلاعف رد لاس یاه فلتخم یم دشاب . رد لدم داتوم -

،فده هک بیارض نآ رد لودج هرامش 2 هدمآ

،تسا تیدودحم یاه

عبانم بسن همانرب لدم هب ت یزیر

یطخ یلومعم یرییغت هدرکن

تسا . اما زا اجنآ هک فده لدم رثکادح ندرک لک هدزاب یراظتنا حرط

،تسا اذل ریداقم هدزاب یراظتنا ره هتشر تیلاعف رد عبات فده

دراو هدش تسا . زا یفرط اب ضرف لامتحا ناسکی رب یا .تسا هدش هداد رارق رادقم ،فلتخم یاهلاس رد عوقو عومجم رگنایامن زینλ

یم بوسحم حرط کسیر نامه هک تساهنآ عوقو لامتحا رد یفنم تافارحنا برض لصاح دوش

. اذل رد لدم داتوم - فده یم ناوت اب

رییغت یاهرتماراپ هدزاب

فده T( لاس رد ) یاه فلتخم و کسیر حرط λ ( حرط هب ،) اه¬

ی و کسیر نوگانوگ حوطس رد یفلتخم هنیهب

.تفای تسد هدزاب

(6)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

656

لودج 2 - فده داتوم سیرتام

فرط لاس تسار

لاس 7 6 لاس

5 لاس لاس 4 3 لاس 2 لاس 1 بیس ودک

ینیمز ریس وج

مدنگ

Max 0

0 0 0 0 0 0 300 3350

550 680

1021 فده عبات

= 8 0.14 0.14 0.14 0.14 0.14 0.14 0 0.14

0 0

یراظتنا هدزاب

≥ 200 0 0 0 0 0 0 0 1 1

1 1

1 نیمز

5458

≥ 00 0 0 0 0 0 0 0 250 110 430

1100 1300

( هزییاپ بآ )M³

1375

≥ 00 0 0 0 0 0 0 0 1230 480 4720

2710 (هراهب بآ 3670

)M³

4918

≥ 00 0 0 0 0 0 0 0 3680 7104 7500

0 بآ 930

(هناتسبات )M³

≥ 420 0 0 0 0 0 0 0 5 1

2 3

تلاآ نیشام 6.7 )تعاس(هزییاپ

≥ 370 0 0 0 0 0 0 0 0 5

1 0

تلاآ نیشام 0 )تعاس(هراهب

1000

≥ 00 0 0 0 0 0 0 0 480 2500

280 400

هیامرس 500

≥ 1679 0 0 0 0 0 0 0 4 1

1 5

5 راک یورین

≤ 20 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 1

0 وج

≤ T 0 0 0 0 0 0 1 - 800

267.9 765

866. 1800 لوا لاس 5

≤ T 0 0 0 0 0 1 606.8 0

4952 2 630 699. 600

مود لاس 1

≤ T 0 0 0 0 1 0 0 572.7 3140

510.77 532.1

7 652.

موس لاس 98

≤ T 0 0 0 1 0 0 0 495 513 450

532 مراهچ لاس 433

≤ T 0 0 1 0 0 0 412.4 0

9 784.2 432.14 4

504.9 475.

مجنپ لاس 1

≤ T 0 1 0 0 0 0 0 380.7 1925

390.1 471.5

مشش لاس 388

≤ T 1 0 0 0 0 0 0 380 1123

450 484

متفه لاس 3890

(7)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

657

رتماراپ زا یکی نتشادهگن تباث اب ،نآ رب هفاضا اه

یارب Tلاثم لاثم رگید رتماراپ رییغت و یم ،λ

ناوت حرط یاه فلتخم ار اب رگیدکی

هسیاقم درک . هب نیا

،روظنم ادتبا هدزاب یراظتنا رد دح ینیعم تباث دش و سپس لودج 2 - سیرتام داتوم - فده کسیر شیازفا اب

شیازفا( حرط وگلا )گرزب یددع ات رفص زاλ

یاه هنیهب نومزآ دیدرگ و یاهوگلا هنیهب یناوارف هب - تسد ،هسیاقم تهج هک هدمآ 6

لودج رد نآ حرط 3

یم ار یطخ یزیر همانرب لدم .تسا هدیدرگ هئارا ناوت

اب فذح یاهرطس موس

مراهچو لدم داتوم - فده هب تسد

دروآ . اب ح همانرب لدم هب و تیدودحم فذ یزیر

یطخ هداس تسد میتفای .

ثحب و جیاتن فلا - لانآ هب طوبرم جیاتن ی

ز لودج رد داتوم لدم 3

رد لودج قبط .تسا هدش هداد ناشن 8500000

T= زا کسیر رادقم شیازفا اب

0 ات 8900000 یم رییغت تلاوصحم تشک ریز حطس ،ناموت

دنک و دوس زین شیازفا یم دبای . یلو اب شیازفا کسیر زا 9700000

،ناموت حطس ریز تشک تباث و دوس ین ز رادقم رد 162540000 یم تیبثت ناموت

لکش قبط .دوش 3

کسیر ات رادومن بیش 9500000

میلام همادا رد ،تسا دنت ناموت رت

یم دوش و رد تیاهن رد دوس 162540000 ناموت

تباث یم دوش . رد 9500000 T=

شیازفا اب

زا کسیر رادقم 0

ات 24500000 یم رییغت تلاوصحم تشک ریز حطس ،ناموت

ک دن یم شیازفا زین دوس و دبای¬

کسیر شیازفا اب یلو .

زا 28500000 رادقم رد زین دوس و تباث تشک ریز حطس ،ناموت

162540000 یم تیبثت ناموت

دوش¬ هک نیا رادقم نیرتلااب یدوس

هک رد ره دمآرد یراظتنا و رد ریداقم فلتخم کسیر اب نیا هداهن

،اه یم ناوت تسدب دروآ . قبط لکش 2 بیش من رادو کسیر ات

28500000 یم رت میلام همادا رد ،تسا دنت ناموت

دوش و رد تیاهن رد دوس 162540000 ناموت

تباث یم دوش .

ب - لودج 4 هقطنم تکرش بآ عبانم تیدودحم هک تسا یتلاح هب طوبرم یا

لامعا هدشن تسا . ساسارب جیاتن هلصاح زا همانرب د ر

دمآرد یراظتنا 8500000 ناموت

و کسیر 10000000 ریس ناموت

اب معا یم هتشاک رتمک بآ تیدودحم لا دوش

. اب شیازفا کسیر

هتفر هتفر تشاک هجنوی مک هدش و رد دوس یم رفص هب رثکادح دسر

. لیلد نیا مک ندش بآ دروم زاین ریس تسا هک تبسن ب ه تلاوصحم

رگید رتلااب تسا .

زا کسیر اب زرواشک یفرط یریذپ

یم دناوت هب دوس یرتشیب تسد دبای . رد 9500000 T=

کسیر ات 28500000 و ناموت

8500000 T=

کسیر ات 9500

هب تیاهن رد و دش دهاوخ رتشیب دوس کسیر شیازفا اب 182688

یم دسر . دعب زا نیا هطقن اب ره نازیم

،کسیر دوس

تباث دهاوخ دنام . اب شیازفا دهاشمλ

ه یم دوش هک حطس تشکریز لوصحم

مدنگ لااب یم

،دور یلاحرد هک حطس ریس تشکریز وج و

یم نییاپ دیآ . لوصحم بیس ینیمز زین اب شیازفا کسیر رییغت ینادنچ رد یوگلا تشک درادن . هتکن لباق رکذ نیا تسا هک حطس ریز

تشک لوصحم ودک اب لامعا تیودحم بآ

و شیازفا کسیر ادتبا یازفا ش یم رفص هنیشیب کسیر رد و سپس و دوش

.

هب هجوتاب دوجوم طیارش رد زرواشک ؛تسا بآ تیدودحم نتفرگ رظن رد نودب تشک هنیهب یوگلا

14 راتکه ودک یم تشک ریز درب

اما اب شیازفا کسیر حطس ریز تشک ودک شهاک و هب رفص یم دسر . قبط جیاتن رد شسرپ همان یا هک طسوت نازرواشک یمکت

ل دندرک

لیلد تشاک ودک ار وک( تلود تیامح مک ماو ،ینیمضت دیرخ ،تشادرب ،تشاک ،د

هرهب ) دوب .

تشک هب مادقا زرواشک دوجوم عضو رد نینچمه 40

یم مدنگ راتکه دنک

هک رد کسیر نییاپ کیدزن لدم ینیمخت یوگلا تشک

نودب تیدودحم

،تسا اما اب لامعا تیدودحم دیدج

،بآ رادقم حطس ریز تشک رد کسیر مک هب 22 راتکه و رد کسیر و دوس

هنیشیب هب 58 یم راتکه دسر

.

اب هجوت هب

،جیاتن هدهاشم یم دوش یماگنه هک کسیر رد نیرتلااب نازیم دوخ رارق

،دراد رد ره ود لدم ( اب تیدودحم نودبو

تیدودحم )

باوج تسدب هدمآ رد دمآرد یاه اظتنا ج اب نوگانوگ یر باو

یم نیاربانب .تسا ربارب یطخ یزیر همانرب ناوت

تفگ لدم همانرب زیر ی

یطخ تلاح یصاخ زا لدم - یاه همانرب یزیر ماوت اب کسیر تسا هک نیرتلااب کسیر ار دراد . هب ترابع

،رگید لدم همانرب یزیر خ

،یط

(8)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

658

ییوگلا هئارا یم دهد هک کسیر نآ رد نیرتلااب دح نکمم تسا . ا لیلد هب رما نی ضرف

یاه تمیق ندنام تباث نوچمه لدم عون نیا

هداهن هنیزه ،تلاوصحم اه

یطخو ندوب طباور نایم ریغتم تساه ( ینامکرت 1375 .)

یم عومجم رد ناوت

تفگ هک رگا زا هداهن اه رد تهج یوگلا هنیهب تشک هدافتسا دوش هولاع رب شیازفا دوس رد زم ،رظن دروم هعر

زا بسانم هدافتسا لیلد هب رد تلاوصحم تشک ریز حطس نازیم رب یدایز ریثات یلامعا تیدودحم ،بآ صوصخ هب بایمک عبانم

یر حوطس یکس

کسیر ماجنا هب رضاح زرواشک رگا اهنت و تشاد دهاوخن نییاپ یاه

لااب رد دیلوت

،دشاب و رثکادح دمآرد نکمم را

دهاوخب تیدودحم امعا

یم بآ یل دناوت

بجوم شهاک دوس لک هب رادقم 242 رازه ناموت ددرگ هک اب هجوت هب تارثا دیفم نیا حرط

رد ظفح عبانم بآ ینیمزریز نیا

رادقم شهاک هیجوت دوس ریذپ

هب رظن یم - دسر . نیاربانب راکهار تکرش ینبم رب دیرخ و صن ب

یاهروتنک دنمشوه

بآ و قرب هک رد لوط هنابش زور یبد بآ رد یزرواشک تیعضو هعسوت و ظفح یارب ،دنک یم لرتنک ار یتشادرب

هقطنم جزد .دسر یم رظن هب دنمدوس و یقطنم یراک

هجیتن یریگ

قبط هدام 17 هرفس تشادرب و هیذغت نیب لداعت داجیا روظنم هب بآ تعنص اب طبترم هعسوت مراهچ همانرب رد بآ نیناوق بآ یاه

تشد رد ینیمزریز یاه

اب زارت هزاس تادیهمت و زاین دروم یلام عبانم زیهجت اب تسا فلکم تلود ،یفنم یاهزوجم،یتیریدم و یا

هرهب تشد نیا رد یرادرب اه

ار ب ساسار ( هدام عوضوم[ لوقعم فرصم 19

شور اب هک ]بآ هنلاداع عیزوت نوناق ) یاه

نیون یرایبآ و رییغت

یوگلا تشک لباق سرتسد

،تسا حلاصا دیامن هب روط هکی هرفس یفنم زارت مراهچ همانرب نایاپ ات د جنپ و تسیب ینیمزریز بآ یاه

دصر

( 25

% یساسا .دبای دوبهب) دوس یورگ رد زین نازرواشک یراکمه .تسا نازرواشک یراکمه و یلدمه ،تشک یوگلا رد تیقفوم زمر نیرت

یم هنیهب و لوقعم دشاب

. رد نیا شهوژپ یعس دش هک نازرواشک اب

لامعا دودحم آ تی جیاتن .دنوش لمحتم ار یداصتقا نایز نیرتمک ب

یم هک داد ناشن شهوژپ نیا رد یتسیاب

لوصحم هجنوی اب هجوت هب فرصم یلااب بآ زا لوصحم هب ار دوخ یاج و جراخ تشک یوگلا

اد زین یداصتقا رظن زا و هتشاد لماک یراگزاس هقطنم طیارش اب یمیلقا رظن زا هک یتلاوصحم شنیزگ .دهدب مدنگ ب تیزم یار

و هدو

تیدودحم هب تبسن لهس تیریدم تیلباق زین دوجوم تاناکما و اه

یم دشاب هتشاد یرت دناوت

هب نازرواشک رد

گیاج نیز ی ندرک هجنو

تیولوا بآ رتمک فرصم یارب نینچمه .دنک کمک هب هزییاپ ناهایگ هب یهد

یگدنراب زا هدافتسا روظنم س راهب و ناتسمز ،زییاپ یاه

هنلاا

یم دناوت دیفم دشاب . زا یفرط اب هجوت هب طیارش یلعف تیریدم دنمفده هنارای اه رد یاتسار ققحت یوگلا تشک یم دناوت رد م تیقفو

ا یارج تیلاعف و دشاب هتشاد یزاتمم شقن تشک یوگلا همانرب هرهب ندناسر رثکادح هب تهج رد ار یزرواشک شخب یاه

هدزاب و یرو ی

.دنک تیاده دیلوت

عبانم

1 . یب مان 1386

، دنس مشچ هزادنا هعسوت ناریا .

2 . یب

،مان 1387 . شرازگ هنلااس تکرش بآ هقطنم یا¬ ناتسدرک .

3 .

¬یب

،مان 1388 . شرازگ نامزاس تیریدم عبانم بآ ناریا .

4 . ینامکرت

،ج 1375 . میمصت یریگ رد طیارش مدع

،تیعطق دربراک شور همانرب یزیر تیبولطم یراظتنا

،میقتسم صص 152 ات 165 هدیکچ تلااقم

نیلوا سنارفنک داصتقا یزرواشک ناریا ، هاگشناد ناتسیس

،ناتسچولبو لباز

.

5 . ینامکرت ج و یهاشدبع

،ع 1379 . هدافتسا زا شور همانرب یزیر یضایر دنچ

¬هرود یا رد نییعت یوگلا هنیهب

،نازرواشک همانلصف –یملع

یشهوژپ داصتقا یزرواشک و

،هعسوت لاس

،متشه هرامش 32

، صص 35 ات 55 .

6 . نایلیلخ ص یوسومو

،س 1383 . یبایزرا یکسیر دربراک یاهمتسیس یرایبآ

تحت راشف : هعلاطم یدروم ناتسرهش

،درکرهش صص 85 ات

90 هعومجم تلااقم نیلوا سنارفنک تیریدم عبانم

،بآ رویرهش هام هدکشناد،

ینف هاگشناد نارهت .

(9)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

659

7 . یرذیچ ا و یمساق

،ع 1378 . دربراک همانرب یزیر یضایر رد نییعت یوگلا تشک تلاوصحم یعارز . همانلصف –یملع یشهوژپ داصتقا یزرواشک و

،هعسوت لاس

،متفه هرامش 28

، صص 61 ات 76 .

8 . یناطلس

،غ ییابیز م اخهکو

،عا 1378 . دربراک همانرب یزیر یطخ رد یزرواشک . رشن نامزاس

،تاقیقحت شزومآ جیورتو

،یزرواشک نارهت . صص 82 ات

90 .

9 . نتورف

،ا 1381

، همانرب یزیر یضایر یارب لیلحت یداصتقا رد یزرواشک ( همجرت )،

تاراشتنا دجا نارهت .

10 . یملاغ

،م 1382 . نییعت بوانت یعارز هنیهب هدافتسااب همانربزا یزیر

،یطخ هعلاطم یدروم : هعرزم 110 یراتکه رد ناتسرهش درونجب . هلجم مولع

یزرواشک عبانمو یعیبط

،ناگرگ لاس

،مهد هرامش 1

، صص 17 ات 24 .

11 . یسابرک

،ع 1379 . یسررب یداصتقا متسیس یاه¬ یرایبآ تحت راشف : هعلاطم یدروم ناتسا ناسارخ . هلاسر یرتکد هتشر داصتقا

،یزرواشک

هدکشناد

،یزرواشک هاگشناد تیبرت سردم .

12 . یرهچونم

،غ 1372 . لئاسم طوبرم هب یوگلا فرصم

،بآ نتلوب

،نویسیمک .

¬هحفص یاه 4 ات 6 .

13. Adeyemo J, Otieno F. 2010. Differential evolution algorithm for solving multi-objective crop planning model.Agricul. Water Manage. 97: 848–856.

14. Adeyemo J, Bux F, Otieno F. 2010.Differential evolution algorithm for crop planning: Single and multi-objective optimization model. International J. the Physical Sci. Vol. 5 (10): 1592-1599.

15. Allan J.A. 2001. The middle east water question: Hydropolitics and the Global Economy. I.B. Tauris & Co. Ltd., London, UK, 382 pp..

16. Daneshvar K M, Youssefzade S and GhodratiAzadi H, 2009.Investigation the substitution capability of oilseeds in cropping pattern. American J. Applied Sci. 6 (12): 1995-2000.

17. Haouari M, Azaiez M.N. 2001.Theory and methodology optimal cropping patterns under water deficits. Eur J.

Oper. Res. 130: 133-146.

18. Kehkha A, Soltani Mohammadi Gh and Villano R, 2005. Agricultural risk analysis in the Fars province of Iran:

A risk-programming approach. University of New England, Working Paper Series in Agric.& Resource Economics 1-16.

19. Lin W, Dean G and Moore C, 1974. An empirical test of utility versus profit maximization in agricultural production.American J. Agric. Econ. 56: 497-508.

20. Mainuddin M, Das Gupta A, Onta P.R.1997. Optimal crop planning model for an existing groundwater irrigation project in Thailand.Agricul. Water Manage. 33 : 43-62 .

21. Oster J.D, Clothier B.E, Wichelns D. 2006. History of agricultural water management.Agric. Water Manage.

86: 1-8.

22. Paris Q, 1979. Revenue and cost uncertainty, generalized mean-variance and linear complementarity problem.

American J. Agric. Econ. 61: 268-275.

23. Randhir OT and Krishnamoorthy S, 1993.Optimal crop planning under production risk in tankfed south India Sarms.Indian J. Agric. Econ. 48: 678-687.

24. Safavi H.R, Alijanian M.A. 2010. Optimal crop planning and conjunctive use of surface water and groundwater resources using Fuzzy dynamic programming.J. of Irrigation and Drainage Engineering,Doi. 10: 161-170. 25. Sethi L. N, Panda S. N, Nayak M. K. 2006. Optimal crop planning and water resources allocation in a coastal

groundwater basin, Orissa, India. Agric. Water Manage. 83: 209-220. 26. Tauer LM, 1983. Target MOTAD. American J. Agric. Econ.. 65: 606-610.

27. TorkamaniJ, 1996. Decision criteria in risk analysis: An application of stochastic dominance with respect to a function. Iran Agric. Res. 15: 1-18.

28. Tyagi N.K, Agrawa A. l., Sakthivadivel R., Ambast S.K. 2005. Water management decisions on small farms under scarce canal water supply: A case study from NW India. Agric. Water Manage. 70: 180-195.

(10)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

660

29. .Vieth RG, 1991.An evaluation of selected decission in northern ThailandJ. Agric & Applied Econ. 28 (2): 381- 391.

30. Wallace J.S., Batchelor C.H. 1997. Managing water resources for crop production. Phil. Trans. R. Soc. London B 352: 937–947.

31. XieTing Z, ShaoZhong K. FuSheng L, Lu Zh, Ping G. 2010.Fuzzy multi-objective linear programming applying to crop area planning.Agricul. Water Manage. Vol. 98. (1): 134-142.