باژگونی مفهوم یک نماد (بررسی کهن‌الگوی مار در ایران و سرزمین‌های همجوار)

دامن ﮏی موهفم ینوگژاب

(راوجمه یاه نیمزرس و ناریا رد رام یوگلا نهک یسررب)

*يرهاط نیّدلاردﺻ

.ناﺮﯾا ،نﺎﻬﻔﺻا ،نﺎﻬﻔﺻا ﺮﻨﻫ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻰﺳﺎﻨﺷ نﺎﺘﺳﺎﺑ هوﺮﮔ رﺎﯾدﺎﺘﺳا (94/3/31 :ﻰﯾﺎﻬﻧ شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ ،93/10/23 :ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ)

هدیکچ ىﻮﮕﻟا ﻦﻬﮐ ﻰﯾﺎﻤﻧزﺎﺑ ،ىﺮﻨﻫ رﺎﺛآ ىور ﺮﺑ هﺪﻧﺎﻣ ىﺎﺟ ﻪﺑ ىﺎﻫ ﻪﯾﺎﻤﺸﻘﻧ ﺰﯿﻧ و ﺎﻫروﺎﺑ و ﺮﯿﻃﺎﺳا ﺮﺑ ﻰﻫﺎﮕﻧ ﺎﺑ دراد شﻼﺗ رﺎﺘﺷﻮﻧ ﻦﯾا ىﺮﯿﮕﯿﭘ م.پ ﺖﺴﺨﻧ هراﺰﻫ ﺎﺗ زﺎﻏآ زا (نﺎﺘﺳﺎﺑ نﺎﻧﻮﯾ و ﺪﻨﻫ ،ﺮﺼﻣ ،نادور نﺎﯿﻣ) شراﻮﺠﻤﻫ ىﺎﻫ ﻦﯿﻣزﺮﺳ و ناﺮﯾا ﺮﻨﻫ رد ار رﺎﻣ ﻦﯾا نﺎﯿﻣ طﺎﺒﺗرا ﻰﯾﻮﺟ ﻰﭘ ﻪﺑ ،ىا هزﻮﻣ و ىا ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا هدﺎﻔﺘــﺳا ﺎﺑ و ﻰﻠﯿﻠﺤﺗ و ﻰﻘﯿﺒﻄﺗ ﻰــﺸﻫوﮋﭘ ﺎﺑ هار ﻦﯾا رد و ﺪﻨﮐ هﺪﺷ ﻪﻧﻮﮔژﺎﺑ ﻰﺘﺣ و نﻮﮔﺮﮔد لﺎﺳ راﺰﻫ ﺪﻨﭼ ﻰﻃ ﺎﻫ ﻦﯿﻣزﺮــﺳ ﻦﯾا رد رﺎﻣ ﻪﯾﺎﻣ ﻦﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﺪــﺳر ﻰﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ .دزادﺮﭙﺑ ﺎﻫ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ىروﺮﺿ نﺎﻣز رﺬﮔ رد ﺶﯾﺎﻫدﺎﻤﻧ ﻪﺑ نﺎﺴﻧا دﺮﮑﯾور ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻰﮕﻧﻮﮕﭼ زا ﻰﻫﺎﮔآ ىاﺮﺑ ،هرﺎﮕﻧا ﻦﯾا ﻰــﺳرﺮﺑ ور ﻦﯾا زا .ﺖــﺳا و ﺎﻫ بآ نﺎﺒﻫﺎﮕﻧ و دراد ﺮﮔ ﺖﻇﺎﻔﺣ و ﺪﻨﻣ نﻮﮕﺷ ،هﺪﻨﻨﮐرورﺎﺑ ،ىدﺰﯾا ﻰﺸﻘﻧ ﺎﻫ ﻦﯿﻣزﺮﺳ ﻦﯾا ﻰﺨﯾرﺎﺗﺎﺸﯿﭘ ﺮﻨﻫ رد ﻪﮐ رﺎﻣ .ﺪﺳر ﻰﻣ ﻰﻨﻤﯾﺮﻫا ىوﺮﯿﻧ ﻪﺑ ﺞﯾرﺪﺗ ﻪﺑ ﻰﯾﺎﯾرآ و ﻰﻣﺎﺳ ﻰﺨﯾرﺎﺗ نﺎﯾدا جاور زا ﺲﭘ و م.پ ﺖﺴﺨﻧ هراﺰﻫ نﺎﻣدﺮﻣ ﻪﺸﯾﺪﻧا رد ،ﺖﺳا ﺎﻫ ﻰﯾاراد رد ﺰﮐﺮﻣرﺪﭘ ﻪﺑ ﺰﮐﺮﻣردﺎﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﺐﺒﺳ ﻪﺑ ار ﻰﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﻦﯾا ،ﻰﺨﯾرﺎﺗ دﺎﻨــﺳا رد شوﺎﮐ ﺎﺑ هﺪﻧرﺎﮕﻧ .دﺪﻧﻮﯿﭘ ﻰﻣ هﺪﻨﻨﮐ هﺎﺒﺗ هﺪﻧﺎﻣزﺎﺑ رﺎﺛآ ىور ﺮﺑ رﻮﻧﺎﺟ ﻦﯾا ﺶﻘﻧ ﻪﺑ رﺎﻣ ىﻮﮕﻟا ﻦﻬﮐ ﺲﭘ رد نﺎﻬﻨﭘ ﻢﯿﻫﺎﻔﻣ ﻦﺘﻓﺎﯾ ىاﺮﺑ .ﺪﻧاد ﻰﻣ نﺎﻣﺎﺳ ﻦﯾا رد ﻦﮐﺎﺳ ﻪﻌﻣﺎﺟ .دﻮﺷ ﻰﻣ ﻰﻧاﻮﺧزﺎﺑ ﻪﯾﺎﻣ ﻦﺑ ﻦﯾا ىﺎﻨﻌﻣ ،ﺮﯿﻃﺎﺳا و ﺎﻫرﺎﺘﺷﻮﻧ ىرﺎﯾ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ و ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻦﻬﮐ روﺎﺧ زا

یدیلک یاه هژاو .ﺎﺳوﺪﻣ ،ﺖﺟاو ،ىژا ،ﺎﮔﺎﻧ ،رﺎﻣ

.^E-^mail: ^sadreddin_tahery@yahoo.^com ،031-34445684 :ﺮﺑﺎﻤﻧ ،09132221162 :ﻦﻔﻠﺗ^*

.ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﻢﻫ ىرورﺎﺑ ﺎﺑ ﺦﯾرﺎﺗ زا ﺶﯿﭘ ىﺎﻫ نﺪﻤﺗ رد رﺎﻣ ﻪﺑ هﺪﯿﭽﯿﭘ ىرﺎــﻣ ﺎﺑ ،ىﺰﯿﺧ ﺖﮐﺮﺑ ناﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا زا ىرﺎﯿــﺴﺑ هﺮﮑﯿﭘ ﺮﺑ دﺎﻤﻧ ﻦﯾا ﺮﯾﻮﺼﺗ و هﺪــﺷ ﻪﺘﺧﺎــﺳ ﺎﻬﻧآ نﺎﺘــﺳد رد ﺎﯾ نﺪﺑ رود ﻪﺸﯾﺪﻧا رد رﺎﻣ هﮋﯾو هﺎﮕﯾﺎﺟ زا نﺎﺸﻧ ،ﺎﻫ فﺮﻇ و ﺎﻫ هزاورد ،ﺎﻫ هﺮﺨﺻ نﺎﻣدﺮﻣ ىاﺮﺑ رﺎﻣ ﻪﻧﻻﺎﺳ ىزاﺪﻧا ﺖﺳﻮﭘ .دراد نﺎﺘﺳﺎﺑ روﺎﺧ نﺎﻣدﺮﻣ ىرﺎﯿﺴﺑ رد و هدﻮﺑ دﻮﺟﻮﻣ ﻦﯾا ﻰﮔﺮﻣ ﻰﺑ نﺎــﺸﻧ ،نﺎﺘــﺳﺎﺑ نﺎﻬﺟ .ﺪﻧا ﻪﺘــﺴﻧاد ﻰﻣ نﺎﻣرد و ﺎﻫوراد ﺎﺑ ﻪﺘــﺴﺑ ﻢﻫ ار رﺎﻣ ،ﺎﻫ ﮓﻨﻫﺮﻓ زا ىﺎﺼﻋ دﺮﮔ ﺎﯾ سﺪﻘﻣ ﺖﺧرد رود ﻪﺑ نﺎﺒﻬﮕﻧ نﺎﺳ ﻪﺑ رﺎﻣ ﺰﯿﻧ ﻰﻫﺎﮔ

نآ ﻰﮑﯾدﺰﻧ و رﺎﻣ ﺶﻘﻧ ﻰﻘﯿﺒﻄﺗ ﻰــﺳرﺮﺑ .ﺖــﺳا هﺪﯿﭽﯿﭘ نﺎﯾاﺪﺧ تﺎﻃﺎﺒﺗرا ﻦﺘﻓﺎﯾ ىاﺮﺑ ىرﺎﮑــﻫار ﺪﻧاﻮﺗ ﻰﻣ ىرورﺎﺑ ناﻮﻧﺎﺑ ىاﺪﺧ ﺎــﺑ ﺐﻫﺬﻣ ﺮﺑ ﻪﮐ ﻰﺗاﺮﯿﺛﺎﺗ و ﺪﺷﺎﺑ ﻰﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ىﺎﻫ نﺪﻤﺗ ﻦﯾا نﺎﯿﻣ ﻦﻬﮐ ﻰﻃ ﻪﮐ ﻰﻨﯾدﺎﯿﻨﺑ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻰﯾﻮﺟ ﻰﭘ .ﺪﻧا هدﺎﻬﻧ ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ىﺎــﻫروﺎﺑ و ندﻮﺒﻧ راﺪﯾﺎﭘ ﺮﺑ ﺖﺳا ﻰﻧﺎﺸﻧ هداد خر ﻮﮕﻟا ﻦﻬﮐ ﻦﯾا ﻢﻬﻓ رد ﺎﻫ هراﺰﻫ .ﺎﻬﻧآ ﻰﻧﺎﻌﻣ نﺪﺷ ﻪﻧﻮﮔﺮﮔد نﺎﮑﻣا و ﺎﻫدﺎﻤﻧ

همدقم

ینادور نایم رنه و هشیدنا رد رام .1

هرود ىﺎﻫ كﺮﮑﯿﭘ ،رﺎﻣ ﺮﺳ ﺎﺑ ناﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ىﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾﺮﺗ ﻦﻬﮐ زا .ﺖﺳا م.پ مرﺎﻬﭼ و ﻢﺠﻨﭘ هراﺰﻫ زا (1ﺮﯾﻮﺼﺗ) ﺪﯿﺒﻋ ﻰﻣاﺪﻧا ﺎﺑ ﻦﯾزﺎﻏآ نﺎﯾاﺪﺧ ،ﻰﻧادور نﺎﯿﻣ ﺶﻨﯾﺮﻓآ ىﺎﻫ هرﻮﻄﺳا رد رﻮﺷ ىﺎﻫ بآ ﻦﯾزﺎﻏآ سﻮﻧﺎﯿﻗا ،ﺖﻣﺎﯿﺗ .ﺪﻧﻮــﺷ ﻰﻣ راﺪﯾﺪﭘ نﻮﮔرﺎﻣ ىرﺎﻣ نﺎﺳ ﻪﺑ ،ىﺮﻣﻮﺳ ﺮﯿﻃﺎﺳا رد هﺪﻨﻨﯾﺮﻓآ ىاﺪﺧردﺎﻣ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ و «ﺶﯿﻟا ﻪﻣﻮﻧا» ﻰﻠﺑﺎﺑ ﺶﻨﯾﺮﻓآ هرﻮﻄــﺳا .دﻮــﺷ ﻰﻣ ﺮﮔ هﻮﻠﺟ گرﺰﺑ ﺪﻧﻮﺷ ﻰﻣ هداز ﺖﻣﺎﯿﺗ زا ﺰﯿﻧ رﺎﻣ ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﻰﻧاﺪﻧزﺮﻓ ﻪﮐ دراد هرﺎــﺷا .(^Thorkild, ¹⁹⁶⁸, ¹⁰⁴) ود نآ زا ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﺑ ﺖﻣﺎﯿﺗ ناﺪــﻧزﺮﻓ ﻦﯿﺘــﺴﺨﻧ ،ﻮﻣﺎﺨﻟ و ﻮﻤﺨﻟ نﻮﭼ هﺎﮔ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻰﻧادﺰﯾا ﺰﯿﻧ نﺎﻧآ .ﺪﻧﺪــﺷ هداز ىﺪﻌﺑ نﺎﯾاﺪﺧ

.(^Jordan, ²⁰⁰², ¹⁸⁰) ﺪﻧﻮﺷ ﻰﻣ ﻒﺻو نﻮﮔرﺎﻣ ﻰﺟوز ىاوﺮﻧﺎﻣﺮﻓ ،اﺪﯾز ﺶﯿﮔ ﻦﯿﻧ ،ﻰــﻧادور نﺎﯿﻣ نﻮﮔرﺎﻣ ىاﺪﺧ ﺮﮕﯾد ناﺪﻠﮔ ﺮﺑ وا ﺮﯾﻮﺼﺗ .ﺖــﺳا ىﺮﻣﻮﺳ ﺮﯿﻃﺎــﺳا رد ﻦﯿﻣزﺮﯾز ىﺎﯿﻧد هﺪﯿﭽﯿﭘ رﺎﻣ ود ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾﺮﺗ ﻦﻬﮐ ،(2ﺮﯾﻮﺼﺗ) م.پ 2100 زا شﺎﮔﻻ .(^Price, ¹⁹⁰⁰, ⁴⁷) ﺪﯾآ ﻰﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ رﻮﺤﻣ ﮏﯾ رود روﺎﺑ زا نﺎﺸﻧ ،ﺪﻨﮐ ﻰﻣ ىزﺎﺑ ﺶﻤﮕﻠﯿﮔ نﺎﺘﺳاد رد رﺎﻣ ﻪﮐ ﻰــﺸﻘﻧ ﻰﻣﺎﮕﻨﻫ .دراد دﻮﺟﻮﻣ ﻦﯾا ىا ﻪﻧﺎﺴﻓا ىﺎﻫوﺮﯿﻧ ﻪﺑ نادور نﺎﯿﻣ نﺎﻣدﺮﻣ ﻰﮔﺪﻧز هﺎﯿﮔ ﻦﺘﻓﺎﯾ ىاﺮﺑ ﻪﮐ ىراﻮــﺷد هار زا ﻪﺘــﺴﺧ ﺶﻤﮕﻠﯿﮔ ﻪﮐ .ﺪﻌﻠﺑ ﻰﻣ ار هﺎﯿﮔ و ﺪــﺳر ﻰﻣ هار زا رﺎﻣ ،دور ﻰــﻣ باﻮﺧ ﻪﺑ هدﻮــﻤﯿﭘ

.ددﺮﮔ ﻰﻣ نﺎﺴﻧا ﻢﻬﺳ گﺮﻣ و رﺎﻣ ﺐﯿﺼﻧ ﺪﯾوﺎﺟ ﻰﮔﺪﻧز ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪﮐ م.پ 2700 ﺎﺗ 2500 زا هﺪﻧﺎﻣزﺎﺑ نﻮﺑﺎﺻ ﮓﻨــﺳ زا ﻰﻓﺮﻇ ﺮﺑ ﺖﺳا هدﺎﺘﺴﯾا هدﺎﻣ ﺮﯿﺷ ود نﺎﯿﻣ رد ﻰﺼﺨﺷ ،هﺪﺷ ﺖﻓﺎﯾ ﻪﺟﺎﻔﺧ رد ىﻮﺳ رد .(3ﺮﯾﻮﺼﺗ) ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻪﮕﻧ ار ىرﺎﻣ دﻮﺧ ﺖــﺳد ﺮﻫ رد و ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ جاﻮﻣ ىﺎﻫ ﻂﺧ و ﻪﺘــﺴﺸﻧ ﺮﻧ وﺎﮔ ود ىور ﺮﺑ ﻰﻧﺎــﺴﻧا ،ﺮﮕﯾد رﺎﻣ نﺎﺴﻧا ندﺎﺘﺴﯾا ﺐﺒﺳ ﻪﺑ .ﺖــﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺖــﺳد رد ار ىرﺎﺟ بآ ﺎﻫ بآ و ىرورﺎﺑ ىﻮﻧﺎﺑ ىاﺪﺧ ار وا ناﻮﺗ ﻰﻣ ﺮﯿــﺷ ﺖﺸﭘ ﺮﺑ ﺖــﺳد ﻪﺑ ناﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ﻦﺘﺴﺸﻧ ﺎﯾ ندﺎﺘﺴﯾا زا ىرﺎﯿــﺴﺑ ىﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ اﺮﯾز ،ﺖﺴﻧاد ،ىﺮﻫﺎﻃ) دﻮﺷ ﻰﻣ هﺪﯾد نﺎﺘــﺳﺎﺑ ﻪﻧﺎﯿﻣروﺎﺧ ﺮﻨﻫ رد ﺮﯿﺷ ﺖــﺸﭘ ﺮﺑ .ﺪﺸﺨﺑ ﻰﻣ وﺮﯿﻧ ار ضﺮﻓ ﻦﯾا بآ نﺎﯾﺮﺟ و ﺎﻫوﺎﮔ ندﻮﺑ .(83 ،1391 زا ناﻮﺗ ﻰﻣ ار فﺮﻇ ﻦﯾا ،ىﺮﻨﻫ و ﻰﻨﻓ رﺎﯿﺴﺑ ىﺎﻫ ﻰﻧﺎﺴﻤﻫ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ .ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﺘﺳﺮﻓ ﺮﻣﻮﺳ رﺎﺑرد ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺴﻧاد ﺖﻓﺮﯿﺟ رﺎﺛآ ناﻮﻧﺎﺑ ىاﺪﺧ ﺶﻘﻧ ﺎﺑ ﻰﻧادور نﺎﯿﻣ ىﺎﻫﺮﻬﻣ زا ىرﺎﯿــﺴﺑ ىور ﺮﺑ ناﻮﺗ ﻰﻣ ﺶﺨﺑ رﺎﻬﭼ رد ار ﺎﻫﺮﻬﻣ ﻦﯾا ﺶﻘﻧ .ﻢﯾﻮﺷ ﻰﻣ وﺮﺑور رﺎﻣ و نﺎﺴﻧا .3 ،ﺖﺳد ﻪﺑ رﺎﻣ نﺎﺴﻧا .2 ،ﻦﺗرﺎﻣ نﺎﺴﻧا .1 :دﺮﮐ ىﺪﻨﺑ ﻪﺘﺳد .(4ﺮﯾﻮﺼﺗ) رﺎﻣ ﺮﺑ هدﺎﺘﺴﯾا ﺎﯾ ﻪﺘﺴﺸﻧ زا ﻰﺧﺮﺑ ،م.پ 2300 زا هﺪــﻧﺎﻣزﺎﺑ ﺮﻤــﺳا ﻞﺗ زا ىﺮﻬﻣ ىور ﺮﺑ

.شاﮔﻻ ـ2ریﻮﺼت

(روﻮﻟ هزﻮم) :ﺬﺧام .دیبﻋ ـ1ریﻮﺼت (ایناتیرﺑ هزﻮم) :ﺬﺧام .هﺟاﻔﺧ ـ3ریﻮﺼت

(^Collon, ¹⁹⁹⁵, ⁶⁹) :ﺬﺧام

ﺮﻬﻣ ﻦﯾا .ﺪﻧا هدﺎﺘﺴﯾا رﺎﻣ نﺎﺳ ﻪﺑ ﻰﻗروز ىور ﺮﺑ ىﺮﻣﻮــﺳ نﺎﯾاﺪﺧ .ﺪﺷﺎﺑ ىﺮﻣﻮﺳ ﺮﯿﻃﺎﺳا رد گرﺰﺑ ﻞﯿﺳ نﺎﺘﺳاد ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﺪﯾﺎﺷ ﻪﮐ ﺪﻫد ﻰﻣ نﺎــﺸﻧ ار ﻰﯾﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ،نارود ﻦﯿﻤﻫ زا ىﺮﮕﯾد ﺮﻬﻣ ،ﺮﮕﯾد ىﺪﮐا ﺮﻬﻣ ﮏﯾ ﺮﺑ .ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد هﺎﮕﻧ دﻮﺧ نﺎﺘﺳد ﺎﺑ ار رﺎﻣ ود

.ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ار رﺎﻣ ﻪﺳ دﻮﺧ ﺖﺳد ﺮﻫ ﺎﺑ ،هدﺎﺘﺴﯾا ﺮﯿﺷ ﺮﺑ ﻪﮐ ﻰﯾﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ﺮﯾﻮﺼﺗ ﺮﮕﯾد ىاﺪﺧ ﻪﺳ ﺮﺑاﺮﺑ رد ار ىرﺎﻣ ـ نﺎﺴﻧا ﺰﯿﻧ ىﺪﮐا ﺮﻬﻣ ﮏﯾ ود ،ىﺮﮕﯾد ﺮﻬﻣ .ﺖﺳا هدﺎﺘﺴﯾا رﺎﻣ ود ﺖﺸﭘ ﺮﺑ ﺎﻬﻧآ زا ﻰﮑﯾ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ﻰﻣ

.ﺪﻫد ﻰﻣ نﺎﺸﻧ رﺎﻣ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ار سﺪﻘﻣ ﺖﺧرد رﺎﻨﮐ رد ﻪﺘﺴﺸﻧ ىﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا هﻼﮐ ﻪﮐ ﻢﯾﻮﺷ ﻰﻣ وﺮﺑور ﻰﻨﺗرﺎﻣ ىاﺪﺧ ﺎﺑ ،ىﺪﮐا ﺮﻬﻣ ﮏﯾ ىور ﺮﺑ ﻰﻫﺎﯿﮔ ﻪﺧﺎﺷ ،ﺪﻧا هدﺎﻬﻧ ﻰﻧاﺪﺸﺗآ شﺮﺑاﺮﺑ رد ،دراد ﺮﺳ ﺮﺑ راد خﺎــﺷ .ﺪﻧا هدﺎﺘﺴﯾا ﺶﯾﺎﯿﻧ ﻪﺑ وا ىوﺮﺑور ﺶﻧﺎﮔﺪﻨﺘﺳﺮﭘ و ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺖــﺳد ﻪﺑ و دراد ﺖــﺳد رد ﻪﮐ ﻰﻫﺎﯿﮔ ،ناﺪــﺸﺗآ ىﻻﺎﺑ ﺮﭘ ﺖــﺸﻫ هرﺎﺘــﺳ .ﺪﺸﺨﺑ ﻰﻣ وﺮﯿﻧ ار ﺶﻧدﻮﺑ ﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا هﺪﯿﯾور شﺮﺳ ﺖﺸﭘ ﻪﮐ ﻰﺘﺧرد ﺖﺳد رد ىﺪﮐا هرود زا ﺎﻫﺮﻬﻣ ﻪﻧﻮﮔ ﻦﯾا زا ىرﺎﯿــﺴﺑ ىﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ،ﻰﺸﻘﻧ ﻦﯿﻨﭼ هﺎﻨﭘ رد ﻪﮐ هدﻮﺑ روﺎﺑ ﻦﯾا ﺮﺑ ﺮﻬﻣ هﺪﻧراد ﺪﯾﺎﺷ .ﺖﺳا

.(77 ،1375 ،ﻰﻧﺎﯿﺑ) دراﺪﺑ رود ﻰﻟﺎﺴﮑﺸﺧ زا ار دﻮﺧ ﺪﻧاﻮﺗ ﻰﻣ رود ﻪﺑ هﺪﯿﻨﺗ ﺎﯾ ﺖﺳد رد ﻰﯾﺎﻫرﺎﻣ ﺎﺑ ﺰﯿﻧ نﺎﯿﻠﺑﺎﺑ ىﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ،ﯽﻣﺎﻣ ﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا هﺎﮕﺸﯾﺎﯿﻧ ىﺎﻫراﻮﯾد ﺮﺑ .ﺖــﺳا هﺪــﺷ ﻰﻣ راﺪﯾﺪﭘ ﺶﻣاﺪﻧا ﺮﯾﻮﺼﺗ نﺎﯾاﺪﺧ نﺎﯿﻣ رد ﻰﯾﺎﻫرﺎﻣ ،م.پ 1400 زا كوروا رد ﺎــﻧﺎﻨﯾا .(5 ﺮﯾﻮﺼﺗ) ﺪﻧا هﺪﺷ نﺎﯿﺳﺎﮐ ﻰﻫﺎﺷدﺎﭘ هرود و م.پ 12 هﺪﺳ زا ﻪﮐ ورودﻮﮐ ود ىور ﺮﺑ ىور ﺮﺑ .(6 ﺮﯾﻮﺼﺗ) دﻮﺷ ﻰﻣ هﺪﯾد رﺎﻣ ﺶﻘﻧ ،ﺰﯿﻧ هﺪﻧﺎﻣ ﻰﻗﺎﺑ ﻞﺑﺎﺑ رد ﺮﺑ ىرورﺎﺑ ىﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ﻪﺗرﺎﺘﺳا ،م.پ 12 هﺪــﺳ زا ﻰﺘﯾرﺎﮔوا حﻮﻟ ﮏﯾ .ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻪﮕﻧ دﻮﺧ نﺎﺘﺳد رد ار رﺎﻣ ود و هدﺎﺘﺴﯾا ىﺮﯿﺷ ىور ﻪﺑ هﺎﮔ ،ﺦﯾرﺎﺗ زا ﺶﯿﭘ رد ﺰﮐﺮﻣرﺪﭘ ﻪﺑ ﺰﮐﺮﻣردﺎﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺮﯿﯿﻐﺗ نﺎﻨﯿﺸﻧﺎﺠﮑﯾ ﺮﺑ ىزوﺮﯿﭘ زا ﺲﭘ ﻪﮐ هدﻮﺑ ﻰﻧادﺮﮔ نﺎﺑﺎﯿﺑ شرﻮﯾ ﺐﺒﺳ

ﺎﻫ ﺶﯿﮐ و ﺎﻫروﺎﺑ ،نﺎﻧآ ىﺎﻫ ﺖﻓﺮﺸﯿﭘ و ﻦﯿﻣزﺮﺳ ﻪﺑ ﻦﺘﻓﺎﯾ ﺖﺳد و ﺎﺑ ناﻮﺗ ﻰﻣ ار راﺬــﮔ نارود ﻦﯾا ؛ﺪﻧا هدﺮﮐ ﺞﯾار ار دﻮــﺧ نﺎﯾاﺪﺧ و رد ﻦﯾزﺎﻏآ ىاﺪــﺧردﺎﻣ ﮏﯾ ىﺎﺟ ﻪﺑ ﻪﻨﯾﺮﻧ ىاﺪﺧ ﮏﯾ ﻦﺘــﺴﺸﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ىاﺮﺑ ،ﺖﺴﻧاد نﺎﻣز ﻢﻫ ىدﺰﯾا ىﺎﻫ ناﺪﻧﺎﺧ ﺖــﺳﺎﯾر هﺎﮕﯾﺎﺟ ﺮﯿﮔ ﻰﻧ ﻰﭘ ﺎﺑ نﺎﺒﻣﻮﻫ ،نادور نﺎﯿﻣ رد ﺖﻣﺎﯿﺗ ﺎﺑ كودﺮﻣ ﻰﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ رد رﺎﺗﺎﻣ ىﻮﯿﺘﯾﺮﭘ ﺎﺑ (اﻮﯿﺷ ،ﻮﻨﺸﯾو ،ﺎﻤﻫﺮﺑ) هودﺎﻬﻣ ﻪــﺳ ،مﻼﯿﻋ رد .(15 ،1393 ،ىﺮﻫﺎﻃ) ...و نﺎﻧﻮﯾ رد ﺎﯾﺎﮔ ﺎﺑ سﻮﻧاروا ،ﺪﻨﻫ نﻮﮔرﺎﻣ ﺖﻣﺎﯿﺗ ﺮﺑ كودﺮﻣ ﻰﯾﺎﻬﻧ ىزوﺮﯿﭘ ناﻮﺘﺑ ﺪﯾﺎﺷ ور ﻦﯾا زا رﺎﻣ ﻪﺑ ﻰﻨﻤﯾﺮﻫا ىا هﺮﻬﭼ نﺪﯿﺸﺨﺑ و نﺎﯾاﺪﺧردﺎﻣ ندﺎﻬﻧ رﺎﻨﮐ ﺎﺑ ار داﺪﺧر ﻦﯾا م.پ ﻢﻬﻧ هﺪﺳ زا ىرﻮــﺷآﻮﻧ ىﺮﻬﻣ .ﺖﺴﻧاد ﻪﺘﺴﺒﻤﻫ .(7 ﺮﯾﻮﺼﺗ) هﺪﯿﺸﮐ ﺮﯾﻮﺼﺗ ﻪﺑ ار ىﺮﯿﻃﺎﺳا

.یدکا یاهرهم ـ4ریوصت (Frankfort,1955,478) :ﺬخام .كوروا ـ5ریوصت

(نیلرب هزوم) :ﺬخام

.ﻞباب ـ6ریوصت (روول هزوم) :ﺬخام

.ون روشآ ـ7ریوصت (ایناتیرب هزوم) :ﺬخام

یرﺼم رنه و هشیدنا رد رام .2

ﺮﺳ ﺎﺑ ىا ﻪﻧﺎﻧز ىﺎﻫ ﺲﯾﺪﻨﺗ ،ﺮﺼﻣ رد ﺎﻫ ﻪﻠﺴﻠﺳ زا ﺶﯿﭘ نارود زا ﺶﺘﺳﺮﭘ درﻮﻣ ىﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﺪﯾﺎﺷ ﻪﮐ هﺪﻣآ ﺖــﺳد ﻪﺑ نﻮﮔرﺎﻣ مرﺎﻬﭼ هراﺰﻫ مود ﻪﻤﯿﻧ زا ىا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻠﻤﺟ زا ،ﺪﻨــﺷﺎﺑ نارود نآ رد .(8 ﺮﯾﻮﺼﺗ) ﻪﯾرﺎﻤﻌﻣ ﻪﭙﺗ رد .م.پ سﻮﻧﺎﯿﻗا ﻰﮑﯾرﺎﺗ رد اﺪﺘﺑا ىﺮﺼﻣ ﻰﻨﯾﺮﻓآ نﺎﻬﯿﮐ ىﺎﻫ هرﻮﻄﺳا سﺎﺳاﺮﺑ نﺎﺘﺳﺎﺑ نﺎﯾﺮﺼﻣ .ﺖﺷاد دﻮﺟو نﻮﻧ مﺎﻧ ﻪﺑ ﻦﮐﺎــﺳ بآ زا ىا ﻪﻧاﺮﮐ ﻰﺑ ﻦﯿﻣز ﻪﺑ نﺎﻤﺳآ زا نﻮﻧ ادﺎﺒﻣ ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﺑ ساﺮﻫ رد ﺖﺑﺎﺑ ﻦﯾا زا ﻪﺸﯿﻤﻫ نﺎﮔﺪﻧﺎﻣزﺎﺑ ﺎﻬﻨﺗ ،ﺪﻫد خر نﺎﯾاﺪﺧ لاوز ﻦﯾا ﻪﮐ ﻰﻣﺎﮕﻨﻫ .ﺪﻨﮐ طﻮﻘﺳ .(8 ،1381 ،ﻮﯾو) دﻮــﺑ ﺪﻨﻫاﻮﺧ رﺎﻣ ﻞﮑــﺷ ﻪﺑ ﺲﯾﺮﯾزوا و مﻮﺗآ ،نآ ﻰﻧﺎﻌﻨﮐ ىﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا شدﺎﮐ ،ﻪــﻧﺎﯿﻣ ﻰﻫﺎــﺷدﺎﭘ هرود رد نﺎﯾﺮﺼﻣ ﺎﺑ و ﺮﯿﺷ ﺖــﺸﭘ ﺮﺑ هدﺎﺘــﺴﯾا هراﻮﻤﻫ وا .ﺪﻨﺘﻓﺮﯾﺬﭘ دﻮﺧ ﻦﯾد رد ار

.(9 ﺮﯾﻮﺼﺗ) دﻮﺷ ﻰﻣ ﺮﯾﻮﺼﺗ ﺖﺳد رد ﻰﯾﺎﻫرﺎﻣ ﺮﻫﺎﻇ نﺎﺴﻧا ﻪﻤﯿﻧ رﺎﻣ ﻪﻤﯿﻧ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺖﺗﻮﻧ ﻪﻧر ﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ،ﺮﺼﻣ رد نﺎﯾﺮﺼﻣ ﻪﮐ دﻮﺑ ﻦﻣﺮﺧ و كارﻮﺧ ىﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا وا .(98 ،1380،لﺎﻫ) ﺪﺷ ﻰﻣ

Pinch,) ﺪﻧدﺮﮐ ﻰﻣ ﺶﺸﯾﺎﯿﻧ ىزروﺎﺸﮐ لﻮﺼﺤﻣ نﺪﺷ ﺖﮐﺮﺑﺮﭘ ىاﺮﺑ .ﺪﻧدﺮﮐ ﻰﻣ ﺮﯾﻮﺼﺗ رﺎﻣ ﺮﺳ ﺎﺑ ﻰﻧز نﺎــﺳ ﻪﺑ ار ﺖﺗﻮﻧ ﻪﻧر .(²⁰⁰³, ¹⁰³ ىﻮﻧﺎﺑ ىاﺪﺧ ﺮﮕﯾد ،(سوﺮﯿﭘﺎﭘ ﮓﻧر ﻪﺑ ﺎﯾ مﺎﻓﺰﺒﺳ ىﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ) ﺖﺟاو ﺮﺼﻣ خﺮﺳ جﺎﺗ ىور ﺮﺑ هدز هﺮﺒﻨﭼ ىرﺎﻣ نﺎﺳ ﻪﺑ ﻪﮐ دﻮﺑ نﺎﺘﺳﺎﺑ ﺮﺼﻣ نﺎﺒﯿﺘﺸﭘ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ وا .(^Erman, ¹⁹⁶³, ²⁶⁸) ﺖــﺷاد راﺮﻗ ﻦﯿﯾﺎﭘ

ﻰﻧارود ىاﺮﺑ ،نﻮﻋﺮﻓ نﺎﺒﻬﮕﻧ و ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺮﺼﻣ ﻦﯿﻣزﺮﺳ و ﻞﯿﻧ ىﺎﺘﻟد نﺎﻤﺳآ رد ار ىﺮﯿﺷ هار ﺎﻬﻧآ .ﺖــﺳا هﺪﺷ هﺪﯿﺘــﺳﺮﭘ ﺮﺼﻣ رد زارد نﺎﯾاﺪﺧ ﺮﮕﯾد زا ىرﺎﯿﺴﺑ رﺎﻨﮐ رد وا .ﺪﻨﺘﺴﻧاد ﻰﻣ ﺖﺟاو زا ﻰﻧﺎــﺸﻧ رﺎﻨﮐ رد وا ﺶﻘﻧ .ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﯾﻮﺼﺗ ،ﺖﺒﺨﻧ و سورﻮﻫ نﻮﭼ ىﺮﺼﻣ ﺎﯾ عر ﻢــﺸﭼ مﺎﻧ ﻪﺑ ىﺮﺼﻣ ىﺎﻫدﺎﻤﻧ ﻦﯾﺮﺗراﺪﻣﺎﻧ زا ﻰﮑﯾ ،ﺖــﺒﺨﻧ .ﺪﻫد ﻰﻣ ﻞﮑﺷ ار سورﻮﻫ ﻢﺸﭼ ﺮﺑ ﻪﻧﺎﻫﺎﺷ ﻰﻧﺎﺸﻧ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﮐ دﻮﺑ سوااروا ﺖﺟاو ىﺎﻫدﺎﻤﻧ زا ﻰﮑﯾ دﺎﻤﻧ ﻦﯾا ﻰﻨﯿﺸﻨﻤﻫ .(10ﺮﯾﻮﺼﺗ) ﺖﻓﺮﮔ ﻰﻣ راﺮﻗ نﻮﻋﺮﻓ ﻪﭼﺎﻤﯿﺳ ﺎﯾ جﺎﺗ

.ﺖﺳا ﺮﺼﻣ ﺶﺨﺑ ود ﻰﮕﺘﺳﻮﯿﭘ ﻪﻧﺎﺸﻧ (ﻻﺎﺑ ﺮﺼﻣ دﺎﻤﻧ) ﺖﺒﺨﻧ ﺲﮐﺮﮐ ﺎﺑ زا ﺲﭘ ﻪﮐ دﻮﺑ ىﺮﺳ ود رﺎﻣ ،نﺎﺘــﺳﺎﺑ نﺎﯾﺮﺼﻣ ﻦﯾد رد ﺎﮐ ﺐﻬﻧ ﻰﻫﺎﮔ وا .دﺮﮐ ﻰﻣ ىراﺪــﺳﺎﭘ (نﺎﮔدﺮﻣ ناور) «ﺎﺑ» و «ﺎﮐ» زا گﺮﻣ

.(11ﺮﯾﻮﺼﺗ) ﺪﺷ ﻰﻣ ﺮﯾﻮﺼﺗ لﺎﺑ ﺎﺑ هﺎﮔ و ﺮﺳود ىرﺎﻣ نﻮﭼ ﺮﮕﯾد ،(دراد ﺖﺳود ار تﻮﮑﺳ ﻪﮐ ﻰﺴﮐ ىﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ) ﺮِﮔ ﻪﺳ تﺮﻣ هﺪﻧزﺎــﺳ ناﺮﮔرﺎﮐ زا ﻪﮐ (12ﺮﯾﻮﺼﺗ) دﻮﺑ ىﺮﺼﻣ نﻮﮔرﺎﻣ ىﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ناﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ﺮﮕﯾد .(^Hart, ²⁰⁰⁵, ⁹¹) دﺮــﮐ ﻰﻣ ﻰﻧﺎﺒﯿﺘــﺸﭘ ﺎﻫ هﺮﺒﻘﻣ .ﺪﻧﺪﺷ ﻰﻣ ﺮﯾﻮﺼﺗ رﺎﻣ نﺎﺳ ﻪﺑ ﻰﻫﺎﮔ ﺰﯿﻧ ﺲﯿﺘﻔﻧ و ﺲﯾﺰﯾا نﻮﭼ ىﺮﺼﻣ ﻪﺑ گﺮﺘﺳ ىرﺎﻣ هرﺎﺑرد ﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻰﻧﺎﺘﺳاد ،ﻮﻧ ﻰﻫﺎﺷدﺎﭘ نارود رد ﺶﻗروز ﺎﺑ عر ﻰﺘﻗو ﺎﻫ ﺐﺷ .دراد ىﺎﺟ ﻦﯿﻣزﺮﯾز نﺎﻬﺟ رد ﻪﮐ ﭗﭘآ مﺎﻧ ﺖﺳﺎﺧ ﻰﻣﺮﺑ وا ﺎﺑ لاﺪﺟ ﻪﺑ ﭗﭘآ ،دﺮُﺑ ﻰﻣ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﻖﻓا زا ار ﺪﯿــﺷرﻮﺧ

.هیرامﻌم ـ8ریﻮﺼت (ﻦیﻠﮐورﺑ هزﻮم) :ﺬﺧام .شداﮐ ـ9ریﻮﺼت

(روﻮﻟ هزﻮم) :ﺬﺧام

.ﺖﺟاو ـ10ریﻮﺼت (ﻦتیﻟﻮﭘورتم هزﻮم) :ﺬﺧام .اﮐ ﺐﻬن ـ11ریﻮﺼت

(ﻮبموا مﻮﮐ دبﻌم ،رﺼم) :ﺬﺧام

.رﮔ هﺳ ترم ـ12ریﻮﺼت (ﻦیﻠﮐورﺑ هزﻮم) :ﺬﺧام

ﻪﻣادا ﺪﯿــﺷرﻮﺧ هرﺎﺑود نﺪﻣآﺮﺑ و هﺎﮔ ﺢﺒﺻ ﺎﺗ دﺮﺒﻧ ﻦﯾا .(13 ﺮﯾﻮﺼﺗ) مﻮﺠﻫ ار ﻰﮕﺘﻓﺮﮔﺪﯿــﺷرﻮﺧ ﺐﺒﺳ ،نﺎﻣز نآ رد نﺎﯾﺮﺼﻣ .ﺖــﺷاد .(^Assmann, ¹⁹⁹⁵, ⁴⁹) ﺪﻨﺘــﺴﻧاد ﻰﻣ عر ﻖﯾﺎﻗ ﻪﺑ زور رد ﭗــﭘآ ىﺮﺼﻣ ﻪــﺸﯾﺪﻧا رد هراﻮﻤﻫ نآ زا ﺶــﯿﭘ رﺎﻣ ﻪﮐ ﻰــﯾﺎﺠﻧآ زا ار نﺎﺘﺳاد ﻦﯾا ﻦﺘﺧﺎﺳﺮﺑ ،ﻪﺘــﺷاد ﺶﺨﺑ ﺖﮐﺮﺑ و سﺪﻘﻣ ﻰﻫﺎﮕﯾﺎﺟ ﺖﺴﻧاد ﻰﯾﺎﯾرآ ﺎﯾ ﻰﻣﺎــﺳ ماﻮﻗا ﺎﺑ نﺎﯾﺮﺼﻣ طﺎﺒﺗرا ﻞﺻﺎﺣ ناﻮﺗ ﻰﻣ .ﺪﻨﺘﺷاﺪﻨﭘ ﻰﻣ ﻰﻨﻤﯾﺮﻫا ىدﻮﺟﻮﻣ ار رﺎﻣ ﻪﮐ

یدنه رنه و هشیدنا رد رام .3

ﺪﻧدﻮﺑ زروﺎﺸﮐ ،.م.پ مﻮﺳ هراﺰﻫ رد ﺪﻨﺳ هرد ىﺪﯾوارد نﺎﻨﮐﺎﺳ ىﺰﯿﺨﻠﺻﺎﺣ و ىرورﺎﺑ ﺎﺑ ىا ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ ﻰﻣ ﺶﯾﺎﯿﻧ ار ﻰﻧادﺰﯾا و ﺪﻫد ﻰﻣ نﺎﺸﻧ ورادﻮﺠﻨﻫﻮﻣ و ﺎﭘارﺎﻫ زا هﺪﺷ ﺖﻓﺎﯾ رﺎﺛآ .ﺪﻨﺘﺷاد ﺪﻧﻮﯿﭘ ﻰﯾﺎﻫﺮﻬﻣ ،رﺎﻤﺷ ﻦﯾا زا .ﺪﻧا هﺪﯿﺘﺳﺮﭘ ﻰﻣ ار ردﺎﻣ ىﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا نﺎﻧآ ﻪﮐ ﻰﯾﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ﺎﯾ ﻮﻧﺎﺑ ىاﺪﺧ ﻢﺣر زا هﺎﯿﮔ ﺶﯾور هﺪﻨﻫد نﺎــﺸﻧ ﺖــﺳا .(14 ،1373 ،ﺲﻧﻮﯾا) ﺪﻨﻨﮐ ﻰﻣ ﻰﻧﺎﺑﺮﻗ نﺎﺴﻧا وا ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻪﮐ نﺎﯾﺮﻋ ﺎﺑ ،سوﺪــﻨﯾا هرد زا هﺪــﺷ ﺖﻓﺎﯾ ىﺎــﻫ كﺮﮑﯿﭘ زا ﻰــﺧﺮﺑ رد نﺪﺑ رود ﻪﺑ هﺪﯿﭽﯿﭘ ﻰﯾﺎﻫرﺎﻣ ﻪﮐ ﻢﯾﻮــﺷ ﻰﻣ ور ﻪﺑ ور ﻰﻧاﻮﻧﺎﺑ ىاﺪﺧ رد م.پ مﻮﺳ و مود هراﺰﻫ زا ﻪﮐ ىﺮﻬﻣ ﺮﺑ .ﺪﻧراد نﺎــﺸﻧﺎﺘﺳد رد ﺎﯾ ود ﻪﮐ دﻮﺷ ﻰﻣ هﺪﯾد ﻰﻧاﻮﻠﻬﭘ ﺎﯾ اﺪﺧ ،هﺪﻣآ ﺖــﺳد ﻪﺑ سوﺪﻨﯾا هرد .(14ﺮﯾﻮﺼﺗ) ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻪﮕﻧ دﻮﺧ نﺎﺘﺳد رد ار گرﺰﺑ رﺎﻣ رﺎﻣ ود ﺮﺳ زا ﻪﮐ دراد دﻮﺟو ﻰﺻﺎﺧ ﺮﻬﻣ ،ﺪﻨﺳ ىﺎﯾﺎﻘﺑ نﺎﯿﻣ رد ﻰﻨﻌﯾ ،ﺪﻨﻫ ﻰﺨﯾرﺎﺗ مدﺮﻣ ﻦﯾﺮﺗ ﻦﻬﮐ هﮋﯾو ﺰﻣر ﻦﯾا و هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎــﺳ ﺪﻨﻫ ﻪﺑ ﻢﺟﺎﻬﻣ ىﺎﻫ ﻰﯾﺎﯾرآ نﻮﭼ ﻪﮐ ﺖــﺳا ﻰﺘــﺳﺮﭘرﺎﻣ ىﺎﻫ ﻪﮔﺎﻧ ،ﺖﻧارود) ﺪﻨﺘﻓﺎﯾ ﺎﻬﻧآ ﮏﻠﻤﺗ رد ار ﻰﻟﺎﻤــﺷ ىﺎﻫ نﺎﺘﺳا ،ﺪﻧﺪﯿــﺳر -ﻪﻤﯿﻧ رﺎﻣ ﻪﻤﯿﻧ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﮐ ار ىرﺎﻣ ىاﺪﺧ ﺎــﻬﻧآ .(459 ،1365 .(456 ،1365 ،ﺖﻧارود) ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﻰﻣ ﺶﺘﺳﺮﭘ ،دﻮﺷ ﻰﻣ ﺮﻫﺎﻇ نﺎﺴﻧا ﻪﺑ هرﺎــﺷا ىاﺮﺑ ﺖﯾﺮﮑــﺴﻧﺎﺳ رد ،(ﻰﻨﯿﮔﺎﻧ ﺎﯾ ىﺎﮔﺎﻧ :ﻪﻧﺎﻧز) ﺎﮔﺎﻧ مﺎﻧ ﻦﯾا .(^Elgood, ²⁰⁰⁰, ²³⁴) دور ﻰﻣ رﺎﮐ ﻪﺑ اﺮﺒﮐ رﺎﻣ هﺎﮔ و رﺎﻣ ىﺎﮔﺎﻧ ود .درﻮﺧ ﻰﻣ ﻢﺸﭼ ﻪﺑ ناوﺪﻨﻫ ىﺮﯿﻃﺎﺳا ﺦﯾرﺎﺗ ﺮــﺳاﺮﺳ رد زا و ﺪﻨﺘﺴﻫ هﺪﺷرورﺎﺑ ىﺎﻫ بآ ﺮﻬﻈﻣ ،(15 ﺮﯾﻮﺼﺗ) هﺪﯿﭽﯿﭘ ﻢﻫ ﻪﺑ .(335 ،1379 ،ﺮﭘﻮﮐ) دﻮﺷ ﻰﻣ هداز ﻦﯿﻣز ىﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ﺪﻧﻮﯿﭘ ﻦﯾا

،ﺪﻨﻧاد ﻰﻣ ﻰﯾﺎﯾرآ ﺶﯿﭘ ﺰﯿﻧ ار وا ﻪﮐ ﺎﺳﺎﻧﺎﻣ ،ىﺪﻨﻫ رﺎﻣ ىﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ىرورﺎﺑ هﺪﻨﻨﮐ اﺪﻫا ،ﻰﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ناﻮﻧﺎﺑ ىاﺪﺧ ﺮﮕﯾد زا ىرﺎﯿﺴﺑ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ

Dow-) دﻮﺷ ﻰﻣ نﺎﯾﺎﻤﻧ ﺖﺳد رد ﻰﯾﺎﻫرﺎﻣ ﺎﺑ و ﺖﺳا ىﺰﯿﺨﻠﺻﺎﺣ و ﺮﮔدﻮﺑﺎﻧ رﺎﻣ و ﺎﻫﺎﮔﺎﻧ هﺎﺷدﺎﭘ ﻰﮐﻮﺳاو وا رداﺮﺑ .(^son, ²⁰⁰³, ¹⁹⁶ .(^Jones, ²⁰⁰⁷, ³⁰⁰) ﺖﺳا اﻮﯿﺷ ىﺎﻫﺮﺳ ﺎﺑ ار نﺎﻬﯿﮐ مﺎﻤﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا راﺪﻣﺎﻧ ىﺎﻫﺎﮔﺎﻧ ﺮﮕﯾد زا ﺎﺸﺳ ﻮﻨﺸﯾو ﺶﯾﺎﻫ نﺎﻫد ﻪﻤﻫ ﺎﺑ و ﻪﺘﺷاد هﺎﮕﻧ ﻪﺘــﺳﻮﯿﭘ ﻢﻫ ﻪﺑ ﺶﻧاواﺮﻓ ىﺮﯾﺮــﺳ نﺎــﺳ ﻪﺑ ار وا .(^Jones, ²⁰⁰⁷, ³⁰⁰) ﺪﻨﮐ ﻰﻣ ﺶﯾﺎﯿﻧ ار .ﺖﺳا هﺪﯿﻣرآ ﻰﻤﺸﮐﻻ رﺎﻨﮐ رد نآ ﺮﺑ ﻮﻨﺸﯾو ﻪﮐ ﺪﻨﻨﮐ ﻰﻣ ﺮﯾﻮﺼﺗ خر ﺰﯿﻧ ﺪﻨﻫ رد مﺎﺠﻧاﺮــﺳ ،ﻰﻨﻤﯾﺮﻫا ﻰــﯾوﺮﯿﻧ ﻪﺑ رﺎﻣ ﻞــﯾﺪﺒﺗ دور رد ﺎﯿﻟﺎﮐ مﺎﻧ ﻪﺑ گﺮﺘــﺳ ىرﺎﻣ هﺪﻣآ ﺎﻧارﻮﭘ داوﺎﮔﺎﻬﺑ رد .ﺪﻫد ﻰﻣ نﺎﻣا رد ﻰﻫﺎﯿﮔ ﺎﯾ رﻮﻧﺎﺟ ﭻﯿﻫ شﺮﻫز زا ﻪﮐ ﺪــﻨﮐ ﻰﻣ ﻰﮔﺪﻧز ﺎﻨﻤﯾ وا و (16 ﺮﯾﻮﺼﺗ) دﺰﯾوآ ﻰﻣ رد رﺎﻣ ﻦﯾا ﺎﺑ (ﻮﻨﺸﯾو) ﺎﻨﺸﯾﺮﮐ .ﺖــﺴﯿﻧ .(Coomaraswamy, ²⁰⁰¹, ¹⁶⁸) ﺪﻫد ﻰﻣ ﺖﺴﮑﺷ ار شزرا نﺎﺒﻬﮕﻧ ﺐﻟﺎﻗ رد ار رﺎﻣ ﻢﻫ زﻮــﻨﻫ ناوﺪﻨﻫ دﻮﺟو ﻦﯾا ﺎﺑ ىﻻﺎﺑ ﻪﮐ ىرﺎﻣ ﻪﯾﺎﺳ رد ار ادﻮﺑ .م 12 هﺪﺳ زا ﻰــﺴﯾﺪﻨﺗ .ﺪﻨﻬﻧ ﻰﻣ

.ﺪﻫد ﻰﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﺒﻗاﺮﻣ لﺎﺣ رد هدز هﺮﺒﻨﭼ وا ﺮﺳ

ینانﻮی و یا هژا رنه و هشیدنا رد رام .4

و ﺎﻫرﺎﻏ نﻮﭼ ﻰﺳﺪﻘﻣ ىﺎﻫ نﺎﮑﻣ رد ﻰﺳﻮﻨﯿﻣ ﻰﻨﯾد ﻰﮔﺪﻧز ﺰﮐﺮﻣ ،1368 ،ﻦﺴﻨﺟ) ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﻧﺎﻧز نﺎﺸﮔرﺰﺑ نﺎﯾاﺪﺧ و ﺖﺷاد راﺮﻗ ﺎﻫ ﻪﺸﯿﺑ رﺎﻣ ﺶﺘﺳﺮﭘ زا ىﺪﻫاﻮﺷ و دﻮﺑ ﺺﺧﺎﺷ رﺎﯿﺴﺑ ىدﺎﻤﻧ رﺎﻣ ،تﺮﮐ رد .(70 هداﻮﻧﺎﺧ نﺎﺒﯿﺘﺸﭘ گرﺰﺑ ىﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا .ﺖﺳا ﺖﺳد رد تﺮﮐ نﺎﻣدﺮﻣ ﻂﺳﻮﺗ

.ﭗﭘآ ـ13ریﻮﺼت (^Assmann, ¹⁹⁹⁵, ⁴⁹) :ﺬﺧام .دنﺳ هرد ـ14ریﻮﺼت

(یﻠهد یﻠم هزﻮم) :ﺬﺧام

.اﮔان ود ـ15ریﻮﺼت (ودیبﻟاه هاﮕشیاین ،دنه) :ﺬﺧﺄم .ایﻟاﮐ و انشیرﮐ ﮓنﺟ ـ16ریﻮﺼت

(Coomaraswamy, ²⁰⁰¹, ¹⁶⁸) :ﺬﺧﺄم

ﻰﻧادﺰﯾا ،ﺎﻫرﺎﻣ ﺎﻫﺪﻌﺑ و (17ﺮﯾﻮﺼﺗ) هﺪﺷ ﺮﯾﻮﺼﺗ ﺖﺳد رد ﻰﯾﺎﻫرﺎﻣ ﺎﺑ .(335 ،1379 ،ﺮﭘﻮﮐ) ﺪﻧدﺮﮐ ﻰﻣ ﻰﻫاﺮﻤﻫ ﺪﻧﺪﺷ وا ﻦﯿــﺸﻧﺎﺟ ﻪﮐ ار هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ هﺮﮑﯿﭘ ﺪﻨﻧﺎﻣ ىرﺎﻣ ىﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ﮏﭼﻮﮐ ىﺎﻫ هﺮﮑﯿﭘ و ﻢﺴﻠﻃ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻂﻘﻓ ﻪﮐ ﺪﻨﮑﭼﻮﮐ ىرﺪﻗ ﻪﺑ هﺎﮔ ،سﻮــﺳﻮﻨﮐ زا

.(107 ،1374 ،ﺮﻧدرﺎﮔ) ﺪﻨﯾآ رﺎﮐ ﻪﺑ ﺪﻧا ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ ﻰﻣ ﺖﺑ ﺪﯾﺎﺑ رﺎﻣ ﺶﺘﺳﺮﭘ ﻦﯿﯾآ و دﻮﺷ ﻰﻣ ﺖﻓﺎﯾ ترﺪﻧ ﻪﺑ رﺎﻣ ،تﺮﮐ رد ﻞﮑﯿﻫ ﻰﻃوﺮﺨﻣ ﻞﮑﺷ .ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﻓﺎﯾ هار ﺎﺠﻧاﺪﺑ ﺮﮕﯾد ﻰﻨﯿﻣزﺮــﺳ زا ﺎﺑ ﺎﻫ هﺮﮑﯿﭘ ﻦﯾا ىﺪﻧوﺎــﺸﯾﻮﺧ روآدﺎﯾ ،ﺶﯿﻧﺎﻤﮐ ناوﺮﺑا و ﻮﻧﺎﺑ ىاﺪﺧ .(70 ،1368 ،ﻦﺴﻨﺟ) ﺖﺳا نادور نﺎﯿﻣ ﺮﻨﻫ زا ىﺮﻫاﻮﺟ ىور ﺮﺑ .دراد ىا ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ﺶﻘﻧ رﺎﻣ ﺰﯿﻧ ﻰﻨﺴﯿﻣ ﺮﻨﻫ رد ﺮﺳ ىﻻﺎﺑ ﺮﺑ ﻰﺟﺎﺗ نﻮﭼ ار رﺎﻣ ود ﻪﻨﻫﺮﺑ ﻪﻨﯿﺳ ﺎﺑ ﻰﯾﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ،.م.پ 1500 ﻰﻓوﺮﻇ ﺖﺧﺎﺳ و لﺎﻔﺳ ىور ﺮﺑ نﺎﭽﯿﭘ رﺎﻣ ندﺮﮐ ﺶﻘﻧ .ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد هﺎﮕﻧ .(17ﺮﯾﻮﺼﺗ) ﺖﺳا ﺞﯾار ﻰﻨﺴﯿﻣ ﺮﻨﻫ رد ﺰﯿﻧ هدز هﺮﺒﻨﭼ رﺎﻣ ﻞﮑــﺷ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا نﺎﻣرد و ﻰﮑﺷﺰﭘ ىاﺪﺧ نﺎﻧﻮﯾ ﺮﯿﻃﺎــﺳا رد سﻮﯿﭙﻠﮑﺳآ رﺎﻣ ﻦﯾا .(^Grimal, ¹⁹⁹⁶, ⁶²) هﺪــﯿﭽﯿﭘ ىرﺎﻣ وا ﻰﺘــﺳد بﻮﭼ رود رد .هﺪــﺷ لﺪﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧوراد ىاﺮﺑ ىدﺎﻤﻧ ﻪﺑ زوﺮﻣا ،ﺎﺼﻋ رود ﻪﺑ نﺎﭽﯿﭘ اﺮﯾز ،دﻮﺷ ﻰﻣ ﻪﺘﺸﮐ سﻮﺋز ﺖﺳد ﻪﺑ سﻮﯿﭙﻠﮑﺳآ ،ىﺪﻌﺑ ىﺎﻫ نﺎﺘﺳاد .ﺖﺳا ناﺮﮕﻧ ﺖﺑﺎﺑ ﻦﯾا زا سﻮﺋز و ﺖﺳا هدﺮﮐ هﺪﻧز ار نﺎﮔدﺮﻣ زا ﻰﺧﺮﺑ

.(18ﺮﯾﻮﺼﺗ) ﺖﺳا هاﺮﻤﻫ ﺰﯿﻧ ﺎﻫوراد ىﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ﺎﯾﺎﯿﮔﻮﻫ وا ﺮﺘﺧد ﺎﺑ رﺎﻣ مﺎﻧ ﻪﺑ دراد ﻰﺘــﺳد بﻮﭼ ﺰــﯿﻧ ﺲﻣﺮﻫ ﻰﻧﺎﻧﻮﯾ ىاﺪــﺧ ﺮــﮕﯾد

.ﺪﻧا هﺪﯿﭽﯿﭘ نآ دﺮﮔ رﺎﻣ ود ﻪﮐ سﻮﯿﺳودﺎﮐ ار ﻰﺳﺪﻘﻣ ِرﺎﻣ ،ﮓﻨﺟ ىاﺪﺧ سرآ ،سﻮﻣدﺎﮐ ﻰﻧﺎﻧﻮﯾ ﻪﻧﺎﺴﻓا رد و ﺪﮕﻨﺟ ﻰﻣ وا ﺎﺑ سﻮﻣدﺎﮐ .ﺖﺳا هدرﺎﻤﮔ بآ ﻪﻤﺸﭼ زا ﻰﻧﺎﺒﻬﮕﻧ ﻪﺑ تازﺎﺠﻣ سرآ ىاﺮﺑ ىرﺎﮑﺘﻣﺪﺧ ﺎﺑ لﺎﺳ ﺖﺸﻫ ،هﺎﻨﮔ ﻦﯾا هﺮﻓدﺎﭘ ﻪﺑ .(^Wilkes, ¹⁹⁹², ⁹⁰) دﻮﺷ ﻰﻣ ﺮﺑ نودﻻ مﺎﻧ ﻪﺑ ىرﺎﻣ ﻪﺑ نﻮﺴﯿﺟ و ﺲﻠﮐاﺮﻫ ىﺎﻫ هرﻮﻄــﺳا رد ﻰﯾﻼﻃ ﺐﯿــﺳ ﺖﺧرد نﺎﺒﻬﮕﻧ سﺪﯾﺮﭙــﺴﻫ غﺎﺑ رد ﻪﮐ ﻢﯾرﻮﺧ ﻰﻣ ﻦﻬﮐ ىﺎﻫ ﻰﮔﮋﯾو زا ،ﻰــﻧﺎﺒﻬﮕﻧ .(^Kerenyi, ¹⁹⁵⁹,¹⁷²) ﺖــﺳا رﺎﺒﺟا ﺎﻣا .ﺪﻨﻟﻮﻐﺸﻣ ناﺪﺑ ﺰﯿﻧ ﺎﻫ هرﻮﻄــﺳا ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﺖــﺳا نارﺎﻣ نارﺎﻣ ﻰــﺳﺪﻗ هﺎﮕﯾﺎﺟ نﺪــﺷ ﮓﻧر ﻢﮐ زا رﺎﻣ ﺎﺑ لاﺪﺟ ﻪﺑ نﺎﻣﺮﻬﻗ .ﺪﻫد ﻰﻣ ﺮﺒﺧ ﻆﻓﺎﺤﻣ و نﺎﺒﻬﮕﻧ ىﺎﻨﻌﻣ ﺰﯿﻧ وا مﺎﻧ ﻪﮐ) ﺎــﺳوﺪﻣ ،نﺎﯿﻣ ﻦﯾا رد رد ﻰﻧﺎﻧﻮﯾ ﻦﻬﮐ ناﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا زا ناﺮﮕــﺸﻫوﮋﭘ ﻰﺧﺮﺑ روﺎﺑ ﻪــﺑ و دراد ﺮﺳ ﺮﺑ .ﺪﺑﺎﯾ ﻰﻣ ﻰﻨﻤﯾﺮﻫا ًﻼﻣﺎﮐ ﻰﺘﯿﺼﺨــﺷ ،(هدﻮﺑ م.پ مود هراﺰﻫ ىا هﺪﻨﺒﻨﺟ ﺮﻫ ﺶﻫﺎﮕﻧ ﺎﺑ و ﺪﻧا ﻪﺘﺳر ﻰﻧاﻮﺴﯿﮔ نﻮﭼ ﺎﻫرﺎﻣ نز ﻦﯾا .(19ﺮﯾﻮﺼﺗ) ﺪﻨﮐ ﻰﻣ لﺪﺑ ﮓﻨﺳ ﻪﺑ ار نﺪﺷ هﺪﯾﺮﺑ ،ﻪﻧﺎﻧز ىا هرﻮﻄــﺳا ﺖﯿﺼﺨﺷ ﻦﯾا نﺎﺘــﺳاد نﺎﯾﺎﭘ رﻮﺴﻓوﺮﭘ .ﺖﺳا سﻮﯿــﺳﺮﭘ مﺎﻧ ﻪﺑ ىدﺮﻣ ناﻮﻠﻬﭘ ﺖــﺳد ﻪﺑ شﺮﺳ ﺰﮐﺮﻣرﺪﭘ ىﺎﻫ ﻰﻨﻠﻫ زا ﻰﻫوﺮﮔ شرﻮﯾ ار نﺎﺘﺳاد ﻦﯾا ﻪﺸﯾر ،زﻮﯾﺮﮔ .(^Graves, ¹⁹⁵⁵, ¹⁷) ﺪﻧاد ﻰﻣ رﺎﻣ ىﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا هﺎﮕﺸﯾﺎﯿﻧ ﻪﺑ

یناریا رنه و هشیﺪنا رد راﻣ .5

ﻪﺑ ﻦﻬﮐ روﺎــﺑ هاﺮﻤﻫ ﻪﮐ ﺪــﺳر ﻰﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻦــﯿﻨﭼ ،ناﺮــﯾا رد هراﺰﻫ زا ﻢﻫ رﺎﻣ ىاﺪﺧ ﺶﺘــﺳﺮﭘ ،ﻰﻧاواﺮﻓ و ىرورﺎﺑ ناﻮﻧﺎﺑ ىاﺪﺧ

.(15 ،1377 ،راﺪﮔ) ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺞﯾار م.پ لوا هراﺰﻫ ﺎﺗ مرﺎﻬﭼ ﻞﺗ زا ﻪﮐ ناﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ﻦﯿﻟﺎﻔــﺳ ىﺎﻫ هﺮﮑﯿﭘ نﺪﺑ ﺮﺑ :نﻮﮐاﺑ .1.5 جاﻮﻣ طﻮﻄﺧ ،هﺪــﺷ ﺖﻓﺎﯾ .م.پ مرﺎﻬﭼ هراﺰﻫ زﺎﻏآ رد ﻒﻟا نﻮــﮐﺎﺑ ﺮﮕﻧﺎﯾﺎﻤﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ﻰﻣ ﻪﮐ دﻮﺷ ﻰﻣ هﺪﯾد ىا هﻮﻬﻗ ﺎﯾ هﺎﯿﺳ ﮓﻧر ﻪﺑ ﻰﻧﻮﮔرﺎﻣ ىﺎﻫ فﺮﻇ ىور ﺮﺑ .ﺪــﺷﺎﺑ ىرورﺎﺑ نﺎﯿﺑ ىاﺮﺑ رﺎﻣ ﺶﻘﻧ ﺎﯾ بآ جاﻮﻣا .(20ﺮﯾﻮﺼﺗ) ﺪﻧا هﺪﺷ ﺮﯾﻮﺼﺗ رﺎﯿﺴﺑ ،نﺎﭽﯿﭘ ىﺎﻫرﺎﻣ ﺰﯿﻧ ﻰﻟﺎﻔﺳ رد .م.پ مﻮﺳ هراﺰﻫ زا هﺪــﺷ ﺖﻓﺎﯾ ىﺮﻬﻣ ﺮﺛا رد :ﺶﯿﻣاﻐﭼ .2.5 ىور ﺮﺑ ﻪﮐ درﻮﺧ ﻰﻣ ﻢﺸﭼ ﻪﺑ ﻰﺘﺳد ﻪﺑ رﺎﻣ نﺎﺴﻧا ﺶﻘﻧ ،ﺶﯿﻣﺎﻐﭼ ﻪﭙﺗ ﻦﯾا زا ىﺮﮕﯾد ﺮﻬﻣ ىور ﺮﺑ ار نﺎﭽﯿﭘ ىﺎﻫرﺎﻣ .ﺖــﺳا هدﺎﺘﺴﯾا ىﺮﯿﺷ نﺎﺸﻧ ،ﺶﯿﻣﺎﻐﭼ ىﺎﻫ ىرﻮﺧ بآ ىور ﺮﺑ رﺎﻣ ﺶﻘﻧ .ﺪﯾد ناﻮﺗ ﻰﻣ نﺪﻤﺗ .(21ﺮﯾﻮﺼﺗ) دراد ﺎﻫ بآ ﺮﺑ ﺮﻇﺎﻧ ناﻮﻧﺎﺑ ىاﺪﺧ ﺎﺑ وا ﻪﻨﯾﺮﯾد ﻰﮕﺘﺴﺒﻤﻫ زا مود هرود ىﺎﻫ ﻪﻨﯿﻟﺎﻔــﺳ زا ىرﺎﯿﺴﺑ ىور ﺮﺑ :ﮏﻠﯿــﺳ .3.5 ﺪﻧا هدﺎﺘﺴﯾا مد كﻮﻧ ىور ﻪﮐ دﻮﺷ ﻰﻣ هﺪﯾد ﻰﯾﺎﻫرﺎﻣ ﺶﻘﻧ ،ﮏﻠﯿﺳ هﻮﯿــﺷ ود ﻪﺑ مﻮــﺳ هرود رد رﺎﻣ ﺶﻘﻧ .(56 ،1379 ،ﻦﻤــﺷﺮﯿﮔ) مﺎﻤﺗ ﻪﮐ ﻰﻠﯾﻮﻃ هﺪﻧﺰﺧ ﻞﮑــﺷ ﻪﺑ ﻂﻘﻓ ﺎﯾ :دﻮــﺷ ﻰﻣ هداد ﺶﯾﺎﻤﻧ ﻢﻫ ﻪﺑ نآ مد و ﺮــﺳ و ﺖــﺳا هدﺮﮐ ﻦﯿﯾﺰﺗ ار فﺮﻇ ﻪﻧﺎﻫد لﻮــﻃ هدز هﺮﺒﻨﭼ ىﺎﻫرﺎﻣ زا ىا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﮐ ﻦﯾا ﺎﯾ ،ﺪﻧا هﺪﯿــﺳر

.ﻦسﯿﻣ :ﻦﯿیاﭘ ،ترﮐ :ﻻاﺑ ـ17ریﻮﺼت (نﻮﯿﻠﮐاره هزﻮﻣ و ﻦتآ هزﻮﻣ) :ﺬﺧاﻣ

.ایاﯿﮔﻮه و سﻮﯿﭙﻠﮑﺳآ ـ18ریﻮﺼت (لﻮبناﺘﺳا یﺳانﺷ ناﺘﺳاﺑ هزﻮﻣ) :ﺬﺧاﻣ .اﺳوﺪﻣ ـ19ریﻮﺼت

(ﻮﻓرﻮﮐ یﺳانﺷ ناﺘﺳاﺑ هزﻮﻣ):ﺬﺧاﻣ

ﻪﮐ ﻰﯾﺎﻫ فﺮﻇ ىور ﺮﺑ رﺎﻣ هرﺎﮕﻧا راﺮﮑﺗ .(57 ،1379 ،ﻦﻤــﺷﺮﯿﮔ) رﺎﻣ ﻰﻟﺎﻤﺘﺣا ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ﺮﮕﯾد ىا هرﺎﺷا ،ﺪﻧور ﻰﻣ رﺎﮐ ﻪﺑ نﺪﯿﺷﻮﻧ ىاﺮﺑ .(22ﺮﯾﻮﺼﺗ) ﺖﺳا بآ نﺎﺒﻬﮕﻧ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻰﮔﺪﻧرﺎﺑ و ﺖﮐﺮﺑ ﺎﺑ شا ﻰﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ،بآ ىﺎﻫ هزﻮﮐ ﺮﺑ رﺎﻣ ﺶﻘﻧ ناﺮﯾا رد ،ﻢﯿﻧاد ﻰﻣ ﺎﻫ ﺞﻨﮔ نﺎﺒﻫﺎﮕﻧ ار رﺎﻣ زﻮﻨﻫ ﺎﻣ .ﺖﺳا بآ نﺪﯿﯾﺎﭘ و

.(46 ،1377 ،رﺎﻬﺑ) ﺪﻧا ﻪﺘﺴﻧاد ﻰﻣ ﺎﻫ بآ و ﻰﮔﺪﻧز ﻆﻓﺎﺣ ار رﺎﻣ ﺰﯿﻧ ﻦﻬﮐ ،ﺎﻫرﺎﻣ سﺪﻘﺗ و ناﻮﻧﺎﺑ ىاﺪﺧ ﺶﺘﺳﺮﭘ ﻰﮕﺘﺴﺒﻤﻫ :مﻼیﻋ .4.5 ﺮﺑ .ﺪﺑﺎﯾ ﻰﻣ ىﺮﺘﺸﯿﺑ مﺎﮑﺤﺘﺳا مﻼﯿﻋ نﺪﻤﺗ زا هﺪﻧﺎﻣزﺎﺑ رﺎﺛآ ﻰﺳرﺮﺑ ﺎﺑ هﺪﯿﭽﯿﭘ ىﺎﻫ ﺶﻘﻧ ،شﻮﺷ .م.پ مرﺎﻬﭼ و مﻮﺳ هراﺰﻫ ىﺎﻫ ﻪﻨﯿﻟﺎﻔﺳ شﻮﭘﺮﺳ و ﺎﻫ هزﻮﮐ رد ىور رﺎﻣ ﺶﻘﻧ .دﻮــﺷ ﻰﻣ هﺪﯾد رﺎﯿــﺴﺑ رﺎﻣ ىﺎﻫ فﺮﻇ دﺮﮔ ،رﺎﻣ .دﻮــﺷ ﻰﻣ راﺪﯾﺪﭘ نﺎﺒﻬﮕﻧ ﻪﻧﺎــﺸﻧ ﻪﺑ ،ﺎﻫ فﺮﻇ ﻰﻫﺎﺷ نﺎﮔﻮﭼ و ﺎﺼﻋ ،ﺮﯿﺗ نﻮﭼ ﻰﯾﺎﻫراﺰﺑا ﻪﺘﺳد ،ﺪﭽﯿﭘ ﻰﻣ ﻰﻨﯿﯾآ نﺎﯾاﺪﺧ و نﺎﻫﺎﺷ ﺮﯾﺮﺳ هدﺎﺘﺴﯾا ﻰﭽﯿﭘرﺎﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ و دزﺎــﺳ ﻰﻣ ار ﺖﺳا ىرﺎﻣ ،ﻰﻣﻼﯿﻋ ﻦﻬﮐ ىﺎﻫ ﺶﻘﻧ ﺮﮕﯾد زا .ﺪﻫد ﻰﻣ ﻞﯿﮑــﺸﺗ ار رﺎﻣ ود ﻪﮐ ﻰﻣﻼﯿﻋ ىرورﺎﺑ دﺎﻤﻧ .هﺪﯿﭽﯿﭘ ﻰﮔﺪﻧز ﺖﺧرد رود ﻪﺑ ﻪﮐ ﺎﺑ رﺎﻣ ﺮﯾﻮﺼﺗ .ﺪﺑﺎﯾ ﻰﻣ هار ﺰﯿﻧ ﺮﺼﻣ ﻪﺑ ،ﺖــﺳا ىﺮﯿﮔ ﺖﻔﺟ لﺎﺣ رد .(47 ،1371 ،ﺰﺘﻨﯿﻫ) ﺖﺳوا ﻰﯾاﺪﺧ ﻪﺒﻨﺟ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ،نﺎﺴﻧا ﺮﺳ ﺎﺑ ﻰﯾﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ﺶﻘﻧ ،شﻮﺷ رد رﺎﻣ ﻰﯾﺎﻤﻧزﺎﺑ ىﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾﺮﺗ ﻦﻬﮐ زا ﺖﺳد رد ار گرﺰﺑ رﺎﻣ ود ﻪﮐ ﺖﺳا م.پ ﻢﺠﻨﭘ هراﺰﻫ زا ﺪﻨﻠﺑ ناﻮﺴﯿﮔ

،شﻮــﺷ .م.پ مرﺎﻬﭼ هراﺰﻫ ىﺎﻫ ىرﻮﺧ بآ ىور ﺮﺑ رﺎﻣ رﻮﻀﺣ .دراد ىور ﺮﺑ رﺎﻣ ﺶﻘﻧ ،نارود ﻦﯾا رد .ﺖﺳﺎﻫ بآ زا ﻰﻧﺎﺒﻬﮕﻧ رد وا ﺶﻘﻧ روآدﺎﯾ 3300 زا ىا ﻪﻨﯿﻟﺎﻔﺳ ﺮﺑ .دﻮﺷ ﻰﻣ هﺪﯾد ﺰﯿﻧ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا ىﺎﻫﺮﻬﻣ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ .ﺪﻧا هدﺎﺘﺴﯾا رﺎﻣ ﮏﯾ و ﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ﮏﯾ ،ﻰﺘﺧرد ىﻮﺳ ود رد شﻮﺷ زا م.پ (م.پ 3000) ^II شﻮﺷ ىرﻮﺧ بآ ىﺎﻫ ﮓﻨﺗ ﻪﺘﺳد ىور ﺮﺑ رﺎﻣ مرﺎﻬﭼ هراﺰﻫ نﺎــﯾﺎﭘ زا ىا هرﺎﮕﻧ ﮓﻨــﺳ ىور ﺮﺑ .دراد رﻮﻀﺣ ﺰــﯿﻧ زاﺮﻓ ﺮﺑ و ﺎﻬﻧآ نﺎﯿﻣ رد .ﺪﻧﻮــﺷ ﻰﻣ هﺪﯾد ﻪﻨﻫﺮﺑ ﺮﮕــﺸﯾﺎﯿﻧ ود ،.م.پ .ﺖﺳا هﺪﯿﭽﯿﭘ دﻮﺧ رد ﺮﺳ ود ﺎﺑ ىرﺎﻣ ،نﺎﺸﻧﺎﺘﺳد زا ﻦﯿﻟﺎﻔﺳ ﻰــﺴﯾﺪﻨﺗ ،ناﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ﺎﺑ رﺎﻣ طﺎﺒﺗرا زا ىﺮﮕﯾد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﺑ هﺪﯿﭽﯿﭘ ىرﺎﻣ ﻪﮐ ﻰﯾﻮﻧﺎﺑ .ﺖﺳا شﻮﺷ زا م.پ مﻮﺳ هراﺰﻫ نﺎﯾﺎﭘ

.ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ وا ﻪﻨﯿﺳ ﺮﺑ رﺎﻣ ﺮﺳ و دراد دﻮﺧ نﺪﺑ دﺮﮔ زا ،ﺪﻧﻮــﺷ ﻰﻣ هﺪﻧﺎﯾﺎﻤﻧ نﺎــﺴﻧا ﻪﻤﯿﻧ رﺎﻣ ﻪﻤﯿﻧ ﻪﮐ ﻦﺗرﺎﻣ نﺎﯾاﺪﺧ نادور نﺎﯿﻣ رد نﺎﻣﺰﻤﻫ ﻪــﮐ ﺪﻧا مﻼﯿﻋ نﺪﻤﺗ ﻦﻬﮐ ىﺎﻫ ﻪﯾﺎﻤــﺸﻘﻧ ﻰﯾاﺪﺧرﺎﻣ ،ﻢﯾﺪﻗ مﻼﯿﻋ زا ﺮــﻬﻣ ﺶﻘﻧ ﮏﯾ ﺮﺑ .ﺪﻧﻮــﺷ ﻰﻣ هﺪﯾد ﺰﯿﻧ ىوﺮﯿﻧ ﻪﻧﺎﺸﻧ ﻪﺑ وا .هدﺎﺘﺴﯾا هﺪﯿﺸﮐ ﻪﻧﺎﺑز ﺶﺗآ ﺎﺑ ﻰﻧاﺪﺸﺗآ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺶﺗآ ىﻻﺎﺑ ﺮﺑ ار ﻰﻫﺎﯿﮔ ﻪﺧﺎﺷ و دراد ﺮﺳ ﺮﺑ راد خﺎﺷ ﻰﻫﻼﮐ ىدﺰﯾا ﻢﺸﭼ ﻪﺑ هﺎﻣ لﻼﻫ ،ناﺪــﺸﺗآ ىﻻﺎﺑ رد .ﺖﺳا ﻪﺘــﺷاد ﻪﮕﻧ سﺪﻘﻣ ﺖﺳا ىﺮﮔ ﺶﺘﺳﺮﭘ ﺮﮕﻧﺎــﺸﻧ ،نارود ﻦﯾا زا ىﺮﮕﯾد ﺮﻬﻣ .درﻮﺧ ﻰﻣ .(23ﺮﯾﻮﺼﺗ) ﺖﺳا هدﺎﺘﺴﯾا اﺪﺧرﺎﻣ ىوﺮﺑور هﺎﮕﺸﯾﺎﯿﻧ ِرد ﺮﺑاﺮﺑ ﻪﮐ ﺖﯿﺼﺨﺷ ود ﺰﯿﻧ م.پ 2150 زا نﻮﮕﻧارﻮﮐ ﻪﺘــﺴﺟﺮﺑ ﺶﻘﻧ رد ىﺮﮕﯾد و رﺎــﻣ ﺮﯾﺮــﺳ ﺮﺑ ﻪﺘــﺴﺸﻧ ﻰﯾاﺪﺧ ﮏﯾ ،ﺮــﯾﻮﺼﺗ ﻰــﻠﺻا

.ﺪﻧراد ﺮﺳ ﺮﺑ راد خﺎﺷ جﺎﺗ ﺎﻬﻧآ ود ﺮﻫ .ﺪﻧا ﺖﺳد ﻪﺑ رﺎﻣ ﻰﯾﻮﻧﺎﺑ ىاﺪﺧ هرود زا ﻰــﺸﻘﻧ ىور ﺮﺑ رﺎﻣ ﺮﯾﺮــﺳ ﺮﺑ ﻪﺘــﺴﺸﻧ ىاﺪﺧ ﻦﯿﻤﻫ

.ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﯾﻮﺼﺗ ﻢﻫ (م.پ 1600 ـ 1900) خﺎﻤﻟﺎﮐﻮﺳ رﺎﻣ ﺖﺨﺗ ﺮﺑ م.پ 1700 شﻮﺷ زا ىا هرﺎﮕﻧ ﮓﻨﺳ رد ﻪﮐ ﻰﺼﺨﺷ ﺶﯾور ﺶﯿﭘ ﻪﮐ ىﺮﮕﺸﯾﺎﯿﻧ نﺎﺘﺳد ﺮﺑ وا .ﺪﺷﺎﺑ ﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ﺪﯾﺎﺑ ،ﻪﺘﺴﺸﻧ نﺎﯾﺎﭘ زا ﻰﯾاﺪﺧ ﺲﯾﺪﻨﺗ ﺮﺳ دﺮﮔ .(24ﺮﯾﻮﺼﺗ) ﺪﻧﺎﺸﻓا ﻰﻣ بآ هدﺎﺘﺴﯾا .ﺖﺳا هدز هﺮﺒﻨﭼ ىرﺎﻣ ،ﻪﺘﺴﺸﻧ ﻪﺑارا ﺮﺑ ﻪﮐ شﻮﺷ رد خﺎﻤﻟﺎﮐﻮﺳ هرود

.نﻮﮐاﺑ ﻞت ـ20ریﻮﺼت (ناریا یﻠم هزﻮم) :ﺬﺧام

.ﺶیماﻐﭼ ـ21ریﻮﺼت (ناریا یﻠم هزﻮم) :ﺬﺧام

.ﮏﻠیﺳ ـ22ریﻮﺼت (ناریا یﻠم هزﻮم) :ﺬﺧام .ﻦﻬﮐ مﻼیﻋ ـ23ریﻮﺼت

(روﻮﻟ هزﻮم) :ﺬﺧام

رد رﺎﻣ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ﻰﻣ ﺮﯾﻮﺼﺗ ار ﻰﻧادﺰﯾا ،ﻪﻧﺎﯿﻣ مﻼﯿﻋ زا ىﺮﻬﻣ ﺮــﺛا .ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﯿﺸﮐ نﻮﮔرﺎﻣ ﻰﻠﮑــﺷ ﻪﺑ نﺎﺸﻧﺎﺘﺳد ﺎﯾ ﺪﻧراد ﺖﺳد ﻰﻫﺎﮕــﺸﯾﺎﯿﻧ زاﺮﻓ ﺮﺑ ار (شا ﻪﻧﻮﮔرﺎﻣ نﺎﺘــﺳد ﺎﯾ) رﺎﻣ نﺎﻧآ زا ﻰﮑﯾ .ﺖﺳا هدﺮﺘﺴﮔ (ﻰﻨﻤﯾﺮﻫا ىﺎﻫوﺮﯿﻧ زا نآ ىراﺪﺳﺎﭘ ىاﺮﺑ ﺪﯾﺎﺷ) ﺖــﺳد ﻪﺑ ﻰﯾاﺪﺧ ﺲﯾﺪﻨﺗ ،(م.پ 1250) لﺎﮔ شﺎﺘﻧوا هرود زا ﻪﻘﻠﺣ شﺮــﺳ دﺮﮔ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ىرﺎﻣ و دراد ﺖــﺳد رد رﺎﻣ ود ﻪﮐ هﺪﻣآ ﻪﺳ ﻪﮐ ﺪﻫد ﻰﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻰﻧﺎﺴﻧا ىﺮﮕﯾد ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ﺶﻘﻧ .ﺖــﺳا هدز ﻪﺘﺳد نﺎﺳ ﻪﺑ ار رﺎﻣ .ﺪﻧا هدﺎﺘﺴﯾا ﻰﻧﺎﺒﻬﮕﻧ ﻪﺑ شﺮــﺳ ىﻻﺎﺑ ﺮﺑ رﺎﻣ .ﺪﯾد ناﻮﺗ ﻰﻣ مﻼﯿﻋ رد ﺰﯿﻧ ﺮﯿﺸﻤﺷ ﺎﯾ ﺎﺼﻋ هﺎﮔ .دﻮﺷ ﻰﻣ هﺪﯾد رﺎﯿﺴﺑ رﺎﻣ ﻢﻫ ﻪﻧﺎﯿﻣ مﻼﯿﻋ ىﺎﻫﺮﻬﻣ ىور ﺮﺑ ىدﺰﯾا نﻮﭼ هﺎﮔ ،ﺪﻧا هدز ﺮﺳ شا ﻪﻧﺎــﺷ زا ﺎﻫرﺎﻣ ﻪﮐ ىدﺰﯾا نﺎﺳ ﻪﺑ

.ﻦﺗرﺎﻣ دﺰﯾا ﺞﯾار ﻞﮑﺷ نﺎﻤﻫ ﻪﺑ هﺎﮔ و رﺎﻣ ﺖﺸﭘ ﺮﺑ راﻮﺳ رودارود .ﺖﺳا رﺎﻣ ﺰﯿﻧ ﺎﺸﯾﺮﯿﭘﺎﻧ ﺶﺘﻧوا نﺎﻣدﺎﯾ ﮓﻨﺳ ﻰﻠﺻا ﺶﻘﻧ .(Miroschedji, ¹⁹⁸¹,⁸) ﺪﻧا هﺪﻧﺎﺷﻮﭘ گرﺰﺑ رﺎﻣ ود ار ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ﺶﻘﻧ ،درﻮﺧ ﻰﻣ ﻢــﺸﭼ ﻪﺑ ﻢﻫ ﺮﮕﯾد رﺎﻣ ود م.پ 1300 زا نﺎﻣدﺎﯾ ﻦﯾا رد

و ﺪﻫد ﻰﻣ ﻞﮑــﺷ ار اﺪﺧ ﺖﺨﺗ ،هدز هﺮﺒﻨﭼ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺎــﻬﻧآ زا ﻰﮑﯾ .دراد ىﺎﺟ اﺪﺧ نﺎﺘﺳد رد ىﺮﮕﯾد ىﺎﻫ ﻞﮑﺷ و رﺎﯿﺴﺑ رﺎﻤــﺷ ﻪﺑ ﺖﻓﺮﯿﺟ ﺮﻨﻫ رد رﺎﻣ :تفریج .5.5 ﺖﻓﺮﯿﺟ ﻰﻧﻮﺑﺎﺻ ﮓﻨﺳ ىﺎﻫ فﺮﻇ ﻰﺳرﺮﺑ ﺎﺑ .دﻮﺷ ﻰﻣ هﺪﯾد نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﺰﯿﻧ ﺎﺠﻨﯾا رد .دﺮﻤﺷﺮﺑ نﺪﻤﺗ ﻦﯾا ىﺮﻨﻫ ىﻮﮕﻟا ﻦﯾﺮﺗ ﻢﻬﻣ ار رﺎﻣ ناﻮﺗ ﻰﻣ .(25ﺮﯾﻮﺼﺗ) هﺪﯾدﺮﮔ ﺶﻘﻧ ﻰﺘﻓﺮﯿﺟ ناﺪﻨﻣﺮﻨﻫ هﮋﯾو نﺎﯿﺑ ﻪﺑ ﻦﺗرﺎﻣ ىاﺪﺧ ناﻮﻠﻬﭘ» ﺶﻘﻧ ،دراد ﺖﯿﻤﻫا رﺎﯿﺴﺑ رﺎﺛآ ﻦﯾا ىور ﺮﺑ ﻪﮐ ﻰــﺸﻘﻧ نﺪﺷ ﻪﺘﻓﺎﯾ زا ﺶﯿﭘ .دراد ﺖﺳد رد ار رﻮﻧﺎﺟ ود ﻪﮐ ﺖــﺳا «ﻰﻧاﺮﯾا ﺶﻤﮕﻠﯿﮔ ار ﺶﻘﻧ ﻦﯾا هراﻮﻤﻫ نﺎــﺳﺎﻨﺷ نﺎﺘﺳﺎﺑ ،دور ﻞﯿﻠﻫ نﺪﻤﺗ رد كوروا هﺎــﺷدﺎﭘ ،ﻰﺨﯾرﺎﺗ ﺶﻤﮕﻠﯿﮔ ﻪﮐ ﻰﯾﺎﺠﻧآ زا .ﺪﻧﺪﻧاﻮﺧ ﻰﻣ نﺪﻤﺗ زا ﺲﭘ لﺎﺳ 300 ﻢﮐ ﺖﺳد) ﺖــﺳا هدﻮﺑ م.پ 2400 دوﺪﺣ و ﺪﻧاﻮﺧ ﻰﻧاﺮﯾا ناﻮﻠﻬﭘ ار ﺶﻘﻧ ﻦﯾا نﺎﻨﯿﻤﻃا ﺎﺑ ناﻮﺗ ﻰﻣ ،(ﺖﻓﺮﯿﺟ .ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺮﺑ نادور نﺎﯿﻣ ﻪﺑ ﺖﻓﺮﯿﺟ زا ﻪﮐ ﺖﺴﻧاد ﻰﯾﺎﻫ هرﺎﮕﻧا زا ار گرﺰﺑ ﻰﯾﺎﻫرﺎﻣ ،ناﻮﻠﻬﭘ ،فوﺮﻇ زا ىرﺎﯿﺴﺑ ىور ﺮﺑ نﺎﯿﻣ ﻦﯾا رد رﺎﻤﺷﺮﭘ ىﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﻪﮐ ﻰﻧارﻮﻧﺎﺟ دﺮﺑ دﺎﯾ زا ﺪﯾﺎﺒﻧ .دراد ﺖﺳد رد نﻮﭼ) ﺪﻧﻮﺷ ﻰﻣ هﺪﯾد ىﺮﺘﺧﺎﺑ ىﺎﯿﺳآ ﺦﯾرﺎﺗ ﺮﺳاﺮﺳ رد ﻪﯾﺎﻣ ﻦﺑ ﻦﯾا ﻪﺸﯾﺪﻧا رد ﺎﻫﻮﮕﻟا ﻦﻬﮐ ﻦﯾﺮﺗ هدﻮﺘﺳ زا ،(رﺎﻣ و ﻰﻫﻮﮐ ﺰﺑ ،ﺮﯿــﺷ ،وﺎﮔ ﻦﯾا زا ناﻮﻠﻬﭘ ﺪﺳر ﻰﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ .ﺪﻧا ﻦﯿﻣزﺮــﺳ ﻦﯾا نﺎﻣدﺮﻣ ﻰﻧﺎﺘﺳﺎﺑ .دﺮﯿﮔ ﻰﻣ ﻰﯾﺎﻧاﻮﺗ ﺎﯾ وﺮﯿﻧ ،ﻪﺘﻨﭙﺳ نارﻮﻧﺎﺟ .ﺪﻨﻫد ﻰﻣ ﻞﮑﺷ ﻦﯿﻫﺎﺷ و رﺎﻣ ،ار ﻰﺸﺧﺮﭼ و ﻰﺒﯿﮐﺮﺗ ﺶﻘﻧ ﺮﮕﯾد ﺮﻨﻫ ﺎﺑ دور ﻞﯿﻠﻫ نﺪﻤﺗ ىﺎﻫ ﻪﯾﺎﻣ ﻦﺑ و شﻮﻘﻧ رﺎﮑﺷآ طﺎﺒﺗرا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻨﻬﭘ و ﺖﻓﺮﯿﺟ ﻪﮐ ﻦﯾا ﻪﺑ نﺎﺳﺎﻨﺷ نﺎﺘﺳﺎﺑ زا ىرﺎﯿﺴﺑ روﺎﺑ و ىﺮﻣﻮﺳ ىﺎﻫرﺎﺘﺷﻮﻧ رد هرﺎﺷا درﻮﻣ ﻰﺸَﻫﺮَﻣ و َتَرَا نﺎﻤﻫ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻰﻣ ﺶﯿﻧﺪﻤﺗ ﻰﻠﺑﺎﺑ نﺎﺑز ﻪﺑ ﻪﮐ ﺎﻧﺎﺗا ﻰﻧادور نﺎﯿﻣ هرﻮﻄﺳا ﻦﺘﻣ ﺶﻧاﻮﺧ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ىﺮﻣﻮﺳ .ﺪﺷﺎﺑ هرﺎﮕﻧا ﻦﯾا ﻢﻬﻓ ىاﺮﺑ ىﺪﯿﻠﮐ ﺪﻧاﻮﺗ ﻰﻣ ،ﺖﺳا ﺖﺳد رد ﻰﻣﻼﯿﻋ و بﺎﻘﻋ .هﺪﺷ هرﺎﺷا رﺎﻣ و بﺎﻘﻋ نﺎﯿﻣ ﻰﻨﻤﺷد ﻪﺑ نﺎﺘﺳاد ﻦﯾا رد ﻪﭽﺑ ،هدﺮﮐ دﺎﯾ ﺪﯿﺷرﻮﺧ ىاﺪﺧ ﺶﻤﺷ دﺰﻧ ﻪﮐ ىﺪﻨﮔﻮﺳ فﻼﺧﺮﺑ نﺎﻬﻨﭘ ﺮﻧ وﺎﮔ ﮏﯾ ﻪﺷﻻ رد ﺶﻤﺷ ﻰﯾﺎﻤﻨﻫار ﺎﺑ رﺎﻣ .ﺪﻌﻠﺑ ﻰﻣ ار رﺎﻣ نآ نورد ﻪﺑ ﻪــﺷﻻ زا ندرﻮﺧ ىاﺮﺑ بﺎﻘﻋ ﻪﮐ ﻰﻣﺎﮕﻨﻫ .دﻮــﺷ ﻰﻣ .(^Dalley, ²⁰⁰⁰, ¹⁸⁹) دﺮﯿﮔ ﻰﻣ مﺎﻘﺘﻧا وا زا رﺎﻣ ،دور ﻰﻣ ﻢﺸﭼ ﻪﺑ ﮓﻨﻠﭘ ﺎﺑ رﺎﻣ لاﺪﺟ زا ﺰﯿﻧ ىﺮﮕﯾد ﺶﻘﻧ ،ﺖﻓﺮﯿﺟ ىﺎﻫ فﺮﻇ ىور ﺮﺑ .ﺖﺳا هدروﺎﯿﻧ ﺖﺳد ﻪﺑ نآ ﺮﯿﺴﻔﺗ ىاﺮﺑ ىﺪﻨﺳ زﻮﻨﻫ هﺪﻧرﺎﮕﻧ ﻪﮐ درﻮﺧ ﻰﻣ ىاﺮﺑ ىدﺎﻤﻧ ناﻮــﺗ ﻰﻣ ﺰﯿﻧ ار ﻢﻫ رد هﺪﯿﭽﯿﭘ رﺎــﻣ ود ﺮــﯾوﺎﺼﺗ ىاﺮﺑ ﺶﻨﻬﮐ ﺶﻘﻧ ﺐﺒــﺳ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﺖﻓﺮﯿﺟ رد رﺎﻣ .ﺖــﺴﻧاد ىرورﺎﺑ

.ﺖﺳا هدز ﻪﻘﻠﺣ ﺎﻫ ﮓﻨﺗ و ﺎﻫ ىرﻮﺧ بآ رود ،بآ زا ﻰﻧﺎﺒﻬﮕﻧ ،ﺖﻓﺮﯿﺟ نﺎﻣدﺮﻣ ﻪﺸﯾﺪﻧا رد ﺎﻫ بآ ﺎﺑ رﺎﻣ ﻰﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻪﻧﺎﺸﻧ ﺮﮕﯾد ﻪﮐ ﻰﻧارﺎﺑ ﻦﺘﺴﺑآ ىﺎﻫﺮﺑا زا ﺖــﺳا ىﺰﯿﮕﻧا لد و ﻪﻧﺎﻓﺎﺑ لﺎﯿﺧ ﺶﻘﻧ وﺎﮔ شود ﺮﺑ و ﻦﯿﻣز ﺮﺑ نﺎﭽﯿﭘ ﻰﯾﺎﻫرﺎﻣ نﺎــﺳ ﻪﺑ شرﺎﺑ مﺎﮕﻨﻫ ﻪﺑ ﺪﻨــﺳ ناﻮﺗ ﻰﻣ ار ﺶﻘﻧ ﻦﯾا .ﺪﻧﺰﯾر ﻰﻣ (ﻦﯿﻣز هﺪــﻨﯾﺎﻤﻧ و ﺮﻬﻈﻣ) .ﺖﺴﻧاد رﺎﻣ ﻦﯾدﺎﻤﻧ ىﺎﻨﻌﻣ ﻢﻬﻓ ىاﺮﺑ ﻰﻤﮑﺤﻣ نآ زا ﺮﺳ ﻰﯾﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ﻪﮐ ﺖﺳا ىا هزﻮﮐ ،ﺮﮕﯾد ىﺎﺘﻤﻫ ﻰﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮏﯾ بآ ىﺎﻫ جﻮﻣ ﺶﻘﻧ .هدﺎﺘﺴﯾا ﻰﻧﺎﺒﻬﮕﻧ ﻪﺑ نآ ىﻮﺳ ود رد رﺎﻣ و هدروآ نوﺮﯿﺑ

.ﺪﺸﺨﺑ ﻰﻣ نوﺰﻓا ﻰﯾوﺮﯿﻧ ار ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا ﻰﯾﻮﮕﻟا ﻦﻬﮐ ىﺎﻨﻌﻣ هزﻮﮐ ىور ﺮﺑ ىﺎﻫ ﻪﺘﺨﺗ ،هﺪﻧﺎﻣ ﺎﺟ ﻪﺑ دور ﻞﯿﻠﻫ نﺪﻤﺗ زا ﻪﮐ ىﺮﮕﯾد ﺪﻨﻤﺷزرا رﺎﺛآ

.نهک ملایع ـ24ریوصت (نوگناروک هبیتک زا یحارط :ﭗچ ،روول هزوم :تسار) :ﺬخام

.تفریج ـ25ریوصت (ناریا یلم هزوم) :ﺬخام

ار دﻮﺧ مد ﻪﮐ ﻰﯾﺎﻫرﺎﻣ ﺶﺧﺮﭼ ﺎﺑ نﺎﺸﯾﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻰﻔﯾﺮﻇ ىزﺎﺑ ﻰﮕﻧادوﺎﺟ ﺎﺑ رﺎﻣ طﺎﺒﺗرا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ .دﺮﯿﮔ ﻰﻣ ﻞﮑﺷ ﺪﻧا ﻪﺘﻓﺮﮔ نﺎﻫد ﻪﺑ نﺎﻫد ﻪﺑ ار دﻮﺧ مد ﻪﮐ ىرﺎﻣ هرﺎﮕﻧا ،نﺎﺘﺳﺎﺑ روﺎﺧ نﺎﻣدﺮﻣ ﻪﺸﯾﺪﻧا رد ىا هرود و ﻰﺸﺧﺮﭼ تاذ و ﻪﻧاﺮﮐ ﻰﺑ نﺎﻣز ﻪﺑ ﺖﺳا ىا هرﺎﺷا ًﺎﺒﻟﺎﻏ ،ﻪﺘﻓﺮﮔ لﺎﻤﺘﺣا و ﺖﺨﺑ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ىزﺎﺑ ﮏﯾ ىور ﺮﺑ نآ ﺶﻘﻧ ور ﻦﯾا زا ،ﻰﮔﺪﻧز .ﻪﻧﺎﻣز ىزﺎﺑ و ﻰﮔﺪﻧز ﻪﺧﺮﭼ ﻰﻧﺎﯾﺎﭘ ﻰﺑ زا ﺪﺷﺎﺑ ىدﺎﻤﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ﻰﻣ ﺖﻓﺎﯾ ﻪﺘﺧﻮﺳﺮﻬﺷ رد هرود ﻦﯿﻤﻫ زا نﺎــﺴﻤﻫ ىزﺎﺑ ﻪﺘﺨﺗ ﮏﯾ رﺎﺛآ ﻦﯾا .(26ﺮﯾﻮﺼﺗ) ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ سﻮﻨﺑآ بﻮﭼ ﺎﺑ ﻪﮐ هﺪــﺷ زا ﺶﯿﭘ هﺪﺳ ﻪﺳ و ^III روا ىزﺎﺑ ﻪﺘﺨﺗ زا ﺶﯿﭘ هﺪــﺳ ود دوﺪﺣ ﻪﮐ ﺪﻧا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ مﻮﺳ ﭗﺗﻮﻬﻨﻣآ رﻮﮔ زا ،هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺎﯾ ىﺮﺼﻣ ىزﺎﺑ ﻪﺘﺨﺗ .ﺖــﺴﻧاد نﺎﻬﺟ رد ىزﺎﺑ ﻪﺘﺨﺗ ىﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾﺮﺗ ﻦﻬﮐ ناﻮــﺗ ﻰﻣ ار هراﺰﻫ ﻪﻤﯿﻧ زا داﺪﻬﺷ رد هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺮﺛا ﻦﯾﺮﺗ ﻢﻬﻣ :دادهش .6.5 ﻢﭼﺮﭘ ﻦﯾﺮﺗ ﻦﻬﮐ ﻪﮐ ﺖﺴﻧاد ﻦﯿﻏﺮﻔﻣ ﯽﻤﭼﺮﭘ ناﻮﺗ ﯽﻣ ار م.پ مﻮﺳ ﺮﺑ ﻪﺘﺴﺸﻧ ﯽﯾﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ،نآ ﯽﻠﺻا ﺶﻘﻧ .ﺖــﺳا هﺪﺷ هﺪﯿﻣﺎﻧ نﺎﻬﺟ زا جوز رﺎﻬﭼ .ﺪﻧا هدز ﻪﻘﻠﺣ شدﺮﮔ ﺮﮕﺸﯾﺎﯿﻧ رﺎﻬﭼ ﻪﮐ ﺖــﺳا ﺮﯾﺮﺳ ﻪﮐ ﺪﻧﻮﺷ ﯽﻣ هﺪﯾد ﺮﯾﻮﺼﺗ ﻦﯾا ﻦﯿﯾﺎﭘ و ﻻﺎﺑ رد هﺪﯿﻨﺗ ﻢﻫرد يﺎﻫرﺎﻣ ﻦﻬﮐ نﺎﻣدﺮﻣ ﻪﺸﯾﺪﻧا رد ناﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا و ﺎﻫرﺎﻣ ﯽﮕﺘــﺴﺑاو ﻪﺑ رﺎﺑ ﺮﮕﯾد .(27ﺮﯾﻮﺼﺗ) دراد هرﺎﺷا ﻦﯿﻣزﺮﺳ ﻦﯾا تﻼﻏ ﺎﯾ بآ يراﺪﻬﮕﻧ ياﺮﺑ ﻪﮐ داﺪﻬﺷ گرﺰﺑ يﺎﻫ ﻪﻨﯿﻟﺎﻔﺳ يور هدز ﻪﻘﻠﺣ يﺎﻫرﺎﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .دراد رﻮﻀﺣ رﺎﻣ ﺰﯿﻧ ﺪﻧا ﻪﺘﻓر ﯽﻣ رﺎﮐ ﻪﺑ .ﺪﯾد ﻪﭙﺗ ﻦﯾا ﻦﯿﻏﺮﻔﻣ يﺎﻫ فﺮﻇ ﻒﮐ رد ناﻮﺗ ﯽﻣ ار

ﺶﻘﻧ .ﺖــﺳﺎﻫ ﺞﻨﮔ زا ﺶﯿﻧﺎﺒﻬﮕﻧ ،رﺎﻣ هرﺎﺑرد ﻦﻬﮐ يﺎﻫروﺎﺑ زا ﻦﯿﻤﻫ ﺎﺑ ﺪﯾﺎــﺷ داﺪﻬــﺷ نادﺮﻫﻮﮔ ﮏﯾ يور ﺮﺑ هدز هﺮﺒﻨﭼ يرﺎﻣ

.ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺷ هﺪﯿﺷاﺮﺗ ﻪﺸﯾﺪﻧا لوا و مود هراﺰﻫ نﺎﺘﺳﺮﻟ زا ﻪﮐ ىرﺎﺛآ نﺎــﯿﻣ رد :ناتسرل .7.5 ناﻮﻠﻬﭘ ﺎﯾ هﺪﻨﻨﮐ مار ﺶﻘﻧ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫﺮــﺳ قﺎﺠﻨﺳ ،هﺪﯾدﺮﮔ ﺖﻓﺎﯾ م.پ ﻦﯾا .ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻪﮕﻧ ار ىرﺎﻣ ﺖــﺳد ﺮﻫ ﻪﺑ ﻪﮐ درﻮﺧ ﯽﻣ ﻢــﺸﭼ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا يﺎﻫﺮﻬﻣ ﺶﻘﻧ ﺮﺑ ار راد خﺎــﺷ جﺎﺗ ﺎﺑ دﺰﯾا ﺎﯾ نﺎــﺴﻧا ﺖﺳد رد و نﺎﺘــﺳﺮﻟ ﻰﻏﺮﻔﻣ ىﺎﻫﺮﺒﺗ يور ﺮﺑ رﺎﻣ .ﺖﻓﺎﯾزﺎﺑ ناﻮﺗ ﯽﻣ .(28ﺮﯾﻮﺼﺗ) دﻮﺷ ﻰﻣ هﺪﯾد ﻢﻫ م.پ 1200 زا ﻰﻗﺎﺠﻨﺳ ﺮﺑ ﻰﯾﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا

نایماس و ناییایرآ یخیرات نایدا رد رام .6

ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﯿﻫﻮﮑﻧ ىرﻮﻧﺎﺟ رﺎﻣ ،نﺎﯿﻣﺎﺳ ﻰﻨﯾد ﺮﯿﻃﺎﺳا و ﻪﺸﯾﺪﻧا رد زا ﻰﭽﯿﭘﺮﺳ ﻪﺑ ﺖﺸﻬﺑ رد ار اﻮﺣ و مدآ ﺎﺗ دﺰﯿﺧ ﻰﻣ ﺮﺑ نﺎﻄﯿﺷ ىرﺎﯾ ﻪﺑ ﺲﭘ» :ﺪﻨﮐ ﻰﻣ ﻦﯾﺮﻔﻧ ار وا هﺎﻨﮔ ﻦﯾﺪﺑ اﺪﺧ و ﺪﯾﺎﻤﻧ اﻮﻏا ﺪﻧواﺪﺧ نﺎﻣﺮﻓ و ﻢﯾﺎﻬﺑ ﻊﯿﻤﺟ زا ،يدﺮﮐ رﺎﮐ ﻦﯾا ﻪﮐ نﻮﭼ :ﺖﻔﮔ رﺎﻣ ﻪﺑ اﺪﺧ ﺪﻧواﺪﺧ و ﺖﻓر ﯽﻫاﻮﺧ هار ﺖﻤﮑﺷ ﺮﺑ .ﯽﺘﺴﻫ ﺮﺗ نﻮﻌﻠﻣ اﺮﺤﺻ تﺎﻧاﻮﯿﺣ ﻪﻤﻫ زا رد و نز و ﻮﺗ نﺎﯿﻣ رد تواﺪﻋ و ،درﻮﺧ ﯽﻫاﻮﺧ كﺎﺧ تﺮﻤﻋ مﺎﯾا مﺎﻤﺗ ﻮﺗ و ﺪﯿﺑﻮﮐ ﺪﻫاﻮﺧ ار ﻮﺗ ﺮﺳ وا .مراﺬﮔ ﯽﻣ يو ﺖﯾرذ و ﻮﺗ ﺖﯾرذ نﺎﯿﻣ .(15 و 14 ،مﻮﺳ بﺎﺑ ،ﺶﯾاﺪﯿﭘ) «ﺪﯿﺑﻮﮐ ﯽﻫاﻮﺧ ار يو ﻪﻨﺷﺎﭘ ىژا ﺎﻫ ﺖــﺸﯾ رد .ﺪﻨﻧاﻮﺧ ﻰﻣ ﻰﻨﻤﯾﺮﻫا ار رﺎﻣ ﺰﯿﻧ ﻰﯾﺎﯾرآ نﺎﯾدا نآ ،جورد ﺪﻨﻣروز رﺎﯿﺴﺑ ﻮﯾد نآ» :دﻮــﺷ ﻰﻣ ﻒﯿﺻﻮﺗ ﻦﯿﻨﭼ (رﺎﻣ) ﻦﻤﯾﺮﻫا ﻪﮐ ﻰﺟورد ﻦﯾﺮﺗﺪﻨﻣروز نآ ،نﺎﻬﺟ نﺎــﺳر ﺐﯿﺳآ ﺪﻧورد ﺪﻨﻣﻮﺘــﺳا نﺎﻬﺟ رد ﻰﮔرﺎﯿﺘﭘ ﻪــﺑ ﻪــﺷا نﺎﻬﺟ ندﺮﮐ هﺎﺒﺗ ىاﺮــﺑ .(8 ﺪﻨﺑ ،9 تﺎﻫ ،ﺎﻨﺴﯾ) «ﺪﯾﺮﻓﺎﯿﺑ دﻮﺟﻮﻣ ﻦﯿﻤﻫ زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ﺰﯿﻧ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ رد (كﺎﺤﺿ) ﻪﮐﺎﻫد ىژا

.دراد ﻪﻧﺎﺷ ﺮﺑ رﺎﻣ و ﺖﺳا ﺪﯿﻠﭘ ﻪﺑﻮﺗ شﺮﯾﺬﭘ ىﺎﻫ طﺮﺷ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻰﺘﺸﺗرز سﺪﻘﻣ نﻮﺘﻣ ﻪﯾﺎﭘﺮﺑ

.ﺖﺳا رﺎﻣ ﻦﺘﺸﮐ ،گرﺰﺑ نﺎﻫﺎﻨﮔ ىاﺮﺑ شزﺮﻣآ ﺐﻠﻃ و هﻮﮐ رد ﻪﮐ هﺪﺷ هﺪﯿﻣﺎﻧ ﻰﻫا ،ادو ﮓﯾر رد ﻰﻨﻤﯾﺮﻫا راﺪﻧﺎﺟ ﻦﯾا ﺮﺑ بﺎﺗو ﭻﯿﭘ ناراﺰﻫ ﺎﺑ وا .ﺪــﻨﻨﮐ ﻰﻣ ﺶﯾرﺎﯾ ناﻮﯾد و دراد ﻦﮑــﺴﻣ .ﺖﺳا ﻰﻟﺎــﺴﮑﺸﺧ ﻞﻣﺎﻋ و دﺪﻨﺑ ﻰﻣ ار از نارﺎﺑ ىﺎﻫﺮﺑا هار هﻮﮐ زاﺮﻓ .ﺪﺸﮐ ﻰﻣ ار وا هدﺮﮐ دﺮﺒﻧ رﺎﻣ ﻦﯾا ﺎﺑ ﺪﻨﻣوﺮﯿﻧ هرﺪﻨﯾا

.هتخوسرهش :نییاپ ،تفریج :لااب ـ26ریوصت (ناریا یلم هزوم) :ﺬخام

.دادهش ـ27ریوصت (ناریا یلم هزوم) :ﺬخام .ناتسرل ـ28ریوصت

(ناریا یلم هزوم) :ﺬخام

ىا هﺮﻬﭼ ﺎﻫرﺎﺑ ،نﺎﺘــﺳﺎﺑ روﺎﺧ نﺎﻣدﺮﻣ نﺎﯾدا و ﻪــﺸﯾﺪﻧا رد رﺎﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا دﺮﯿﮔ ﻰﻣ راﺮﻗ ناﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا و نادﺰﯾا رﺎﻨﮐ رد ﺎﯾ ﺪﺑﺎﯾ ﻰﻣ سﺪﻘﻣ و ﻰﻣﺎﻣ ،اﺪﯾز ﺶﯿﮔ ﻦﯿﻧ ،ﻮﻣﺎﺨﻟ و ﻮﻤﺨﻟ ،ﺖﻣﺎﯿﺗ :مﺎﻧ ﺎﺑ نادور نﺎﯿﻣ رد ،ﺖﺟاو ،ﺖﺗﻮﻧ ﻪﻧر ،شدﺎﮐ ،ﺲﯾﺮﯾزوا ،مﻮﺗآ مﺎﻧ ﺎﺑ ﺮﺼﻣ رد ؛ﻪﺗرﺎﺘــﺳا .ﺎﺸﺳ و ﻰﮐﻮﺳاو ،ﺎﺳﺎﻧﺎﻣ ،ﺎﮔﺎﻧ مﺎﻧ ﺎﺑ ﺪﻨﻫ رد و ؛ﺮِﮔ ﻪﺳ تﺮﻣ و ﺎﮐ ﺐﻬﻧ .ﺪﻨﻧاد ﻰﻣ ﺮﮔ نﺎﻣرد ﺎﯾ ﺪﯾوﺎﺟ ار رﺎﻣ ﻰﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ىﺎﻫ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺶﻘﻧ ﻪﮐ ناﺮﯾا ﻰﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ىﺎﻫ ﻪﭙﺗ زا هﺪﺷ ﺖﻓﺎﯾ رﺎﺛآ ىور ﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ اﺪﺧ وا ﺪﯾﺎﺷ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ﻰﻣ حﺮﻄﻣ ار ضﺮﻓ ﻦﯾا ،ﺪﻧراد ﺖﺳد ﻪﺑ رﺎﻣ نﺎﺴﻧا ىرورﺎﺑ ﺎﯾ ﻰﮕﻧادوﺎﺟ ﻪﻧﺎــﺸﻧ ﻪﺑ ار ﻰﯾﺎﻫرﺎﻣ ﻪﮐ ﺖــﺳا ﻰﯾﻮﻧﺎﺑ ىاﺪﺧ ﺎﯾ

هجیتن

ِنﺎﺴﻧا ﺶﻘﻧ ،ﻪﺸﯾﺪﻧا ﻦﯾا تﺎﺒﺛا ىاﺮﺑ .ﻪﺘــﺷاد ﻪﮕﻧ دﻮﺧ نﺎﺘــﺳد رد ،نادور نﺎﯿﻣ ﺮﯿﻈﻧ ﻰﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ىﺎﻫ نﺪﻤﺗ ﺮﮕﯾد رﺎﺛآ نﺎﯿﻣ رد ﺖﺳد ﻪﺑرﺎﻣ درﻮﻣ نارود نآ رد ﻰﻧﺪﻤﺗ ﻦﯿﺑ تاﺮﯿﺛﺎﺗ شﺮﯾﺬﭘ ﺎﺑ نﺎﻧﻮﯾ و ﺪﻨﻫ ،ﺮﺼﻣ ﺞﯾار ىﺎﻫروﺎﺑ ﻰﺳرﺮﺑ و نﺎﺴﻤﻫ ىﺎﻫ ﻪﯾﺎﻣ ﻦﺑ دﻮﺟو .ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻰﺳرﺮﺑ ﺖﺧﺎﺳ نﻮﻤﻨﻫر هﺎﮔﺪﯾد ﻦﯾا ىﻮﺳ ﻪﺑ ار ﺎﻣ ﻰﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ىﺎﻫ نﺪﻤﺗ ﻦﯾا رد نﺎﯾدا جاور زا ﺶﯿﭘ و ىرورﺎﺑ ناﻮﻧﺎﺑ ىاﺪﺧ ﺶﺘﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﮕﻨﻫ رد ﺎﻫرﺎﻣ ﻪﮐ ﻦﯾا ﺎﻣا ،ﺪﻧا هدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﻰﻧاواﺮﻓ سﺪﻘﺗ زا ،ﻰﻣﺎﺳ و ﻰﯾﺎﯾرآ ﺰﮐﺮﻣدﺮﻣ ﻪﺑ ،ﻪﻨﯾﺮﻧ ىاﺪﺧ ﺶﺘﺳﺮﭘ جاور و ناﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا مﺎﻘﻣ لﺰﻨﺗ ﺎﺑ سﺪﻘﺗ و ماﺮﺘﺣا .دﻮﺷ ﻰﻣ لﺪﺑ ﻰﻨﻤﯾﺮﻫا ﺪﯿﻠﭘ ىﺎﻫوﺮﯿﻧ ﺎﺑ ﻪﺘﺴﺒﻤﻫ و ﻰﻧﺎﻄﯿﺷ ﻰﻫﺎﮕﯾﺎﺟ

ﻊبانم تسرهف

.ناﺮﻬﺗ ،ﻦﺸﻠﮔ ﺮﺸﻧ ،ﻰﺧﺮﻓ نﻼﺟﺎﺑ ﻢﺟﺮﺘﻣ ،ﺪﻨﻫ ﺮﯿﻃﺎﺳا ،(1373) ﺎﮑﯿﻧورو ،ﺲﻧﻮﯾا .ناﺮﻬﺗ ،ﻪﻤﺸﭼ ،ﺦﯾرﺎﺗ ﺎﺗ هرﻮﻄﺳا زا ،(1377) دادﺮﻬﻣ ،رﺎﻬﺑ

.ناﺮﻬﺗ ،نادﺰﯾ ،ناﺮﯾا رد ﺮﻬﻣ ﺦﯾرﺎﺗ ،(1375) م ،ﻰﻧﺎﯿﺑ

.ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،2و1ج ،ﺎﻫ ﺖﺸﯾ ،(1356) ﻢﯿﻫاﺮﺑا ،دوادرﻮﭘ تارﺎــﺸﺘﻧا ،نﺎﺑزﺮﻣ ﺰﯾوﺮﭘ ﻪﻤﺟﺮﺗ ،ﺮــﻨﻫ ﺦﯾرﺎﺗ ،(1368) .و .ه ،ﻦــﺴﻨﺟ

.ناﺮﻬﺗ ،ﻪﺒﯿﺘﮐ ،ىداﺰﻬﺑ ﻪﯿﻗر ﻢــﺟﺮﺘﻣ ،ﺎﻫدﺎﻤﻧ ىا هرﺎﮕــﻧ ﮓﻨﻫﺮﻓ ،(1380) ﺰــﻤﯿﺟ ،لﺎﻫ

.ناﺮﻬﺗ ،ﺮﺻﺎﻌﻣ ﮓﻨﻫﺮﻓ تارﺎﺸﺘﻧا نﺎﻣزﺎــﺳ ،ناﺮﮕﯾد و مارآ ﺪﻤﺣا ﻢﺟﺮﺘﻣ ،نﺪﻤﺗ ﺦﯾرﺎﺗ ،(1365) ﻞﯾو ،ﺖﻧارود

.ناﺮﻬﺗ ،ﻰﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا شزﻮﻣآ و تارﺎﺸﺘﻧا ﺮﺼﻣ و نادور نﺎﯿﻣ ،ناﺮﯾا رد ﺮﯿﺷ ىﻮﮕﻟا ﻦﻬﮐ ،(1391) ﻦﯾﺪﻟارﺪﺻ ،ىﺮﻫﺎﻃ

.93 ـ 83 ﺺﺻ ،49 هرﺎﻤﺷ ،ﻰﻤﺴﺠﺗ ىﺎﻫﺮﻨﻫ -ﺎﺒﯾز ىﺎﻫﺮﻨﻫ ﻪﯾﺮﺸﻧ ، نﺎﺘﺳﺎﺑ ،نﺎﻬﺟ و ناﺮﯾا ﺮﯿﻃﺎﺳا و ﮓﻨﻫﺮﻓ رد ناﻮﻧﺎﺑدﺰﯾا ،(1393) ﻦﯾﺪﻟارﺪﺻ ،ىﺮﻫﺎﻃ

.ناﺮﻬﺗ ،نﺎﻧز تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ و ناﺮﮕﻨﺷور .مﻮﺳ پﺎﭼ ،مﻼﯾا تارﺎﺸﺘﻧا ،(2002) سﺪﻘﻣ بﺎﺘﮐ ﻪﺤﯿﻠﻣ ﻢﺟﺮﺘﻣ ،ﻰﺘﻨــﺳ ىﺎﻫدﺎﻤﻧ رﻮﺼﻣ ﮓﻨﻫﺮﻓ ،(1379) ﻰــﺳ .ﻰﺟ ،ﺮﭘﻮﮐ .ناﺮﻬﺗ ،دﺎﺷﺮﻓ ﺮﺸﻧ ،نﺎﯿﺳﺎﺑﺮﮐ ،ىزﺮﻣاﺮﻓ ﻰﻘﺗ ﺪﻤﺤﻣ ﻪــﻤﺟﺮﺗ ،نﺎﻣز رﺬﮔ رد ﺮﻨﻫ ،(1374) ﻦــﻠﻫ ،ﺮﻧدرﺎﮔ

.ناﺮﻬﺗ ،هﺎﮕﻧ تارﺎﺸﺘﻧا ﺪﯿﻬــﺷ تارﺎــﺸﺘﻧا ،ﻰﺒﯿﺒﺣ زوﺮﻬﺑ ﻢﺟﺮﺘﻣ ،ناﺮﯾاﺮﻨﻫ ،(1377) هرﺪﻧآ ،راﺪﮔ

.ناﺮﻬﺗ ،ﻰﺘﺸﻬﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ،ﻰﻤﯾﺮﮐﺮﻐﺻا ﻪﻤﺟﺮﺗ ،نﺎــﺷﺎﮐ ﮏﻠﯿﺳ ،(1379) ﻦﻣور ،ﻦﻤــﺷﺮﯿﮔ

.ناﺮﻬﺗ ،لوا ﺪﻠﺟ ،رﻮﺸﮐ ﻰﮕﻨﻫﺮﻓ ثاﺮﯿﻣ تارﺎﺸﺘﻧا ،رﻮﭘ ﻞﯿﻋﺎﻤﺳا ﻢــﺳﺎﻘﻟاﻮﺑا ﻢﺟﺮﺘﻣ ،ﺮﺼﻣ ﺮﯿﻃﺎــﺳا ،(1381) .ژ ،ﻮﯾو

.ناﺮﻬﺗ ،ناورﺎﮐ ﺮﺸﻧ ،ﺎﯿﻧزوﺮﯿﻓ زوﺮﯿﻓ ﻢﺟﺮﺘﻣ ،مﻼﯿﻋ هﺪــﺸﻤﮔ ىﺎﯿﻧد ،(1371) ﺮﺘﻟاو ،ﺰﺘﻨﯿﻫ

.ناﺮﻬﺗ ،ﻰﮕﻨﻫﺮﻓ و ﻰﻤﻠﻋ

Assmann, ^J (¹⁹⁹⁵), ^{EgyptianSolarReligionintheNewKing}-

dom, ^Routledge, ^London.

Collon, ^Dominique (¹⁹⁹⁵), ^{AncientNearEasternArt}, ^Univer-

sityofCaliforniaPress, ^California.

Coomaraswamy, ^{Ananda K} (²⁰⁰¹), ^{Mythsand Legends of}

theHindusandBhuddhists, ^{AdvaitaAshrama}, ^Kolkata.

Dalley, ^Stephanie, ^ed (²⁰⁰⁰), ^MythsfromMesopotamia. ^Cre-

ation, ^{The Flood}, ^Gilgamesh, ^{and Others}, ^{Oxford University}

Press, ^NewYork.

Dowson, ^John (²⁰⁰³), ^{ClassicalDictionaryofHinduMythology}

andReligion, ^Geography, ^History, ^{KessingerPublishing}, ^Montana.

Elgood, ^Heather (²⁰⁰⁰), ^{Hinduism and theReligious Arts},

Cassell, ^London.

Erman, ^Adolf, ^{Hermann Grapow} (¹⁹⁶³), ^{Wörterbuch der}

ägyptischenSprache, ^Akademie-^Verlag, ^Berlin.

Frankfort, ^Henri (¹⁹⁵⁵), ^{Stratified Cylinder Seals from the}

Diyala Region, ^{OrientalInstitute}Publications72, ^Universityof

ChicagoPress, ^Chicago.

Graves, ^Robert (¹⁹⁵⁵), ^{TheGreekMyths}, ^PenguinBooks, ^London.

Grimal, ^Pierre (¹⁹⁹⁶), ^{TheDictionaryofClassicalMythology},

Wiley-^Blackwell, ^NewJersey.

Hart, ^George (²⁰⁰⁵), ^{DictionaryofEgyptiangodsandgod}-

desses, ^Routledge, ^London.

Jones, ^Constance (²⁰⁰⁷), Encyclopedia of Hinduism, ^Info-

basePublishing, ^NewYork.

Jordan, ^Michael (²⁰⁰²), Encyclopedia ofGods, ^{Kyle Cathie}

Limited, ^London.

Kerenyi, ^Karl (¹⁹⁵⁹), ^{TheHeroesoftheGreeks}, ^Thames&

Hudson, ^London.

Miroschedji, ^P (¹⁹⁸¹), ^{Ledieuélamiteauserpentetauxeaux}

jaillissantes, ^{IranicaAntiqua}, ^No16, ^pp. ²-²⁸.

Pinch, ^Geraldine (²⁰⁰³), ^{Egyptianmythology}, ^aguidetothe

gods, ^goddesses, ^{andtraditionsofancientEgypt}, ^OxfordUni-

versityPress, ^NewYork.

PottsD. ^T (¹⁹⁹⁹), ^TheArchaeologyofElam, ^Formationand

Transformation ofan AncientIranianState, ^{CambridgeWorld}

Archaeology, ^{CambridgeUniversityPress}.

Price, ^{Ira Maurice} (¹⁹⁰⁰), ^{Notes on the Pantheon of the}

GudeanCylinders, ^{TheAmericanJournalofSemiticLanguages}

andLiteratures, ^Vol. ¹⁷, ^No. ¹, ^pp. ⁴⁷-⁵³.

Thorkild, ^Jacobsen (¹⁹⁶⁸), ^{TheBattlebetweenMardukandTia}-

mat, ^{JournaloftheAmericanOrientalSociety}, ^No88, ^pp. ¹⁰⁴-¹⁰⁸.

Wilkes, ^J. ^J (¹⁹⁹²), ^TheIllyrians, ^{BlackwellPublishing}, ^NewJersey.