بحران در هدف حقوق مدرن تأملی در مفهوم «پیشرفت» و نسبت آن با حقوق مدرن

(1)

ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ رود ، ة 49 ﺷ ، ةرﺎﻤ 1 رﺎﻬﺑ ، 1398 تﺎﺤﻔﺻ ، 68

- 51

نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ فﺪﻫ رد ناﺮﺤﺑ

مﻮﻬﻔﻣ رد ﻲﻠﻣﺄﺗ

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ «

نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ﺎﺑ نآ ﺖﺒﺴﻧ و

ﻲﺑﺎﻬﺷ يﺪﻬﻣ



رﺎﻴﺸﻧاد نﺎﻬﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﺼﺘﻗا و يرادا مﻮﻠﻋ ةﺪﻜﺸﻧاد قﻮﻘﺣ هوﺮﮔ

) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :

7 / 8 / 1396 - ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ :

9 / 12 / 1396 (

هﺪﻴﻜﭼ

ﻲﺑ ﺎﺑ ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ نﺎﻤﺘﻔﮔ ﺪﻳدﺮﺗ ﻲﻗاور

رﺎﮔزﺎﺳ يﺮﮔ ﺔﺸﻳﺪﻧا ﺮﺑ و دراﺪﻧ ي

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « ﺖﺳا ﻲﻨﺘﺒﻣ . ﺎﺑ

اﻳ ﻦ لﺎﺣ رد ، درﻮﻣ مﻮﻬﻔﻣ

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ

« ﺎﺑ نآ قﺎﺒﻄﻧا ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ و نآ ﻲﻄﺧ ﺎﻳ يرود ﺖﻌﻴﺒﻃ ،

تﺮﺜﻛ ﻪﻛ ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺖﻴﻌﻗاو ؛دراﺪﻧ دﻮﺟو ﺮﻈﻧ قﺎﻔﺗا ،ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ ةدارا نﻮﭼ ﺮﻴﺴﻔﺗ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻀﻗ ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ و نآ ﺔﻧﺎﺸﻧ ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ نﻮﺘﻣ ناﺮﺤﺑ ﻞﻣﺎﻋ ،ﺖﺳا نآ دﺎﻤﻧ ﺎﻨﻌﻣ

ﺎﺑ ﻞﺑﺎﻘﺗ رد ،هﺪﺷ ﻲﻘﻠﺗ نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ حﺮﻄﻣ نآ فﺪﻫ ﻲﻣ

ﺪﻧﻮﺷ . ﺎﺑ لﺎﺣ ﻦﻳا ،

ﺬﺧا ﺖﻌﻴﺒﻃ و مﻮﻬﻔﻣ ﺢﻴﻘﻨﺗ نوﺪﺑ ،ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « و ﻦﻴﻤﻫ رﻮﻃ قﻮﻘﺣ ﺖﻴﻫﺎﻣ و تاذ ﻦﻴﻴﺒﺗ

نرﺪﻣ نﺎﻜﻣا ﺮﻳﺬﭘ ﺑا ،ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ نﺎﻤﺘﻔﮔ رد مﺎﻬﺑا اﺮﻳز ؛ﺖﺴﻴﻧ مﻮﻬﻔﻣ رد مﺎﻬ

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « و

ار نآ ﺖﻌﻴﺒﻃ ﻲﭘ رد

دراد . شﻼﺗ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ ﺖﺣﺎﺳ ﻲﮕﻧﺎﮔود بﻮﭼرﺎﭼ رد ﺎﺗ

زا ﻦﺷور ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ،ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ نﺎﻤﺘﻔﮔ رد رﺎﺠﻨﻫ ﺖﺣﺎﺳ و ﺖﺧﺎﻨﺷ

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « ﻪﺋارا و ﺪﻫد ﺖﺒﺴﻧ

ﻞﻴﻠﺤﺗ نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ﺎﺑ ار نآ ﺪﻨﻛ

.

ژاو يﺪﻴﻠﻛ نﺎﮔ

ﻗﻮﻘﺣ ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ ،نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ،ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﺖﻴﻌﻗاو ،ﻚﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ ،ﻲ

.

ةﺪﻨﺴﻳﻮﻧ

لﻮﺌﺴﻣ

m_shahabi@ase.ui.ac.ir

Email:

(2)

52

ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ

قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ

، رود ة 49 ، ةرﺎﻤﺷ 1 رﺎﻬﺑ ، 1398

1 . ﻪﻣﺪﻘﻣ مﻮﻬﻔﻣ زا ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ

1« ﻚﻴﻜﻔﺗ ﻲﻧﺪﺷ ﺖﺴﻴﻧ ﻪﻛ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ؛ ﻣ

ﻲ ناﻮﺗ ﻢﻬﻣ ﺺﺧﺎﺷ ار نآ

ﻚﻴﻜﻔﺗ ﺖﻨﺳ ﻲﻳاﺮﮔ ﺖﺴﻧاد ﻲﻳاﺮﮔدﺪﺠﺗ زا .

ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر زا ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ ﺮﮔا ﻲﻗاور

اﺪﺟ يﺮﮔ

ﻲﻣ دﻮﺷ ، ﻪﺑ ﻦﻴﻤﻫ ﺔﻄﺳاو مﻮﻬﻔﻣ

ﺎﺑ ؛ﺖﺳا لﺎﺣ ﻦﻳا ، ،ﻲﻤﻠﻋ ﻖﻄﻨﻣ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ و

» ﺸﻴﭘ ﺖﻓﺮ

« ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ

ﻲﺘﻌﻴﺒﻃ ﺎﻳ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ ﻲﺘﻴﻫﺎﻣ ﻊﻗاو

ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻲﺑﺮﺠﺗ و .

،لوا ﺖﻟﺎﺣ رد

« ﺎﺑ ،

ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ شزرا يﺎﻫ ﻪﻤﻫ زا و ﺖﺑﺎﺛ و ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ ﻢﻬﻣ

ﺮﺗ ﺪﻫاﻮﺧ ﻲﻄﺧ ﻲﺘﻌﻴﺒﻃ ،يدﺮﻓ يدازآ ﻞﺻا

ﺖﺷاد ، زا ار دﻮﺧ ﻢﻘﺳ و ﺖﺤﺻ ﺎﻳ رﺎﺒﺘﻋا ﻪﻛاﺮﭼ ﻌﻗاو

ﻴ ﺖ ﺎﻫ ﻲﺑﺮﺠﺗ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ و ﺬﺧا

ﻲﻤﻧ و ﺪﻨﻛ

ﺮﻴﻴﻐﺗ و ﺺﺨﺸﻣ ﺮﻴﺴﻣ ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ

دراد ي . ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،مود ﺖﻟﺎﺣ رد

» ﺮﺸﻴﭘ ﺖﻓ

«

، ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑ

ﻧ لﺎﺒﻧد ار ﻲﻤﻴﻘﺘﺴﻣ و ﺖﺑﺎﺛ ﺮﻴﺴﻣ ،ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺮﻣا و ﺖﺳا ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺖﻴﻌﻗاو ﻲﻤ

ﺪﻨﻛ

، ﺪﻫاﻮﺧ يرود ﻲﺘﻌﻴﺒﻃ

؛ﺖﺷاد

،ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ هﺎﮔ

يدﺮﻓ يدازآ يﺎﻘﺗرا دﺎﻤﻧ

« و ﺖﺳا هﺎﮔ ﺖﻟاﺪﻋ يﺎﻘﺗرا

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا . دﺎﻳ نآ زا ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ نﺎﻤﺘﻔﮔ رد ﻪﻛ ﻲﺘﻓﺮﺸﻴﭘ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺶﺳﺮﭘ ﻲﻣ

دﻮﺷ

، ماﺪﻛ ﻚﻳ زا

ِعﻮﻧ ود ﺶﻴﭘ ﻪﺘﻔﮔ ؟ﺖﺳا ﻲﺑ ﺪﻳدﺮﺗ و ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ ﺖﻴﻫﺎﻣ و تاذ ﻞﻴﻠﺤﺗ وﺮﮔ رد ،ﺶﺳﺮﭘ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ،

ﺖﺴﻫ ﺎﺑ ﺔﻬﺟاﻮﻣ رد ار نآ ﻲﺘﻴﻫﺎﻣ لﻼﻘﺘﺳا ،قﻮﻘﺣ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ تاذ ؛ﺖﺳا ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ ﺎﻫ

ﻮﻣ ﺐﺟ ﻲﻣ دﻮﺷ

،لﻼﻘﺘﺳا ﻦﻴﻤﻫ ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ و ﻣ

ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﺖﺴﻫ ﺮﺑ ﻪﺘﺷاد ﻼﻌﺘﺳا ﺎﻫ

ﺪﺷﺎﺑ و ﺪﻨﻛ لﺎﺒﻧد ار ﻲﻄﺧ ﻲﺘﻓﺮﺸﻴﭘ .

ﺎﺑ لﺎﺣ ﻦﻳا ،ﺪﺷﺎﺑ راﻮﺘﺳا ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺮﺑ ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ ﺮﮔا ،

ﻣ ﻲ ناﻮﺗ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ تاذ ﻪﻛ ﺖﻔﮔ دراﺪﻧ

ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻊﺑﺎﺗ ، ﺖﺳا

ﻪﻛ يﺮﻴﻐﺘﻣ ، ﻢﻠﻋ

اﺮﮔ ﻲﻳ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ

ﺘﻨﻛ ﺖﺳﻮﮔآ يرود ،ار ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ ﺮﻈﻧﺪﻣ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ،ﺖﻴﻌﺑﺎﺗ ﻦﻴﻤﻫ و ،ﺖﺳا نآ دﺎﻤﻧ ﻲ

ﻲﻣ دزﺎﺳ . ،ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﺖﺣﺎﺳ رد ،ﻲﺗرﺎﻛد ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺮﺑ ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ نﺎﻤﺘﻔﮔ يﺎﻨﺘﺑا درﻮﻣ رد

ﺰﻴﻧ يرﺎﺠﻨﻫ ﺖﺣﺎﺳ رد ،ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ ﺎﻳآ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺶﺳﺮﭘ ،ﺎﻣا ؛ﺖﺴﻴﻧ يﺪﻳدﺮﺗ ﻲﻨﺘﺒﻣ

عﻮﻧ ﻦﻴﻤﻫ ﺮﺑ

ﻘﻋ ﺮﺑ ﻪﻜﻨﻳا ﺎﻳ ﺖﺳا ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ

؟ﺖﺳا راﻮﺘﺳا ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺖﻴﻧﻼ

ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺖﺣﺎﺳ نﺎﻴﻣ ،ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ و ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ رد ،قﻮﻘﺣ ﺔﻔﺴﻠﻓ نادﺎﺘﺳا زا ﻲﺧﺮﺑ رد ،رﺎﺠﻨﻫ ﺖﺣﺎﺳ و ﺖﻓر

ﺪﻣآو ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻣ ﻲ ﺪﻨﺳر ﻚﻴﻜﻔﺗ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ زا ار ﺖﺣﺎﺳ ود ﻦﻳا و

ﻤﻧ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ هﺎﮔ ؛ ﺎﻤﺘﻣ ﻳ ﻞ ﺪﻧا ﺑ هﺎﮔ و ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻞﺋﺎﻗ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ ياﺮﺑ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ ﻲﺗاذ ﻪﻛ نآ يﺎﻨﺘﺑا ﺮ

زﺎﺑ ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ ياﺮﺑ ﺮﻴﻐﺘﻣﺮﻴﻏ ﻲﺷزرا ﺎﺗ ﺪﻧراد شﻼﺗ ﺰﻴﻧ هﺎﮔ ؛ﺪﻧراد ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺮﺑ ﺪﻨﻫد راﺮﻗ شﻮﺟدﻮﺧ ﺖﻴﻌﻗاو رد ار نآ ﺄﺸﻨﻣ و ﺪﻨﺳﺎﻨﺷ

) Oppetit, 1998:6, 11, 93

.(

ﻲﺑ مﺎﻬﺑا ﺪﻳدﺮﺗ

ﻓﺮﺸﻴﭘ ﺖﻴﻫﺎﻣ و مﻮﻬﻔﻣ ﻪﺑ ،ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ مﻮﻬﻔﻣ رد ﺖﻳاﺮﺳ ﺰﻴﻧ ﺖ

ﻲﻣ ﺪﻨﻛ نآ ﻞﻴﻠﺤﺗ و و

ﻞﻣاﻮﻋ ﺰﻴﻧ

ﺑور يراﻮﺷد ﺎﺑ ار نآ ناﺮﺤﺑ رد ﺮﺛﺆﻣ ﻪ

ور ﻲﻣ دزﺎﺳ .

1. Progrès/Progress

(3)

ﻮﻬﻔﻣ رد ﻲﻠﻣﺄﺗ نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ فﺪﻫ رد ناﺮﺤﺑ م

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ﺎﺑ نآ ﺖﺒﺴﻧ و

53

ﺖﺣﺎﺳ و ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺖﺣﺎﺳ ﻲﮕﻧﺎﮔود بﻮﭼرﺎﭼ رد ﺎﺗ دراد شﻼﺗ هﺪﻧرﺎﮕﻧ ،ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد ﺘﻴﻧرﺪﻣ مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻴﻴﺒﺗ ﻪﺑ ،نآ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ و رﺎﺠﻨﻫ مﻮﻬﻔﻣ و ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺔ

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « دزادﺮﭙﺑ . ،هﺪﻧرﺎﮕﻧ

ﺚﺤﺑ ﻲﻨﻓ ﺔﺒﻨﺟ ﺖﻳﻮﻘﺗ ياﺮﺑ

، و ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻚﻳ

،قاﺪﺼﻣ ﻞﻜﺷ يﺮﻴﮔ ﻲﻳﺎﻀﻗ و ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ

ﻪﻛ ،ار نﻮﭼ حﺮﻄﻣ نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ فﺪﻫ ناﺮﺤﺑ ﻞﻣﺎﻋ ﻲﻣ

دﻮﺷ

، ﻲﻣﺮﺑ ﺪﻨﻳﺰﮔ مﻮﻬﻔﻣ يوﺎﻛاو ﻪﺑ و

قﻮﻘﺣ رد ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﻲﻣ

دزادﺮﭘ . ،رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪﺑ اﺪﺘﺑا رد

ﻲﻣ دﻮﺷ رد و

مﺎﻬﺑا ﺲﭙﺳ و ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ مﻮﻬﻔﻣ رد مﺎﻬﺑا ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ،ﻪﻣادا مﻮﻬﻔﻣ رد

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « ﻣ راﺮﻗ ﻪﻗاﺪﻣ درﻮ

ﻲﻣ ﺮﻴﮔ د .

2 . نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ﻲﺣﻼﺻا دﺮﻛرﺎﻛ رد ﺶﻟﺎﭼ و ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ

ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺮﺑ يﺎﻨﺘﺑا و هﮋﺑا و هژﻮﺳ ﻚﻴﻜﻔﺗ ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ ،ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ نﺎﺴﻧا

نﺎﻤﺘﻔﮔ ،ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « ار

ﺣﻮﻟ ﺮﺳ ﺔ دﻮﺧ ﻣ ﻲ ﺪﻧاد لﻼﻘﺘﺳا ياراد ،نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ﻪﻛ ﺖﺳا رﺎﻈﺘﻧا ،سﺎﺳا ﻦﻴﻤﻫ ﺮﺑ و و ﻲﺗاذ

ﺖﺴﻫ ﺮﺑ ﺎﺗ ﺪﺷﺎﺑ ﻲﺘﻴﻫﺎﻣ ﻪﺘﺷاد ﻼﻌﺘﺳا ﺎﻫ

ﺪﺷﺎﺑ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا رﺎﺘﺧﺎﺳ حﻼﺻا و ﻲﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ ،

ﺪﻨﻛ لﺎﺒﻧد ار ﻲﺳﺎﻴﺳ و يدﺎﺼﺘﻗا

) ،ﻲﺑﺎﻬﺷ 1397 : 328

.(

زا ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ قﻮﻘﺣ نادﺎﺘﺳا ﻲﺧﺮﺑ ﻲﻧﺎﻣز

ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ ﻲﻋﻮﻧ ﺎﺑ نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ﻪﻛ رد ،هﺪﺷ ﻪﺟاﻮﻣ 1

ﻪﻟﺎﻫ ا ي ر ﻦﻴﻤﻫ زا و ﺖﺳا ﻪﺘﻓر وﺮﻓ مﺎﻬﺑا زا ﻲﺗرﺎﻈﻧ ﺶﻘﻧ نﺎﻤﻫ ﻪﻛ ﻲﺣﻼﺻا دﺮﻛرﺎﻛ ِﻞﻗاﺪﺣ ،و

،ﺖﺳا قﻮﻘﺣ ﻪﺑ

ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ لﺰﻨﺗ ﻞﻴﻟد ﺶﻴﭘ

ﻲﻨﻴﺑ ﺎﺑ ،ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺖﻴﻨﻣا ﺶﻫﺎﻛ ،ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ و ﺪﻋاﻮﻗ

ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺟاﻮﻣ ﺶﻟﺎﭼ

) Oppetit, 1998: 93; Le Roy, 2009: 99; Bernheim, 2011:42

.(

رد ناﺮﺤﺑ

ﻲﺣﻼﺻا دﺮﻛرﺎﻛ ﻣ

ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ رد ناﺮﺤﺑ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ

» ﺸﻴﭘ ﺖﻓﺮ

«

، ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻢﻬﻣ ﺮﺗ ﻳ ﻦ و ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ نﺎﻴﻨﺑ

ﺑ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ ﺪﺷﺎ

) ،ﻲﺑﺎﻬﺷ 1397 : 227

.(

و نادﺎﺘﺳا ﻲﺧﺮﺑ ﺖﺷادﺮﺑ ﻪﺑ

و ﻳ هﮋ نﺎﻤﻫ ،ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ زا ﻲﺘﻟود قﻮﻘﺣ راﺪﻓﺮﻃ نﺎﻧاﺪﻗﻮﻘﺣ

ﺖﺳا ﻲﺘﻟود ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺪﻋاﻮﻗ دﺪﻌﺗ و تﺮﺜﻛ

) Oppetit, 1998: 93

،(

يﻮﺳ زا ﺎﻳ ﺪﻋاﻮﻗ ﻦﻳا ﻪﺘﺒﻟا

ﺎﻳ ﻲﺘﻟود راﺬﮕﻧﻮﻧﺎﻗ دﺎﺠﻳا ﻲﺘﻟود ﻲﺿﺎﻗ يﻮﺳ زا

ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ ﻦﻳا ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ يﺎﻨﻌﻣ ،ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ ؛

وﺮﻤﻠﻗ ،ﺖﻟود ةدارا زا هﺪﻣآﺮﺑ يﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ ﺎﻳ ﻲﺘﻟود قﻮﻘﺣ ﻪﻛ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ هدﺮﺘﺴﮔ

ا ي ناﻮﺘﻧ ،ﻪﺘﻓﺎﻳ

ﺪﺷﺎﺑ ﻲﺘﻟود رﺎﺠﻨﻫ ﺔﻄﻴﺣ زا جرﺎﺧ ﻪﻛ ﺖﻓﺮﮔ غاﺮﺳ ار ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ

) Cf. Carbonnier, 1998: 23

.(

و ناﺪﻗﻮﻘﺣ ،رودﻻﺎﺑ ﻋ

،ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﻲﺘﻟود يارﻮﺷ ﻖﺑﺎﺳ ﻮﻀ زا ﻲﺘﻟود ﺖﺷادﺮﺑ ﻦﻴﻤﻫ ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ

ﺎﺑ ار ﻪﺴﻧاﺮﻓ قﻮﻘﺣ زوﺮﻣا ﺖﻴﻌﺿو ،ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ ﻪﺼﺧﺎﺷ

ﺎﻫ ي ﻦﻴﻴﺒﺗ ﻞﻳذ ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ

؛ دﺪﻌﺗ و تﺮﺜﻛ»

ﺔﺠﻴﺘﻧ رد ﻲﻗﻮﻘﺣ نﻮﺘﻣ نﺪﺷ هﺪﻴﭽﻴﭘ ،ﻲﻗﻮﻘﺣ دﺪﻌﺘﻣ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﺮﺑ نﻮﺘﻣ لﻮﻤﺷ ،ﻲﻗﻮﻘﺣ نﻮﺘﻣ ﻋاﻮﻗ تﺎﺒﺛ مﺪﻋ ،ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ و ﻲﻤﻛ تﺮﺜﻛ نﺎﻤﻫ ﺪ

ﻪﺑ ﺎﺑ ﻖﻴﺒﻄﺗ تروﺮﺿ ﺮﻃﺎﺧ ﻌﻗﻮﻣ

ﻴ ﺖ ﺎﻫ و

1. Panjurisme/Panjurism

(4)

54

، رود ة 49 ، ةرﺎﻤﺷ 1 رﺎﻬﺑ ، 1398

فاﺪﻫا نﺪﺷ ﻲﺋﺰﺟ و دﺪﻌﺗ ،ﺪﻋاﻮﻗ ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ لﺰﻨﺗ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ لﺎﺒﻧد

و ﺪﻋاﻮﻗ يﻮﺳ زا هﺪﺷ

ﻲﻗﻮﻘﺣ مﺎﻈﻧ و ﺪﻋاﻮﻗ ﻲﻠﻛ فﺪﻫ رد مﺎﻬﺑا و فاﺪﻫا ﻦﻳا نﺎﻴﻣ ضرﺎﻌﺗ «

) Balladur, 1997: 193

.(

ﻦﻳا ،رودﻻﺎﺑ ﺮﻈﻧ زا ﻪﺼﺧﺎﺷ

ﺎﻫ ﻲﻧﺎﻣز ، نﺎﻳﺎﺷ ﻪﺟﻮﺗ ﻫاﻮﺧ ﺮﺗ قﻮﻘﺣ ﻪﻛ ﻢﻳروآ دﺎﻳ ﻪﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ ﺪ

ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻲﮔدﺎﺳ و مﺎﺠﺴﻧا ،مﺎﻜﺤﺘﺳا ،تﺎﺒﺛ دﺎﻤﻧ ،نﺮﻗ ﻚﻳ زا ﺶﻴﺑ ،ﻪﺴﻧاﺮﻓ

) Balladur, 1997:

193

.(

تﻻﻮﺤﺗ يﺎﻨﻌﻣ ،رودﻻﺎﺑ ،لﺎﺣ ﺮﻫ رد ﻳ

هﺪﺷدﺎ ﺐﻘﻋ ﻪﺑ ﺖﺸﮔزﺎﺑ ﺰﺟ يﺰﻴﭼ ،ار ﻤﻧ

ﻲ ﺪﻧاد زا ؛

دﺎﻤﻧ ،ﻪﺴﻧاﺮﻓ قﻮﻘﺣ ،يو ﺮﻈﻧ

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « ﻲﻘﻠﺗ ﻣ ﻲ ﺪﺷ و

» ﺪﻣ ﺔﻌﻣﺎﺟ نر

« ﻪﺑ ار ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﻦﻳا ،

ﺖﺳا هﺪﻴﺸﻛ ﺶﻟﺎﭼ .

» نرﺪﻣ ﺔﻌﻣﺎﺟ

« هﺪﺷ ﺐﺟﻮﻣ ار ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺪﻋاﻮﻗ مﺎﻬﺑا و ﺪﻋاﻮﻗ تﺮﺜﻛ هرﺎﺑود ،

ﻲﺸﺨﺑﺮﻴﺛﺄﺗ و ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻪﺟاﻮﻣ ﺪﻳﺪﻬﺗ ﺎﺑ ار ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺖﻴﻨﻣا ،تﺮﺜﻛ نآ و مﺎﻬﺑا ﻦﻳا و ﺖﺳا ﺮﻳز ار ﻲﻣﻮﻤﻋ ترﺪﻗ لاﺆﺳ

ﺷﻼﺗ ﻪﻛ دراﺪﻧ ﻦﻳا ﺰﺟ ﻲﻳﺎﻨﻌﻣ ،لﻮﺤﺗ ﻦﻳا ؛ﺖﺳا هدﺮﺑ و ﻲﻤﻳﺪﻗ ﻲ

ياﺮﺑ ﺮﻤﺘﺴﻣ

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « ﻴﻣﻼﻋا ﻦﻳوﺪﺗ و ﻪﺴﻧاﺮﻓ بﻼﻘﻧا ﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﺷﻼﺗ ؛ﺖﺳا هﺪﺷ ﻒﻗﻮﺘﻣ ﺔ

قﻮﻘﺣ

دﻮﺑ هﺪﻴﺳر دﻮﺧ جوا ﻪﺑ ،ﺪﻧوﺮﻬﺷ و ﺮﺸﺑ

) Balladur, 1997: 193

.(

نﺎﻳﺎﺷ ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ و ﺖﺴﻴﻧ ﻲﺘﻟود ،ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ زا ﺐﻟﺎﻏ ﺖﺷادﺮﺑ و ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺮﻛذ

ﻌﻣ ﻲﺘﻟود قﻮﻘﺣ ﺎﺑ ﻞﺑﺎﻘﺗ رد ًﺎﺳﺎﺳا اﺪﻴﭘ ﺎﻨ

ﻲﻣ ﺪﻨﻛ

؛ ﻪﺑ و ﻳ هﮋ

،ﻲﺘﻟود قﻮﻘﺣ ﺮﮔا ، ﻲﻨﺘﺒﻣ

ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺮﺑ

ﺮﻣا ،ﻲﻗﻼﺧا ﺮﻣا ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺮﻣا ﻲﻨﻌﻳ ،قﻮﻘﺣ ﺮﻴﻏ زا ار قﻮﻘﺣ ﻪﻛ ﻲﻨﺴﻠﻛ ؛ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻨﺴﻠﻛ و ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا ...

اﺪﺟ ﻣ ﻲ ﺪﻧاد

) Kelsen, 1999: 280

.(

ﺮﻴﻏ زا ﻦﺴﻠﻛ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﺖﻳﺎﻨﻋ ﺎﺑ

،دراد قﻮﻘﺣ ﻣ

ﻲ ناﻮﺗ ﻳروﮋﻧﺎﭘ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﻛ ﺖﻔﮔ رد و دﻮﺷ قﻮﻘﺣ ،قﻮﻘﺣ ﺮﻴﻏ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ،ﻢﺴ

ﺔﻤﻫ ﻪﺑ ،قﻮﻘﺣ ناﻮﻨﻋ ،ﻊﻗاو هﺪﻳﺪﭘ

يﺎﻫ ﺪﺑﺎﻳ يﺮﺴﺗ و ﻪﻌﺳﻮﺗ ،يرﺎﺠﻨﻫ

) Bernheim, 2011:2;

Carbonnier, 1998: 23

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ةﺪﻳﺪﭘ ﻢﻳﺮﻳﺬﭙﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ يﺎﻨﻌﻣ ،ﺮﮕﻳد ﻦﺨﺳ ﻪﺑ ؛(

ناﺪﻘﻓ ،نآ ﺔﺠﻴﺘﻧ ﻪﺘﺒﻟا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻗﻮﻘﺣ ةﺪﻳﺪﭘ ﺮﻬﻈﻣ ًﺎﺳﺎﺳا رﺎﺠﻨﻫ زا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا رﺎﺠﻨﻫ ﻚﻴﻜﻔﺗ

دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ـ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا رﺎﺠﻨﻫ دﺎﺠﻳا رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫدﺎﻬﻧ هﺎﮕﻳﺎﺟ يﺎﻘﺗرا و ﻲﻗﻮﻘﺣ

) Coutu, 1997 : 345

.(

ﺖﺨﺳ قﻮﻘﺣ زا راﺬﮔ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻴﻤﻫ مﺮﻧ قﻮﻘﺣ ﻪﺑ 1

)2 Belley, 1996:

9, 10

ﻢﻬﺒﻣ قﻮﻘﺣ ﻲﺗرﺎﻣ سﺎﻤﻟد نﺎﺴﻟ ﻪﺑ ﺎﻳ ( ) 3

Delmas Marty, 1986: 17

( ﻪﻴﻧﻮﺑﺮﻛ ﺮﻴﺒﻌﺗ ﻪﺑ ﺎﻳ

قﻮﻘﺣ فﺎﻄﻌﻧا

4ﺮﻳﺬﭘ

) Carbonnier, 1998: 25

ﺖﺳا (

.

ﺎﺑ لﺎﺣ ﻦﻳا ، ﻣ ﻲ ناﻮﺗ نﺎﻋذا ﺮﻈﻨﻣ زا ﻪﻛ دﺮﻛ ﺘﻧ

ﻴ ﻪﺠ ا ي رودﻻﺎﺑ ﻪﻛ ﺮﻈﻧﺪﻣ

دراد نﺎﻴﻣ ﻲﺗوﺎﻔﺗ ،

دراﺪﻧ دﻮﺟو ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ زا ﺐﻟﺎﻏ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻲﺘﻟود ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ

، ﻲﺿﺎﻗ ﺶﻘﻧ يﺎﻘﺗرا ًﻻوا ﻪﻛاﺮﭼ

ﻋﺎﻗ دﺎﺠﻳا رد ﻲﺘﻟود و ﻲﻗﻮﻘﺣ ةﺪ

ﻞﻜﺷ يﺮﻴﮔ ﺔﺠﻴﺘﻧ ﺮﺘﺸﻴﺑ ،ﻲﻳﺎﻀﻗ ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ ﻊﻗاو

ﻲﻳاﺮﮔ

يﺎﻫدﺮﻜﻳور ﻪﻌﻣﺎﺟ

ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫدﺮﻜﻳور ؛ﺖﺳا قﻮﻘﺣ ﻪﺑ ﻲﺑ

ﺪﻳدﺮﺗ ﻪﺑ ار ﻲﻗﻮﻘﺣ ةﺪﻳﺪﭘ ،

1. Droit dur/Hard Law

2. Droit soluble/ Soft Law 3. Droit flou/ Fuzzy Law 4. Flexible droit/Flexible Law

(5)

55

ﺮﺼﺤﻨﻣ ﻲﺘﻟود دﺎﻬﻧ و هﺪﻋﺎﻗ ﻤﻧ

ﻲ ﺪﻨﻨﻛ ﺰﻴﻧ مﺮﻧ ﺎﻳ ﻒﻄﻌﻨﻣ قﻮﻘﺣ رﺎﺘﺧﺎﺳ رد ،ﻪﻜﻨﻳا مود ؛ ﻪﺑ

ﻞﻴﻟد

ﺖﻤﺳ ﻪﺑ قﻮﻘﺣ عﻮﻧ ﻦﻳا ﻦﺘﻓﺎﻳ قﻮﺳ او

ﻊﻗ اﺮﮔ ﻲﻳ و تﺮﺜﻛ اﺮﮔ ﻲﻳ زا و ،ﺪﻋاﻮﻗ رﺎﺒﺘﻋا يﺎﻨﺒﻣ رد

ﺖﺴﻫ ﺎﺑ ﺔﻬﺟاﻮﻣ رد ﻲﺘﻴﻫﺎﻣ و ﻲﺗاذ لﻼﻘﺘﺳا ﻦﺘﻓر ﺖﺳد ﺮﻳز ﻲﻗﻮﻘﺣ مﺎﻈﻧ ﻲﺣﻼﺻا دﺮﻛرﺎﻛ ،ﺎﻫ

لاﺆﺳ ﻣ ﻲ دور هﺪﻴﺸﻛ ﺶﻟﺎﭼ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ﺪﻋاﻮﻗ ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ و ﻲﻣ

دﻮﺷ .

،ﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ ﻪﭽﻧآ ﺮﺑﺎﻨﺑ ﻣ

ﻲ ناﻮﺗ تﺮﺜﻛ ﻖﻳﺮﻃ زا ،ﻲﺘﻟود ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ ﻪﻛ ﺖﻓﺮﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ نﻮﺘﻣ

ﻪﺟاﻮﻣ مﺎﻬﺑا ﺎﺑ ار قﻮﻘﺣ ﻲﺣﻼﺻا ﺶﻘﻧ ،قﻮﻘﺣ ﻲﺗرﺎﻈﻧ دﺮﻛرﺎﻛ نﺪﻴﺸﻛ ﺶﻟﺎﭼ ﻪﺑ و ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ﺮﻳز ﻖﻳﺮﻃ زا ،ﺐﻟﺎﻏ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ و لاﺆﺳ

ندﺮﺑ تﺪﺣو اﺮﮔ ﻲﻳ رﺎﺒﺘﻋا يﺎﻨﺒﻣ رد

ﻲﺣﻼﺻا دﺮﻛرﺎﻛ ،ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻪﺟاﻮﻣ ﺪﻳدﺮﺗ ﺎﺑ ار ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺮﻣا ﺮﺑ قﻮﻘﺣ يﻼﻌﺘﺳا ،ﻲﻗﻮﻘﺣ ةﺪﻋﺎﻗ ﺮﻳز ار قﻮﻘﺣ لاﺆﺳ

ﻣ ﻲ دﺮﺑ . ﺎﺑ لﺎﺣ ﻦﻳا ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪﺑ طﻮﻨﻣ ،ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ﻞﻴﻠﺤﺗ ،

ﻗد ﻴ ﻖ ﺮﺗ ﺖﺳا نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ .

3 . مﻮﻬﻔﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ ياﺮﺑ نآ ﻦﻴﻴﺒﺗ تروﺮﺿ و نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ مﻮﻬﻔﻣ رد مﺎﻬﺑا

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ

«

زا ﺖﺒﺴﻧ ﻞﻴﻠﺤﺗ ،هﺪﻧرﺎﮕﻧ ﺮﻈﻨﻣ و ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ ﺎﺑ ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ

ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﺮﻈﻧﺪﻣ ﺰﻴﻧ و نآ ﺔﻌﻣﺎﺟ

ﻣ ،نرﺪﻣ و ﺖﺳا نرﺪﻣ ﺔﻌﻣﺎﺟ و نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪﺑ طﻮﻨ ﻪﺑ

ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر زا ﻲﺧﺮﺑ دﺮﻜﻳور

نادﺎﺘﺳا ﺶﻴﭘ ﻪﺘﻔﮔ دراد مﺎﻬﺑا ،ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ، .

ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻦﻳا رودﻻﺎﺑ

» ﻣ ﺔﻌﻣﺎﺟ نرﺪ « ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا

ﻞﻜﺷ ﻫد ﻲ ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ

،

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « ﻲﻗﻮﻘﺣ و ار ﻦﻳا دﺎﻤﻧ ﻪﻛ

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « ﺖﺳا

، هﺪﻴﺸﻛ ﺶﻟﺎﭼ ﻪﺑ

ﺖﺳا . ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺶﺳﺮﭘ ﻒﺻو

» نرﺪﻣ « حﻼﻄﺻا رد

« و ﻲﮔﮋﻳو ،ﺎﻨﻌﻣ ﻪﭼ ،

ﻪﺼﺧﺎﺷ ا ي ﻪﻧﻮﮕﭼ و اﺮﭼ و دراد ﻦﻳا

« نآ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺖﻴﻌﺿو و ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ ، ار

ﻦﺨﺳ ﻲﻧرﺪﻣ قﻮﻘﺣ زا هﺎﮔ ﺰﻴﻧ ﻲﺘﭘا ﻮﻧوﺮﺑ ؟ﺖﺳا هﺪﺷ ﺐﺟﻮﻣ ﻣ

ﻲ ﻮﮔ ﻳ ﺪ بﻮﭼرﺎﭼ رد ﻪﻛ

ﻲﺘﻟود ﻢﺴﻳﻮﻴﺘﻳزﻮﭘ ﺖﺳا

رﺎﭼ ﻦﻴﻤﻫ رد ار دﻮﺧ ﺖﻴﻫﺎﻣ و ﺖﻳﻮﻫ ، زﺎﺑ بﻮﭼ

ﻣ ﻲ ﻮﺟ ﻳ ﺪ

) Oppetit,

1998: 6 et 7

.(

ِقﻮﻘﺣ ﺔﺠﻴﺘﻧ ﻪﻛ ﻲﻤﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ زا ﺰﻴﻧ هﺎﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ

يﻼﻴﺘﺳا و ﻲﺘﻟود ﻢﺴﻳﻮﻴﺘﻳزﻮﭘ ﺮﺑ

ﺖﻟود ةدارا ﺎﻨﺒﻣ

،ﺖﺳا 1

ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻦﺨﺳ نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ناﺮﺤﺑ ﻞﻣﺎﻋ ﻣ

ﻲ ﻮﮔ ﻳ ﺪ

) Oppetit, 1998: 93

. (

ﻲﺘﻟود ﻢﺴﻳﻮﻴﺘﻳزﻮﭘ زا ﻲﻠﻘﺘﺴﻣ ﺖﻴﻫﺎﻣ و تاذ ،نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ،ﺎﻳﻮﮔ روآدﺎﻳ و دراد

ﺪﻧا ﻳ ﻪﺸ ﺎﻫ ي

ﻪﻠﻤﺟ زا و يﺮﮕﻨﺷور ﺮﺼﻋ ﺪﻧا

ﻳ ﻪﺸ ﺎﻫ ي ﺖﺳا كﻻ و ﺖﻧﺎﻛ

) Oppetit, 1998: 6, 7; Oppetit, 2004:

11

.(

ِنرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ،ار نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ عﻮﻧ ﻦﻳا ،هﺪﻧرﺎﮕﻧ ﻲﻨﺘﺒﻣ

ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺮﺑ ﻣ

ﻲ ﺪﻣﺎﻧ . هﺎﮔ ،ﻲﺘﭘا

ﻦﺨﺳ ﻲﻧرﺪﻣ قﻮﻘﺣ زا ﺰﻴﻧ ﻣ

ﻲ ﻮﮔ ﻳ ﺪ ﻪﻜﻠﺑ ،ﻢﺴﻴﻟﺎﺋﺪﻳا ﻪﻧ ﻪﻛ ﺮﻛرﺎﻛ

اﺮﮔد

2ﻲﻳ و ﺎﻓ ﻳ هﺪ اﺮﮔ

3ﻲﻳ ود

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا قﻼﺧا ﺎﺑ ار نآ ﺪﻳﺎﺑ و ﺖﺳا نآ ﻢﻬﻣ ﺔﺼﺧﺎﺷ ﺖﺴﻧاد ﻖﺒﻄﻨﻣ 4

) Oppetit, 1998: 5

. (

ﻪﺑ ﺮﻈﻧ

1 . ﺖﻟود ) مﺎﻋ مﻮﻬﻔﻣ ﻪﺑ ( ماﺰﻟا يوﺮﻴﻧ ،ﺮﮕﻳد ﺮﻴﺒﻌﺗ ﻪﺑ ﺎﻳ ﻲﻗﻮﻘﺣ ةﺪﻋﺎﻗ رﺎﺒﺘﻋا يﺎﻨﺒﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ يروآ

.

2. Fonctionnalisme/ Functionalism 3. Utilitarisme/Utilitarism 4. Morale sociale/ Social Morality

(6)

56

، رود ة 49 ، ةرﺎﻤﺷ 1 رﺎﻬﺑ ، 1398

ﻲﻣ ﺪﺳر قﻮﻘﺣ ،ﻲﺘﭘا رﻮﻈﻨﻣ ﻲﻨﺘﺒﻣ

ﺎﻳ شﻮﺟدﻮﺧ ﻢﻈﻧ ﺮﺑ

ﺖﺳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا شﻮﺟدﻮﺧ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ

) ،ﻲﺑﺎﻬﺷ 1397 : 337

.(

نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ نﺎﻤﻫ ﺎﻳ لوا نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ﻪﻛ ﺖﻓﺮﻳﺬﭘ ﺪﻳﺎﺑ ﺒﻣ

ﻲﻨﺘ

،ﺎﻨﺒﻣ ﺖﻟود ﺮﺑ ﻪﻧ

ﺎﻬﻨﺗ ﺎﺑ

و ﺖﺳا نآ ﺐﺟﻮﻣ دﻮﺧ ﻪﻛ دراﺪﻧ ﻲﺗﺮﻳﺎﻐﻣ ﻲﺘﻟود ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « ،قﻮﻘﺣ عﻮﻧ ﻦﻳا رد

ندﺮﻛ لﺎﺒﻧد ﺰﺟ يﺰﻴﭼ ﺳ

ﻴ ﺖﺳﺎ ﺎﻫ ي ﻲﺘﻟود ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺪﻋاﻮﻗ دﺎﺠﻳا و ﻲﺳﺎﻴﺳ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ،يدﺎﺼﺘﻗا

ﻪﺑ ﻞﻴﻧ ﺖﻬﺟ رد ﺎﻬﻧآ

ﺖﺴﻴﻧ

،

،دﺮﻜﻳور ﻦﻳا ذﺎﺨﺗا ﺎﺑ ﻪﺘﺒﻟا

« رود يﺮﻣا ، ﻲﻄﺧ ﻪﻧ و ي

دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ

، ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻪﻛاﺮﭼ ﺳ

ﻴ ﺖﺳﺎ ﺎﻫ ي ﺶﻴﭘ ﻪﺘﻔﮔ دراد ﻲﻳﺎﻀﺘﻗا ﻦﻴﻨﭼ ، .

،ﺎﻣا ﻲﻨﺘﺒﻣ نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ﻌﻴﺒﻃ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺮﺑ

نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ و ﻲ ﻲﻨﺘﺒﻣ

و تاذ ،شﻮﺟدﻮﺧ ﻢﻈﻧ ﺮﺑ

ﻲﺷزرا ﻲﺘﻴﻫﺎﻣ دراد

ﺘﻣ ﻲﻧﺎﻴﻨﺑ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا ،ﻲﺘﻟود ﻢﺴﻳﻮﻴﺘﻳزﻮﭘ زا هﺪﻣآﺮﺑ ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ و ،دراد ﺮﻴﻐ

ﻤﻧ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﺎﺑ ﻌﻴﺒﻃ نﺎﻴﻨﺑ نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ عﻮﻧ ود يدﺮﻓ يدازآ شزرا نﺎﻤﻫ ﻲﻨﻌﻳ ،شﻮﺟدﻮﺧ ﺎﻳ و ﻲ

ﺶﻴﭘ ﻪﺘﻔﮔ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد يرﺎﮔزﺎﺳ ، .

اﻳ ﻦ ﻪﻧﻮﮔ ﻣ ﻲ ﺎﻤﻧ ﻳ ﺪ ﻪﻛ

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « عﻮﻧ ود ﻦﻳا بﻮﭼرﺎﭼ رد

ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ ﻲﺘﻴﻫﺎﻣ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا ،ﺮﻴﺧا نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ )

يدازآ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ يﺮﻄﻓ ﻖﺣ ﻚﻳ (

ﺎﻳ

ﻪﺒﺷ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ )

يدازآ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻳ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا شﻮﺟدﻮﺧ ﻞﺻا ﻚ (

و هدﻮﺑ ﻲﻄﺧ ،دراد ﻤﻧ

ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﺎﺑ

ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ،ﺖﺳا راﻮﺘﺳا ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺮﺑ ﻪﻛ ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ .

ﻲﺑ ﺪﻳدﺮﺗ عﻮﻧ زا ،نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ زا رودﻻﺎﺑ ﺖﺷادﺮﺑ ، ﻲﻨﺘﺒﻣ

ﺮﮔا ﻪﻛ ﺖﺴﻴﻧ ﻲﺘﻟود ﻢﺴﻳﻮﻴﺘﻳزﻮﭘ ﺮﺑ

اﻳ ﻦ ﻪﻧﻮﮔ ﺖﻴﻌﺿو ،دﻮﺑ ﺳﺮﺗ

ﻴ ﻢ هﺪﺷ دﺎﻤﻧ ،يو يﻮﺳ زا

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « ﻪﻧ و ﺐﻘﻋ دﺮﮔ ﻲﻘﻠﺗ لﻮﻓا و

ﻣ ﻲ ﺪﺷ . ار ﻲﮔدﺎﺳ و مﺎﺠﺴﻧا ،تﺎﺒﺛ رودﻻﺎﺑ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ ﻪﺼﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﻖﺑﺎﺳ ﺖﻴﻌﺿو ﺖﺒﺜﻣ

ﻲﻘﻠﺗ ﻪﺴﻧاﺮﻓ قﻮﻘﺣ ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ ، ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ زا هﺪﻣآﺮﺑ قﻮﻘﺣ ،يو ﺪﻳد زا ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻦﻳا زا نﺎﺸﻧ

ﻮﻘﺣ نﺎﻤﻫ ﺎﻳ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ق

ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻛ ﻪﻠﻤﺟ زا و يﺮﮕﻨﺷور ﺮﺼﻋ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا ﺔﺸﻳﺪﻧا ﺮﺑ ،ﺖﻧﺎ

ﻪﻛ ﺖﺳا ضرﺎﻌﺗ رد ،قﻮﻘﺣ عﻮﻧ ﻦﻳا ﺎﺑ ،ﻲﺘﻟود ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ و ﺖﺳا توﺎﻀﻗ رﺎﻴﻌﻣ ،هدﻮﺑ ﻞﺻا دﺎﻤﻧ ﺐﻘﻋ دﺮﮔ ﻲﻘﻠﺗ ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻪﺑ ﺖﺸﮔزﺎﺑ و ﻲﻣ

دﻮﺷ

؛ ﻪﺘﺷﺬﮔ ا ي رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺪﻳﺎﺑ ،نآ زا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﻛ

ناﺪﻘﻓ و ندﻮﺑ ﻲﻠﻴﻤﺤﺗ ﻪﻛ يرﺎﺘﺧﺎﺳ نﺎﻤﻫ ؛ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﺮﻴﺒﻛ بﻼﻘﻧا زا ﻞﺒﻗ ِنرﺪﻣﺎﺸﻴﭘ ﺎﻳ ﻲﺘﻨﺳ يدازآ ار يدازآ ﻦﻳا ،ﻲﺘﻨﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ًﺎﻘﻴﻗد ﺰﻴﻧ ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ و ﺖﺳا نآ زرﺎﺑ ﺔﺼﺧﺎﺷ ،يدﺮﻓ

ﺶﻟﺎﭼ ﻪﺑ ﻣ ﻲ ﺪﺸﻛ نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ،ﻪﺘﺒﻟا ؛ ﻲﻨﺘﺒﻣ

ﺰﻴﻧ شﻮﺟدﻮﺧ ﻢﻈﻧ ﺮﺑ ﻪﺼﺧﺎﺷ

ﺎﻫ ي و تﺎﺒﺛ ،ﻲﮔدﺎﺳ

نآ سﺎﺳاﺮﺑ ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ يﺎﻨﺒﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ رد ﻲﻌﺳ ﻲﺧﺮﺑ ،ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ و دراد ار مﺎﺠﺴﻧا ﺪﻧراد

) ﻲﺑﺎﻬﺷ ، 1390 : 139

، 140 Burge, 2000 : 1, 3؛

.(

ﺎﺑ لﺎﺣ ﻦﻳا ﻲﺗوﺎﻔﺗ ،ﺎﻣ ﺚﺤﺑ ﺔﺠﻴﺘﻧ ﺮﻈﻨﻣ زا ،

ﻦﻳا ﺮﺑ يو توﺎﻀﻗ ﻢﻫ زﺎﺑ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻧرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ﻦﻴﻨﭼ بﻮﭼرﺎﭼ رد رودﻻﺎﺑ ﺔﺸﻳﺪﻧا ﺮﮔا و دراﺪﻧ و لﻮﻓا زا يدﺎﻤﻧ ،ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ ﻪﻛ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺐﻘﻋ

دﺮﮔ ﺖﺳا . ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻪﺘﻜﻧ ،ﻦﻳا دﻮﺟو ﺎﺑ

،رودﻻﺎﺑ

» ﻣﺎﺟ نرﺪﻣ ﺔﻌ « ار ﺐﺒﺳ زﺎﺳ ﻲﻟﻮﻓا ﻦﻴﻨﭼ ﻣ

ﻲ ﺪﻧاد . ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر رودﻻﺎﺑ زا ﻦﺨﺳ ﻲﺘﻗو

» نرﺪﻣ ﺔﻌﻣﺎﺟ «

نﺎﻴﻣ ﻪﺑ ﻣ ﻲ دروآ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا رﺎﺘﺧﺎﺳ ، ﻲﻨﺘﺒﻣ

ار ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺮﺑ ﺮﻈﻧﺪﻣ

ﺮﮔا ؟دراد

(7)

57

اﻳ ﻦ ﻪﻧﻮﮔ

،ﺪﺷﺎﺑ ﻣ ﻲ ناﻮﺗ رد ضرﺎﻌﺗ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﻛ ﺖﻔﮔ ﺔﻨﻴﻣز

ﺸﻳﺪﻧا رد ،ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ مﻮﻬﻔﻣ ﺔ

رودﻻﺎﺑ

دراد دﻮﺟو .

و ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ زا ،ﻮﺳ ﻚﻳ زا ي ﻲﻨﺘﺒﻣ

ﻦﺨﺳ ﻲﺑﺮﺠﺗ حﻼﺻا ﺮﺑ ﻣ

ﻲ ﻮﮔ ﻳ ﺪ ،ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا و

زا ﺐﻘﻋ دﺮﮔ ي ﻦﺨﺳ ﻣ ﻲ ﻮﮔ ﻳ ﺪ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ ،نآ رﺎﻴﻌﻣ ﻪﻛ ﻲﻨﺘﺒﻣ

ﺎﻳ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ

ﻢﻈﻧ ﺮﺑ

ﺖﺳا شﻮﺟدﻮﺧ .

ﻲﺑ رد ﻲﻤﻬﻣ رﺎﻴﺴﺑ ﺶﻘﻧ ،ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺪﻳدﺮﺗ ﻞﻜﺷ

يﺮﻴﮔ در ﻖﻳﺮﻃ زا ،نرﺪﻣ ﺔﻌﻣﺎﺟ

ﻠﻛ يﺮﻜﻓ ﺖﻴﻌﺟﺮﻣ ؛ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﺎﺴﻴ

ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ ا ي ﻪﻛ ﻣ ﻲ ناﻮﺗ ار ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ دﺎﻴﻨﺑ ـ دﻮﺧ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ دﺎﻤﻧ

دﺮﻛ ﻲﻘﻠﺗ ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ .

ﺎﺑ لﺎﺣ ﻦﻳا

، ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر

ﺖﺣﺎﺳ رد ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﻦﻳا ﻂﺴﺑ

شزرا راﺬﮔ ي

، ﺘﻧ ﻴ ﻪﺠ ا ي راﺰﺑا ﺰﺟ نداد راﺮﻗ

ﺮﻳز و نﺎﺴﻧا لاﺆﺳ

و دراﺪﻧ وا ﻲﺗاذ شزرا ندﺮﺑ

ﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﺷور ﺎﺑ ،ﻪ

نﺎﺴﻧا اﺮﮔ ﻲﻳ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ زا ﻲﻜﻳ ﻢﻬﻣ ﺮﺗ ﻳ ﻦ ﻲﻧﺎﺒﻣ ﺖﻓﺮﻌﻣ ﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲ

ﺖﺳا ضرﺎﻌﺗ رد ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ

)

،ﻲﺑﺎﻬﺷ 1397 : 230

.(

ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ياﺮﺑ ﻊﺳﻮﻣ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ،نﺎﻧاﺪﻗﻮﻘﺣ ﻲﺧﺮﺑ

ﻞﺋﺎﻗ دﺎﻴﻨﺑدﻮﺧ ﺪﻧا

،ﻲﺨﻳرﺎﺗ ،ﻲﺘﻟود ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ، ﻪﻌﻣﺎﺟ

ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ رد ار ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ و رﺎﮕﻧادﻮﺳ ،

،ﻪﺘﺴﻧاد نآ بﻮﭼرﺎﭼ هﻮﻠﺟ

ﺎﻫ ي ﺘﻣ دﺎﻴﻨﺑ دﻮﺧ ﻞﻘﻋ نﺎﻤﻫ توﺎﻔ ﻣ

ﻲ ﺪﻨﻧاد

) ،ﺦﺳار 1386 : 20

.(

هﺪﻧرﺎﮕﻧ

ﻤﻧ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ رد ،ﻲﻛﻻ ﺎﻳ ﻲﺘﻧﺎﻛ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ نﻮﭼ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺶﻘﻧ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﻲﻓﺎﻧ ﻪﺑ ﻲﺗرﺎﻛد ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ،يرﺎﺠﻨﻫ ـ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا رﺎﺘﺧﺎﺳ دﺎﺠﻳا

نﺎﻧاﺪﻗﻮﻘﺣ و ﺖﺳا هداد ﺖﺳد ﺶﻴﭘ

ﻪﺘﻔﮔ ﻫ

،ﻢ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر ﻪﺤﺻ نآ ﺮﺑ و ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ نآ ﺮﻜﻨﻣ ،

هدراﺬﮔ ﺪﻧا

)

،ﺦﺳار 1386 : 20

.(

و ،يرﺎﺠﻨﻫ ﺖﺣﺎﺳ زا ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺖﺣﺎﺳ ندﺮﻜﻧ ﻚﻴﻜﻔﺗ ،ﺎﻣا

نداد نﻻﻮﺟ هﻮﻠﺟ

ﺎﻫ ي

،يرﺎﺠﻨﻫ ﺖﺣﺎﺳ رد دﺎﻴﻨﺑ ـ دﻮﺧ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ِﻲﺑﺮﺠﺗ نﺎﻤﻫ

رﻮﻃ هرﺎﺷا ﻪﻛ

،ﺪﺷ ﺘﻧ ﻴ ﻪﺠ ا ي ﺮﻳز ﺰﺟ لاﺆﺳ ﻲﻧﺎﺒﻣ ندﺮﺑ ﺖﻓﺮﻌﻣ

ﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲ ﻣ يﺎﻨﺒﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا و ﻪﺘﻴﻧرﺪ نﺎﺴﻧا

اﺮﮔ ﻲﻳ

دراﺪﻧ يدﺮﻓ يدازآ نﺎﻤﻫ ﻲﻨﻌﻳ ،ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ ﻦﻳدﺎﻴﻨﺑ شزرا نﺪﻴﺸﻛ ﺶﻟﺎﭼ ﻪﺑ و نآ .

ﻣ ﻲ ناﻮﺗ زا ﻦﺨﺳ

» نرﺪﻣ ﺔﻌﻣﺎﺟ «

ﻞﻴﻠﺤﺗ ،نآ زا و ﺖﺷاﺪﻧ نآ ﻪﺑ يرﺎﺠﻨﻫ هﺎﮕﻧ و دروآ نﺎﻴﻣ ﻪﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ

ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﺎﻳ

و ﻲﺨﻳرﺎﺗ ...

ﺋارا ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ سﺎﺳاﺮﺑ ، ﻒﺻو ،ترﻮﺻ ﻦﻳا رد ،ﺎﻣا ؛داد ﻪ

» نرﺪﻣ « ،حﻼﻄﺻا ﻦﻳا رد ﻤﻧ

ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﺮﮔا ﻪﻛ ﺪﻨﻛ اﺪﻴﭘ ﻂﺴﺑ ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ يرﺎﺠﻨﻫ ﺖﺣﺎﺳ ﻪﺑ اﻳ

ﻦ ﻪﻧﻮﮔ

ضرﺎﻌﺘﻣ ،ﺪﺷ ﻣ

ﻲ ﺎﻤﻧ ﻳ ﺪ .

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺮﺘﺴﺑ زا ﻪﻛ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﻪﺑ

ﺖﺳد ﻲﻣ ﺪﻫد ﺖﺣﺎﺳ رد ،

شزرا راﺬﮔ ي ، ﻲﺑ ﺪﻳدﺮﺗ ﻞﺴﻧ زا راﺬﮔ و ﺖﺳا راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻪﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ لوا

ﻞﺴﻧ ﺎﻫ ي ،مﻮﺳ و مود

ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ،ﺎﻣا ؛ﺖﺳا يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻦﻳا دﻮﻤﻧ ﻤﻧ

ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﻮﻠﺟ ة ﻳ ﻪﻜ زﺎﺗ دﺎﻴﻨﺑ ـ دﻮﺧ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ

ﺪﺷﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ يرﺎﺠﻨﻫ ﺖﺣﺎﺳ رد .

ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺖﻣﺪﺧ رد ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﻪﻛ ﺖﻓﺮﻳﺬﭘ ﺪﻳﺎﺑ

ﺎﻳ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ ﻪﺒﺷ

ﮔا ﻪﻛ ﺖﺴﻴﻧ قدﺎﺻ نآ ﺲﻜﻋ و ﺖﺳا ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ ﺮ

اﻳ ﻦ ﻪﻧﻮﮔ ،ﺪﺷ ﻣ ﺖﺳا ﻦﻜﻤ ﻪﺑ

ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ نﺎﻤﺘﻔﮔ زا شزرا فﺬﺣ ﺮﺠﻨﻣ

؛دﻮﺷ نﺎﻤﻫ رﻮﻃ ةدارا رد ﻪﺘﻓﺎﻳدﺎﻤﻧ ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﻪﻛ

(8)

58

، رود ة 49 ، ةرﺎﻤﺷ 1 رﺎﻬﺑ ، 1398

مﻮﻬﻔﻣ و شزرا ﺮﺼﻨﻋ ﻪﺑ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ناﺪﺟو رد ﻪﺘﻓﺎﻳدﺎﻤﻧ ﺎﻳ ﺎﻨﺒﻣ ﺖﻟود

» ﻖﺣ

« ، ﺑ ﻲ ﻪﺟﻮﺗ ﺖﺳا

) Cf.

Duguit, 2000: 46, 47; Pound, 1962: 42, 47; Kelsen, 1999: 280, 281

.(

4 . مﻮﻬﻔﻣ رد مﺎﻬﺑا

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ «

رد مﺎﻬﺑا زا ﺮﺛﺄﺘﻣ ،نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ﻲﺣﻼﺻا دﺮﻛرﺎﻛ ﺎﻳ

نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ مﻮﻬﻔﻣ

رد ضرﺎﻌﺗ دﻮﺟو و ،يرﺎﺠﻨﻫ ﺖﺣﺎﺳ و ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺖﺣﺎﺳ ود ندﺮﻜﻧ اﺪﺟ ،هﺪﻧرﺎﮕﻧ ﺮﻈﻨﻣ زا صﻮﺼﺧ ﺐﺟﻮﻣ ،ﺪﻣآ ﻪﻛ ﻲﺣﺮﺷ ﻪﺑ ،نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ يﺎﻨﻌﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ

ﻲﻣ دﻮﺷ فﺪﻫ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪﻛ

نآ ناﺮﺤﺑ و ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ مﻮﻬﻔﻣ و دﻮﺷ ﻪﺟاﻮﻣ مﺎﻬﺑا ﺎﺑ

« ،قﻮﻘﺣ ﺎﺑ ﺔﻄﺑار رد ، ﺑﻴ

ﺶ ﭘزا ﻴ ﺶ

هﺪﻴﭽﻴﭘ ﻪﺑ

،ﻲﺘﻴﻌﺿو ﻦﻴﻨﭼ رد ؛ﺪﺳﺮﺑ ﺮﻈﻧ ﻤﻧ

ﻲ ناﻮﺗ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ و نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ﺎﺑ ﻢﺴﻳروﮋﻧﺎﭘ ﺖﺒﺴﻧ

ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ار نآ فﺪﻫ ﻪﺑ

ﺘﺳرد ﻲ دﺮﻛ ﻦﻴﻴﺒﺗ .

مﺎﻬﺑا هﺪﺷﺮﻛذ

، ﻲﺑ ﺪﻳدﺮﺗ ، ﻣز ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ﺶﺳﺮﭘ ﺎﻫ ﻲﻳ هﺪﺷ

ﺖﺳا . ﻦﻳا زا ﻲﺧﺮﺑ ﺶﺳﺮﭘ

ﺎﻫ نﺎﻧاﺪﻗﻮﻘﺣ ﻲﺧﺮﺑ ار ﺶﻴﭘ

ﻪﺘﻔﮔ ﻪﻛ ﻠﺤﺗ ﻴ ﻞ ﺎﻫ ي قﻮﻘﺣ زا ﻲﺿرﺎﻌﺘﻣ

ﻪﺋارا نرﺪﻣ هداد

ﺪﻧا ، ﻪﺑ رﺎﭼﺎﻧ حﺮﻄﻣ هدﺮﻛ ﺪﻧا . ﻦﻳا ،ﻪﻠﻤﺟ زا ،يﻮﺴﻧاﺮﻓ دﺎﺘﺳا ،ﻲﺘﭘا ﻮﻧوﺮﺑ ﺶﺳﺮﭘ

ﺎﻫ

حﺮﻄﻣ ار ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ًﺎﺳﺎﺳا ﺎﻳآ ﻪﻛ ﻣ

ﻲ ناﻮﺗ رد صﻮﺼﺧ حﻼﻄﺻا زا ،نآ فﺪﻫ و قﻮﻘﺣ

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ «

هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻳآ ؟دﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا نﻮﭼ يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﺗﺎﺣﻼﻄﺻا زا

»

ِمرﻮﺗ

1« ناﺮﺤﺑ ، ـ نﻮﺘﻣ ـ ياﺮﺑ ،هﺮﻴﻏ و 2

ﺎﻳآ و ﺖﺳا ﺖﺳرد ﻲﻗﻮﻘﺣ تﻻﻮﺤﺗ نﺎﻴﺑ ﻣ

ﻲ ﻧاﻮﺗ ﻴ ﻢ مﻮﻬﻔﻣ ،هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ

» ﻪﻌﺳﻮﺗ

3« ار

رد ،ﺖﺳا يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ﻪﻛ صﻮﺼﺧ

قﻮﻘﺣ ﻪﺑ يﻮﺤﻧ نﺎﻤﻫ ﻪﺑ ،قﻮﻘﺣ ًﺎﺳﺎﺳا ﺎﻳآ ؟ﻢﻳﺮﺒﺑ رﺎﻛ

اﺪﻴﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ يدﺎﺼﺘﻗا مﺎﻈﻧ ﻪﻛ ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ لﻮﺤﺗ ، ﻣ ﻲ ﻳ ﺪﺑﺎ ،ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺎﻳآ و ﻣ

ﻲ ناﻮﺗ ﻪﺑ ﻲﻤﻛ ﻲﻫﺎﮕﻧ

؟ﺖﺷاد قﻮﻘﺣ تﻻﻮﺤﺗ

) Oppetit, 1998: 96

.(

ﻦﻳا حﺮﻃ ،هﺪﻧرﺎﮕﻧ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺶﺳﺮﭘ

ﺎﻫ ﺎﻳ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻘﻄﻨﻣ ﻲﻧﺎﻣز ،

ﻪﺒﺷ ﻪﺑ ﻞﺋﺎﻗ ﺎﻳ ،ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ و ﻢﻴﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد نآ تاذ و ﺖﻴﻫﺎﻣ و نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ زا ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ

رﺪﻣ قﻮﻘﺣ ن

ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺮﺑ ﻢﻴﺷﺎﺑ

نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ﺎﻳ ﻲﻨﺘﺒﻣ

ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ار شﻮﺟدﻮﺧ ﻢﻈﻧ ﺮﺑ

ﻢﻴﺷﺎﺑ . رﺪﻣ قﻮﻘﺣ ﻪﺑ ﻞﺋﺎﻗ ،ﺮﮔا ،ﺮﮕﻳد ﻦﺨﺳ ﻪﺑ ن

ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا ،ﻢﻴﺷﺎﺑ ﻲﺘﻟود ﻢﺴﻳﻮﻴﺘﻳزﻮﭘ ﺮﺑ

،ﻢﺴﻳﻮﻴﺘﻳزﻮﭘ ﻦﻳا ﻣ

ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ دﺎﻤﻧ ﻊﻗاو اﺮﮔ ﻲﻳ ا مﻮﻬﻔﻣ ﻪﺑ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﺎﺑ اﺮﭼ ،ﺪﺷﺎﺑ و يدﺎﺼﺘﻗ

ﻪﺑ و ﻳ هﮋ

يﺰﻨﻴﻛ دﺎﺼﺘﻗا رﺎﮔزﺎﺳ

ﻧ ﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻟاﺪﻋ ﺮﺑ ﻪﻛ يدﺎﺼﺘﻗا ؛ﺪﺷﺎﺒ ﻲ

ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻲﻫﺎﻓر ﺖﻟود رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺮﺑ

دراد ﺪﻴﻛﺄﺗ

) Cf. Rosanvallon, 1990: 186

.(

ﺎﺑ لﺎﺣ ﻦﻳا دﺮﻜﻳور ، ﻲﺘﭘا

نآ يﺎﻨﻌﻣ و نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ﻪﺑ ،

ضرﺎﻌﺘﻣ يدﺮﻜﻳور ﻣ

ﻲ ﺎﻤﻧ ﻳ ﺪ زا يو ؛

ﻚﻳ ﻮﺳ ﻢﺴﻳﻮﻴﺘﻳزﻮﭘ ،يﺮﮕﻳد يﺎﺟ رد ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ نوﺪﺑ بﻮﭼرﺎﭼ ار ﻲﺘﻟود

يﻮﻫﺎﻣ قﻮﻘﺣ

1. Inflation

2. Crise/crisis

3. Développement/ Development

(9)

59

مﻼﻋا ،ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاد نرﺪﻣ ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ

؛ﺖﺳا ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﺪﻌﺑ ياراد ﻲﺑﺮﻏ قﻮﻘﺣ ﻪﻛ ﻲﺑ

ﺪﻳدﺮﺗ

،ﻲﺘﻟود ﻢﺴﻳﻮﻴﺘﻳزﻮﭘ ﻪﻧ

ﺎﻬﻨﺗ ﺖﺳا ﺰﻴﻧ نآ ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﺪﻌﺑ ﻲﻓﺎﻧ ﻪﻜﻠﺑ ،ﺖﺳا قﻮﻘﺣ ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻲﻓﺎﻧ

) Cf. Bentham, 1988 : 75

،(

ﻪﻛاﺮﭼ ﺖﻟود ﺮﺑ قﻮﺒﺴﻣ ﻲﻗﻮﻘﺣ ةﺪﻳﺪﭘ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻞﺋﺎﻗ ﺖﺴﻴﻧ

) Cf.

Brimo, 1978: 11

.(

ﻲﺘﭘا ﻪﺑ ﺘﺳرد ﻲ ﺰﺟ يﺪﻣﺎﻴﭘ ،قﻮﻘﺣ ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﺪﻌﺑ ﺎﻳ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻲﻔﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻞﺋﺎﻗ

هﺎﮕﻳﺎﺟ يﺎﻘﺗرا هدارا

اﺮﮔ ﻲﻳ ﺎﻳ ـ ﻲﺘﻟود ـ ﻊﻗاو

ﻲﻳاﺮﮔ ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺨﻧ قﻮﻘﺣ رد ـ ﻲﻳﺎﻀﻗ ـ

) Oppetit, 1998: 96

.(

،ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا

،ﻲﺘﭘا

،ار ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ و لﻮﺤﺗ مﻮﻬﻔﻣ ﻚﻴﻜﻔﺗ ﻲﮔﮋﻳو

ﻳﺬﭘﺎﻧ ﺮ بﺮﻏ قﻮﻘﺣ ﻣ

ﻲ ﺪﻧاد

ﺖﺴﻴﻧ حﺮﻃ ﻞﺑﺎﻗ ﻲﻣﻼﺳا قﻮﻘﺣ ﺎﺑ ﺔﻄﺑار رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻞﺋﺎﻗ و ،

ﻪﺑ دوﺪﺤﻣ ،قﻮﻘﺣ ﻦﻳا اﺮﻳز

» ﺔﺘﻔﮔ «

ﺮﺒﻣﺎﻴﭘ ) ص ( ﺖﺳا

) Oppetit, 1998: 96

؛(

،ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺮﺒﻣﺎﻴﭘ

) ص ( ﻪﻧ و ،ﻊﺒﻨﻣ ًﺎﻓﺮﺻ ﺰﻴﻧ

ﻳا قﻮﻘﺣ ياﻮﺘﺤﻣ ةﺪﻨﻨﻛدﺎﺠ ﺖﺳا

. ﻲﺑ ﺪﻳدﺮﺗ رد ﻲﺘﭘا هﺎﮔﺪﻳد ، صﻮﺼﺧ

حﺮﻃ نﺎﻜﻣا مﺪﻋ ﺔﻳﺮﻈﻧ

ﻲﺗرﻮﺻ رد ار ﻲﻣﻼﺳا قﻮﻘﺣ درﻮﻣ رد ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﻣ

ﻲ ناﻮﺗ زا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﻛ ﺖﺴﻧاد ﺢﻴﺤﺻ

« ،

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « ﺪﺷﺎﺑ ﻲﺘﺴﻴﻧﺎﻣوا .

يو و ﺖﺳا ﻦﻴﻤﻫ ﻢﻫ ﺖﻴﻌﻗاو

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑ هزﻮﻣآ ﺎﻫ ي

نﺎﺴﻧا دراد ﺮﻈﻧﺪﻣ ار ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ .

ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻪﺘﻜﻧ ،ﺎﻣا نﺎﺴﻧا

اﺮﮔ ﻲﻳ

، ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﺎﻳ ﻲﺑﺮﺠﺗ عﻮﻧ زا

ﻓﺎﺘﻣ ﻪﻛ ﺖﺧﺎﺳ ﻦﺷور ﺪﻳﺎﺑ و ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻜﻳﺰﻴ ماﺪﻛ

ﻚﻳ ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻲﺘﭘا ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ،ود ﻦﻳا زا .

،ﺎﻣا ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ ﻲﺘﭘا ﻘﺣ ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﺮﺑ و قﻮ

ﻪﺑ و ﻳ هﮋ ﺎﺑ ﺎﻘﻣ ﻳ ﻪﺴ ا ي و ﻪﻛ نﺎﻴﻣ ي

مﺎﺠﻧا ﻲﻣﻼﺳا قﻮﻘﺣ و بﺮﻏ قﻮﻘﺣ ﻲﻣ

ﺪﻫد ، ﻣ ﻲ ناﻮﺗ و ﻪﻛ ﺖﻓﺮﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ ،ي

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ «

ًﺎﺳﺎﺳا ،ار

ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ ةزﻮﻣآ ﻤﻧ

ﻲ ﺪﻧاد بﻮﭼرﺎﭼ رد ،ﻲﺘﭘا ﺔﺸﻳﺪﻧا ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﻦﺨﺳ ﻦﻳا يﺎﻨﻌﻣ ؛

ﻗﻮﻘﺣ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ ﻲ

ﻲﻨﺘﺒﻣ راﺮﻗ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺮﺑ ﻤﻧ

ﻲ ﮔ ﻴ دﺮ .

1.4 . ﻲﺘﭘا ﺮﻈﻧ زا

» ﻲﮕﺸﻴﻤﻫ ،ﻪﺘﺳﻮﻴﭘ ﻲﻟﻮﺤﺗ ،قﻮﻘﺣ ندﻮﺑ ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﻲﮔﮋﻳو ـ

و ] ﻪﭼﺮﮔا [ عﺎﻄﻘﻧا ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ

،ـ ار

ﺐﺟﻮﻣ ﻲﻣ دﻮﺷ ﺪﻧور روآدﺎﻳ ﻪﻛ ﻲﻟﻮﺤﺗ ، و

ناﺮﺤﺑ ﺎﻫ ي رد حﺮﻄﻣ صﻮﺼﺧ

يدﺎﺼﺘﻗا ﺶﺒﻨﺟ ]

ﺰﻴﻧ [

ﺖﺳا . ﻪﺑ ﺎﻨﺜﺘﺳا ي ار ﻲﻧاﺪﻗﻮﻘﺣ ﺮﺘﻤﻛ ،ﺮﭙﻳر ﻣ

ﻲ ناﻮﺗ ،قﻮﻘﺣ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﻪﻛ لﻻﺪﺘﺳا ﻦﻳا ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﻓﺎﻳ

ار ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻧ و يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ﻣ

ﻲ ﺪﺒﻠﻃ نآ ندﻮﺑ ﻲﮕﺸﻴﻤﻫ ﺔﺼﺧﺎﺷ ﻪﺑ ،ار قﻮﻘﺣ ﺖﻴﻫﺎﻣ ، ﻲﺘﺣ و 1

لﻮﺤﺗ يﺮﻳﺬﭘﺎﻧ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻢﻫ نآ ﻞﻴﻟد ؛ﺪﻫد لﺰﻨﺗ نآ 2

،قﻮﻘﺣ ندﻮﺑ ﻲﮕﺸﻴﻤﻫ ﻪﻛ ﻪﺑ

ﻫ ﻴ ﭻ ﻪﺟو

دراﺪﻧ ﺮﻴﻴﻐﺗ و حﻼﺻا ﺎﺑ ﻲﺗﺎﻓﺎﻨﻣ

«

) Oppetit, 1998: 96

.(

ـ ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳوﺪﺗ نﺎﻣﺎﮕﺸﻴﭘ زا ـ ﺲﻴﻟﺎﺗﺮﭘ ﺔﺸﻳﺪﻧا ،ﻲﺘﭘا ار

و ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﺐﺘﻜﻣ ﻪﺑ ﻪﻛ

ﻲﺘﺷادﺮﺑ ،ﺖﺳا ﻚﻳدﺰﻧ نآ شﻮﺟدﻮﺧ ﻢﻈﻧ ﺪﻌﺗ

ﻳ ﻞ هﺪﺷ ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ زا ﻣ

ﻲ

3ﺪﻧاد

) Oppetit, 1998 :225 (

1. Continuité

2. Statisme

3. Une acceptation modérée de la modernité

(10)

60

، رود ة 49 ، ةرﺎﻤﺷ 1 رﺎﻬﺑ ، 1398

و دﺎﺠﻳا ار ﺶﺳﺮﭘ ﻦﻳا ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ ﻞﻳﺪﻌﺗ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ ﻪﻛ ﻪﭼ ـ ﻲﻃاﺮﻓا ﺎﻳ ـ هﺪﺸﻧ

ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﺎﻳآ ؟ﺪﺷﺎﺑ

ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ زا رﻮﻈﻨﻣ ﻞﻳﺪﻌﺗ

ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ نﺎﻤﻫ ،هﺪﺸﻧ ﻲﻨﺘﺒﻣ

ﺮﺑ شزرا يﺎﻫ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ ﺎﻳآ ؟ﺖﺳا ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ

ﻲﻨﺘﺒﻣ نﺎﻤﻫ ﺎﻳ ﻲﺘﻟود ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺮﺑ يو ؟ﺖﺳا ﺮﻈﻧﺪﻣ ﻲﺘﻟود ﻢﺴﻳﻮﻴﺘﻳزﻮﭘ

دﻮﺧ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺔﻣادا رد ،

ﻳﺮﺼﺗ ﺢ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ﻞﻳﺎﻤﺘﻣ ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ و دراد سﺮﺗ ﻪﺘﺷﺬﮔ زا ،ﻢﻫﺪﺠﻫ نﺮﻗ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺮﻜﻔﺗ ﻪﻛ

دﺮﻴﮕﺑ هﺪﻳدﺎﻧ ار ﺖﻨﺳ ﺎﺗ ﺖﺳا .

ﻪﺸﻳﺪﻧا ﻦﻳا ،ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺮﻜﻔﺗ ﻦﻳا ار

ﻪﻛ ﻣ ﻲ ناﻮﺗ و ﺮﻤﺘﺴﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ

ﺖﺷاد شﻮﺟدﻮﺧ

، در ﻲﻣ ﺪﻨﻛ

) Oppetit, 1998 : 226

.(

زا ،ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ و ﺖﺳا ﺖﺳرد ،ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا

،هﺪﻧرﺎﮕﻧ ﺮﻈﻨﻣ ﻧ

ﻤ ﻲ ناﻮﺗ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ نﺎﻤﻫ ﺎﻳ لﺪﺘﻌﻣ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ ﻪﻛ ﺖﺷاد رﺎﻈﺘﻧا ﻲﻨﺘﺒﻣ

ﻢﻈﻧ ﺮﺑ

يدﺮﻓ يدازآ ﺮﺑ ﺮﮔا ﻲﺘﺣ ،ﺪﻨﻛ ﻞﻤﻋ ﺮﺛﺆﻣ ًﻼﻣﺎﻛ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا شﻮﺟدﻮﺧ ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ شﻮﺟدﻮﺧ ﻲﻠﺻا

ﺪﻴﻛﺄﺗ دزرو ﺐﺟﻮﻣ نآ ندﻮﺑ شﻮﺟدﻮﺧ ﺔﺼﺧﺎﺷ ﻪﻛاﺮﭼ ؛ ﻲﻣ

دﻮﺷ ﺖﻨﺳ ﺎﺑ ﻲﻛﺮﺘﺸﻣ ﻪﺟو ﺎﺗ

ﺪﻨﻛ اﺪﻴﭘ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

) ،ﻲﺑﺎﻬﺷ 1397 : 231

.(

ا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻨﺳ زا راﺬﮔ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا شﻮﺟدﻮﺧ ﻢﻈﻧ ﻪﺑ دﺎﻘﺘﻋ

ار نآ ﻪﻛ ﺖﺳا شﻮﺟدﻮﺧ ﻢﻫ

، ﺑور يراﻮﺷد ﺎﺑ ﻪ

ور ﻲﻣ دزﺎﺳ . ﻞﻳﺪﻌﺗ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ ﺖﻨﺳ زا راﺬﮔ ،هﺪﺸﻧ

ﻦﻜﻤﻣ ار ﻲﻨﻳد و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲﻣ

دزﺎﺳ . ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ ﻦﻳا ﻣ

ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻲﻨﻌﻳ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺮﺑ

نﺎﻤﻫ ؛ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ ﻧرﺪﻣ

ﻴﺘ ﻪ ا ي ،يﺮﮕﻨﺷور ﺮﺼﻋ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا ﻪﺑ عﺎﺟرا ﺎﺑ ﻲﺘﭘا ﻪﻛ

نآ ﻪﺑ ﻞﺋﺎﻗ ﻪﺑ

ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر . ،ترﻮﺻ ﻦﻳا رد

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « ﻤﻧ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ﻊﻗاو ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ و ﺾﺤﻣ

ﺪﺷﺎﺑ يرود ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ ،هدﻮﺑ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﺘﺒﻟا .

،ﺎﻣا ﻣ ﻲ ناﻮﺗ

،ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ دﺮﻛ ﺎﻋدا زا

ِعﻮﻧ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑ

ﺖﺳا ﻲﺘﻟود ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ نﺎﻤﻫ ؛

ﺪﻣ ﻧر ﻴ ﻪﺘ ا ي ﻲﺘﭘا ﻪﻛ ﻪﺑ تاﺮﻛ ﺖﺳا هدﺮﻛ مﻼﻋا ار نآ ﻪﺑ دﻮﺧ دﺎﻘﺘﻋا .

ﺎﺑ لﺎﺣ ﻦﻳا

،ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ،ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ ﻦﻳا رد ، ﻊﻗاو

ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ ِﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ ﺮﺼﻨﻋ ﺮﺑ ﻪﻛاﺮﭼ ،ﺖﺳا ﺮﻴﻐﺘﻣ و

ﺖﺴﻴﻧ ﻲﻨﺘﺒﻣ يدﺮﻓ يدازآ

، ﺮﺑ ﻪﻜﻠﺑ ﺳ ﻴ ﺖﺳﺎ ﺎﻫ ي ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ و ﺖﺳا راﻮﺘﺳا ﻲﺘﻟود ﺮﻴﻐﺘﻣ

ﻣ ﻲ ناﻮﺗ ﺖﺳا يرود ﻪﻛ دﻮﺑ ﻞﺋﺎﻗ .

ﺔﺼﺧﺎﺷ ﺮﺑ ،قﻮﻘﺣ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا زا يرﺎﻴﺴﺑ لﻮﺤﺗ

ﺬﭘ ﻳ ﺮ ي ﺪﻴﻛﺄﺗ قﻮﻘﺣ هدﺮﻛ

ﺪﻧا ﻪﻠﻤﺟ زا ؛

ﻣ ﻲ ناﻮﺗ ،ﻪﺘﺧادﺮﭘ قﻮﻘﺣ يرود تﻻﻮﺤﺗ ﻪﺑ ﻪﻛ دﺮﻛ هرﺎﺷا ﻪﻴﺗاوﺎﺳ ﻪﻧر و سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﻦﮔرﻮﻳ ﻪﺑ

ﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﺑ هﺮﻣآ رﺎﺘﺧﺎﺳ زا راﺬﮔ زا ﻦﺨﺳ ر

ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻪﺑ ﺮﻴﺧا رﺎﺘﺧﺎﺳ زا ﺖﺸﮔزﺎﺑ و يدﺮﻓ يدازآ ﺮﺑ

هﺮﻣآ رﺎﺘﺧﺎﺳ نﺎﻴﻣ ﻪﺑ

هدروآ ﺪﻧا . ﻪﺑ هﺮﻣآ رﺎﺘﺧﺎﺳ زا راﺬﮔ ،سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ ﺮﻈﻨﻣ زا لﻮﺤﺗ ﻦﻳا ﺮﻴﺒﻌﺗ

ﺖﺳا هﺪﺷ هﺰﻴﻟادﻮﺌﻓ زﺎﺑ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﺑ دادراﺮﻗ زا و دادراﺮﻗ

) Habermas, 2003: 86

.(

،ﻪﻴﺗاوﺎﺳ ﺮﻴﺒﻌﺗ

ﺖﺳا ﻲﻣﻮﻤﻋ قﻮﻘﺣ ﻪﺑ ﻲﺻﻮﺼﺧ قﻮﻘﺣ زا راﺬﮔ و ﻲﺻﻮﺼﺧ قﻮﻘﺣ ﻪﺑ ﻲﻣﻮﻤﻋ قﻮﻘﺣ زا راﺬﮔ

) Savatier, 1950 : 6

.(

ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا ،ﺮﻴﺑﺎﻌﺗ ﻦﻳا ﻲﻨﺘﺒﻣ

،ﺖﺳا ﻲﻗﻮﻘﺣ ةﺪﻋﺎﻗ رﺎﺒﺘﻋا يﺎﻨﺒﻣ رد لﻮﺤﺗ ﺮﺑ

ندﻮﺑ يرود شﺮﻳﺬﭘ زا نﺎﺸﻧ

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « در ار ﻲﻄﺧ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ و دراد قﻮﻘﺣ رد ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ ﻲﺘﻓﺮﺸﻴﭘ ؛

ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ و ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ ﺮﻈﻧﺪﻣ ﻪﻛ ﻲﻨﺘﺒﻣ

ﺖﺳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا شﻮﺟدﻮﺧ ﻢﻈﻧ ﺮﺑ .

ترﺎﺒﻋ ﺎﻫ ي ﺶﻴﭘ ﻪﺘﻔﮔ ا زا ﻲﻗاﺪﺼﻣ ﺪﻳﺎﺑ ار ﺮﭙﻳر ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺔﺸﻳﺪﻧا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا يﺎﻳﻮﮔ ،ﻲﺘﭘا ز

لﻮﺤﺗ ﺔﻳﺮﻈﻧ حﺮﻃ نﺎﻜﻣا مﺪﻋ و قﻮﻘﺣ يﺮﻳﺬﭘﺎﻧ

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « ژرژ ؛ﺖﺴﻧاد قﻮﻘﺣ ﺎﺑ ﺔﻄﺑار رد

(11)

61

ﺔﻳﺮﻈﻧ حﺮﻃ ﺎﺑ ﻪﻛ يﺮﭙﻳر

» قﻮﻘﺣ لﻮﻓا

« ﻪﻛ هداد راﺮﻗ ﻲﻧرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ار دﻮﺧ توﺎﻀﻗ ﻊﺟﺮﻣ ،

يدﺮﻓ يدازآ ،نآ ﻦﻳدﺎﻴﻨﺑ شزرا ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ ﺣ ﻚﻳ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ و ﺖﺳا ـ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ و ـ ﻖ

مﺎﻧ ﻪﺑ ،ﻲﺘﻟود ﻢﺴﻳﻮﻴﺘﻳزﻮﭘ ﺖﻴﻤﻛﺎﺣ ،ﻞﻴﻟد

» قﻮﻘﺣ نﺪﺷ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

1« و لاﺮﺒﻴﻟ قﻮﻘﺣ ناﺮﺤﺑ ،ار

نآ لﻮﻓا و لاﺮﺒﻴﻟﻮﺌﻧ قﻮﻘﺣ ﻲﺘﺣ ﻣ

ﻲ ﺪﻧاد

) Ripert, 1998: 37, 46, 47, 188, 189

.(

زا ﺮﭙﻳر ﺔﺸﻳﺪﻧا در

مﻮﻬﻔﻣ ،ﻲﺘﭘا ﻪﻛ ﺖﺳﺎﻨﻌﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ،ﻲﺘﭘا ﺐﻧﺎﺟ

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « ﺎﻳ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ مﻮﻬﻔﻣ ار ﻪﺒﺷ

و ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ

ﻲﻄﺧ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻤﻧ

ﻲ ﺪﻧاد .

،ﺎﻣا ﻪﻠﺌﺴﻣ يو ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا رﺎﻜﺷآ ﻲﺸﺧﺮﭼ رد و ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺔﻣادا رد ،

مﻼﻋا ﻲﻣ ﺪﻨﻛ مﻮﻬﻔﻣ ﻪﻛ

« ﺔﻤﻫ رد ، ﻪﺧﺎﺷ

ﺎﻫ ي ﺘﻗا دﺰﻧ ﻲﺘﺣ و ﻪﺸﻳﺪﻧا ﻪﺑ و نﺎﻧاددﺎﺼ

بﻮﭼرﺎﭼ رد ،ار دﻮﺧ يﺎﻨﻌﻣ و ﺖﻳﻮﻫ ،نﺎﻧاﺪﻗﻮﻘﺣ ﻲﻟوا ﻖﻳﺮﻃ هزﻮﻣآ

ﺎﻫ ي زا هﺪﻣآﺮﺑ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ

يﺮﮕﻨﺷور ﺮﺼﻋ ﺔﻔﺴﻠﻓ ﻣزﺎﺑ

ﻲ ﻳ ﺪﺑﺎ . ﻲﺘﭘا ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ و ،سﺎﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ نﺎﻤﻫ

رﻮﻃ يﺮﮕﻳد يﺎﺟ رد ﻪﻛ

ﺢﻳﺮﺼﺗ نآ ﻪﺑ ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ

) Oppetit, 1998:113

و ،هزوﺮﻣا ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻞﺋﺎﻗ ،(

ﻪﺑ ﻧﺎﭘ نﺎﻤﻫ ﻞﻴﻟد ﺎﺑ ،ﻢﺴﻳروﮋ

رﻮﻬﻇ ﺮﺟ ﻳ نﺎ ﺎﻫ ي ﻲﺘﺴﻳﻮﻴﺘﻳزﻮﭘ يا

ﻬﺟاﻮﻣ ﻴ ﻢ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﻛ ﺐﻘﻋ

دﺮﮔ ﻲﻘﻠﺗ ﻲﻗﻮﻘﺣ رﺎﺘﺧﺎﺳ رد

ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ،رﻮﻈﻨﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﺷور و ﻲﻨﺘﺒﻣ

ﺖﺳا ﻲﺘﻧﺎﻛ ﺔﺸﻳﺪﻧا ﺮﺑ .

يو ،

ﻦﻴﻴﺒﺗ ياﺮﺑ ﻪﻠﺌﺴﻣ

يور ﺰﻴﻧ لﺎﺜﻣ ﻪﺑ ﻲﺘﺣ ، ﻣ

ﻲ دروآ هرﺎﺷا و ﻲﻣ ﺪﻨﻛ لﻮﻓا ﻪﻛ

» مﺎﻋ قﻮﻘﺣ «

ﻳﺎﺑ ،ار ﺪ

ﻦﻳا زا يزرﺎﺑ ﺔﻧﺎﺸﻧ ﺐﻘﻋ

دﺮﮔ دﺮﻛ ﻲﻘﻠﺗ

) Oppetit, 1998:113

ﻲﻧﺪﻣ قﻮﻘﺣ ،يو ﺮﻈﻧ زا ؛(

ﻧﺪﻣ قﻮﻘﺣ ﻲﻨﻌﻳ ،ﻚﻴﺳﻼﻛ ﻲ

و تاﺪﻬﻌﺗ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺪﻋاﻮﻗ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ ،نﻮﺌﻠﭘﺎﻧ ﺪﻛ زا هﺪﻣآﺮﺑ

دﻮﻘﻋ قﻮﻘﺣ ًﺎﻓﺮﺻ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﺴﻴﻠﻛ ﻪﻘﻓ زا ﻢﻫ و مور قﻮﻘﺣ زا ﻢﻫ ،ﺎﻫدادراﺮﻗ ﻌﻣ

ﻴ ﻦ ﺪﻧا ﻪﺘﻓﺎﻳ عﺎﻄﻘﻧا ،

دﻮﺑ . ،ﺎﻣا رﻮﻬﻇ ﺎﺑ ﺮﺟ ﻳ نﺎ ﺎﻫ ي ،ﻲﺘﺴﻳﻮﻴﺘﻳزﻮﭘ ﻣ

ﻲ ناﻮﺗ ﻪﻛ دادراﺮﻗ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺔﻳﺮﻈﻧ زا رﻮﺒﻋ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﻔﮔ

،ﺖﺳا نآ لﻮﻓا و مﺎﻋ قﻮﻘﺣ زا رﻮﺒﻋ زا ﻲﻗاﺪﺼﻣ ﻬﺟاﻮﻣ

ﻴ ﻢ و ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر زا ﺮﺗاﺮﻓ ﻲﺘﺣ ﻪﻛ

مور قﻮﻘﺣ ﻪﺘﻓر

اﻳ ﻢ

، اﺮﻳز ﻪﻧ ﺎﻬﻨﺗ ﺑور ﻦﻴﻌﻣ دﻮﻘﻋ ﻪﺑ ﺖﺸﮔزﺎﺑ ﺎﺑ ﻪ

ور ﺘﺴﻫ زا ﻚﻳ ﺮﻫ رد ﻪﻜﻠﺑ ،ﻢﻴ

ﻌﻣ دﻮﻘﻋ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﻦﻴ ﻞﻜﺷ

يﺮﻴﮔ دادراﺮﻗ عﻮﺿﻮﻣ سﺎﺳاﺮﺑ لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ ،ﻲﺻﺎﺼﺘﺧا ﺪﻋاﻮﻗ ﻬﺟاﻮﻣ

ﻴ ﻢ

) Oppetit, 1998: 116, 117

و ﻊﻴﺑ ﺪﻘﻋ و (

ﺐﻟﺎﻗ ﺎﻫ ي ﻦﻳا زا ﻲﻗاﺪﺼﻣ ،ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻊﻴﺑ نﻮﭼ نآ ﺪﻳﺪﺟ

ﺖﺳا لﻮﺤﺗ .

ﺎﻳآ لﻮﺤﺗ ﻦﻳا ار

ﻣ ﻲ ناﻮﺗ

» ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ « بﻮﭼرﺎﭼ رد نآ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﻪﻛ ﻲﺸﺳﺮﭘ ؟دﺮﻛ ﻲﻘﻠﺗ

ﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ و ﻲﻜ

ﻪﺒﺷ

،ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﺎﺘﻣ ﻲﺑ

ﺪﻳدﺮﺗ ﺔﺘﻴﻧرﺪﻣ بﻮﭼرﺎﭼ رد ﺎﻣا ؛ﺖﺳا ﻲﻔﻨﻣ ﻲﻨﺘﺒﻣ

ﺮﺑ

ﻲﻘﻠﺗ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ زا ﻲﻗاﺪﺼﻣ ،ﻲﺘﻟود ﺖﻴﻧﻼﻘﻋ ﻲﻣ

دﻮﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻲﺘﭘا ﺔﺸﻳﺪﻧا رد ﻪﻛ ﻲﺘﻓﺮﺸﻴﭘ ؛

ﺶﺧﺮﭼ ﺎﻫ ي دﺮﻛ ﻲﻨﻌﻣ ﻞﺑﺎﻗ ًﺎﻌﻗاو ،يو ﻚﻳرﻮﺌﺗ ﺖﺴﻴﻧ ن

. ﺎﺑ لﺎﺣ ﻦﻳا يو ، ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ نوﺪﺑ

رد ﻪﻛ ﻲﺟﺎﺟﻮﻋا و ضرﺎﻌﺗ ﺪﻧا

ﻳ ﻪﺸ ﺎﻫ و لﻻﺪﺘﺳا ﺎﻫ ﻳ ﺶ ،ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ ﻪﻜﻨﻳا ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ ،دراد دﻮﺟو

سﺎﺳاﺮﺑ ﺪﻧا ﻳ ﻪﺸ ﺎﻫ ي ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﺖﻧﺎﻛ ﻪﻠﻤﺟ زا و يﺮﮕﻨﺷور ﺮﺼﻋ ﺔﻔﺳﻼﻓ ﺲﭙﺳ و ترﺎﻛد ﻲﻣ

دﻮﺷ

حﺮﻄﻣ ار ﺶﺳﺮﭘ ﻦﻳا ،ﺖﺳا نﺎﺴﻧا يدازآ و ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ نآ فﺪﻫ و ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ ﻦﻳا ﻪﻧﻮﮕﭼ ﺲﭘ ﻪﻛ

1. Socialisation du droit/socialization of the law