Original Article
Evaluation of the effect of education of proper oral hygiene via virtual reality simulation on dental plaque in high school students
Fahime Talebi 1, Sediqe Ebrahimipour 2
,
Gholamreza Sharifzadeh 3ABSTRACT
Background and Aims: This study aimed to evaluate the effects of education of proper oral hygiene via virtual reality simulation on the dental plaque in high school students.
Materials and Methods: This study was carried out on 90 high school students who were selected randomly and then divided into three groups. Group one was the first intervention group (VR) that was introduced to oral hygiene through virtual reality training in one session (n=30). Group two was the second intervention group (Verbal) that was introduced to oral hygiene through verbal training in one session (n=30). Group three was the control group that received no training (n=30). Plaque index (PI) was recorded both before and after the intervention (after one month) using Quigley–Hein plaque index. Data were collected and then analyzed in SPSS software (version 18) at a significance level of 0.05.
Results: In the VR group, there was a statistically significant decrease in the mean values of PI (P<0.001) after the intervention (1.92±0.77) in comparison to the baseline (2.69±0.62). Moreover, in the verbal training group, there was a statistically significant decrease in the mean values of PI (P=0.014) after the intervention (2.16±0.95), compared to the baseline (2.45±0.91). This difference was significant in the virtual reality and oral education group compared to the control group (P<0.001).
Conclusion: Based on the findings, oral health education in general and virtual reality education, in particular, are effective in the removal of dental plaque and improvement of oral health.
Keywords: Dental plaque, Health education, Modified bass technique, Oral hygiene, Virtual reality simulation
1Dentistry student, Student Research Committee, Birjand University of Medical Science, Birjand, Iran
2Department of Endodontics, Faculty of Dentistry, Birjand University of Medical Science, Birjand, Iran
3 Social Determinants of Health Research Center, Department of Epidemiology and Biostatistics, Faculty of Health, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran
Corresponding author: Department of Endodontics, Faculty of Dentistry, Birjand University of Medical Science, Birjand, Iran Citation: Talebi F, Ebrahimipour S, Sharifzadeh Gh. [Evaluation of the effect of education of proper oral hygiene via virtual reality simulation on dental plaque in high school students]. J Birjand Univ Med Sci.
2021; 28(2):158-169. [Persian]
http://doi.org/10.32592/JBirjandUnivMedSci.2021.28.2.106 Received: December 16, 2019 Accepted: June 22, 2020
DOI
یسررب ریثأت
شزومآ هوحن
حیحص تیاعر تشادهب
ناهد و نادند رب ساسا هیبش یزاس تیعقاو یزاجم
رب کلاپ ینادند شناد
نازومآ رتخد
هطسوتم
یبلاط همیهف ،1
یمیهاربا هقیدص
2 روپ ، فیرش اضرملاغ
3 هداز
هدیکچ
ٌِیهز فدّ ٍ فذّ: صا يیا
ِقلاغه
ِؼیامه ییاساو رؿادشت نلاخ قَف
ِثل یا صا غخ ؽصَهآ رؿاذْت ىاّد
ٍ ىاذًد ُدافسػا ات صا
مشً
ساضفا ریقلاٍ
صاده ی ( ) VR
سد ؾًاد ىاسَهآ شسخد
ُسٍد
ِغػَسه یه ذؿات .
شٍر قیقحت يیا: یػسشت
ِت ؽٍس ییاهصآساو یًاذیه یٌیلات
ٍس شت ی 90 ؾًاد صَهآ ـغمه مٍد
ِغػَسه شْؿ ذٌخشیت مادًا رفشگ . داذقز
3
ِػسذه
ِت ؽٍس یفدالز باخسًا ذًذؿ ٍ یع
ٌِیاقه یٌیلات (PI
نلاخ غوذٌیا ) ىآ اّ
ِت ؽٍس دساذًاسػا رثث ذیدشگ . عساذه
ِت 3
ٍُشگ نیؼمز ذًذؿ . سد
ٍّا يیل
ٍُشگ ؽصَهآ ت رؿاذْ
ىاّد ٍ ىاذًد سد هی
ِؼلخ شت عاػا ریقلاٍ
یصاده مادًا رفشگ . سد
ٍُشگ
ٍّد م
ؽصَهآ رؿاذْت ىاّد ٍ ىاذًد
ِت ذسَك یّافؿ سد هی
ِؼلخ
ِئاسا ذؿ ٍ
َّػ يیه
ٍُشگ ذّاؿ دَت
ِو چیّ
یؿصَهآ سد ىآ لاوفا ذـً
.
صا ذقت هی
ُاه شّ
ٍُشگ ِػ یػسشتدسَه دذده
ساشل ذٌسفشگ ٍ قخاؿ اذًاPI
ُص یشیگ ذؿ .
ِتفبي بّ
ىاذًد سد نلاخ يیگًایه : اّ
ی ػسشت رحز ی
ٍُشگ سد ( ِلخاذه صا ذقت یصاده ریقلاٍ
77 / 0 92±
/ 1 لثل ِت رثؼً )
( 62 / 0 69±
/ 2 یساهآ ؾّاو )
ٌقه ی ( داد ىاـً اس یساد 001
/ 0 P<
).
سد نلاخ يیگًایه
ٍُشگ یّافؿ ؽصَهآ
ِلخاذه صا ذقت (
95 / 0 16±
/ 2 )
ِلخاذه صا لثل ِت رثؼً
( 91 / 0 45±
/ 2 )
ٌقه یساهآ ؾّاو ی
یساد
داد ىاـً اس ( 014 / 0 P=
) يیا سد فلاسخا
ٍُشگ ریقلاٍ
ٍ یصاده یّافؿ ؽصَهآ
ِت رثؼً
ٍُشگ ذّاؿ
ٌقه ی دَت ساد ( 01 / 0 P<
).
ِجیتً
يریگ
ِسفای: یه ىاـً اّ
ىاذًد ٍ ىاّد رؿاذْت ؽصَهآ ِو ذّد
ِت لوسَع
ٍ ی یصاده ریقلاٍ عاػا شت ؽصَهآ
ِت سَع سد ،ُظیٍ
شثؤه ىاذًد ٍ ىاّد رؿاذْت ءامزسا ٍ دَثْت سد ٍ یًاذًد نلاخ رؿادشت ه
ی .ذؿات
ُژاٍ
يدیلك يبّ
هیٌىز ،رؿاذْت ؽصَهآ ،یًاذًد نلاخ:
ُذؿ حلاكا غت ی
، ىاذًد ٍ ىاّد رؿاذْت
، ثؿ
ِی یصاده ریقلاٍ صاػ
.دنجزيب يكششپ مولع هاگشناد يملع هلجم 1400
؛ 22 ( 2 :) 152 - 166 .
:تفايرد 25 / 06 / 1362 :شزيذپ
02 / 04 / 1366
یهَوف هؿضدًاذًد1
، ییَدـًاد ذامیمحز ِسیوو ،
،ذٌخشیت ىاشیا
شیت ،ذٌخشیت یىؿضخ مَلف ُاگـًاد ،یىؿضدًاذًد ُذىـًاد ،غىیسًادٍذًا ٍُشگ2
ىاشیا ،ذٌخ
ذامیمحز ضوشه3
شت شثؤه یفاوسخا لهاَف
،رهلاػ
ٍُشگ یطَلَیهذیخا
ٍ
،یسؼیص ساهآ مَلف ُاگـًاد ،رؿاذْت ُذىـًاد ىاشیا ،ذٌخشیت ،ذٌخشیت یىؿضخ
ئسه ُدٌسيًَ
لَ
: سایـًاد ىاشیا ،ذٌخشیت ،ذٌخشیت یىؿضخ مَلف ُاگـًاد ،یىؿضدًاذًد ُذىـًاد ،غىیسًادٍذًا ٍُشگ
:عسدآ ت ذٌخشی - ذٌخشیت یىؿضخ مَلف ُاگـًاد -
یىؿضدًاذًد ُذىـًاد
:يفلز 05632381700 :شتاوً
05632237553 :یىیًٍشسىلا رؼخ
sdent22@gmail.com
همدقم
یًاذًد نلاخ شت لوسـه
ولیفَیت ی نؼیًاگساٍشىیه صا یٍس اّ
سد یوْه ؾمً ِو رػا ىاذًد حغػ یِطَلَیزا
یساویت ٍ یگذیػَخ
( ذًساد لاسًدَیشخ 1
.) شسوات ی یاّ
حغػ سد ِو رثثه مشگ ٍ یفٌه مشگ
یه ذًساد سَضح یًاذًد نلاخ صٍشت ةثػ ذًٌاَز
َؿ ِثل باْسلا ِو ذً
یه ،ىاهسد مذف ذسَك سد
ِت شدٌه ذًاَز ریسًدَیشخ ٍ ریَیظًط
دَؿ
( 3 ، 2 ) . صا ؾیت سد ریَیظًط يهضه لىؿ 90
ُذّاـه مدشه صا ذكسد
یه ُاشوّ ىاّد ذت یَت ُاگ ٍ یضیشًَخ ،مسَز ،یضهشل ات ِو دَؿ
.رػا
ِسفات ٍ ِثل ىآ سد ِو رػا یغیاشؿ ریسًدَیشخ
ِگً یا ُذًساد
ةیشخز ىاذًد یه
ذًَؿ
ِو
ِت ِثل یضهشل ٍ یضیشًَخ ،باْسلا ذسَك
یه صٍشت يىوه یسح ٍ رػا ُاشوّ لاسًدَیشخ رواخ ات ةلغا ِو ذٌو
( ددشگ ىاذًد يسفس رػد صا ةثػ رػا 4
.) لشسٌو یّاس نلاخ شثؤه
ؽٍس ماوز یػاػا ؾخت ٍ ریَیظًط صا یشیگـیخ ٍ ىاهسد سد یاّ
یساویت صا یشیگـیخ ٍ ىاهسد اسًدَیشخ یاّ
ل ( رػا 5 .)
یشتد ٍ نلاخ رؿادشت رْخ ىدص ناَؼه ٍ ىاذًد حغػ یاّ
رفات ٍ ىاذًد رهلاػ ؼفح یه مادًا لاسًدَیشخ یاّ
.ددشگ اات يی لاح
شثوا ىآ شت ٍُلاف دساد ساشل یٌییاخ حغػ سد ىآ صا ُدافسػا قخاؿ ًِاصٍس ذایتشدز ٍ ُدَت ىاَزاً یًاذًد نلاخ رؿادشت سد داشفا ىاذًد ىاـً ىاىؿضخ یه
داشفا سد یسح یًاذًد نلاخ ذّد ی
ِو
یه ریافس اس ىاّد رؿاذْت يیا ِو دساد دَخٍ ذٌٌو
ىاـً اّ
ُذٌّد
مذف ؽٍس ریافو فشك يیاشتاٌت ؛رػا رؿاذْت ؽصَهآ یویذل یاّ
ناخ یاٌقه ِت ىدص ناَؼه
ٌىز ِىلت ُدَثً یًاذًد حَغػ یصاػ هی
ذذه ،ِسفس ساىت ؾً یىیضیف لهاَف ٍ ىدص ناَؼه ىاهص
رػد ساـف شی
ىاذًد يودًا .ذًساد شیثأز ِػٍشخ يیا سد ضیً
ناَؼه ،اىیشهآ ىاىؿضخ
ای یـخشچ ذاوشح ٍ نیلاه ساـف ات صٍس سد سات ٍد اس ىدص یؿصشل
یه ِیكَز اوً
ذی ( 7 ، 6 )؛
اها modified bass brushing
technique ِیكَز ًاثلاغ ضیً دساد ذیوأز یًاذًد نلاخ فزح شت ِو
یه ( ددشگ 8 ).
ا ریلاقف ىداد مادً
ٍ ذافلاعا يسؿاد ِت مضله یسؿاذْت یاّ
ٍ ُضیگًا دادیا ِت شدٌه ِو رػا یفاو یـًاد اًْسد
ری لىؿ گ یشی
ؾًاد دَخٍ دساَه شثوا سد اها دَؿ ساسفس
ِت اٌْز ساسفس شییغز ةخَه یی
یوً
دَؿ ىاوّ
ًَِگ ىاواوو ِسفشگ ذسَك ذاهاذلا ِت ِخَز ات ِو قخاؿ
ت اه سَـو سد DMFT یاشت ازل ،رػلاا
شثؤه ىدَت
ؽصَهآ
ُاس لاثًد ِت ذیات یسؿاذْت یاّ
یشزذیذخ یاّ
( دَت 6 .)
ییَیذیٍ ؽصَهآ رهشف صا ُدافسػا ِو رػا ُداد ىاـً ذاقلاغه ةمف ساچد داشفا سد ىاذًد ٍ ىاّد رؿاذْت یشیگدای سد یٌّر یگذًاه
ناَؼه صا ُدافسػا ات یسح ُدَت شثؤه سایؼت یسػد یاّ
( رػا 9,10 .)
يفلز ِت یػشسػد سَفٍ فغل ِت ،ُاشوّ یاّ
حل جاز شیثأز شزَیدهاو ٍ
ًِاػس يیا كیشع صا رؿاذْت ؽصَهآ
ِت .رػا شیزخاًساىًا اّ
ِو ُظیٍ
رثثه شیثأز
ِهاًشت يیٌچ روؼل شیاػ صا رثلاشه سد ییاّ
ضیً ىذت یاّ
ُداد ىاـً اس دَخ رػا
( 12 ، 11 ) .
شیثأز ىٌَواز مشً
ساضفا
ًِاػسذٌچ ا یؿصَهآ ةلال هی سد ی
ِت ذسَك
ِیثؿ ٍ ىاّد رؿاذْت ؽصَهآ سد یصاده ریقلاٍ یصاػ
ىاذًد
ِت سَع لهاو
ِقلاغهدسَه .رػا ِسفشگً ساشل
یصاده ریقلاٍ
ِهاًشت ا ات ِو رػا یشزَیدهاو ی ىدسٍآ نّ دشگ
یه یفاذز شتساو یاشت اس یقلاٍ یایًد ًِاگذٌچ عاَح ( ذٌو
13 .) ات
فاصٍس ؽشسؼگ ِت ِخَز ،یصاده ریقلاٍ یسٍاٌف صا ُدافسػا ىٍض
ِت ةعاخه یشلت ناسدا یػسشت ِغتاس یذیلو ثحاثه صا یىی ىاٌَف
ىاؼًا - یسٍاٌف يیا سد ،ظیحه رػا
یه ِو ذًاَز ٍ رخاٌؿ یاسػاس سد
ریلتال یامزسا
ُصَح سد ىآ ًِاحاشع ٍ یـٍّظخ ،یؿصَهآ یاّ
رهلاػ
رؿاذْت ٍ ریوّا یاساد سایؼت
ُظیٍ
( رػا 14 ).
د ٍ عَیؼیٍ يیػاط ٍ شیاد ٍ یىػساه ذًٌاه یلثل ذاقلاغه س
ذاقلاغه صا شگید یسایؼت مادًا
ُذؿ یصاده ریقلاٍ ٌِیهص سد
ُذیػس ذاثثا ِت ؽصَهآ شها سد ًِاػس يیا یـختشثا ( رػا
18 - 15 .)
ریَلٍا ِت ِخَز ات خ
ؾی ىدَت يییاخ ٍ ىاهسد ِت رثؼً یشیگ
اذْت ٌِیهص سد ِقهاخ ریشثوا گٌّشف حغػ ٍ ىاذًد ٍ ىاّد رؿ
نیذؿ ىآ شت ٌِیهص يیا سد ةػاٌهاً دشىلوف صا ةلاقسه یلاات جساخه ؽٍس از ُدافسػا ات .نیشثت ساو ِت اس ىاّد رؿاذْت ؽصَهآ يیًَ یاّ
ِیثؿ صا ٍ ظیحه صا ُدافسػا ٍ یصاده ریقلاٍ یصاػ ؿا
ءای
ِػ ذقت سد ی
لیخد ٍ ىاذًد ٍ ىاّد رؿاذْت یلَكا ٍ حیحك ؽٍس ؽصَهآ یخ ِقلاغه يیا ازل نیؿات ِػٍشخ يیا سد داشفا ىدشو ػسشت فذّات
ی شیثأز
حك َُحً ؽصَهآ ی
ح افس ی ر عاػا شت ىاذًد ٍ ىاّد رؿاذْت
ِیثؿ قلاٍ یصاػ ی
ر صاده ی شت خ
ًاذًد نلا ی
ؾًاد شسخد ىاصَهآ
ِغػَسه .رفشگ مادًا ذٌخشیت شْؿ ی
شور قیقحت
ساد ذّاؿ یًاذیه ییاهصآساو ؿًَ صا شضاح ِقلاغه رػا یفدالز
یٍس شت ِو 90
ؾًاد صَهآ ذٌخشیت ىاسػشْؿ ِغػَسه مٍد ـغمه شسخد
رفایسد ات قلاخا ذو IR.Bums.REC.1398.132
.رفشگ مادًا
ِقلاغه سد دٍسٍ یاّسایقه ذٌخشیت شْؿ سد رًَىػ
ِت لاستا ،
،ِثل ظػَسه از فیفخ باْسلا مذف
ِت لاستا هیوسؼیػ یاّساویت
، مذف
ُدافسػا ِت( مٍاذه ذذه
6
ٍساد صا )ُاه ٍ دَت یؼًدَزسا ىاهسد مذف ،
ِقلاغه صا جٍشخ سایقه یساىوّ ِت لیاوز مذف ٍ فاشلًا ٍ یسیاضساً
ِؼیامه لَهشف عاػا شت ًَِوً ندح .دَت حشع ات ه ٍد
شت ٍ يیگًای
یٍس شت ذَلیاخ ِقلاغه ِدیسً عاػا 10
ؾًاد ریقلاٍ ٍُشگ سد صَهآ
ذؿ ِثػاحه یصاده :
ذه ِػ صا ِو ِػس ٍ شْؿ ضوشه كعاٌه سد ییایفاشغخ ػاحل
ؾًاد صا یثیوشز باخسًا ،ذٌسؿاد اس یفاوسخا فلسخه حَغػ ىاصَهآ
ؿَودهسد .ذًذؿ 3
ِػسذه 230 ؾًاد ىایه صا ٍ ذًذؿ ٌِیاقه صَهآ
ىآ اّ
90 ؾًاد ذًدَت ظػَسه از فیفخ ِثل باْسلا ِت لاسثه ِو صَهآ
ّ سد .ذًذؿ باخسًا حشع مادًا یاشت ِػسذه ش
3 ٍُشگ 10 ِت ،ُشفً
یفدالز ذسَك (
ٍ یّافؿ ؽصَهآ ٍ یصاده ریقلاٍ ؽصَهآ ٍُشگ
ٍُشگ ذّاؿ ) .رفشگ لىؿ
ُصاذًا یشیگ ػساىؿآ فشل صا ُدافسػا ٍ یٌیلات ٌِیاقه ات PI
صا
.رفشگ ذسَك
ًَِوً
یشیگ یٍس شت ٍ یقیثع سًَ صا ُدافسػا ات ِیاػ سد
لاحسد یلذٌك ی
ِو
ٍشتٍس ُذٌٌو ٌِیاقه ه ساشل ًَِوً شّ ی
ی دشیگ
ِت گًلاؼتآ ٍ ٌِیآ ِلیػٍ
ذافلاعا ساو یاذستا سد .ذؿ مادًا 1
ؾًاد سداه ٍ سذخ ذلایلحز ىاضیه ٍ يػ لهاؿ ِو هیفاشگَهد صَهآ
.ذیدشگ رثث دَت نلاخ یػسشت یاشت یًاذًد
ِت ىاّد ، 6
رًاسؼىػ نیؼمز2
.ذؿ
ىاذًد ذساثف غوذٌیا یاّ
ىاذًد صا ذًا یاّ
46 ، 36 ، 26 ، 16 ، 11 ٍ
21 یاشت ماً
سازگ ی ىاذًد اّ
نسؼیػ صا FDI (Federation
Dentaire International) .ذیدشگ ُدافسػا
1Abeslang
2Sextant
سازگذو ؽٍس يیا سد ی
ه قخـه نلس ٍد ات ىاذًد شّ
ی ددشگ .
لٍا نلس ىاـً
ُذٌّد
ِو رػا ساویت یىف ـتس
ُساوؿ ا ی از هی صا
ه فالسخا دَخ ِت اس ساْچ ی
ذّد ( . 1 لاات رػاس : ،
2 ،لاات حچ : 3
:
ٍ يییاخ حچ 4
مٍد نلس ٍ )يییاخ رػاس : ىاـً
ُذٌّد ىاذًد ُساوؿ
صا ِو رػا شلَه روػ ِت لاشسًاػ ىاذًد ِیحاً
مَػ از هی دذف صا
ُساوؿ رـّ
سازگ ی ه ی ددشگ .
نلاخ غوذٌیا صا ِقلاغه يیا سد Quigley – Hein
صا ِو
ازشفك 5 یه یسازگذو ُدافسػا ددشگ
ذؿ .
مذف ;شفك یتٍشىیه نلاخ دَخٍ
1 ىاذًد قَع یٍس شت یتٍشىیه نلاخ ُذٌواشخ ذاسر ;
2 ىاذًد قَع یٍس شت یتٍشىیه نلاخ صا ِسػَیخ ِیلا هی ;
3 ػٍ یتٍشىیه نلاخ صا ِیلا هی ; ـی
شز صا 1 یلیه
ِـو شسه شسوو
هی صا .ذؿات ُذًاؿَخ اس ىاذًد جاز مَػ
4 هی یٍس شت یتٍشىیه نلاخ دَخٍ ; ا شسوو ای ٍ مَػ
مَػٍد ص
ىاذًد جاز 5 مَػٍد صا ؾیت ای ٍ مَػٍد یٍس شت یتٍشىیه نلاخ دَخٍ ;
ىاذًد جاز
ُذید نلاخ ِخسد يیشسـیت ،غوذٌیا ىاذًد حغػ هی سد ُذؿ
عَتشه ىاذًد لو ِت
ِ ىاذًد نلاخ ـوخ صا غدػ ،ِسفشگ كلقز یاّ
شت ىآ نیؼمز ٍ غوذٌیا 6
ِثػاحه دشف شّ سد دَخَه غوذٌیا نلاخ ،
دشگ رثث ٍ .ذی
سد صا غخ لٍا ٍُشگ رثث ٍ ِیلٍا ٌِیاقه
صا غخ نلاخ غوذٌیا
ؾًاد شّ ،صاػساىؿآ فشل صا ُدافسػا اس یصاده ریقلاٍ رػذّ صَهآ
ِػ نلیف ٍد ةلال سد ٍ ُداد ساشل شػ یٍس ناَؼه حیحك َُحً ،یذقت
غت ذیافیداه هیٌىز كثع ىدص ٍ ىذیـو ىاذًد خً حیحك َُحً ٍ3
صاػساىؿآ فشل یفشقه ضیً
ؽصَهآ ِؼلخ هی سد اس ىآ دشىلوف ٍ
یه .ذٌیت لىؿ(
1 )
نلاخ رثث ٍ رفشگ ساشل ٌِیاقه دسَه لٍا ٍُشگ ذًٌاه مٍد ٍُشگ غدػ رفشگ ذسَك غوذٌیا خً ٍ ناَؼه ٍ ىاذًد لذه هوو ات
ىاذًد یلثل یؿصَهآ دساَه ِؼلخ هی سد
ِت ذسَك ؽصَهآ یّافؿ
ای مَػ ٍُشگ .ذؿ ُداد ذّاؿ
لٍا ٌِیاقه صا غخ نلاخ غوذًا رثث ٍ ِی
3Modified bass
سد ذقت ُاه هی دٍذح لٍا ِلحشه ماوزا صا غخ .دشىً رفایسد یؿصَهآ ییاًْ غوذٌیا نلاخ ٍ رفشگ ذسَك دذده ٌِیاقه ٍُشگ ِػ شّ
.ذؿ رثث ٍُشگ سد یللاخا لَكا ریافس یاشت ذّاؿ
ٌِیاقه ماوزا صا غخ
.رفشگ ذسَك رؿاذْت ؽصَهآ ،مٍد عاػا شت یؿصَهآ یاَسحه
یٍذز ةسو ؽصَهآ ٍ رؿاذْت ذساصٍ ظػَز ُذؿ ي
اّ
ظػَز
َدـًاد ی ىؿضدًاذًد شخآ لاػ ی
رفشگ ذسَك .
ذقت صا ـوخ یسٍآ
،ذافلاعا
ُداد اّ
سد مشً
ساضفا SPSS ِخؼً
18 يوض ٍ دساٍ
ِئاسا یفیكَز ساهآ ،
صَز اذستا ـی
ُداد لاهشً
ِت اّ
ػٍ
ِلی
وػا فٍشگَولَو ىَهصآ فًَشی
ػسشت ی دشگ ذی
َخشت ِت ِخَز ات ٍ سادس
ی
صَز صا يػ ـی
لاًآ ىَهصآ صا لاهشً
ضی ساٍ
غًای هی
ِفشع دسَه سد ٍ
غسه یاّشی سادسَخشت مذف ِت ِخَز ات ىاذًد نلاخ ی
صَز صا ـی صا لاهشً
ىَهصآ اّ
ی ساهآ ی شسهاساخاً
ی يه ،
ٍ یٌسی
ٍ ٍ ىَیػاىلی .ذؿ ُدافسػا
اشت ی امه
ِؼی غسه یاّشی و یفی لد رؼز ىَهصآ صا ٍُشگ ِػ سد كی
ف شـی دافسػا
ٌقه حغػ .ذؿ ُ ی
یساد دساَه ماوز سد (
05 / 0 α; ) شؾً سد
.ذؿ ِسفشگ
هتفای اه
یٍس شت ِقلاغه يیا 90
ؾًاد ٍُشگ ِػ سد صَهآ 30
ییاز
ٍُشگ ٍ یّافؿ ؽصَهآ ،یصاده ریقلاٍ ؽٍس ِت ؽصَهآ(
ذّاؿ )
سد يیذلاٍ ذلایلحز حغػ یًاٍاشف ـیصَز ٍ يػ يیگًایه .ذؿ مادًا لاسخا ِقلاغه دسَه ٍُشگ ِػ یٌقه یساهآ ف
داذً ىاـً اس یساد ِو
P-
value ةیزشز ِت يیذلاٍ ذلایلحز حغػ ٍ يػ یاشت 38
/ 0 ٍ 52 / 0
رػا ( لٍاذخ 1 ٍ 2 .)
لٍدج 1 -
ِعلبطه درَه ٍُرگ ِس رد يس يیگًبیه ِسيبقه
يربهآ صخبض
يیگًبیه±ربیعه فارحًا ٍُرگ يربهآ ىَهزآ ِجیتً
ANOVA
صاده ریقلاٍ
ی 92
/
±0 8 / 16
P=0/38 17/1±0/84 یّافؿ
ذّاؿ 94
/
±0 1 / 17
لٍدج 2 -
ِعلبطه درَه ٍُرگ ِس رد ييدلاٍ تلایصحت حطس یًاٍارف عيزَت ِسيبقه
ِعلبطه درَه ٍُرگ
ریغته مبً
عقاٍ
ی ت زبجه ي یًاٍارف ) دصرد(
یّبفض یًاٍارف ) دصرد(
دّبض یًاٍارف ) دصرد(
َهزآ ِجیتً
ى
رطیف قیقد تست
ذلایلحز حغػسداه
یت داَػ نلدید شیص
نلدید یّاگـًاد (
0 ) 0
( 3 / 53 ) 16
( 7 / 26 ) 8
( 20 ) 6 (
7 / 6 ) 2
( 7 / 66 ) 20
( 3 / 13 ) 4
( 3 / 13 ) 4 (
0 ) 0
( 3 / 63 ) 19
( 3 / 23 ) 7
( 3 / 13 ) 4 P=0 /52
ذلایلحز حغػسذخ
یت داَػ نلدید شیص
نلدید یّاگـًاد (
0 ) 0
( 7 / 46 ) 14
( 7 / 26 ) 8
( 7 / 26 ) 8 (
7 / 6 ) 2
( 3 / 53 ) 16
( 3 / 13 ) 4
( 7 / 26 ) 8 (
10 ) 3
( 7 / 56 ) 17
( 3 / 13 ) 4
( 20 ) 6 P=0/52
ىاذًد نلاخ يیگًایه 16
ٍُشگ سد یصاده ریقلاٍ
( ) VR صا ذقت
یٌقه ؾّاو ِلخاذه داد ىاـً اس یساد
( 001 / 0 P<
) لاحسد ی
ِو ٍد سد
یٌقه یساهآ فلاسخا شگید ٍُشگ لثل نلاخ قخاؿ يیگًایه سد یساد
ـه ِلخاذه صا ذقت ٍ ذیدشگً ُذّا
( ٍُشگ یّافؿ 07 / 0 ٍُشگ ٍ P=
ذّاؿ 56 / 0 )P=
ه . يیگًای غز يیگًایه ِو داد ىاـً ضیً ذاشییغز ذاشیی
ٍُشگ سد نلاخ قخاؿ
ِت VR ٍُشگ صا شسـیت یساداٌقه سَع ذّاؿ
( دَت 002 / 0 لٍذخ()P=
3 .)
ىاذًد نلاخ قخاؿ يیگًایه 11
ٍُشگ ٍد سد ٍ VR
یّافؿ
صا لثل ِت رثؼً ِلخاذه صا ذقت یٌقه یساهآ ؾّاو ِلخاذه
اس یساد
داد ىاـً
( ٍُشگ 001VR
/ 0 P<
ٍُشگ ٍ ذّاؿ 04 / 0 ) P=
يیگًایه ٍ
ٍُشگ سد نلاخ قخاؿ ذاشییغز سد يیٌچوّ ٍ شگید ٍُشگ ٍد اتVR
ٍُشگ یّافؿ ت ٍُشگ ا ذّاؿ یٌقه یساهآ فلاسخا داد ىاـً اس ساد
( ٍُشگ ات VR یّافؿ 006 / 0 ٍُشگ ،P=
ات VR ذّاؿ 001 / 0 P<
،
گ ٍُش یّافؿ ات ذّاؿ 019 / 0 )P=
ىاذًد نلاخ قخاؿ يیگًایه 21
ٍُشگ سد ِلخاذه صا ذقت VR
یٌقه ؾّاو ِلخاذه صا لثل ِت رثؼً
داد ىاـً اس یساد (
001 / 0 P<
)
لاحسد ی
ِو یٌقه یساهآ فلاسخا شگید ٍُشگ ٍد سد دَثً یساد
( ٍُشگ
یّافؿ 06 / 0 ٍُشگ ٍP=
ذّاؿ 49 / 0 )P=
ٌچوّ . يی قخاؿ ؾّاو
د نلاخ ٍُشگ س
ِتVR ٍُشگ صا شزلاات یساداٌقه سَع یّافؿ
ٍُشگ ٍ
ذّاؿ .دَت ٍُشگ(
ات VR یّافؿ 01 / 0 ٍُشگ ،P=
ات VR ذّاؿ
001 / 0 P<
() لٍذخ 3 )
لٍدج 3 - ىادًد کلاپ يیگًبیه ِسيبقه يبّ
16 ، 11
ٍ 21 رد ِلخاده زا دعب ٍ لبق 3
ِعلبطه درَه ٍُرگ
)مَػ نساچ از لٍا نساچ(*
ُربوض ىادًد
ٍُرگ
ِلخاده زا لبق فارحًا
یعه رب يیگًبیه±
ِلخاده زا لبق
ًِبیه (Q1-Q3)
*
ِلخاده زا دعب فارحًا
ربیعه يیگًبیه±
ِلخاده زا دعب
ًِبیه (Q1-Q3) يربهآ ىَهزآ
ىَیسبکليٍ
تارییغت فارحًا
ربیعه يیگًبیه±
16 قلاٍ
ی ر صاده ی ) 1( 13
/ 3 ±1 /1 4(2-4)
27 / 3 ±1 /17 2(1-3)
P<0/001 -0/87 ±0/94
یّافؿ ( 2 ) 77 /
±2 13 / 1 3(2-3)
33 /
±2 27 / 1 4(1-4)
P=0/07 -0/43 ±1/3
ذّاؿ ( 3 ) 4
/
±2 04 / 1 2(1/75-3)
3 /
±2 09 / 1 4(0/75-3) P=0/56
-0/1 ±0/8
ىَهصآ ِدیسً
يه یساهآ یٌسیٍ
( ، 1 ات 3
) P=0/08 P>0/08
( ، 1 ات 3
) P=0/002
11 قلاٍ
ی ر
صاده 2/8± 1/03 ی
3(2-4) 1/77± 1/27
2(1-3) P<0/001
-1/03 ±0/72
یّافؿ 2/77± 1/45
3(1-4) 2/1±3/53
4(1-4) P=0/04
-0/47 ±1/17
ذّاؿ 1/6± 1/59
1(0-3) 1/87± 1/45
2(0-0/25) P=0/22
0/27 ± 1/08
ىَهصآ ِدیسً
يه یساهآ یٌسیٍ
( ، 1 ات 3
) P=0/003 ( ، 2 ات 3
) P=0/003 P>0/05
( ، 2 ات 3
) P=0/019 ( ، 1 ات 3
) P<0/001 ( ، 1 ات 2
) P=0/006
21 قلاٍ
ی ر
ه صاد 2/63± 1/1 ی
3(2-4) 1/73± 1/23
2(1-3) P<0/001
-0/9 ±0/88
یّافؿ 2/73± 1/46
3(1-4) 2/1±33/54
2(1-4) P=0/06
-0/4 ±1/01
ذّاؿ 1/47± 1/5
1(0-3) 1/67± 1/35
2(0/75-3) P=0/49
0/2 ± 1/29
ىَهصآ ِدیسً
يه یساهآ یٌسیٍ
( ، 1 ات 3
) P=0/002 ( ، 2 ات 3
) P=0/002 P>0/05
( ، 1 ات 3
) P<0/001 ( ، 1 ات 2
) P=0/01
ىاذًد نلاخ قخاؿ يیگًایه 26
ٍُشگ سد ِلخاذه صا ذقت ٍ لثلVR
یٌقه یساهآ فلاسخا داد ىاـً اس یساد
( 001 / 0 P<
) لاحسد ی
ِو ٍد سد
یٌقه یساهآ شؾً صا فلاسخا يیا شگید ٍُشگ دَثً ساد
( ٍُشگ یّافؿ
06 / 0
ٍُشگ ٍ P=
ذّاؿ 19 / 0 )P=
ٌچوّ . يی ذاشییغز يیگًایه
ٍُشگ سد نلاخ قخاؿ
ِتVR شگید ٍُشگ ٍد صا شزلاات یساداٌقه سَع
ٍُشگ سد ٍ یّافؿ
ِت ضیً
ٍُشگ صا شزلاات یساداٌقه سَع ذّاؿ
( دَت ٍُشگ
ات VR یّافؿ 001 / 0 ٍُشگ ،P=
ات VR ذّاؿ 001 / 0 P<
ٍُشگ ،
یّافؿ ات ذّاؿ 046 / 0 P<
) لٍذخ(
4 .)
قه فلاسخا یٌ
ىاذًد نلاخ قخاؿ يیگًایه سد یساد 46
ٍ لثل
ذیدشگً ُذّاـه ِقلاغه دسَه ٍُشگ ِػ سد ِلخاذه صا ذقت (
ٍُشگ VR
23 / 0 ٍُشگ ٍ P=
یّافؿ 67 / 0 ٍُشگ ٍ P=
ذّاؿ 59 / 0 ()P=
لٍذخ
4 .) ىاذًد نلاخ قخاؿ يیگًایه
36 ٍُشگ سد ِلخاذه صا ذقت VR
یٌقه یساهآ ؾّاو داد ىاـً اس یساد
( 001 / 0 P<
)
ٍ يیگًایه ِؼیامه
ٍُشگ سد ِو داد ىاـً ذاشییغز
ِت VR یٌقه سَع ٍد صا شسـیت یساد
دَت شگید ٍُشگ ٍُشگ(
اتVR یّافؿ 004 / 0 ٍُشگ ،P=
اتVR ذّاؿ
001 / 0 P<
لٍذخ() 4 .)
ُداد عاػا شت ىاذًد لو سد نلاخ يیگًایه قَف لٍذخ یاّ
اّ
ٍُشگ ٍد سد ٍ VR
یّافؿ صا لثل ِت رثؼً ِلخاذه صا ذقت ِلخاذه
یٌقه یساهآ ؾّاو داد ىاـً اس یساد
( ٍُشگ 001VR
/ 0 P<
ٍ ٍُشگ
یّافؿ 014 / 0 )P=
ٍُشگ سد ذاشییغز يیا ٍ ٍُشگ ٍد صا شزلاات VR
ٍُشگ سد ٍ شگید یّافؿ
ٍُشگ ات ضیً
ذّاؿ یٌقه فلاسخا ىاـً اس یساد
( داد ٍُشگ اتVR یّافؿ 002 / 0 ٍُشگ ،P=
اتVR ذّاؿ 001 / 0 P<
،
ٍُشگ یّافؿ ات ؿ ذّا 01 / 0 )P=
لٍذخ(
5 .)
لٍدج 4 - ىادًد کلاپ يیگًبیه ِسيبقه يبّ
26 , 46 ٍ 36 رد ِلخاده زا دعب ٍ لبق 3
ِعلبطه درَه ٍُرگ
ُربوض ىادًد
ٍُرگ
ِلخاده زا لبق فارحًا
ربیعه يیگًبیه±
ِلخاده زا لبق
ًِبیه (Q1-Q3)
*
ِلخاده زا دعب فارحًا
ربیعه يیگًبیه±
ِلخاده زا دعب
ًِبیه (Q1-Q3) يربهآ ىَهزآ
ىَیسبکليٍ
تارییغت ربیعه فارحًا يیگًبیه±
26 قلاٍ
ی ر
صاده 3/2±0/85 ی
3(3-4) 2/27±0/91
2(2-3) P<0/001
-0/93 ±0/69
یّافؿ 2/43±1/43
3(1-3) 2/1±13/11
2(1-3) P=0/06
-0/3 ±0/79
ذّاؿ 2±0/98
2(1-3) 2/3± 1/37
2(1-3/25) P=0/19
0/2 ±1/24
آ ِدیسً
ىَهص يه یساهآ
یٌسیٍ
( ، 1 ات 2
) P=0/34 ( ، 1 ات 3
) P<0/001 P>0/05
( ، 2 ات 3
) P<0/046 ( ، 1 ات 3
) P<0/001 ( ، 1 ات 2
) P=0/001
46 قلاٍ
ی ر
صاده 2/13±0/78 ی
2(2-2) 1/93± 0/87
2(1-2) P=0/23
-0/2 ±0/85
یّافؿ 2/07±1/01
2(1-3)
±2 1 /17 2(1-3)
P=0/67 -0/07 ±1/11
ذّاؿ 2±0/91
2(1-2) 2/1±0/96
2(1/75-3) P=0/59
0/1 ± 0/96
36 قلاٍ
ی ر
صاده 2/23±0/68 ی
2(2-3) 1/53±0/94
2(1-2) P<0/001
-0/7 ±0/75
یّافؿ 1/93±0/98
2(1-3) 1/1±83/02
2(1-2) P=0/44
-0/1 ±0/71
ذّاؿ 1/83±0/87
2(1-2/25) 2/13±1/11
2(1-3) P=0/22
0/3 ± 1/21
ىَهصآ ِدیسً
آ يه یساه
یٌسیٍ
P>0/05 P>0/05
( ، 1 ات 3
) P<0/001 ( ، 1 ات 2
) P=0/004
مَػ نساچ از لٍا نساچ(* )
لٍدج 5 - ىادًد لك کلاپ يیگًبیه ِسيبقه رد ِلخاده زا دعب ٍ لبق بّ
3
ِعلبطه درَه ٍُرگ
ىبهز
ٍُرگ
ِلخاده زا لبق ربیعه فارحًا يیگًبیه±
ِلخاده زا دعب ربیعه فارحًا یگًبیه±
ىَیسبکليٍ يربهآ ىَهزآ ِجیتً ي تارییغت
ربیعه فارحًا يیگًبیه±
قلاٍ
ی ر صاده ی یّافؿ
ذّاؿ 2/69±0/62
2/45±0/91 1/88±0/79 1/92±0/77
2/0±16/95 2/06±0/91 P<0/001
P=0/014 P=0/29 -0/77 ±0/46
-0/29 ±0/62 0/18 ± 0/76
يه یساهآ ىَهصآ ِدیسً
یٌسیٍ
( ، 1 ات 3
) P<0/001 ( ، 2 ت ا 3
) P<0/017 P>0/05
( ، 2 ات 3
) P=0/01 ( ، 1 ات 3
) P<0/001 ( ، 1 ات 2
) P=0/002
لکض 1 يزبجه تیعقاٍ نلیف رد رس صخرچ-
ثحب
عاػا شت حیاسً
ِت رػد ُذهآ نّ
ؽصَهآ یّافؿ ٍ نّ
ؽصَهآ
عاػا شت ثؿ
ِی صاػ ریقلاٍ
یصاده
ِسؼًاَز ذًا سد ؾّاو غوذٌیا
نلاخ شثؤه ذٌؿات اات يی لاح صا ذیاَف ؽصَهآ اّ
ی یسؿاذْت یاٌثهشت
ػ نسؼی یاّ
،یشزَیدهاو دساذًاسػا
ىدَت
ٍ ریفافؿ
ٍ ریلتال ساشىز
ىدَت ىآ .رػاّ
سد ؽصَهآ اّ
ی لد لامسًا ىاىها ٍسسدٍس كی
ذافَضَه ٍ ذاوشح
ؿصَهآ ی ىداد مادًا ٍ نْف ٍ ىاؼىی
ا يی دشف سد ذاوشح
ؽصَهآ ؽصَهآ ٍ ُذٌّد گ
ُذًشی ساَؿد ساو ی لاف .رػا
ًاهص ىآ شت ٍُ
ی
ػ عاػا شت ًافشك ؽصَهآ ِو نسؼی
دهاو یشزَی یه دشف ذؿات ی ِو ه ساشل ؽصَهآ دسَه
ی دشیگ
ُذّاـه دشف دَخٍ مذف رلف ِت ٍ شگ
نّشت ؾٌو اّ
ی ػاؼحا ی ىآ ات ٍسسدٍس ؽصَهآ سد ِو ِخاَه اّ
یه مشؿ عاؼحا لثه دَؿ ای
رلادخ گدص ی رحاس ، ه شز ی ذًاَز لىؿ ِت
ٍس شت ُاَخلد ی
َه ؿصَهآ ؿَض ی
ا ِوّ ِو ذٌو ضوشوز يی
اّ
یه ذًٌاَز
نْه صا شز يی لاد لی قلاٍ ؽصَهآ ىدَت شزشثؤه ری
صاده ی ِت رثؼً
ّافؿ ؽصَهآ ی
اات .ذؿات اه ِقلاغه سد يی
لاح اسً ِت ِخَز ات حی
ِت رػد سد ُذهآ دساَه ی فاو ذاًاىها ِو ی
اشت ی عاػا شت ؽصَهآ
ؽٍس اّ
ی
ًَ
يی قلاٍ ىَچوّ
ری صاده ی
ً دَخٍ
سازگشثا ،دساذ ی
ملاو
د
ًاهس شگ
ًاهسد ذًٍس شت ی
ٍ سؿاذْت ُاثسؿا ذاداف حلاكا ی
ؽصَهآ ٍ
حك َُحً
حی وّا صا ىآ ری
لاات یی ات ازل .رػا سادسَخشت ذی
سداو
