تخت لیلحت و یسررب هُن ییانب ؛روگ رهش نیشن
یتافیرشت درکراک اب دبنگ
یزیزع یکدوج للهادسا
ناتساب یرتکد یوجشناد هرود یسانش
یملاسا ی
، ناردنزام هاگشناد
یجاح یوسوم لوسردیس
*
ناتساب هورگ رایشناد ناردنزام هاگشناد یرامعم و رنه هدکشناد یسانش
یمیهاربا نیشفا
یبرم شهوژپ یگنهرف و یخیرات راثآ تمرم و تظافح هدک
( زا ص 55 ات 74 )
خیرات تفایرد هلاقم : 28 / 08 / 94 ؛ خیرات شریذپ عطق ی : 30 / 3 / 96
هدیکچ مهم زا یکی دابآزوریف ای روگ رهش یاهرهش نیرت
ةرود هک تسا یناساس روتسد هب
هدش هتخاس ،ناکباب ریشدرا ،هلسلس نیا راذگناینب
.تسا هب ژپ ماجنا مغر شهو
رایسب یاه ییاضف راتخاس و رهش نیا هرابرد
- نآ یدبلاک
، یرامعم راثآ زا یخرب تیوه نآ
رد نانچمه
هلاه رارق ماهبا زا یا هب موسوم یانب ،راثآ نیا زا یکی .دراد
« تخت نیشن » رد هک تسا ةراب
یاهرظنراهظا نآ تخاس نامز و یربراک
هربقم ار نآ یخرب .تسا هدش یفلتخم هب قلعتم یا
ةرود هدکشتآ ای قاتراهچ ار نآ ،رگید یخرب و یشنماخه زا یا
ةرود یناساس
هتسناد شهوژپ نیا رد .دنا فده ساسارب هک
، و یخیرات تاقیقحت عون زا شور و تیهام ساسارب و یداینب تاقیقحت عون زا
یفیصوت - هداد ،تسا یلیلحت ویش ود هب زاین دروم یاه
ة هدش یروآدرگ ینادیم و یدانسا .تسا
نآ جیاتن قیبطت اب و رگیدکی اب اه
هرهب یخیرات تفایهر هب موسوم یرظن بوچراچ زا یدنم
، هداد لیلحت و هیزجت هب هتفای و اه
هتخادرپ شهوژپ زا لصاح یاه هدش
تسا پ نیا هچنآ . هتفای تسد نادب شهوژ
یم ناشن ، تخت تخاس یوگلا هک دهد
یاهانب هورگ رد دیاب ار نیشن
« هُن دبنگ » اک اب درکر
یتافیرشت هقبط یناساس هرود .درک یدنب
ژاو ه یاه :یدیلک هن نگ ب ،لابرط ،د ،یناساس یرامعم
،روگرهش تخت نیشن
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ مانایار*
ه ی دنسیون ه ی لوئسم : Seyyed_rasool@yahoo.com
56 / یسررب و لیلحت تخت نیشن هش ر روگ ؛ ییانب هُن دبنگ اب درکراک تافیرشت
.1 همدقم رود یرامعم ة
یناساس حرط موادت اه
و هرود تانییزت و رصانع زا یخرب نآ زا شیپ یاه
هب یم رامش دور
. نارامعم
هرود نیا قیفلت اب
شیب زا شیپ و رصانع ششوپ
فلتخم یاه قات و دبنگ نوچ
هضرع یرامعم هب نآ زا شیپ هک
دوب هدش
، هب هرهب حرط زا یریگ عونتم یاه
یور دندروآ . نیا یدنمناوت
ات تخاس مهارف یناکما ناحارط
هغدغد نیرتمک اب
، هب یحارط نلاپ یاه
عونتم هنوگ رد دنزادرپب ارگنورب و ارگنورد یاه هزادنا نامه و
نآ یارجا
ن زی .دش ناسآ نارامعم یارب یاجرب
ندنام رامش لباق نیا زا رثا یهجوت
نآ یرامعم هک هدش ثعاب هرود دوجواب
نلاپ ینوگانوگ رود هب تبسن ،اه
ة
.دوش هتخانش رتهب نآ زا شیپ اب
نیا لاح
، زا ةرود یناساس دوجو یراثآ
هک دراد ات
نآ اب هطبار رد یلقتسم شهوژپ نونک اه
زا و هتفرگن تروص
نآ تیهام و حرط اه
.تسین تسد رد یعماج تاعلاطا راثآ نیا زا یکی
« خت ت نیشن » ای
« تخت هاگ » ریاد رد هک تسا ة
ینایم روگ رهش هلصاف رد و
یرتم 150 لامش رانم قرش .دراد رارق
رد نارگشهوژپ عوضوم
و یربراک
رود ة هدرک حرطم ار یفلتخم تارظن نآ .دنا
هب ره بیترت
، هتخاس ا ندش نی
مهم زا یکی ینایم شخب رد انب یناساس یاهرهش نیرت
تیمها زا
انب نیا یراصحنا ناشن
هب و دراد یم رظن
ار تیمها نیا هک یشهوژپ دسر
هب دنک تفایرد یبوخ
، ات هب .تسا هتفرگن تروص لاح نیاربانب
نشور هچنآ و
یرورض تسا
، حنم و لقتسم یقیقحت ماجنا انب نیا هب رص
تس .
د هروخریشدرا هروک زا یکی سراف ناتسا ر
مهم یاه ةرود
یناساس
، هب هب .تسا تموکح نیا لیاوا رد هژیو
،ناجدنغ ،نارک ،ناجشوف ،ناتسروخ ،ربخ ،ناکمیص ،مدنبان ،روج نآ مهم یاهرهش یخیرات یایفارغج قیدصت ،قمرج ،جوت ،هرافص ریق
ناریمس ،رزبا ،نیزراک ، و
تسا راوک
،لقوح نبا(
1345 : 36 و 37
ش .)
روگ ای دابآزوریف ره
،
تسا هدوب هروخریشدرا تیلاو یسرک
( نامه : 34
مان .)
نیا ش ره ار هک ریشدرا ،یناساس یهاشنهاش راذگناینب
،ناکباب ار نآ دوب هتخاس
، یملید هلودلادضع رد
ةدس مراهچ ق.ـه هب
« دابآزوریف »
رییغت اد د . بلاگ و خرس لگ
رهش نیا تسا هدوب رادروخرب هژیو یترهش زا
( ،یومح توقای 1383
: 99
مان اب رثا ود رهش نیا نایم رد .)
و رانم یاه
تخت /نیشن هاگتخت م هدید ی ؛دوش تسا هدید یناوارف بیسآ یرگید و هدنام ملاس یدودح ات یکی
لکش(
یاه 1
ات 4
یخیرات یایفارغج و نهک یخیرات نوتم .)
هب ،قافتا ان اب ییانب و یزاسرهش راتخاس زا رهش نیا حرش رد م
« لابرِط » ای
« ناویا
»
، شرازگ ب ییاه ه هداد تسد دنا
،یرخطصا(
1373 : 110 و 111
؛ ،لقوح نبا 1345
: 48
،یخلب نبا و
1385 : 138
بآ راتخاس ).
بجعت بابسا هتسویپ ،هدوب رهش رواجم هوک نآ همشچرس هک انب نیا هب یناسر
یفارغج ناراگنا .تسا هدوب رد
هب ناشیا شرازگ تخت یانب لومعم روط
نیشن قیفلت مه اب رانم و هدش
دنا
؛ فیصوت
ماظتنا یلیخ عبانم نیا رد رهش تسین هتفای
، علاطم لیلد نیمه هب ة
مگردرس ار هدنناوخ نآ زا دروم ود ای کی
یم دنک . نیاربانب
، علاطم اب دیاب هنیمز نیا رد شلات ة
هتکن اما ؛دشاب هارمه یخیرات نوتم زا یعیسو فیط هک یا
ًابیرقت مه ة ون قافتا نآ رد ناگدنسی راثآ نیا ندش هتخاس ،دنراد رظن
رد ةرود تسا یناساس
،دلفستره(
1355 :
152 و 153
؛ ،نارگید و رادگ 1365
: 31 - 24
؛ ،فلا ،فوه 1366
: 81 - 79
؛ ،ب ،فوه 1366
: 41
؛ ،یوفطصم 1375
: 101 و 102
؛
،یدنمزوریف و زارفرس 1378
: 279 ) .
لکش 1 و روگ رهش زا یلک ییامن :
تیعقوم 1 - تخت و نیشن 2 - رد رانم
نایم ،یگوه( نآ ه 1379
.)
2 قیقحت شور. فده ساسارب رضاح شهوژپ و یخیرات تاقیقحت عون زا شور و تیهام ساسارب و یداینب تاقیقحت عون زا
یفیصوت هداد یروآدرگ .تسا یلیلحتـ
یارب زاین دروم تاعلاطا و اه شسرپ هب نتفگ خساپ
ود هب زین قیقحت یاه
ویش ة دب اب نآ طابترا و نلاپ یگنوگچ زا ینادیم یاهدیدزاب رد .تسا هتفرگ ماجنا ینادیم و یدانسا ن
ة یلصا
تن و یخیرات تاعلاطا ،یدانسا تاعلاطم رد و دش لصاح یتاعلاطا رهش نارگشهوژپ رگید تاعلاطم جیا
دروم هبترم رد .تفرگ رارق هجوت هداد زا مادکره جیاتن ،رگید یا
و دش هداد تقباطم مه اب ینادیم و یدانسا یاه
وآدرگ تاعلاطا لیلحت و ریسفت هب یخیرات تفایهر زا هدافتسا اب .دش هتخادرپ هدش یر
شهوژپ نیا ود حرط اب
شسرپ را رد یکی مود و نلاپ و حرط اب طابت
،انب یربراک عون تخت
نیشن رارق هعلاطم و یسرربدروم ار :تسا هداد
فلا
نلاپ ـ تخت یانب نیشن
زا یم یوریپ یدرادناتسا هچ ؛دنک
رد ای هدوب درجم یقاتراهچ هورگ
انب یاه
ُن ه هقبط دبنگ یدنب
یم وش د
؟ ب
یعقاو درکراکـ تخت
نیشن
؟تسا هدوب هچ
3 . ةنیشیپ شهوژپ
نارگشهوژپ زوح
ة یرامعم و رنه خیرات
، تروص هطبار نیا رد یلقتسم شهوژپ هچرگا هدادن
دنا ، شرازگ هاگ
لباق یقیقحت یهجوت
هدرک هئارا دوخ یمومع تاعلاطم رد .دنا
ندنلاف تسُک و انب نیا زا حرط
ی هب تسد هداد ا دن
لکش(
5
انب نوماریپ گنس تاعطق و یگنس نوتس ).
، هتخاس دعاقتم ار ناشیا ات
هب ار انب ةرود
تبسن یشنماخه
.دنهد قباس ة خاک زا نانآ ینهذ و راتخاس هک هدش ثعاب یشنماخه یاه
ةزادنا تخت نیشن یرصق هتسیاش ار
هوکشاب و گرزب ن
دنناد . زا نیمه ،یور نآ ار ردام یانب اب نامیلس
بقم(
)شروک هر
هدرک هسیاقم یربراک و
تخت نیشن
لکش 2 زا یمومع ییامن : 1
- تخت و نیشن 2 - رانم
.)نامه(
لکش 3 تخت زا کیدزن ییامن : لامش زا دید ،نیشن
قرش .)سراف یناساس روحم هاگیاپ یناگیاب(
لکش 4 زا رگید ییامن :
تخت لامش زا دید ،نیشن
.)نامه( قرش ،فلا ،فوه( نیشنتخت زا تسُکو ندنلاف حرط :5لکش 1366 )
58 / یسررب و لیلحت تخت نیشن هش ر روگ ؛ ییانب هُن دبنگ اب درکراک تافیرشت
ار زا یهاگشتآ ای هربقم ةرود
هتفگ یشنماخه ا
دن
،ندنلاف(
1356 : 386 و 387
دلفستره .)
، ندوب ردان هب راتخاس
گنس دیشارت یاه ة
یناساس یرامعم رد رثا نیا تسا هدرک هراشا
و هناخدبنگ راهچ زارف رب یا
ناکلپ راهچ و هیاپ
تمس رد اه
یارب نآ داهنشیپ تسا هدرک
. یو تخت نیشن ار دکشتآ ة هراشا دروم رد
نهک نوتم یخیرات
و
ناکبابریشدرا هک هتسناد یخیرات یایفارغج ار نآ
.تسا هتخاس نینچمه دلفستره
وس ء قیفلت رد نوتم مهافت
ِرثا ود و رانم تخت نیشن دروم ار تسا هداد رارق هجوت
؛ ریشدرا خاک ناکباب
ار هکرب رانک رد ک
هتخاس خا هدش
هب دکشتآ و یو تسد ة
ار رهش لخاد رد هفص یور یانب
رگید هتسناد نیا و نوتم تسردان تشادرب هب نینچ
.تسا هداد خساپ نهک یو
راشا ة ار لابرط مان اب ریشدرا خاک هب یربط همدقم
داد رارق هژاو نیا حرش رب یا ه
یو هتفگ هب ؛تسا د یگرزب یانب هب هژاو نیا یبرع نابز رد
قلاطا یناودبسا نیدایم نایاپ ر یم
دش و رهش رد
هب روگ اب هطبار رد هژیو روط تخت
نیشن .تسا هدش هدافتسا ژاو
ة لابرط اب ار نیا دوجو هک
ُم یتروص
َع بر ،دراد
شیر زا هتفرگرب ة
ملک یولهپ درفم ة
« لیبارات » ینعم هب زاورد
ة شوگراهچ هتسناد
ملک زا دوخ هک ة
ینانوی
« لیپارت نو » هتفرگ .تسا هدش یدرکراک و یرامعم لداعم
نآ ار زین
« وپاقراهچ » ای
« یقاتراهچ »
تسا هتسناد
( 1355 : 153 - 152
گربندناو .)
، تخت نیشن هفص یور رب یقاتراچ ار هتسناد
نشور ار سدقم شتآ نآ رد هک
یم درک دن و کیدزن نآ هب نویناحور طقف یم
دش دن نینچمه ، هدرک هراشا زین نآ لباقم رد یضوح هب
تسا
( 1345 : 49 و 50
تخت رادگ .)
ار نیشن دکشتآ
ة یمهم زا ةرود یناساس هتسناد اچ کی زج هک یقاب نآ زا درجم قاتر
هدنامن و هشیر هب ژاو یبای ة و هدرک هراشا دلفستره شرازگ رد لابرط نآ
ار .تسا هتفریذپ رادگ
هب هراشا نمض
جوراس طلام و یگنس حلاصم ،انب
هتفگ رب هیکت اب نوتم یاه
نهک نآ ار و هیاپراهچ اب قاتراهچ کی فراعتم حرط
یو .تسا هتسناد دبنگ کی تخت
نیشن ار نامریک دبنگ نامه هتسناد
یقاتراهچ حرط رد و نآ
، تأ هژیو دیک یا
دراد . یو هزادنا یسررب اب ار انب نیا یاه شرازگ و ینادیم یاه
تسا هداد رارق هجوت دروم نارگید یاه
و رادگ(
،نارگید 1365 : 31 - 24
رگید رثا رد هدنسیون نیا.)
ی نآ ندش هتخاس هب ددجم هراشا نمض روتسد هب
،لوا ریشدرا
ایفارغج شرازگ ناملسم ناراگن
یسودرف و
)همانهاش(
ار هنیمز نیا رد کمک اب هک هتسناد ریگارف و نشور نانچ
،هدنام یقاب انب نیا زا هچنآ تسرد مسجت
نآ ار تسا هتسناد یهیدب
؛ هب ت صو ی ف یسودرف زا
هدرک هراشا انب نیا و
هتشاد راهظا نیا هک
انب رثا ی تسا گرزب ی هفص لماش
یا یاس هک ة ناتخرد نآ ار هتفرگ دوخ هانپ رد
، زکرم رد
اد رارق یعفترم یوکس نآ هتش
نیا فارطا رد .تسا هتشاد یاج نآ رد شتآ نوناک هک هدوب یقاتراهچ نآ یور و
غاب هفص بق زا دبعم تامضنم و اه رد .تسا هتشاد رارق هدکشتآ نایدصتم تنوکس لحم و اهرابنا و هاگشتآ لی
یضوح نامتخاس قرش بآ هک هدوب
هب هوک یاه لیسو
ة ب ییارجم ه
نآ دراو رتمولیک تشه لوط بونج رد و هدش
هریاد یوراب یسدنه زکرم و شتآ تدابع و زامن عقاوم رد نآ یلااب هک هدوب یعفترم جرب ،یمیدق رهش دننام
نایامن نادیواج یم
.تسا هدش یو
هعومجم نینچ هباشم نرق زا وکاب رد ار یا
مهدزاود
( یدلایم مهدجیه
و)
کی
مان اب دزی رد یملاسا یانب
« لاصم
» هدرک رکذ
، صوصخم هاگیاج هک ،وکاب دبعم عیسو طایح طسو رد هک
یهوکشاب نابیاس ریز رد شتآ یمومع تافیرشت ماجنا لحم ،تسا نانموم تدابع دبعم تامضنم و هتشاد رارق
هدش هتخاس لوصا نیمه اب قباطم زین دزی یلاصم .تسا هدوب طایح فارطا رد نانکراک لزانم و نزاخم لماش تسا
رادگ(
1358 : 264
هدش هئارا یقاتراهچ حرط ).
لکش(
6
.تسا رثا نیا زا یو مسجت یایوگ ینشور هب )
یوفطصم زا
دابآزوریف قاتراهچ هب
ناونع گرزب یرت ن ةنومن رد اهانب عون نیا ةرود
یناساس هدرک دای
تسا
،یوفطصم(
1375 : 102 - 101
یراجح کبس و هدومن روصت یشنماخه هاگشتسرپ ای خاک کی ار انب نیا یماس .)
،
هعطق گنس هزادنا و اه نآ ی
یرتسکاخ ینوتس دوجو زین و اه لحم نیا زا گنر
ار مه هک نامتخاس رد کنیا
هدازماما یم یرادهگن دوش
، هباشم هنومن یاه ةرود .تسا هتسناد یشنماخه ب
ه شارت و هایس هب لیام گنر هژیو
نوتس هیبش ار نوتس نیا رادرایش تخت رد رچت خاک یاه
دیشمج تسناد تیوقت ار دوخ سدح هطساو نیا هب و ه
.تسا هدرک هب انب نیا ،یماس هدیقع هب
ةرود راثآ زا یرایسب دننام و هتشاد قلعت یشنماخه زا سپ ،هرود نآ
.تسا هدش ایحا ناکباب ریشدرا نامز رد سپس و بیرخت یشنماخه یهاشنهاش یشاپورف یو
ار هفص یازارد 80
یانهپ و رتم نآ
ار نآ عافترا هک تسا دقتعم یدنلب قاتراهچ دوجو هب هفص نایم رد .تسا هدرک شرازگ رتم65
دودح نآ یانهپ و رتم8.5
رتم 26
، قات اب وب یبرض یاه هد
.تسا مشچ نآ زارف زا و رهش مامت هب یبوخ زادنا
غاب مهارف نآ نورد و نوریب یاه هدوب
.تسا یو هتفگ هب نهک نوتم یاه
هراشا هدرک هک زا یذاحم نآ کی زا بآ هک دندوب هتخاس یلودج و رهن یوس
نآ دراو رگید یوس زا و راشبآ لکش هب
جراخ یم تسا هدش
،یماس(
1355 :
3 - 4
.)
اظ فوه وکس ره دننام مان تلع ار رثا نیا تخت هب نآ یراذگ
شن ی ن
و هتسناد هتخانش هب هراشا اب
تسب تخاس کینکت ندوب لیاوا رد یزلف یاه
ةرود یناساس
، ار تسُک و ندنلاف یداهنشیپ خیرات حرط یو .تسا هدرک در
یبعکم یانب لماش ار انب هناهد و یزکرم قاتا کی اب
وسره رد ییاه هتفگ
.تسا یا ار نلاپ کبس ن حرط یگژیو زا
یدبنگ هک هتسناد یناساس یاه
و یزکرم قاتا یور رب ت
قا هناهد یور رب یگنهآ .تسا هتفرگ رارق اه
یو هب
ناویا و ناوخشیپ ،قاتا دوجو ییاه
،یزکرم بعکم نوماریپ هدرک هراشا
.تسا فوه دنکارپ یاهرجآ دروم ار انب نوماریپ رد ه
و هداد رارق هجوت نآ
ار قب یرجآ دبنگ یایا تخت
نیشن هب هک
گ نامری .تسا هتسناد ،هدوب فورعم راتخاس یو
بق ،گرزب یگنس تاعطق زا لکشتم یاهراوید ة
تایاور و یرجآ
ار هتشذگ یلیلاد
انب یربراک رب هک هتسناد هب
ناونع هدکشتآ تأ
دیک یم نک ن د . یرامعم و یزاسرهش راتخاس
هسیاقم روگ رهش اب ار دادغب رهش ینورد و تسا هدرک
نآ ار رهش زا کیدزن رایسب یریوصت دابآزوریف
تسا هتسناد
فوه(
فلا ، ، 1366 : 81 - 79
حرط رگید یشهوژپ رد فوه .)
تخت نیشن درادناتسا ار
هنوگ یقاتراهچ زا یا یاه
راددبنگ ةرود
هتفگ یناساس قاتا و هناهدراهچ هک
دنراد نوماریپ رد ییاه
لکش(
7
هنومن ).
یاه رخأتم نآ ار
اتراهچ ق یاه
« هتارک
» و
« ینور
» قاتا زا یضعب و سراف رد تخت رد یقاتراهچ یاه
تسا هتفگ نامیلس
( فوه ب ، ،
1366 : 401
تخت نارگشهوژپ رگید فلاخرب زارفرس)
یلااب ار شتآ نتخورفا لحم و هتسناد ریشدرا خاک ار نیشن
رانم یم دناد یو .
، زا روظنم و ،راولت ای رلاات نامه ار نولیپارت نآ
تخت ار نیشن م ی دناد
،یدنمزوریف و زارفرس(
1387 :
279
یوسوم.)
یخیرات تادنتسم هب هراشا اب هسیاقم و
دابآزوریف رانم هراپ اب
نیب یاهانب زا یا نیرهنلا
و ناریا
ب نهک ه هژیو راتخاس تاروگیز یانب ،اه اهانب زا هتسد نیا موادت ار لابرط هب فورعم
هتسناد .تسا هژاو نیا یو
هب ار جرب یاهانب هیلک رب رظانتم یمومع روط اب دننام
میجح و میظع یدبلاک تسا هتشادنپ
یوسوم(
1367 : 27 و
28
وک یحرش رد یرگید شهوژپ رد ).
رگا ،تسا هدش یسررب انب نیا ،هات هراپ رکذ اب هچ
درکراک لیلاد یا
تسا هدش داهنشیپ رثا نیا یارب یتافیرشت .
هرهب مدع لیلد هب زا یریگ
نادیم تاعلاطم یلک حرط اب طابترا رد ،ی
بش هاگ یم هدید یتاه یگژیو شهوژپ نآ رد نینچمه ؛هتخاس هجاوم دیدرت اب ار یداهنشیپ حرط هک دوش
یاه
عومجم رد نآ قیقد تبسن و یراتخاس ة
تسا هدنام هتفگان رهش
،نارگید و یزیزع یکدوج(
1393 .)
نامه هک روط هظحلام یم
دوش و درکراک رد نخس انب نیا حرط
ربانب ،تسا فلتخم نیا
، راتشون شیپ ور اب
رکذ یم دورو ثحب هب عوضوم نیا اب هطبار رد نهک نوتم شرازگ دنک
.
لکش 6 تخت نلاپ : نیشن
م(
أ :ذخ
،رادگ 1365 )
60 / یسررب و لیلحت تخت نیشن هش ر روگ ؛ ییانب هُن دبنگ اب درکراک تافیرشت
4 . تخت حرط نیشن
یرخطصا
مراهچ هدس(
ـه ق.
تسا هتشاگن )
دوب هدرک رذن ناکباب ریشدرا هک
هدکشتآ و دزاسب یرهش ،دوش زوریپ شیوخ نمشد رب هک عضوم ره رد یا
نوچ .دراد اپرب نآ رد دوخ نید میظعت تهج ناکم نیا رد
رهش تیعقوم(
نایم رد و درک ادا دوخ رذن ،تفای رفظ دوخ نانمشد رب )روگ
ة رهش
« هکد
» ی گرزب ی برع هک ،تخاس نآ
ار نآ هب سراف لها و لابرط
« ناویا »
.دنیوگ یو هناخشتآ هوک زا هک یبآ هب و هتفگ رهش یاهانب نیرتدنلب ار اه
م هب رواج نآ یلااب
هداد لاقتنا دنا
، .تسا هدرک هراشا یرخطصا
حلاصم
چگ و گنس ار لابرط و هدرمشرب
بیرخت عضو هب دش
ة هتخادرپ نآ و
دافتسا ة نآ حلاصم زا رهش یلاها هناخ تخاس رد
دروم زین ار دوخ یاه
تسا هداد رارق هجوت
،یرخطصا(
1373 : 110 و 111
لقوح نبا.) مراهچ هدس(
ـه
ق.
ب)
و دنیوگ لابرط نآ هب بارعا هک هدرک هراشا روگ رهش زکرم رد ییانب ه نایناریا نآ
ار
« ناریا هرخانک » .دنناوخ یو
هدکشتآ هب رد ریشدرا هک یا
هتخاس نآ یلااب اب ناسمه هنومن و هدرک هراشا
نآ ار خلب رهش ضبر رد
گ تسا هدرک شراز .
لقوح نبا ار خلب هنومن
بوطو رجآ زا هک
جآ یعون(
)ر
،هدش هتخاس رایسب
یم دیکأت و هتسناد روگ رهش هنومن زا رتدنلب هک دنک
تمسق تحاسم بیرج کی نآ یلااب تسا هتشاد
،لقوح نبا(
1345 : 48
یناهیج ).
( 1368 : 115 و 116
یسدقم و)
( 1361 : 644
حرش رد زین )
دنراد ،تسا هتفگ لقوح نبا هچنآ اب هباشم یشرازگ ،نآ رانم راتخاس و روگ رهش .
لماک نکیل زا نهک نوتم شرازگ نیرت
رهش نیا یخلب نبا هب قلعتم ،
مشش هدس(
ق. ـه
یرایسب یانبم هک تسا )
لیلحت زا ناتساب یاه ناریا و ناسانش
ناسانش زین هدوب :تسا
...«
داتفیب اجنآ زا نوچ و [
ناکبابریشدرا ]
نانچ تسا رودم نآ لکش و درک انب تسه نونکا یک دابآزوریف رهش اد هک
راگرپ هری
برع و هدرگ ناریا نآ مان و تسا هدروآرب هتشابنا هکد دشاب راگرپ هطقن لاثم یک اجنآ رهش نامه رد و دشاب نآ
ار رب و دنیوگ لابرط
نایم رد و هتخاس اهیاس هکد نآ رس و هدروآرب میظع یدبنگ نآ هاگ
نآ ار ریز ات دبنگ نیا راویدراهچ لوط و دنیوگ نامریک دبنگ
فه نآ هبق دات و هبق سپ و ،تسا هدروآرب اراخ گنس زا اهراوید نیا و تسا زگ جنپ .و هداهن نآ رسرب رجآ زا میظع
..
.
» ( 1385 : 138 )
نامه هک روط هراشا ،دش نیا حرط اب طابترا رد یکی ؛تسا شسرپ ود هب نداد خساپ هب دهعتم راتشون نیا
.نآ درکراک یرگید و انب دلفستره حرط رد
، تراهچ کی اب هجاوم ییوکس یوررب یقا
یا هب هک م راهچ هلیسو هتشر
تسا هدوب طابترا رد نوریب اب ناکلپ
،دلفستره(
1355 : 152 و 153
تسا دقتعم رثا نیا یقاتراهچ حرط هب زین رادگ ).
و نآ ار هدنامزاب .تسا هتسناد گرزب هاگشتآ کی زا یا ،دشاب هتشاد هاگشتآ تیلک زا یرتشیب حرش هکنآ نودب یو
ذ اب هزادنا رک انب نیا یاه
، تفگ هب ة تسا هداد نایاپ دوخ
،رادگ(
1358 : 264 ؛ نارگید و رادگ 1365
: 31 - 24
لماک ).
نیرت
حرط ار هئارا فوه داد
ه
،تسا هب یو یانب ینشور تخت
نیشن ار قاتا و وسره رد ناویا راهچ اب یقاتراهچ ییاه
نوماریپ ناویا اه شرازگ هدرک تسا و دننامه رگید شهوژپ نارگ قاتا ینایم ار اب یدبنگ گرزب روصت درک ه تسا
فوه(
،فلا 1366 : 81 - 69
،فوه ؛ ،ب 1366 : 41
ژپ مومع ).
هتخاس رد نارگشهو رب رثا نیا ندش
قافتا وکس یور .دنراد رظن
یرهاظ تروص تخت
نیشن هدنامیقاب لت حطس نیرتلااب رد نآ ینییاپ حوطس زا جر دنچ هک تسا راوآ زا یلت
ثا نیا .تسا مه هک هتفرگ رارق ییوکس یور رب ر
باج نآ حلاصم و بیرخت نآ زا یدایز شخب کنیا ه
هدش اج
لکش 7 تخت زا یشرب و نلاپ : نیشن
م( أ :ذخ ب ،فوه
، 1366 )
ینادیم یسررب اب .تسا
، هزادنا کمک اب و تسا ییاسانش لباق وکس نیا یبیرقت دودح یخلب نبا و رادگ هک ییاه
شیپ هتفگ رت دنا
، یم نآ ناوت ار داد صیخشت عبرم لکش تسا نشور هچنآ .
نیا لیطتسم و ازارد هک تسوکس
هب نآ یانهپ یبیرقت روط
و 82 تخت .تسا رتم 66 نیئاپ .تسا هدش هتخاس وکس نیا زکرم رد نیشن
جر نیرت
عافترا رد هدنامیقاب یاهراوید گنس هتفرگ رارق وکس ینییاپ حطس هب تبسن رتم 8.90
.تسا ربانب یم نیا ناوت
هب کیدزن ار وکس عافترا 9
.درک طبض رتم ادگ هچنآ
تمسراهچ رد ناکلپ فیدر راهچ اب طابترا رد دلفستره و ر
هدرک شرازگ دنا
فستره(
ل ،د 1355 : 152 و 153 ،نارگید و رادگ و 1365
: 31 - 24
مه)
تخت یطیحم یسررب رد کنیا نیشن
ًاتبسن عافترا اما ؛تسین ییاسانش لباق یم هیجوت ار یناکلپ دوجو ترورض وکس نیا دایز
رظنم نیا زا و دنک
تسیاب هتفگ ی .تفریذپ ار رادگ و دلفستره یاه ندب
ة گنس رثا نیا کاپ یاه
زا هک تسا یکچوک و گرزب شارت
رادروخرب یبوغرم تیفیک دن
نیا . ئسم هل دش ثعاب ات
هرود رد ،انب کرت زا سپ یاه رثا نیا
لیصحت تهج هب
حلاصم
، هب تّدش بیرخت دوش اب . اکتا هتفگ هب لحارم نیتسخن یرخطصا یاه بیرخت
باج و ه حلاصم ییاج شیپ
مین زا ة لوا ةدس مراهچ ـه ق.
تسا هتفرگ تروص
،یرخطصا(
1373 : 110 و 111
هدنامیقاب انب نیا زا هچنآ .)
هناخدبنگ یم ناشن ار یزکرم یا
هک دهد ةزادنا
نآ عبرم حرط 16
× رد هک رباربان ناویا راهچ راثآ ؛تسا رتم16
ینایم عبرم رب تمس راهچ زا هناگراهچ ینراقت هدش دومع
دنا
، هدنامیقاب راثآ نیرتشیب .تسا ییاسانش لباق
یاجرب یدایز راثآ رگید ناویا هس زا ،تسا یقرش بونج ناویا هب قلعتم تسا هدنامن
گرزب یانهپ . ناویا نیرت
هبج رد هک ة
زا شیب یمک دراد رارق یقرش بونج کچوک و تسا رتم 12
نآ نیرت اه هبج رد هک ة
ناویا لباقم
قاو یلبق هدش ع
،تسا
ًابیرقت رگید ناویا ود .تسا رتم8.5
ره کی 8.80 راد انهپ رتم ن
تکن .د ة لباق رابرد هجوت ة
راوید یانهپ انب نیا ربراب یاه
)زرج(
دبنگ ریز و ینایم عبرم
نهپ رد هک تسا هب تمسق نیرت
زا شیب زین رتم 5
هب انهپ نیا تیاعر .تسا هدیسر یقتسم روط
هب م
« شراین » م انب ارچ ؛تسا طوبر نامتخاس ییاتسیا ملع هک
رطق اب یدبنگ راب لمحت نهپ رد اهنت ار رتم16
رد زرج نتفرگ ةزادنا
بولطم دییأت یم رد یرامعم دهاوش ؛دنک
راثآ مومع ةرود
هتسجرب هک یناساس عوضوم نیا ریبدت رد ار هرود نیا نارامعم تقد ،تسا نیادم ناویا نآ نیرت
.تسا هدناسر تابثا هب ربراب راوید بسانم یانهپ زا ریغ
، یب یثنخ و لمحت دیدرت و یشنار یاهورین یزاس
هزادنا اب یدبنگ یراشف نیا یا
یم عفترم نآ نوماریپ ییاهاضف تخاس اب ،نینچ رد اهاضف نیا راثآ .تسا هدش
هب انب تمس ره بیسآ .تسا هدنامیقاب ناویا تروص
اهاضف صیخشت هدراو یاه انک رد ار یرگید ی
ناویا ر اه
ریغ شیپ هک انب شراین و نامتخاس ملع هب هجوت اب یلو ؛تسا هتخاس نکمم یزاساضف نادقف ،میتشذگ نآ زا رت
ناویا نوماریپ نآ یرامعم راتخاس اه
یم لاکشا راچد ار اه هب .دنک
هنوگ ناویا قات نیگنس راب هک یا رد اهنت اه
نآ یانهپ هک یزرج یمن یثنخ زگره تسا رتم1.70
وش تعرس هب یراشف و یشنار یاهورین رثا رد نآ قات و د
یم ورف .دزیر تفگ هب ة اینریپ عقاوم نیا رد
، هب هک ینایم ناویا رانک رد نارامعم
« راونایم » یاهاضف تسا فورعم
کچوک هتخاس یرت ینوریب ات و دنا
هک ربراب راوید نیرت
« ترپ راوید »
هناهد ضرع زا هتشاد مان هتساک اه
دنا
( ینریپ ،ا
1379 : 6
یم یبوخ هب ار عوضوم نیا .)
هزاس عورش زا یناریا یرامعم رد ناوت رد یقات یاه
ةرود ات یناکشا
هدس تم یاه أ رخ نارود رد .دید یملاسا ةرود
یم یناساس هب ناوت
هراشا دابآزوریف رد ریشدرا خاک هب هژیو روط
لوط روحم ندش دومع اب تمس ره رد ناشیپ ناویا نیگنس قات ؛درک .تسا هدش راهم یبوخ هب نآ رب قاتا ود ی
نیاربانب
، نارامعم لماک شناد ةرود
نامتخاس نف زا یناساس
)شراین(
ره رد درفنم یناویا تخاس زا عنام ههبج
ترامع نیا زا هدش
هب تمس ره رد هکلب ؛تسا لیسو
ة قاتا مه هک ییاه تسین یاجرب نآ زا یرثا نیرتمک کنیا
.تسا هدش ینابیتشپ ةنومن
حرط رد انب نیا نلاپ یزاسزاب و مسجت رد ربتعم دهاش عقاورد و کیدزن رایسب
62 / یسررب و لیلحت تخت نیشن هش ر روگ ؛ ییانب هُن دبنگ اب درکراک تافیرشت
لکش 8 روصنم هراملااراد زا دلفستره حرط :
،دادغب رد ةدس مود ق.ـه ( نلیه دنارب ، 1386 )
هدکشتآ دزی ناکدرا لامش رد یا
لکش(
9
هدکشتآ و )
َو رد یا هدادن
لکش(
10
میم رد )
ة هدنام راگدای هب ناهفصا
ناویا زا مادکره نیفرط رد .تسا هناگراهچ یاه
، قاتا رد ییاهاضف و اه هک هدش هتفرگ رظن
رد ین رد مه و شرا
لباق درکراک ییاضف یاهزاین هتفای یهجوت
دنا نیاربانب .
، تخت حرط نامه زین نیشن
نآ هب هبترم ود فوه هک روط
هدرک هراشا
،فلا(
1366 : 81 - 79 ،ب و 1366 : 401
هناخدبنگ لماش)
ا ناویا اب یزکرم ی راهچ رد ییاه
وس هک تسا
قاتا ییاه رد نوماریپ نآ اه هتشاد رارق .تسا
هتخانش یوگلا ،حرط نیا هدش
ب یناریا یرامعم رد یا ه
رد هژیو ةرود
ناونع اب نارگشهوژپ مومع و تسا یناساس
« یقاتراهچ »
هدرک دای نآ زا نآ فوه .دنا
هنوگ ار رد یقاتراهچ زا یا
ةرود هتسناد یناساس
،ب ،فوه(
1366 : 401
غابراهچ یزکرم کشوک ار حرط نیا ربلیو و )
تسا هتفگ اه
لیو(
،رب
1348 : 19 و 20
دش دیلقت حرط.)
ة رثا نیا
لکش(
8
نایم رد)
ة دادغب رهش طساوا رد
ةدس مود ـه ق.
حرط هک رهش نیا
زین دوخ
، تسا روگ رهش زا یدیلقت ت ار راتشون نیا یداهنشیپ حرط
أ یم دیی .دنک حرط نیا رد یفراعتم یوگلا
تسد هک تسا یناریا یرامعم مک
ةنیشیپ هب نآ یاهاناداپآ ةرود
ب یشنماخه زا
یم .ددرگ رد ةرود نیا یشنماخه
یتافیرشت درکراک راثآ هتشاد
نونکات و دافتسا
ة چیه زا یبهذم یراصحنا .تسا هدشن شرازگ مادک
ار حرط نیا
ناونع اب لدع رایرهش
«
ُن ه دبنگ
» یگژیو و تسا هدرک یفرعم نآ
ار هناخدبنگ زا یرادروخرب یزکرم یا
راهچ اب
ا و ارگنورب ناویا ات
ق نوماریپ رد ییاه هتسناد
تسا
Adle 2011: 614,615(
حرط اب یبوخ هب هک)
تخت نیشن
.تسا قبطنم سانشان هدنسیون شرازگ هب لدع
« ناتسیس خیرات »
اب طابترا رد خاک
ُن ه دبنگ رد یرافص رهاط
ُب هنومن و هدرک هراشا تس ار اهانب عون نیا یاه
« میحر کشوک ابآ
د » ومجم یزکرم کشوک و مب رد ع
ة
کشل یر
ُب رد رازاب تسا هتفگ تس
( .)Ibid اب هک تسا یرامعم یوگلا نیا یخیرات موادت تسا نشور هچنآ
هب یراتخاس رییغت نیرتمک ود زا شیب تدم
رازه رادیاپ یناریا یرامعم رد لاس دنام
.تسا ه یاهاناداپآ زا ریغ
هرود کچوک یاهانب یشنماخه رگید
ی هدش هتخاس هدعاق نیا رب دنا
هک ترامع و E
یبونج نزرب رد D
تخت دیشمج هناهد خاک و ناملاغ
مهم زا نآ نیرت اه تس
( یزیزع یکدوج نارگید و
1393 : 50 و 49
هرود رد ).
یناساس
نامه هراشا نآ هب زین ربلیو هک روط دراد
، غابراهچ کشوک فراعتم حرط نآ زج و هدوب اه
زا یخرب تخاس رد
هدکشتآ زین اه رارق هدافتسا دروم تسا هتفرگ
؛ هنومن نآ دوجوم یاه هدکشتآ یایاقب
یا رد و دزی ناکدرا لامش
دکشتآ ة هدادنو تسا ناهفصا همیم رد
لکش(
9 و 10
هدس رد .)
یاه
یلوا ة یم یملاسا راملااراد هب ناوت
ة ورم رد ملسموبا
مود هدس(
ـه ق.
)
هب هک شرازگ رد یبوخ یرخطصا
هدش فصو
( 1373 : 273
و )
ِک
ِوسر ل نآ ار اب یزاسز رک
هد تسا
( 1393 : 228
هراشا )
ومن .د
راملااراد ة دادغب
مود هدس(
ـه ق.
میحر کشوک و)
مب رد دابآ
موس هدس(
ـه ق.
یرکشل یزکرم کشوک و )
رازاب
مشش ات مراهچ هدس(
ـه ق.
زا )
هنومن رگید وگلا نیا یاه
هب یم رامش دنور
. نیا حرط رد هدس یاه
هنایم و رخأتم نارود یملاسا رد ئیه ت کشوک یاه فورعم هب
« تشه تشهب » یم خر مومع کشوک حرط درادناتسا هب و دیامن
غابراهچ تسا هدش لیدبت اه
( نارگید و یزیزع یکدوج ،
1393 : 79 و
80
نیاربانب .)
، ششوپ عاونا ندوب هتخانش هب هجوت اب راّود
رد ةرود
یناساس یرامعم یوگلا نیا ندش هدیمان و هدس رد
هیلوا یاه
ُن مان اب ه هقبط ،دبنگ حرط یدنب
تخت نیشن نیا رد
هب یقطنم راثآ زا هتسد یم رظن
.دسر
رد هبج ربارب ة
تخت یوکس یلامش تسرد و نیشن
لوا یطیحم راصح هب هدیبسچ
)نورد زا(
هدید یریگبآ راثآ ،
یم شخب رگید دننامه هک دوش هدید یناوارف بیسآ رهش یاه
.تسا زاس نیا ة هب یبآ یم رظن ا یکی دسر ز
ود کرب ة
« ریپ موب »
و
« موب ناوج » راشا دروم ة
نبا تسا یخلب
( 1385 ، 138
نیا .)
هب و اهدعب مسر کشوک رظنم یحارط رد هژیو روط
یاهانب و اه
ُن ینامدای ه
تشه یشخب هدس رد تشهب
تم یاه أ رود رخ نا
؛تفای یزاتمم هاگیاج یملاسا هب
هنوگ رظنم رد هک یا
جات
،هرگآ رد لحم تشه کشوک
شهب و ناهفصا ت کشوک
،ناشاک رد نیف غاب یزکرم نآ رظنم هب یگشیمه یهوکش
هنومن زا رگید یرایسب و راثآ وگلا نیا یاه
.دیشخب
ترامع زا هدنامیقاب راثآ کمک اب نونکا
، شرازگ یاه
ناملسم ناراگنایفارغج شهوژپ و
نیشیپ یاه ،
نینچمه
روم و لومعم رصانع د
نیزاغآ یرامعم رد هدافتسا ةرود
یم یناساس تخت ناوت
.درک یزاسزاب ار نیشن ششوپ زا
اه و
اما ؛تسین یقاب یرثا انب نیا یرامعم رصانع رد فوه هچنآ
هدرک یزاسزاب هناخدبنگ یامن
لکش(
7
یرامعم ریگارف یسررب رد)
ةرود و یهاگآ و تسا شریذپ لباق یناساس
بوخ تخانش یو
یرامعم رصانع زا ار هرود نیا
یم تابثا هب سر
رارق ثحب دروم همادا رد هک یلیلاد اب .دنا
یم ریگ ن د
، هباشم یرامعم رصانع زین ناگدنراگن ا
یم داهنشیپ ی و یناساس یرامعم رد اهاضف ششوپ .دنهد
هب عون زا سراف رد هژیو روط
«
1غَس » قات لماش و
َچ اب گنهآ
2دف
« هزام
3راد » هاگرد .تسا دبنگ و هب زین اه
روط
دفچ اب لومعم
«
ُه ل دنک نیچو »4
فورعم زا یکی هک هزام ششوپ عاونا نیرت
راد هب یم رامش دور
، هدش هدیشوپ
هاگرد دفچ .تسا هک یناساس نیزاغآ یرامعم رد اه
« هعلق رتخد » و
« دابآزوریف خاک »
هتسجرب نیرت دنیامن ه یاه
هب نآ یم رامش ور
ن یاراد ،د
«
5هبوه » سپ ای لاطم رد هک تسا هاگرد زا دفچ راکاپ تسشن ناتساب تاع
یسانش
ًامومع حرط مان هب
« یدیلک » ای
« یدیلکاج »
ناویا ششوپ .تسا هدش یفرعم زا صخاش یانب ود نیا رد زین اه
قطنم .تسا دنک نیچوله دفچ اب گنهآ قات عون ة
طوبرم یاهانب رگید و یناساس یانب ود نیا رد دبنگ یلاقتنا
هشوگ لماش هرود نیا هب عون زا یزاس
« جنکسا » و
« رت شوپلیف هبم
» نیمز و تسا ة
نآ زا هدافتسا اب عبرم اه
هب
.تسا هدش کیدزن هریاد هب
تفگ ة اینریپ رد ةرود جراخ زارفا زا ییابا نارامعم یناساس زا
دعاق ة هزاس و رصانع یاه
دن یرامعم دنتشا
، هزادنا ات ار شوپلیف لیلد نیمه هب هداد زارفا یا
طقن رد ات دنا ة
هب بولطم ةنیمز
ریاد کیدزن ه
یرامعم تایبدا رد هویش نیا .دوش
« ندنامن » یم هتفگ دوش
،اینریپ(
1370 : 26
نیا راددبنگ یاهاضف یمامت رد و)
یخرب یتح و هرود هدس یاهانب زا
ود نیتسخن یاه نار
رود یرامعم رد دبنگ .تسا هدش هدافتسا نآ زا یملاسا ة
عون زا یناساس
« یگاخ » و ای
« هلیچ » روَد زا یلوا .تسا دنک نیچوله دفچ نا
هداتسیا روحم لوح شا
ب ه تسد
یم دنت نیچوله زا یرگید و دیآ .
اینریپ هدیقع هب
، تسا هدوب جیار رایسب ملاسا زا شیپ یرامعم رد لوا عون
( نامه ، 107
دابآزوریف خاک دبنگ هس ).
، هعلق دبنگ یقاتراهچ رتشیب و ناتسورس خاک ،رتخد
ه .تسا یگاخ عون زا ا
ره رد عون ود دبنگ
، ر أ دعاق هب نآ س ة
ت أ یم زاب رون نیم هب یرامعم تایبدا رد هک هدنام
« ونروه »6
و تسا فورعم
لکش 9 رد هدکشتآ کی نلاپ :
دزی ناکدرا لامش زآ(
،دا 1384 )
لکش 10 ،ناهفصا همیم رد هدادنو هدکشتآ نلاپ :
یناساس ( Siroux1967 )
64 / یسررب و لیلحت تخت نیشن هش ر روگ ؛ ییانب هُن دبنگ اب درکراک تافیرشت
لکش 11 تخت یزاسزاب حرط : یسررب ساسا رب ،نیشن
هتفگ ،ینادیم یاه ،یخلب نبا یاه
هزادنا یاه .)ناگدنراگن( فوه حرط و رادگ
یتافیرشت یاهانب رد نودب
انثتسا
، یاهدبنگ
« کی هتسوپ »7
هک مامت هنومن یناساس یاه هقبط هنوگ نیا رد
یدنب
یم وش ن د ونروه یاراد دنا
امعم رصانع زا هک یمومع تخانش هب هجوت اب لاح . یر
ةرود یناساس هئارا دش
، یم ناوت
راتخاس زا یریوصت یرامعم رصانع
تخت ب نیشن ه داد تسد :
ناویا قات اه هتشاد گنهآ دنا
هاگرد و دفچ اب اه
هک دنک نیچوله یاراد
هبوه
،هدوب هدیشوپ هدوب دنا قاتا . قات یاراد زین اه
گنهآ دن . یدبنگ ینایم عبرم ششوپ
تسا و رظن هب دربراک رایسب رود رد یگاخ عون دایز ة
یناساس
، دبنگ داهنشیپ تخت
نیشن نامه ،یگاخ عون رد روط
هدیشک ریوصت هب زین فوه هک
لکش(
7
ریغ )
هب یقطنم یمن رظن
دسر رود یاهانب یمامت دننامه . ة
یناساس
« هریپچ
»8
شوپلیف نتشارفا هب رصحنم ویش هب هک تسا اه
ة نیمز ندنامن ة
هب ار عبرم دعاق
ة یدزن رودم هدرک ک
شوپلیف لصاوف رد .تسا مه و اه
نآ اب زارت دننامه اه
مامت هناخدبنگ رود یاه
ة یناساس
)یتافیرشت یرامعم(
ره رد
هب ینزور ههبج روظنم
نیمأت رون .تسا هدش هیبعت هناخدبنگ یلخاد رد
رظن رد ونروه نتفرگ سأر
تیاعر زین دبنگ
یناساس یاهدبنگ درادناتسا
)یتافیرشت(
تسا و رد یم تیاهن تخت راتخاس ناوت
لکش رد ار نیشن .درک مسجت11
تکن ة لباق یرامعم رد دبنگ هک تسا نیا هجوت ةرود
هب سراف ناتسا رد یناساس زا هدافتسا اب لومعم روط
ناتسورس خاک رد هچرگا .تسا هدش هتخاس گنس شیپ 9
رت ةنومن نآ هاگ و هدش یفرعم زین نآ یرجآ ار
نهک شرازگ دروم نیرت هدرک
،دنا ةنومن تخت نبا شرازگ هب هجوت اب نیشن یخلب
( 1385 : 138
هک یرجآ تاعطق و)
مه هدید انب نوماریپ رد هدنکارپ تروص هب زین کنیا یم
وش ن زا ،د نیا لباق رظنم ؛تسا هجوت
هب یم رظن دسر
یم ناوت نهک یخیرات یناریا یرامعم رد یرجآ دبنگ یارب رت
درک داهنشیپ .
5 . یربراک تخت نیشن
یهاوخب رگا زگان میبایرد ار انب نیا درکراک م
زا ری ژاو قاقتشا ة
و لابرط تخانش یمست هجو
ة روگ رهش زکرم یانب
مان نیا هب می
. نهک هدیمان لابرط ار رهش زکرم یانب هک یشرازگ نیرت تسا
، یربط خیرات
موس هدس رخاوا(
ق. ـه )
تسا
،یربط(
1375 : 582
نآ زا سپ ).
ب ه مراهچ هدس رد هژیو ـه
ق.
تسا هدش هدناوخ مان نیا هب تبون دنچ رد
(ا طص ،یرخ 1373 : 110 ،لقوح نبا و 1345
: 48 ).
یدیهارف
( 100 ات 175 ق. ـه
هتفگ نامتخاس ملع ار لابرط )
تسا
( 1410 : 471
لقوح نبا .)
، نیا زا هژیو یروصت
ناتسا نآ یاراد یاهانب زا تبون دنچ رد و دراد ناونع دای لابرط مان اب دراد
هدرک کی رد .تسا اج
، دابآزوریف دروم
