ریثأت امرس هی یاه رکف ی نامزاس رب
دنیارف ینیرفآراک رد هناروانف
نامزاس
شهوژپ اه
ی ملع ی تعنص و ی ا ناری
نیسح ناقهد
، 1
باتخرچ هاشناهج
2مدقم
، ناقهد رماع مجن
دابآ
ی
3
1 شناد . رای دم هدکشناد تیری
روانف و ی اه ی تفن
، هاگشناد یتعنص کلام رتشا نارهت
2 وجشناد . ی رتکد ی دم تیری دربهار
،ی لاع هاگشناد ی
لم عافد ی
3 . زکرم نارهت دحاو ،ناگبخن و ناوج نارگشهوژپ هاگشاب وضع
،ی ملاسا دازآ هاگشناد
،ی ا ،نارهت ناری
خیرات تفایرد : 12 / 03 / 1395
خیرات شریذپ : 03 / 07 / 1395
هدیکچ
شهوژپ رضاح زا ظاحل فده یدربراک و زا رظن شور عمج روآ ی هداد اه زا عون یفیصوت - یگتسبمه تسا و ریثأت
امرس هی یاه رکف ی رب نامزاس دنیارف رفآراک ینی هناروانف ار سررب ی یم دنک . عماج ة رامآ ی شهوژپ ةدنریگربرد 375
زا رفن
دم ناری ناسانشراک و تکرش
اه ی نامزاس رد رقتسم روانف شهوژپ
اه ی ملع ی تعنص و ی ا ناری دوب هک شور زا هدافتسا اب
هنومن گ یری هقبط ا ی فداصت ی ،نارکوک لومرف و 190
رفن رد هنومن مجح رظن
هتفرگ دش دن . هیزجت و لیلحت تاعلاطا اب هدافتسا
زا شور لدم زاس ی راتخاس تلاداعم ی
SEM ( ) و مرن رازفا Smart PLS تروص
تفریذپ . جیاتن شهوژپ رگنایب ریثأت تبثم
و رادانعم یامرس ة رکف ی امرس( نآ داعبا و ی
ة ناسنا
،ی امرس ی ة راتخاس
،ی امرس ی ة طابترا ی رب ) دنیارف رفآراک ینی هناروانف تسا .
نینچمه
، یامرس ة رکف ی عبنم هوقلاب ا ی ارب ی زم تی تباقر ی تکرش اه هب رامش یم دور هک رد تیاهن بجوم عسوت و دشر ة
ا نی هنوگ تکرش اه یم ش و د عضو دوبهب هب و تی
دنیارف رفآراک ینی ا رد هناروانف نی
تکرش اه کمک یم دنک .
ژاو ه یاه ک یدیل : نامزاس شهوژپ اه ی یملع و یتعنص
،ناریا ةیامرس طابترا
،ی امرس ةی ناسنا
،ی امرس ةی راتخاس
،ی ةیامرس
،یرکف دنیارف رفآراک ینی هناروانف .
همدقم رییغت رد طیارش هدیچیپ و یایوپ طیحم یزورما ناشن
ةدنهد تیمها ناوارف هب گراک یری
روانف ی یاه ون نی رد دمآراک و نامزاس
اه تس . نامزاس اه دیاب لخاد عبانم زا ی
جراخ و ی هدافتسا
اب ات دننک هب
گراک یری رثؤم و هب عقوم رد راجت ی یزاس روانف ی یاه دج دی هب زم تی یاه تباقر ی
رتهب ی تسد دنبای (
Zahra & Nielsen, 2002
ا رد .) نی م نای رفآراک موهفم هب ناققحم هجوت
،ینی
هب ناونع راکهار ی ارب ی لاعت و ظفح ی
صخاش اه ی اپ یرادی زم تی یاه تباقر ی رد نامزاس اه
فوطعم هدش تسا (
Tajeddini, 2010
ا .) نی پ زا ههد دنچ تشذگ زا سپ موهفم شیادی
رد ،نآ
سب یرای زا هخاش اه ی رکف ی ملع و ی پ دورو ادی هک تسا هدرک یکی
زا مهم رت نی هزوح اه ی
روانف و ملع اب طبترم
،ی رفآراک ینی .تسا هناروانف
لوقم ة ینیرفآراک هناروانف
رد لاس اه ی خا ری تیمها یرایسب هتفای تسا . قبط نامزاس شرازگ
داصتقا ةعسوت
،ی یکی لاد زا لی نیا عوضوم شقن مهم رفآراک ینی هناروانف رد زاسون ی دشر و
داصتقا ی تسا . ینیرفآراک هناروانف
ترورض دراد
، اریز انص عی ینتبم رب روانف ی هب تعرس رد لاح
اج و شرتسگ نیزگی
انص اب عی تنس ی ا و دنتسه نی
غت ریی و لاعف تی یاه ینتبم رب هاگ ،شناد ی
هب
گرزب ی تعنص بلاقنا ی
بعت ری م ی وش د (
Dahlstrand, 2007
.) زا هاگدید کینکام و
لدرک
( 2016 رفآراک ،) ینی
لماش هناروانف دنیارف
،قلخ هرهب رادرب ی و ةعسوت تصرف اه ی ةناروانف دیدج
تسا . م ی ناوت ینیرفآراک ار هناروانف
کی دربهار باختنا ی
ارب مهم ی و دارفا هاگنب اه هب روظنم
دورو دج رازاب هب دی
ای هزوح اه ی بسک راکو ( تسناد ون
Peng & Zhang, 2008
.)
فلاخرب دورو زا لاس دنچ تشذگ
روانف ی یاه ون نی روشک هب
، ماجنا نداد امرس هی یراذگ یاه
ا رد هدمع نی
تسد و هزوح یبای
خرب هب ی قفوم تی یاه عطقم ی هب و هژی تبث و هلاقم پاچ رظن زا
،عارتخا زونه
هب لیلد دوجو لئاسم ددعتم نازیم ینیرفآراک ا رد هناروانف
ناری اپ نیی تسا
( یهللادی یسراف ناراکمه و
، 1389 .) رب ساسا رتفد شرازگ د
هدی ناب ناهج ی رفآراک ینی ( 2008 ،)
م نازی لوت دی و تلاوصحم لکش
گ یری اهرازاب ی دج دی شان ی عسوت زا ة رفآراک ینی و اپون
بسک اهراکو ی بثت تی هدش زا هدافتسا اب روانف
ی یاه دج دی ا رد ناری تلاوصحم لک هب تبسن
دج دی لوت هدشدی اهرازاب و ی لکش هتفرگ هب بیترت 8 / 0 و 16 / 0 دصرد تسا
، رد یلاح هک طسوتم
م نازی ا نی حطس رد صخاش ب
نی یللملا 80 / 4 و 05 / 1 دصرد تسا اضر(
یی ،ناراکمه و 1392
.)
زا هک اجنآ نازیم
لاعف تی یاه رفآراک ینی اپ هناروانف نیی
تسا
، دیاب لماوع رثؤم رب ازفا شی
نازیم ینیرفآراک هناروانف
ییاسانش دوش
رد . شهوژپ اه ی نوگانوگ لماوع ،فلتخم ی
اسانش یی
رفآراک رب هک تسا هدش ینی
هناروانف ثأت ری م ی ذگ ا ر د و هب یوحن بجوم شیازفا رفآراک ینی
و هناروانف صخاش
اه ی نآ م ی وش د . یخرب ا ز ا نی لماوع ترابع دنا گنا :زا شزی و تراهم اه ی
دم تیری بسک راکو
، عبانم ناسنا ی بق زا لی دم دهعت تیری و دشرا ت می یاه نامزاس
،ی هعسوت عبانم
بق زا لی قحت تاقی شجنس عبانم ،رازاب ی
بق زا لی امزآ شی عبانم و لوصحم هار
زادنا ی ا ز لیبق زاغآ
،دیلوت امرس هی یاه ناسنا ی ( نامزاس
Estrin et al., 2016
،) امرس هی یاه رکف ی ( نامزاس
Chen et
al., 2014
،) هاگشناد اه
، نامزاس اه و تکرش اه
،
،هیامرس رازاب و
،نایرتشم
،تلود واشم
،نار
تکرش اه ی روانف ی ناینب دج دی نامزاس لماوع و ی
بق زا لی نامزاس گنهرف
،ی دنیارف ییاه ریظن
تسج و یوج ،تصرف هجدوب دنب ی امرس
،هی دم تیری دم و شناد تیری
غت ریی (
Petti & Zhang,
.)2011
نامه روط هک تسا صخشم یکی
لک رصانع زا یدی
ثأت راذگری رفآراک رب ینی
هجوت اب هناروانف
داصتقا هب شناد
روحم زورما ی
،
،شناد اناوت ،تراهم یی
و نانکراک رد
لک اراد یی یاه دوهشمان
نامزاس تسا هک امرس هی یاه رکف ی نامزاس دادملق م ی دوش . امرس هی یاه رکف ی یکرحم ارب ی
اقب و تباقر ی
تکرش اه اهرازاب رد ی
رد لاح لوحت ا دن و لماع یدیلک تیزم یتباقر تکرش رد
داصتقا ینتبم رب شناد دنتسه (
Delgado-Verde et al., 2016
ا .) نی امرس هی هب
،شناد ،تاعلاطا
اراد یی رکف ی و هبرجت ا ی هراشا دراد هک تورث قلخ رد هدافتسا
م ی وش د (
Ozkan et al., 2016
)
و بجوم شیازفا شلات یارب ةدافتسا رثؤم زا شناد لوصحم(
ییاهن ) رد لباقم تاعلاطا (
ةدام
ماخ ) م ی وش د (
Bontis & Serenko, 2009
.) زا رظن اکاهوپ ( 2010 )
، داعبا فلتخم یامرس ة رکف ی
بق زا لی امرس ی ة ناسنا
،ی امرس ی ة طابترا ی امرس و ی ة راتخاس ی بجوم م ی وش د تصرف اه و
اهدنور ی آ هدنی عسوت و فشک رد ة
تصرف اه ی رفآراک هنانی هب یبوخ سررب ی و ینیبزاب وش دن ات
هب نیا بیترت زا نیرتهب تصرف اه هرهب رادرب ی وش د . رب ا نی
،ساسا یامرس ة رکف ی ارب ی رفآراک نانی
خشت رد صی تصرف اه ی بسک راکو دج دی رما ی رورض ی بوسحم مهم و م
ی دوش بلاط(
ی و
،ناراکمه 1392
.)
اهنرد تی
، م ی ناوت تفگ یسررب مهم رت نی لک لماوع یدی
ثأت راذگری ب ر تیقفوم دنیارف
رفآراک ینی هناروانف یکی زا شلاچ اه یی پ شی یور رفآراک نانی و روانف هب هژیو نامزاس اه ی روانف
اب رضاح شهوژپ رد هک تسا کأت
دی لماع رب امرس ی ة رکف ی ا نامزاس نی تروص راک م
ی دریگ .
زا ا نی ور
، لصا فده ی
رضاح شهوژپ تسا ترابع
:زا نییعت ثأت ری امرس هی یاه رکف ی نامزاس
رب دنیارف رفآراک ینی رد هناروانف نامزاس
شهوژپ اه ی ملع ی تعنص و ی ا ناری .
رورم ی ب ر ینابم یرظن و پ نیشی ة قحت ی ق
یامرس ة رکف ی
هزورما نامزاس اه رد و لاح دور داصتقا هب نتبم
ی دنتسه شناد رب
؛ داصتقا ی و شناد نآ رد هک
اراد یی یاه دوهشمان ای هب یترابع امرس هی یاه رکف ی نامزاس مهم رت نی لوت لماع دی هدش هتخانش
( تسا
De-Castro et al., 2011
.)
،نینچمه یامرس
ة رکف ی عومجم مامت
اراد یی یاه شناد ی
رد تکرش رظن
هتفرگ یم دوش هک تکرش اه ارب ی تسد یبای زم هب تی تباقر ی زا نآ اه هدافتسا
م ی دننک (
Delgado-Verde et al., 2016
).
یامرس ة یرکف و شناد زا لکشتم تراهم
اه ی فم دی و هب یترابع لماش عبانم مامت
شناد روحم ی تسا ک ه ارب ی لوت شزرا ،نامزاس ی
د م ی نک د (
Chen et al., 2014
.) رد رعت یفی
د
،رگی س امر ی ة رکف ی تسا ترابع دم ،نانکراک زا
،ناری ارجا نانکراک ،ناتسرپرس ،ناربهر یی
و
رد لک ن یوری ناسنا ی و تکرش ...
(
Bontis & Serenko, 2009
.)
رد ةنیمز امرس داعبا ی
ة رکف
،ی ک و نوم می
( 2006 ) دعب عون هس هب ةیامرس
،یناسنا ةیامرس
یراتخاس و
ةیامرس یطابترا هراشا هدرک دنا زا روظنم . یامرس
ة ناسنا ی
، شناد ینمض راکشآ و
دارفا تسا هک هب انکراک ن نامزاس قلعت دراد و ،هبرجت لماش اناوت
یی اه
، لباق تی یاه یریگدای ای
اناوت یی شناد قلخ یم
دوش (
Delgado-Verde et al., 2016
.) نوم و میک ( 2006 ) امرس ی ة ناسنا ی
اب ار صخاش اه یی لباق نوچمه تی
( نانکراک اش
یگتسی یاه درف
،ی تراهم اه ی و دارفا
امرس هی یراذگ رد نامزاس ةیامرس
ناسنا ی اضر ،) یدنمتی ب( نانکراک نای
فطاع ی ساسحا و ی
اپ و )نانکراک یرادی
رادهگن( نانکراک ی
رعت )نانکراک ظفح و فی
هدرک دنا .
روظنم زا ةیامرس یراتخاس مامت
اراد یی یاه غ یناسناری لباق
تی یاه نامزاس ی ارب هک تسا ی
هدروآرب ندش ن یاهزای رازاب هدافتسا م ی وش د (
Bontis, 1998
.) رظن زا وداگ ( 2012 )
، یامرس ة
راتخاس ی ناشن دنهد ة ز راتخاسری امرس
ی ة ناسنا ی لماش و تسا اناوت
یی یاه ارب نامزاس ی
اب قابطنا
فسلف ،رازاب تامازلا ة
دم
،یتیری راجت مئلاع ،تکرش گنهرف
،ی کلام تی ونعم ی اس و ری اراد یی یاه
تکرش هب قلعتم یم
دوش . نوم و میک ( 2006 ) امرس ی ة راتخاس ی هب هجوت اب ار صخاش
اه یی بق زا لی
نامزاس گنهرف ی
زا کرتشم تاکاردا(
ش هوی یاه نامزاس ی اهدحاو نورد ی
نامزاس ی ،) دنیارف یاه
ینامزاس ( ییاهراتفر تاعلاطا عبانم زا دارفا نآ رد هک
ی ای حم رد دوجوم شناد طی
راک ی هدافتسا
م ی دننک ،) س متسی یاه تاعلاطا ی ( نف ا رو ی تاعلاطا هب
راک هتفرگ هدش رد نامزاس ) و تیکلام یرکف
( ییاراد راکشآ و سوملم ةیامرس
یرکف هک هب روط نوناق ی تسا هدش ظفح رعت )
فی هدرک دنا .
روظنم زا ةیامرس را یطابت زین مامت شناد رارق هتفرگ طباور رد کی
حم اب نامزاس طی
دوخ
رتشم لماش نای
اکرش و تس (
Moon & Kym, 2006
) هک هب دیقع ة تنب سی ( 1998 ) مهم رت نی ءزج
کی امرس ی ة طابترا
،ی امرس ی ة رتشم ی تسا
، اریز قفوم تی کی امرس ورگ رد نامزاس ی
ة رتشم ی
.تسا نآ
دنیارف رفآراک ینی هناروانف
ینیرفآراک
، یدربهار یارب
عسوت ة اپ رادی هتخانش م ی دوش هک زا فرظ تی اه و لباق تی یاه
روانف ی یاه دج دی هرهب یم دریگ . مه ازفا یی رج نای دربهار ی رفآراک ینی و فرظ تی یاه هعسوت ا ی
روانف ی رفآراک رد ینی
رولبتم هناروانف م
ی دوش ( رش فی هداز دسا و
،ی 1389 : 342 .) روهظون ندوب
رفآراک ینی تسا هدش بجوم هناروانف یایاوز
مهم ی ا زا نی رد شناد هلاه
ا ی رات و ماهبا زا یکی
گب رارق دری (
Peng & Zhang, 2008
.) دنچره تیمها و هقلاع هب ینیرفآراک هناروانف
رد لاح
ازفا شی و تسا تکرش
اه ی روحمروانف هجوت
یدایز ار هب دوخ فوطعم هدرک
دنا
، شناد
شهوژپ روحم ( تسا دودحم زونه نآ
Bailetti et al., 2012
.)
ینیرفآراک لماش هناروانف
دنیارف ،قلخ هرهب رادرب ی و ةعسوت تصرف اه ی ةناروانف دیدج رد
رازاب یم دوش (
Machnik & Kordel, 2016
.) ینیرفآراک هناروانف
نکمم تسا تاناکما ا داجی
دج تلاوصحم
،دی فرعم ی ا نی شورف و رازاب هب تلاوصحم نآ
اه ق هب یتمی ب شی زا زه هنی یاه
لوت دی رعت فی دوش . نیا تاناکما زا
فلاتخا دیاقع رد دروم ةدنیآ روانف ی یاه دج دی ای دوجوم -
یلو هرهب رادرب ی هدشن - هب هجوت اب کی
ای و دربراک دنچ هژی
شن ئ ت م ی ریگ د (
Petti & Zhang,
.)2013
رعت رد یفی د رگی
، ئاضر نای ( ناراکمه و 1394
زا لقن هب ) وژ
( 2013 ) ب نای دندرک
ینیرفآراک هناروانف
تسا ترابع جع زا
نی ندش رد کی مادقا ینتبم رب هنامگ نز ی قلخ فده اب
تامدخ و اهلااک زا
رط قی شناد ینف دیدج .
عومجمرد
، دنیارف رفآراک ینی هناروانف رد یمتسیس سکعنم
هدش تسا هک نارگیزاب نآ
رد لاح رد لماعت هعومجم
ا ی زا لاعف تی یاه اب طبترم 1
اسانش . یی عسوت و ة روانف
،ی 2 خشت . صی
تصرف اه ی ،هناروانف 3 عسوت . ة ،تلاوصحم 4
ا و هعسوت . داجی
بسک و راک هناروانف دنتسه . راهچ
م درو دای هدش
، لاعف تی یاه لصا ی دنیارف رفآراک ینانی ( دنتسه هناروانف
Petti & Zhang, 2011
.)
تاقیقحت فلتخم
ی رد مز ةنی عوضوم تروص رضاح شهوژپ
هتفرگ تسا رد هک همادا
هب تروص خرب هب رصتخم ی
زا نآ اه هراشا م ی دوش . نیرتسا و ناراکمه ( 2016 ) شهوژپ رد دوخ
ثأت ری ةیامرس یناسنا رفآراک رب ینی
یروانف ار رد نیب یاهروشک وضع
مج سررب ی هدرک .دنا نآ اه
هجیتن تفرگ ه ا دن امرس ی ة ناسنا ی رفآراک رب ینی
راجت ی ب رد نی ا نی اهروشک ثأت ری .دراد ناف ( 2015 )
شهوژپ رد دوخ
طابترا ةیامرس یرکف ار اب دشر تکرش اه ی رفآراک نانی ة چ روحمروانف نی
سررب ی هدرک و تن هجی هتفرگ تسا اراد یی یاه و دوهشمان امرس
هی یاه رکف ی طابترا تبثم ی دشر اب
نچ نی تکرش اه یی دنراد . چ ن و ناراکمه (
2014 ) رد یسررب ةیامرس یرکف و ةعسوت لوصحم
دج دی رد نیب 93 تکرش ات ناوی ی تن هجی تفرگ ه ا دن یامرس ة ناسنا ی امرس و ی ة نامزاس ی تبثم طابترا ی
امرس اب ی ة رتشم ی راد ن د و هب نیا بیترت رثا تبثم ی رب عسوت ة دج لوصحم دی
م ی دنراذگ .
نف و وژ ( 2012 ) شهوژپ رد ی
شقن ةیامرس یرکف رد داجیا رارقتسا و بسک
اهراکو ی روانف ی
روحم ار سررب ی هدرک دنا و هجیتن تفرگ ه ا دن هب بیترت یامرس ة روآون
،ی امرس ی ة رتشم
،ی امرس ی ة
راتخاس ی امرس و ی ة ناسنا ی تیمها ب یرتشی راد دن . شهوژپ رد ی
د
،رگی اگیمره و ناراکمه ( 2011 )
ثأت ری ةیامرس یطابترا رب هار زادنا ی قفوم تی زیمآ بسک اهراکو ی ناپسا ییای سررب ار ی هدرک دنا . نآ اه
هجیتن تفرگ ه ا دن یلماوع دننام
،رابتعا رتشم اب طابترا نای
و مأت نی ناگدننک
، تاطابترا
،ینوریب تیامح زا
تاطابترا
،یمسرریغ تیعقوم
و روصت یکیزیف رب هار زادنا ی قفوم تی زیمآ بسک اهراکو ثأت راذگری دن .
رد لودج 1
، یخرب د رگی زا مهم رت نی تاقیقحت اتن اب هارمه
جی نآ اه هدهاشم یم دوش .
لودج 1 . هصلاخ ا ی اتن زا جی قحت تاقی پ نیشی
ناققحم عوضوم
جیاتن
Calza et al.
(2014)
ئارا ة موهفم لدم ی ارب ی لحت لی امرس هی یاه
رکف ی دشر زکارم روانف ی روحم ةیامرس
یراتخاس ثأت
ری مهم ی رب فیرعت ةدودحم
تیلاعف و دشر زکارم س
تسای یاه رازاب هب دورو دراد
.
ةیامرس یناسنا گمشچ شقن یری
و شزومآ رب یریگدای
نامزاس ی .دراد ةیامرس یطابترا هب نیا کمک زکارم
م ی دنک رد ات هکبش زاس ی رتشم اب
،نای مأت نی ناگدننک
،
قحت زکارم قی لام عبانم و هعسوت و ی
لمع قفوم ک
ن دن .
Fuller (2010)
هنوگچ ،نوناق س تسای اه و هکبش اه ی
یتیلمدنچ رفآراک رب
ینی هناروانف ثأت ری
م ی دنراذگ
؟ طیحم
نوناق
،ی برجت تای فلتخم هب تسد هدمآ رد
ةنیمز حم طی یاه لمع یتای س لماوع و فلتخم یسای
زوت رب راذگرثا عی
لام عبانم
،ی رفآراک رب ینی هناروانف
ثأت راذگری دن .
Hsu & Fang (2009)
یسررب م شقن یجنای لباق تی یریگدای
نامزاس ی ب طابترا رد نی
ةیامرس یرکف و
درکلمع ةعسوت لوصحم دیدج ناویات ةیامرس یناسنا و ةیامرس هطبار ا ی رط زا قی لباق تی
یریگدای نامزاس
،ی هب درکلمع دوبهب ةعسوت
لوصحم دج دی رجنم م ی دنوش .
Wright et al.
(2007)
یسررب شقن ةیامرس یناسنا رد ینیرفآراک
هناروانف رگا
همانرب اه ی هاگشناد ی کرت یبی و ملع زا روانف ی و
دم تیری بسک و راک دشاب
، تصرف اه یی صن ار بی
نامزاس یم دنک هک هب هجوت اب نآ
اه امرس هی یراذگ یاه
دج دی نتبم ی رب روانف ی ار ماجنا یم دنهد .
یدمحاربکا و
ناراکمه ( 2012 ) ثأت ری ةیامرس یرکف درکلمع و ةعسوت
لوصحم دج دی م رد نای 109 تکرش
لوت یدی هاشنامرک طابترا
تبثم ی م نای ةیامرس یرکف درکلمع و ةعسوت
لوصحم دج دی .دراد دوجو نینچمه
، یامرس ة
راتخاس ی فنم طابترا ی لباق اب تی یریگدای و دراد
لباق تی ن بذج زی تبثم طابترا ی لباق اب تی غت ریی .دراد
یزاجح و
کاپ دار
( 1390 ) ةئارا بوچراچ موهفم
ی ارب ی ةعسوت
ینیرفآراک هناروانف رد ناریا هفلؤم
اه ی رفآراک رب راذگرثا ینی
لماش هناروانف راهچ
هفلؤم لصا ی 1 . دنیارف یاه لخاد ی نامزاس(
ی ؛) 2 لماوع .
درف
؛ی 3 . هکبش اه ی جراخ ی و 4 اهداهن . م ی دوش .
بوچراچ یرظن
شهوژپ
یرورم نابم رب ی رظن ی پ نیشی نچمه و نی لبق تاعلاطم ی
،رضاح شهوژپ اب طبترم ةنیمز
مزلا ار
یارب ئارا ة چراچ بو رظن ی قحت قی مهارف تخاس . رب نیا ساسا
، ضرف هی یاه ز ری ارب ی شهوژپ
رد رضاح رظن
هتفرگ هدش تسا :
ضرف ةی یلصا (
Ha
) : ةیامرس یرکف رب دنیارف رفآراک ینی هناروانف ثأت ری تبثم دراد .
ةیضرف عرف ی 1 (
Hb1
) : ةیامرس یناسنا رب دنیارف رفآراک ینی ثأت هناروانف ری
.دراد تبثم
ضرف ةی عرف ی 2 (
Hb2
:) ةیامرس یراتخاس رب
دنیارف رفآراک ینی ثأت هناروانف ری
دراد تبثم .
ضرف ةی عرف ی 3 (
Hb3
) : ةیامرس یطابترا رب دنیارف رفآراک ینی ثأت هناروانف ری
.دراد تبثم
اب ضرف هب هجوت تای
هک شهوژپ ساسارب
رورم نابم ی رظن ی پ نیشی ودت نی هدش دنا
، بوچراچ
یرظن هب لکش ریز میسرت هدش تسا :
شور قحت قی
شهوژپ رضاح رب یانبم فده زا عون یدربراک و
زا رظن یروآدرگ هداد
اه زا عون یفیصوت -
یگتسبمه تسا
. زاس ة ةیامرس یرکف رب ساسا مانشسرپ ة ک و نوم درادناتسا می
( 2006 و )
نچمه نی زاس ة دنیارف رفآراک ینی هناروانف زا رط قی همانشسرپ اه
ی و درادناتسا هعسوت
تفای ة تپ ی و
( گناژ 2011
،) یتپ ( 2009 ) و ارهز و نیوک ( 1993 ) هدیجنس هدش دنا . رد لودج 2 ، هزاس اه ی
همانشسرپ هارمه
دادعت اب شسرپ یاه طوبرم هب ره کی یم آ ی د . ةعماج یرامآ شهوژپ لماش 375
دم زا رفن ناری
ناسانشراک و تکرش
اه ی روانف نامزاس شهوژپ اه ی ملع ی تعنص و ی ا ناری
ییاسانش و ةعسوت یروانف
صیخشت تصرف اه ی هناروانف
ةعسوت تلاوصحم
داجیا و ةعسوت بسک و راک هناروانف
دنیارف ینیرفآراک هناروانف Hb2 (+)
Hb3 (+) Ha (+) Hb1 (+)
لکش 1 . بوچراچ یرظن شهوژپ ةیامرس
یناسنا
ةیامرس یطابترا
ةیامرس ةیامرس یرکف
یراتخاس
یم دوش هک زا هدافتسا اب هنومن
گ یری هقبط ا ی فداصت ی و ،نارکوک لومرف 190
رفن نومن ة رامآ ی
رظنرد هتفرگ هدش دنا .
یارب لحت لی هداد اه ی همانشسرپ نکت زا
کی لدم زاس ی راتخاس تلاداعم
1ی ور اب درکی شور
لقادح تاعبرم ئزج
2ی (
PLS-SEM
و ) مرن رازفا
Smart PLS 2
هدافتسا هدش تسا . لدم زاس ی
راتخاس تلاداعم ی
لدم شخب ود زا هزادنا
گ یری راتخاس لدم و ی
کشت لی و تسا هدش
غتم یاهری ود رد لدم ةتسد
ناهنپ راکشآ و هقبط
دنب ی م ی دنوش غتم هک یاهری ناهنپ رد حوطس
فلتخم هب راک یم دنور لدم شخب . هزادنا
گ یری لماش شسرپ اه ی دعب نآ اب هارمه ،دعب ره
م ی دوش م طباور و نای
شسرپ اه ا رد داعبا و نی
لحت شخب لی
م ی دوش راتخاس لدم شخب . ی
ن زی
واح ی مامت هزاس اه ی حرطم هدش لصا لدم رد ی
م و تسا شهوژپ نازی
گتسبمه ی م طباور و نای
نآ اه ا رد نی زرا هلحرم یبای
م ی دوش (
Kline, 2010
.)
یارب سررب ی م نازی اپ ییای زا همانشسرپ یاهرایعم
شور لقادح تاعبرم یئزج دش هدافتسا .
رد نیا شور
، اپ ییای زا رط قی هس عم رای جنس هدی م ی وش د : 1 . اهراب شجنس ی
لماع
،ی 2 . افلآ ی
،خابنورک 3
. اپ ییای کرت یبی ( )CR
.3
نایاش تسا رکذ یارب
شجنس راب یلماع دیاب یاهراب لماع ی ةمه وگ هی اه رتلااب زا 4 / 0 .دشاب
اب شهوژپ لدم ادتبا 52
شسرپ ارجا دش هک شسرپ یاه 5 ، 8 ، 48 ، 49 ، 51 و 52 هب لیلد نییاپ
ندوب لماع راب ی ا فذح اب .دندش فذح نی
شسرپ اه
، اهراب و دش ارجا هرابود لدم ی
لماع ی
لباق لوبق دش جارختسا .
جیاتن یاهراب یلماع رد لودج 2 هدهاشم یم دوش .
رد زین یبیکرت ییایاپ و خابنورک یافلآ ینعی همانشسرپ ییایاپ رگید رایعم ود هب طوبرم جیاتن لودج 3 یم ییایاپ و دیآ لباق
لوبق دوهشم ،داعبا تسا
.
1. Structural Equation Modeling (SEM) 2. Partial Least Squares
3. Composite Reliability
لودج 2 اتن . جی اهراب ی لماع ی وگ هی اه
راب یلماع هیوگ
راب یلماع هیوگ
راب یلماع هیوگ
81 / 0 57 Q9
/ 0 62 Q4
/ 0
Q1
1 . امرس ةی ناسنا
ی Q2 0/69 Q6 0/52 Q10 0/72
78 / 0 78 Q11
/ 0 76 Q7
/ 0
Q3
82 / 0 79 Q24
/ 0 78 Q18
/ 0
Q12
2 . امرس ةی راتخاس ی
61 / 0 57 Q25
/ 0 80 Q19
/ 0
Q13
65 / 0 75 Q26
/ 0 79 Q20
/ 0
Q14
59 / 0 77 Q27
/ 0 79 Q21
/ 0
Q15
66 / 0 66 Q28
/ 0 77 Q22
/ 0
Q16
67 / 0 78 Q29
/ 0 77 Q23
/ 0
Q17
83 / 0 82 Q38
/ 0 64 Q34
/ 0
Q30
3 . امرس ةی طابترا
ی Q31 0/72 Q35 0/80 Q39 0/76
78 / 0 75 Q36
/ 0
Q32
70 / 0 79 Q37
/ 0
Q33
79 / 0 76 Q46
/ 0 87 Q43
/ 0 4 Q40
. ارف دنی رفآراک ینی
هناروانف Q41 0/87 Q44 0/86 Q47 1/00
00 / 1 83 Q50
/ 0 70 Q45
/ 0
Q42
ییاور همانشسرپ هولاع
رب ییاور اوتحم زا رط قی ود رایعم ییاور مه ارگ هدافتسا اب و ارگاو و
شور زا لقادح
ئزج تاعبرم ی
سررب ی دش . یارب نییعت ییاور اوتحم
،یی ب همانشسرپ نی
ناداتسا
ةدکشناد ینیرفآراک
زوت نارهت هاگشناد عی
پ و اهداهنشی سررب
ی .دش ییاور ارگمه ناشن ةدنهد
م نازی اناوت یی صخاش اه ی کی ب دع رد نییبت نآ ب دع تسا و هب روظنم ییاور ارگاو ی لباق لوبق
،
هزاس اه ی اب شهوژپ لدم ی
د گتسبمه ی ب یرتشی اب شسرپ یاه دوخ اب ات دنشاب هتشاد هزاس
اه ی
د رگی (
Hulland, 1999
اور .) یی رط زا ارگمه قی
عم رای
1AVE
م(
نیگنای راو سنای جارختسا هدش )
سررب ی م ی دوش رد هک تروص رتشیب ندش نیا رایعم زا 4 / 0
، ییاور یارگمه رازبا
هزادنا گ یری
أت دیی م ی دوش . ط قب لودج 3
، مامت داقم ری اور یی ارگمه ی همانشسرپ بسانم ار
ناشن م ی دنهد .
( رکرلا و لنروف 1981
) ارب ی سررب ی اور یی اقم ،ارگاو سی
ة رذج داقم اب هزاس رهAVE
ری
1. Average Variance Extracted
بیارض گتسبمه ی ب نی هزاس اه پ ار داهنشی رک هد دنا . نامه روط هک رتام رد سی ز ری لودج(
3 )
هدهاشم یم دوش
، داقم ری لصا رطق ی رتام سی ارض رذج(
بی هزاس ره AVE
داقم زا ) ری
اپ نیی
ارض(
بی گتسبمه ی ب نی اب هزاس ره هزاس
اه ی د رگی ب ) رتشی ا هک تسا نی
عوضوم رگنایب لباق لوبق
ندوب اور یی ارگاو ی هزاس اه تس .
لودج 3 اپ . ییای اور و یی رازبا هزادنا گ یری شهوژپ
دادعت شسرپ افلآ اه
ییایاپ یبیکرت 4 AVE
3 2 1
11 871 / 0 898 / 0 500 / 0 707
/ 0 1 . امرس هی ناسنا ی
18 945 / 0 951 / 0 527 / 0 725
/ 0 563 / 0 2 . امرس هی راتخاس ی
10 922 / 0 934 / 0 590 / 0 768
/ 0 621 / 0 464 / 0 3 . امرس هی طابترا ی
13 797 / 0 846 / 0 478 / 0 691 / 0 637 / 0 639 / 0 594 / 0 4 . ارف دنی رفآراک ینی هناروانف
هتفای اه فیصوت تیعمج
یتخانش
زا نایم دارفا هنومن
، 65 و درم دصرد 35
نز دصرد .دندوب
زا رظن ینس
، 27 زا دصرد
خساپ ناگدنهد زا رتمک
30 ،لاس 48 زا دصرد نآ
اه ب نی 30 ات 40 لاس و 25 زا دصرد نآ
اه
رتشیب زا 40 لاس هدوب دنا و صحت تلای 46 دصرد نآ اه یسانشراک دشرا
هدوب تسا .
نومزآ ضرف هی اه
رد همادا
، طبار ة لولعم و تلع ی
ب نی امرس ی ة یرکف و داعبا نآ د ر دنیارف رفآراک ینی هناروانف زا
رط قی مرن رازفا
Smart PLS 2
یسررب .تسا هدش هب
ا نی بیترت
، ادتبا ارب ی ندومزآ ضرف ةی لصا ی
شهوژپ
، ریغتم یامرس ة یرکف هب ناونع زاس ة نورب از غتم و ری دنیارف رفآراک ینی هناروانف هب ناونع
زاس ة نورد از رد کی سرت لدم می
دش . یجورخ لصاح
زا یارجا لدم یواح ارض بی
هدشدرادناتسا ارض و
بی یرادانعم داقم( t
ری )زتنارپ لخاد رد
لکش 2 یم آ ی د . یتقو رادقم
t
طوبرم هب کی سم ری رد هزاب ب رتشی زا 96 / 1 شاب +
،د ریثأت هزاس اه ی سم نآ رد صخشم ری
رب
رگیدکی رادانعم
تسا
؛
،نیاربانب ةیضرف لصا ی شهوژپ دییأت م ی دوش . ط قب لکش 2
، رض بی بt
نی
ود لصا ةزاس ی
شهوژپ ( 34 / 16 ) رتشیب زا 96 / 1 تسا هک بم نی ذپ شری ضرف ةی لصا ی شهوژپ
تسا . نینچمه
، بیارض هدشدرادناتسا ناشن
دنهد ة م نازی بت نیی غت تاریی هزاس اه طسوت رگیدکی
تسا هک نایب یم دنک دودح 73 غت زا دصرد تاریی
غتم ری دنیارف رفآراک ینی هناروانف زا رط قی
یامرس ة یرکف بت نیی م ی دوش .
رد لکش 2
، ریداقم ور ی سم یاهری م نای هزاس اه ارض .دنتسه عون ود زا بی
دشدرادناتسا ة
راب
لماع ی م نای هزاس اه هباشم هک بیارض
سرگر ینوی داقم مود عون .دنتسه ری
ور هک دنتسه t
ی
سم اهری هداد ناشن زتنارپ لخاد هدش
دنا .
س ر ما یه ان ان ی
س ر ما یه
ر یریآ راکد آیر
ا را نه ) 44 (
س ر ما یه ا رت با ی
س ر ما یه س ا تا ر
ت و س ع ه ا ی ا د ک
ک ا ر ا را نه
) 43 (
ت و س ع ه م ح و
) 3 (
ت ی ر ه ا
ا را نه ) 1 (
ا س ای ی ت و س ع ه
ا ر ) 12 (
3 ) 11 21 (
3 ) 3 (
1 ) 1 (
3 ) 1 34 (
2 ) 4 34 (
2 ) 1 (
) 2 2 (
) 4 13 (
ل 2 . یج ر مرن راز ا Smart PLS ارب
سررب ی ةیضر یل ا
لک شزارب ی
لااب لدم زا قیرط عم رای نGOF
زی سررب ی دش رد نآ لومرف هک همادا
یم دیآ :
GoF com R 2 0 41 0 649 0 515/ / /
هب روط ی هک ناشن com
دنهد ة م نیگنای داقم ری کارتشا ی هزاس ره تسا
و
R2
ن زی رادقم
م نیگنای داقم ری
R2
زاس ة نورد از ی داعبا هارمه لدم ار
ناشن م ی دهد رد هک لکش 2 لخاد اد هری
و عبرم اه امن شی هداد هدش دنا ب هب هجوت اب . شی
رت رادقم ندش زاGOF
36 / 0 (
Aiken et al., 2008
،)
لک شزارب ی
أت شهوژپ لدم دیی
م ی دوش .
دعب زا دییأت ةیضرف لصا
،ی شجنس هب تبون ضرف
هی یاه عرف ی شهوژپ م ی دسر ارب هک ی ا نی
لدم راک ی داعبا زا لکشتم ةیامرس
یرکف هب ناونع هزاس اه ی نورب از و دنیارف رفآراک ینی هناروانف
هب ناونع زاس ة نورد از سرت می دش و زا رط قی مرن رازفا ارجا دش . یجورخ ارجا زا لصاح
ی ا نی
واح لدم ی
ارض بی هدشدرادناتسا ارض و
بی لکش ردt
3 هدهاشم یم دوش . نامه هنوگ هک زا نیا
ش لک ،تسا صخشم بیارض
سم هس t
ری اب أدبم هس دعب ةیامرس
،یناسنا ةیامرس یراتخاس و
ةیامرس یطابترا هب بیترت دنربارب اب 70 / 2
، 63 / 2
، 19 / 3 . زا م نای داعبا ةیامرس یرکف
، ب دع ةیامرس
یطابترا ریثأت
وق ی یرت رض هب هجوت اب بی
سم درادناتسا ری
( نآ هب طوبرم 33
/ 0 رب ) دنیارف
رفآراک ینی هناروانف .دراد
س ر ما ی ه ا ن ان ی
ر آی د ک ا ر آ ر ی ی
ا ر ان ه س
ر ما ی ه ا ر تب ا ی
س ر ما ی ه س ا تا ر
ت و س ع ه ا ی ا د ک
ک ا ر ا ر ان ه
ت و س ع ه م ح و
ت ی ر ه ا
ا ر ان ه
ا س ای ی ت و س ع ه
ا ر
2 ) 2 3 (
33 ) 3 1 (
2 ) 2
( 2
) 3 (
2 ) 2 (
) 1 (
) 34 (
لکش 3 جورخ . ی مرن رازفا Smart PLS یارب
سررب ی ضرف هی یاه عرف ی
ثحب و تن هجی یریگ
رد شهوژپ
،رضاح امرس هی یاه یرکف نامزاس ی لماع و مهم رثؤم رد ةعسوت دنیارف رفآراک ینی
هناروانف هتخانش هدش دنا . نینچمه
، هولاع رب أت دیی ضرف ی ة لصا ی هک ثأت ری امرس ی ة یرکف رب دنیارف
رفآراک ینی هناروانف ار ناشن داد
، تایضرف عرف
ی بق زا شهوژپ لی
ثأت ری یامرس ة ناسنا
،ی امرس ی ة
راتخاس ی امرس و ی ة طابترا ی رب دنیارف رفآراک ینی هناروانف زین أت دیی ش د دن .
دییأت ةیضرف یلصا شهوژپ نایب یم دنک ةیامرس یرکف رب دنیارف ینیرفآراک هناروانف
ثأت ری
تبثم و یرادانعم دراد
. نامه روط هک بدا رد تای ب شهوژپ نای
،دش م ی ناوت ینیرفآراک ار هناروانف
کی دربهار باختنا ی
ارب مهم ی و دارفا هاگنب اه هب روظنم دورو دج رازاب هب دی
ای هزوح اه ی
بسک و راک ون تسناد . یکی لک رصانع زا یدی
ثأت راذگری رفآراک رب ینی
داصتقا هب هجوت اب هناروانف
شناد روحم زورما ی
، اناوت ،تراهم ،شناد یی
و نانکراک رد
لک اراد یی یاه نامزاس دوهشمان
تسا هک امرس هی یاه رکف ی نامزاس بوسحم م
ی دوش . نچ و ناراکمه (
2014 ) ن زی دندقتعم
ا داجی دج لوصحم
،دی ن دنمزای و بسک هب گراک یری دج شناد دی
رب .تسا لوصحم اب طبترم نیا
،ساسا یامرس ة رکف ی و شناد زا لکشتم هک تراهم
اه ی فم دی ،تسا ییاراد اب شزرا ی ارب ی
تکرش اه بوسحم م
ی دوش هک هولاع رب ا داجی ا هدی ییاه ارب ی عسوت ة و لوصحم روآون
ی یاه
،هناروانف هار
لح ی ار یارب تلاکشم بانتجا
ذپان ری ا رد نی مز هنی اه مهارف یم دنک . نف و وژ
( 2012 ) هجیتن دنتفرگ یامرس ة یرکف نامزاس هب میظنت دربهار اه ی ی هب روظنم فشک تصرف اه ی
بسک و راک دیدج و ینیرفآراک هناروانف
کمک یم ک ن د و اهنرد تی بجوم تیزم یتباقر رد
رازاب م ی وش د هک جیاتن نآ اه زین تفای ة شهوژپ رضاح ار أت دیی م ی دنک .
دییأت یضرف ة عرف ی شهوژپ لوا ناشن
م ی دهد دعب ناسنا ی ةیامرس یرکف رب دنیارف ینیرفآراک
هناروانف ثأت ری تبثم و یرادانعم دراد
. نامزاس اه زاین دنراد هجوت یصاخ هب یامرس ة یناسنا دوخ
هتشاد دنشاب
، اریز هب روط هدرتسگ ا ی قافتا رظن رد دروم نیا هتکن دوجو دراد هک یامرس ة یناسنا
شیب زا ره لماع یرگید رب
،دشر یاقب ینامزاس و
شیازفا یاهراتفر هناروآون
رد نامزاس ثأت ری
اد در (
Fan, 2015
) و یکی زا لماوع یدیلک
، مهم رثؤم و رب تیقفوم نامزاس
و صیخشت
تصرف اه ی هنانیرفآراک هتخانش
م ی دوش ( یبلاط و
،ناراکمه 1392
.)
،نینچمه نیرتسا
و
ناراکمه (
2016 ) و نف و وژ ( 2012 ) هجیتن دنتفرگ نانیرفآراک اب
نتشاد حطس ییلااب زا یامرس ة
ناسنا ی و شناد و
،هبرجت ییاناوت عورش بسک و راک دوخ و هب تیقفوم ندناسر نآ ار دنراد و
یامرس ة ناسنا ی رفآراک ماع و صاخ ینی
نکمم تسا نیزگیاج اهوگلا
ی بق زا شقن لی
ازفا شی
اناوت یی ارب ی لوط رد لئاسم لح دنیارف
هار زادنا ی بسک و راک
، یهاگآ زا تصرف اه ی بسک
و راک و دوسرپ هبدامتعا
سفن دوش . جیاتن نآ اه ةتفای ار رضاح شهوژپ أت
دیی م ی ک دن . تیار و
