تأثیر عوامل داخلی شرکت بر عملکرد صادراتی (مطالعۀ موردی: شرکت‌های صادرکنندة پسته در تهران)

تييردم یناگرزاب

رود ۀ 6 رامش ، ۀ 4

ناتسمز 1393

.ص 807 - 791

ثأت ی ر لماوع لخاد ی تکرش رب

درکلمع تارداص

ی

( علاطم ة دروم ی : کرش ت اه ی دننکرداص ة

هتسپ رد نارهت )

اضردمحم عاجش

1ی

، حر ی م مرتحم

، 2

هنامس رهاطآ ي

3نا

کچ ی هد : کرش ت اه ارب ی اقب و قفوم ی ت رد لاعف ی ت اه ی تارداص ی هب اسانش یي لماوع رثؤم رب دركلمع

تارداص ی دوخ ن ی دندنمزا . اسانش یي لماوع لخاد ی

، هب ا ي ن ببس هک تحت لرتنک کرش ت اه

،دنتسه زا

رظن مادقا هب ةعسوت تارداص

، سب ی را مهااب ی ت تسا . هب روظنم سررب ی ثأت ی ر ا ي ن لماوع رب دركلمع

تارداص ی کرش ت اه

، شهوژپ ی دربراک ی و صوت یف ی ( گتسبمه ی - لحت ی ل سرگر ی نو ) رد دودحم ۀ

کرش ت اه ی دننکرداص ۀ هتسپ رد

،نارهت ماجنا هدش تسا . هب اي ن

،روظنم اب هجوت هب لدم موهفم ی

شهوژپ

، هک زا فلت ی ق هعومجم لدم اه ی دوجوم رد ا ي ن مز ی هن هئارا ش هد تسا

، مادقا هب روآدرگ ی

داد ه اه ی م ی ناد ی زا 135 تکرش لاعف رد مز ین ة تارداص لوصحم هتسپ رد نارهت اب هدافتسا زا

همانشسرپ هدش تسا . اب هجوت هب ا ي هكن مجح عماج ة رامآ ی دودحم و صخشم

،تسا ارب ی بساحم ة

دادعت هنومن زا لومرف هنومن ارب ی عماج ة

،دودحم هدافتسا دش

، هک اب هجوت هب بساحم ة وص ر ت

،هتفرگ

مجح نومن ة رامآ ی رد ا ي ن شهوژپ ربارب اب 135 تکرش دننکرداص ۀ هتسپ رد نارهت تسا . اتن ي ج لحت ی ل

اي ن داد ه اه ناشن م ی دهد هک لماوع لخاد ی تکرش

، لثم و ي گژ ی اه ی دم ي ري ت ی و سرتسد ی هب عبانم

لخاد ی

، رب دركلمع تارداص ی ثأت ی ر تبثم و رادانعم دراد و زا ب ی ن ي هدزا ضرف ی ة عرف ی

، ةمه ضرف ی ه اه زج

ود ضرف ی

،ه أت یي د دش . رب ساسا ا ي ن اتن ي ج

، پی اهداهنش یي ارب ی دوبهب دركلمع تارداص ی کرش ت اه ی

ۀدننکرداص هتسپ رد نارهت هئارا هدش تسا .

ژاو ه اه ی لک ی د ی : سرتسد ی هب عبانم لخاد ی

، درکلمع تارداص ی

، لوصحم زرواشک ی

،هتسپ

و ی گژ ی اه ی دم ی ر ی ت .

1 . رايداتسا

،تيريدم هاگشناد دیهش

،یتشهب

،نارهت ناريا

2 . یرتکد تيريدم

،یبايرازاب هاگشناد نارهت

، ا ،نارهت ناري

3 . یوجشناد یسانشراک دشرا تيريدم

،یناگرزاب ةسسؤم شزومآ یلاع ریغ یعافتنا داشرا

،دنوامد

،نارهت ناريا

رات ی خ رد ی تفا هلاقم : 14 / 02 / 1393

رات ی خ ذپ ی شر اهن یی هلاقم : 17 / 04 / 1393

ون ی ةدنس لوئسم هلاقم : هنامس آ رهاط ی نا

Email: joza.1358@yahoo.com

همدقم

روهظ امزاس ن اه ی عامتجا ی و شرتسگ نوزفازور

،اهنآ زا وي گژ ی اه ی زراب ندمت رشب ی

،تسا

هب روط ی هک اب هجوت هب لماوع نوگانوگ ناكم

ی و نامز ی و وي گژ ی اه و ن ی اهزا ی صاخ عماوج

،فلتخم همه هزور عاونا فلتخم ی زا امزاس ن اه ی عامتجا ی روهظ و شرتسگ م ی ي دنبا و رب ناشدادعت

هدوزفا م ی دوش . دب ي ه ی

،تسا ره نامزاس عامتجا ی ارب ی ن ی ل هب فادها

،دوخ هب دم ي ر ي ت بسانتم

اب شراتخاس ن

ی دنمزا تسا . رشب زا دي زابر رد ي هتفا تسا هک ارب ی سر ی ند هب فده

، اب ي د هب سب ی ج

تاناكما و ربهر ی اهنآ ات ققحت فده مادقا دنک ( ئاضر ی

،نا 1384 : 7 ).

دم ي ر ي ت

، درگارف

هب راک گ ی ر ی رثؤم و دمآراک عبانم دام ی و ناسنا ی انبمرب ی ماظن شزرا ی ذپ ي هتفر هدش تسا هک زا

رط ي ق همانرب ري ز ی

، هدنامزاس ی

، سب ی ج عبانم و

،تاناكما اده ي ت و لرتنک لمع ی تا ارب ی تسد ی با ی هب

فادها عت یی ن هدش تروص م ی گ ی در ( نامه : 8 ).

عم ی را ي ا درادناتسا شجنس

و زرا ي با ی اهدركلمع اب

فده نامزاس عت یی ن م ی وش د.

اب ي د ناوتب حطس دركلمع نامزاس ار - هچ بسحرب م ی ناز

،دوس داحآ

لوصحم لوت

ی

،هدشد ي ا تح ی دادعت اكش ي تا سر ی هد - جنس ی د و نآ ار دنا هزا گ ی ر ی درک هک رد ا ي ن

مز ی هن اب ي د هب فده اه ی نامزاس هعجارم درک ( تفد

، 1998 : 90 ) .

سب ی را ی زا کرش ت اه تمسق ی زا مهس شورف و دوس دوخ ار زا لمع ی تا رازاب ي با ی دوخ رد

اهروشک ی دي رگ هب تسد م ی دنروآ . اهرازاب ی جراخ ی لماع فرظ ی ت لوت ی د ی

،رتهب عفانم ب ی رتش و

دزاب ۀ امرس ي ه راذگ ی بسانم رت ارب ی کرش ت اه هب باسح م ی آ ي دن . رازاب ي با ی ب ی ن للملا ی تصرف ی ارب ی

دشر و هعسوت تسا ( تسور ا و

،ناراكمه 1385

: 395 ).

ارب ی دورو هب ا ي ن رازاب ناهج ی کرش ت اه زا

ور ي اهدرك ی فلتخم ی هرهب هتفرگ دنا هک ي ك ی زا اهنآ ور ي درك ةعسوت تارداص تسا ( قطان و ن ی

،ناکا

1388 ).

رد ةعماج داصتقا ی زورما ا ي نار تارداص لصا ی رورض ی ارب ی همه تسا و اش ي د

، قبط

مانرب ه اه ی پ ی ش بی ن ی هدش

، طرش ةمادا لوت ی د اب فرظ ی ت لماک ارب ی انص ي

،ع رودص تمسق ی زا

تلاوصحم هب

اهرازاب ی جراخ ی دشاب

؛ هب ترابع ی

، ي ك ی زا لاد ي ل ذوفن رد اهرازاب ی جراخ ی مأت ی ن

تمسق ی زا عبانم زرا ی مزلا ارب ی هت ی ة داوم دروم ن ی زا تکرش تساه ( اتسور و ناراكمه

، 1385 :

395 ).

زا هکاجنآ تارداص مزلتسم هب راک گ ی ر ی رتمک ي ن عبانم تسا رتمک،

ي ن ر ي کس و ن ی ز رتمک ي ن

دهعت نامزاس ی ار رد پ ی

،دراد اربانب ي ن ا ي ن ور ي

،درك فورعم رت ي ن و ناسآ رت ي ن ور ي درك ذاختا دش ۀ

کرش ت اه رد شلات ارب ی دورو و ذوفن هب اهرازاب ی جراخ ی تسا . هچنآ رد ا ي اجن زا مها ی ت وي ژ ه ا ی

رادروخرب تسا

، هجوت هب ا ي ن تكن ة ساسا ی تسا هک تارداص و شورف لااک رد اهرازاب ی جراخ ی

ارظ ي ف و ساسح ی ت اه ی صاخ ی دراد هک ب ی هجوت ی هب اهنآ نكمم تسا امرس ي ه راذگ ی اه ی ناسنا ی

و لام ی تروص هتفرگ ار هب رده دهد ( قطان و ن ی

،ناکا 1388 ).

رد بدا ی تا

ًلاومعم قفوم ی ت تارداص ی

کرش ت اه ار اب ۀژاو

« دركلمع تارداص ی

» م ی دنجنس ( هد ي راگدا ی

، 1383 ).

دركلمع تارداص ی م ی ناز

تسد ی با ی تکرش هب فادها دوخ - هچ داصتقا ی و هچ دربهار ی - رب ا ی تارداص لوصحم هب

اهرازاب ی جراخ ی ار ناشن م ی دهد ( جوروام ی نا ی س و ناراكمه

، 2008 .)

زا هکاجنآ عبانم تفن ی روشک دودحم تسا و قبط ملاعا ترازو تفن ات لاس 1474 سمش ی عبانم

تفن ی هب رفص دهاوخ سر ی د

، تهج دشر

، ةعسوت داصتقا و لاغتشا راچ ه ا ی زج هعسوت و دوبهب دركلمع

تارداص غ ی ر تفن ی اب لماعت اب اهرازاب ی ناهج ی دوجو درادن ( روپمرک و

،ناراكمه 1391

).

اب سررب ی و

لحت ی ل ارآ ی دنا ي نادنمش و بحاص نارظن داصتقا ی م ی ناوت تن ی هج

،تفرگ هک تارداص غ ی ر تفن ی رد

داصتقا روشک اراد ی مها ی ت سب ی را ی تسا و ره مادقا ی رد تهج دشر تارداص ماگ ی رد فرطرب زاس ی

بی رام ی داصتقا ا ي نار قلت ی م ی وش د . روشک ا ي نار ي ك ی زا اهروشک ی ۀدننکرداص لااک

- هاوخ تارداص

تفن ی و هاوخ غ ی ر تفن ی - تسا و م ی دناوت اب هجوت هب هرهب دنم ی زا بهاوم بط یع ی و فرظ ی ت اه ی ۀوقلاب

بط یع ی

، بی ش زا ا ي ن رد ةنحص تراجت لاعف دشاب لوصحم.

هتسپ اب هجوت هب ا ي هكن اج ي هاگ ی فر ی ع رد

تارداص غ ی ر تفن ی روشک هتشاد تسا

، دروم علاطم ة ا ي ن شهوژپ رظنرد هتفرگ هدش تسا .

ترورض دوجو دم ير ي ت رد ره نامزاس هب روظنم هب راک گ ی ر ی رثؤم و دمآراک عبانم دام ی و ناسنا ی و

نچمه ی ن عبانم تاعلاطا ی زا رط ي ق همانرب ر ي ز ی

، هدنامزاس ی

، سب ی ج عبانم و

،تاناكما اده ي ت و لرتنک

لمع ی

،تا ارب ی تسد ی با ی هب فادها عت یی ن هدش و ن ی ز دوجو تلاكشم و لاچ ش اه ی ددعتم رد مز ین ة اص رد تا

لوصحم هتسپ

، گنا ی ز ه ا ی دش ات شهوژپ ی رد سررب ی ثأت ی ر لماوع لخاد ی تکرش رب دركلمع تارداص ی هک

می ناز قفوم ی ت تکرش رد رما تارداص ار ناشن م ی

،دهد رد ۀزوح تعنص هتسپ ودت ي ن نک ی م .

اربانب ي ن شهوژپ رضاح رد پ ی خساپ هب ا ي ن شسرپ تسا هک آ يا لماوع لخاد ی تکرش

، دننام

وي گژ ی اه ی دم ي ر يت ی و سرتسد ی هب عبانم لخاد ی

، رب دركلمع تارداص ی کرش ت اه ی ۀدننکرداص

هتسپ رد نارهت رثؤم تسا ي ا خ ی ر.

قباطم اب ضوت ی تاح لااب

، ضرف ی ه اه ی شهوژپ رد لودج 1 هصلاخ هدش دنا .

لودج 1 . ضرف ی ه اه ی شهوژپ

1 یلصا . گژيو ی اه ی تيريدم رب دركلمع یتارداص ریثأت تبثم دراد .

2 . یسرتسد هب عبانم یلخاد رب دركلمع یتارداص ریثأت تبثم دراد .

یعرف 1

. نس ريدم رب دركلمع یتارداص ریثأت تبثم دراد .

2 . تلایصحت ريدم رب دركلمع یتارداص ریثأت تبثم دراد .

3 . نازیم شناد نابز یجراخ رب دركلمع یتارداص ریثأت تبثم دراد .

4 . گژيو ی اه ی نانيرفآراک ة ريدم رب دركلمع یتارداص ریثأت تبثم دراد .

5 . دهعت یتارداص رب دركلمع یتارداص ریثأت تبثم دراد .

6 . ۀزادنا تکرش رب دركلمع یتارداص ریثأت تبثم دراد .

7 . تيريدم فرح ه یا عبانم یناسنا رب دركلمع یتارداص ریثأت تبثم دراد .

8 . دهعت عبانم رب دركلمع یتارداص ریثأت تبثم دراد .

9 . ةبرجت یبايرازاب رب دركلمع یتارداص ریثأت تبثم دراد .

10 . عبانم یتاعلاطا تکرش رب دركلمع یتارداص ریثأت تبثم دراد .

11 . هيامرس راذگ ی رد R&Dشخب رب دركلمع یتارداص ریثأت تبثم دراد .

پی ش ی ن ة رظن شهوژپی

بحاص نارظن یبايرازاب یتارداص هدیقع دنراد هک

« یياسانش لماوع نییعت دننک ۀ دركلمع یتارداص

»

هب روظنم شيازفا دركلمع یتارداص و یبایتسد هب حطس یبولطم زا

،نآ هلوقم ا ی مهم و یتایح یارب

کرش ت اه رد رازاب یتباقر زورما تسا . رد

،نمض لماوع رثؤم رب دركلمع تارداص ی تکرش اه

، هب تلع

ناهج ی ندش اهرازاب و تباقر هبور ازفا ي ش کرش ت اه ی جراخ ی

، بلغا اب دنچ ي ن دي هاگد رظن ی هجاوم دن

و غتم ی اهر ی سب ی را ز ي دا و توافتم ی زا وس ی ناققحم فلتخم رد مز ی ةن لماوع رثؤم رب دركلمع

تارداص ی

، فرعم ی هدش دنا . رگا ا ي ن دي اگد ه اه هب تروص لمكم رظنرد هتفرگ

،دوش دم ي ر ار ارب ی کرد

راتخاس دعبدنچ ی رداق م ی دزاس (

،لروام 2009 .) ارب ی

،لاثم لروام ( 2009 ) رد شهوژپ دوخ

دي اگد ه اه ی رظن ی ناققحم فلتخم ی ار رظنرد هتفرگ تسا

، دننام بآ ی و رتلاسا ( 1989 ) هک ب ی نا

م ی دنراد دركلمع تارداص اب حم ی ط و دربهار عت یی ن م ی وش د و ثأت ی ر ش اب و ي گژ ی اه و حلاص ی ت اه ی

تکرش صخشم م ی وش د . قبط رظن ناتسا و ووز ( 1998 )،

دركلمع تارداص اب غتم ی اهر ی نورد ی لباق

لرتنک

، تحت ثأت ی ر رارق م ی گ ی

،در لثم دربهار رازاب ي با ی تارداص

، کاردا و شرگن دم ي ر ي ت . نچمه ی ن

تحت ثأت ی ر غتم ی اهر ی غ ی ر لباق لرتنک مه رارق م ی گ ی در هک نكمم تسا نورد ی ( وي گژ ی اه ی

دم ي ر ي

،ت حلاص ی ت اه و و ي گژ ی اه ی تکرش ) يا ب ی نور ی ( وي گژ ی اه ی

،تعنص و ي گژ ی اه ی رازاب لخاد ی

و جراخ ی ) دشاب . ستاک ی ك ی ز ( 2000 )،

لدم هداس رت ی زا دركلمع تارداص ار ناشن هداد تسا و دقتعم

تسا هک غتم ی اهر ی مز ین ه ا ی لثم لماوع حم ی ط ی

، نامزاس ی و دم ي ر يت ی ور ی دربهار رازاب ي با ی ثأت ی ر

دنراد و زا نآ رط ي ق

، رب دركلمع تارداص ثأت ی ر م ی دنراذگ . لدم موهفم ی لروام ( 2009 ) ره ود حم ی ط

بی نور ی و نورد ی ار ور ی دركلمع تارداص رثؤم هتسناد و هس دي

؛هاگد عبانم روحم ( )RBV

، 1

نامزاس

تعنص ی و لامتحا ی و دي هاگد دربهار تارداص ارب ی ا ي داج زم ي ت تباقر ی ار رظنرد م ی گ ی در . قباطم اب

دي هاگد عبانم

،روحم تارداص قفوم زا هب راک گ ی ر ی عبانم و اناوت ي ی اه ی تکرش ا ي داج م ی وش د.

ا ي ن

هصخشم رد

راهچ هتسد

، لماش و ي گژ ی اه ی تکرش

، دم ي ر ي ت تارداص روحم

، دم ي ر وپ يا و دم ي ر مک ی ةت

،تارداص عبانم ژولونكت ي لاك ی

، هقبط دنب ی م ی وش د . دي هاگد نامزاس تعنص ی و لامتحا ی لماش حم ی ط و

تعنص م ی وش د و دي هاگد دربهار

،تارداص رد

ود تسد ة تلاوصحم تارداص

ی و اکرش ی

،تارداص

هقبط دنب ی م ی وش د . هب ب ی نا جوروام ی نا ی س و ناراكمه ( 2008 )،

دركلمع تارداص ی اب لماوع نورد ی و

بی نور ی صخشم م ی وش د.

لماوع نورد ی

؛

،لوصحم و ي گژ ی اه ی دم ي ر يت ی و نامزاس ی لثم اناوت یي

همانرب ري ز ی

، ژولونكت ی

، هزادنا و . ..

تسا و لماوع ب ی نور ی لماش و ي گژ ی اه ی رازاب گناخ ی و رازاب فده

م ی وش د . اهنآ ره ود راتخاس نهذ ی و ع ین ی هک رب دركلمع تارداص رثؤم دن ار رظنرد م ی گ ی دنر .

1. Resource-based view (RBV)

اهراتخاس ی نهذ ی

، لماش مآ ی ةتخ رازاب ي با ی

،تارداص عبانم

تاعلاطا ی

، کرحم اه ی تارداص ی

،

تلاكشم تارداص

و اهزرم ی راجت ی م ی وش د و اهراتخاس ی ع ین ی

، لماش ۀزادنا

،تکرش خرن شورف

لک ی

،تارداص و ةبرجت تارداص ی م ی وش د.

زر و ماهوش ( 2002 ) ره ود رثا قتسم ی م و غ ی ر قتسم ی م

وي گژ ی اه ی نامزاس ی ار سررب ی درک ه دنا . گنهرف نامزاس ی وپ ي

،ا و امت ي ل دم ي ر ي ت دشرا هب رازاب ي با ی

بی ن ملا لل ی

، دهعت ارب ی

،تارداص ر ي کس ذپ ي ر ی

، کرد دشر وقلاب ۀ تارداص و تصرف اه ی روآدوس ی

،

گمه ی اب دركلمع تارداص طابترا قتسم ی م دنراد . اربانب ي ن

، قحت ی تاق خا ی ر دنچ ي ن

،لماع دننام اناوت یي

رازاب ي با ی

، همانرب ري ز ی

،تارداص شهوژپ

و هعسوت و ...

ار هک هب دركلمع تارداص کمک م ی نک

،د

فرعم ی درک ه دنا .

رد ا ي ن تاعلاطم دارفا

سب ی را ی دننام ساکا و لوج ی نا ( 2003 )،

جوروام ی نا ی س و ناراكمه

( 2008 )،

لروام ( 2009 )،

قطان و ن ی ناکا ( 1388 ) و سب ی را ی دي رگ رب ثأت ی ر لماوع نورد ی و ب ی نور ی

رب ركلمع د تارداص ی تکرش اه کأت ی د رک د ه دنا . اي هب ( 2003 )،

هراشا م ی نک د هک قحت ی تاق لبق ی

، راتفر

تارداص ی ار رد هس هتسد

، لماش لماوع طبترم اب حم ی ط ب ی نور ی

، لماوع وي ژ ۀ تکرش و لماوع

مصت ی م گ ی هدنر - هک رب دركلمع تارداص ی رد حطس تکرش رثؤم دن - هقبط دنب ی درک ه دنا . و ی رد

شهوژپ دوخ هب ثأت ی ر لماوع نورد ی رب راتفر تارداص ی م ی دزادرپ هک ا ي ن لماوع لماش لماوع

نامزاس ی و لماوع مصت ی م گ ی هدنر م ی وش د.

پی ش ی ن ة برجت ی شهوژپ

لیگسوواک و

روئان ( 1987 )،

رد لدم یموهفم دوخ راهچ هعومجم زا لماوع طبترم اب

،تکرش ینعي

یايازم دحاو تکرش

، دهعت عبانم یارب لبقت تیلاعف

،تارداص گژيو

ی اه ی میمصت ریگ هدن و کرد

تیباذج یاه یبايرازاب تارداص ار رب تیلاعف تارداص رثؤم یم دنناد . یايازم دحاو

،تکرش طوبرم هب

لوصحم تکرش

( لثم تمیق یتباقر

،لوصحم تلاوصحم

یراصحنا )،

تیعقوم یكيژولونكت

،تکرش اهرازاب اي عبانم یم وش د . دهعت عبانم

،دننام شزومآ رتشیب

،نانکراک یریگداي

فياظو

،یتارداص داجيا

دنس و ةیلام

،تارداص نديد رازاب یجراخ . گژيو ی اه ی میمصت ریگ هدن

،لماش نازیم

و عون

،تلایصحت کسير

،یريذپ نازیم شناد نابز یجراخ رب دركلمع یتارداص رثؤم دن .

لدم یموهفم گنیل یي و ناکومناگا (

2001 ) نایب یم دراد هک هچرگا تکارش اب یلاعف ت اه ی

ینوریب یارب یضعب زا امزاس ن اه

، دربهار ی یزکرم ار رد نازیم یعیسو زا نیمز ه اه ی یتعنص

ب ه دوجو هدروآ

،تسا یلو دامتعا هب طباور نورد یتکرش هب روط لباق ظحلام ه یا رد لاس اه ی ریخا

،

دشر هدرک تسا . طباور ب ه هژيو رد طیحم لاناک

،تارداص هک

هب تکارش یاکرش یراجت یارب

ماجنا اماوت ن یلاعف ت اه زاین

،دنراد مهم هب رظن یم دسر . رد نيا شهوژپ یايازم یتباقر تارداص و

دركلمع

،تارداص اب

یهورگ زا لماوع صخشم یم

وش د هک هب تکرش و طباور لاناک طوبرم

یم وش دن و ةنومن نيا شهوژپ لكشتم زا 111 تکرش رداص هدننک رد نیچ تسا .

ماهوش و زر ( 2002 ) نایب تشاد ه دنا هک رد

،هتشذگ رثکا تاقیقحت رب لیم و قایتشا کرش ت اه هب

تارداص زکرمتم یم دش

، یلو تاقیقحت ریخا

هب روط میقتسم رب یبايزرا دركلمع یتارداص زکرمتم

دش ه دنا و رد یرایسب زا

،اهنآ ره ود رثا میقتسم و ریغ میقتسم گژيو ی اه ی ینامزاس یسررب هدش

تسا . گژيو ی اه ی ینامزاس

، لماش گنهرف ینامزاس ايوپ

، کرد دشر ۀوقلاب

،تارداص تصرف

،یروآدوس کسير

،یريذپ یياناوت خساپ هب صرف ت اه ی یطیحم تسا . بوچراچ یرظن ماهوش و زر

( 2002 ) رب تیمها تاکاردا یتيريدم رد راتفر یتارداص زکرمتم هدش تسا . ناشيا نيا شهوژپ ار

رد 124 تکرش هک هب روط یفداصت زا عومجم عيانص

،اذغ بوچ و ناملبم

، تازیهجت ینميا

و

تلاوصحم یكشزپنادند

و.

..

باختنا ش هد

،دندوب ماجنا داد ه دنا .

لدم یموهفم هبيآ ( 2003 )،

ریثأت لماوع ینورد ار رب راتفر یتارداص ( لماوع ینامزاس و لماوع

میمصت ریگ هدن ) رظنرد هتفرگ تسا . تفاي ه اه ی یبرجت ناشن یم دهد هک گژيو ی اه ی صاخ

میمصت ریگ هدن

، هب هژيو نس و حطس تلایصحت

، رب راتفر یتارداص رثا

یتبثم دراد . رد تیعضو

نیب ملا

،یلل حطس تلایصحت

،یجراخ برجت ة راک

،یجراخ یاهرفس یجراخ

زا گژيو ی اه ی صاخ

میمصت ریگ هدن دنتسه . رد لدم یموهفم هبيآ ( 2003 )،

یحلاص ت اه و گژيو ی اه ی تکرش لماش

ۀزادنا

،تکرش ةبرجت طسب و شرتسگ قوف

هقطنم

،یا برجت ة ندرکدراو اي

نیب ملا یلل ندش

، و

هب روط صاخ تدش

،یژولونكت

R&D

، تیفیک و عسوت ة

،لوصحم تاغیلبت

و یاقترا

،شورف عيزوت

و ليوحت و تیفیک تامدخ و طباور لاناک اه

، یراكمه و كبش ه اه ی یراک تارداص تسا هک رد

نيا نایم

، كبش ه اه ی یراک هب تروص یگنهامه

،تارداص یرتشم

،یرادم تامزلام نیب

ملا یلل

تیمها یرتشیب دراد .

لدم یموهفم ویبزوي و ناراكمه ( 2007 )،

لماوع یدیلک ینورد رثؤم رب دركلمع تارداص ار

ۀزادنا

،تکرش هيامرس راذگ ی رد شخب

R&D

، دربهار

،یجراخ نازیم یگدنکارپ یيایفارغج

شورف

و برجت ة یتارداص یم دناد . یبايزرا رد ود تکرش یيایلاتيا و یيایناپسا رد

شخب هباشم ناشن داد

هک برجت ة یتارداص لماع یلصا رد دركلمع تارداص تسا

، اما هيامرس راذگ ی رد شخب

R&D

و

ةبرجت یتارداص رد

دركلمع تارداص تکرش

یيایلاتيا ریثأت

یرتشیب هتشاد تسا . جياتن نيا

یمخت ن اه تباث درک هک عومجم ه یا زا صخاش اه ی

،ینورد نودب هجوت هب طیحم

،یتباقر دركلمع

تارداص ار یوق هگن یم دراد .

رد لدم سینایجوروام و

ناراكمه ( 2008 ) زین دركلمع یتارداص اب لماوع ینورد و ینوریب

صخشم یم

وش د.

لماوع ینورد

،لماش

،لوصحم گژيو

ی اه ی یتيريدم و ینامزاس لثم یياناوت

همانرب

،یزير

،یژولونكت هزادنا

و.

..

یم وش د و لماوع ینوریب

، لماش گژيو ی اه ی رازاب یلخاد و زاب ار

فده تسا . ناشيا یاهراتخاس ینهذ

و ینیع ار رب دركلمع یتارداص رثؤم

هتسناد تسا .

یاهراتخاس ینهذ

، لماش ةتخیمآ یبايرازاب

،تارداص عبانم

یتاعلاطا

، ج ه ت یریگ

،ینيرفآراک

کرحم اه ی

،تارداص تلاكشم

،تارداص و

یاهزرم یراجت تسا و یاهراتخاس ینیع

،لماش

ۀزادنا

،تکرش خرن شورف یلک تارداص

، و ةبرجت یتارداص یم وش د .

،نینچمه رگشيامن

ۀرامش

2 - 9 نایب یم دراد هک

،تيريدم یحلاص

ت اه ی

،یتارداص یباذج

ت اه ی زاب ار تارداص و هباشت

تارداص و رازاب یلخاد زا لماوع رثؤم رب ةتخیمآ یبايرازاب دنتارداص هک

هب روط ریغ میقتسم رب

دركلمع تارداص ریثأت یم دنراذگ .

قبط لدم یموهفم لروام ( 2009 ) درومرد دركلمع یتارداص بلغا نيدنچ هاگديد یرظن دوجو

دراد . شرگن لمكم هب يرظن ه اه ی

،ددعتم ريدم ار یارب کرد راتخاس یدعبدنچ رداق

یم دزاس . نيا

لدم زا ود هاگديد فلتخم لیكشت هدش تسا . قباطم اب رظن یبا و رتلاسا ( 1989 ) رد نيا لدم

،

دركلمع یتارداص اب طیحم و دربهار نییعت و ریثأت ش اب گژيو ی اه و یحلاص ت اه ی تکرش صخشم

یم وش د؛

و قباطم اب ناتسا و وز ( 1998 )،

دركلمع یتارداص اب یاهریغتم ینورد

لباق لرتنک

، دننام

دربهار

،یبايرازاب کاردا و شرگن تيريدم

، تحت ریثأت رارق یم دریگ . نینچمه

، تحت ریثأت یاهریغتم

ریغ لباق لرتنک هک نكمم تسا ینورد ( گژيو ی اه ی تيريدم

، یحلاص ت اه و گژيو ی اه ی تکرش ) اي

ینوریب ( گژيو ی اه ی

،تعنص گژيو ی اه ی رازاب یلخاد و یجراخ ) دشاب

، رارق یم دریگ .

لدم یفجن دجم و ناراكمه (

1386 )،

هد لماع یلصا ۀزادنا

،تکرش ةبرجت یتارداص

،

کرحم اه ی

،یتارداص تلاكشم

،یتارداص تيزم

،یتباقر دهعت

،یتارداص

،لوصحم

،تمیق تاغیلبت

و لاناک اه ی عيزوت ار یسررب هدرک تسا . یمامت نيا اهریغتم هب ةباثم لماوع نییعت دننک ۀ دركلمع

یتارداص اب هدافتسا زا شور یرامآ لدم یزاس تلاداعم یراتخاس اي

،لرزیل دیيأت یم دنوش و مه ة

اهنآ طبار ة

،تبثم میقتسم و رادانعم اب دركلمع یتارداص دنراد .

لدم یموهفم قطان و ناکاین ( 1388 ) بوچراچ عماج رد تهج یزاسرتسب ةعسوت

تارداص ار

حرطم یم دنک . رد نيا بوچراچ لماوع

یلخاد و یجراخ ریثأت راذگ رب ةعسوت تارداص هب تروص

هناگادج رظنرد هتفرگ یم وش د.

نيا بوچراچ رگنایب نيا ةتكن مهم تسا هک دياب رد تهج یبایتسد

هب فادها ةعسوت تارداص ود ةلحرم مهم زا مه مت ی زی هداد دوش هک لماش لحارم عورش هب

تارداص و دنيارف تارداص تسا . کرحم اه ی طوبرم هب لحرم ة عورش تارداص لماش ود تسد ة

کرحم اه ی یلخاد و کرحم اه ی یجراخ یم وش د.

هب روط یلک

، یاهریغتم یلخاد

لباق لرتنک و

ریغ لباق لرتنک رثؤم رب دركلمع یتارداص لماش

دربهار یبايرازاب تارداص

، کاردا و شرگن

تيريدم و گژيو ی اه ی تيريدم و گژيو ی اه ی تکرش دنتسه .

لدم یموهفم یلقنسح روپ و ناراكمه ( 1389 ) نایب یم دراد هک مانرب ه اه ی قيوشت تارداص زا

قيرط ریثأت رب دننازیگنا ه اه ی تارداص هک نامه لماوع ینورد ( فادها یبايرازاب

، تيزم رد

،دیلوت

یحارط لوصحم ) و ینوریب ( قوشم اه ی یتلود و )...

رثؤم رب

،دنتارداص رب

دركلمع تارداص رثؤم دن .

ناشيا رد شهوژپ دوخ زا شور لیلحت لدم یزاس تلاداعم یراتخاس هدافتسا

درک ه دنا .

لدم یموهفم دمحم یزاریش و یراصنا

، اریم ( 1390 ) نایب یم دراد هک زا نیب ةیلک لماوع یلخاد و

صخاش اه ی رثؤم رب ةعسوت تارداص رد تعنص دروم

،هعلاطم لماع دهعت نامزاس هب رما تارداص

نيرتشیب تیمها ار دراد

؛ هکارچ لماع دهعت نامزاس هب

،تارداص دهعت ةیلک لماوع و خب ش اه ی نامزاس

زا لیبق ريدم ي

،ت

،نانکراک هجدوب و ...

ار لماش یم وش د . هب ریغ زا لماوع یلخاد رثؤم رب ةعسوت

،تارداص

لماوع یرگيد زین دوجو دنراد هک هب روط میقتسم رد لرتنک تکرش دنتسین اي تکرش هب یتخس قفوم هب

رییغت اهنآ یم وش د . رد هورگ نيا

،لماوع لماع طیحم یلخاد و یجراخ

،رازاب مهم نيرت شقن ار رد ةعسوت

تارداص افيا یم نک د.

نيا لدم لماع تلود ار زین اب بيرض رایسب لااب و لصاف ة رادانعم زا لماوع

،رگيد

رثؤم رب ةعسوت تارداص رظنرد رگ هتف تسا .

نامه روط هک هدهاشم

،دش قحت ی تاق فلتخم ی درومرد اسانش یي لماوع بت یی ن ی اتن ي ج لصاح زا

تارداص تکرش ( دركلمع تارداص ی )،

تروص هتفرگ تسا . ره ي ک زا ا ي ن قحت ی تاق اب هجوت هب

دودحم ي ت اه و ن ی زا ناققحم درومرد دپ ي د ۀ تارداص رد اكم ن اه ی

،فلتخم ماجنا هتفرگ تسا و اب هجوت

هب ا ي ن هک دركلمع تارداص ی تحت ثأت ی ر لماوع لخاد ی لباق لرتنک و نچمه ی ن لماوع غ ی ر لباق لرتنک

لخاد ی و جراخ ی رارق م ی گ ی در و اب اقم ي ةس اتن ي ج ی هک زا د ي اگد ه اه ی قوف دوجو دراد

، شهوژپ

،رضاح

سررب ی لدم ی موهفم ی زا فلت ی ق عومجم قحت ی تاق فلتخم ی تسا هک رد ا ي ن اتسار تروص هتفرگ تسا و

اي ن لماوع ار زا دعب لخاد ی ( لباق لرتنک و غ ی ر لباق لرتنک ) لحت ی ل و سررب ی هدرک تسا .

غتم ی اهر ی لقتسم ا ي ن شهوژپ

،لماش و ي گژ ی اه ی دم ي ر يت ی و سرتسد ی هب عبانم لخاد ی و غتم ی ر

،هتسباو دركلمع تارداص ی تسا هک هتفرگرب زا لدم موهفم ی آ ي هب ( 2003 ) تسا . اب هجوت هب رادومن 1

،

غتم ی ر لقتسم لوا ا ي ن

،لدم ناشن دنهد ۀ عومجم ه ا ی زا غتم ی اهر یي تسا هک سكعنم ۀدننک تاکاردا

،

رگن ش اه و و ي گژ ی اه ی دم ي ر ي ت تسا هک رد دنور ةعسوت تارداص رثؤم دن و

،لماش نس دم ي

،ر م ی ناز

صحت ی

،تلا م ی ناز شناد نابز جراخ ی

، وي گژ ی اه ی رفآراک ي نان ة دم ي ر ي ت و دهعت تارداص ی تسا

؛ و غتم ی ر

لقتسم مود ( سرتسد ی هب عبانم لخاد ی )،

لماش زادنا ۀ

،تکرش دم ي ر ي ت فرح ه ا ی عبانم ناسنا ی

، ةبرجت

رازاب ي با ی

، دهعت عبانم

، عبانم تاعلاطا ی تارداص و امرس ي ه راذگ ی رد شخب

R&D

م ی وش د . دركلمع

تارداص ی رد شهوژپ

،رضاح اب عم ی اهرا ی لام ی مجح شورف طوبرم هب

،تارداص تبسن

تارداص ی

،

روآدوس ی تارداص ی و م ی ناز تارداص دنا هزا گ ی ر ی هدش تسا . اي ن لماوع

، زا فلت ی ق هعومجم دم ل اه ی

موهفم ی رد اتسار ی عوضوم شهوژپ

، باختنا ش د ه دنا .

نس ريدم

نازیم تلایصحت

نازیم شناد نابز یجراخ

یگژيو یاه ةنانيرفآراک تيريدم

دهعت یتارداص

ۀزادنا تکرش

تيريدم هفرح یا عبانم یناسنا

هبرجت یبايرازاب

دهعت عبانم

عبانم یتاعلاطا تارداص

هيامرس یراذگ شخب رد

R&D

رادومن 1 . لدم یموهفم شهوژپ

ر شو سانش ی شهوژپ

شهوژپ رضاح اب هجوت هب فده زا عون قحت ی تاق دربراک ی تسا و اب هجوت هب ۀوحن روآدرگ ی داد ه

اه زج و قحت ی تاق صوت یف ی ( غ ی ر امزآ ي ش ی ) زا عون گتسبمه ی و هب روط

،صاخ لحت ی ل سرگر ی نو

تسا . ةعماج رامآ ی رد ا ي ن شهوژپ لمتشم رب اهدحاو ی تارداص ی لاعف رد مز ین ة لوصحم هتسپ

رد حطس ناتسا نارهت تسا . قبط ملاعتسا زا اس ي ت نامزاس ةعسوت تراجت ا ي نار

، دادعت 206 دحاو

لاعف رد مز ین ة تارداص لوصحم هتسپ

رد حطس ناتسا نارهت دوجو دراد هک ةعماج رامآ ی ا ي ن

شهوژپ ار كشت ی ل م ی دنهد . مجح ةنومن رامآ ی رد ا ي ن شهوژپ ربارب اب 135 تکرش دننکرداص ۀ

هتسپ رد نارهت تسا . شور هنومن گ ی ر ی رد ا ي ن شهوژپ فداصت ی هداس تسا ارب ی ةبساحم مجح

هنومن زا لومرف ز ي ر هدافتسا هدش تسا :

 

   





 

  

2 2

2 2

2

1

1 1

p p NZ

n e N p p Z

یو یگژ یاه

یتیریدم

یسرتسد هب

عبانم یلخاد

درکلمع یتارداص

ارب ی روآدرگ ی داد ه اه ی ا ي ن شهوژپ

، درومرد نابم ی رظن ی شهوژپ زا شور عمج روآ ی

تاعلاطا ناخباتک

ه ا ی هدافتسا هدش

،تسا و ارب ی درگ آ رو ی داد ه اه ی م ی ناد ی

، زا همانشسرپ هدافتسا

هدش تسا . اپ يا یي ي ا لباق ی ت دامتعا

،همانشسرپ ي

ك ی زا وي گژ ی اه ی نف ی رازبا دنا هزا گ ی ر ی تسا .

موهفم ي هدشدا اب ا ي ن رما رس و راک دراد هک رازبا دنا هزا گ ی ر ی رد ارش ي ط ي ناسك ات هچ هزادنا اتن ي ج

ي ناسك ی هب تسد م ی دهد ( دمرس و ناراكمه

، 1385 : 166 .) رد ا ي ن شهوژپ هب روظنم عت یی ن اپ يا یي

همانشسرپ

، لبق زا زوت ي ع مانشسرپ ه اه

، 30 همانشسرپ زوت

ي ع دش و رض ي ب افلآ ی خابنورک ز ي ر

قم ی سا اه و لک قم ی سا اه ی همانشسرپ هبساحم

ش د هک اتن ي ج نآ رد لودج 2 هدمآ تسا .

لودج 2 . ارض ی ب اپ ی ا یی ز ی ر قم ی سا اه و لک قم ی سا اه ی همانشسرپ

صخاش اه رعت

ی ف لمع ی تا ی صخاش اه دادعت صخاش اپ

ی ا یی ضوت

ی تاح

وي گژ ی اه ی

دم ي ر يت ی هار و شور تکرش هک دركلمع تارداص نآ

ار تحت ثأت ی ر رارق م ی دهد

، دننام

وي گژ ی اه ی رفآراک ي هنان دم ي ر ي ت و دهعت

تارداص ی دم ي ر ي ت و.

..

5 730

/ اب 0 هجوت هب هكنيا گرزب رت زا

7 / 0 تسا اياپ تسا

سرتسد ی هب عبانم

لخاد ی ۀزادنا

،تکرش دم ي ر ي ت فرح ه ا ی عبانم

ناسنا ی

، ةبرجت رازاب ي با ی

، دهعت

،عبانم عبانم

تاعلاطا ی

،تارداص و امرس ي ه راذگ ی رد

R&Dشخب

، زا هلمج عبانم لخاد ی

دنتسه و لداعت رد صخت ی ص عبانم ار ناشن

م ی دهد . 6

723 / اب 0 هجوت هب هكنيا گرزب رت زا

7 / 0 تسا اياپ تسا

دركلمع تارداص ی می ناز قفوم ی ت تارداص ی کرش ت اه و م ی ناز

تسد ی با ی تکرش هب فادها دوخ ( هچ

داصتقا ی و هچ دربهار ی ) زا رط ي ق تارداص

لوصحم هب اهرازاب ی جراخ ی 4

856 / اب 0 هجوت هب هكنيا گرزب رت زا

7 / 0 تسا اياپ تسا

لک همانشسرپ 709

/ اب 0 هجوت هب هكنيا گرزب رت زا

7 / 0 تسا اياپ تسا

اور یي نومزآ ترابع تسا

،زا اناوت یي رازبا دروم رظن رد دنا هزا گ ی ر ی تفص ی هک نومزآ ارب ی

دنا هزا گ ی ر ی نآ هتخاس هدش تسا و ا ي هكن آ يا اوتحم ی رازبا ي ا شسرپ اه ی جردنم رد همانشسرپ

،

هب روط قد ی ق غتم ی اهر و عوضوم دروم هعلاطم ار م ی دجنس ي ا خ ی ر

؟ ( م ؤ نم ی

، 1387 : 206 ).

رد ا ي ن

شهوژپ هب روظنم دروآرب و مأت ی ن اور یي رازبا شهوژپ و همانشسرپ

، زا اهرظن ی ناداتسا سانشراک

و ناگربخ و لامعا تاحلاصا

،اهنآ هدافتسا هدش تسا .

تفای ه اه ی شهوژپ

رد شهوژپ رضاح

، سپ زا مكت ی ل و عمج روآ ی مانشسرپ ه اه

، داد ه اه دراو ار ي هنا دش و اب هدافتسا زا

مرن رازفا

SPSS 20

رد ود حطس صوت یف ی و طابنتسا ی لحت ی ل دش . رد ا ي ن شهوژپ زا ور ش اه ی

رامآ ی طابنتسا ی رتماراپ ي ک لحت ی ل گتسبمه ی لماش گتسبمه ی زج یي ارب ی نومزآ ضرف ی ه اه ی

لصا ی و لحت ی ل گتسبمه ی زا عون پ ی ش بی ن ( سرگر ی نو هناگدنچ ) لماش رض ي ب گتسبمه ی هناگدنچ

،

لحت ی ل راو ي سنا و ارض ي ب سرگر ی نو ی ارب ی نومزآ ضرف ی ه اه ی عرف ی هدافتسا هدش تسا . زا هکاجنآ

سررب ی ثأت ی ر راذگ ی دنچ غتم ی ر لقتسم رب ي ک غتم ی ر هتسباو دم رظن هدوب تسا

، زا شور سرگر ی نو

هناگدنچ هدافتسا هدش تسا . نچمه ی ن هب روظنم هكنآ صخشم دوش

آ يا ب ی ن دركلمع تارداص ی

ورگ ه اه ی فلتخم وي گژ ی اه ی عمج ی ت تخانش ی توافت نعم ی راد ی تسه ي ا خ ی

،ر زا نومزآ اقم ي ةس

م ی گنا ی ن هعماجدنچ ( لحت ی ل راو ي سنا

ANOVA

) هدافتسا هدش تسا .

رد نومزآ ضرف ی ه اه ی لصا ی شهوژپ

، رض ي ب گتسبمه ی زج یي ب ی ن غتم ی اهر ی وي گژ ی اه ی

دم ي ر يت ی و دركلمع تارداص ی رد تلاح ی هک غتم ی ر سرتسد ی هب عبانم لخاد ی ار لرتنک م ی نک ی

،م ربارب

333 / 0 تسا و ناشن دنهد ۀ طبار ة تبثم تسا و رادقم حطس نعم ی راد ی رتمک زا 05 / 0 تسا .

اربانب ي ن ضرف ی ه نعم ی راد تسا . اربانب ي ن

، بی ن وي گژ ی اه ی دم ي ر يت ی و دركلمع تارداص ی ةطبار تبثم

و نعم ی راد ی دوجو دراد .

نچمه ی

،ن رادقم رض ي ب گتسبمه ی زج یي ب ی ن عبانم لخاد ی و دركلمع تارداص ی تلاحرد ی هک

وي گژ ی اه ی دم ي ر يت ی ار لرتنک م ی نک ی م ربارب 219 / 0 تسا و ناشن ۀدنهد ةطبار تبثم تسا و رادقم

حطس نعم ی راد ی رتمک زا 05 / 0 تسا

، اربانب ي ن ضرف ی ه نعم ی راد تسا . اربانب ي ن

، بی ن سرتسد ی هب

عبانم لخاد ی و دركلمع تارداص ی ةطبار تبثم و نعم ی راد ی دوجو دراد .

ارب ی نومزآ ضرف ی تا عرف ی ب ه روظنم عت یی ن تدش راذگرثا ی غتم ی اهر ی لقتسم رب غتم ی ر

هتسباو زا سرگر ی نو طخ ی هناگدنچ

، هدافتسا هدش تسا . رد ا ي ن سرگر ی

،نو غتم ی ر

،هتسباو دركلمع

تارداص ی تسا و غتم ی اهر ی طوبرم هب وي گژ ی اه ی دم ي ر يت ی و سرتسد ی هب عبانم لخاد ی هب تروص

غتم ی ر لقتسم دراو دش ه دنا . تهج نومزآ ضرف واست ی رض ي ب سرگر ی نو و رادقم تباث اب رفص

، زا

حطس رادانعم ی ( )sig

هدافتسا م ی وش د . رگا ا ي ن رادقم کچوک رت زا 05 / 0

،دشاب نومزآ واست ی

رض ي ب سرگر ی نو و رادقم تباث اب

،رفص در م ی وش د و ضرف ی ه رادانعم تسا . تهج سررب ی رثا غتم ی ر

لقتسم شهوژپ رب غتم ی ر هتسباو زا رض ي ب سرگر ی نو ی اتب ( )B

ا هدافتس م ی وش د.

رگا رادقم ا ي ن

رض ي

،ب تبثم دشاب

، ي نع ی غتم ی ر لقتسم شهوژپ رب غتم ی ر هتسباو ثأت ی ر تبثم دراد و رگا ا ي ن رادقم

فنم ی دشاب

، ي نع ی غتم ی ر لقتسم شهوژپ رب غتم ی ر هتسباو ثأت ی ر تبثم درادن . اب هجوت هب ضوت ی ح

،قوف اتن ي ج نومزآ سرگر ی نو

،هناگدنچ رد لودج 3 هصلاخ هدش تسا .