رود ة 6 رﺎﻤﺷ ، ة 1
رﺎﻬﺑ 1393
ص . 88 - 67
تﺎﻌﻄﻗ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻊﻳﺎﻨﺻ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻖﻳﺮﻃ زا ﻲﻳوردﻮﺧ
يﺮﺑﺪﻴﻠﻛ ﻲﺋﺎﺿر ﺎﺿرﺪﻴﻤﺣ
،1
ﻲﻨﻴﮕﭼ ﺪﻧوزردﻮﮔ دادﺮﻬﻣ ﻲﻨﻣﻮﻓ يﻮﻠﻋ ﻪﻤﻃﺎﻓ هﺪﻴﺳ ،2
3
هﺪﻴﻜﭼ هﺪﻴﭽﻴﭘ ﻂﻴﺤﻣ رد: ﺎﻳﻮﭘ ،
يزوﺮـﻣا ﺮـﻴﻐﺘﻣ رﺎﻴﺴﺑ و ﺖﻛﺮـﺷ ،
ذﺎـﺨﺗا و ﻲـﺣاﺮﻃ ﺪـﻨﻣزﺎﻴﻧ ﺎـﻫ
دﺮﺒﻫار نآ ﺪـﻧاﻮﺘﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ دﻮﺧ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز رد ﻲﻳﺎﻫ نﺎـﺷدﺮﻜﻠﻤﻋ نوﺰـﻓازور دﻮـﺒﻬﺑ رد ار ﺎـﻫ
ﺪﻧﺎﺳر يرﺎﻳ . ﺖﻛﺮﺷ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﻂﻴﺤﻣ ﻦﻴﻨﭼ رد اﺮﻳز ﺎـﺟ ﺖﺑﺎﻗر ﺔﻧودﺮﮔ زا ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﻘﺑ ﻪﺑ ردﺎﻗ ﻲﻳﺎﻫ
ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻂﻳاﺮﺷ ﺎﺑ ار دﻮﺧ و هﺪﻧﺎﻤﻧ ﺪﻨﻨﻛ مﺎﮕﻤﻫ ﻲﺘﺑﺎﻗر رازﺎﺑ يﺎﻳﻮﭘ و
. شور ﺮـﻈﻧ زا ﺮـﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ
ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ ـ ﺶﻫوﮋﭘ يرﺎﻣآ ﺔﻌﻣﺎﺟ و ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ،
ﺖﻛﺮﺷ ﺎـﻘﺗرا ﺪﻳﺮﮔ ياراد يﺎﻫ
ﺖﻛﺮـﺷ ﻪـﺘﻓﺎﻳ يﺎـﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا وزﺎﺳوردﻮﺧ ﻪﻧﻮﻤﻧ شور زا ﺎﻫ
ﺮﻴﻏ يرادﺮﺑ ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا سﺮﺘﺳد رد ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا .
ياﺮـﺑ
ﻊﻤﺟ ﺔﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا تﺎﻋﻼﻃا يروآ ﻲﻟ دراﺪﻧﺎﺘﺳا
) 2006 ( ﻪﻴﺿﺮﻓ نﻮﻣزآ ياﺮﺑ و يرﺎـﻣآ نﻮﻣزآ زا ﺎﻫ
لﺪﻣ يرﺎﺘﺧﺎﺳ تﻻدﺎﻌﻣ يزﺎﺳ
LISREL 8.5
ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻛ ﺪﻫد
ﻪﺑ هﻮﻴﺷ زا يﺮﺗﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ يﺮﻴﮔرﺎﻛ دﺮـﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ و ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ
ﻪﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ هﻮﻴﺷ يﺮﻴﮔرﺎﻛ
ﻫ ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا ﺮﺑ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎ
دراد ﺖﺒﺜﻣ .
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ : ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ،
.
1 .
2 .
3 . ﻲﻧﺎﮔرزﺎﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﻛ )
زﺎﺑ ﺶﻳاﺮﮔ ﻲﺑﺎﻳرا ( ناﺮﻳا ،ﺖﺷر ،ﻲﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد
رﺎﺗ ﻳ ﺦ رد ﻳ ﺖﻓﺎ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 05 / 09 / 1392
رﺎﺗ ﻳ ﺦ ﺬﭘ ﻳ شﺮ ﺎﻬﻧ ﻲﻳ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 21 / 12 / 1392
ﻮﻧ ﻳ ﺪﻨﺴ ة لﻮﺌﺴﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ : ﻲﻨﻣﻮﻓ يﻮﻠﻋ ﻪﻤﻃﺎﻓ هﺪﻴﺳ
E-mail: freshtehalavi@gmail.com
یتلود تیریدم رایداتسا ،
ناریا ،تشر ،تشر دحاو یملاسا دازآ هاگشناد
تیریدم رایشناد
،تشر ،تشر دحاو یملاسا دازآ هاگشناد یتلود ناریا
ﻪﻣﺪﻘﻣ
د هﺪﻴﭽﻴﭘ ﻂﻴﺤﻣ ر يزوﺮﻣا ﺮﻴﻐﺘﻣ رﺎﻴﺴﺑ و ﺎﻳﻮﭘ ،
ﺖﻛﺮﺷ ، ﻪﺑ و ﻲﺣاﺮﻃ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﺎﻫ دﺮﺒﻫار يﺮﻴﮔرﺎﻛ
ﻲﻳﺎﻫ
نآ ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ
ﺪﻨﻧﺎـﺳر يرﺎـﻳ نﺎﺷدﺮﻜﻠﻤﻋ نوﺰﻓازور دﻮﺒﻬﺑ رد ار ﺎﻫ
؛ ﻂﻴـﺤﻣ ﻦﻴـﻨﭼ رد اﺮـﻳز
ﺖﻛﺮﺷ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺔﻧودﺮﮔ زا ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﻘﺑ ﻪﺑ ردﺎﻗ ﻲﻳﺎﻫ
و ﺮـﻴﻐﺘﻣ ﻂﻳاﺮـﺷ ﺎﺑ ار دﻮﺧ و ﺪﻨﻧﺎﻤﻧ ﺎﺟ ﺖﺑﺎﻗر
ﺪﻨﻨﻛ مﺎﮕﻤﻫ ﻲﺘﺑﺎﻗر رازﺎﺑ يﺎﻳﻮﭘ .
ﺖﻛﺮﺷ ناﺮﻳﺪﻣ ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻞﺻﺎﺣ ﺎﻫ
يﺮﻴﮔ دﻮـﺧ يﺎﻫ
دﺮﻛ ﺪﻨﻫاﻮﺧ هﺪﻫﺎﺸﻣ يدﺮﻜﻠﻤﻋ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺔﻨﻴﺋآ رد ار ﺎﻫدﺮﺒﻫار بﺎﺨﺘﻧا ﺐﻟﺎﻗ رد .
و ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ
هﺪﻫﺎﺸﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ ﻪﺘﺷﺬﮔ ﺪﻧور ﺎﺑ هﺪﺷ
، ياﺮـﺑ ار ﻲﺒـﺳﺎﻨﻣ رﻮﺧزﺎـﺑ ﺖﻌﻨـﺻ ﻂـﺳﻮﺘﻣ ﺎﻳ و ﺎﺒﻗر
ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ بﺎﺨﺘﻧا و يﺮﻴﮔ ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻲﺗآ يﺎﻫ
دزﺎﺳ . ﻢﻬﻣ زا ﻲﻜﻳ ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ فاﺪـﻫا ﻦﻳﺮﺗ
ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﺎﻫ
نﺎﻣز لﻮﻃ رد ﺖﺳا هدﻮﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﻤﺘﺴﻣ دﻮﺒﻬﺑ ،
.
ﻲﺳﺎﺳا ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ ﺔﺋارا ﺖﻛﺮﺷ ناﺮﻳﺪﻣ ﺔﻏﺪﻏد ﻦﻳﺮﺗ
يﺎﻫ يﺪﻴﻟﻮﺗ هﺪﺷ ﻞﻳﺪﺒﺗ
و ﻲﻣ هﺮﻬﺑ ﺎﺑ ﺎﺗ ﺪﻨﺷﻮﻛ ﻚﻴﻨﻜﺗ زا يﺮﻴﮔ
ﺪـﻨﺑﺎﻳ ﺖـﺳد ﺮﺗﺮﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ .
ﻪـﺑ ﺮﭘﻮـﻛ ﻢـﻋز
) 1997 ( ﻪﻤﻫ مﺎﻏدا رد يﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﻛﺮﺷ ﻚﻳ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ﺮﺗﺮﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ لﻮـﻃ رد دﻮـﺧ يﺎﻛﺮﺷ ﺎﺑ ﻪﺒﻧﺎﺟ
ﺖﺳا ﻪﺘﺴﺑاو ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز .
نﺎﻣزﺎﺳ زا يدﺎﻳز داﺪﻌﺗ ﻪﺘﺷﺬﮔ ﺔﻫد ﻚﻳ ﻲﻃ
ـﺑ ﻪـﻬﺟاﻮﻣ رد ﺎـﻫ موﺰـﻟ ﺎ
ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻊﻳﺮﺳ ﺶﻫﺎﻛ ﺎﻫ
، فﺎﻄﻌﻧا ﻆﻔﺣ و ﺖﻴﻔﻴﻛ دﻮﺒﻬﺑ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﺦﺳﺎﭘ رد يﺮﻳﺬﭘ
و رازﺎـﺑ زﺎﻴﻧ ﻪﺑ ﻲﻳﻮﮔ
هﺎﺗﻮﻛ ﺮﺗ لﻮﺼﺤﻣ ﻦﻳﻮﻜﺗ ﻞﻜﻴﺳ نﺪﺷ ار دﻮـﺧ ﻲـﻨﻫذ يﺎـﻫﻮﮕﻟا رد يدﺎـﻴﻨﺑ ﺮـﻴﻴﻐﺗ ﻚـﻳ تروﺮـﺿ ،
ﻪﺑ ﺞﻳﺎـﺘﻧ رد گرﺰﺑ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻚﻳ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد رﻮﻈﻨﻣ
هدﺮـﻛ سﺎـﺴﺣا ، ﺪـﻧا
. ﺪـﻳﺪﺟ ﻲـﻨﻫذ يﻮـﮕﻟا ﻦـﻳا
» ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ «
ﻲـﮔﮋﻳو ﺎﺑ يرﺎﮔزﺎﺳ ﻪﻛ ﺖﺳا روﺎﺑ ﻦﻳا ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻪﻛ دراد مﺎﻧ ﺮـﺼﻋ يﺎـﻫ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺔﻨﻴﻬﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ مﺰﻠﺘﺴﻣ ﺮﺿﺎﺣ ﺎﻫ
نﺎﻣزﺎﺳ ﻚﻳ وﺮﻤﻠﻗ رد ﻪﻧ ﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ و
ةﺮـﻴﺠﻧز ﻞﻛ رد ﻪﻜﻠﺑ ،
ﺖﺳا ﻦﻴﻣﺄﺗ .
ﺖﻛﺮﺷ ﺔﻤﻫ رد مﺎﻋ روﺎﺑ ﻦﻳا ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳﺪﺑ زا يﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫ
ﺪﺷ ﻊﻳﺎﺷ نازﺎﺳوردﻮﺧ ﻪﻠﻤﺟ ه
ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻪﻛ ﺖﺳا
يﺪﻴﻠﻛ ، هﺪـﻨﻳآ رد ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ ﺐـﺴﻛ ياﺮﺑ ﺮﺼﻨﻋ ﻦﻳﺮﺗ
ﻲﻣ ﺖﺑﺎﻗر ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ نازﺎﺳوردﻮﺧ ﻦﻳا ﺮﮕﻳد و دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺪﻨﻨﻛ
ﻦﻴﻣﺄـﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﻦﻳا ﻪﻜﻠﺑ ،
نآ نآ ﺖﺴﻜﺷ ﺎﻳ يزوﺮﻴﭘ ﻪﻛ ﺖﺳﺎﻫ دز ﺪـﻫاﻮﺧ ﻢـﻗر رازﺎـﺑ رد ار ﺎﻫ
) ،ﻲﻌﻧﺎـﺻ و يدوﺮﻫﺎـﺷ 1390
:
242 - 241 .(
ﻪﭼرﺎﭙﻜﻳ ﻲﻨﻌﻳ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻦﻳا يزﺎﺳ
ياﺮـﺑ هﺮﻴﺠﻧز ﻂﺑاور دﻮﺒﻬﺑ ﻖﻳﺮﻃ زا ﺎﻫ
راﺪـﻳﺎﭘ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ ﻪـﺑ نﺪﻴﺳر )
،ﺮـﮕﻠﻴﻛ و ﺮﻟﺪﺘـﺳا 1390
: 29 ( ، ﺮـﺑ ﻦﻴﻣﺄـﺗ ةﺮـﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ
ﻪﭼرﺎﭙﻜﻳ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يزﺎﺳ يﺎﻫ
نﺎﻳﺮﺟ ﺰﻴﻧ و ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز يﺎﻫ
نآ ﺎـﺑ ﻂﺒﺗﺮـﻣ ﻲﺗﺎـﻋﻼﻃا زا ﺎـﻫ
ﻖـﻳﺮﻃ
دراد ﺪـﻴﻛﺄﺗ ماﺪﺘـﺴﻣ و ﺎـﻜﺗا ﻞـﺑﺎﻗ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ياﺮﺑ هﺮﻴﺠﻧز ﻂﺑاور دﻮﺒﻬﺑ )
،ﻦﻣﺮـﻛوز
1390 : 9 ( ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺖﻛﺮﺷ هدﻮﺑ دﺪﺻرد هراﻮﻤﻫ ﺎﻫ
ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ ﻪـﻛ ﺪﻧا ﺶﻳاﺰـﻓا ياﺮـﺑ ار نﺎـﺷ
دﻮﺳ ﺎﻘﺗرا رازﺎﺑ ﻢﻬﺳ و يروآ
ﺪﻨﻫد ) ،ﮓﻧاژ 2011
.(
ـﺳ ءﺰـﺟ يزﺎﺳوردﻮﺧ ﺖﻌﻨﺻ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪ
نﺎﻬﺟ لوا ﻲﺘﻌﻨﺻ ﺔﺘﺷر )
ﺖﻔﻧ زا ﺲﭘ ﻲﺘﻌﻨﺻ ﺔﺘﺷر ﻦﻴﻣود (
ﺖـﺳا ردﺎﻣ ﻊﻳﺎﻨﺻ ءﺰﺟ و
رﻮـﺸﻛ رد و
لﺎﺳ ﻲﻃ وردﻮﺧ تاﺪﻴﻟﻮﺗ ﺪﺷر ﻪﺑ ور ﺪﻧور ناﺮﻳا ﺮﻴﺧا يﺎﻫ
شزرا ﻦﺘﺷاد ﺎﺑ ،
ةﺮـﻴﺠﻧز رد ﻻﺎـﺑ ةدوﺰﻓا
دوﺪﺣ ﻲﻤﻬﺳ ﻦﺘﺷاد و ﺪﻴﻟﻮﺗ 2
/ 1 رد ﻪـﻛ ﺖـﺳا هدﺮﻛ يﺮﭙﺳ ار ﻲﻬﺟﻮﺗ نﺎﻳﺎﺷ ﺪﺷر نﺎﻬﺟ رد ﺪﺻرد
ﻻﺎﺑ ﻦﻴﺑ ﻦﻳا ﻲﻄﻴﺤﻣ يﺎﻫرﺎﺸﻓ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﺖﻌﻨﺻ ﻦﻳا رد ﺖﺑﺎﻗر ندﻮﺑ
و تﺎﻣاﺰﻟا نازﺎﺳوردﻮﺧ ﻲﻠﺧاد
ياﺮﺑ ﺶﻫﺎﻛ ﺖﻤﻴﻗ و نﺎﻣز
،ﻞﻳﻮﺤﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﻴﻔﻴﻛ و ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻦﻴﻣﺄـﺗ نﺎﮔﺪـﻨﻨﻛ رد
ﺪـﻴﻟﻮﺗ تﺎـﻌﻄﻗ
عﻮﻨﺘﻣ و ﺪﻳﺪﺟ رد نﺎﻣز هﺎﺗﻮﻛ ﺮﺗ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و هﺪﺷ ﻦﺘﺳﻮﻴﭘ
ناﺮﻳا ﻪﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ترﺎﺠﺗ ﻲﻧﺎﻬﺟ و نﺎﻜﻣا
دورو يﺎﺒﻗر ﻲﺟرﺎﺧ ﻪﺑ ﺔﺻﺮﻋ ﺖﻌﻨﺻ وردﻮﺧ ي ناﺮﻳا بﻮـﻠﻄﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﺐﺒﺳ ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ ﺮـﺗ
ﺖﺳا ﺖﻌﻨﺻ ﻦﻳا رد ﺎﺒﻗر ﺮﻳﺎﺳ ﺖﺳا هﺪﻣآ ﻢﻫاﺮﻓ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ياﺮﺟا ياﺮﺑ ﻲﺑﻮﺧ ﺔﻨﻴﻣز ﻪﻛ
. فﺪـﻫ
ﺐﺴﻛ ﻂﻴﺤﻣ ﻚﻳ رد ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا و
نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﺧﺮﺑ رﺎﻛ يﺎـﻫدﺮﺒﻫار ﻪـﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺐـﺴﻛ ار يﺮﺗﻻﺎﺑ دﻮﺳ و ﺪﻧراد يﺮﺘﻬﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺎﺒﻗر ﺮﻳﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز
ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ . ﻲﻣ ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻪﻛ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻦﻳا ﻖـﻓﻮﻣ ناﺮﮕﻳد ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺎﺴﻜﻳ ﻂﻴﺤﻣ ﻚﻳ رد ناﻮﺗ
ﻞـﻤﻋ ﺮـﺗ
ﻲﺳرﺮﺑ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻟاﺆﺳ دﺮﻛ ﻪﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ
هﻮﻴـﺷ يﺮﻴﮔرﺎﻛ
ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ يﺎـﻫ ياﺮـﺑ ﻦﻴﻣﺄـﺗ ةﺮـﻴﺠﻧز
ﻪﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻆﻔﺣ و ﺖﺧﺎﺳ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ رﻮﻈﻨﻣ
. ﻲـﺳرﺮﺑ
ﻪﻴﺿﺮﻓ ﻲﻣ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﺖﻛﺮـﺷ ناﺮﻳﺪﻣ ﺔﻋﻮﻤﺠﻣ ياﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﺮﻴﺛﺄـﺗ زا ﻲﺒـﺳﺎﻨﻣ ﺪـﻳد ﺎـﻫ
ﺪﻨﻛ دﺎﺠﻳا ﺖﻛﺮﺷ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز
و لﺎـﻤﺟا ﻪـﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ و تﺎﻴﺑدا ﺪﻌﺑ ﺶﺨﺑ رد ،
ﺞﻳﺎﺘﻧ نﺎﻳﺎﭘ رد و ﺶﻫوﮋﭘ ياﺮﺟا شور ﺲﭙﺳ
نﺎـﻳﺎﭘ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ﺔـﻣادا ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﻫدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ و ﺶـﺨﺑ
ﺖﺳا ﻪﻟﺎﻘﻣ .
حﺮﻄﻣ ﺐﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪـﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻠﺻا لاﺆﺳ هﺪﺷ
» ﺎـﻳآ ﻪـﺑ رﺎـﻛ يﺮـﻴﮔ
هﻮﻴﺷ دراد ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ و ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﺮﺑ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ
؟
«
ﻨﻴﺸﻴﭘ ﺔ ﺶﻫوﮋﭘ
نﺎﻣزﺎﺳ هزوﺮﻣا رﺎﮔزﺎﺳ ياﺮﺑ ناﺮﻳﺪﻣ و ﺎﻫ
هار ﺪﻧرﻮﺒﺠﻣ ﻲﻧﺎﻬﺟ تﻻﻮﺤﺗ و تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎﺑ ي ﻲﻨﻳﻮـﻧ يﺎـﻫ
ﺪﻨﻧﺎﻤﺑ ﻲﻗﺎﺑ ﻲﻧﺎﻬﺟ و ﻲﻠﺧاد ﺖﺑﺎﻗر ﺔﻨﺤﺻ رد ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﺎﺗ ﺪﻨﺑﺎﻴﺑ دﻮﺧ تﺎﻣاﺪﻗا ياﺮﺑ )
،ﻲﻀﻴﻓ 1386 ( و
ﺪﻨـﺷﺎﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺘﻬﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ زا ﺎﺒﻗر ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ .
دﺮـﺒﻫار
ﻪـﺑ ﺎـﻫ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ءﺎـﻘﺗرا و دﻮـﺒﻬﺑ رﻮـﻈﻨﻣ
ﺖﻛﺮﺷ ﺎﻫ ﻧ و نآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻴﻌﺿو ، ﺪﺷرا ناﺮﻳﺪﻣ ﺮﻈ
ﻲﻣ اﺮﺟا و ﻲﺣاﺮﻃ ، رد و ﺪﻧﻮﺷ
دﻮـﺒﻬﺑ ﻪﭽﻧآ ﺖﻘﻴﻘﺣ
ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻞﻜﺸﻣ ار ﺖﻛﺮﺷ دﺮﻜﻠﻤﻋ
دﺮﺒﻫار ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ و ﻦﻳﺮﺗﺮﺛﺆﻣ بﺎﺨﺘﻧا ،
ﻲﮔﮋﻳو ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ، يﺎـﻫ
دﺮﺒﻫار ﻦﻳا ﻪﺘﺒﻟا ﻪﻛ ﺖﺳا نﺎﻣزﺎﺳ گرﺰﺑ ﺎﻫ
ﻲـﺳرﺮﺑ رد ﺶﻟﺎـﭼ ﻦﻳﺮﺗ شراﺰـﮔ ﺮـﻴﺧا تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ و ﺎـﻫ
هﺪﺷ ﺪﻧا ) ﺰﻧﻮﻤﻳﺎﺳ ، 1385 : 44 .(
زا دﺮـﺒﻫار زا ﻲﻋﻮﻧ شﺮﻳﺬﭘ ،يﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﻛﺮﺷ ﻚﻳ تﺎﻣاﺰﻟا ﻪﻠﻤﺟ يﺎـﻫ
ﺖﺳا ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز )
،ﭗﻤﺘﺳا 2013 ( . دﺮﺒﻫار ﻦﻳا ﻲﻠﺧاد يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﮕﻨﻫﺎﻤﻫ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ يور ﺮﺑ ﺎﻫ
ﺐﺴﻛ ﻲﺟرﺎﺧ و و
ﻲﻣ ﺪﻴﻛﺄﺗ رﺎﻛ ﺪﻨﻨﻛ
رد ﺎﺗ ، ﻲﮕﻨﻫﺎﻤﻫ ﻦﻳا ﻪﺠﻴﺘﻧ
ﺖﻣﺪﺧ ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ ، نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﺳر
فﺮﺼﻣ و نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﻚﺗ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺐﺟﻮﻣ ﺰﻴﻧ و دﻮﺷ ﻪﺋارا ﻲﻳﺎﻬﻧ دﻮـﺷ نﺎﻣزﺎـﺳ يﺎـﻀﻋا ﻚـﺗ
)
،ﻞﺳار و ﻦﻫﻮﻛ 2005
.(
ﺦـﺳﺎﭘ ﻪـﻛ ﺪﻨﻛ دﺎﺠﻳا و ﻲﺣاﺮﻃ ار ﻲﻨﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﻲﺘﻛﺮﺷ ﺮﮔا يﻮـﮔ
ﺪﺷﺎﺑ رازﺎﺑ يﺎﺿﺎﻘﺗ ﻲﻣ ،
دﻮـﺷ ﻞﻳﺪـﺒﺗ گرﺰـﺑ رازﺎﺑ ﻚﻳ ﻪﺑ ﻚﭼﻮﻛ ﺖﻛﺮﺷ ﻚﻳ زا ﺪﻧاﻮﺗ .
ﻦـﻳا ياﺮـﺑ
هدروآﺮﺑ يﺎﺘﺳار رد و رﻮﻈﻨﻣ روآدﻮﺳ ﻲﻠﻜﺷ ﻪﺑ رازﺎﺑ يﺎﺿﺎﻘﺗ ندﺮﻛ
تﺎـﻴﻠﻤﻋ ، ةﺮـﻴﺠﻧز ﺪـﻣآرﺎﻛ يﺎـﻫ
ﻲﻣ ﺎﻔﻳا ار يرﻮﺤﻣ ﺶﻘﻧ ﻦﻴﻣﺄﺗ ﺪﻨﻛ
. ةﺮـﻴﺠﻧز يﺎـﻫﺎﺠﻛ رد و يدراﻮﻣ ﻪﭼ رد ﺪﻧاﺪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﺖﻛﺮﺷ ﻚﻳ
دراد ﻲﺑﻮﻠﻄﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻦﻴﻣﺄﺗ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪﭼ يور ﺮﺑ دﺮﻴﮕﺑ ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺪﻳﺎﺑ ﺲﭙﺳ ، ﺎـﺗ دﻮـﺷ ﺰـﻛﺮﻤﺘﻣ ﻲﻳﺎﻫ
ﺎﺑ ﻪﺘﺷاد يﺮﺘﺸﻴﺑ هدوﺰﻓا شزرا ﺪﺷ
)
،ﺲﮔﻮﻫ 1387 : 218 .(
ﻪﻫد رد
ﻲـﻣ ﻦﻴﻣﺄـﺗ ةﺮﻴﺠﻧز زا ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ﺮﻴﺴﻣ ﻪﻛ ﺪﺷ هدﺮﺑ ﻲﭘ ﺮﻴﺧا يﺎﻫ درﺬـﮔ
) ﻲﻨﻴﺴﺣ
،ﻲﻳاﻮﺸﻴﭘ و يﺪﻤﺤﻣ ، 1389
،ﺰﻧﻮﺟ و 1998 ( رد و دﻮﺧ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ و ﻆﻔﺣ ﺖﻳﺎﻬﻧ
بﻮﻠﻄﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻲﻣ ﺮﺗ
دﻮﺷ )
،ﻚﻴﺗاﺮﺑ 2011 ( ، هﻮﻴﺷ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا ﻣ يﺎﻫ
ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪ
ﻪﺑ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﻌﺳ ﺶﺨﺑ ﻦﻳا رد ﺖﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ هﻮﻴـﺷ يﺮﻴﮔرﺎﻛ
ةﺮـﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ يﺎـﻫ
ﻢﻴﻘﺘـﺴﻣ ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﻬﺟ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﺐﺴﻛ ياﺮﺑ ﻦﻴﻣﺄﺗ ﻪﺑ يﺮﻴﮔرﺎﻛ هﻮﻴﺷ
دﻮﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ .
ﻒﻟا ( هﻮﻴﺷ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺔﻤﻫ ﻞﻣﺎﺷ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺎـﺗ مﺎـﺧ داﻮـﻣ ﺔـﻠﺣﺮﻣ زا ﺎـﻫﻻﺎﻛ لﺎـﻘﺘﻧا و نﺎﻳﺮﺟ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺎﻫ
فﺮﺼﻣ ﻪﺑ لﻮﺼﺤﻣ ﻞﻳﻮﺤﺗ ﻲﻳﺎﻬﻧ ةﺪﻨﻨﻛ
) ،ﻲﻨﻴﺑﺮﻣ ﻲﻤﺗﺎﺣ و لﺮﮔآ 2013
( نﺎﻳﺮﺟ و ﻲﺗﺎـﻋﻼﻃا يﺎﻫ
ﺖﺳا نآ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ )
،ﺖﻧاﺮﮔ و باﺰﺗﻮﻛ ،ﺮﻠﺗ 2012
( . ﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﭼرﺎﭙﻜﻳ ﻲﻨﻌﻳ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮ
ﻦﻳا يزﺎﺳ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ راﺪـﻳﺎﭘ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ياﺮﺑ هﺮﻴﺠﻧز ﻂﺑاور دﻮﺒﻬﺑ ﻖﻳﺮﻃ زا ﺎﻫ )
،ﻚـﻴﺗاﺮﺑ 2011
.(
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﻠﺻا فﺪﻫ
ﻦﻴﻣﺄـﺗ ةﺮـﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ
ﺖـﺳا نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ يﺎـﺿﺎﻘﺗ يﺎـﺿرا ،
،
ﻪﺑ يرﻮﻃ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﺎﺑ ار ﺮﻈﻧ درﻮﻣ لﻮﺼﺤﻣ ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﻪﻛ
ﻗاﺪﺣ ، ﻪـﺑ ﺮـﻈﻧ درﻮﻣ نﺎﻣز رد و ﺖﻤﻴﻗ ﻞ
ﺪﻫد ﻞﻳﻮﺤﺗ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ
. ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز رد ﻪﻨﻴﻬﺑ رﻮﻈﻨﻣ
هﺮﻴﺠﻧز ﻲﻧورد يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ ندﺮﻛ
ﻮـﻀﻋ ﺮﻫ ،
دﻮﺷ ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ هﺮﻴﺠﻧز يﺎﻀﻋا ﺮﮕﻳد ﺎﺑ ﺪﻳﺎﺑ )
،ﻚﻴﺗاﺮﺑ 2011 (.
ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺎﻫ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﻪﻛ ﺪﻫد
ﻣ ﻪـﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘـﺳد ياﺮـﺑ ﻂﺑاور رد دﻮﺒﻬﺑ ﻖﻳﺮﻃ زا ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز
ﺖـﺳﺎﻜﺗا ﻞـﺑﺎﻗ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰ )
،ﻲـﻟ
ﮔار ،بوار و بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،بﺎﻫﺎﻧﻮ 2006
(.
رد ﻦﻴﻣﺄـﺗ ةﺮـﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ فﺪﻫ دﺮـﻜﻠﻤﻋ دﻮـﺒﻬﺑ ﺖـﻳﺎﻬﻧ
ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ )
،تﺪﻴﻤﭽﻟﺎﻛ و ﻲﻨﻴﻟﻮﮔ ،ﻮﺗﻮﻴﻧﺎﻛ 2013
( دﺎﻌﺑا ياراد ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد ﻪﻛ :
1 . ﻦﻴﻣﺄﺗ ﺎﺑ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺖﻛرﺎﺸﻣ هﺪﻨﻨﻛ
2 . يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا
3 . كاﺮﺘﺷا ﻪﺑ ﺢﻄﺳ تﺎﻋﻼﻃا يراﺬﮔ
4 . كاﺮﺘﺷا ﻪﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ تﺎﻋﻼﻃا يراﺬﮔ
5 . ﻖﻳﻮﻌﺗ يزاﺪـﻧا ) ،ﻚـﻴﺗاﺮﺑ 2011
،بوار و بﺎـﻫﺎﻧﻮﮔار ،بﺎـﻫﺎﻧﻮﮔار ،ﻲـﻟ و 2006
( ﻪـﺑ ﺔﻠﻴـﺳو
نﺎﻣزﺎﺳ زا لاﺆﺳ ﺎﺑ و ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻲﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يزﺎﺳوردﻮﺧ ﺖﻌﻨﺻ رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
ﻲﻣ هﺪﻴﺠﻨﺳ ﺪﻨﻨﻛ دﻮﺷ
.
حﺮﺷ ﻪﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا دﺎﻌﺑا ﻒﻴﺻﻮﺗ ﺖﺳا ﺮﻳز
:
• ﻦﻴﻣﺄﺗ ﺎﺑ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺖﻛرﺎﺸﻣ هﺪﻨﻨﻛ
نﺎﻣزﺎﺳ هزوﺮﻣا: ﻪـﺘﻓﺎﻳرد ﺎﻫ
ﺮﮕﻳﺪـﻜﻳ ﺎـﺑ ﺮـﮔا ﻪـﻛ ﺪـﻧا
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد يرﺎﻜﻤﻫ
نآ ﺪﻳﺎﻋ ﻪﻛ ﻲﻌﻓﺎﻨﻣ عﻮﻤﺠﻣ ، ﻲﻣ ﺎﻫ
ﻚـﻳ ﺮـﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺘﻴﻌﺿو زا ﺶﻴﺑ دﻮﺷ
نﺎﻣزﺎـﺳ ﺎـﺑ ﻲﮕﻨﻫﺎـﻤﻫ نوﺪـﺑ ار دﻮﺧ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ
ﺪـﻨﻫد مﺎـﺠﻧا ﻂﺒﺗﺮـﻣ يﺎـﻫ .
ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘـﺳا ﺖﻛرﺎـﺸﻣ
ﻦﻴﻣﺄﺗ ﻨﻨﻛ ﻪﺑ هﺪ ﺔﻟﺰﻨﻣ
ﻦﻴﻣﺄـﺗ و نﺎﻣزﺎـﺳ ﻦﻴـﺑ تﺪـﻣزارد ﺔﻄﺑار و ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻒـﻳﺮﻌﺗ نآ نﺎﮔﺪـﻨﻨﻛ
ﻦﻴﻣﺄﺗ
ژﺎـﺘﻧﻮﻣ ﺖـﺳا ﻦـﻜﻤﻣ دﻮـﺧ ﻪﻛ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﻚﻳ ﻲﺘﺳدﻻﺎﺑ ﺶﺨﺑ ﻪﺑ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﺎـﻳ و هﺪـﻨﻨﻛ
ﻦﻴﻣﺄﺗ ﻲﺘﺣ ﺎﻳ و ﺪﻨﺷﺎﺑ هﺪﻧزﺎﺳ و ﺎـﻫﻻﺎﻛ ﺐـﺴﻛ يﺎﺘـﺳاررد و ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﻪﺘـﺷاد ﺰـﻴﻧ يﺮـﮕﻳد نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ
ﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻣﺪﺧ
ﺖﻛﺮـﺷ ﺎـﻳ نﺎﻣزﺎـﺳ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ياﺮﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﻦﻴﻣﺄﺗ ﺎﻳ تﻻﻮﺼﺤ
ﻞـﻛ ﺎـﺑ ،
ﺪﻨﻨﻛ يرﺎﻜﻤﻫ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز
ﻲﻣ ﻪﺘﻔﮔ ، دﻮﺷ
) ،بوار و بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،ﻲﻟ 2006
.(
يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا •
ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﺐﺒﺳ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﻳﺪﺟ ﻂﻳاﺮﺷ و هﺪﻨﻳاﺰﻓ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﻂﻳاﺮﺷ هزوﺮﻣا :
يﻮﻗ تﺎﻃﺎﺒﺗرا ﺔﻌﺳﻮﺗ زا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ ﺮﺗ
دﻮﺷ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻴﻤﻫا .
ﻲـﻣ نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ هزوﺮﻣا ﺪـﻨﻧاد
ﻪﺋارا تﺎﻣﺪﺧ زا ﺮﮔا و ﺪﻧراد بﺎﺨﺘﻧا ﻖﺣ هدﺎﻔﺘـﺳا ﻖـﺣ ﻦﻳا زا ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد يﺪﺑ ﺔﺑﺮﺠﺗ نﺎﻣزﺎﺳ هﺪﺷ
ﻲﻣ ﻲﻣ ﺎﺒﻗر يﻮﺳ ﻪﺑ و ﺪﻨﻨﻛ ﺪﻧور
. رد مﺮﻫا ﻊﻗاو ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ نﺎﻣزﺎﺳ زا ترﺪﻗ يﺎﻫ
.
ﻞﻛ زا ﻞﻜﺸﺘﻣ يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا شور
هرادا و لﺮـﺘﻨﻛ فﺪﻫ ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻫ ﺮـﻛ
ند
يﺮﺘﺸﻣ ﺖﻳﺎﻜﺷ
زارد ﻂﺑاور دﺎﺠﻳا ، فﺮﺼﻣ ﺎﺑ تﺪﻣ
فﺮﺼﻣ ﺖﻳﺎﺿر ءﺎﻘﺗرا و هﺪﻨﻨﻛ رﺎـﻛ ﻪـﺑ نﺎﮔﺪـﻨﻨﻛ
ﻲﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ دﻮﺷ
. ﻪﺑ يﺮﺘﺸﻣ ﻂﺑاور ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺔﻟﺰﻨﻣ
ﻪـﻔﻟﺆﻣ شور رد ﻢـﻬﻣ يا ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ يﺎـﻫ
ﺎﭘ ءﺰـﺟ و هﺪـﺷ ﻪـﺘﻓﺮﮔ رﺎـﻛ ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز
ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﺎـﻳاﺰﻣ ﻦﻳﺮﺗراﺪـﻳ .
شﺮﺘـﺴﮔ و ﺪـﺷر هزوﺮـﻣا
ﻲﺷرﺎﻔﺳ هرود دﺎﺠﻳا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ يﺮﺘﺸﻣ تارﺎﻈﺘﻧا و ندﺮﻛ ﻲﻣ يا
ﻮﺷ ﺎـﺑ طﺎـﺒﺗرا ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ نآ رد ﻪﻛ د
ﻪﺑ ﺖﻛﺮﺷ يﺎﻘﺑ ياﺮﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻣ رد ﻲﺗﺎﻴﺣ ترﻮﺻ
ﺪﻳآ . ﻦﻴﻣﺄـﺗ ةﺮـﻴﺠﻧز يﺎـﻀﻋا ﺎـﺑ بﻮـﺧ ﻂﺑاور
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻖﻓﻮﻣ ياﺮﺟا ياﺮﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻞﻣﺎﺷ ـﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ
ﺖـﺳا زﺎـﻴﻧ درﻮـﻣ ﻦﻴﻣﺄـﺗ ةﺮ .
ﻂـﺑاور
نﺎﻣزﺎﺳ يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ ﻚﻳدﺰﻧ ﻲﻣ ردﺎﻗ ار ﺎﻫ
،ﺪـﻨﻨﻛ ﺰﻳﺎـﻤﺘﻣ ﺎـﺒﻗر ﻪـﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار دﻮﺧ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺎﺗ دزﺎﺳ
فﺮـﺼﻣ ياﺮﺑ يدﺎﻳز دوﺪﺣ ﺎﺗ ار شزرا ﻦﻳا و هدﺮﻛ ﻆﻔﺣ ار يﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو ﺪـﻨﻛ ﻆـﻔﺣ نﺎﮔﺪـﻨﻨﻛ
) ،بوار و بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،ﻲﻟ 2006
(.
• كاﺮﺘـﺷا ﻪﺑ ﺢﻄﺳ يراﺬـﮔ
تﺎـﻋﻼﻃا ﻪـﺑ ياﺮـﺑ ﺖﻛﺮـﺷ ﻲﻳﺎـﻧاﻮﺗ ﻪـﺑ تﺎـﻋﻼﻃا ﻢﻴﻬـﺴﺗ :
كاﺮﺘﺷا هﻮﻴﺷ ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز يﺎﻛﺮﺷ ﺎﺑ تﺎﻋﻼﻃا و ﺶﻧاد ﻦﺘﺷاﺬﮔ ﺮﺛا يا
دراد هرﺎﺷا ارﺎﻛ و ﺶﺨﺑ .
ﻢﻴﻬﺴﺗ تﺎﻋﻼﻃا و ﻢﻴﻘﺘـﺴﻣ يﺎﻛﺮـﺷ ﻦﻴـﺑ تﺎﻋﻼﻃا ﻞﻣﺎﺷ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ةروﺎﺤﻣ ﻢﺘﺴﻴﺳ رد هﺪﺷ
ﺖﺳا ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺔﻜﺒﺷ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ .
ياﺮﺑ
ﺎﻛﺮـﺷ ﻂـﺳﻮﺗ ارﺎـﻛ و ﺶﺨﺑﺮﺛا ةدﺎﻔﺘﺳا
ﻢﻴﻬـﺴﺗ ،
ﺖﺳا زﺎﻴﻧ درﻮﻣ تﺎﻋﻼﻃا .
ﺦـﺳﺎﭘ ﺎـﺑ تﺎﻋﻼﻃا ﻢﻴﻬﺴﺗ ﺢﻄﺳ دراد ﻚـﻳدﺰﻧ طﺎـﺒﺗرا ﻲﻳارﺎـﻛ و ﻲﻳﻮـﮔ
) نﺎﻤﺣر ﻓا و ﺖﺷﺮﺳ ﺮﺴ
، 1387 .(
ﻪﺑ تﺎﻋﻼﻃا كاﺮﺘﺷا ﺔﻟﺰﻨﻣ
ﺺﺨﺸﻣ يﺎﻫﺎﻨﺑ ﮓﻨﺳ زا ﻲﻜﻳ ةﺪـﻨﻨﻛ
ﺖﺳا ﻲﻠﺻا ةﺮﻴﺠﻧز ﻚﻳ ﻂﺑاور رد ﻒﻌﺿ .
ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز يﺎﻛﺮﺷ ﻪﺑ ار تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻛ
ﺎـﺑ ﻢﻈﻨـﻣ رﻮـﻃ
ﻲﻣ ﻪﻟدﺎﺒﻣ ﻢﻫ
رﺎﻛ ﻪﺑ ردﺎﻗ ﺪﻨﻨﻛ ﻪﺑ ﻢﻫ ﺎﺑ ندﺮﻛ
ﺔﻟﺰﻨﻣ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺪﺣاو ﺪﻴﻠﻛ ﻚﻳ
. نآ زﺎﻴﻧ كرد ﻪﺑ ردﺎﻗ ﺎﻫ
فﺮﺼﻣ ﻪﺑ زا و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺮﺘﻬﺑ ﻲﻳﺎﻬﻧ ةﺪﻨﻨﻛ
ﻦﻳا ﻲﻣ ور ﻪﺑ رازﺎﺑ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺪـﻨﻫد ﺦـﺳﺎﭘ ﺖﻋﺮﺳ
) ،ﻲـﻟ
ﮔار ،بوار و بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،بﺎﻫﺎﻧﻮ 2006
(.
ﻴﻔﻴﻛ • كاﺮﺘﺷا ﻪﺑ ﺖ تﺎﻋﻼﻃا يراﺬﮔ
ﻪﺘـﺷاﺬﮔ كاﺮﺘﺷا ﻪﺑ هﺮﻴﺠﻧز يﺎﻀﻋا ﻦﻴﺑ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا:
ﻲﻣ ﻪﺑ و ﻖﺛﻮﻣ ﻊﺒﻨﻣ زا ﻲﺘﺴﻳﺎﺑ دﻮﺷ ﺪﺷﺎﺑ زور
ﺖﻗد ﺎﺑ ، ﻂﺒﺗﺮﻣ ، ﻪﺑ ، ﻊﻗﻮﻣ لﺪﺑ و در رﺎﺒﺘﻋا ﺎﺑ و ﻪﻧﺎﻣﺮﺤﻣ ،
دﻮﺷ ) ،ﮓﻧاژ 2011 ( . هداد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻢﻬﻣ ﺔﺘﻜﻧ ﻟﻮﺗ ﻪﻛ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز زا ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺮﻫ رد ﺎﻫ
ﺪﻧﻮﺷ ﺪﻴ ،
ﻊﻤﺟ ﺪﻳﺎﺑ ﻪﺑ ﺪﻧدﺮﮔ ﻞﻴﻠﺤﺗ و يروآ يرﻮﻃ
ﺐﺳﺎﻨﻣ تﺎﻴﺋﺰﺟ ﺎﺑ ار ﺢﻴﺤﺻ تﺎﻋﻼﻃا ناﻮﺘﺑ ﻪﻛ
ﻪﺑ ، ﻊـﻗﻮﻣ ،
ﻢﻴﻤﺼﺗ عﻮﺿﻮﻣ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺮﻴﮔ
ﻪﺑ و ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﺒﻟﺎﻗ رد ، ﻢﻴﻤﺼﺗ رﺎﻴﺘﺧا رد يدﺎﺼﺘﻗا ترﻮﺻ
نﺎﮔﺪـﻧﺮﻴﮔ
ﻂﺒﺗﺮﻣ ) ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺢﻄﺳ و ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺮﻫ رد
ﻦﻴﻣﺄـﺗ ةﺮـﻴﺠﻧز زا يﺮـﻴﮔ (
داد راﺮـﻗ ، ﻢﻴﻤـﺼﺗ زا و
نﺎﮔﺪـﻧﺮﻴﮔ
دروآ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ ار مزﻻ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ .
رد ﻲﻟﺎﺣ دراد ﺖﻴﻤﻫا تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻛ .
ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يور ﺮﺑ نآ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﻴﻤﻫا
و مﺎـﮕﻨﻫ ﻪـﭼ و دﻮـﺷ هدراﺬـﮔ كاﺮﺘﺷا ﻪﺑ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا ﻪﭼ ﻪﻛ دراد ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﺑ ﻲﮕﺘﺴﺑ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز دﻮﺷ مﺎﺠﻧا ﺮﻣا ﻦﻳا ﻲﺴﻛ ﻪﭼ ﺎﺑ و ﻪﻧﻮﮕﭼ )
بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،ﻲﻟ ،بوار و
2006 .(
• ﻖﻳﻮﻌﺗ يزاﺪﻧا ﺮﻴﺧﺄﺗ ﻪﺑ ياﺮﺑ شﻼﺗ ﻲﻨﻌﻳ: ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ ﻦﺘﺧاﺪﻧا
ﺎـﻫدﺮﻜﻠﻤﻋ و ﺎـﻫ )
ﺎـﻳ ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﺔـﻴﻬﺗ
ﻞﻳﻮﺤﺗ نداد (
تﺎﻣﺪـﺧ ﺔـﺿﺮﻋ ةﺮـﻴﺠﻧز رد يﺮـﺗرود نﺎﻣز ﻪﺑ .
رد ﻲﺘـﺴﻳﺎﺑ ﻪـﻛ ﻲﻧﺎـﺒﻣ زا ﻪـﻧﻮﻤﻧ ود
ﻞﻣﺎﺷ دﺮﻛ ﻪﺟﻮﺗ ﺮﻴﺧﺄﺗ يﮋﺗاﺮﺘﺳا :
1 . ﻴﺑ ﺮﻴﺧﺄﺗ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺪﻨﭼ ﻪﻛ ﻢﻴﻨﻛ ﺺﺨﺸﻣ ﻪﻜﻨﻳا و ﻢﻳزاﺪـﻨ
2 . ﻢﻳزاﺪﻨﻴﺑ ﺮﻴﺧﺄﺗ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ار ﻞﺣاﺮﻣ ماﺪﻛ .
ﻖﻳﻮﻌﺗ ﻚـﻳ رازﺎـﺑ يﺎـﺿﺎﻘﺗ ،لﻮﺼﺤﻣ عﻮﻧ ﺎﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻦﺘﺧاﺪﻧا
ﺖﻛﺮﺷ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ و رﺎﺘﺧﺎﺳ ، ﻢﺘﺴﻴﺳ و ﺪﻴﻟﻮﺗ رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ
ﺪـﺷﺎﺑ ﻪﺘـﺷاد ﻲﻧاﻮﺨﻤﻫ ﻲﺗﺎﻛراﺪﺗ يﺎﻫ .
ﻪﺑ رﻮﻃ ﺪﺷﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺮﻳز ﻂﻳاﺮﺷ رد ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺮﻴﺧﺄﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﻲﻠﻛ :
ﻧ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻮ
ﺎﺑ تﻻﻮﺼﺤﻣ ،
ﻞـﻳﻮﺤﺗ ﺪﻣﺎﺴﺑ ،ﻲﻧﻻﻮﻃ ﻞﻳﻮﺤﺗ نﺎﻣز ﻲﮔﮋﻳو ياراد رازﺎﺑ ،ﻊﻴﺳو ةدوﺪﺤﻣ و صﺎﺧ ،ﻻﺎﺑ ﻲﻟﻮﭘ ﻢﻛاﺮﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ و ،ﻻﺎﺑ ﺺﺨﺸﻣﺎﻧ يﺎﺿﺎﻘﺗ و ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻲﺑ و ﻦﻴﻳﺎﭘ دﺎﺼﺘﻗا ناﺰﻴﻣ ﺎﺑ يﺪﻴﻟﻮﺗ و ﻲﺗﺎﻛراﺪﺗ يﺎﻫ
زﺎﻴﻧ
صﺎﺧ ﺶﻧاد ﻪﺑ )
،بوار و بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،ﻲﻟ 2006
.(
ب ( ﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻲﺘ
ﻲﻣ ار ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﺐﺴﻛ ﻚﻳ ﻪﻛ ﺖﺴﻧاد يﺰﻳﺎﻤﺘﻣ شور ناﻮﺗ
و ﻪﺑ ﺖﻛﺮﺷ ﺎﻳ رﺎﻛ ﺖـﺳد ﻪـﺑ رﻮﻈﻨﻣ
ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ رازﺎﺑ رد ﺎﺒﻗر زا ﺮﺘﺸﻴﺑ يزﺎﻴﺘﻣا ندروآ ﻲﻣ ﻲﺑﺎﻳ
ﻨﻛ ﺪﻨ . ﻲﻣ ﺐﺟﻮﻣ ﺪﻧور ﻦﻳا رد ﺖﻛﺮﺷ ﻪﻛ دﻮﺷ
يروآدﻮﺳ ﺔﻨﻴﻣز رد يراﺪﻳﺎﭘ حﻮﻄﺳ ﻆﻔﺣ
ﻲﻣ راﺮﻗ ﺖﻌﻨﺻ ﻂﺳﻮﺘﻣ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ ، دﺮﻴﮔ
) ،ﺲﻛﻮـﻫ 1996
(
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻲﻋﺎـﻓد ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻚﻳ دﺎﺠﻳا ﻪﺑ ردﺎﻗ هوﺮﮔ ﺎﻳ نﺎﻣزﺎﺳ ﻚﻳ ﺪﺣ ﻪﭼ ﺎﺗ ﻪﻛ ﺪﻫد
ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻞﻣﺎﺷ نآ ﻪﻛ ﺖﺳا دﻮﺧ يﺎﺒﻗر ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﻲﻣ هزﺎﺟا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻫ
نﺎﻣزﺎـﺳ ﺎﻳ هوﺮﮔ ﻚﻳ ﺪﻫد
ﺖـﺳا ﻲﺘﻳﺮﻳﺪـﻣ ﻢـﻬﻣ تﺎﻤﻴﻤـﺼﺗ ﺔـﺠﻴﺘﻧ و ﺪـﻨﻛ ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ دﻮﺧ يﺎﺒﻗر زا ار دﻮﺧ )
ﺎـﻫﺎﻧﻮﮔار ،ﻲـﻟ ،ب
،بوار و بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار 2006
،ﺮﺗرﻮﭘ و 1985 .(
ﻲﺳرﺮﺑ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ
ﻲـﻣ نﺎـﺸﻧ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺖـﻳﺰﻣ ﻪـﻛ ﺪـﻫد
ﻲﺘﺑﺎﻗر رد ﺖﻳﺰﻛﺮﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ هﺎﮕﻨﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر راﺮﻗ ﺎـﺒﻗر زا ﺮـﺘﻬﺑ تﺎﻣﺪـﺧ ﺔـﺋارا ﻪـﺑ ردﺎﻗ ار نآ ﻪﻛ دراد
) ﺮﺘﻬﺑ شزرا (
ﻲﻣ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ ﺪﻨﻛ
. دﺎﻌﺑا ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد 1
. ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺎﻳ ﺖﻤﻴﻗ 2
. ﻔﻴﻛ ﺖـﻴ 3 .
ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻞﻳﻮﺤﺗ يﺎﻫ 4
. لﻮﺼﺤﻣ رد يروآﻮﻧ 5
. ﺖﺳا رازﺎﺑ ﻪﺑ ﻪﺋارا نﺎﻣز )
،ﻚﻴﺗاﺮﺑ 2011 ( ﻪـﺑ ﺔﻠﻴـﺳو
نﺎﻣزﺎﺳ زا لاﺆﺳ ﺎﺑ و ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻲﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يزﺎﺳوردﻮﺧ ﺖﻌﻨﺻ رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
ﻲﻣ هﺪﻴﺠﻨﺳ ﺪﻨﻨﻛ دﻮﺷ
.
ﺖﺳا ﺮﻳز حﺮﺷ ﻪﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا دﺎﻌﺑا ﻒﻴﺻﻮﺗ :
• ﺖﻤﻴﻗ / ﻪﻨﻳﺰﻫ لﻮﺼﺤﻣ ﺔﻨﻳﺰﻫ زا ﻲﻌﺑﺎﺗ ﺖﻤﻴﻗ : ﺖﺳا
. ﻪﺑ ﻪﺘﺷﺬﮔ رد شوﺮﻓ ﺖﻤﻴﻗ ﻦﻴﻴﻌﺗ رﻮﻈﻨﻣ
ﻲﻣ ﻪﻓﺎﺿا لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺣاو ﺔﻨﻳﺰﻫ ﻪﺑ ﻲﺻﺎﺧ ﺪﺻرد ًﺎﺒﻟﺎﻏ لﻮﺼﺤﻣ ﺪﻧدﺮﻛ
) ﻪـﻨﻳﺰﻫ +
بﻮـﻠﻄﻣ دﻮـﺳ =
شوﺮﻓ ﺖﻤﻴﻗ .(
لﻮﺼﺤﻣ ﻚﻳ ﺪﻳﺮﺧ ﺖﻤﻴﻗ ﺮﺑ هوﻼﻋ ناراﺪﻳﺮﺧ هزوﺮﻣا
ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻪﺑ ، ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ ﻲـﺗآ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺖﻴﻤﻫا ﺰﻴﻧ لﻮﺼﺤﻣ نآ ﺪﻨﻫد
. ﺖﻤﻴﻗ ﺮﺜﻛا ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ رازﺎﺑ ﺎﻫ
ﻪـﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺰﻴﻧ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ و ﺪﻨﺘﺴﻫ اﺮﮔ
سﺎﺴﺣ ﺖﻤﻴﻗ ﺪﻧا
. ﺖﻤﻴﻗ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﺎﻫ
ﺪﻧﻮـﺷ لﺮﺘﻨﻛ تﺪﺷ )
درﻮـﻓ دار و يرﻮـﻧ
، 1381 : 124 -
121 .(
ﻪﻛ ﺖﺳا يﺪﺣ ﺖﻤﻴﻗ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻚﻳ
نﺎﻣزﺎﺳ ردﺎﻗ ﻪﺑ ﺔﺋارا لﻮﺼﺤﻣ ﺎﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ و ﺮـﺗﺮﺑ دﺮـﻜﻠﻤﻋ
ﻪﻛ شزرا يﺮﺗﻻﺎﺑ ياﺮﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ دﺎﺠﻳا ﻲﻣ ﺖﺳا ﺪﻨﻛ رد ﺖﻤﻴﻗ ، ﺪﻫد نﺎﺸﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا بﻮﻠﻄﻣ يﺪﺣ
ﺎﺗ ﻪﭼ ﺪﺣ ﻚﻳ نﺎﻣزﺎﺳ ردﺎﻗ ﻪﺑ ﺖﺑﺎﻗر رد ﺮﺑاﺮﺑ يﺎﺒﻗر هﺪـﻤﻋ ﺮـﺑ سﺎـﺳا ﺖـﻤﻴﻗ يﺎـﻫ ﻦﻴﻳﺎـﭘ ﺖـﺳا
) ،نﺎﺳﺎﻧﻮﮔار و ﺲﺒﻣرﺪﻧوو ،ﻮﻳﺪﻧور 2000
.(
• ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻦﻳا : ﻚﻳ ﻲﮔﮋﻳو ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ ﺖﺳا ﻪﺑ ﻪﻛ ﺔﻟﺰﻨﻣ هزاﺪﻧا دراﺪﻧﺎﺘﺳا يﺮﻴﮔ ﺎـﻳ و ﺖـﺳا لﻮـﺼﺤﻣ
ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺎﻫزﺎﻴﻧ ﺎﺑ قﺎﺒﻄﻧا ﺖﺳا يﺮﺘﺸﻣ هﺎﮔﺪﻳد زا لﻮﺼﺤﻣ
) ،ﻦﻳدﻮـﻟاﻮﻟآ و نﺎـﻛ ،هﺎـﺗوﺰﻳا 2011
(
ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﺪﻳﺮﺧ رد ﺖﻴﻔﻴﻛ ةژاو ﺖﻴﻤﻫا ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪـﻨﻴﻣز ﻦـﻳا رد يرﺎﻴـﺴﺑ يﺎـﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا )
و ﮓﻧاژ
، ووﺎﻛ 2011 و ،ﺲﻛﺎﻛ و نﻮﺗرﺎﭘ ،ﻲﺟ 2007
( . ﻪﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺔﻟﺰﻨﻣ
ﻲـﺼﺧﺎﺷ
ﺺﻘﻧ خﺮﻧ ﺶﻫﺎﻛ ياﺮﺑ
ﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ،
ﻻﺎـﺑ و لﻮـﺼﺤ
نﺎـﻨﻴﻤﻃا ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ ﻦﺘـﻓر
ﺖـﻴﻔﻴﻛ دﻮـﺒﻬﺑ ،
هﺪﻨﺷوﺮﻓ ﻪﻘﻠﺣ دﺎﺠﻳا ، نﺎﻣزﺎﺳ رد ﺖﻴﻔﻴﻛ يﺎﻫ
رد و ﺎﻫ درادﺎﺘﺳا ﺬﺧا ﺖﻳﺎﻬﻧ
ISO 9000
ﺖﻛﺮﺷ رد ﺎـﻫ
ﻲﻣ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻨﻛ ﺪﻨ ) و ﻲﺳاﻮﻛ ،يﻮﺑ
2001 .(
• ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻞﻳﻮﺤﺗ يﺎﻫ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ :
ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻞﻳﻮﺤﺗ يﺎﻫ رد نﺎﻣزﺎﺳ
ﻞﻳﻮﺤﺗ ﻖﻴﻗد و ﻞﺑﺎﻗ ﺖﺳا دﺎﻤﺘﻋا
و ﻲﻣ نﺎﻴﺑ ﺪﻨﻛ ﻪﺑ ﺔﺋارا ﻪﺑ ردﺎﻗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻚﻳ ﺪﺣ ﻪﭼ ﺎﺗ ﻪﻛ ﻲﺷرﺎﻔﺳ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻊﻗﻮﻣ
) ﻢـﺠﺣ و عﻮﻧ (
ﺖـﺳا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ )
،بوار و بﺎـﻫﺎﻧﻮﮔار ،بﺎـﻫﺎﻧﻮﮔار ،ﻲـﻟ 2006
و ﺲﺒﻣرﺪـﻧوو ،ﻮﻳﺪـﻧور و
،نﺎﺳﺎﻧﻮﮔار 2000
( . فﺎﻄﻌﻧا يﺮﻳﺬﭘ ﻞﻳﻮﺤﺗ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﺖﻛﺮﺷ ياﺮـﺑ قﺎـﺒﻄﻧا
زﺎـﻴﻧ ﺎـﺑ ﺎـﻫرﺎﻈﺘﻧا نﺎـﻣز
يﺮﺘﺸﻣ ﺖﺳا ) ،ﺲﻛﻮﻛ و نﻮﺗرﺎﭘ و ﻲﺟ 2007
( . ﻪﺳ ﻪﺑ ﻞﻳﻮﺤﺗ رد ﺪﻌﺑ
ﻞﻣﺎـﺷ ﻪـﻛ دراد دﻮـﺟو ﻊﻗﻮﻣ
ﺖﻋﺮﺳ ﻞﻳﻮﺤﺗ ) ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ نﺎﻣز ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ دﺎﺠﻳا ﻦﻴﺑ
ﺖﻓﺎﻳرد شرﺎﻔﺳ يﺮﺘﺸﻣ و ﻞﻳﻮﺤﺗ ﻲﻳﺎﻬﻧ ﺖـﺳا (
،
فﺎﻄﻌﻧا لﻮﺼﺤﻣ ﺔﺋارا رد يﺮﻳﺬﭘ )
ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺮﺛﺆﻣ ﺦﺳﺎﭘ ﺮﻴﻴﻐﺗ
رد ﺦﻳرﺎﺗ ﻞـﻳﻮﺤﺗ ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ يﺰـﻳر
ﺖﺳا هﺪﺷ (
و ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ نﺎﻨﻴﻤﻃا ﻞﻳﻮﺤﺗ ) ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ رد ﻲﻤﺋاد ﻞﻳﻮﺤﺗ ﺪﻋﻮﻣ
رﺮﻘﻣ هﺪﻋو هداد هﺪـﺷ ( ﺖـﺳا
)
،بﻮﻛﺎﺟ و ﻲﻜﻳو ،گارد 2012
( ﻦﻴﻣﺄﺗ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ
ﺔﺋارا تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻪﺑ
نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ رد
راﺪﻘﻣ نﺎﻜﻣ ، و ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺪﻧراد ار ﺐﺳﺎﻨﻣ نﺎﻣز دراد دﻮﺟو ﻲﻳﻻﺎﺑ ﺪﺣ رد ﻞﻳﻮﺤﺗ يﺎﻫ
) و نﻮﺗرﺎﭘ و ﻲﺟ
،ﺲﻛﻮﻛ 2007 .(
• لﻮﺼﺤﻣ رد يروآﻮﻧ :
ﺖـﻴﻗﻼﺧ دﺮﺑرﺎـﻛ زا ﻞﺻﺎﺣ ﻮﻧ تﺎﻣﺪﺧ و تاﺪﻴﻟﻮﺗ ﺔﺋارا يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ رد ﺎـﻫ
ﻪﻨﻴﻣز ﺖﺳا ﺖﻛﺮﺷ يرﺎﻛ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ )
،ﻲـﻟ و كرﺎﭘ ،ير 2010
(.
ﻪـﺑ يروآﻮـﻧ ،هﺪـﻳا ﻚـﻳ ﺔـﻟﺰﻨﻣ
ﺮﺷ ﺶﻳاﺮﮔ ﻪﺑ هرﺎﺷا و ﺖﺳا ﺪﻳﺪﺟ ،ﺖﻛﺮﺷ ياﺮﺑ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺎﻳ لﻮﺼﺤﻣ ﺔﻌـﺳﻮﺗ ﻪﺑ ﺖﻛ
يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ ،تاﺪﻴﻟﻮﺗ زا دﻮﺟﻮﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا يﺪﻳﺪﺟ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﺎﻳ ﺪﻳﺪﺟ ﺮﺻﺎﻨﻋ هﻮﻴـﺷ ﺎﻳ ﺎﻫ
ﻲﺘﻳﺮﻳﺪـﻣ يﺎـﻫ
دراد ) ،وﺎﻴﺴﻫ و ﮓﻧﺎﻫ ،ﻦﭼ 2010
.( يروآﻮﻧ ﻪﺑ
هدﺮﺘـﺴﮔ رﻮـﻃ
يﺎـﻘﺑ و ﻲﻳارﺎـﻛ ﺮـﺑ ﻲـﻧاواﺮﻓ ﺮﻴﺛﺄـﺗ ،
ﺪﻨﻠﺑ نﺎﻣزﺎﺳ تﺪﻣ دراد ﺎﻫ
. هﺪﻳا ار يروآﻮﻧ سﺎﺳا و ﻪﻳﺎﭘ هﺪﻧزﺎﺳ و قﻼﺧ يﺎﻫ
، ﻲﻣ ﻞﻴﻜﺸﺗ ﺪﻨﻫد
) ﻦﻴﻟ
،وﺎﻛ و 2007 ( .
• رازﺎﺑ ﻪﺑ ﻪﺋارا نﺎﻣز ﻊﻳﺮﺳ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﻪﺑ ردﺎﻗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻚﻳ ﺪﺣ ﻪﭼ ﺎﺗ :
دﻮـﺧ ﺪـﻳﺪﺟ تﻻﻮـﺼﺤﻣ ﺮﺗ
ﺖﺳا رازﺎﺑ ﻪﺑ ﺎﺒﻗر ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
؟ ) ،بوار و بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،ﻲﻟ 2006
( . تﺪـﻣ نﺎـﻣز زا هﺪـﻳا ﺎـﺗ
ﺪﻴﻟﻮﺗ لﻮﺼﺤﻣ ﻲﻳﺎﻬﻧ رد و ﺖﺧﺎﺳ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺑ لﻮﺼﺤﻣ ﺔﺋارا
تﺪـﻣ ﻞﻣﺎﺷ و ﺖﺳا رازﺎﺑ ﻪ ﻲﻧﺎـﻣز
ﺐﺴﻛ ﻚﻳ ﻪﻛ ﺖﺳا و
ﻪـﺑ ﻪـﺋارا ياﺮﺑ ار ﺖﻣﺪﺧ ﺎﻳ لﻮﺼﺤﻣ ﻚﻳ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ار رازﺎﺑ ﺖﺻﺮﻓ ﺪﻳﺎﺑ رﺎﻛ
ﻪﺘﻔﻫ ﻚﻳ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ هدﺎﻣآ رازﺎﺑ
ﺪـﺸﻜﺑ لﻮـﻃ لﺎـﺳ ﻚـﻳ ﺎـﻳ هﺎﻣ ﻚﻳ ، )
،باﺰﺗﻮـﻛ و ﻮـﺗا
2003 ( .
ج ( نﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ
نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ دراد هرﺎـﺷا ﻲﻟﺎﻣ فاﺪﻫا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و رازﺎﺑ فاﺪﻫا ﻪﺑ
) ،بوار و بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،ﻲﻟ 2006
( ،دﺮﻛرﺎـﻛ ﺖـﻴﻔﻴﻛ ﺎـﻳ ﺖـﻟﺎﺣ ﻲـﻨﻌﻳ ﺖـﻐﻟ رد دﺮﻜﻠﻤﻋ ،
دراد هرﺎـﺷا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﺎﻴﻠﻤﻋ مﺎﺠﻧا ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻠﻛ ةزﺎﺳ ﻚﻳ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ )
،درﻮﻨﻫر 1381 ( ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ هزاﺪﻧا ﻞﺑﺎﻗ
يﺮﻴﮔ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﺎﻣاﺪﻗا و تﺎﻤﻴﻤﺼﺗ ،
نﺎﺸﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺐﺴﻛ يﺎﻫدروﺎﺘﺳد رد ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ناﺰﻴﻣ ةﺪﻨﻫد
ﺖـﺳا هﺪﺷ )
،ﻦﮕﻧﺎـﺗ 2004 ( . ﺖـﻴﻘﻓﻮﻣ
يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻲﻣ ﺲﻜﻌﻨﻣ نآ دﺮﻜﻠﻤﻋ رد ﺖﻛﺮﺷ ﺮﻫ يﺎﻫ ﻮﺷ
د ﻚـﻳ ﺖـﻴﻘﻓﻮﻣ ناﺰـﻴﻣ ﺖﻛﺮﺷ دﺮﻜﻠﻤﻋ ،
ﺖﻤﺴﻗ ياﺮﺑ شزرا ﻖﻠﺧ رد ﺖﻛﺮﺷ
ﺖـﺳا رازﺎـﺑ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
. رد ياﺮـﺑ ﺖﻛﺮـﺷ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺖـﻳﺎﻬﻧ
ﺐﺴﻛ فاﺪﻫا ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد و
ﻲﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺖﻛﺮﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫﺪﺣاو ﻖﻳﺮﻃ زا رﺎﻛ دﻮﺷ
)
،ﺰﻧﻮﻤﻳﺎﺳ 1385 (
ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻛ رازﺎﺑ و ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد :
1 . ﺖـﺸﮔﺮﺑ خﺮﻧ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ
ROI ) ( 2 . رازﺎﺑ ﻢﻬﺳ 3
. شوﺮﻓ دﻮﺳ ﺔﻴﺷﺎﺣ 4
.
ROI ﺪﺷر 5 . ﺮـﻓ ﺪﺷر شو 6 . ﻢﻬـﺳ ﺪـﺷر
رازﺎﺑ 7 . ﺖﺳا ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ )
،بوار و بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،ﻲﻟ 2006
( ﻪﺑ ﺎﺑ و ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺔﻠﻴﺳو
نﺎﻣزﺎﺳ زا لاﺆﺳ ﻲﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يزﺎﺳوردﻮﺧ ﺖﻌﻨﺻ رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
هزاﺪﻧا ﺪﻨﻨﻛ ﻲـﻣ يﺮﻴﮔ
دﻮـﺷ . ﻒﻴـﺻﻮﺗ
ﺖﺳا ﺮﻳز حﺮﺷ ﻪﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا دﺎﻌﺑا :
ﻲﻟﺎﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ •
: يﺪﺣ ﻪﻛ رد نآ ﺶﻳاﺰﻓا ﺪـﻣآرد ﻚـﻳ ﺖﻛﺮـﺷ لﻮـﺼﺤﻣ زا تﻻﻮـﺼﺤﻣ)
(
ﻲﻠﺻا شا ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺶﻳﺎﺒﻗر ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﺳا
؛
دﺮﻜﻠﻤﻋ •
رازﺎﺑ ﻪﻛ يﺪﺣ:
رد نآ ﻚﻳ ﺖﻛﺮﺷ زا ظﺎﺤﻟ دﻮﺒﻬﺑ رد ﺪﺷر شوﺮﻓ و ﻢﻬﺳ رازﺎﺑ رد
ﺖﻴﻌﺿو يﺮﺘﻬﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺎﺒﻗر ﻪﺑ دﻮﺧ
راﺮﻗ دراد ) ،ﻢﻴﻛ 2006 (.
ﻒﻟا ( ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺖﺸﮔﺮﺑ خﺮﻧ ROI)
( ﺪﺷر و ROI : ﺖﺒﺴﻧ شدﺮﮔ ﺪﺷر ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻪﺑ ﺺﻟﺎﺧ يﺎﻳاﺰﻣ
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺑ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺖﺸﮔزﺎﺑ خﺮﻧ ﺪﺷر ﻪﻛ ﺖﺳا ﺪﻫد
) ﻲﺋﺎﻴـﺿ ،
،داﮋﻧﺪـﻤﺤﻣ و لﺪﻨـﺷور
1390 : 93 .(
ب ( نآ ﺪﺷر و رازﺎﺑ ﻢﻬﺳ ﻚـﻳ ﻂـﺳﻮﺗ ﻪـﻛ ﺖـﺳا شوﺮـﻓ رازﺎﺑ ﻞﻛ ﺎﻳ ﺖﻌﻨﺻ ﻚﻳ زا يﺪﺻرد :
تﺪﻣ لﻮﻃ رد صﺎﺧ ﺖﻛﺮﺷ ﺺﺧﺎﺷ زا و ﺖﺳا هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺺﺨﺸﻣ نﺎﻣز
ﻢﻬﻣ يﺎﻫ يدﺮـﻜﻠﻤﻋ
ﺖـﺳا هﺪــﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨـﺷ ﺖﻛﺮـﺷ )
يﺪﻴـﺷر و ﻲﺋﺎﻨﻴــﺳ هداز
، 1386 : 32 .(
شﺮﻳﺬــﭘ رﺎـﻴﻌﻣ ،رازﺎــﺑ ﻢﻬـﺳ
ﺖﺳا يﺮﺘﺸﻣ ﻂﺳﻮﺗ رازﺎﺑ رد ﻲﺘﺑﺎﻗر يﺎﻫدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ .
ﺖﻛﺮﺷ شوﺮﻓ ﻢﻴﺴﻘﺗ ﺎﺑ رازﺎﺑ ﻢﻬﺳ )
ﺪـﻣآرد ( ﻪـﺑ
ﻲﻣ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺎﺒﻗر ﻞﻛ شوﺮﻓ
ﻮﺷ د )
،ﺰﻧﻮﻤﻳﺎﺳ 1385 .(
ج ( شوﺮﻓ دﻮﺳ ﺔﻴﺷﺎﺣ ﻲﻗﺎﺑ دﻮﺳ :
ﻛﺮﺷ ﻚﻳ ةﺪﻧﺎﻣ زا ﺲـﭘ ﺖﻣﺪـﺧ ﺎﻳ لﻮﺼﺤﻣ شوﺮﻓ زا ﺲﭘ ﺖ
ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺮﺴﻛ ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺎﻫ
)
،يﻮﺳﻮﻣ و ﺖﻘﻴﻘﺣ 1386
: 32 .(
د ( شوﺮﻓ ﺪﺷر ﺺﺧﺎﺷ زا ﻲﻜﻳ :
ﺖـﺳا ﺖﻛﺮﺷ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﺑﺎﻳزرا يﺎﻫ )
،يﻮـﺳﻮﻣ و ﺖـﻘﻴﻘﺣ 1386
:
32 .(
ﻫ ( ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻠﺧاد ﻂﻴﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ ياﺮﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻞﻣﺎﻋ زا :
ﻲﻣ دﻮﺷ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻛ نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻫد
ﺪﻨﻨﻛ لﺎﺒﻧد ار ﻲﻓاﺪﻫا ﻪﭼ ﺪﻳﺎﺑ ﺎﻫ .
ﺐﺒـﺳ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻴﻌﻗﻮﻣ ءﺎﻘﺗرا
ﻞﻜﺷ ﺖﺻﺮﻓ يﺮﻴﮔ ﻲﻣ هﺪﻨﻳآ رد يﺮﺘﻬﺑ يﺎﻫ
دﻮﺷ ) يﺪﻴﺷر و ﻲﺋﺎﻨﻴﺳ هداز
، 1389 : 32 .(
ﻮﺗﻮﻴﻧﺎﻛ نارﺎﻜﻤﻫ و ﻪﺑ
ﻲﺳرﺮﺑ ﺮﺛا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺪﻨﺑﺮﻜﻴﭘ ةﺮﻴﺠﻧز
ﻦﻴﻣﺄﺗ ﻲﻧﺎﻬﺟ رد دﻮـﺒﻬﺑ دﺮـﻜﻠﻤﻋ
ﻖﻳﺮﻃ زا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ دﺎﺠﻳا
يﺎﻫ ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز رد دﻮﺒﻬﺑ
ﺞﻳﺎـﺘﻧ ، نﺎـﺸﻧ ﻲـﻣ ﺪـﻫد ﻪـﻛ
يﺪﻨﺑﺮﻜﻴﭘ ةﺮﻴﺠﻧز
ﻦﻴﻣﺄﺗ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻚﻳ ﺮﺛا ﻞﻳﺪﻌﺗ ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ و ﺖﺳا هﺪﻨﻨﻛ يﺎـﻫ
دﻮـﺒﻬﺑ ةﺮـﻴﺠﻧز ﻦﻴﻣﺄـﺗ
ﻪﺑ ﺔﻟﺰﻨﻣ ﻪﺋارا ةﺪﻨﻨﻛ ﻲﻳﺎﻳاﺰﻣ رد هزاﺪﻧا يﺮﻴﮔ دﺮﻜﻠﻤﻋ رد ﺮﻈﻧ ﻪﺘﻓﺮﮔ هﺪـﺷ ﺖـﺳا ) و ﻲﻨﻴﻟﻮـﮔ ،ﻮﺗﻮﻴﻧﺎـﻛ
،تﺪﻴﻤﭽﻟﺎﻛ 2013
(.
ﺮﻨﮔاو ، نﺎﻫرا و سوﺮﮔ )
2012 ( ناﻮـﻨﻋ ﺖـﺤﺗ ﻪﻛ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد
» ﻦﻴﻣﺄـﺗ ةﺮـﻴﺠﻧز ﻦﻴـﺑ طﺎـﺒﺗرا
ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻟﺎﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﺐﺳﺎﻨﻣ
« ﺮﺑ ، لﺎﺳ رد ﺮﺸﻴﻓ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ سﺎﺳا 1997
يور ﺮـﺑ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ
259 هداد ةزﻮﺣ رد ﺎﭘورا و هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا رد يﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﻛﺮﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻲﻟﺎﻣ ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ يﺎﻫ
ﺔﻄﺑار ﻲﻣ ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻟﺎﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻦﻴﺑ دزادﺮﭘ
. ﻪﺘﻓﺎﻳ نﺎﺸﻧ ﺎﻫ ﺖـﺳا نآ ةﺪﻨﻫد
ﻲـﻳاراد هدزﺎـﺑ زا ﻲﻳﻻﺎـﺑ ﺢﻄـﺳ ﻪـﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز زا ﻲﻳﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ ﻪﻛ ﺎـﻫ
Roa) ( ﻲـﻣ ﻮـﺷ د ،
ﺖﻛﺮﺷ نآ ﻲﻟﺎﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﻦﻴﺑ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ ار يﺮـﺘﻬﺑ دﺮـﻜﻠﻤﻋ دراد دﻮـﺟو ﺲﻧﺎـﺠﺗ ﺎﻫ
ﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﻛﺮﺷ ﺮﻳﺎ
ﺪﻧراد ﺎﻫ .
ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﻳﺎﺘﻧ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ
ﺪﺷ ة رﻮﺗرآ ﺰﻴﺋﻮﻟ و ﻲﻜﺴﻧﺰﻟ ﻼﻴﺴﻳﺮﭘ )
2011 ( ﻲﻣ نﺎﺸﻧ تاﺮـﺛا ﻪﻛ ﺪﻫد
ﺖﺒﺜﻣ ﻲﺘﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ رد
مﺎﻤﺗ دﺎﻌﺑا دراد دﺮﻜﻠﻤﻋ .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻚﻴﺗاﺮﺑ ﺎﻧﺎﻳد يﺎﻫ )
2011 ( كرد يﺮﺘﻬﺑ زا يﺎﻳاﺰﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺮﻴﺠﻧز ياﺮﺑ ﻦﻴﻣﺄﺗ ﻲﺑﺎﻴﺘـﺳد
ﻪﺑ ﺰﻣ ﺖﻳ ﻲﺘﺑﺎﻗر زا ﻖﻳﺮﻃ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺰﻳر و لﺮﺘﻨﻛ ار ﻲﻜﻴﺘﻛﺎﺗ ﻪﺋارا
ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ .
ﻢﻴﻛ ﺰﻴﻧ ﺎﺑ هﺮﻬﺑ يﺮﻴﮔ زا ﺺﺧﺎﺷ هدﺎﻔﺘﺳا يﺎﻫ هﺪﺷ
رد ﺶﻫوﮋﭘ دﻮﺧ ﻦﻴﺸﻴﭘ )
ﻢﻴﻛ ، 2006 (
، ﻪﺑ
ﻲﺳرﺮﺑ ﺮﺛا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻲﺗﺎﻴﻠﻤﻋ ةﺮﻴﺠﻧز ﻦﻴﻣﺄﺗ ﺮﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻨﭘاژ يﺎﻫ و
هﺮﻛ يا رد ﻊﻳﺎﻨﺻ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺖﺳا . ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻳا ﺶﻫوﮋﭘ نﺎﺸﻧ ﻲﻣ ﺪﻫد ﻪﻛ رد ﺖﻛﺮﺷ
،ﻲﻨﭘاژ يﺎﻫ ﺔﻄﺑار
ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
ﻲﺗﺎﻴﻠﻤﻋ ةﺮﻴﺠﻧز ﻦﻴﻣﺄﺗ و ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺮﺛا ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﺮﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻛﺮﺷ دراد ﻪﻛ ﻦﻳا ﺔﻄﺑار ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺲﭘ
زا دﺎﺠﻳا ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ةﺮﻴﺠﻧز
ﻦﻴﻣﺄﺗ راﺮﻗﺮﺑ ﻲﻣ
. دﻮﺷ ﻦﻳا رد ﻲﻟﺎﺣ ﺖﺳا ﻪﻛ رد ﺖﻛﺮﺷ هﺮﻛ يﺎﻫ يا ﺔﻄﺑار
ﻲﻠﻣﺎﻌﺗ نﺎﻴﻣ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻲﺗﺎﻴﻠﻤﻋ ةﺮﻴﺠﻧز ﻦﻴﻣﺄﺗ و ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻛﺮﺷ ﻪﺑ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ةﺮﻴﺠﻧز
ﻦﻴﻣﺄﺗ ﺮﺠﻨﻣ
ﻲﻣ دﻮﺷ و زا ﻦﻳا ﻖﻳﺮﻃ ﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ طﺎﺒﺗرا ﻲﻣ ﺪﺑﺎﻳ . ﻪﺑ رﻮﻃ
،ﻲﻠﻛ ﻲﻣ ناﻮﺗ ﺖﻔﮔ ﻪﻛ رد ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻨﭘاژ يﺎﻫ
ﺔﻄﺑار ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻲﻠﻤﻋ ةﺮﻴﺠﻧز ﻦﻴﻣﺄﺗ و ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
،ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺔﻄﺑار ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻛﺮﺷ
،دراد
ﻦﻜﻴﻟو رد ﺖﻛﺮﺷ هﺮﻛ يﺎﻫ يا ﻦﻳا ﺔﻄﺑار ﻲﻠﻣﺎﻌﺗ ﻪﺑ رﻮﻃ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣﺮﻴﻏ و
زا ﻖﻳﺮﻃ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ةﺮﻴﺠﻧز
ﻦﻴﻣﺄﺗ ﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﻄﺑار راﺮﻗﺮﺑ ﻲﻣ ﻮﺷ د ) ،ﻢﻴﻛ 2009 .(
رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺑﺮﺠﺗ
،يﺮﮕﻳد ﻲـﻏوﺰﻣ ،
ﻢﭼﺎـﻗ و يﺮـﺤﺑ )
2008 ( ﺎـﺑ هدﺎﻔﺘـﺳا زا ﺺﺧﺎـﺷ يﺎـﻫ
ﻪﺑ رﺎﻛ ﻪﺘﻓر رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻟ ، بوار و بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار )
2006 ( رد صﻮـﺼﺧ ﺶﺠﻨـﺳ
تﺎـﻴﻠﻤﻋ
ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺮﻴﺤﻧز ﻦﻴﻣﺄﺗ و ﺎﺑ فﺬﺣ ﺺﺧﺎﺷ ﻖﻳﻮﻌﺗ و ﺮﻴﺧﺄﺗ زا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ دﺎﻌﺑا
،تﺎﻴﻠﻤﻋ ﻪﺑ ﺔﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮـﺛا
تﺎﻴﻠﻤﻋ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺮﻴﺠﻧز ﻦﻴﻣﺄﺗ ﺮﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رد ﺖﻛﺮﺷ لﺎﻌﻓ يﺎﻫ رد
ﻊﻳﺎﻨﺻ ﻒﻠﺘﺨﻣ رﻮـﺸﻛ
ﺲﻧﻮﺗ ﻪﺘﺧادﺮﭘ
.ﺪﻧا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا نﺎﺸﻧ
ﻲﻣ ﺪﻫد ﻪﻛ ﻲﺧﺮﺑ دﺎﻌﺑا تﺎﻴﻠﻤﻋ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺮﻴﺠﻧز ﻦﻴﻣﺄﺗ
ﺮﺛا ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺮﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺪﻧراد . ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ
،لﺎﺜﻣ ﺢﻄﺳ ﻢﻴﻬﺴﺗ تﺎﻋﻼﻃا و
ﺖﻴﻔﻴﻛ نآ ﺮﺛا ﻲﺘﺒﺜﻣ
ﺮﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ لﺎﻤﻋا ﻲﻣ ﻨﻛ ﺪﻨ . ﻂﺑاور ﺎﺑ يﺮﺘﺸﻣ ﺎﻬﻨﺗ ﺮﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﻟﺎﻣ ﺮﺛا ﺖﺒﺜﻣ دراد و ﺖﻛاﺮﺷ
ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺎﺑ
ﻦﻴﻣﺄﺗ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ يﺮﺛا ﺮﺑ دﺎﻌﺑا يدﺮﻜﻠﻤﻋ لﺎﻤﻋا
ﻲـﻤﻧ ﺪـﻨﻛ . زا يﻮـﺳ
،ﺮـﮕﻳد تﺎـﻴﻠﻤﻋ
ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺮﻴﺠﻧز ﻦﻴﻣﺄﺗ ﺮﺛا
،ﻢﻴﻘﺘﺴﻣﺮﻴﻏ زا
ﻖﻳﺮﻃ ﺖﻳﺰﻣ
،ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺮﺑ دﺮـﻜﻠﻤﻋ دراد . ﻪـﺑ ﻪـﻧﻮﮔ يا ﻪـﻛ
ﺢﻄﺳ ﻢﻴﻬﺴﺗ تﺎﻋﻼﻃا ﺮﺑ
نﺎﻣز دورو ﻪﺑ رازﺎﺑ راﺬﮔﺮﺛا ﺖﺳا و رد نﺎﻴﻣ دﺎﻌﺑا ﺖﻳﺰﻣ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺎﻬﻨﺗ نﺎﻣز
دورو ﻪﺑ رازﺎﺑ يﺮﺛا ﺖﺒﺜﻣ ﺮﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﻟﺎﻣ دراد ) ﻲﺨﻴﺷ و ﻲﻨﻴﺴﺣ
، 1391 (.
ﻲﻟ نارﺎﻜﻤﻫ و ﺖﻛﺮﺷ ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ
شور زا ﻲﻳﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ ﺎﺑ ﺎﻫ ﻦﻴﻣﺄـﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ
ﺪﻧراد ار ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ زا ﻲﻳﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ
ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ زا يﺮﺗﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ،
ﻲﻣ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ زا يﺮﺗﻻﺎﺑ دﻮﺷ
. ﺖﻛﺮﺷ ًﺎﻨﻤﺿ شور زا ﻲﻳﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻦﻴﻣﺄـﺗ ةﺮﻴﺠﻧز يﺎﻫ
ﺖﻓﺎﻳ ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﺖﺳد ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ زا ﻲﻳﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ )
،بوار و بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،ﻲﻟ 2006
(.
ﺶﻫوﮋﭘ يرﻮﺷﺎﻋ و يدوﺮﻫﺎﺷ يﺎﻫ )
1392 ( ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺪﻫد يور يﺮﺘـﺸﻣ ﺎـﺑ طﺎـﺒﺗرا ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺗ ﺖﻛﺮﺷ ﻲﺗﺎﻴﻠﻤﻋ ﺄ
ﻪﺑ و ﺖﺳا راﺬﮔﺮﻴﺛ ﻏ رﻮﻃ
ﺮﻴ ار ﻲﻟﺎـﻣ دﺮـﻜﻠﻤﻋ و يﺮﺘﺸﻣ ﺖﻳﺎﺿر ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ
ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﻫد
. ﻪﺘﻓﺎﻳ يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲـﻣ نﺎﺸﻧ ﻦﻴـﺑ ﻪـﻛ ﺪـﻫد
ﻞـﻣاﻮﻋ
ﺮـﻴﺠﻧز يرﺎﺘﺧﺎـﺳ ة
ـﺗ ﺄ ﻦﻴﻣ
) يﺮﺘﺸﻣ
ﻲﻧﺎـﺴﻧا ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ،يدﺮـﺒﻫار ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،يراﺪﻣ
، ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ،شراﺰـﮔ و هداد ﺖـﻴﻔﻴﻛ
ﺗﺄ ﻦﻴﻣ ﺮﻓ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،هﺪﻨﻨﻛ ا
ﻲﺣاﺮﻃ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و ﺪﻨﻳ (
ﻄﺳ و ﻮ ﺖﻛﺮﺷ دﺮﻜﻠﻤﻋ ح ـﻄﺑار
ﺔ رادﺎـﻨﻌﻣ ي دﻮـﺟو
دراد . رﻮﭙﻣﺮﻛ ، ﺶﺨﺑﺎﻔﺻ و ﻲﻔﻳﺮﺷ )
1391 ( ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد
» ﺔﺋارا ﻲﻟﺪﻣ ياﺮﺑ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺮﻴﺛﺄﺗ
ياﺰﺟا دﺮﻜﻳور ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻲﺗاردﺎﺻ
سﺎﺳاﺮﺑ يﮋﺗاﺮﺘـﺳا يﺮـﺒﻫر
ﻪـﻨﻳﺰﻫ رد ﺖﻌﻨـﺻ
ﻲﻧﺎﻛ يﺰﻠﻓﺮﻴﻏ « ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ ﻦﻴﺑ ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ
ﻲﺗاردﺎـﺻ دﺮـﻜﻠﻤﻋ و ﻲﺘﺑﺎـﻗر يﺎـﻫ و ﺖـﺒﺜﻣ ﺔـﻄﺑار
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ .
ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ
ﻞﻜﺷ رد ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد 1
ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ ، )
ﻲﻟ لﺪﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،
بوار و
، 2006 ( ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﻴﺸﻛ ﺮﻳﻮﺼﺗ ﻪﺑ
.
ﺖﻛﺮـﺷ رﺎﺘﺧﺎـﺳ ﺔـﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ يﺪـﻴﻟﻮﺗ يﺎـﻫ
ﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﺳرﺮﺑ و ﺶﻫوﮋﭘ و ﻲﻳوردﻮﺧ تﺎﻌﻄﻗ ﻪﺑ و ﻪﻃﻮﺑﺮ
رﺎﻛ نآ يﺮﻴﮔ و يزﺎﺳوردﻮﺧ ﺖﻌﻨﺻ رد ﺎﻫ
ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ
نآ زا رﻮـﺸﻛ زا جرﺎـﺧ ﺮﮕﻳد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺰﻴﻧ و هﺪﺷ و هﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﻫ
ﻪﺑ لﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺖﺳا هدﺮﻛ بﺎﺨﺘﻧا ار هﺪﻣĤﺘﺳد
.
ﻪﺘـﺴﺑاو ﺮـﻴﻐﺘﻣ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ لﺪﻣ ﻦﻳا رد
،
هﻮﻴﺷ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ
ﻴﻐﺘﻣ ، ﺖﺳا ﻲﺠﻧﺎﻴﻣ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ و ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺮ .
ﻞﻜﺷ 1 . ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ
ﻊﺒﻨﻣ : ،بوار و بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،بﺎﻫﺎﻧﻮﮔار ،ﻲﻟ 2006
ﻪﺋارا ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ لﺪﻣ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﻪﻴﺿﺮﻓ هﺪﺷ
ﻦﻳا يﺎﻫ زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ ﺶﻫوﮋﭘ
:
1 . ﻪﺑ هﻮﻴﺷ يﺮﻴﮔرﺎﻛ دراد ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ
.
2 . ﻪﺑ هﻮﻴﺷ يﺮﻴﮔرﺎﻛ دراد ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا ﺮﺑ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ
.
3 . دراد ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﺖﻛﺮﺷ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ .
4 . ﻪﺑ هﻮﻴﺷ يﺮﻴﮔرﺎﻛ ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ
دﺮـﻜﻠﻤﻋ دﻮـﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻖﻳﺮﻃ زا ﻦﻴﻣﺄﺗ
دراد ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ .
شور ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺶﻫوﮋﭘ
ﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا سﺎﺳا
عﻮﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﻈﻨﻣ زا هداد يروآدﺮـﮔ ﻚـﻳ ﺎـﻫ
ﺶﻫوﮋـﭘ عﻮـﻧ زا و ﻲﻔﻴـﺻﻮﺗ
ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺖﺳا
. ﺖﻛﺮﺷ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ يرﺎﻣآ ﺔﻌﻣﺎﺟ ﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫ
ﻲﻳوردﻮـﺧ تﺎـﻌﻄﻗ ةﺪـﻨﻨﻛ ﺪـﻳﺮﮔ
ﺖﻛﺮﺷ ﺔﺘﻓﺎﻳﺎﻘﺗرا دﻮﺧ يﺎﻫ
ﺪﻧراد ار رﻮﺸﻛ ﻞﻛ رد زﺎﺳور .
ﻪـﻧﻮﻤﻧ بﺎـﺨﺘﻧا ياﺮﺑ ﺖـﻬﺟ يرﺎـﻣآ يﺎـﻫ
شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻃﺎﺒﻨﺘﺳا رﺎﻣآ ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ شور زا ، ﺮﻴﻏ يرادﺮﺑ
هدﺎﻔﺘﺳا سﺮﺘﺳد رد ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا
ﻲﻣ ﻊﻤﺟ ﻞﻣﺎﺷ ﻲﻨﻌﻳ دﻮﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ يﺎﻀﻋا زا تﺎﻋﻼﻃا يروآ
تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا يا
ﻪﺑ نآ سﺮﺘﺳد رد ﻲﮔدﺎﺳ ا
ﺪﻧ ) نارﺎﻜﺳ ، 1388 .(
ﺪـﺷ دروآﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ نﺎﮔرﻮﻣ لوﺪﺟ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ
1 . رازﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ
2 . ﻲﻟﺎﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ 1 . ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺎﻳ ﺖﻤﻴﻗ
2 . ﺖﻴﻔﻴﻛ
3 . ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻞﻳﻮﺤﺗ يﺎﻫ
4 . لﻮﺼﺤﻣ رد يرآﻮﻧ
5 . ﺋارا نﺎﻣز رازﺎﺑ ﻪﺑ ﻪ هﻮﻴﺷ
ةﺮﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ ﺗﺄ
ﻦﻴﻣ
1 . ﺄﺗ ﺎﺑ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻦﻴﻣ
هﺪﻨﻨﻛ
2 . طﺎﺒﺗرا يﺮﺘﺸﻣﺎﺑ
3 . كاﺮﺘﺷا ﻪﺑ ﺢﻄﺳ تﺎﻋﻼﻃا يراﺬﮔ
4 . كاﺮﺘﺷا ﻪﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ تﺎﻋﻼﻃا يراﺬﮔ
5 . ﻖﻳﻮﻌﺗ يزاﺪﻧا
