تحلیلی از مسئولیت مدنی ناشی از عمل مجرمانۀ دیگری در حقوق ایران و فرانسه

(1)

ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ رود ، ة 49 ةرﺎﻤﺷ ، 1

، رﺎﻬﺑ 1398 تﺎﺤﻔﺻ ، 176

- 159

زا ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ ﺔﻧﺎﻣﺮﺠﻣ

يﺮﮕﻳد

ﻪﺴﻧاﺮﻓ و ناﺮﻳا قﻮﻘﺣ رد

نﺎﻴﻧادﺰﻳ ﺎﺿﺮﻴﻠﻋ 

ﻲﺻﻮﺼﺧ قﻮﻘﺣ هوﺮﮔ رﺎﻴﺸﻧاد ﺪﻜﺸﻧاد

نﺎﻬﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﺼﺘﻗا و يرادا مﻮﻠﻋ ة

) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :

7 / 9 / 1395 - ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ :

4 / 11 / 1395 (

هﺪﻴﻜﭼ

ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ قﻮﻘﺣ ﺚﺣﺎﺒﻣ زا ﻲﻜﻳ ،ﻪﺴﻧاﺮﻓ

»

ﻧﺎﻣﺮﺠﻣ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﺔ

يﺮـﮕﻳد «

ﺖﺳا . رد ﻢﺘﺴﻴﺳ يﺎﻫ و ﺖـﺳا يدﺮـﻓ و ﻲﺼـﺨﺷ يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا هﺪﻋﺎﻗ ﻲﻗﻮﻘﺣ

ﺖﺳا ﻲﻔﺘﻨﻣ يﺮﮕﻳد ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ .

ﺎﻣا ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ شﺮﻳﺬﭘ

ﻧﺎﻣﺮﺠﻣ ﻞﻤﻋ ﺔ

رد ﻲﺘﺣ و دراد نﺎﻜﻣا يﺮﮕﻳد ﻢﺘﺴﻴﺳ

ﻳﺎﻫ ﻪﻛ ﻲ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

» يﺮﻔﻴﻛ « ﻞـﻤﻋ زا ﻲـﺷﺎﻧ

ار ﺮﻴﻏ ﻪﺑ رﺎﻛ ﻲﻣ ﺪﻧﺮﺑ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻲﻋﻮﻧ رﻮﻈﻨﻣ ﻊﻗاو رد ،

» ﻲﻧﺪﻣ «

ـﻧﺎﻣﺮﺠﻣ ﻞـﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺔ

يﺮـﮕﻳد

ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻪﻧ ﺖﺳا

» يﺮﻔﻴﻛ

« . ﻦﻳازا ور ﻲﻣ ناﻮﺗ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﺔﻧﺎﻣﺮﺠﻣ

ار يﺮـﮕﻳد

ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ

دﺮﻛ حﺮﻃ ناﺮﻳا ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻢﺘﺴﻴﺳ رد تروﺮﺿ ﻚﻳ .

ﻲﻳﻮﺳ زا ةدﺎﻣ 142 ق . م . ﻦـﻳا ﺐﺒـﺳ ا

ﺪﻬﻋ ﺮﺑ نآ ﻖﻴﻗد يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻞﻴﻤﺤﺗ ﺎﻳآ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﻬﺒﺷ ة

ﻪﻧ ﺎﻳ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ يﺮﮕﻳد .

يﺎﺟ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻪـﺑ ﻪـﻟﺎﻘﻣ ﻦـﻳا رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻟﺎﺧ ناﺮﻳا يﺮﻔﻴﻛ قﻮﻘﺣ و تاﺪﻬﻌﺗ قﻮﻘﺣ تﺎﻴﺑدا رد

ﻮﻴﺷ ة ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻪﺘﺧادﺮﭘ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﺴﻧاﺮﻓ قﻮﻘﺣ ﻚﻤﻛ ﺎﺑ و ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ .

او ژ يﺪﻴﻠﻛ نﺎﮔ

يﺮﮕﻳد

،يﺮﻔﻴﻛ ، ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻲﻧﺪﻣ .

Email:a.yazdanian@ase.ui.ac.ir 

(2)

160

ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ

قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ

، رود ة 49

، ةرﺎﻤﺷ 1

، رﺎﻬﺑ 1398

1 . ﻪﻣﺪﻘﻣ

ﻲﻫﺎﮔ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

ﻪﻜﺳ ﻚﻳ يور ود ،ﻲﻧﺪﻣ و يﺮﻔﻴﻛ ﺪﻧا

ﺪﻧراد ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ يدﺎﻳز طﺎﺒﺗرا و .

ود ﻦـﻳا

تﺪﺣو ﻪﺘﺷﺬﮔ رد ﻪﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﺘﺷاد

ﺪﻨ ﻚﻴﻜﻔﺗ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ زا يﺪﻨﭼ زا ﺲﭘ ، ﺪﺷ

ﺪﻧ . زﺎـﺑ هزوﺮﻣا ﺎﻣا

ﻪﺘﺷر ود ﻦﻳا نﺪﺷ ﻚﻳدﺰﻧ ﮓﻨﻫآ رد

ﻲـﺧﺮﺑ ﻧ مﺎـﻈ يﺎـﻫ

ﻮـﻘﺣ ﻗ شﻮـﮔ ﻪـﺑ ﻲ ﻲـﻣ

ﺪـﺳر . ﻲـﺧﺮﺑ

ﻲﺗارﺎﺒﻋ هﺎﮔ ،ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ قﻮﻘﺣ فوﺮﻌﻣ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﺪﻨﻧﺎﻣ

»

ﻲﺻﻮﺼـﺧ تازﺎﺠﻣ

1« ﺎـﻳ

» ﻪﺒﺷ يﺮﻔﻴﻛ

2« ﻪﺑ ار هدﺮﺑ رﺎﻛ ﺪﻧا

) viney,1988:5

ﻪﻛ(

نﺎﺸﻧ ﺪﻨﻫد ة ﻪﺑ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻞﻳﺎﻤﺗ ﻚﻳدﺰﻧ

يزﺎﺳ

ﺖﺳا ﻪﺘﺷر ود ﻦﻳا ؛

ﻪﺑ هﮋﻳو رد تازﺎﺠﻣ يﺎﻫ ﻳﺮﺟ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻟﺎﻣ قﻮـﻘﺣ و اﺰـﺟ قﻮـﻘﺣ ﻪﺘﺷر ود ،ﻪﻤ

ﻚﻳدﺰﻧ ﻢﻫ ﻪﺑ رﺎﻴﺴﺑ تاﺪﻬﻌﺗ ﻲﻣ

،دﻮﺷ ﺮﮔا اﺮﻳز ﻪﺑ ﻢﻋز يﻮﺴـﻧاﺮﻓ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا

ﻒـﻳﺮﻌﺗ رد ﺪـﻬﻌﺗ

ﻄﺑار ،ﺪﻬﻌﺗ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ﺔ

يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺺﺨﺷ ﺪﻨﭼ ﺎﻳ ود ﻦﻴﺑ ﻲﺼﺨﺷ و ﻲﻟﺎﻣ ،ﻲﻗﻮﻘﺣ

ﻦﻴﻓﺮﻃ زا ﻲﻜﻳ ،نآ ﻲﻣ

ﻧاﻮﺗ

ﻳ رﺎﻛ كﺮﺗ ﺎﻳ رﺎﻛ مﺎﺠﻧا ﻪﺑ راداو ار يﺮﮕﻳد ﺪ

ﻲﻟﺎﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﺎ ﺪﻨﻛ

ﻦﻳا رد ،

ترﻮﺻ

»

ﺪـﻬﻌﺗ ﻲﻟﺎـﻣ ﺖـﻌﻴﺒﻃ

3« هﺰـﻴﻤﻣ

» ﺪـﻬﻌﺗ «

ﺖـﺳا حﺎـﻜﻧ ﺪـﻨﻧﺎﻣ ﻲﻗﻮـﻘﺣ ﻂـﺑاور ﺮـﮕﻳد زا

) Mazeaud,1978:8

،(

رد ﻲﻟو تازﺎﺠﻣ ﻳﺎﻫ

ﻪﻤﻳﺮﺟ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲ

، ﻚـﻳدﺰﻧ تاﺪـﻬﻌﺗ ﻪﺑ تازﺎﺠﻣ ﺖـﺳا

و

ﻪﺑ ﻪﻴﺒﺷ ﻲﺗرﺎﺒﻋ ﻲـﻣ

ددﺮـﮔ

) Viney,1995:121

.(

ﻧﺎﻨﭼ ـﻜ ﻲﻋﻮـﻧ يﺮـﻔﻴﻛ قﻮـﻘﺣ ﺮـﻈﻨﻣ زا ﻪـﻤﻳﺮﺟ ﻪ

ﻣ

ـﻄﺑار ﻲﻨﻌﻳ ﺪﻬﻌﺗ ﻲﻋﻮﻧ تاﺪﻬﻌﺗ قﻮﻘﺣ ﺮﻈﻨﻣ زا و هدﻮﺑ تازﺎﺠ ﺔ

نآ ﻪـﻟﺪﻬﻌﺘﻣ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲـﻨﻳد

مﺮﺠﻣ نآ ﺪﻬﻌﺘﻣ و ﺖﻟود ﻲﻣ

ﺪﺷﺎﺑ

) توﺮﺛ و ﺪﺒﻋ ﻢﻌﻨﻤﻟا ، 1416 ق : 222

،(

نﺎﻤﻫ ﻪـﻧﻮﮔ ﺮـﻈﻨﻣ زا ﻪـﻛ ﻪـﻳد ﻪـﻛ

ﻄﺑار ﺎﻳ ﺪﻬﻌﺗ ﻲﻋﻮﻧ تاﺪﻬﻌﺗ قﻮﻘﺣ ﺮﻈﻨﻣ زا و تازﺎﺠﻣ ﻲﻋﻮﻧ يﺮﻔﻴﻛ قﻮﻘﺣ ﺔ

ﻦﻴﺑ ﻲﻨﻳد نﺎﻳز

هﺪﻳد

ﺎﻛﺎﻄﺧ و ﺖﺳا ر . اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ رد تازﺎﺠﻣ يﺎﻫ ﻲﻧﺪـﻣ و يﺮـﻔﻴﻛ قﻮـﻘﺣ ﻦﻴـﺑ يدﺎـﻳز تﺎﻬﺑﺎﺸﺗ ﻲﻟﺎﻣ

ﻲﻣ ناﻮﺗ

دﺮﻛ رﻮﺼﺗ .

فﺮﺻ ﺮﻈﻧ زا ﻠﺌﺴﻣ ﺔ و ﻲﻧﺪـﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴـﻣ رد كﺮﺘﺸـﻣ ﻞﺋﺎﺴـﻣ زا ﻲـﻜﻳ قﻮـﻓ

،يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻠﺌﺴﻣ

ﺔ رد و هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﻲﻧﺪﻣ قﻮﻘﺣ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

ﺰﻴﻧ يﺮﻔﻴﻛ قﻮﻘﺣ ﻲﻣ

ناﻮﺗ ﺚﺤﺒﻣ ﻪﺑ

» ﺎﺟ ﻳ هﺎﮕ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺷﺎﻧ ﻲ ﻞﻤﻋ زا ﻏ ﻴ ﺮ رد قﻮـﻘﺣ ﻛ ﻴ ﺮـﻔ ي

4«

هرﺎﺷا دﺮﻛ

) Viney,1998:808

.(

ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد ﻪﻠﺌﺴﻣ

ﻪـﺑ يﺰـﻴﭼ ﺎـﻳآ ﻪﻛ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻪﺘﺧادﺮﭘ

مﺎﻧ

»

يﺮﮕﻳد ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ «

ﺖـﻔﮔ ﺪـﻳﺎﺑ ﺎـﻳ دراد دﻮـﺟو نآ ﻖـﻴﻗد يﺎـﻨﻌﻣ ﻪـﺑ

ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﺔﻧﺎﻣﺮﺠﻣ

ـﻳ ًﺎﺗروﺮـﺿ ناﺮﮕﻳد

ﺖـﺳا ﻲﻧﺪـﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴـﻣ ﻚ .

ﺮـﻈﻨﻣ ﻦـﻳا زا

دﻮﺟو نآ ﻖﻴﻗد يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ حﻼﻄﺻا اﺪﻧ

در ﻦـﻳا ناﻮـﺘﺑ ﺪﻳﺎﺷ و

و ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻲﻋﻮﻧ ار ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ عﻮﻧ ﻪﺑ

زا ﻲﻟﺎـﻣ ﺖـﻳﺎﻤﺣ ﻲﻋﻮـﻧ ﻲﺗرﺎﺒﻋ

تارﺎﺴـﺧ ﺖـﺧادﺮﭘ ناﻮـﺗ ﻪﻛ ﺖﺴﻧاد ﻲﻠﻋﺎﻓ نﺎـﻳز

هﺪـﻳد دراﺪـﻧ ار

) Malaurie, Aynes & Stoffel-

Munck ,2004:76

.(

ﻦﻳا حﺮﻃ تروﺮﺿ ﻲﻳﻮﺳ زا ﻪﻠﺌﺴﻣ

سﺎﺴﺣا ﺮﺘﺸﻴﺑ ناﺮﻳا قﻮﻘﺣ رد ﻲﻣ

دﻮـﺷ

،

1. Peine privée

2. Quasi pénal

3. La nature pecuniaire de l’obligation

4. La place de la responsabilité du fait d’autrui en droit pénal

(3)

ﻪﺴﻧاﺮﻓ و ناﺮﻳا قﻮﻘﺣ رد يﺮﮕﻳد ﺔﻧﺎﻣﺮﺠﻣ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ زا ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ

161

ﺒـﺷ ،يﺮﻔﻴﻛ تارﺮﻘﻣ رد ﺮﻴﺧا تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎﺑ ناﺮﻳا قﻮﻘﺣ رد اﺮﻳز ﻬ

ﻪ ا ﻦـﻫذ ﻪـﺑ ي ﻲـﻣ

ﺪـﺳر ﺎـﻳآ ﻪـﻛ

ﻲﻣ ناﻮﺗ

ﻪﻧ ﺎﻳ دﺎﻬﻧ يﺮﮕﻳد شود ﺮﺑ ار يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ .

تارﺎﺒﻋ ةدﺎﻣ 142 ق . م . وﺪﺣ ﺎﺗ ا ﻳﺎﻣ يد ﺔ

ﺖﺳا ﺪﻳدﺮﺗ ﻦﻳا .

سﺎﺳاﺮﺑ ةدﺎﻣ 142 ق . م . ا :

» ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ يﺮـﻔﻴﻛ ﻪـﺑ رد ﺎـﻬﻨﺗ يﺮـﮕﻳد رﺎـﺘﻓر ﺖـﻠﻋ

ﺺﺨﺷ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺖﺑﺎﺛ ﻲﺗرﻮﺻ ﻪﺑ

رﻮﻃ

ـﺠﻴﺘﻧ ﻪـﺑ ﻪﻄﺑار رد ﺎﻳ ﺪﺷﺎﺑ يﺮﮕﻳد لﺎﻤﻋا لﻮﺌﺴﻣ ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ﺔ

ﺐﻜﺗﺮﻣ يﺮﮕﻳد ﻲﺑﺎﻜﺗرا رﺎﺘﻓر ﺼﻘﺗ

ﻴ ﺮ دﻮﺷ

« . ﻟﺎﺣرد ﻲ ﻪﻛ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر ﻲﻨﻌﻣ ﻪﺑ يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

ﻖﻴﻗد

ﺪﻬﻋ ﺮﺑ ﻂﻘﻓ نآ ة

مﺮﺠﻣ ﺖﺳا ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻟﺎﻣ تارﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ ﻂﻘﻓ و ﺔـﻧﺎﻣﺮﺠﻣ

مﺮـﺠﻣ

ﺪﻬﻋ ﺮﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ة

ﻞﻴﻤﺤﺗ ناﺮﮕﻳد ﻮﺷ

د . اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ ﻪﺑ ﺎﺟ ي زا ﻦﺨﺳ

» ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ زا ﻲـﺷﺎﻧ يﺮﻔﻴﻛ

يﺮﮕﻳد ﻞﻤﻋ «

ﻲﻣ ناﻮﺗ ترﺎﺒﻋ

» ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻞﻌﻓ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ ﺔﻧﺎﻣﺮﺠﻣ

يﺮﮕﻳد

1« ار ﻪﺑ رﺎﻛ ﻪـﻛ دﺮﺑ

رد ﺖﻤﺴﻗ يﺎﻫ ﺑ ﺪﻌﺑ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻪﺘﺧادﺮﭘ نآ ﻪ .

2 . يﺮﮕﻳد ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻦﻳﻮﻧ ﺎﺗ ﻦﻬﻛ قﻮﻘﺣ زا

2 . 1 . يﺮﮕﻳد ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ دﻮﺟو

ﻞﻌﻓ ،ﻪﺘﺷﺬﮔ رد ﺔﻧﺎﻣﺮﺠﻣ

ﻞﻌﻓ ﺮﻔﻧ ﻚﻳ ﺔﻧﺎﻣﺮﺠﻣ

ﻲﻘﻠﺗ ناﺮﮕﻳد ﻲﻣ

ﺪﺷ

) Responsabilité

individuelle & Garanties collectives, 1998:26

.(

ﻞﻤﻋ ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ

ﻪﻠﻴﺒﻗ ﺎﻳ هداﻮﻧﺎﺧ داﺮﻓا زا ﻲﻜﻳ ار

ﺐﻜﺗﺮﻣ ﻲﻣ ﺪﺷ ار نآ ناوﺎﺗ ﺎﻣا ، ﻤﻫ

ﺔ ﻪﻠﻴﺒﻗ ﺎﻳ هداﻮﻧﺎﺧ داﺮﻓا ﻲﻣ

ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ . اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

ﻲﻋﻮﻧ

» ﻲﻌﻤﺟ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ «

دﻮﺑ

Colin, Maistre du chambon, 1999 :5)

.(

ﻲﻨﻌﻳ نارود ﻦﻳا رد

» مﺎﻘﺘﻧا

ﻲﺻﻮﺼﺧ

2« رﺎﺛآ ﺔﻧﺎﻣﺮﺠﻣ ﻞﻤﺤﺗ ﻊﻤﺟ ار ﺮﻔﻧ ﻚﻳ ﻣ

ﻲ دﺮﻛ

) يﺮﻫﺎﺑ و رواد ، 1380 : 65

؛ ﺪﻤﺘﻌﻣ

، 1351

، ج 1 :

11

؛ يﺪﻴﻟو

، 1378 ، ج 1 : 197

؛

،ﻲﺗﺎﻴﺒﻣﺎﺷ 1375

، ج 1 : 149

و(

ﻪﺑ ﺮﻔﻧ ﻚﻳ ﻞﻌﻓ نﺎﻳز

هﺪﻳد ﻲﻌﻤﺟ زا مﺎﻘﺘﻧا ﻖﺣ

ار ﻲﻣ ﺪﻴﺸﺨﺑ

) Deroussin, 2007: 643

دﻮﺑ ﻲﻌﻤﺟ ﻲﻧﺪﻣ و يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ و (

) Cardascia,1998:1; Viney, 1995:120

.(

2.2 . يﺮﮕﻳد ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ نﺪﺷ ﺖﺴﺳ

ﺶﻳاﺪﻴﭘ ﺎﺑ ﺖﻟود

ﺎﻫ رﻮﻬﻇ و ﺪﻋﺎﻗ ة يﺮﮕﻳد ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ،دﻮﻬﻳ ﻦﻳد رد صﺎﺼﻗ

ًﺎﺒﻳﺮﻘﺗ ﺪﺷ ﻮﺤﻣ

) Responsabilité individuelle,Garanties collectives, 1998:26

.(

ﺎﺗ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ

ﻲﻄﺳو نوﺮﻗ

» ﻲﻌﻤﺟ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

3« ﺲﭙﺳ و هدﻮﺑ

» ﻞﺻا ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ندﻮﺑ ﻲﺼﺨﺷ

4« ﻪﺑ ﻢﺘﺴﻴﺳ يﺎﻫ

ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ هار ﻲﻗﻮﻘﺣ

) Viney, 1995:12

.(

ﺪﺷ ﻚﻴﻜﻔﺗ ﻲﻧﺪﻣ و يﺮﻔﻴﻛ قﻮﻘﺣ ﻦﻴﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

) Viney, 1995:13

رد و(

ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ،ﻲﻧﺪﻣ قﻮﻘﺣ

ﻪﺑ رﻮﻃ

،ﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﻲﻳﺎﻨﺜﺘﺳا

ﺖﺧر يﺮﻔﻴﻛ قﻮﻘﺣ زا ﺎﻣا ﺖﺴﺑﺮﺑ

.

1. Responsabilité civile du fait pénal d'autrui

2. Le vengeance privé 3. La responsabilité collective

4. Le principe de responsabilité individuelle.

(4)

162

، رود ة 49

، ةرﺎﻤﺷ 1

، رﺎﻬﺑ 1398

2 . 3 . يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ندﻮﺑ ﻲﺼﺨﺷ ﻞﺻا

د

ﻢﺸﭼ ﻪﺑ ندﻮﺑ ﻲﺼﺨﺷ ﻞﺻا ﻲﺑارﻮﻤﺣ نﻮﻧﺎﻗ ر

ﻲﻣ درﻮﺧ

) ﮓﻨﻴﻛ

، 1383 : 46 ﺪﻌﺑ ﻪﺑ

،(

ﺎﻣا

ﻞﺻا ﻦﻳا

ﻪﺑ رﻮﻃ ﺖﺳا هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﻪﺴﻧاﺮﻓ بﻼﻘﻧا ﺎﺑ ﻲﻤﺳر

) Radé, 2005:6

.(

ناﺮﻳا قﻮﻘﺣ رد ﻞﺻا ﻖﺒﻃ

) نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ ، 1386

، ج 1 : 534

؛ ﻲﻳﺎﻔﺻ و ﻲﻤﻴﺣر ، 1392 : 314

ﻲﻣﻼﺳا قﻮﻘﺣ رد و ( )

ﻲﻀﺗﺮﻣ ﻒﻳﺮﺷ ،

1405 ،ق ج 2 : 189

؛

ﻲﻠﺣ

، 1387 ، ج 1 : 407

ﻪﺴﻧاﺮﻓ قﻮﻘﺣ رد و ( )

Starck. Roland & Boyer, 1996:372; Lecourt, 2008:

202

يﺮﮕﻳد ﻪﻧ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻞﻴﻤﺤﺗ ﻞﻌﻓ ﻞﻋﺎﻓ شود ﺮﺑ ﻂﻘﻓ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ( )

داﺪﻘﻣ ﻞﺿﺎﻓ ، 1404 ق

، ج 4 :

475

؛ دﺎﻣاد ﻖﻘﺤﻣ ، 1379 ج ، 4 : 163

.(

ﺰﻴﻧ ناﺮﻳا قﻮﻘﺣ رد سﺎﺳاﺮﺑ

ةدﺎﻣ 141 ق . م . ا :

» ﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﺖ يﺮﻔﻴﻛ

ﺖﺳا ﻲﺼﺨﺷ

«.

ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ ﺮﻈﻧ زا ﻲﻣ

ناﻮﺗ ﻪﻛ ﺖﻔﮔ ضﺮﻓ ،ﻲﻧﺪﻣ قﻮﻘﺣ رد ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ

ﺖﺳا رﻮﺼﺘﻣ يﺮﻣا ،ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا .

ﺴﻣ رﻮﺼﺗ ،تازﺎﺠﻣ ﻲﻬﻴﺒﻨﺗ ﻊﺒﻃ ،يﺮﻔﻴﻛ قﻮﻘﺣ رد ﺎﻣا ﺌ

ﺖﻴﻟﻮ

نﺎﺸﻧ ﺪﻴﻌﺑ رﺎﻴﺴﺑ اﺪﺘﺑا رد ار ﺮﻴﻏ ﻞﻌﻓ زا ﻲﺷﺎﻧ يﺮﻔﻴﻛ ﻲﻣ

ﺪﻫد ﺖﺳا ﻦﻴﻤﻫ ﺰﻴﻧ ﻖﺣ ؛

، ﻪﻧﻮﮕﭼ اﺮﻳز

ﻲﻣ ناﻮﺗ ﻞﻌﻓ ﺖﺑﺎﺑ ار ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺔﻧﺎﻣﺮﺠﻣ

د ﻳ ﺮﮕ ي تازﺎﺠﻣ ﺮﻛ

د . دﻮﺟو ﺎﺑ ﻦﻳا ﺪﻨﺒﻳﺮﻓ حﻼﻄﺻا ة

ﻢﺸﭼ ﻪﺑ ﻲﻗﻮﻘﺣ تﺎﻴﺑدا رد يﺮﮕﻳد ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻲﻣ

درﻮﺧ .

2 . 4 . ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻳﺎﻨﺜﺘﺳا يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

سﺎﺳاﺮﺑ ﻚﻳ ﺪﻴﻘﻋ ة ،ﻲﺘﻨﺳ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

دراد حﺮﻃ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ،ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ

، ﻲﻟو قﻮﻘﺣ رد

ﺪﻋﺎﻗ ،يﺮﻔﻴﻛ ة

ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﺮﺻﺎﻌﻣ نﺎﻣز رد ﺎﻣا ،دراﺪﻧ دﻮﺟو ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻳور

ﺔ ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﻲﻳﺎﻀﻗ

هداد نﺎﺸﻧ ﻲﺗﺎﻋاﺪﺑا

) (Lassalle. 1993: 19

ﻲـﺷﺎﻧ يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ حﻼﻄﺻا ﺰﻴﻧ ناﺮﻳا قﻮﻘﺣ رد و

ﻖﺒﻃ و هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ،ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ةدﺎﻣ

142 ق . م . ا :

» ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻛ ﻴ ﺮﻔ ي ﻪﺑ يﺮﮕﻳد رﺎﺘﻓر ﺖﻠﻋ رد ﺎﻬﻨﺗ

ﺺﺨﺷ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺖﺑﺎﺛ ﻲﺗرﻮﺻ ﻪﺑ

رﻮﻃ ﻪﻄﺑار رد ﺎﻳ ﺪﺷﺎﺑ يﺮﮕﻳد لﺎﻤﻋا لﻮﺌﺴﻣ ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ـﺑ

ﺎ ـﺠﻴﺘﻧ ﺔ

ﺐﻜﺗﺮﻣ يﺮﮕﻳد ﻲﺑﺎﻜﺗرا رﺎﺘﻓر ﺼﻘﺗ

ﻴ ﺮ دﻮﺷ

« . ﻲﻠﻋ ﻢﻜﺣ ﻢﻏر ةدﺎﻣ

رﻮﺑﺰﻣ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر ﻧ ﻲﻤ ناﻮـﺗ

ﺪﻬﻋ ﺮﺑ قﻼﺷ ﺎﻳ ﺲﺒﺣ ﺪﻨﻧﺎﻣ نآ ﻖﻴﻗد ﻲﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﺮﻔﻴﻛ ﻞﻴﻤﺤﺗ زا ﻲﻗاﺪﺼﻣ ة

رد يﺮـﮕﻳد مﺎـﻈﻧ

يﺎـﻫ

ﻮﻘﺣ ﺖﻓﺎﻳ ﻲﻗ . ﺎـﻳ لﺎـﻣ ﺖﺧادﺮﭘ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺖﺳا رﻮﺼﺗ ﻞﺑﺎﻗ دراﻮﻣ ﻦﻳا رد ﻪﭽﻧآ

ﻪﺑ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ترﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ ﻲﺗرﺎﺒﻋ ﺔﻧﺎﻣﺮﺠﻣ

ﻞﻴﻤﺤﺗ مﺮﺠﻣ زا ﺮﻴﻏ ﻲﺼﺨﺷ ﺮﺑ يﺮﮕﻳد ﻮـﺷ

د

ﺖﺳا ﻪﻤﻳﺮﺟ ﺎﻳ ﻪﻳد ﺐﻟﺎﻗ رد لﻮﭘ ﻲﻐﻠﺒﻣ ﺖﺧادﺮﭘ ﻪﻛ .

2 . 5 . ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ قﻮﻘﺣ ﺮﻈﻨﻣ زا ﻪﻤﻳﺮﺟ و ﻪﻳد حﺮﻃ

ﺮﻈﻨﻣ زا

ﺖﺳا تازﺎﺠﻣ ود ﺮﻫ ﻪﻤﻳﺮﺟ و ﻪﻳد تازﺎﺠﻣ نﻮﻧﺎﻗ .

ﺎﻣا ﻪﺑ ﺐﺒﺳ ود ﺮـﻫ ﺎـﻬﻧآ ﻲﻟﺎـﻣ ﻊـﺒﻃ

ﻲﻣ ﻧاﻮﺗ ﻦﻳد ﺎﻳ ﺪﻬﻌﺗ ﻲﻋﻮﻧ ﺪ ﺑ

ﻪ بﺎﺴﺣ ﺪﻳآ . ﺘﻜﻧ ﺔ ﻗﺎﺑ ﻲ هﺪﻧﺎﻣ ﻪﻜﻨﻳا ياراد ود ﺮﻫ ﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ

ي ﻲﻬﻴﺒﻨﺗ

ﺖﺳا ﻲﻧاﺮﺒﺟ و .

ﻪﻳد ﻲﻣ ﻧاﻮﺗ ﻠﻴﺳو ﺪ ﺔ

ﻣﺮﺠﻣ بﺎﻋرا ﺎ

و هدﻮﺑ ن ﺒﻨﺟ ﺔ

ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻪﻧاﺮﻴﮕﺸﻴﭘ .

ﻦﻴﻋ رد

لﺎﺣ تارﺎﺴﺧ ﻪﻛ نﺎﻳز

هﺪﻳد ناﺮﺒﺟ ار ﻲﻣ

دزﺎﺳ . ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻛ ﻪ

ـﻄﺑار ﻪـﻳد ﺐﺟﻮﺘﺴﻣ مﺮﺟ ﻖﻘﺤﺗ ﺎﺑ ﺔ

(5)

163

ﻦﻴﺑ ﻲﺼﺨﺷ و ﻲﻟﺎﻣ نﺎﻳز

هﺪﻳد دﺎﺠﻳا مﺮﺠﻣ و ﻲﻣ

ﻮﺷ د و نﺎﻳز هﺪﻳد ﻪﺛرو ﺎﻳ ﻲﻣ ﻧاﻮﺗ ﻪـﺑ ار ﻞـﻋﺎﻓ ﺪﻨ

ﺪﻧزﺎﺳ راداو ﺖﺧادﺮﭘ .

ﺒﻨﺟ زا ﻪﺘﺷﺬﮔ ﺰﻴﻧ ﻪﻤﻳﺮﺟ رد ﺔ

بﺎﻋرا ﻲﻣ ناﻮﺗ ﺒﻨﺟ ﺔ ﺮـﻈﻧ رد ﺰـﻴﻧ ﻲـﻧاﺮﺒﺟ

ﺖﻓﺮﮔ

، ز ﺖـﻟود و هﺪـﺷ ترﺎﺴـﺧ ﻞـﻤﺤﺘﻣ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﻊﻗاو رد ﻪﻤﻳﺮﺟ ﺐﺟﻮﺘﺴﻣ مﺮﺟ عﻮﻗو ﺎﺑ اﺮﻳ

ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ة ﺮـﺑ رﺮـﺿ ناﺮـﺒﺟ ﻲﻋﻮﻧ و ﻲﻣﻮﻤﻋ مﺎﻴﺘﻟا ﺖﻬﺟ رد ار ﻪﻤﻳﺮﺟ زا ﻎﻠﺒﻣ ﻦﻳا ﻪﻌﻣﺎﺟ

ﺮﻜﻴﭘ ة ﺖﻓﺎﻳرد ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻣ

ﻲ دراد

1. ﻄﺑار ﺖﻟود و مﺮﺠﻣ ﻦﻴﺑ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد ﺔ

ـﻄﺑار ﺎـﻳ ﺪﻬﻌﺗ ﺔ

دﺎـﺠﻳا ﻲـﻨﻳد

ﻲﻣ ﻮﺷ د ﺖﻟود ﻪﻛ ﻲﻣ

اﻮﺗ ﻧ

ﺪـﻨﻛ ﺖﺧادﺮﭘ ﻪﺑ راداو ار مﺮﺠﻣ ﺪ .

ﺮـﮕﻳد يﻮـﺳ زا

، دوﺪـﺤﻣ يﺎـﻫزﺮﻣ

هزوﺮﻣا و ﻪﺘﺨﻳر ﻢﻫ رد ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

» طﺎﻴﺘﺣا ﻞﺻا «

ﻮﻗ ﺮﺑ ة ﻲﺻﻮﺼـﺧ ناﺪﻧوﺮﻬـﺷ و ﻪـﻤﻛﺎﺣ

ﻒﻴﻠﻜﺗ ﺮﻛ هد تارﺎﺴـﺧ عﻮﻗو زا ﺎﺗ ﭘ

ـﻴ ﮕﺸ ﻴ ﺮ ي ﺪـﻨﻨﻛ

(Viney, 2007:1542)

. قﻮـﻘﺣ رد ﻪـﺠﻴﺘﻧ رد

دﺮﻛرﺎﻛ و ﻪﻔﻴﻇو زا ﻪﺘﺷﺬﮔ ،ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ اﺮﺒﺟ

ن ﺪﻨﻨﻛ ة ترﺎﺴﺧ 2

ﻔﻴﻇو زا ﺪﻳﺎﺑ ﺔ

دﺮﺑ مﺎﻧ يﺮﮕﻳد

ترﺎﺴـﺧ زا يﺮﻴﮕﺸـﻴﭘ دﺮﻛرﺎﻛ و ﻪﻔﻴﻇو نآ و

ﺖـﺳا 3

) Poumaréde, 2011:434

ﻪﺑﺎﺸـﺗ ﻦـﻳا ﻪـﻛ(

ﻚﻳدﺰﻧ ﻢﺋاﺮﺟ زا ﻲﺧﺮﺑ درﻮﻣ رد ار يﺮﻔﻴﻛ و ﻲﻧﺪﻣ قﻮﻘﺣ ،ﻒﻳﺎﻇو ﻲﻣ

دزﺎﺳ .

3 . ﻢﺋاﺮﺟ زا ﻲﺷﺎﻧ تارﺎﺴﺧ

ًﻻﻮﺻا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻧﺪﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ و رﺎﺛآ ياراد هﺎﮔ ﻢﺋاﺮﺟ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ رﺎﺑ مﺮﺠﻣ شود ﺮﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻳا

. ﺎﻣا

ار يدراﻮﻣ نﻮﻧﺎﻗ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺶﻴﭘ

ﻲﻨﻴﺑ ﻞﻤﻋ ﻚﻳ ﻲﻧﺪﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ ﺔﻧﺎﻣﺮﺠﻣ

ﺪﻧاﻮﺘﺑ شود ﺮﺑ

ﻪﻛ دﺮﻴﮔ راﺮﻗ ناﺮﮕﻳد ﻪﺑ

ﻢﻋز ﺖﺳا رﻮﺼﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻲﻠﻛ ﺖﻟﺎﺣ ود يﻮﺴﻧاﺮﻓ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ :

يدراﻮﻣ رد

ًﺎﻌﻗاو ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ

» ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ « ﺷﺎﺑ تارﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ ﻪﺑ ﺮﺘﻬﺑ ﻪﻛ دراد دﻮﺟو ﺰﻴﻧ يدراﻮﻣ و ﺪ

ﻲﻋﻮﻧ ار ﺎﻬﻧآ ﺖﺳا

» ﻦﻴﻤﻀﺗ «

،ﺪﻴﻣﺎﻧ ﺪﻨﭼﺮﻫ

ناﺮﺒﺟ تارﺎﺴﺧ ﺰﻴﻧ دراﻮﻣ ﻦﻳا رد

ﻲﻣ

،دﻮﺷ ﺪﻨﻧﺎﻣ

ﺎﻳ ﻪﻤﻴﺑ قوﺪﻨﺻ يﺎﻫ تارﺎﺴﺧ ﻦﻴﻣﺄﺗ

(Lassalle, 1993: 19)4

.

3 . 1 . لوا : ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻲﻧﺪﻣ

ﻲﺷﺎﻧ زا ﻞﻤﻋ ﺔﻧﺎﻣﺮﺠﻣ ﺮﻴﻏ

ﻞﺻا ﻲﺼﺨﺷ لﻮﻓا ﻪﺑ ور ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ندﻮﺑ هدﻮﺑ

و ﻠﺌﺴﻣ ﺔ

» يدﺮﻓ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ لاوز

5« رد

ﺘﻛ ﺎ ب يﺎﻫ ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ قﻮﻘﺣ ﻢﺸﭼ ﻪﺑ ﻪﺴﻧاﺮﻓ

ﻲﻣ درﻮﺧ

Delebecque, Jerome pansier,)

2008:7

.(

ﻔﺴﻠﻓ ﺔ ﺖﺴﺟ يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻴﻌﻗاو ﻚﻳ رد ﺪﻳﺎﺑ ار لﻮﺤﺗ ﻦﻳا و

ﻮﺟ دﺮﻛ ﻪﻛ

1 . ﻲﻣ ﻞﻤﺤﺗ مﺮﺠﻣ زا ﺮﻴﻏ يﺮﮕﻳد صﺎﺨﺷا هﺎﮔ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻪﻤﻳﺮﺟ ندﻮﺑ ﻲﻧﺪﻣ ﺺﻳﺎﺼﺧ زا ﺪﻨﻨﻛ

. ﺑ ياﺮ ﻪﺑ ﻒﻟا ﺮﮔا لﺎﺜﻣ

ﻪﻤﻳﺮﺟ ﺖﺧادﺮﭘ دزادﺮﭙﺑ ار ﻎﻠﺒﻣ ﻦﻳا يو رداﺮﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ دﻮﺷ مﻮﻜﺤﻣ يا

. ﻲﻟﺎﺣرد ﻲﺷﺎﻧ نآ ﻖﻴﻗد ﻲﻨﻌﻣ ﻪﺑ تازﺎﺠﻣ ﻞﻤﺤﺗ ﻪﻛ

د ﻞﻤﻋ زا ﻦﻜﻤﻣ ناﺮﮕﻳ ﺖﺴﻴﻧ

. 2. La fonction réparatrice

3. La fonction préventive

4 . ﻢﻴﺴﻘﺗ ﺖﺴﻴﻧ هﺪﻳﺎﻓ زا ﻲﻟﺎﺧ ،قﻮﻓ يﺪﻨﺑ

، ﺒﻨﺟ ﻂﻘﻓ ﺺﺨﺷ ﻪﻛ يدراﻮﻣ رد ،نﺎﻧاﺪﻗﻮﻘﺣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ اﺮﻳز ﺔ

ًﻻﻮﺻا ،دراد ﻦﻴﻤﻀﺗ ﺲﭘ

ﻲﻣ تارﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ زا ﻪﻌﺟاﺮﻣ رﺎﺒﻧﺎﻳز ﻞﻌﻓ ﻞﻋﺎﻓ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ

ﻨﻛ ﺪ . 5. Déclin de la responsabilité individuelle

(6)

164

، رود ة 49

، ةرﺎﻤﺷ 1

، رﺎﻬﺑ 1398

اﺪﻧوﺮﻬﺷ يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﻟﺎﻣ ﺖﻴﻓﺮﻇ زا ﺮﺗاﺮﻓ هﺎﮔ ترﺎﺴﺧ ﻚﻳ ناﺮﺒﺟ هزوﺮﻣا ًﻼﻤﻋ ﻞﻋﺎﻓ و ﺖﺳا ن

دراﺪﻧ ار ناﺮﺒﺟ رﺎﺑ ﻞﻤﺤﺗ رد يدﺎﺼﺘﻗا ناﻮﺗ

) ﻲﻨﻳدﺎﺑ ، 1384 : 352

.(

ﻔﺴﻠﻓ يﺎﺘﺳار رد ﺔ

يدراﻮﻣ رد قﻮﻓ

ﺪﻬﻋ ﺮﺑ مﺮﺟ زا ﻲﺷﺎﻧ تارﺎﺴﺧ ة

راﺮﻗ مﺮﺠﻣ زا ﺮﻴﻏ يﺮﮕﻳد ﺺﺨﺷ ﻲﻣ

دﺮﻴﮔ .

ﻲﺧﺮﺑ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ

شود ﻪﺑ ار ﻢﺋاﺮﺟ زا ﻲﺷﺎﻧ تارﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ رﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﺜﻟﺎﺛ صﺎﺨﺷا ،نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻲﻣ

ﻛ ﺪﻨﺸ ثارو ﺎﻳ

مﺮﺠﻣ ا لﻮﺌﺴﻣ ﻲﻧﺪﻣ ﺮﻈﻧ زا ﻪﻛ يﺮﮕﻳد صﺎﺨﺷا ﺎﻳ ﺪﻧ ﺪﻨﺘﺴﻫ

.

3 . 1.1 . لوا ﺖﻟﺎﺣ :

مﺮﺠﻣ ثارو ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

ﻲـﻨﻳد ﻚـﻳ ﺎﻳ ﻲﻟﺎﻣ ﺪﻬﻌﺗ ﻚﻳ ،ﻢﺋاﺮﺟ زا ﻲﺷﺎﻧ تارﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ ﺪﻬﻌﺗ مﺮﺠﻣ گﺮﻣ ﺎﺑ ﻲﺧﺮﺑ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻲﻣ ﻖﻠﻌﺗ ﻪﻛﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا دﺮﻴﮔ

(Lassalle, 1993: 19)

. ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺮﺘﻛد ﻳ ﻦ و ور ـﻳ ﺔ ﺎﻀـﻗ ﻲﻳ ﻪﺴـﻧاﺮﻓ

ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﺮﺟ

ﻳ ﻪﻤ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ

» ﺪﻬﻌﺗ ﻟﺎﻣ ﻲ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﻪﻛﺮﺗ

1« ﺖـﺧادﺮﭘ ﻞـﺑﺎﻗ ﻲﻓﻮـﺘﻣ مﺮﺠﻣ لاﻮﻣا زا

ﺖﺳا

) Garpaud,1921: 381

. (

ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر ﻲﺗﺎـﻬﺟ زا ناﺮـﻳا قﻮـﻘﺣ رد ﻲـﻠﻴﻠﺤﺗ ﻦﻴﻨﭼ شﺮﻳﺬﭘ

ﻣذ نﺪﺷ رﺎﺑ ﻲﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﺮﻣا ﻦﻳا و هدﻮﺑ ﻦﻜﻤﻣ ﺔ

ﺖﺴﻴﻧ ثارو .

ـﻨﻧﺎﻣ ﻢﺋاﺮـﺟ زا ﻲﺷﺎﻧ تاﺪﻬﻌﺗ ﻪﻜﻠﺑ ﺪ

ﻪﺑ يﺮﮕﻳد ﻲﻟﺎﻣ ﺪﻬﻌﺗ ﺮﻫ

» ﻛﺮﺗ ﺔ ﺖﻴﻣ « ﻖﻠﻌﺗ ﻲﻣ دﺮﻴﮔ ﻪﻧ ، ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ

» ثارو ﻪﻣذ «

ددﺮـﮔ ﻞـﻴﻤﺤﺗ .

زا

ةدﺎﻣ 868 ق . م ﻲﻣ ناﻮﺗ طﺎﺒﻨﺘﺳا ﺮﻛ د ﻖﻠﻌﺗ ﻪﻛﺮﺗ ﻪﺑ نﻮﻳد ﻪﻛ ﻲﻣ

دﺮﻴﮔ ﻣذ ﻪﺑ ﻪﻧ ﺔ ثارو .

3 . 1 . 2 . مود ﺖﻟﺎﺣ :

ثراو ﺮﻴﻏ صﺎﺨﺷا ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ يﺮﮕﻳد صﺎﺨﺷا ،ثارو زا ﺮﻴﻏ ،ﻲﺧﺮﺑ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺪـﻧراد هﺪـﻬﻋ ﺮﺑ ار ناﺮﮕﻳد ﻢﺋاﺮﺟ ﺞﻳﺎﺘﻧ

.

3 . 1 . 2 . 1 . ﻲﺘﻨﺳ قﻮﻘﺣ

صﺎﺨﺷا درﻮﻣ رد ﺘﺳد

ﺔ ﻪﻛ لوا ﻪﺑ ترﻮﺻ هﺪـﻬﻋ ﺮﺑ ار ناﺮﮕﻳد ﻢﺋاﺮﺟ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﺘﻨﺳ

ﺪﻧراد

، ﻲﻣ ناﻮﺗ يﺎﻫﺪﻨﺑ ﻪﺑ 4

ﺎﺗ 6 ةدﺎﻣ 1242 ق . م . هرﺎﺷا ف ﺮﻛ د داﻮـﻣ ناﺮﻳا قﻮﻘﺣ رد و 7

و 12

ق . ﺑ م هرﺎﺷا درﻮﻣ ﻦﻳا ﻪ ﺮﻛ

هد ﺖﺳا . يأر روﺪﺻ ﺎﺑ ﺎﻣا

» ﻚﻴﻠﺑ « رد 1991

ﺪﻋﺎﻗ دﺎﺠﻳا و ة

ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ ﻢﺸﭼ

زاﺪﻧا ﻪﻛ ﺪﺷ زﺎﺑ يﺪﻳﺪﺟ ﻲﻤﻧ

ﺪﻧاﻮﺗ حﺮﻃ ﺮﺑ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ

ﻲـﺑ يﺮـﻔﻴﻛ قﻮـﻘﺣ رد ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﺪـﺷﺎﺑ ﺮﻴﺛﺄـﺗ

. ﻪـﻛ ﻲـﺻﺎﺨﺷا درﻮـﻣ رد

ﻪﺑ ترﻮﺻ

ﺴﻣ ﻲﺘﻨﺳ لﻮﺌ ا ﺪﻧ

، ﻲﻣ ناﻮﺗ يﺎﻫﺪـﻨﺑ ﻖﺒﻃ ﻪﻛ دﺮﻛ هرﺎﺷا ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ 4

ﺎـﺗ 6 ةدﺎـﻣ 1242

لﻮﺌﺴـﻣ نارﺎﻛدﺎﺘﺳا و ناﺮﮕﺘﻌﻨﺻ و ﺮﮔرﺎﻛ ﻞﻤﻋ لﻮﺌﺴﻣ ﺎﻣﺮﻓرﺎﻛ و نﺎﻛدﻮﻛ لﺎﻤﻋا لﻮﺌﺴﻣ ﻦﻳﺪﻟاو ﻞﻤﻋ لﻮﺌﺴﻣ رﺎﮔزﻮﻣآ و نادﺮﮔﺎﺷ ﻞﻤﻋ ﺶﻧاد

دﻮﺧ نازﻮﻣآ ﺘﺴﻫ

ﺪﻨ . لﺎﺣ ﻲﺗرﻮﺻرد ﻪﻛ ﻞﻌﻓ رﺎﺒﻧﺎﻳز

ﻌﺑﺎﺗ و نﺎﻛدﻮﻛ ﺎ

ﺮﮔﺎﺷ و ن ﺰﻴﻧ يﺮﻔﻴﻛ ﻒﻠﺨﺗ ﻲﻋﻮﻧ ناد ﻪﺑ

بﺎﺴﺣ ،ﺪﻳآ ﻲﻣ ناﻮﺗ ﻲﻧﺪـﻣ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﺖﻔﮔ

1. Obligation pecuniaire à la charge du patrimoine

(7)

165

ﻲﻨﻌﻳ تﺎﻔﻠﺨﺗ ﻦﻳا ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

ﻼﻋﺎـﻓ زا ﺮﻴﻏ ﻲﺻﺎﺨﺷا هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ﻲﻧﺪﻣ ﺮـﺑ و ﻪـﺘﻓﺮﮔ راﺮـﻗ ن

ﺪـﻬﻋ ة

دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ رﺎﻛدﺎﺘﺳا ﺎﻳ عﻮﺒﺘﻣ ﺎﻳ ﻦﻳﺪﻟاو

. ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر رد ناﺮـﻳا قﻮﻘﺣ رد

ﺰﻴﻧ درﻮﻣ ﻦﻳا ﻲﻤﻧ

ناﻮﺗ ﻚﻳ ﻗ ﺪﻋﺎ ة و داد ﻪﺋارا ﻲﻠﻛ ﺐﺴﺣﺮﺑ

ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ار درﻮﻣ ﺮﻫ ﻢﻜﺣ ﺪﻳﺎﺑ درﻮﻣ

دﺮﻛ نﺎﻴﺑ

، نﺎﮕﻧاﻮﻳد و نﺎﻛدﻮﻛ رﺎﺒﻧﺎﻳز لﺎﻤﻋا ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ ﺮﻈﻧ زا اﺮﻳز

» مﺮﺟ « و ﺖﺴﻴﻧ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴـﻣ ﻦـﻳا

ﺪﻬﻋ ﺮﺑ ﻲﻄﻳاﺮﺷ ﻪﺑ طﻮﻨﻣ و يدراﻮﻣ رد لﺎﻤﻋا ة

ﺖﺳا ﺖﺳﺮﭘﺮﺳ ﺎﻳ ﻪﻠﻗﺎﻋ

،

لﺎـﻤﻋا ﺎـﻣا داﺮـﻓا ﻦـﻳا

مﺮﺟ ﻪﺑ بﺎﺴﺣ ﻲﻤﻧ ﺪﻳآ ، ﺪﻨﭼﺮﻫ ﻧ ﺮﺑ لﺎﻤﻋا ﻦﻳا ﻲﻧﺪﻣ ﺞﻳﺎﺘ ﺪﻬﻋ

ة

ﺪﺷﺎﺑ نﺎﺘﺳﺮﭘﺮﺳ ﺮﮕﻳد ﺎﻳ ﻦﻳﺪﻟاو .

ﺰﻴﻧ ﺎﻣﺮﻓرﺎﻛ درﻮﻣ رد ﺮﻛذ نﺎﻳﺎﺷ

ﻲﻧﺎﻣز ﺎﻣﺮﻓرﺎﻛ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

ﺮﮔرﺎﻛ ﻪﻛ دراد

» مﺎﺠﻧا ﻦﻴﺣ رد

ﺎﻳ ﻪﻔﻴﻇو ﻪﺑ

نآ ﺐﺒﺳ « مﺮـﺟ بﺎـﻜﺗرا و ﺪـﺷﺎﺑ هﺪـﺷ رﺎﺒﻧﺎﻳز ﻞﻌﻓ ﺐﻜﺗﺮﻣ ﻲـﻤﻧ

ﺪـﻧاﻮﺗ

ـﻄﻴﺣ رد ﺔ

ﺪﺷﺎﺑ ﻊﺑﺎﺗ تارﺎﻴﺘﺧا .

ﺮﮕﻣ ﻪﻜﻨﻳا ﻠﻤﻋ ﺎﻳ و ﻪﻔﻴﻇو مﺎﺠﻧا ﻦﻴﺣ رد ﻲ ﻪﺑ

لﺎﺣ ﻦﻴﻋ رد و هدﻮﺑ نآ ﺐﺒﺳ

مﺮﺟ ﻪﺑ بﺎﺴﺣ ﺪﻳآ

، ﻢﻫ ﻪﻛ ﻪﻔﻴﻇو مﺎﺠﻧا ﻦﻴﺣ رد ﻲﮔﺪﻨﻧار ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻐﺒﺻ

ﺔ ﻪﻛ ﻲﻧﺪﻣ ﻢﻫو دراد يﺮﻔﻴﻛ

ﺎﻣﺮﻓرﺎﻛ ﻲﻄﻳاﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﻲﻣ

ﺪﻧاﻮﺗ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ار ﻊﺑﺎﺗ ﻞﻤﻋ ﻲﻧﺪﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ .

3 . 1 . 2 . 2 . ﺮﺻﺎﻌﻣ قﻮﻘﺣ

ﺮﺻﺎﻌﻣ نارود رد ﻪﺑ شﺮﮕﻧ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎﺑ

ةدﺎﻣ 1242 ق . م . ف

) Bllot –Léna ,2008 : 296; Brun, 2005 :

250

ﺰﻴﻧ يﺮﮕﻳد صﺎﺨﺷا (

ﻲﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺪﻧﺮﻴﮕﺑ هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ار ناﺮﮕﻳد تﺎﻔﻠﺨﺗ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ،

ﻪﺘﺷﺬﮔ رد اﺮﻳز ةدﺎﻣ

ﺮﻴﺴﻔﺗ ﻖﻴﻀﻣ رﻮﺑﺰﻣ ﻲﻣ

ﺪﺷ

) Lapoyade & Dechams ;1998: 185; Radé,

2007 : 1

.(

ﻘﺣ رد ﺎﻣا

يأر روﺪﺻ ﺎﺑ ﻪﺴﻧاﺮﻓ قﻮ

» ﻚﻴﻠﺑ « لﺎﺳ رد 1991 دﺎﺠﻳا و

» ﻞﺻا ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ

1«

) Carbillac, 2008: 203 et Fabre-Magan, 2007: 318; Sériaux,1998:

414

.(

هﺪﻴﻘﻋ ﻦﻳا ﻪﺑ

ﻪﻛ ﺪﻣآ دﻮﺟو ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

هﺪﺷﺎﺼﺣا دراﻮﻣ ﻪﺑ دوﺪﺤﻣ ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ

رد ﺎﻫﺪﻨﺑ ي 4 ﺎﺗ 6 ةدﺎﻣ 1242 ق . م . و هدﻮﺒﻧ ف سﺎﺳاﺮﺑ

ﺪﻨﺑ 1 ةدﺎﻣ 1242

ﺰﻴﻧ يﺮﮕﻳد دراﻮﻣ رد

ﻲﻣ ناﻮﺗ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ داد شﺮﺘﺴﮔ ار ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ

) Benabant, 2005: 404; Malinvaud, 2005:

368

. (

ﺘﻜﻧ ﺔ نﺎﻳﺎﺷ يأر ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻪﺟﻮﺗ

» ﻚﻴﻠﺑ « ﺪﻋﺎﻗ دﺎﺠﻳا و ة

ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ

ﻲﻨﻌﻳ ﺚﺤﺑ درﻮﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﺮﺑ ﺮﻴﻏ ﻮﺌﺴﻣ

ﺖﻴﻟ ناﺮﮕﻳد ﻲﺑﺎﻜﺗرا ﻢﺋاﺮﺟ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ ﻲﺑ

ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺴﻴﻧ

،

يدراﻮﻣ رد اﺮﻳز ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

مﺮﺟ ﻲﻋﻮﻧ يﺮﻔﻴﻛ ﺮﻈﻧ زا ﻪﭽﻧآ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ ﻪﺑ

بﺎﺴﺣ ،ﺪﻳآ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ

ﺮﺑ ﺪﻬﻋ ة دﺮﻴﮔ راﺮﻗ ناﺮﮕﻳد

.

3 . 2 . مود : ﻞﻤﻋ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻴﻤﻀﺗ ﺔﻧﺎﻣﺮﺠﻣ

ﺮﻴﻏ

ﻪﭽﻧآ نﻮﻨﻛﺎﺗ

ﺨﺷا درﻮﻣ رد ﺪﺷ حﺮﻄﻣ لﺎﻤﻋا ﻲﻧﺪﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻛ دﻮﺑ ﻲﺻﺎ

ﺔﻧﺎﻣﺮﺠﻣ ار ناﺮﮕﻳد ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ

ﺪﻧراد هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ﻲﻧﺪﻣ .

ﻲﻫﺎﮔ ﺎﻣا ﺐﺴﺣﺮﺑ صﺎﺨـﺷا زا ﻲـﺧﺮﺑ نﻮﻧﺎﻗ ﻢﻜﺣ ﻪﺑ ﺎﻳ دادراﺮﻗ

1. Le principe général de responsabilité du fait d’autrui

(8)

166

، رود ة 49

، ةرﺎﻤﺷ 1

، رﺎﻬﺑ 1398

لﺎﻤﻋا ﻲﻧﺪﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻴﻤﻀﺗ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺎﻳ ﻲﻘﻴﻘﺣ زا ﻢﻋا ﺔﻧﺎﻣﺮﺠﻣ

ﺪـﻧراد هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ار ناﺮﮕﻳد .

ﻦـﻳا رد

زا ﺖﺳا ﺮﺘﻬﺑ دراﻮﻣ

» ﻦﻴﻤﻀﺗ « دﻮﺷ ﺖﺒﺤﺻ ﻪﻧ

» ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻲﻧﺪﻣ

«

، ﺮـﺑ ناﺮـﺒﺟ دراﻮـﻣ ﻦﻳا رد اﺮﻳز

ﺪﻬﻋ ة و ﺖﺴﻴﻧ رﺎﺒﻧﺎﻳز ﻞﻌﻓ ﻞﻋﺎﻓ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

مﺮﺟ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ تارﺎﺴﺧ ﺖﺧادﺮﭘ ﻦﻴﻤﻀﺗ ﻲﻋﻮﻧ

ﺖﺳا . ﻧﺎﻨﭼ ﻜ ﺰﻴﻧ صﺎﺨﺷا ﻦﻳا ﻪ ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ

» لﻮﺌﺴﻣ « ﻲﻘﻠﺗ ﻲﻤﻧ ﻮﺷ ﺪﻧ ناﺮﺒﺟ رد ﻦﻴﻤﻀﺗ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﻜﻠﺑ ،

تارﺎﺴﺧ ﻪﺑ رﺎﻤﺷ ﻲﻣ ﺪﻧور . ﻲﺿﺮﻓ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪﻛ

ﺑ ﻲﻠﻴﺒﻣﻮﺗا دﺮﺒﺑ ﺖﻗﺮﺳ ﻪﺑ ار نآ ﻲﻗرﺎﺳ و هﺪﺷ ﻪﻤﻴ

ﻪﻛ

ﻲﻣ ناﻮﺗ ﺖﻔﮔ ﻪﻛ

ﺪﻬﻋ ﺮﺑ تارﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ ﺎﻣا ،هداد مﺎﺠﻧا قرﺎﺳ ار ﺖﻗﺮﺳ مﺮﺟ ة

ﻪـﻤﻴﺑ ﺖـﺳا . رد

ناﻮﺘﻧ ﺪﻳﺎﺷ دراﻮﻣ ﻦﻳا ﺖﻛﺮﺷ

ار ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ » لﻮﺌﺴﻣ « داﺪﻤﻠﻗ ﺮﻛ د ﺎﻣا ، ﻪﺑ ﻋﻮـﻧ ﻲ ﺖـﺧادﺮﭘ ﻦﻴﻤﻀـﺗ

تارﺎﺴﺧ ﺖﺳا . ﻪﻛ صﺎﺨﺷا ﻦﻳا ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ ﻦﻴﻤﻀﺗ ﻪﺑ رﺎﻛ ﻲﻣ ور ﺪﻧ ﻪﺳ ﺮﺑ ﻢﺴـﻗ ﺪـﻧا : ﺖﻛﺮـﺷ يﺎـﻫ

،ﻪﻤﻴﺑ قوﺪﻨﺻ يﺎﻫ ﺖﻟود و هرادا دﺎﻬﻧ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻦﻴﻣﺄﺗ

.

3 . 2 . 1 . لوا درﻮﻣ : ﻪﻤﻴﺑ ﺖﻛﺮﺷ

ناﺮﺒﺟ نوﺪﺑ رﺮﺿ ،ﻪﻤﻴﺑ ﺎﺑ ﻤﻧ

ﻲ ﺪﻧﺎﻣ

) ﻮﻠﻧاﺰﻳا ، 1386 : 95

،(

شﺮﺘﺴـﮔ ﻞـﻳﻻد زا ﻲـﻜﻳ ﻞـﻴﻟد ﻦﻴـﻤﻫ ﻪـﺑ

،ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻌﺳﻮﺗ

ﺔ ﺖﻌﻨﺻ ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻪﻤﻴﺑ

) Radé,2005: 9

.(

عﻮـﺿﻮﻣ رد

ﻲﻣ هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ار مﺮﺟ ﻲﻧﺪﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻤﻴﺑ ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻫﺎﮔ ﺚﺤﺑ درﻮﻣ دﺮﻴﮔ

. ﻲﻧﺎﻣز ﻪﻛ ـﺑﺮﻗ ﻧﺎ ﻲ ﺎـﻳ مﺮـﺟ

نﺎﻳز هﺪﻳد ﻪﻤﻴﺑ ار دﻮﺧ ﺮﻛ

هد ،دراد دادراﺮﻗ ﻪﻤﻴﺑ ﺖﻛﺮﺷ ﺎﺑ و ﺐﺴﺣﺮﺑ

رد جرﺪﻨﻣ لﻮﺻا ﺑﻴ

ﻪـﻤ ﻪـﻣﺎﻧ

رد ﻪﻛ ﻲﻔﻘﺳ ﺎﺗ ار تارﺎﺴﺧ ﻪﻤﻴﺑ ﺖﻛﺮﺷ ﺑﻴ

ﻪﻤ ﻪﻣﺎﻧ جرﺪﻨﻣ ﺶﺷﻮﭘ ،ﺖﺳا ﻲﻣ

ﺪﻫد ناﺮﺒﺟ و ﻲﻣ ﻨﻛ ﺪ

و فﺮﺻ ﺮﻈﻧ زا ﻪﻜﻨﻳا ﺄﺸﻨﻣ ار تارﺎﺴﺧ ،ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻪﭼ تارﺎﺴﺧ ﻦﻳا ﻲﻣ

دزادﺮﭘ ﻦﻴﺸﻧﺎﺟ ﺲﭙﺳ و

نﺎﻳز هﺪﻳد قﻮﻘﺣ رد ﻲﻣ

،دﻮﺷ اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ رد و رﺎﺒﻧﺎﻳز ﻞﻌﻓ ﻞﻋﺎﻓ ﻪﺑ اﻳ

ﺎﺠﻨ

ﺪﻨﻛ عﻮﺟر مﺮﺠﻣ .

ﻪﻤﻴﺑ ار دﻮﺧ ﻞﻴﺒﻣﻮﺗا ﻲﺼﺨﺷ ﻪﻛ ﻲﺿﺮﻓ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺮﻛ

هد ﻲﻗرﺎﺳ و ﻒﻘـﺳ ﺎـﺗ ﻪﻛ دﺮﺑ ﺖﻗﺮﺳ ﻪﺑ ار نآ

رد جرﺪﻨﻣ ﺑﻴ

ﻪﻤ ﻪﻣﺎﻧ ار تارﺎﺴﺧ ﻪﻤﻴﺑ ﺖﻛﺮﺷ ، ﻲﻣ

دزادﺮﭘ . ﺖﻛﺮﺷ ﺎﺑ مﺮﺠﻣ ﺺﺨﺷ ﺰﻴﻧ يدراﻮﻣ رد

دادراﺮﻗ ﻪﻤﻴﺑ اد

در و ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ار دﻮﺧ ﻪﻤﻴﺑ ﻲﻣ ﻨﻛ ﺪ تارﺎﺴﺧ ﻲﻧﺎﻣز ﻪﻤﻴﺑ ﺖﻛﺮﺷ ضﺮﻓ ﻦﻳا رد ﻪﻛ

ار ﻲﻣ دزادﺮﭘ

ﻪﻠﻤﺟ زا حﻼﻄﺻا ﻪﺑ ﻞﻤﻋ و هدﻮﺒﻧ يﺪﻤﻋ ﻲﺑﺎﻜﺗرا ﻞﻤﻋ ﻪﻛ ﻢﺋاﺮﺟ

ﻏ ﻴ ﺪﻤﻋﺮ ي ﺪﺷﺎﺑ

،

ﺤﻧﺎﺳ رد هدراو تارﺎﺴﺧ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺔ

ار تارﺎﺴﺧ ﻪﻤﻴﺑ ﺖﻛﺮﺷ ﻪﻛ فدﺎﺼﺗ ﻲـﻣ

دزادﺮـﭘ . ـﺘﻜﻧ ﺔ نﺎﻳﺎـﺷ

ﻲﻧﺎﻣز ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻪﺟﻮﺗ نﺎﻳز

هﺪﻳد دادراﺮﻗ ﻪﻤﻴﺑ ﺖﻛﺮﺷ ﺎﺑ دﻮﺧ اد

در ﻪـﻤﻴﺑ ار دﻮـﺧ و ﻲـﻣ

ﺪـﻨﻛ ،

يﻮﺳ زا ﺪﻳﺎﺒﻧ تارﺎﺴﺧ ﺑﻴ

ﻪﻤ راﺬﮔ

ﺪﺷﺎﺑ يﺪﻤﻋ .

ﻪﺠﻴﺘﻧ رد نﺎﻳز هﺪﻳد يا

ﺎـﺑ دﻮـﺧ ﻪـﻛ زا و ﻲﻫﺎـﮔآ

هدروآ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﺶﻳﻮﺧ ﻪﺑ ترﺎﺴﺧ ﺐﺒﺳ هدارا يور ﺖﺳا

ﺪـﻘﻋ رد جرﺪـﻨﻣ تارﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ زا ،

ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ موﺮﺤﻣ ﻪﻤﻴﺑ

؛ ﻪﻛ ﻲﺿﺮﻓ ﺪﻨﻧﺎﻣ هﺪﻨﻧار

يا زا هدﺎﻔﺘـﺳا ياﺮـﺑ و ﺪﻨﻛ ﻪﻤﻴﺑ ار دﻮﺧ ﻞﻴﺒﻣﻮﺗا

ﺪﻨﻛ ﻞﻴﺒﻣﻮﺗا ندز ﺶﺗآ ﻪﺑ ماﺪﻗا دﻮﺧ ،ﻪﻤﻴﺑ .

زا ﺮﻣا ﻦﻳا ةدﺎﻣ

1 - 113

ﻤﻴﺑ نﻮﻧﺎﻗ ل ﺔ

ﺴﻧاﺮﻓ ﻪ ﻪﺑ ﺖﺳد

ﻲﻣ ﺪﻳآ ﺰﻴﻧ ناﺮﻳا قﻮﻘﺣ رد و ةدﺎﻣ

14 ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ ﻪﻤﻴﺑ نﻮﻧﺎﻗ ﻪﻠﺌﺴﻣ

رﺮـﻘﻣ و ﻪﺘـﺷاد هرﺎﺷا ﻲـﻣ

دراد :

» ﻪﻤﻴﺑ ﺮﮔ ﺮﻴﺼﻘﺗ زا ﻲﺷﺎﻧ تارﺎﺴﺧ لﻮﺌﺴﻣ ﺑﻴ

ﻪﻤ راﺬﮔ دﻮـﺑ ﺪﻫاﻮﺨﻧ وا نﺎﮔﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ﺎﻳ «

زا رﻮـﻈﻨﻣ ﻪـﻛ

(9)

167

ﺖﺳا ﺪﻤﻋ ،ﺮﻴﺼﻘﺗ ﻦﻳا

، اﺮﻳز ﻪﺑ رﻮﻃ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺑﻴ ﻪﻤ راﺬﮔ لﺎﻌﻓا زا ﻲﺷﺎﻧ تارﺎﺴﺧ ﺮﺼـﻘﻣ

ﻧا ﺔ ار دﻮـﺧ

ﻪﻤﻴﺑ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ نﺎﺸﻧ ﺮﻣا ﻦﻴﻤﻫ و ﻲﻣ

ﺪﻫد

ﺖـﺳا يﺪـﻤﻋ ﺖﻟﺎﺣ ﺮﻴﺼﻘﺗ ﻦﻳا زا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﻛ .

دﻮـﺟو ﺎـﺑ

،ﻦﻳا ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر ﻦـﻳا و ﺖـﺳا يﺮـﮕﻳد ﻞـﻤﻋ لﻮﺌﺴـﻣ ﻲﻧﺪـﻣ ﺮﻈﻧ زا ﻲﺼﺨﺷ ﻪﻛ يدراﻮﻣ رد

ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻪﻤﻴﺑ ار دﻮﺧ ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ ﻲﻗﺮﻓ ناﺪﻨﭼ ﻪﻤﻴﺑ ﺖﻛﺮﺷ ﺮﻈﻧ زا ، ﻲﻤﻧ

ﺪﻨﻛ هدﻮـﺑ يﺪـﻤﻋ ﻞﻤﻋ ﻪﻛ

و ﻪﻧ ﺎﻳ ﺑ اﺮﺑﺎﻨ ﻳ ﻦ

ﺖﺧادﺮﭘ ﺪﻫاﻮﺧ ار تارﺎﺴﺧ ﻪﻤﻴﺑ ﺖﻛﺮﺷ .

ﺎـﺑ ﻪﺴـﻧاﺮﻓ قﻮـﻘﺣ رد ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ

ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﻜﻨﻳا ﻦـﻳا ﺮـﮔا ،ﺪﻨﺘﺴـﻫ نﺎﺸـﻧﺎﻛدﻮﻛ ﻞﻌﻓ زا ﻲﺷﺎﻧ تارﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ لﻮﺌﺴﻣ ردﺎﻣ و رﺪﭘ

دﻮـﺑ ﺪـﻫاﻮﺧ تارﺎﺴـﺧ ناﺮـﺒﺟ ﻪﺑ ﻒﻇﻮﻣ ﻪﻤﻴﺑ ﺖﻛﺮﺷ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ هدﺮﻛ ﻪﻤﻴﺑ ار

، ﺪـﻨﭼﺮﻫ

ﻪﺑ ﻢﻋز ﻲﻋﻮﻧ كدﻮﻛ ﻞﻤﻋ ﻲﺧﺮﺑ يﺪﻤﻋ و يﺮﻔﻴﻛ ﻒﻠﺨﺗ

ﻪﺑ بﺎﺴﺣ زا دﺎﻔﺘﺴـﻣ ﺮـﻣا ﻦـﻳا ﻪـﻛ ﺪﻳآ

ةدﺎﻣ 2 - 121

ﻤﻴﺑ نﻮﻧﺎﻗ ل ﺔ

رﺮﻘﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﻲﻣ

دراد ﻲﻧﺎﻣز ﻪﻛ ﻪﻛ ﺑﻴ ﻪـﻤ هﺪـﺷ ﻞـﻤﻋ لﻮﺌﺴـﻣ

رد رﻮﻛﺬﻣ ﻲﺻﺎﺨﺷا ةدﺎﻣ

1242 ق . م . ف

،ﺖﺳا

فﺮـﺻ ﺮـﻈﻧ ،صﺎﺨـﺷا ﻦـﻳا ﺮﻴﺼـﻘﺗ ﻲﻨﻴﮕﻨـﺳ زا

ﺖﺧادﺮﭘ ﺪﻫاﻮﺧ ار تارﺎﺴﺧ ﻪﻤﻴﺑ ﺖﻛﺮﺷ

.

3 . 2 . 2 . مود درﻮﻣ :

ﻦﻴﻣﺄﺗ قوﺪﻨﺻ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻦﻴﻣﺄﺗ قوﺪﻨﺻ

،يدراﻮﻣ رد قوﺪﻨﺻ

يﺎﻫ ﺎﻳ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻦﻴﻣﺄﺗ قوﺪﻨﺻ

يﺎﻫ يﺮـﻔﻴﻛ ﻞـﻤﻋ ﻲﻧﺪـﻣ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﺰـﻴﻧ ﻦﻴﻣﺄﺗ

يرﺎﻈﺘﻧا ﻦﻴﻨﭼ ﺰﻴﻧ يزوﺮﻣا هﺎﻓر ﺖﻟود زا ﻪﻛ ﺪﻧراد هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ار ناﺮﮕﻳد ﺑ

ﻲ ﺎﺟ ﺖﺴﻴﻧ

) ﻲﻨﻳدﺎـﺑ ، 1393 :

452

.(

زا ﺪﻳﺎﺑ اﺪﺘﺑا رد قوﺪﻨﺻ

يﺎﻫ ار ﻲﻟﺎـﻤﻋا ﻲﻧﺪـﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ يدراﻮﻣ رد ﻪﻛ دﺮﺑ مﺎﻧ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻦﻴﻣﺄﺗ

هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ﻲﻣ ﺪﻧﺮﻴﮔ

حﺮﻄﻣ يﺮﻔﻴﻛ قﻮﻘﺣ رد ﻪﻛ

ا ﺪﻧ . ﻧﺎﻨﭼ ﻜ ﻲﻄﻳاﺮـﺷ ﻊـﻤﺠﺗ ﺎـﺑ ﻪﺴﻧاﺮﻓ قﻮﻘﺣ رد ﻪ

ﻦﻳا قوﺪﻨﺻ ﺎﻫ ار تارﺎﺴـﺧ ناﺮـﺒﺟ ﻪـﻠﻤﺟ زا ﻲﺗازﺎـﻴﺘﻣا يﺮﻔﻴﻛ تﺎﻔﻠﺨﺗ زا ﻲﺧﺮﺑ نﺎﻴﻧﺎﺑﺮﻗ ياﺮﺑ

ﻞﺋﺎﻗ ا ﺪﻧ . ﻦﻳا ﻪﺘﺒﻟا قوﺪﻨﺻ ﺎﻫ ﺪﻌﺑ تارﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ زا ﻢﺋﺎﻗ

مﺎـﻘﻣ نﺎـﻳز هﺪـﻳد نﺎـﻤﻫ ياراد و هﺪـﺷ

ﻲﻗﻮﻘﺣ ا ﻪﻛ ﺪﻧ نﺎﻳز هﺪﻳد و ﻪﺘﺷاد اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ ﻲﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ رﺎﺒﻧﺎﻳز ﻞﻌﻓ ﻞﻋﺎﻓ ﻪﺑ ـﻧﺎﻣﺮﺠﻣ

ﻪ

ﺪـﻨﻨﻛ عﻮـﺟر .

يزﺎﺑ ﻦﻴﻣﺄﺗ قوﺪﻨﺻ هﺎﮔ ار ﺶﻘﻧ ﻦﻴﻤﻫ ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ . نﻮﻧﺎﻗ رد ﻪﻛ ﻲﻨﻴﻣﺄﺗ قوﺪﻨﺻ رد ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ﻪﻤﻴﺑ

يﺎﻫ

يرﺎﺒﺟا ﭘﻴ ﺶ ﺑﻴ ﻨ ﻲ هﺪﺷ ﻦﻴﻨﭼ ، ﺪﻨﺻ قو ﻲﻳﺎﻫ و هدﺮﻛ ناﺮﺒﺟ ار تارﺎﺴﺧ ﻢﺋﺎـﻗ

مﺎـﻘﻣ نﺎـﻳز هﺪـﻳد رد

دﻮﺑ ﺪﻨﻫاﻮﺧ رﺎﻛﺎﻄﺧ هﺪﻨﻧار ﻪﺑ عﻮﺟر .

ﻦﻳا ﻂﺳﻮﺗ تارﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ هزوﺮﻣا قوﺪﻨﺻ

ﺎﻫ ﻪـﺑ دوﺪـﺤﻣ

ناﺮـﺒﺟ ار تارﺎﺴـﺧ ﺰـﻴﻧ ﻲﺘﺴـﻳروﺮﺗ ﻢﺋاﺮـﺟ ﺪـﻨﻧﺎﻣ ثداﻮﺣ ﺮﮕﻳد رد و هدﻮﺒﻧ ﻲﮔﺪﻨﻧار ثداﻮﺣ ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ

.

3.2.3 . ﺳ درﻮﻣ مﻮ : ﺖﻟود ﺎﻳ هرادا دﺎﻬﻧ

ﺪﻧراد هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ار تارﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ ﻦﻴﻤﻀﺗ ﻪﻛ ﻲﻣﻮﺳ هوﺮﮔ

،

ﺖـﺳا ﺖﻟود ﺎﻳ هرادا دﺎﻬﻧ .

ﻲـﺧﺮﺑ رد

ﻢﻳژر يﺎﻫ ﺮـﺑ و هدﺮﻛ ﻲﻔﻠﺨﺗ ﻲﺜﻟﺎﺛ ﺺﺨﺷ ﺎﻳ هﺪﺷ ﻲﻔﻠﺨﺗ ﺐﻜﺗﺮﻣ ﺪﻨﻣرﺎﻛ ﻪﻛ ﻲﻌﻗاﻮﻣ رد ﻲﻗﻮﻘﺣ

ﻲﺗرﺎﺴﺧ ﺪﻨﻣرﺎﻛ دراو

هﺪﺷ ﻦﻴﻤﻀﺗ ار تارﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ ﺖﻟود ﺎﻳ هرادا دﺎﻬﻧ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻣ

ﻲ ﺪﻨﻛ . ﻪﻜﻧﺎﻨﭼ

(10)

168

، رود ة 49

، ةرﺎﻤﺷ 1

، رﺎﻬﺑ 1398

هرادا دﺎـﻬﻧ ،ﺖـﺳا ﻲﺜﻟﺎـﺛ ﺺﺨـﺷ ﻪـﺑ بﻮﺴﻨﻣ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺷ ﻲﻧﺪﺑ ﻲﺗارﺎﺴﺧ ﻞﻤﺤﺘﻣ ﺪﻨﻣرﺎﻛ ﺮﮔا ﻚﻤﻛ ﻲﻳﺎﻫ هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ﺪﻨﻣرﺎﻛ لﺎﺒﻗ رد ار ﻲﻣ

دﺮﻴﮔ نﺎـﻣﺮﻓ رد ﻪﺴﻧاﺮﻓ قﻮﻘﺣ رد ﻪﻛ 7

ـﻳﻮﻧاژ ﺔ 1995

هرﺎﺷا هﺪﺷ ﻲﻣﻼﻗا ﻞﻣﺎﺷ و ﺪﻨﻧﺎﻣ

ﻪﻨﻳﺰﻫ يﺎﻫ ﻲﻳوراد و ﻲﻜﺷﺰﭘ ﺖﺳا

. نﺎﺸﻧ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻲـﻣ

ﺪـﻫد ـﻛ ﻪ

ﻲﺧﺮﺑ قﻮﻘﺣ ﺎﻫرﻮﺸﻛ

دﻮﺧ زا ﻢﺋاﺮﺟ لﺎﺒﻗ رد ناﺪﻨﻣرﺎﻛ زا ﺖﻳﺎﻤﺣ يﺎﺘﺳار رد ﺲﻜﻋ

ﻞﻤﻌﻟا نﺎﺸﻧ

ﻲﻣ ﺪﻫد و ﻪﻨﻳﺰﻫ يﺎﻫ ﺚﻟﺎﺛ صﺎﺨﺷا ﻢﺋاﺮﺟ زا ﻲﺷﺎﻧ ار

ﻞﻴﻤﺤﺗ ﺖﻟود ﺮﺑ ﺮـﻛ

هد ﺖـﺳا . ،ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ

ﻲﺘﻗو ﻪﻛ ﻲﺧﺮﺑ رد ،ﺖﺳا هﺪﺷ دراو ﻲﺗرﺎﺴﺧ ﻲﺼﺨﺷ ﻪﺑ و هﺪﺷ ﻲﻔﻠﺨﺗ ﺐﻜﺗﺮﻣ ﺪﻨﻣرﺎﻛ مﺎﻈﻧ

يﺎﻫ

رادا دﺎﻬﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ار ﺪﻨﻣرﺎﻛ فﻼﺧ ﻞﻤﻋ ﻲﻧﺪﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ه

نﺎﻳز هﺪﻳد

ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ هﺪﻬﻋ ﺮﺑ .

ﻚﻴﻜﻔﺗ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ زا ار درﻮﻣ ود ﺪﻳﺎﺑ درﻮﻣ ﻦﻳا رد ،ﻦﻳا دﻮﺟو ﺎﺑ ﺮﻛ

د : ﺖﺳا يدرﻮﻣ رد لوا ضﺮﻓ

ﻔﻴﻇو ﻪﺑ ﻲﻄﺑر ﻪﻛ هﺪﺷ ﻲﻔﻠﺨﺗ ﺐﻜﺗﺮﻣ ﺪﻨﻣرﺎﻛ ﻪﻛ ﺔ

زا و ﻪﺘﺷاﺪﻧ يو ﻇو

ﻴ ـﻔ ﺔ رد ﻪـﻛ ﺖـﺳاﺪﺟ وا

ﺌﺴﻣ ﺪﻨﻣرﺎﻛ دﻮﺧ درﻮﻣ ﻦﻳا هرادا دﺎﻬﻧ و ﺖﺳا لﻮ

ﻲﺘﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

دراﺪـﻧ نآ لﺎـﺒﻗ رد .

يدراﻮـﻣ رد ﺎـﻣا

يو ﻪﻔﻴﻇو زا ﻚﻴﻜﻔﺗ ﻞﺑﺎﻗ و هﺪﺷ ﻲﻘﻠﺗ يرادا ﻲﻳﺎﻄﺧ ﺪﻨﻣرﺎﻛ ﻒﻠﺨﺗ ﻧ

ﺖﺴﻴ دراﻮـﻣ ﻦـﻳا رد ﻪـﻛ

يﺮﻔﻴﻛ ظﺎﺤﻟ زا ﺪﻨﻣرﺎﻛ دﻮﺧ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ يﺮﻔﻴﻛ .

ﺞﻳﺎـﺘﻧ هرادا دﺎـﻬﻧ لﺎﺣ ﻦﻴﻋ رد ﺎﻣا

ﺰﻣ ﻒﻠﺨﺗ زا ﻲﺷﺎﻧ تارﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ ﻲﻧﺪﻣ هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ار رﻮﺑ

ﻲـﻣ دﺮـﻴﮔ . خر ﻲـﺿﺮﻓ رد درﻮـﻣ ﻦـﻳا

ﻲﻣ ﺪﻫد ﻔﻴﻇو مﺎﺠﻧا يﺎﺘﺳار رد ﺪﻨﻣرﺎﻛ ﻪﻛ ﺔ

ﻲـﻣ ار ﻒـﻠﺨﺗ بﺎـﻜﺗرا لﺎﺠﻣ دﻮﺧ ﺪـﺑﺎﻳ

Lassalle,)

(1993: 19

.

4 . رد ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ آ

ﻴﻳ ﻨ ﺔ ﻦﻳﺮﺘﻛد

ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

، ﻪﺑ ﻧﺎﺳآ ﻲ

ﺖﺴﻴﻧ شﺮﻳﺬﭘ ﻞﺑﺎﻗ .

ﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ،ﺎﻣا ﻞﻤﻋ ﻲﻧﺪ

ﺔﻧﺎﻣﺮﺠﻣ

مﺮﺠﻣ زا ﺮﻴﻏ ﻲﺻﺎﺨﺷا ﺮﻴﮕﻧﺎﺒﻳﺮﮔ هﺎﮔ ﻲﻣ

دﻮﺷ ﻪـﻛ ﺪـﻨﻛ ﺎـﻘﻟا ﻦﻫذ ﻪﺑ ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻴﻤﻫ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻪﻛ

ﺰﻴﻧ ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ حﺮﻃ نﺎﻜﻣا

ﺮﻳﺬﭘ ﺖﺳا . قﻮـﻘﺣ ﺮـﻈﻨﻣ زا ﻞـﻴﻟد ﻦﻴـﻤﻫ ﻪﺑ

،ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ عﻮﻧ ود ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ نﺎﻧاﺪﻗﻮﻘﺣ ﻪﺴﻧاﺮﻓ قﻮﻘﺣ رد ،ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ ﻞﺑﺎﻗ

ﺖﺳا رﻮﺼﺗ :

لوا

، ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻟﺎﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻪﻛ

قﻮﻘﺣ و ﻲﻧﺪﻣ قﻮﻘﺣ رد ﻛ

ﻴ ﺮﻔ ي دﻮـﺟو

دراد

؛ مود

، ًﺎﻨﻴﻋ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻛ

ﻴ ﺮﻔ ي رد ﻪﻛ يﺮﮕﻳد ﻞﻤﻋ ﺖﻬﺟ ﻪﺑ ﺖﻤﺴﻗ

يﺎﻫ ﻲﺳرﺮﺑ ﺪﻌﺑ ﻲﻣ

دﻮﺷ .

4 . 1 . لوا : ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻟﺎﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

قﻮﻘﺣ و ﻲﻧﺪﻣ قﻮﻘﺣ رد ﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻟﺎﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻛ

ﻴ ﺮﻔ ي دراد دﻮﺟو ﻪﻛ1

عﻮﻧ ﻦﻳا هﺎﮔ

ﻪﺑ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﺐﺒﺳ

ﻄﺳاو ﻲﻋﻮﻧ ﺮﺘﺸﻴﺑ ،ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻲﻟﺎﻣ ﺖﻌﻴﺒﻃ ﺔ

ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻦﻴﺑ ﻛ

ﻴ ﺮﻔ ي ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ و

1. Les cas de responsabilité pécuniaire pour le fait d'autrui intermédiaries entre droit civil et droit pénal