دازهب یکملب
شناد تخومآ ۀ یارتکد ناتساب یسانش
، ةدکشناد مولع یناسنا و
،یعامتجا هاگشناد
دازآ یملاسا دحاو مولع و
،تاقیقحت نارهت
لامک نیدلا یمانکین
داتسا هورگ ناتساب یسانش هاگشناد نارهت
اضردمحم یدیعس
ینیسره
*
رایداتسا یشهوژپ زکرم قیقحت و هعسوت مولع یناسنا تمس
ص زا(
29 ات 45 )
:هلاقم تفایرد خیرات 02
/ 03 / 93 :یعطق شریذپ خیرات ؛ 15
/ 09 / 93
هدیکچ علاطم ۀ نادمه تشد
، یکی ناونع هب مهم یحاون زا
رگاز ۀقطنم ود نیب رد نارلایا تلالاف یزکرم لامش و یزکرم س
نآ شلاقن و رد
لکش یهد دنور هدیچیپ یزاس یاه سم رخأتم نارود یداصتقا و یعامتجا یگنس
، یاهزاین زا یکی نآ یلاخ یاج هک تسا یتاقیقحت
هدید ناریا برغ تاعلاطم رد یم
دوش . نیا رد شهوژپ
، عومجم رد 39
هطوحم ییاسانش دش وم و للایلحت در ناتلاساب
یتخانلاش رارلاق
و تفرگ لیلحت رد هداد
اه زا ، لیلحت یاه هبتر - مه ،یپورتنآ صخاش و هزادنا ود نلایا دولاجو ترورلاو الات دلاش هدافتسا اجکی و نامز
شیامزآ رگیدکی جیاتن لیمکت روظنم هب ،لیلحت دوش
ناتساب رد دراوم نیا هکنیا هب هجوت اب و انش
هدافتسا رتمک یس هدلاش
تلاسا رد ،
زاغآ هار اب یراوشد ییاه هداد ۀیهت رد بور نآ یتابساحم یاه
ه لافترم شهوژلاپ نلایا رد الات دش یعس هک تسور ولاش
.د نالاشن جیالاتن
یم دهد هطوحم دوجو یراتکه کی دایز یاه
رادولامن ندرلاک رعقم رد یدایز شقن هک هلابتر
- صخالاش شیازلافا نیلانچمه و هزادلانا
افیا یپورتنآ هدرک
دنا یم ، نامزاس مدع رگنایب دناوت دراوم هب زاین و یهد
ةدنزاس پ یگدیچی اه و ز ری تخاس اه ی سلام نارود یعالامتجا
،رخأتم یگنس و یصصخت تروص هب یزرواشک تلاوصحم دیلوت رد تکراشم ریظن
ۀکبش دلاشاب نادمه تشد رد ییاتسور تاطابترا
و جیاتن هطوحم دوجو مدع تمس هب لیلحت نیا نامزاس و یزکرم یاه
یم ادیپ قوس تشد نیا رد یتلایکشت ةدنهد .دنک
ژاو ه یاه :یدیلک نادمه تشد
، یگنس سم رخأتم نارود
، یرارقتسا یوگلا ،
هبتر یزوت -
هزادنا
، نوناش یپورتنآ لدم
لالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالالا لالالالالالالالالالالا
یناشن*
تسپ یکینورتکلا ۀدنسیون
لوئسم : saeedi@samt.ac.ir
1 - همدقم
اب رف هب یهاگن آ
یاهدنی لکش گ ی ر ی هدلایچیپ و زالاس
ی الاه ی رد یعالامتجا سلام نارود
شلاقن و یگنلاس نآ
رد الاه
لکش گ ی ر ی ماظن اه ی هدیچیپ رت رد هدیچیپ تهج زا ،یزورما ماوج ندش رت
طباور ،یعامتجا یداصتقا
، یگنهرف
و ،یبهذم و تیمها هجوتم شقن
نارود نیا م
ی وش ی م . لاصو نیا اب
، هلاغدغد زا یلاکی یالاه
ملاهم شهوژلاپ نلایا
علاطم ۀ نادمه کیژتارتسا تشد شقن هقطنم ناونع هب(
نارلایا تلالاف لامش زکرم و یزکرم سرگاز نیب یگنهرف یا
سم نارود رد هقطنم نیا شقن ات تسا یگنس
لکش دنور رد هب یهد
هدیچیپ زاس ی الاه ی یعالامتجا و
مالاظن الاه ی
یسررب یرهش و دوش
علاطم اب مهم نیا ۀ
هطوحم یاه سم نارود ینایم یگنس
نآ زا سپ و تسا رسیم
؛ هلاک ارچ
نارود نیا زا هب
دعب
، ناتساب لتخم دهاوش یایوگ ناریا یگنهرف لتخم قطانم رد یتخانش
لکش گ ی ر ی ماوق و
م لکش هب اهرارقتسا نایم نیا رد .تسا راظتنا درو
، ترجاهم اه زا یلاگنهرف یالاهرثأت و ریثأت و لاملاش
ی رلات ی ن الات
یبونج نیرت م یگنهرف ناریا قطان هقطنمارف ةدرتسگ رایسب طباور نینچمه و
دهاوش زا یا ی
تسا رد هلاک نارود
سم قافتا دایز یگنس م
ی دتفا .
قطنم ۀ علاطم دروم ۀ
نیا ار شهوژپ دودحم
ة گنهآردوبک بونج تمس هب نادمه رهش رد
یم رب رهش .دریگ
نادمه هب ناونع یبرغ بونج رد ،نادمه ناتسرهش یزکرم شخب زکرم نیا
ناتسرهش و
عافترا رد 1813
یلامش ضرع تاصتخم رد و ایرد حطس زا یرتم 31
/ یقرش لوط و 48 34
/ رارق 48 تلاح رد .دراد یلک
،
هب فرط ود زا هک یعیسو ةرد لوط رد نادمه ناتسرهش هوک
یاه روصحم دنولا تاعافترا و دنلب یم
دوش رارق ،
هتفرگ تسا هب یبرغ لامش و لامش زا و ناتسرهش
اه ی هب یبرغ بونج و بونج زا ،نزر و گنهآدوبک ،راهب
یم دودحم یزکرم ناتسا هب قرش زا و ناکرسیوت و ریلام دوش
( لکش 1 .
قطانم نیا
ًلاومعم ناتسمز یاراد ناتسبات و فرب رپ درس یاه
و لدتعم یاه هب هجوت اب و تسا یقلایی
و یتسپ یدنلب
یاه ،دایز تشد اه هلق ،یناتسهوک قطانم ، همشچ ،هناخدور ، فترم یاه
و ناتخرد ،عرازم ،اهراس
بارس یاه ،ددعتم هاگتسیز یاه ناتسا رد یعونتم نادمه
گلج رد نادمه ناتسرهش .دراد دوجو ۀ
ًاتبسن
لکش 1 : تخیر نیمز تیعقوم و نادمه تشد دروم هقطنم تیعقوم نینچمه و )تسار( نآ یتخانش
)پچ( هعلاطم
هدرتسگ یا ار نآ فارطا هک هدش قاو هوک
یاه ءارش تشد هب یقرش لو زا اهنت و تسا هدرک هطاحا دنلب
یهتنم یم دوش تاعافترا نیا دوجو . زا
یاهربا ذوفن ناراب
از هقطنم هب یم یریگولج
،نیاربانب ؛دنک و بآ
نیا یاوه
ناتسرهش یپتسا
کشخ تسا
ییایفارغج نامزاس(
،حلسم یاهورین 1380
: 9 - 10 لکش(
1
دای .
آ یرو یم دوش هک تارییغت
یمیلقا نونکات م.پ مشش ةرازه زا یزیچان رد
قطانم نیا هداد خر
تسا هک یم یمیلقا راتخاس میسرت اب ناوت
هیحان نیا زورما
، هیبش هب یزاس یاه ی رد ةراب سم رصع میلقا تفای تسد یگنس
Stevens, et al. 2006:494)
و)
روآدای دیاب دش
یناسنا تارییغت زا یشان زین کدنا تارییغت نیا
، شیاسرف یب یاهارچ و
رد هیور تشد تارم
نادمه
، رد هاجنپ تسا ریخا لاس .
تشد نیا ۀعلاطم یارب تسخن
مدق نی
، هطوحم ییاسانش قطنم یناتساب یاه
ۀ هعلاطم دروم
، دودلاحم یلانعی ة
شخب یسایس راهب ،نینماف ،نادمه ناتسرهش یزکرم
، گنهآردوبک هک تسا نزر و
تروص هب شهوژپ نیا یط
هدرشف یشیامیپ یسررب
.دش دادعت ،هدودحم نیا زا عومجم رد ییالاسانش هلاطوحم39
دلاش درولام تلایاهن رد و
لیلحت ناتساب یتخانش رارق
.تفرگ دادعت نیا زا
، سم نارود هب هطوحم20 و ینایم یگنس
نارود هب هطوحم33
سم دیدج یگنس دراد قلعت
( رد لودج 1 نیا هطوحم اه تسا هدش تسرهف .
هلاپت راثآ نیا و ملاک تعلاسو الاب ییالاه
هپت ات کدنا عافترا رایسب یاه
هدرتسگ هاگ و فترم و ی
لمالاش ار تلاشد رلاب فرشم یلام
دنولاش نلایا رتلاشیب رد .
هپت یناتساب یاه سم نارود زا دعب
یگنس
، دوجو یلاوتم تروص هب زین رارقتسا نیدنچ هتشاد
تسا نلایا یمالامت .
م دراو هنماد هب فرشم قطانم زا دنولا هوک یلامش یاه
تسا .
نآ تسا صخشم هچ هک تسا نیا
شهوژپ هدلاش ماجنا یاه هلایحان نلایا رد
،یلاکملب(
1392
؛ Balmaki and
Niknami, 2012 ؛
،یکملب و شخب جات
شهوژپ نیا زا شیپ ات 1393
، هلاب هلاجوت نودب نالاکما
لاجو هزولاح دو یالاه
لتخم رد یگنهرف هقطنم ره
، ار قطانم ۀمه زا یشخب
ناتساب دولاجو زا و هدرک دادملق یزکرم سرگاز یسانش
هزوح اه هزوحریز و وحن و اه
ة نآ طابترا نایم هب یفرح اه
نی هدروا دنا
، هک یلاح رد م
ی ناولات هزولاح ،یلاملاش یالاه
،یقرش یبونج و یبرغ ار
نآ یلاگنهرف طالابترا و داد زلایمت ملاه زا هدودلاحم نلایا رد و تالاناکما الالاق رد ار الاه
تیلباق اه ی تسیز رایتخا رد هک یطیحم هتشاد
دنا
، درک نییبت
؛ ور نیا زا
، تلاشد نلایا هب یلیلحت یهاگن ترورو
و طیارش یسررب تهج زا ۀنیمز
ریز داجیا یارب مزلا تخاس
الاه ی سلام نارود یلاگنهرف هلاقطنم نلایا رد یگنلاس
ساسحا م
ی دوش .دش دهاوخ هتخادرپ نادب هلاقم نیا رد هک
لودج 1 هطوحم لک : نآ یلک تاصخشم و هعلاطم دروم یاه
زا یکی هک اه هطوحم
اه هداد ندوب کوکشم تلع هب اه
تیاهن رد
زا لیلحت اه دش فذح
هرامش یسراف مان هطوحم دک تحاسم عافترا یراگنهاگ
period
1 ناورم H.4 9720 1792 ینایمیگنسسم یگنسسم
دیدج
2 هپت نادنخ H.8 4182 1748 یگنسسم
3 دابآ مارهب H.12 535 1751 ینایمیگنسسم دیدج
4 یقنلاچ H.31 2646 1871 ینایمیگنسسم یگنسسم
دیدج
5 ناجیروک K.2 56168 1700 یگنسسم
دیدج
6 هپت نسح K.39 7788 1691 ینایمیگنسسم یگنسسم
دیدج
7 1 کورتم K.5 1480 1706 ینایمیگنسسم یگنسسم
دیدج
8 2 کورتم K.6 14850 1705 یگنسسم
دیدج
9 هپت یراس K.19 20800 1678 ینایمیگنسسم یگنسسم دیدج
10 هنوید هپت K.9 17150 1969 ینایمیگنسسم یگنسسم
دیدج
11 غلاب یتسیا K.150 6598 1815 ینایمیگنسسم
12 هپت هعلق K.13 11172 1906 یگنسسم
13 ایلع نلاآ K.21 12740 2081 دیدج یگنسسم
دیدج
14 یس هچقاط لادبا K.27 560 2006 ینایمیگنسسم
15 حارج خیش هپت K.33 2516 1855 ینایمیگنسسم یگنسسم
16 گرزب هپت K.41 11616 1683 ینایمیگنسسم دیدج یگنسسم
دیدج
17 هپت هجوگ K.44 10560 1675 ینایمیگنسسم یگنسسم
دیدج
18 هدازماما هپت K.48 44850 1682 یگنسسم
19 هپت نابعش K.58 3538 1812 ینایمیگنسسم دیدج یگنسسم
دیدج
20 13 هاچ هپت K.89 5185 1668 یگنسسم
دیدج
21 دابآنیع هپت K.90 6384 1672 یگنسسم
دیدج
22 درجتسد هپت K.123 30744 1720 یگنسسم
دیدج
23 ولنکا هپت K.127 2112 1784 یگنسسم
دیدج
24 هپت یلراچ K.129 15000 1755 یگنسسم
دیدج
25 هپت قامخچ K.134 1645 1705 ینایمیگنسسم یگنسسم
دیدج
26 یبرغ لاچ F.41 2475 1641 یگنسسم
دیدج
27 یزکرم لاچ F.42 6000 1636 یگنسسم
دیدج
28 دنک هزات B.12 20900 1725 ینایمیگنسسم یگنسسم
29 دابآماسح B.20 1344 1740 ینایمیگنسسم دیدج یگنسسم
دیدج
30 دابآرانید B.21 13784 1741 ینایمیگنسسم یگنسسم
دیدج
31 نارجاهم B.26 7811 1695 یگنسسم
32 دابآنامیلس B.40 20150 1724 دیدج یگنسسم
دیدج
33 نمچراخوی R.7 5225 1817 یگنسسم
دیدج
34 هلیوط R.10 16150 2023 ینایمیگنسسم
35 هپتاشوق R.11 2700 2075 یگنسسم
دیدج
36 دس تشپ هپت R.14 6000 2019 ینایمیگنسسم
37 هبارخ هچغآ R.21 4400 1974 یگنسسم
دیدج
38 بارس راغ هطوحم K.2 1862 2236 ینایمیگنسسم
39 دوگ هپت K.42 5325 1667 ینایمیگنسسم
2 - لحت ی ل اه ی ینورد و ییاضف طابترا هطوحم
اه رگیدکی اب طابترا رد
لیلحت یاه زوح زا ییاضف ة
ناد ایفارغج ش هب
ناتساب یسانش دراو و هدش لاس تساه هک ناتساب ناسانش نآ ار الاه
راک هب یم نریگ د . نیا هنوگ لیلحت اه ار تسخن نی راب ناتساب نالاسانش ییالاکیرمآ
نالاشتاقیقحت رد تفرگ رالاک هلاب
لان .د
شیدنا ۀ داجیا لدم یاه شیپ ناکم و ینیب یبای
هعومجم یالاه ناتلاساب یتخانلاش ناتلاساب رد
رد و الاکیرمآ یلاسانش
زوح ة هلاتفرگ راک هب ناهج طاقن ریاس و اپورا رد رتشیب ریخأت اب یگنهرف بانم تیریدم هب طوبرم تاعلاطم دلاش
( Allen, et al. 1990: Kvamme, 1992 )
ور نیا زا؛
، نیا زا یخرب للایلحت
الاه لکلاش رد و هدلاش یمیدلاق رایلاسب
ناتساب رد دوخ یراتخاس اج یسانش
هداتفا دنا
؛ یرظن دننامه ۀ
رلا کا هلاک رلاتلاسیرک رلاتلاو ناتلاساب
نالاسانش ار نآ
هتفریذپ
؛دنا هتفرگ راک هب یگزات هب رگید یخرب هدش
دلانا الاطخ و نولامزآ لالاح رد نالانچمه و دنتلاسه
نلایا رد .
شهوژپ هدش یعس زا ات
لیلحت یاه ی دننام یپورتنآ لیلحت نونکات هک مه
ناتساب رد یسانش
هتفرگ راک هب هدلاشن
،تسا هدافتسا .دوش
لاح ره هب
، زا هدافتسا ترورو هچنآ نیا
هنوگ لیلحت اه ینوزف ار یم
دشخب
، و ییایفارغج قطانم طابترا
هدیدپ ناتساب و ایفارغج شناد ود نیب رد هک تسا یناکم یاه ش
هب و یسان ناتساب هژیو
سانش
ِی نهپ تشد
ناتساب زا هخاش نیا رد .تسا کرتشم ط رد و یسو رایسب حطس رد راثآ شرتسگ ،یسانش
ی هک نامز هتسویپ
م رد رارق یناسنا و یعیبط تاریثأت ضرع یغت داجیا رب لماوع نیا ریثأت و دنراد
ی راثآ رد تار ناتساب
یتخانش ،
هعلاطم یم دوش
یمانکین(
، 1384 : 56 .
نیا رد هلاقم هدش یعس تسا
ات اسانم نیرت هب خساپ یارب شور لاؤس
یاه نیمز رد هدش حرطم ۀ
یاهوگلا
نورد هقطنم یا راک هب هتفرگ وش نیا دراوم یضعب رد هک د لیلحت
اه یگزات هب مه یدراوم و هدش هدافتسا ًلابق
شیامزآ هدش هک تسا یارب
تسخن نی نیا رد راب شهوژپ
هدافتسا یم دوش
؛ لا م یارب
، وگلا یزوت ی هطوحم
اه رب
هبتر ساسا -
ناتساب رد هزادنا و ناشوش تشد رد زین ناریا یسانش
ماظن یاه راک هب کوروا نارود یراتخاس
تسا هدش هتفرگ
،نوسناج(
1381 : 217 - 284
نیا ایکرت اما ،
لیلحت اه
، ینعی هبتر - اب ،یپورتنآ صخاش و هزادنا
دوجو نیا ظاحل زا هک لیلحت
یاه دنراد مه اب یکیدزن رایسب طابترا ییایفارغج یزوت
، ناتساب رد رتمک یسانش
راک هب هتفرگ هدش ؛دنا مه لیلحت ود نیا زا شهوژپ نیا رد نیاربانب دوجو ترورو ات هدش هدافتسا اجکی و نامز
نآ اه ناتساب رد رگیدکی جیاتن لیمکت روظنم هب ، یسانش
یروآدای شیامزآ و
دوش .
ژپ نیا رد ن شهو
زی لیلد هب دوجو یخرب زا دهاوش
، دولاجو رلاب ینبم مجلاسنم یعالامتجا راتخالاس
نارود رد
سم یگنس ناریا یگنهرف قطانم زا یشخب رد نینچمه و
یلاگژیو یالاه تلاشد یالاپ یهولاک نادلامه ناولانع هلاب
نهپ تشد ، هقطنم نیا ۀنیزگ
نیا زا هدافتسا یارب یبسانم لیلحت
اه رد لاعلاطم ۀ یرارقتلاسا یالاهوگلا صیخلاشت
دش هداد و
ساسا نیا رب
، نیا یسررب روظنم هب زکرمت تیلباق هقطنم نیا ًاساسا هک
داجیا و نالاکم یالاه یزلاکرم
یارب لکش یریگ ماظن یاه هدیچیپ رت دراد ار
، یناسنا یایفارغج تاعلاطم رد هک یپورتنآ لیلحت زا یدالایز دربراک
دراد هدافتسا دش ات ناتساب یهاگدید اب تیاهن رد نیا جیاتن زا یتخانش
للایلحت الاه هرلاهب دولاش هلاتفرگ یولاگلا و
سم نارود یرارقتسا دیدج و هنایم یگنس
نادمه تشد رد هعلاطم
.دوش
2 - 1 - نیمز ۀ یرظن لیلحت هبتر عیزوت -
هزادنا و بساحم شور ۀ
صخاش RSI
دیا ة شور نیا ار
یفارغج علاطم یارب ناناد ۀ
ماظن اه ی دوجو هب هقطنم کی یاهرهش طابترا و یرهش هدروآ
دلانا و
هقطنم کی یاهرهش نیب دوجوم دنماظن طباور نآ ساسا رب ار
رب یانبم هلسلس یم یسررب یرهش اتارم دلاننک
.
هلسلس اتارم یرهش رد بانم ییایفارغج هب
موهفم بط ق ه یدنب یدومع کرهش اه و اهرهش ساسا رب کی
رلایغتم
درفنم ریظن زادنا ة
،تیعمج تعسو
،رهش تیعوو ناکم یزکرم و هرلایغ هدلامآ تلاسا
Small and witherick, (
1990: 236
هب و)
هصلاخروط م
ی ناوت نآ ار هقبط یدنب یاهرهش هکبش
اسح رب تیمها
نآ الاه تلاسناد
دلایرف(
،
1368 : 488
رد .
ا نی هنوگ
،تاعلاطم شسرپ
اه ی ی یساسا حرطم یم وش د ؛ زا هلمج هکنیا نیا ماظن هلانوگچ لکلاش
یم دریگ
؟ هچ ییاهورین تخاس رد
نآ لیخد دنتسه
؟ هزادنا یاه یرهش ره رد ماظن بات هچ یلماوع
؟تسا ایآ
هطبار یا نیب هزادنا بتر و ۀ اهرهش رد هکبش دوجو دراد
؟
( یمیظع
، 1381 : 54
.
هک اجنآ زا نینچ
لحت لی اه ی ی زین رد ۀعلاطم ماظن اه ی ناتساب رد یعامتجا هدید یسانش
م ی دوش
، رد یسررب
اهوگلا دنور و هدیچیپ رد یزاس ماظن
اه ی سم نارود یگنس
نآ زا سپ و
، هجوت دروم ناتساب
ناسانش نلاهپ تلاشد
رارق تفرگ . هب ایترت نیا
، هب جیردت تاعلاطم شرتسگ اب لانینچ نلایا
ی الایفارغج شلاناد رد و
نالاکما شیازلافا الاب
هداد هب یسرتسد یرارقتسا یوگلا یاه
هقطنم یا
، نیا لحت لی اه ناتساب هب درلاک ادلایپ هار زلاین یلاسانش
نولاسناج(
،
1381 : 221 61 ؛ Kowaleswski, 1982:
؛ هتبلا لباق هدیدپ رد لیلحت نیا هک تسا رکذ ایفارغج یاه
ی الاب ًارلا کا ی
هبساحم رهش ره تیعمج دادعت م
ی دوش
، ناتساب رد یلو تلایعمج الاب میقتسم روط هب هک ییاجنآ زا یسانش
رلاه
هطوحم تسین صیخشت لباق یا
، یلام مالاجنا هطوحم یرارقتسا تعسو ۀبساحم اب راک نیا هلاب هلاجوت الاب و درلایگ
شیپ تلاکشم یرارقتسا تعسو ۀبساحم ثحب رد هتفگ
، نیا رد عو لحت
لی یاه ناتساب تخانش ی یم هدید دوش
هک تساجنیا و یتقو
هجاوم یناکم یزوت یطخ لکشم اب م
ی میوش
، یوایر هیجوت هب رداق دپ
هدلای الاه و میتلاسین
هدیا یزوت تسین مولعم یتح یمتیراگل لآ
- یطخ
، دشاب سایق یارب یبسانم یانبم
نوسناج(
، 1381 : 220 .
شور نیا ار
رواح لاح رد ناتساب
ناسانش یلافارغج هلاک یتلاداعم لکش هب و انبم رب ارلاجا و یلاحارط نالاناد
هدرک دنا راک هب ، یم دنریگ رد نآ زا و لحت
للای یالاه مالامت رد یرارقتلاسا یالاهوگلا نارود
الاه هدافتلاسا لام
ی دلاننک
Johnson, 1980: 234-47; Pearson, 1980: 453-62; Dreanan and Peterson, 2004: 533-49(
خالابرئوا .
(Aucrbach(
« نوناق هبتر - هزادنا
» ار یارب تسخن نی راب رد لاس ییایفارغج تاعلاطم رد1913
حرطم رک د
ییاوقت(
یرباص و
، 1389 : 60
یو .
دقتعم دوب هطبار میهاوخب رگا هداس یا
اترم و نیب تیعمج ( هزادلانا و ۀلابتر یاهرهلاش
کی هیحان ب ه تسد میروآ
، تیعمج ره
ش هبترم رد ره nth
لداعم
1
تیعمج 𝑛
گرزب رت نی رهش نآ هلایحان تلاسا
؛
،نیاربانب یرهش
هبترم رد و
یدر مراهچ
،
ًابیرقت
1
تیعمج 4
گرزب رت نی رهش ار تساراد . نیا طبار ۀ میقتسم نیب
تیعمج کی
رهش ترم و ۀب نآ لخاد رد هلاعومجم
یا اهرهلاش زا
« نونالاق هلابترم هزادلانا –
» هدلایمان هدلاش تلاسا
Raym, 1975: 98( ؛
دارم انآ ن داژ
، 1390 : 47
تسانعم نادب نیا ؛
هک تیعمج P(
بتر اب رهش ره ۀ
تلاسا ربارب نیعم
تیعمج اب گرزب
رت نی رهش جرد رهش(
ۀ Pi لوا بتر رب میسقت ۀ
رلاظن درولام رهلاش
یلامیظع(
، 1381 : 55
نلایا رلاگا.
دوش میسرت یمتیراگل تروص هب هبساحم
، یلالوزن و فالاص یطخ لکش هب هطبار نیا دلاهاوخ رد
لایواز هلاک دلامآ ۀ
ربارب نآ ایش 1
دوب دهاوخ- یدیعس(
، 1378 : 475 - 6
هدلاش هتفرگ رظن رد نوناق نیا یارب هک یلومرف تیاهن رد .
،
.تسا هدمآرد ریز لکش هب
Pr= 𝑃1
𝑟𝑞
نآ رد هک تسد هب ریز لومرف قیرط زاq
م ی .دیآ
هدیا طیارش رد لآ
، تبسن هبتر - هزادنا
ًلاماک نازیم و تسا لداعتم رلاگا ،دولاب دلاهاوخ کی رادقم رباربq
q>1
دشاب
، نیا رد تروص رادقم هچره گرزبq
رت دشاب
، زکرم نیتسخن طلست نازیم هجرد(
و دولاب دلاهاوخ رتلاشیب 1
رگا ماجنارس
q<1
دشاب
، ناشن ۀ یلبق تلاح زا ینایم زکارم هک تسا نآ یرتشیب تیمها
دنراد
( دارم انآ داژلان
، 1390 :
47 یمیظع ؛
، 1381 :
. 55
لومرف نیا هکنیا تهج هب ار
ًلابق ناتساب ناسانش هلاطوحم یارب یناتلاساب یالاه
هلالمج زا ،
راک هب شوش هتفرگ
دنا اب و شور اه ی تعسو هب طوبرم تاعلاطا تشادرب هطوحم
اه هدرلاک ادیپ یگنهامه ،تلاسا
دش حلاصا لومرف ة
یارلاب هلاک ریز فدلاه
الاه ی تلاسا رتدنمدولاس یفیلاصوت
، صخالاش لکلاش هلاب تلاسرهف(RSI
هبتر هزادنا– نایب م ی دوش
نوسناج(
، 1381 :
.222
q=log 𝑃1−𝑙𝑜𝑔𝑟 log 𝑃𝑟
RSI= ∑ (log 𝑃 𝑜𝑏𝑣−log 𝑃 𝑟𝑠)
∑ (log 𝑃 𝑐𝑚𝑎𝑥−log 𝑃 𝑟𝑠)
لومرف نیا رد :
n یسررب دروم یاهرارقتسا دادعت ربارب
Pobv زادنا ربارب
ة هدش هدهاشم رارقتسا تعسو
Prs
زادنا ربارب
ة یمتیراگل یوگلا :رارقتسا راظتنا دروم ( یطخ –
گرزب رت نی بتر رب میسقت رارقتسا ۀ
طوحم ۀ دروم
رظن Pcmax
زادنا ربارب ة ( بدحم یزوت ر کادح :رارقتسا راظتنا دروم گرزب
رت نی بتر رب میسقت رارقتسا ۀ
هک نآ 1 تسا
یاهروحم هک دش دهاوخ لصاح یرادومن تروص هب تابساحم نیا جیاتن ناشن نآ یدومع
تحاسم ةدنهد
بتر نآ یقفا روحم و رارقتسا ۀ
هطوحم اه هب کچوک ایترت هب گرزب
رت تلاح نیا رد .تسا
، تسد ود ۀ یلصا
هبتر صخاش زا فارحنا -
زادنا ة تسا هجوت دروم یمتیراگل :
یزوت یاه رعقم یزوت .بدحم و رعقم نآ
ییاه تسا
زادنا نآ رد هک ة
ریز رد قاو یاهرارقتسا گرزب
نیرت ماظن رارقتسا
، یریگمشچ روط هب کچوک
رت هک تسا نآ زا
یمتیراگل یوگلا -
شیپ یطخ ینیب
یم دنک و یزوت یاه زادنا نآ رد هک تسا یماظن بدحم ة
قاو یاهرارقتسا
ریز رد گرزب نیرت ماظن رارقتسا
، یمتیراگل یوگلا هچنآ زا یریگمشچ روط هب -
شیپ یطخ ینیب
یم دنک
،
گرزب رت تسا
نوسناج(
، 1381 : 221 .
2 - 2 - نیمز ۀ یرظن یپورتنآ بیرض ۀبساحم
Entropy(
و)
یگنوگچ نآ لومرف ۀبساحم
هک درک یروآدای دیاب ادتبا رد شور
دروم هدافتسا رد نیا شهوژپ رد تاعوووم لتخم
مولع
،یوایر داصتقا و
رتویپماک رد
ناریا و ناهج هدافتسا هدش یلو ، رد ناتساب یسانش ات نونک رتمک هدش هتفرگ راک هب و
هلاتبلا نآ زا
رگید مولع رد
، دننام نیمز ناتساب اب هک زین یسانش یسانش
یلاکیدزن طالابترا دراد
، رایلاسب هدافتلاسا تلاسا هدلاش
و یمیقم(
نارگید
، 1390 : 85 - 105 .
یپورتنآ لدم نونالاش یپورتنآ(
زا لدم یاه علاطم رد یدربراک ۀ
هدیدپ تخانلاش ثلاحب رد و ییالایفارغج یاه
صخاش یاه حلاطصا هب ای و زکرمت
« تسخن یرهش
(»
Primate City ناتلاساب رد رلاگید یرلایبعت هب :
نالاکم یلاسانش
یزکرم صخاش هزادنا جرد یریگ ۀ
.تسا یپورتنآ ایرو ای زکرمت
نوسرفج کرام
( Mark Jefferson
تسخن)
نی راب تسخن صخاش رهش
ار لاس رد رد1939
هلاقم ناونع اب یا
« تسخن نوناق رهش
» حرطم درک
،یرباص و ییاوقت(
1389 : 59
تلاسخن یو رظن زا.
رهلاش
، هاگتنوکلاس
یلاگرزب رایلاسب
هدمع شخب هک تسا و تیعمج زا یا
تیلاعف یاه لمالاش رتلاشیب و تلاسا هدش زکرمتم نآ رد اهروشک یداصتقا
تختیاپ اهروشک یم دوش
،تسدربز(
1386 :
هصخاش هلمج زا و 31
نآ یاه
، رهلاش رلاه رد تلایعمج نازلایم یسررب
تسا تسخن نارگشهوژپ زا یخرب هک ارچ ؛ یرهش ار رهش
یم دنناد مود رهلاش تلایعمج رلابارب ود نآ تیعمج هک
دشاب
،ییوکلاش(
1373 :
...و 490
؛ نامه هنوگ هک رد لومرف ۀبساحم هبتر - هزادنا یارب دادلاعت n هلاطوحم زلاین
نلایا
مهم هدهاشم دش
، رد تیاهن یم ناوت تفگ زا فادها ةدمع نیا صخاش ،الاه تخانلاش ۀلاجرد
تلاسخن یرهلاش-
و
نازیم زکرمت رد ماظن یرهش تسا .
نیاربانب
، زا یکی هار یاه ریثأت زکارم هب ندرب یپ رد راذگ
نهپ دافتلاسا ،تشد ة
ملاه نالامز للایلحت ود نلایا زا
،
H = ∑Pi × ln(pi) G=𝑙𝑛𝐾𝐻
هبتر صخاش و یپورتنآ صخاش ینعی -
تسا هزادنا
؛ هتبلا لباق هک تسا رکذ صخاش
یاه رتلاسگ رد زین یرگید ة
تسا حرطم ایفارغج ملع
، رظن هب اما یم
دسر ناتساب تاعلاطم هب همه زا شیب هچنآ نلاهپ یسانش
تلاشد کلایدزن
نیا تسا صخاش
اه تس هک اب نآ یم ناوت نازیم لداعت ییاضف و شنکارپ هلاطوحم الاه رد حطلاس نلاهپ تلاشد ار
یبایزرا درک و زا ۀجیتن نآ
،زین یم ناوت عون یوگلا دوجوم رد کی نلاهپ تلاشد ار زا رلاظن نتلاشاد هلاصخاش یالاه
ناکم یزکرم هب تسد دروآ و زا ناکما لیدبت نآ یارب هب دوجو ندمآ یاهرهش گرزب
ای سکعرب و زلاین زا مدلاع
دوجو ناکم یاه یزکرم و لداعت رد حطس هطوحم یاه هنایم هاگآ دش . یلک روط هب
، یم ناوت نونالاش یلاپورتنآ زا
هزادنا یارب یریگ
جرد هدیدپ ییاضف یگدنکارپ و زکرمت ۀ درلاک هدافتسا ییایفارغج یاه
Vinoth kumar, et al. (
)2007
نیا.
هنماد ایرو ا رگا .دراد کی و رفص ددع نیب یا
ی ن مقر رتمک زا ددع ی ک دشاب
، ناشن ةدلانهد مدلاع
نزاوت و لداعت رد زوت ی رارقتسا و عمج
ی ت تسا هقطنم
، لو ی اب رد رظن نتفرگ هطوحم یاه کچوک
، مدع لداعت
و رتمک مدع نآ نودب لداعت
بی رتش م ی دوش
؛ ی نع ی ندرک دراو اب قبط
هطوحم ۀ ،هلاقطنم رد کچوک یاه
رلاو ی ا
پورتنآ ی بی فرط هب رتش رادقم
ی ک م ی ل م ی دنک و ای ن عوووم بی رگنا ای ن هتکن هک تسا هطوحم
کچوک یاه ای
ن
لباق ی ار ت هک دنراد وقت تروص رد
ی ت دنناوتب ات دح ز ی دا ی نزاوت و لداعت زوت رد ار
ی الاضف یی عمج لای هلاقطنم ت
ک رارقرب نن د ؛ ور نیا زا
، لکروط هب ی
م ی تفگ ناوت ای
لدم ن
، عم ی را ی ارب ی شجنس ی
غتم ندوب تخاونک لای
درولام ر
ًلا م ،رظن زوت
ی عمج ی ت رد اهرهش ی ی ک تسا هقطنم ؛
هب ای ن ترت ی ا هک دربراک اب ای
ن م لدم ی م هب ناوت لای
ناز
لداعت اضف یی رارقتسا عمج ی کبش رد ت ۀ
رهش ی
، هقطنم ا ی یا لم ی پ ی رد .درب علاطم ۀ ای ور ن ی ن درک ی ز اب هدافتسا
زا ای ن ثأت ،صخاش ی
ر دوجو ی هطوحم کچوک یاه ققحت رد
ره کی زا لداعت لاکشا ی
زوت مالاظن رد زلاکرمت ا لای
عمج ی ت
،هعلاطم هقطنم اسانش
یی لحت و ی ل یم .دوش
یرهش یایفارغج ثحابم رد نچ
ی ن طابنتسا م
ی دوش هک دوجو نوناک یاه کچوک رهش ی هب ، ناونع هقلح اه ی
مهم ی رد گولج ی ر ی ارگزکرمت زا یی
رد کبش ۀ رهش ی ن و ی مهم لماع ز ی
زوت رد ی عمج لداعتم ی
ت زئاح ، مها لای ت
تسا هجوت و
نف(
ی
، 1382 : 81
لیلحت نیمه .
نهپ کی رد یرارقتسا یاهوگلا یسررب رد تشد
زین یم دناوت درولام
.دریگ رارق هجوت یم هبساحم ریز ۀقیرط هب یپورتنآ لومرف دوش
:
لومرف نیا رد یرپن متیراگل رد یناوارف عومجم رباربH
،
Pi
و یبسن یناوارف ربارب عماج کی تاقبط دادعتK
ۀ تسا یرامآ
.
نامه روط دراد کی و رفص نیب یرادقم یپورتنآ ایرو دش هتفگ هک
؛ نیاربانب
، برو اب ندش
رد ،100
یم دناوت دوش نایب دصرد لکش هب هک
هب نآ رادقم هچره دشاب کیدزن 100
، ناشن ةدنهد هچره و هنلاداع یزوت
دشاب کیدزن رفص هب
، تسا متسیس رد لداعت مدع رگنایب
Tasi, 2005: 145( و ییاوقت ؛
یرباص
، 1389 : 61 .
3 - بساحم ۀ هبتر صخاش -
زادنا ۀ
RSI(
سم یاهرارقتسا )
نادمه تشد یگنس
رب ساسا لودج ریداقم بساحم اب و2
ۀ هبتر لومرف -
رد هزادنا ةراب هداد یاه رد نادمه تشد هنارک
یلامش یاه
هوک دنولا
، ب صخاش ه
مقر هدمآ تسد 222614
/ تسا0 رادقم نیا هک نامه
روط
ِصخاش ریداقم ثحب رد هک هب
رایسب یددع ،دش حرطم هدمآ تسد کچوک
رت زا 1 رادومن یاراد و ی
تسا رعقم تدش هب
رادومن(
1
ریداقم .
نیا ناشن ینینچ هطوحم هک تسا نیا ةدنهد
یرارقتسا یوگلا نیا رد یرارقتسا تعسو ظاحل زا ینایم یاه
، زا
هطوحم ریاس اه
رتشیب تیمها دنراد
لکش(
2 .
لودج 2 بساحم هب طوبرم یتابساحم ریداقم : ۀ
هطوحم RSI سم یاه هقطنم یگنس تحاسم
x log P obv log P rs log P obv - log P rs log P cmax - log P rs
56168 4.74948896 4.74948896 0 0
44850 4.651762447 4.448458964 0.203303483 0.301029996 30744 4.487760371 4.272367705 0.215392666 0.477121255 20900 4.320146286 4.147428969 0.172717317 0.602059991 20800 4.318063335 4.050518956 0.267544379 0.698970004
20150 4.30427505 3.97133771 0.332937341 0.77815125
17150 4.234264124 3.90439092 0.329873204 0.84509804
16510 4.217747073 3.846398973 0.3713481 0.903089987
15000 4.176091259 3.795246451 0.380844808 0.954242509
14850 4.171726454 3.74948896 0.422237494 1
13784 4.139375264 3.708096275 0.43127899 1.041392685
12740 4.105169428 3.670307714 0.434861714 1.079181246 11616 4.065056603 3.635545608 0.429510996 1.113943352 11172 4.048130927 3.603360924 0.444770003 1.146128036 10560 4.023663918 3.573397701 0.450266217 1.176091259
9720 3.987666265 3.545368977 0.442297288 1.204119983
7811 3.892706638 3.519040039 0.373666599 1.230448921
7788 3.891425943 3.494216455 0.397209488 1.255272505
6598 3.819412311 3.470735359 0.348676952 1.278753601
6384 3.805092878 3.448458964 0.356633914 1.301029996
6000 3.77815125 3.427269665 0.350881585 1.322219295
6000 3.77815125 3.407066279 0.371084971 1.342422681
5325 3.726319612 3.387761124 0.338558488 1.361727836
5225 3.718086295 3.369277718 0.348808576 1.380211242
5185 3.714748761 3.351548951 0.363199809 1.397940009
4400 3.643452676 3.334515612 0.308937064 1.414973348
4182 3.621384028 3.318125196 0.303258833 1.431363764
3538 3.548757829 3.302330929 0.2464269 1.447158031
2700 3.431363764 3.287090962 0.144272802 1.462397998
2646 3.42258984 3.272367705 0.150222135 1.477121255
2516 3.400710637 3.258127266 0.142583371 1.491361694
2475 3.393575203 3.244338982 0.149236222 1.505149978
2112 3.324693914 3.23097502 0.093718894 1.51851394
1862 3.269979677 3.218010043 0.051969634 1.531478917
1645 3.216165902 3.205420916 0.010744987 1.544068044
1480 3.170261715 3.193186459 -0.022924744 -3.193186459 1344 3.128399269 3.181287236 -0.052887967 1.568201724
560 2.748188027 3.169705363 -0.421517336 1.579783597
535 2.728353782 3.158424353 -0.430070571 1.591064607
10641.66667 138.9204844 9.251874605 41.56009612
هتبلا لباق رد هک تسا رکذ هطوحم
ییاه راتکه کی زا رتمک تعسو اب یزوت صخاش ،
هلابتر - هزادلانا شهالاک
یم ناشن ار یعیرس یرادومن تفا نیا هک دهد
هب ، هزادنا ریداقم رد هک تسا یا نییاپ
رت نآ زا
، یدالاصتقا یرادیاپ
یم شهاک تعرس هب رارقتسا دبای
،نوسناج(
1381 : 221
نیمه هب .
طقن روظنم ۀ
زادنا هب یعطق ة
یارلاب رالاتکه کی
هطوحم اه دوخ یدوخ هب ریداقم زا هدودحم نیا ندرک ادج و دش هتفرگ رظن رد
، هطوحم تیمها ینالایم یالاه
ار
شیب زا شیپ یم شیازفا دهد
رظن هب . یم
دسر طبار عون لیلحت یارب ۀ
لک نیب یداصتقا هطوحم
الاه نلایا هلاب دلایاب
هطوحم شقن و ینایم یاه نآ
هژیو هجوت هقطنم رد اه .دوش یا
بساحم زا لصاح جیاتن لیلحت اب صخاش نیا لیلحت هطوحم یپورتنآ ۀ
یرارقتسا یاه
، یم یایوگ دناوت
هصخاش زا یتیعوو یداصتقا یاه
هک دشاب هقطنم رد یعامتجا – یم
دناوت دروم یرارقتسا یوگلا لیلحت رد
هدهاشم رادومن رد هک یتیعوو اب .دریگ رارق هجوت یم
دوش
، ماظن یاه لقادح ای یداصتقا تباقر لقادح اب ی
مشچ هب یعامتجا مجسنم راتخاس یم
دروخ .
لکش 2 هطقن : هایس یاه هطوحم شنکارپ گنر نآ شقن و ینایم یاه
نهپ یناکم ماجسنا رد اه یم ناشن ار تشد
دهد
رادومن 1 رادومن : طبار ۀ بتر نیب ۀ دودحم تحاسم و هطوحم ره یرارقتسا تعسو ۀ
هطوحم یرارقتسا سم یاه
هقطنم رد یگنس
یدومع نوتس رادومن نیا رد .تسا
، یقفا نوتس و تحاسم فرعم
، بتر فرعم ۀ هطوحم طقن ناونع هب زین راتکه کی تحاسم و اه ۀ
ناشن رادومن ندوب رعقم .دش هتفرگ رظن رد عطق ۀدنهد
ماظن یاه .تسا یداصتقا تباقر لقادح اب ی
4 - بساحم هطوحم یپورتنآ صخاش ۀ سم یاه
سپ رد یگنس هنارک
دنولا یلامش یاه
بساحم اب ۀ
رد یپورتنآ لومرف ةراب
هداد سپ یاه هنارک
لودج ساسا رب دنولا یلامش یاه ب صخاش ۀجیتن و 3
ه
بساحم زا سپ هدمآ تسد ه
لومرف رد
، دودح یپورتنآ ایرو یم ناشن ار دصرد 87
رادقم نیا .دهد نامه
روط
هب کیدزن یرادقم ،دش حرطم هدمآ تسد هب صخاش ریداقم ثحب رد هک نلاداع یزوت رگنایب و تسا 100
ۀ
هطوحم اه هطوحم یبسن یرترب دییأت و و راتکه کی نیب( هنایم یاه
تسا هقطنم نیا رد راتکه ود
؛ نامه روط
هبتر صخاش لیلحت رد هک -
هجیتن نینچ هب زین هزادنا لاح ره هب .میتفای تسد یا
، اب ار لیلحت نیا هچنآ
تیمها یم دزاس
، یمکارت تیعوو ندرک نشور هطوحم
اه نیا و تسا رگیدکی هب تبسن ایآ هک
یم ناوت نیا رد
قطنم ه
، ای ناکم ناکم
یاه یداصتقا یزکرم -
یعامتجا ار
سم نارود تیعوو یهدناماس یارب رظن رد یگنس
هجوت اب رادقم نیا ندرک ظاحل .ریخ ای تفرگ هب
نازیم دایز یمازلا رظن هب نآ یم
دسر لکش رد دیاب و یهد
سم نارود رد هقطنم نیا یرارقتسا یوگلا رظن هب .دوش ظاحل یگنس
یم دسر داد یمامت ه
دوجوم یاه یارب
هدمآ تسد هب رگیدمه لیمکت هک دنا
ةرابرد عوووم نیا رد
هجیتن دهاوخ ثحب یرارقتسا یاهوگلا عون زا یریگ
دش .
لودج 3 بساحم هب طوبرم یتابساحم ریداقم : ۀ
یپورتنآ بیرض هطوحم
سم یاه هقطنم یگنس هرامش
هطوحم xتحاسم Pi Ln(Pi ) P × Ln(Pi )
5 56168 0.135336426 -1.99999156 -0.270671709
18 44850 0.108065779 -2.225015171 -0.240447998
22 30744 0.074077465 -2.602643906 -0.192797263
28 20900 0.050358412 -2.9885896 -0.150500627
9 20800 0.050117463 -2.993385773 -0.1500209
32 20150 0.048551292 -3.025134471 -0.146874187
10 17150 0.041322812 -3.186340586 -0.131668553
34 16510 0.039780736 -3.224372501 -0.128267912
24 15000 0.036142401 -3.320288558 -0.120003201
8 14850 0.035780977 -3.330338894 -0.11916278
30 13784 0.033212457 -3.40483026 -0.113082779
13 12740 0.030696946 -3.483592109 -0.106935639
16 11616 0.027988675 -3.575955301 -0.100086252
12 11172 0.02691886 -3.614928111 -0.097309745
17 10560 0.02544425 -3.671265481 -0.093412598
1 9720 0.023420276 -3.754153141 -0.087923302
31 7811 0.018820553 -3.972805763 -0.074770401
6 7788 0.018765135 -3.975754672 -0.074605572
11 6598 0.015897837 -4.141572187 -0.065842042
21 6384 0.015382206 -4.174543899 -0.064213694
27 6000 0.01445696 -4.23657929 -0.061248059
36 6000 0.01445696 -4.23657929 -0.061248059
39 5325 0.012830552 -4.355926048 -0.055888937
33 5225 0.012589603 -4.374883962 -0.055078052
20 5185 0.012493223 -4.382568918 -0.054752412
37 4400 0.010601771 -4.546734218 -0.048203435
