1
2
يروانف و یشهوژپ تنواعم
یتاقیقحت حرط ییاهن شرازگ
:یشهوژپ حرط ناونع
ندبیلوم وسکا ید لوریپ سکیلاک زاب فیش سکلپمک تیبثت و ییاسانش ،زتنس تارذونان یور(VI)
یسیطانغم O4
Fe3
اهدیفلوس یشیاسکا یاهدنیارف رد نگمهان تسیلاتاکونان ناونعب
: يرجم روپ تعاضب لضفلاوبا
روپ ربکا باداش هداز یرگسع ماهلا
یمیش هورگ مولع هدکشناد–
تسا هدیدرگ ارجا یلیبدرا ققحم هاگشناد یشهوژپ تنواعم هزوح یلام تیامح و بیوصت اب حرط نیا .
راهب 1396
3
روپ تعاضب :یگداوناخ مان لضفلاوبا :مان
:حرط عون و يشهوژپ حرط ناونع :يسراف هب ناونع ـ فلا ی ن لننانب فیش نکلپمکنتنبثیننسیزننانش ،زننس ن
لترلپنب للی ن
ننس انید ن
ندپلل م
) VI
ن(
نتارذ نیننیتر
نبسلطیزغم
O4
Fe3
ن نییهدزثارفنردننگشهیننکسللیکی نینننا زع یهدلفل سنبشثیس ا
ن
يجراخ ياهنابز زا يكي هب ناونع ـ ب Synthesis, characterization and immobilization of calixpyrrole based Schiff base complex of di-oxo- molybdenum(VI) on Fe3O4 nanoparticles as heterogeneous nanocatalyst for oxidation of sulfides
:حرط ناراکمه یماسا روپربکا باداش ،هداز یرگسع ماهلا
:هاگشناد یليبدرا ققحم مولع :هدکشناد
یميش :هورگ
:حرط زاغآ خيرات /17
/6 :حرط همتاخ خيرات 95
/1 /3 :هحفص دادعت 96
:اه هژاو ديلک للاح نودب ،ندبيلوم،تسيلاتاکونان ،نويساديسکا ، ديفلوس
هديكچ
عون ندبيلوم زاب فيش سکلپمک زا یديدج عون یشهوژپ حرط نيا رد هرذونان یور یسنلااووک تروصبN4
یسيطانغم
لوس نويس اديس کا یارب و تفرگ رارق یياس انش دروم یکيزيف و یيايميش یاهکينکت هليس وب و دش تيبثت ناونعب اهديف
يتتسکا بآ روتتضح رد روزيلاتاک رادقم و ونکاو یامد ،للاح ر ا اتفرگ رارق هدافاتتسا دروم روزيلاتاک 30 هنز
ناونعب %
سود هدننکديسکا ب طيارش رد جياان نيراهب و دش هنيهب ديفلوس یشياسکا دنيارف رد تسيز طيحم رادا
تسدب للاح نود
يپورپ ید ،ديفلوس لينف ليزنب ،ديفلوس لينف ید ،لوزينآويت نويساديسکا تهج روزيلاتاک نيا ادمآ ليتوب ید ،ديفلوس ل
(سيب ،ديفلوس ليام ید ،ديفلوس -4
ه ليلآ ید ،ديفلوس )لينف یسکوردي اتفرگ رارق هدافاسا دروم نفويتوزنب و ديفلوس
فلوس ليتوب ید ،ديفلوس ليام ید ،لوزينآ ويت یشنيزگ نويساديسکا یارب هدش هيارا روزيلاتاکونان ديفلوس ليلآ ید و دي
دتتصرد اب
<
یيارآراک و %99
1
h-
93000
( نامز نيراهاتوک رد
لاتاکونان ادوب ر وم رايتتسب )هقيقد5 ب یتتسيطانغم روزي
ه
مک تسد دادعت هب و هدش تفايزابيجراخ یسيطانغم ناديم کي زا هدافاسا اب و یناسآ افاسا هبترم6
نودب دش ددجم هد
ادوش داجيا نآ ليدبت دصرد رد یرييغت هکنآ
أ
بلاطم تسرهف
و هرامش ناونع
بلاطم
هحفص
:لوا لصف هنیشیپ و همدقم
شهوژپ ی
1-1 - اهزاب فیش ...
...
...
...
...
2
2-1 - ...نگمه یاهروزیلاتاک ...
....
...
3
3-1 - ..نگمهان یاهروزیلاتاک ...
....
...
...
3
4-1 - ...نگمهان و نگمه یاهروزیلاتاک هسیاقم .
...
...
4
5-1 - سکلپمک لیدبت ...نگمهان یاهروزیلاتاک هب نگمه یروزیلاتاک یاه
5
1-5-1 - تفارگ سکلپمک یروپوزم یاهاکیلیس حطس یور یروزیلاتاک هطساو تازلف زاب فیش یاه ...
6
2-5-1 - سکلپمک تیبثت لولحمان دماج رتسب ناونعب یلآ یاهرمیلپ یور یروزیلاتاک هطساو تازلف زاب فیش یاه
7..
3-5-1 - تیلوئز لماش یلآ ریغ لولحمان دماج یاهرتسب رد اهروزیلاتاک یکیزیف تیبثت تاکیلیس و اه
هیلا یاه یا 8..
4-5-1 - سکلپمک تیبثت هلمج زا یزلف یاهدیسکا یور رب یروزیلاتاک زاب فیش یاه
یسیطانغم تارذونان ...
10
1-6-1 - ...یسیطانغم تارذونان زتنس ...
12
2-6-1 - دیسکا یسیطانغم تارذونان دربراک ...نهآ
13
7-1 - فلوس و اهدیسک نآ یراجت رازاب و ...اه
...
...
14
8-1 - دیفلوس یکیتیلاتاک شیاسکا ...اه
..
...
14
9-1 - ...ندبیلوم یروزیلاتاک صاوخ ...
15
1-9-1 - ا ...ندبیلوم نگمهان یکیتیلاتاک شیاسک ..
...
...
16
10-1 - هدنسکا ...اه ...
...
18
1-10-1 -
...اهدیسکارپ ...
...
19
:مود لصف یهاگشیامزآ یاهراک
1-2 - هاگتسد و تازیهجت یهاگشیامزآ یاه
...
...
...
22
-2 -2 هیهت نهآ دیسکا یسیطانغم هرذونان ی
O4
Fe3
...
22
ب
-2 -3 لماع ونان حطس ندرک راد تارذ
@APTES O4
Fe3
...
23
4-2 - هیهت 9.9 ی - لوریپ(سیب 2-
- نرولف)لیا ...
24
5-2 - هیهت 9 ی 9و - 5(سیب - لوریپ لیمرف 2-
- نرولف)لیا ...
24
-2 -6 هیهت ندبیلوم سکلپمک ی
) VI ( (acac)2
MoO2
...
25
-2 -7 هیهت هرذونان ی زاب فیش ی
SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
...
25
8-2 - هیهت سکلپمک روزیلاتاک ی آ دیسکا یسیطانغم تارذونان یور رب هدش تیبثت ندبیلوم وسکا ید زاب فیش
نه
MoO2
- SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
...
26
-2 -9 هدیفلوس شیاسکا ...ا
..
...
26
-2 -9 -1 ا شنکاو ماجنا طیارش یزاس هنیهب شیاسک
...
...
...
...
27
-2 -11 روزیلاتاک تفایزاب
MoO2
- SB -
@APTES/ fluorene O4
Fe3
...
27
لصف موس : شیامزآ جیاتن یسررب و ثحب
-3 همدقم ...
...
...
...
...
30
1-3 - هدش هیهت تابیکرت ییاسانش و زتنس ...
...
...
...
...
...
30
1-1-3 - ید ییاسانش و زتنس دیهدلآ
و9 -9 5(سیب - لوریپ لیمرف 2-
- نرولف)لیا ...
30
-3 -1 -2 ندبیلوم وسکا ید سکلپمک ییاسانش و زتنس
VI( ) (acac)2
MoO2
...
32
-3 -1 -3 نهآ دیسکا یسیطانغم تارذ ونان ییاسانش و زتنس
O4
Fe3
...
34
-3 -1 -4 رادلماع هرذونان هیهت هدش
@APTES O4
Fe3
...
35
-3 -1 -5 هرذونان ییاسانش و زتنس زاب فیش ی
SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
...
38
-3 -1 -6 زتنس نگمهان روزیلاتاک ییاسانش و
MoO2
- SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
...
41
-3 -2 یروزیلاتاک یاهراتفر هعلاطم
MoO2
- SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
...
49
1-2-3 - طیارش یزاس هنیهب ...نویسادیسکا
...
50
1-1-2-3 -
...للاح رثا یسررب ...
50
2-1-2-3 -
...امد رثا یسررب ...
51
3-1-2-3 -
رادقم رثا یسررب ...روزیلاتاک
...
52
4-1-2-3 -
...ارتسبوس هب تنادیسکا تبسن رثا یسررب ...
53
3-3 - دیفلوس شیاسکا جیاتن طیارش یزاس هنیهب زا سپ فلتخم یاه
...
54
ج
-3 -4 نگمهان روزیلاتاک یترارح یرادیاپ یسررب
MoO2
- SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
...
55
-3 -5 ا شنکاو یداهنشیپ مسیناکم یکیتیلاتاک شیاسک
...
...
...
56
-3 -6 نگمهان روزیلاتاک ییاراک یسررب
و TON
...TOF
57
-3 -7 هدافتسا تیلباق و یبایزاب تیصاخ یسررب نگمهان روزیلاتاک زا ددجم ی
...
59
8-3 - هجیتن ...یریگ ...
61
لصف مراهچ : هجیتن مشچ و یریگ زادنا
1-4 - هجیتن هدنیآ هب زادنا مشچ و یریگ ...
64
2-4 - مشچ ..زادنا ...
...
...
...
...
...
66
لودج تسرهف اه
و هرامش ناونع
لودج
هحفص
لودج -1 -1 هدنسکا زا یدادعت نآ یبناج لوصحم و لاعف نژیسکا یاوتحم ،اه
-
اه ...
19
لودج -3 -1 سکیا هعشا ینورتکلاوتوف یراگن فیط طسوت یمتا زیلانآ جیاتن
( )XPS
...
49
لودج -3 -2 زا هدافتسا اب اهدیفلوس شیاسکا شنکاو هدزاب یور للاح تیهام رثا
O2
H2
یامد رد و ،هدننک دیسکا ناونع هب
˚C
نامز تدم رد ، 55
5
هقیقد ...
...
51
لودج -3 -3 زا هدافتسا اب دیفلوس شیاسکا شنکاو رد روزیلاتاک رادقم یزاس هنیهب
O2
H2
ارش رد ،هدننک دیسکا ناونع هب طی
یامد رد ،للاح نودب
˚C ...55 ...
53
لودج -3 -4 س لینف لیتم شیاسکا شنکاو رد ارتسبوس هب هدننکدیسکا تبسن یزاس هنیهب زا هدافتسا اب دیفلو
O2
H2
ناونع هب
یامد رد و ،للاح نودب طیارش رد ،هدننک دیسکا
˚C ...55 54
د
لودج -3 -5 نگمهان روزیلاتاک طسوت اهدیفلوس شیاسکا جیاتن
MoO2
- SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
...
55
لودج -3 -6 نگمهان روزیلاتاک ییاراک جیاتن MoO2
- SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
...
...
58
لودج -3 -7 روزیلاتاک تفایزاب MoO2
- SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
دیفلوس لینف لیتم شیاسکا شنکاو رد
زا هدافتسا اب O2
H2
یامد رد و هدننک دیسکا ناونع هب
˚C
...55 60
لكش تسرهف اه
و هرامش ناونع
و امش لكش
هحفص
1 لکش 1- - هنومن راتخاس ...نلاس زاب فیش یاهدنگیل زا یا
...
3
1لکش 2- - تینولویرومتنوم راتخاس ...
...
...
...
...
9
1یامش 3- - یسیطانغم هرذونان یور ندبیلوم سکلپمک تیبثت O4
Fe3
...
...
...
...
..
...
7 1
1یامش 4- - و ندبیلوم سکلپمک تیبثت نگمهان روزیلاتاک هیهت
...
...
15
3یامش 1- - زتنس شور -9.9
لوریپ(سیب 2-
- نرولف)لیا ...
...
30
3یامش 2- - زتنس شور و9
-9 5(سیب - لوریپ لیمرف 2-
- نرولف)لیا ..
...
31
3 لکش 3- - فیط هب طوبرم
FT-IR
بیکرت و9 -9 5(سیب - لوریپ لیمرف 2-
- نرولف)لیا ...
31
3لکش 4- - فیط
H-NMR
ید بیکرت هب طوبرم دیهدلآ
و9 -9 5(سیب - لوریپ لیمرف 2-
- نرولف)لیا ...
32
3یامش 5- - ندبیلوم وسکا ید سکلپمک زتنس یلک ریسم
VI( ) (acac)2
MoO2
....
...
...
33
3 لکش 6- - فیط
IR -
هب طوبرمFT (acac)2
MoO2
...
33
3یامش 7- - نهآ دیسکا تارذونان زتنس یلک ریسم
O4
Fe3
...
...
...
...
...
34
3 لکش 8- - فیط
IR -
هرذونان هب طوبرمFT O4
Fe3
...
35
3یامش 9- - هدش رادلماع هرذونان هیهت ریسم
@APTES O4
Fe3
...
...
...
35
3 لکش 10- - فیط
IR -
هب طوبرمFT
@APTES O4
Fe3
...
36
3 لکش 11- - ریوصت هدش رادلماع یسیطانغم تارذونانSEM
...
...
37
3 لکش 12- - شارپ یوگلا هدش رادلماع یسیطانغم تارذونانXRD
@APTES O4
Fe3
...
38
ه
3یامش 13- - دنگیل تیبثت و9
-9 5(سیب - لیمرف لوریپ 2- - هدش رادلماع هرذونان یور نرولف)لیا ...
...
39
3 لکش 14- - فیط
IR -
زاب فیش هرذونان هب طوبرمFT SB
-
@APTES/fluorene O4
Fe3
...
40
3 لکش 15- - ریوصت هرذونانSEM
زاب فیش ی
SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
...
40
3یامش 16- - نگمهان روزیلاتاک زتنس یلک ریسم
MoO2
- SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
...
...
41
3 لکش 17- - فیط
IR -
نگمهان روزیلاتاکFT MoO2
- SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
...
42
3 لکش 18- - فیط هسیاقم
FT-IR
...
...
...
43
3 لکش 19- - یوگلا ...XRD
...
44
3 لکش 20- - نگمهان روزیلاتاک یریذپ سیطانغم یوگلا
MoO2
- SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
...
45
3 لکش 21- - ریوصت روزیلاتاکSEM
MoO2
- SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
...
46
3 لکش 22- - ریوصت نگمهان روزیلاتاکTEM
MoO2
- SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
...
47
3 لکش 23- - یراگن فیط نگمهان روزیلاتاکXPS
MoO2
- SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
...
48
3 لکش 24- - دیفلوس لینف لیتم شیاسکا شنکاو هدزاب یور رب فلتخم یاهامد رثا ...
...
...
52
3 لکش 25- - روزیلاتاک یرتمیوارگومرت
MoO2
- SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
...
...
...
...
56
3 لکش 26- - یداهنشیپ مسیناکم روزیلاتاک کمک هب دیفلوس شیاسکا
MoO2
- SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
...
57
3 لکش 27- - فیط IR - نگمهان روزیلاتاکFT
MoO2
- SB -
@APTES/fluorene O4
Fe3
دنیارف رد هدافتسا زا دعب و لبق
یروزیلاتاک ...
...
...
...
...
60
1
لوا لصف :
هنیشیپ و همدقم
شهوژپ ی
2
-
1اهزاب فیش
1فیش وگوه لاس رد راب نیلوا يارب 1
دنویپ اب یلآ تابیکرت مکارت زا ینیمیا لوصحم لوصحم1864
داد شرازگ ارC=N تبث زاب فیش تابیکرت مان هب ،يو راختفا هب تابیکرت عون نیا و
دش 1[ ].
فیش
یم بوسحم عیسو دربراک اب یلآ تابیکرت زج اهزاب نآ مهم ياهدربراک هلمج زا .دنوش
یم اه هب ناوت
هدافتسا دراوم نآ ي
هنادگنر ناونع هب اه هدننک تیبثت ،اه
رمیلپ ي اد ،اهروزیلاتاک ،
دض ياهور ،ناطرس
ژولویب رثوم داوم چراق دض ریظن یکی
يرتکاب دض ،اه هراشا هریغ و اه
درک 2[ 3و ].
هتسد نلاس ناونع اب هک زاب فیش ياهدنگیل زا یمهم ي یم هتخانش 2
نلااو یکا ود مکارت زا دنوش
دیهدلآ لیسیلاس نیمآ زا نلااو یکا کی اب نآ تاقتشم ای و
یم لصاح اه ياهدیهدلآ لیسلاس .دوش
فلاختسا ياراد لیمرف هورگ کی نداد رارق اب صاخ ياه
لونف تاقتشم يور هداس شنکاو کی یط
یم تسد هب هطوبرم لاس رد .دنیآ
نآ تاقتشم و نلاس زاب فیش ياهدنگیل ریخا ياه نیققحم هجوت اه
هطساو هب ار يدایز هنیمز رد تابیکرت نیا تیمها ي
ک بلج دوخ هب يروزیلاتاک دربراک و زتنس ي هدر
دنا 4[ 5و ] . بلص فلاختسا ینیزگیاج و زتنس تلوهس ،اهدنگیل نیا راتخاس ندوب يور رب عونتم ياه
نآ سکلپمک هک هدش بجوم اه نآ ياه
ییاراک اب تابیکرت ناونع هب اه عونتم ياه
دنشاب 6[ ].
ياهدنگیل
هنومن هک نلاس زاب فیش نآ زا يا
لکش رد اه -1
هنیدروئک لحم راهچ اب امومع ،تسا هدش هدروآ 1
هدنوش یم لصتم يزکرم زلف هب نژیسکا متا ود و نژورتین متا ود ینعی يروحم تیعقوم ود و دنوش
زکرم رد عقاو نیریفروپ دنگیل هیبش ،یلک راتخاس نیا .دنراد یعرف ياهدنگیل ندش هنیدروئک يارب دازآ میزنآ لاعف فلتخم ياه
یم هداس شور هب نلاس زاب فیش ياهدنگیل هک توافت نیا اب .دشاب لباق يرت
رادروخرب روزیلاتاک يزکرم متا فارطا لاریاک لحم داجیا رد يرتشیب فاطعنا و هدوب هیهت دنتسه
7[ ].
1– Schiff base 2- Salen
3
1 لکش 1- هنومن راتخاس ياهدنگیل زا يا
زاب فیش نلاس
7[ ]
2
-
1نگمه یاهروزیلاتاک
ياهروزیلاتاک رد شنکاو داوم زاف نگمه
لأومعم و ناسکی روزیلاتاک زاف اب هدنهد يزاگ لولحم کی رد
لیکشت ثعاب ،هدرک زاغآ رگشنکاو دنچ ای کی اب ار شنکاو روزیلاتاک عون نیا .دنراد رارق عیام ای دنچ ای کی عقاوم یضعب رد و طساودح وصحم ریاس يدعب لحارم رد و لوصحم
لا هرابود دیلوت و ت
وزیلاتاک شنیزگ و یهدزاب ياراد نگمه ياهروزیلاتاک دوشیم ر اب يریذپ
یلا ناکما مدع اما .دنتسه ی
ا روزیلاتاک یبایزاب ز
،شنکاو طیحم ب ياهامد رد يرادیاپ تیدودحم
لاا صلاخ و وصحم يزاس
تلا زا
رامش هب اهروزیلاتاک نیا بیاعم یم
دیآ 8[ ].
-
1نگمهان یاهروزیلاتاک
3،نگمهان روزیلاتاک رد شنکاو داوم زاف
ود نیب زرم رد شنکاو و تسا توافتم روزیلاتاک زاف اب هدنهد
یم ماجنا زاف وش
د . اهارتسبوس اب رگشنکاو هک تفرگ رظن رد یحوطس ناوتیم ار نگمهان ياهروزیلاتاک
،هتشگ فیعض ارتسبوس نیب ياهدنویپ اجنآ رد .دنوشیم یحطس بذج نآ يور رب تقوم تروص هب دیدج ياهدنویپ اهن رد و دوشیم داجیا
وصحم نیب دنویپ هکنیا تلع هب تی لا
فیعض روزیلاتاک و ت
وصحم ،تسا لا
یم دازآ ت ناسآ هدافتسا .دنوش
اب ياهامد رد يریگراکب ناکما و لا
زا یبایزاب تیلباق و
یم نگمهان ياهروزیلاتاک يایازم هلمج دوجو اب .دشاب
شنیزگ شهاک ،نیا زا یهاگآ مدع ،يریذپ
4
مسیناکم هب اهروزیلاتاک نیا بیاعم هلمج زا نگمه عاونا هب تبسن رتمک يروزیلاتاک تیلاعفو ،شنکاو
یم رامش دوخ زا يروزیلاتاک تیلاعف دناوتیم يدارفنا روط هب متا ره نگمه ياهروزیلاتاک رد .دنور
یم سرتسد رد یحطس ياهمتا طقف نگمهان ياهروزیلاتاک رد هکیلاح رد .دهد ناشن مه هب .دنشاب
نی
شنکاو رد .دنهدیم ناشن دوخ زا يرتشیب تیلاعف نگمه ياهروزیلاتاک لیلد نگمهان يروزیلاتاک ياه
اب اب لا ب لوا هار .دبای یم شیازفا شنکاو تفرشیپ نازیم ،لاعف حطس تحاسم نتفر هب ندیسر يار
اب هژیو حطس تحاسم لا
حطس تبسن نوچ .تسا کچوک رایسب هزادنا اب یتارذ زا هدافتسا ، هرذ
( )A
هرذ مجح هب (
)V
هرذ هزادنا سوکعم اب (
)d
،تسا بسانتم (سپ
A/V=1/d
[) ].9
4
-
1نگمهان و نگمه یاهروزیلاتاک هسیاقم
عون رد یلو دنراد رارق ناسکی زاف رد شنکاو يارب ،لمع دروم زج و روزیلاتاک نژومه روزیلاتاک ردو دنتسه مه رانک ازجم زاف ود رد لمع دروم زج و روزیلاتاک ،نژورته يروزیلاتاک دنیارف
حطس رد
یم تروص روزیلاتاک .دریگ
هژیو تیمها زا تعنص رد نژورته ياهروزیلاتاک نرادروخرب يا
یتعنص میظع ياهدنیارف زا يرایسب رد د
زتنس دننام
NH3
، SO3
OH ، CH3
کیتامورآ ندرک هتاردیه ، شنکاو و اه
هدش لرتنک فلتخم ياه
یم هدافتسا نژورته ياهروزیلاتاک زا نویسادیسکا .دوش
یم نژومه ياهروزیلاتاک هب تبسن نژورته ياهروزیلاتاک يایازم زا یلک روطب ا ریز دراوم هب ناوت
هراش
:درک -1 .دنتسه هدنروخ تردن هب نژورته ياهروزیلاتاک
-2 یم راشف و امد رییغت زا یعیسو هزاب شنکاو( دوش هتفرگ راکب اهدنیارف ماجنا يارب دناوت
ادیدش ياه
یم ماجنا نژورته ياهروزیلاتاک زا هدافتسا اب اتدمع ریگامرگ ای و هدامرگ .)دنوش
5
-3 و لمع دروم ازجا يزاسادج یم نازرا و هدوب ناسآ نژورته روزیلاتاک زا تلاوصحم
.دشاب
-4 هدافتسا ناکما و هدوب یبایزاب تیصاخ ياراد نژورته ياهروزیلاتاک نآ رد ددجم ياه
دوجو اه دراد
10[ ].
نآ تحار يزاسادج ،نژورته ياهروزیلاتاک يایازم زا یم شنکاو طولخم زا اه
تیصاخ نینچمه .دشاب
وزیلاتاک یبایزاب هدافتسا ناکما ،نژورته ياهر
نآ زا ددجم ياه يروزیلاتاک تیصاخ رد رییغت نودب ار اه
نآ یم نکمم اه نآ یتعنص ياهدربراک و هدوب هفرص هب نورقم يداصتقا رظن زا رما نیا هک دزاس
ار اه
شیازفا نژومه ياهروزیلاتاک هب تبسن یم
دهد 11[ ].
زا هدافتسا بیاعم نیرتگرزب زا یکی يرمونوم مرف شنکاو ماجنا نیح هک تسا نیا نگمه ياهروزیلاتاک
نآ يد مرف هب اه یلپ ای يرم
یم لیدبت يرم نآ يروزیلاتاک تیلاعف هجیتن رد و دوش
یم شهاک اه .دبای
يد مرف لیکشت ،نگمهان ياهروزیلاتاک رد یلو یلپ ای يرم
يرم یم لقادح هب ای و هدش نکمم ریغ دسر
زیلاتاک تیلاعف و نآ يرو
رییغت اه یمن
دنک 12[ ].
متسیس تلاکشم رگید زا نآ مک يرادیاپ ،هدش یفرعم ياه
یم اه هار لکشم نیا عفر يارب هک دشاب ياه
شور نیرتهب زا یکی هک تسا هدش داهنشیپ یفلتخم اه
نآ لیدبت نگمهان ياهروزیلاتاک هب اه
یم دشاب
13[ ].
5
-
1سکلپمک لیدبت هب نگمه یروزیلاتاک یاه
نگمهان یاهروزیلاتاک
لیلد :دننام ییاهروتکاف هب ندیسر نگمهان ياهروزیلاتاک هب نگمه ياهروزیلاتاک لیدبت یلصا
یم لااب ییامد تمواقم و نییاپ تیمس ،ددجم فرصم و یبایزاب ،ناسآ يزاسادج .دشاب
شور سکلپمک تیبثت يارب یفلتخم ياه ان دماج ياهرتسب يور يروزیلاتاک زاب فیش ياه
یلآ لولحم
ندعم ای .تسا هدش هئارا نونک ات ی
6
-
1-
5تفارگ
1ک
1سکلپم حطس یور یروزیلاتاک هطساو تازلف زاب فیش یاه
روپوزم یاهاکیلیس
2
ی
لاس رد يروپوزم ياهاکیلیس لاس رد و دندش هیهت راب نیلوا يارب ینپاژ نادنمشناد طسوت 1990
نآ دیلوت 1992 لیبوم تکرش راصحنا هب اه
و دمآ رد 3
MCM )
Mobil Crystaline Matterials )
هدیمان دندش 14[ ].
داوم نیا نیرتفورعم
SBA-15 MCM-48 ،
MCM-41و
یم راتخاس رد .دنشاب
رطق اب يذفانم يروپوزم ياهاکیلیس -20
دراد دوجو رتمونان50 هراوید هک
لاناک نیا ياه زا اه
SiO2
تسا هدش هدیشوپ فرومآ 15[
].
تفارگ يارب سکلپمک ندرک
پوزم ياکیلیس حوطس يور يروزیلاتاک هطساو تازلف زاب فیش ياه يرو
،
هورگ دیاب ادتبا لونلایس ياه
نآ هدننک هلیلیس لماوع اب هورگ ياراد هک يا
یلماع ياه (
هورگ لاومعم
دوش حلاصا دنتسه )يدیلاه لیکلآ ای ینیمآ نلایس یسکوکلآ يرت لیکلآ ونیمآ زا لاومعم
ی کلآ ولاه ا لی
یم هدافتسا يروپوزم ياهاکیلیس حوطس ندرک هلیلیس يارب نلایس یسکوکلآ يرت لحرم رد دوش
دعب ه
هورگ اب شنکاو قیرط زا سکلپمک يدیلاه لیکلآ ای ینیمآ ياه
س حطس يور هدش حلاصا حوطس ياکیلی
تفارگ يروپوزم یم
دوش 16[ ].
حطس يور زاب فیش دنگیل ادتبا دراوم یضعب رد
MCM-41
تفارگ
هطساو زلف سپس هدش لاتاک سکلپمک هیهت يارب يروپوزم ياکیلیس يور هدش تفارگ دنگیل هب
يروزی
هفاضا نگمهان یم
دوش 17[ ].
لاس رد ياه دننام يروپوزم ياهاکیلیس زا هدافتسا ریخا
SBA-15 ،
MCM-48 MCM-41و
هیهت يارب رتسب ناونع هب نگمهان ياهروزیلاتاک
سکلپمک زا ب فیش ياه
زا
شیاسکا تهج هطساو تازلف هدرک ادیپ شرتسگ
تسا 17-16[ ].
graft – 1
mesoporous –
2 mobil – 3
7
2
-
5-
1سکلپمک تیبثت
یلآ یاهرمیلپ یور یروزیلاتاک هطساو تازلف زاب فیش یاه
لولحمان دماج رتسب ناونعب
یم... و دیارلک لینو یلپ ،لوکیلیگ نلیتا یلپ ،نریتسا یلپ لیبق زا یلآ ياهرمیلپ زا رتسب ناونعب ناوتتیبثت تهج سکلپمک
رد .درک هدافتسا نگمهان ياهروزیلاتاک هیهت و يروزیلاتاک هطساو تازلف ياه
یم ماجنا تیبثت لمع هطساو زلف سکلپمک و یلآ رمیلپ نیب یسنلااووک دنویپ لیکشت اب شور نیا .دوش
هتشاد ار ریز صاوخ دیاب لولحمان دماج رتسب ناونعب هدافتسا تهج اهرمیلپ دنشاب
18[ ].
-1 رتسب للاح مامت رد دیاب يرمیلپ .دشاب لح لباق ریغ اه
-2 لماع تیلباق هیزجت شور و دشاب لااب رایسب دیاب يرمیلپ رتسب ندش راد
نییعت يارب یبسانم يا
لماع تیلباق .دشاب سرتسد رد دیاب يرمیلپ رتسب ندش راد
-3 لماع دنیارف ماع هورگ و دریگ تروص یناسآ هب دیاب يرمیلپ رتسب ندش راد
ناسکی روطب دیاب یل
.ددرگ عیزوت يرمیلپ رتسب رد -4 لماع يرمیلپ رتسب ماجنا نودب و یناسآ هب دیاب هدش راد
سکلپمک اب دناوتب رگید یبناج شنکاو
.دوش ماجنا رتسب رد سکلپمک تیبثت لمع و هداد شنکاو يروزیلاتاک یلآ رتسب ناونع هب هدافتسا تهج نریتسا یلپ هیاپ رب یلآ ياهرمیلپ تیبثت يارب لولحمان دماج
سکلپمک بسانم يروزیلاتاک ياه
دنتسه 18[ ].
هورگ اب نریتسا یلپ لاومعم
–CH2-Cl
یم رادلماع شنکاو سپس .دوش
سکلپمک نیب يزلف ياه
یم يرمیلپ رتسب يور نآ تیبثت هب رجنم هدش هلیتمورلک نریتسا یلپ اب يروزیلاتاک .دوش
سکلپمک نویسادیسکوپا يارب روزیلاتاک ناونع هب يرمیلپ ياهرتسب يور هدش تیبثت يزلف ياه
يد نا اه
19[ ] نویسادیسکا ، لکلا
اه اهدیفلوس و 20[
] نبرکوردیه یباختنا نویسادیسکا و و کیتامورآ ياه
کیتافیلآ 21[
] ا هدش هدافتس .دنا
8
3
-
5-
1مان دماج یاهرتسب رد اهروزیلاتاک یکیزیف تیبثت
لماش یلآ ریغ لولح
تیلوئز تاکیلیس و اه
هیلا یاه یا
سکلپمک یم ار يروزیلاتاک زاب فیش ياه
تیلوئز راتخاس نورد یکیزیف روطب ناوت لیس و اه
تاکی ياه
هیلا و اهرتسب نیا نیب یسنلااووک دنویپ هنوگ چیه هکنیا دوجو اب داد رارق يا سکلپمک
ه لیکشت ا
یمن سکلپمک یلو دوش یمن اه
هژیو راتخاس يرادیاپ نیا لماع دنوش جراخ رتسب زا دنناوت ياهرتسب
.تسا هدش دای تیلوئز تاکیلیس ونیمولآ ،اه ياه هکبش لماش و هدوب یکاخ ییایلق و ییایلق تازلف رادبآ و يرولب ياه
یهجو راهچ زا يدعب هس دننام ییاه
-
[4
SiO4
نیا ]
هنومن داوم هکبش هک دنتسه ذفنم زیر داوم زا يا
لاس رد .دنراد یبوانت و يدعب هس لخلختم دتسنورک کیردرف مان هب يدئوس سانش ندعم کی1756
1
نآ نونکات دیمان )ناشوج گنس ینعم هب ( تیلوئز و هدرک ییاسانش ار اه رد و یعیبط تیلوئز 34
دودح ا هدش ییاسانش یعونصم تیلوئز عون100
نآ نیب رد هک .تس تیلوئز اه
یعونصم ياه
وX Y
ZSM-5 و
يدایز تیمها زا دنرادروخرب
22[ ].
لاس رد راب نیلوا دروف سنلا 1970
تیرات نب و2
سکلپمک3
هرفح نورد ار هطساو ياه تیلوئز ياه
هیهت يارب بسانم رتسب کی ناونع هب تیلوئز زا نوره طسوت راک نیا هعسوت اب دندرک دراو سکلپمک زا نگمهان ياهروزیلاتاک هدافتسا هدرتسگ روطب هطساو تازلف ياه
دش 22[ 23و ].
تاکیلیس زا هیلا ياه
یناک( زین يا تیبثت يارب رتسب ناونع هب هدرتسگ روط هب )هیوناث یسر ياه
سکلپمک یم هدافتسا يروزیلاتاک تازلف ياه
یناک نیا دوش اه
ي یسر
، هعومجم هقرو زا ییاه
ياه
یم لاردهاتکا و لاردهارتت و هتفرگ رارق لاردهارتت هیلا ود نیب لاردهاتکا هیلا کی هکیروطب دنشاب
Cronsted -
1
Lunsford -
1
Ben Taarit -
2
9
نژیسکا یهجو راهچ سوئر ياه هدنهد لیکشت ياهدحاو .تسا کرتشم هیلا ود نیب نیئاپ و لااب ياه
یناک لیکشت و هتفرگ رارق مه يور رب بیترت نیدب یم ار عون نیا زا یسر ياه
.دنهد
وم هیلا تاکیلیس نیرتلومعم تینولیرومتن یم هدافتسا دروم يا
تینولیرومتنوم ییایمیش لومرف .دشاب
تروصب
(OH)4
O20
xMgx) Si8 4-
Mx(Al
یم لومرف نیا رد دشاب و یتیفرظ کت نویتاک ،M
هجرد ،X
تخیر مه ینیشناج نیب(
/5 ات0 /3 )1 تسا 24[ ].
رد 1لکش 2- راتخاس .تسا هدمآ تنولیرومتنوم
کش 1ل 2- تینولویرومتنوم راتخاس
4
-
5-
1سکلپمک تیبثت
یزلف یاهدیسکا یور رب یروزیلاتاک زاب فیش یاه هلمج زا
یسیطانغم تارذونان
10
زین زبس یمیش لوصا دوب رظن دم روزیلاتاک تیلاعف و يریذپ باختنا طقف هک هتشذگ فلاخ رب هزورما رب .تسا هدرک ادیپ ییازس هب تیمها دعاوق ساسا
رد روزیلاتاک کی هک تسا مهم رایسب زبس یمیش
ددجم هدافتسا و ینادرگزاب لباق دشاب ییلااب يریذپ شنیزگ و يروزیلاتاک تیلاعف ياراد هک لاح نیع دشاب سرتسد لباق یناسآ هب يداصتقا لئاسم لیلد هب و یمس ریغ ،
.
گ نتشاد لیلد هب نگمه ياهروزیلاتاک دش هداد حیضوت لابق هک روطنامه يریذپ شنیز
لاعف و ی ت
و لااب يروزیلاتاک تیاس یمامت ندوب لاعف و ندوب سرتسد رد
سب يروزیلاتاک ياه ی
دروم را هجوت
سه دعب ندش لاعف ریغ و ندوبن تفایزاب لباق ،راوشد يوشتسش لیلد هب اهروزیلاتاک نیا یفرط زا دنت
نآ زا هدافتسا دیدج تلاوصحم داجیا نینچمه و شنکاو مامتا زا اه
.تسا هدرک هجاوم تیدودحم اب ار
نارگشهوژپ لیلاد نیا ار
افتسا ددص رد نآ زا هدافتسا رد اما دروآرب نگمهان ياهروزیلاتاک زا هد
زین اه
تیدودحم تیدودحم نیا هلمج زا .دراد دوجو يرگید ياه
یم اه شهاک ،نییاپ يریذپ شنیزگ هب ناوت
و شنکاو ماجنا نیح رد يروزیلاتاک تیلاعف سادج
.درک هراشا شنکاو طیحم زا روزیلاتاک راوشد يزا
هدنهد شنکاو لاقتنا دش رکذ زین رتشیپ هک روطنامه دودحم تدش هب روزیلاتاک دماج حطس هب عیام زا اه
یم تارذ عاعش و هزادنا هب هزادنا رد شهاک هک يروط هب دشاب
هدوب نژورته روزیلاتاک دوس هب هرذ ي
یم نآ تیلاعف شیازفا ثعاب و .دشاب
هار زا یکی اذل هزادنا شهاک ،لکشم نیا رب ندمآ قیاف ياه
هرذ ي
تیاس ناونع هب ار لخلختم تارذونان گرزب حطس نادنمشناد .تسا ناکما دح ات لاعف يروزیلاتاک ياه
نآ رد هک دندرک یفرعم نگمه ياهروزیلاتاک ندناشن يارب يرتسب ناونع هب لخلخت رد ذوفن اه
رب اه
هک هچنآ فلاخ یمن دودحم ار شنکاو کیتنیس ،دراد دوجو نگمهان ياهرتسب رد
يورک تارذونان .دنک
رطق اب ياهرتسب حطس اب هسیاقم لباق هک هتشاد ییلااب رایسب یمجح هب حطس تبسن رتمونان 10
نگمه ياهروزیلاتاک تیبثت يارب لخلختم یمن
دشاب 27-25[ ].
ت یکچوک تارذ نینچ يور رب قیقح
یم کمک ام هب نآ نیب لاخ و نگمهان و نگمه ياهروزیلاتاک نیب طابترا میناوتب ات دنک
.مینک کرد ار اه
پ ییاناوت تارذونان ،لوادتم يرتمورکیم تارذ فلاخ رب نویسناپسوس دیلوت يارب لولحم رد ندش شخ
11
هزادنا اب تارذ .دنراد ار رادیاپ زا رتمک يرطق ي
کینکت طسوت یتخس هب رتمونان100 رتلیف ياه
نویسا
یم ادج مه زا هنیزه رپ کینکت یتلاح نینچ رد .دندرگ
يزاسادج هار اهنت بلغا ژویفیرتناس ارتلوا ي
.تسا روزیلاتاک و لوصحم یسیطانغم تارذونان زا هدافتسا اب گرزب صقن نیا
( )MNPs
یم عفر .دوش
یم تیمها زئاح ار یسیطانغم تارذونان هک هچنآ تارذونان یسیطانغم تیصاخ دنک
تسا یسیطانغم
هدافتسا تیلباق و ناسآ ار شنکاو طولخم زا روزیلاتاک يزاسادج هک هتخاس ریذپ ناکما ار نآ ددجم ي
کینکت هب زاین نودب و یجراخ یسیطانغم يورین کی قیرط زا طقف يزاسادج تسا و هنیزه رپ ياه
یم ماجنا ژویفیرتناس و نویسارتلیف راوشد یم کینکت نیا اب .دریگ
اک ناوت هولاع هک درک هیهت ییاهروزیلات
زا هتسد نیا رتهب ترابع هب دنراد زین تفایزاب تیلباق ،لااب تیلاعف ،شنکاو حطس رد بسانم شخپ رب نگمه ياهروزیلاتاک مان اب يدیدج زاف اهروزیلاتاک -
یفرعم نژومه هبش ياهروزیلاتاک ای نگمهان
نگمهان و نگمه ياهروزیلاتاک نایم یلپ هک دندرک یم
دشاب 28[ ].
لاس رد راک هب میزنآ یعون تیبثت يارب زلولس و نهآ دیسکا زا یسیطانغمورف بیکرت کی 1970
هتفرگ دش 29[ ].
هزادنا ریز اهنت سیطانغمورف داوم درف هب رصحنم صاوخ ( ونان داوم ینارحب ي
10-20nm
هدهاشم )
یم یسیطانغم زا یصوصخم لکش بلغا سایقم نیا رد داوم نیا .دوش زا ار یسیطانغم ربا مان هب ندوب
یم ناشن دوخ یم لمع ابرنهآ کی شقن رد هرذونان ره سایقم نیا رد .دنهد
هزادنا ریز یترابع هب .دنک ي
هزوح کی ياراد ییاهنت هب کی ره یسیطانغم تارذونان ،ینارحب هکبش کی و هدوب یسیطانغم ي
ي
نادیم هب یتح هک دنراد گرزب یبطقود نامم انغم ياه
عیرس خساپ زین فیعض یسیط یم
دهد 30[ ].
1
-
6-
1یسیطانغم تارذونان زتنس
12
هدام شیپ زا هدافتسا دننام يدیئولک تارذ زتنس طیارش يور رب هدرتسگ تاعلاطم ،فلتخم ياه
للاح تفرشیپ تمس هب ار ام هریغ و اه هزادنا رد یسیطانغم رپوس تارذونان دیلوت رد ییاه
لکش و اه -
توافتم ياه یم يدیئولک تارذ نینچ .تسا هتخاس نومنهر
دننام یتازلف دنناوت ،Ni
،Co
،Fe
دننام ییاهژایلآ
FePt3
، دننام تازلف دیسکا ای FePt O4
Fe3
،
O3
Fe2
، لنیپسا ای و FeO
سوکعم ياه
دننام
O4
MnFe2
،
O4
CoFe2
دنشاب 31[ ].
مرف ریخا لاس دنچ رد يارب نهآ ياهدیسکا زا یفلتخم ياه
ياهدربراک تسا هتفرگ رارق هدافتسا دروم يروزیلاتاک
هلمج زا ، نآ ي
اه )تیتسوو( FeO
،1
O3
Fe2
هک
مرف هس هب تیتامه
زافاتب ،2
تیمگم ،3
و دراد روضح 4
O4
Fe3
تیتنگم نآ نایم رد هک 5
ياهدیسکا اه
نهآ
O3
Fe2
و تیتامه
O4
Fe3
هب تبسن رتشیب ،دراد نژیسکا هب تبسن هک یتیساسح هب هجوت اب ،FeO
ياهدربراک يارب لآ هدیا يزلف دیسکا کی لااب یسیطانغم تیصاخ اب تیتنگم .دنتسه هدافتسا دروم يروزیلاتاک یم
دشاب 34-32[ ].
کینکت زا یسیطانغم تارذونان زتنس ریسم رد مه نوچ یعونتم ياه
هیزجت ،یبوسر رکیم زتنس ،ییامرگ ي
نویسلوماو لامرتوردیه طیارش تحت ای اه
کینکت و )امد مه( 6
زیلوریپ شور نیا نایم رد .تسا هدش هدافتسا يرزیل 7
شور اه مه
کمن یبآ لولحم اب یبوسر ياه
+
Fe3 + و Fe2
تبسن اب 2 ياه
1 هب طیارش تحت یم ماجنا طیحم يامد و یثنخ
لکش و هزادنا .دریگ
تبسن هب اهنت هن تارذ نیا
+
Fe3 2+/
نازیم هب هکلب ،دراد یگتسبFe
،شنکاو يامد ،شنکاو طولخمpH
هدنهد شنکاو تظلغ و شنکاو نامز اه
تسا هتسباو زین زا هدافتسا ،یگداس رد شور نیا تیزم .
Wustite - 1
hematite -
2
betaphase -
3
magemite -
4
magnetite -
5
hydrothermal -
6
pyrolysis -
7
13
لولحم زا هدافتسا ،سرتسد رد يزلف تابیکرت تیدودحم کی هتبلا .تسا نآ يلااب لوصحم و یبآ ياه
هدمع زادنا لرتنک شور نیا ي هیلا دنچ لوصحم داجیا رگید ترابع هب ای تارذ ه
.تسا يا زا يارب
تیلورتکلا زا هدافتسا تیدودحم نیا نتشادرب نایم هیصوت يدیئولک لولحم تیبثت و لرتنک يارب اه
یم دوش 35[ ]
2
-
6-
1نهآ دیسکا یسیطانغم تارذونان دربراک
شور روآ للام و یمیدق یکیتیلاتاک يزاسادج ياه لثم
ياج هزورما ندرک ژویفیرتاس ای نویسارتلیف
هداد یسیطانغم تارذونان رد یسیطانغم يزاسادج هب ار دوخ هتفرگ رظن رد ملاس و زبس دنور کی هک
یم هظحلام لباق تروص هب هنیزه و یگدولآ هجیتن رد ،دوش .تسا هتفای شهاک يا
زا رتمک رطق اب يدیئولک تارذونان هدودحم رد رتمونان 50
ي هدنهد لاقتنا زا یعیسو یتعنص یلآ ياه
لآ هدیا نگمهان ياهروزیلاتاک ناونع هب دربراک
دنراد 36[ ]
، هلمج زا نآ ي نبرک ندش تفج اه -
نبرک
شنکاو لماش سکلپمک عاونا هک اریشگونوس و یکوزوس ،که ياه
+ ياه
Pd2 + ، Ru2 + ، Rh2
37[ 38و ]
+
Cu2
39[ 40و ] رب رایسب نگمهان ياهروزیلاتاک ناونع هب و هدش هدناشن هیلا هتسه تارذونان يور
هدش یفرعم هنیمز نیا رد لاعف شنکاو ،دنا
تارذونان زا هدافتسا اب ندرک راد نژوردیه ياه
+
Pd2
Pt ،
41[ 43- ] و سکلپمک
+ ياه
Ru2
44[ 47- ] هدش تیبثت شنکاو ،یسیطانغم تارذونان يور
زتنس ياه
نراقتمان سکلپمک زا هدافتسا دننام
لاریاک ياه يور ربRu
هجوت اب هک نهآ دیسکا یسیطانغم تارذونان
هدافتسا و ینادرگزاب يرون لاعف تابیکرت ندوب نارگ هب نآ زا ددجم ي
هفرص هب رایسب اه یم
دشاب
48[ 49و ] و شنکاو ياه لاقتنا زاف 50[ ] یم .درک هراشا ناوت
شیاسکا اهدیفلوس
نآ شقن لیلد هب اه
هدام ناونع هب هیلوا ي
ص رد وراد و ییایمیش داوم دیلوت ي ن
تع
هداعلا قوف تیمها زا ییایمیش .تسا رادروخرب يا
14
7
-
1اهدیسکوفلوس نآ یراجت رازاب و
اه
هدام شیپ نیرتمهم زا یکی اهدیسکفلوس ج زا ییایمیش مهم تابیکرت زتنس رد هک تسا ییاه
،اهوراد هلم
هدننک ینوفعدض داوم میزنآ هدننک لاعف و
یم هدافتسا اه دوش
45[ 46و ].
8
-
1اهدیفلوس یکیتیلاتاک شیاسکا
دیسکفلوس هب اهدیفلوس ریذپ شنیزگ شیاسکا رد مه هراومه هطوبرمزآ ياهزتنس و یهاگشیام
ه رد م
تسا هدوب هجوت دروم یتعنص تادیلوت ا .
زا يرایسب رد یکیتیلاتاک شیاسک هک ییاهدنیارف
ه نآ فد اه
رادروخرب ییلااب تیمها زا ،تسا یگدولآ داجیا زا يریگولج لاح نیع رد و هوبنا دیلوت ا
.تس
متسیس زا
