فصل دوم

(1)

هدکشناد ی

یعیبط عبانمو یزرواشک یشزومآ هورگ یکشزپ هایگ

نایاپ هجرد تفایرد یارب همان دشرا یسانشراک ی

هتشر رد یزرواشک یسدنهم ی

شیارگ یزرواشک یسانش هرشح

:ناونع

ثأت ی ر ور وج فلتخم ماقرا ی

رتماراپ یاه

ز ی تس ی لاعف و ی ت خرب ی زا

زنآ ی م اه ی شراوگ ی شک کسوس ی

ش Rhyzopertha dominica

(Coleoptera: Bostrichidae) سا

دیتا امنهار :

وجمزر لیئاربج روسفورپ یرصان مارهب رتکد

سا ا یت د رواشم :

روسفورپ یلگ یلع

هداز

سدنهم ییوزرب ناسحا

رگشهوژپ :

رم ناروخلک یتمعن می

ناتسمز -

5931

(2)

مان يگداوناخ وجشناد

: ناروخلک يتمعن

مان : میرم

ناونع نایاپ همان : ثأت ی ر ور وج فلتخم ماقرا ی

اهرتماراپ ی ز ی تس ي لاعف و ی ت خرب ي زنآ زا ی م اه ی شراوگ ي کشک کسوس ی

ش

Rhyzopertha dominica (Coleoptera: Bostrichidae)

سا دیتا امنهار : روسفورپ وجمزر لیئاربج -

یرصان مارهب رتکد

دیتاسا واشم :ر روسفورپ يلع يلگ هداز - يیوزرب ناسحا سدنهم

عطقم لیصحت :ي دشرا يسانشراک هتشر

یزرواشک يسدنهم : -

هرشح یزرواشک يسانش

هاگشناد : ققحم يلیبدرا

هدكشناد : انم و یزرواشک ب

يعیبط ع

:عافد خیرات 1

/ 11 / 1931 دادعت حفص :تا 16

هدیکچ :

س شیشک سو ،

Rhyzopertha dominica

یاهروشک زا یرایسب و ناریا رد تلاغ مهم تافآ زا يكی ،

يم یریسمرگ دشاب

.

ریثأت ،قیقحت نیا رد نیلا و ماقرا

یاه لماش وج فلتخم ،روهام ،ارحص ،تشد ،نمهب

EBYT-92-11 ،

EBYT-92-10 ،

EBYT-92-8 ،

EBYT-92-7 ،

EBYT-92-6 ،

EBYT-92-5 ،

EBYT-92-4 و

EBYT-92-2

یور یاهرتماراپ يتسیز

و

میزنآ زا يخرب تیلاعف افلآ و زائتورپ( يشراوگ یاه

- )زلایمآ شیشک سوس ت

یامد( يهاگشیامزآ طیارش تح

±1 18

هجرد يبسن تبوطر ،سویسلس ی

±1 60 هرود و دصرد یرون ی

16 و يیانشور تعاس 8

.دش هعلاطم )يكیرات تعاس

نلاوط ،هدمآ تسد هب جیاتن قبط ي

یرت ن رود ه ی غولب زا لبق یدشر

R. dominica

و نمهب مقر یور اتوک

ه نیرت نآ یور

روهام ماقرا و

ارحص .دوب نیرتشیب یروآداز

مقر یور لک مک .دوب ارحص

نیرت خرن ان صلاخ ( )GRR

( صلاخ و R0

دیلوت )

لثم شیشک سوس یور

ماقرا نآ نیرتشیب و تشد و نمهب اه

روهام مقر یور هدهاشم

.دش یرتمک نیرتشیب و ن خرن

تیعمج شیازفا يتاذ (

rm

) دش هدهاشم روهام و تشد ماقرا یور بیترت هب یتیلوئتورپ تیلاعف .

يشراوگ یتیلولیمآ و

شیشک سوس لماک تارشح هتیدیسا رد

،هنیهب ی نیلا و روهام مقر یور بیترت هب

EBYT-92-10

رادقم نیرتشیب

دوب ماقرا نایم رد هک داد ناشن جیاتن . لا و

نی یاه روم وج مقر ،يسررب د تشد

مقر و بسانمان نابزیم روهام

نابزیم

يبسانم هیذغت یارب ی

R. dominica

يم .دشاب

دیلک هژاو اه :

، يتسیز یاهرتماراپ ،

میزنآ

،يشراوگ یاه وج ماقرا

(3)

فلا بلاطم تسرهف

ناونع و هرامش

هحفص

لصف لوا :

ّلک ی تا شهوژپ

1 - 1 - همدقم ...

...

93

1 - 1 - 1 - اج ی هاگ سوس شک ی ش رد هدر دنب ی تارشح ...

...

19

1 - 1 - 1 - قطانم راشتنا سوس شک ی ش ...

...

19

1 - 1 - 9 - هنماد ی م ی نابز ي و هوحن ی تراسخ سوس شک ی ش ...

...

11

1 - 9 - خرب ي زا شور اه ی لرتنک سوس شک ی ش ...

...

16

1 - 9 - 1 - لرتنک ب ی ژولو ی ...

...

16

1 - 9 - 1 - لرتنک ش ی م ی ا يی ...

...

16

1 - 9 - 9 - هدافتسا زا ماقرا مواقم ...

...

....

16

1 - 9 - رتماراپ اه ی تیعمجدشر ...

...

18

1 - 1 - زنآ ی م اه ی شراوگ ي رد تارشح ...

...

13

1 - 1 - 1 - زنآ ی م شراوگ ي مآ ی زلا ...

...

13

1 - 1 - 1 - زنآ ی م اه ی شراوگ ي زائتورپ ...

...

Error! Bookmark not defined.

1 - 6 - رورم ی رب قحت ی تاق هتشذگ ...

...

لصف مود : داوم و شور اه

1 - 1 - هت ی ه م ی نابز ...

...

1 - 1 - شرورپ

R. dominica

رد ارش ی ط امزآ ی هاگش ي ...

1 - 9 - عت یی ن اهرتماراپ ی ز ی تس ي

R. dominica

...

. Error! Bookmark not defined.

1 - 9 - 1 - لودج گدنز ي ود سنج ي ...

...

1 - 9 - 1 - اهرتماراپ ی دشر عمج ی ت ...

...

1 - 9 - هیهت رفاب ...

...

1 - 1 - هیهت ی هراصع ی يمیزنآ زا هدعم ی ينایم تارشح لماک

R. dominica

1 - 6 - عت یی ن لاعف ی ت زائتورپ ی ور ی ماقرا فلتخم وج رد سا ی د ی هت ی هب ی Error! Bookmark not defined.هن

1 - 7 - عت یی ن لاعف ی ت مآ ی زلا ی ور ی ماقرا فلتخم وج رد سا ی د ی هت ی هب ی هن Error! Bookmark not defined.

1 - 8 - نحنم ي درادناتسا زوتلام

...

1 - 3 - هیزجت ی رامآ ی هداد اه ...

...

Error! Bookmark not defined...

لصف موس : اتن ی ج و ی هتفا اه ی شهوژپ

9 - 1 - اهرتماراپ ی ز ی تس ي

R. dominica

ور ی هدزاود مقر و لا ی ن Error! Bookmark not defined.وج

9 - 1 - 1 - لوط هرود ی لحارم ز ی تس ي غلابان و غلاب ی ن رن و هدام ...

9 - 1 - 1 - لوط هرود ی مخت یزیر و وآداز ر ی لک ...

9 - 1 - 9 - اهرتماراپ ی لودج گدنز ي ود سنج ي ...

Error! Bookmark not defined...

9 - 1 - 9 - اهرتماراپ ی دشر عمج ی ت ...

...

(4)

‌ ب

9 - 1 - عت یی ن لاعف ی ت زنآ ی م اه ی شراوگ ي ...

...

9 - 1 - 1 - تیلاعف و ی هژ ی مآ ی لول ی ت ی هدعم ی م ی نا ي تارشح لماک

R. dominica

Error! Bookmark not

defined.

9 - 1 - 1 - لاعف ی ت و ی هژ ی یتیلوئتورپ لک

هدعم ی م ی نا ي تارشح لماک

R. dominica

Error! Bookmark not

defined.

لصف مراهچ : ثحب و تن ی هج گ ی ر ی

9 - 1 - اهرتماراپ ی ز ی تس ي

R. dominica

ور ی ماقرا و لا ی ن اه ی فلتخم وج Error! Bookmark not defined.

9 - 1 - 1 - هرود ی دشر ی لبق زا غولب ...

...

9 - 1 - 1 - هرود ی مخت یزیر و م ی ناز روآداز ی

R. dominica

ور ی ماقرا فلتخم Error! Bookmark not وج

defined.

9 - 1 - 9 - اهرتماراپ ی دشر عمج ی ت اپ ی راد

R. dominica

ور ی ماقرا فلتخم Error! Bookmark not وج

defined.

9 - 1 - لاعف ی ت زنآ ی م اه ی شراوگ ي ورلا

R. dominica

ور ی ماقرا فلتخم Error! Bookmark not defined.وج

9 - 9 - تن ی هج گ ی ر ی اهن يی ...

...

پی تاداهنش ...

...

Error! Bookmark not defined....

تسرهف عبانم و ذخآم ...

...

(5)

‌ ج لودج تسرهف اه

لودج ناونع و هرامش

هحفص

لودج 9 - 1 - م ی گنا ی ن

±( اطخ ی عم ی را ) لوط لحارم فلتخم لبق زا غولب ( زور ) و لوط رمع ( زور )

ور ی ماقرا و لا ی ن اه ی فلتخم وج رد ارش ی ط امزآ ی هاگش ي ...

± ( یاطخ عم ی را ) لوط هرود لبق زا مخت یزیر ( زور )،

هرود ی مخت یزیر ( زور ) و روآداز ی لک

ور ی ماقرا و لا ی ن اه ی فلتخم وج رد ارش ی ط امزآ ی هاگش Error! Bookmark not ي

defined.

± ( اطخ ی عم ی را ) یاهرتماراپ دشر

تیعمج لصاح زا لودج گدنز ي ود سنج ي

Rhyzopertha

dominica

شرورپ ی هتفا ر و ی ماقرا و لا ی ن اه ی فلتخم وج رد ارش ی ط امزآ ی هاگش Error! Bookmark not defined.ي

(6)

‌ د

لکش تسرهف اه

لکش ناونع و هرامش

هحفص

لكش 1 - 1 - شح هر لماک سوس شک ی ش ...

...

....

45

لكش 1 - 1 - كشت ی ل نلک ي ور ی ماقرا فلتخم وج ...

لكش 1 - 1 - امزآ ی ش اهرتماراپ ی لودج گدنز ي و فورظ مخت ر ی ز ی ...

لكش 9 - 1 - خرن اقب ی و ی هژ ی نس ي - هلحرم ا ی

(sxj)

‌ Rhyzopertha dominica

شرورپ‌

ی هتفا ور ی ماقرا و لا ی ن اه ی فلتخم وج

رد ارش ی ط امزآ ی هاگش ي ...

...

لكش 9 - 9 - خرن روآداز ی و ی هژ ی نس

‌ي

( Vxj

‌) Rhyzopertha dominica

شرورپ‌

ی هتفا ور ی ماقرا و لا ی ن اه ی فلتخم وج رد

ارش ی ط امزآ ی هاگش ي ...

...

لكش 9 - 1 - م ی گنا ی ن

± ( اطخ ی عم ی را ) لاعف ی ت و ی هژ ی مآ ی لول ی ت ی و لوئتورپ ی ت ی لک ع هراص ی زنآ ی م ي هدعم ی م ی نا ي

تارشح لماک

شرورپ ی هتفا ور ی ماقرا و لا ی ن اه ی فلتخم وج رد ارش ی ط امزآ ی هاگش Error! ي

Bookmark not defined.

لصف لوا

:

ّلک

شهوژپ تای

(7)

94

5 - 5 - همدقم

نی زا ژرنا هب رشب ی

لداعم هنازور طسوتم روط هب 1800

رلاک ی اهروشک رد .تسا ی

هعسوت ی هتفا فرصم

رلاک هنازور ی

9100 اهروشک رد و ی

ا موس ناهج ی

ن م ی ناز هب 1100 رلاک ی ارب ی م شهاک درف ره ي

ی دبا .

ئتورپ دوبمک هزورما ی

ن ذغت رد ی ه ی م ی ل ی نو اه اهروشک رد ناسنا رفن ی

هتفرشیپ رتمک ی

ك ي زا تلاكشم داح

ذغت ی ه‌ یا م بوسحم ي‌

دوش سح نونجم(

ی ن ي

، 1971 هناد .) تلاغ هب ناونع ی ك ي رتمهم زا ی

ن گ عبانم ی ها ي

نغ ي زا هتساشن و

نیرتمهم اذغ عبنم

يی م بوسحم رشب ي‌

دنوش . تلاغ زا ، دنتسه يعارز ناهایگ هلمج هک

م تشک ایند رسارس رد ي‌

دنوش و بآ طیارش هب و ات لدتعم زا توافتم يیاوه

، شخ ات بوطرم زا و مرگ

هتفای یراگزاس .دنا‌

وج اب لع مان يم Hordeum vulgar L.

زا دعب ناهج رد هلغ مهم لوصحم نیمراهچ

يم جنرب و ترذ ،مدنگ ناراكمه و راکآ( دشاب

،1

1009 .) يعارز لاس رد نامروشک رد وج تشک ریز حطس

39 - 1939 دودح رد 17،190،691

نآ دركلمع نیگنایم و هدوب راتكه 17177

تسا هدش دروآرب مرگولیک

همانرامآ(

واشک ی ،یزر

1939 .) هب هتشذگ رد ار وج روط

هدمع ب هب رشب یاذغ یار يم راک

لاح رد اما ،دندرب

هجرد رد رضاح هدام( تلام دیلوت و ماد کاروخ یارب لوا ی

هیلوا ی ،تیوكسیب لیبق زا يیاذغ داوم يخرب ی

يم هدافتسا ناسنا فرصم یارب رتمک ریداقم اب و )رسد و یک ،نان دسوا( دننک

،1

1009 .) زا يلاع عبنم وج

،نیئتورپ ،زلولس تاردیهوبرک

ب ،هدیچیپ یاه نیماتیو يخر

تاردیهوبرک .تسا يندعم داوم و اه لماش اه

يلپ و دنق ،هتساشن ریغ یاهدیراکاس

هتساشن دودح یا 80

هناد دصرد يم رب رد ار وج ی

دنریگ و نموین(

موین

9ن ، 1331 ).

ذغ یارب سرتسد رد یژرنا يلصا عبنم هتساشن ا هیذغت و ا

و تس رد ًامومع يکاروخ وج

هب ای و مک شراب ،عافترا لیلد هب تلاغ ریاس هک يقطانم يمن دشر يبوخ هب کاخ یروش تلع

تفای دننک

1- Akar‌

2-‌OECD

3- Newman and Newman‌

(8)

05

يم وئاف( دنوش ،1

1001 .) هناد يلصا ءزج نیمود نیئتورپ يم وج ی

تحم .دشاب هناد ينیئتورپ یاو

هب وج ی

هلیسو دوک و یدشر طیارش ی ن يهد

ژورتی يم رارق ریثات تحت تدش هب ن اما دریگ

دودح لاومعم 10

- 11

نیئتورپ دصرد وج یاه

يم هلیسو هب دناوت نیموبلآ للاحنا تیلباق ی

نیلوبولگ ،اه نیملاورپ ،اه

نیلتولگ و اه -

هقبط اه یواح وج .دنوش یدنب

1 - 9 داوم دصرد يم يندعم

نم وج مهم يندعم داوم .دشاب ی

،رفسف ،میز

میسلک ،میساتپ یاراد وج نینچمه .دنتسه میدس و

1 - 9 نیماتیو ،يبرچ دصرد لورفوکوت زا يطولخم(E

وج يبرچ رد نیماتیو و )

يمB دشاب دسوا(

،1

1009 .)

میزنآ تیلاعف راهم یور هدش ماجنا تاقیقحت طسوت يشراوگ یاه

هدنهد ناشن وج ينیئتورپ هراصع ی

دوجو ينیئتورپ تابیکرت هناد رد

ی‌ م نآ ي دشاب هک تیلاعف تسا رداق افلآ و زائتورپ

- زلایمآ هرشح يشراوگ

،دنک راهم ار مقر هب هتسب هک

، سا توافتم نآ يگدننکراهم تردق ت

،دسوا(

1009 ناراكمه و وتراساک ؛ ،9

1009 ناراكمه و يیوزرب ؛ ،9

1011 .) عیاش هدننکراهم نیرت هدننکراهم وج یزائتورپ یاه

،نیسپیرت ی

ومیک اهزائتورپ و نیسپیرت يم يبوركیم ی

،نموین و نموین( دنشاب 1331

يگژیو نینچمه .) و يكیزیف یاه

یذغم تشرد رادقم و عون ،رذب يتخس ،هناد دص نزو لماش رذب يیایمیشویب طیارش هب هتسب وج یاه

توافت هایگ مقر و يطیحم ،دسوا( دراد يهجوت لباق یاه

1009 .)

شک سوس ی

ش ، Rhyzopertha dominica Fabricius (Coleoptera: Bostrichidae) تفآ ،

مهم

ند طاقن رثکا رد تلاغ ی

ا ا هب هک تسا ی

ن همدص تلاوصحم يم

ا .دنز ی ن مان هوق هب تفآ ی

ه ،جنرب ،ترذ رذب

اس و مدنگ ،وج ی

ر دراو تراسخ تلاغ يم

ا .دنک ی ن ناوارف هب تفآ ي

ز رد ی هاگتس اه ی لگنج ي اهرابنا و ی

د تلاغ ی هد يم شک سوس .دوش ی

ش ا هرشح ی ب درگد ا ی س ي گدنز هخرچ رد و تسا لماک ي

اراد دوخ ی

9

فش ،ورلا ،مخت هلحرم ی

هر سوس .تسا لماک هرشح و اه

ی شک ی ش مخت اه ی هدوت تروص هب ار دوخ ا

ی رد

م ی نا رارق تلاغ يم

هد ن د و اهورلا ی خاروس ار تلاغ هناد هدش جراخ يم

ذغت نمض و دننک ی

ه رذب لخاد رد

،

ورلا هلحرم لک ی

ار رپس ی يم ک رقاب( دنن ی

،زونز 1971 ن لماک تارشح .) ی

ز ذغت ی ه هدننک اه ی دنتسه لاعف

1- FAO‌

2‌- OECD

2- Casaretto et al.

4- Borzoui et al.

(9)

05

گدنز هرود لوط رد و ي

دودح هک دوخ 1

لوط هام يم

ز رادقم دشک ی

دا ی اذغ يم رب اذغ دوبمک .دنروخ

لوت ی لثمد اراد هدام تارشح ی

فنم تارثا ي

م ي دشاب وگن(

ی ن ناراكمه و ،1

1008 .)

رد همانرب یاه افآ يقیفلت تیریدم هزرابم ،ت

هک تسا هدافتسا دروم یاهرازبا زا يكی طقف ،يیایمیش ی

شور رانک رد دننام رگید یاه

يم يعارز و يكیژولویب لرتنک مک و رتهب لرتنک هب دناوت

هنیزه مک تفآ رت

دیامن ( وسنولآ ،1

1003 لد ؛ ناراكمه و ونیپ ،9

1011 ) . مواقم ماقرا زا هدافتسا شور ی

ك ي راكهار زا یاه

دوجوم ش مومس فرصم شهاک تهج

ی م ی ا يی تسد و ی با ي زرواشک هب ی

اپ ی

،راد م ي‌ دشاب اج(

ی سا و

ج ی نادنوكما ،9

1001 ؛ اه ناراكمه و مش ،1

1011 ) . لباقتم طابترا ای و تفآ يگدنز یور ریثأت اب مواقم ماقرا

هایگ - هایگ يم راوخ شوخ و ادناپ( دهاكب هرشح تراسخ تدش زا دناوت

،6

1331 ب دراوم زا يكی .) يتایح رایس

رد هیذغت ،طابترا نیا يم نابزیم زا هرشح ی

يم تفایرد تفآ هک يیاذغ .دشاب يم ،دنک

دناوت هب ار طابترا نیا

.دهد رارق ریثأت تحت تدش ساسا یازجا زا مواقم يهایگ ماقرا دربراک هزورما ،نیاربانب

يقیفلت تیریدم ي

يم رامش هب تافآ م ماقرا نیا زا هدافتسا اب هک دور

ي يیایمیش مومس طسوت هدش لامعا راشف تدش زا ناوت

،شوخ و ادناپ( تساک تافآ هیلع 1331

.)

يخرب ماقرا تلاغ وج هلمج زا نیئتورپ یاراد

هدننکراهم یاه يم هک دنتسه یا

یژولویزیف یور دناوت‌

هیذغت وشن رد يتلالاتخا ببس بیترت نیا هب و هتشاذگ ریثأت تافآ یا و

ن رد و تفآ یامن ببس تیاه

گرم شیازفا و

نآ تراسخ شهاک و ریم .دوش

افلآ - زلایمآ اه میزنآ زا يكی هک دنتسه يیاه

شقن

يیایمیشویب هم

يم رد یامن و وشن تارشح

.دنراد میزنآ راهم افلآ

- زلایمآ هرشح هیذغت رد للاتخا ثعاب ،

امن و وشن رد ریخأت يم يگنسرگ رثا رد گرم تیاهن رد و

دوش اریویلا(

- وتن ناراكمه و ،7

1009 و لوگوچ ؛

ناراكمه 1008 8

) . فح ترورض رب هزورما ور يب لامعتسا شهاک و تسیز طیحم ظ

هی براک و مومس ی ر

د

1‌- Nguyen et al. ² -Alonso

3-‌del Pino et al. ^4- Jayas and Jeyamkondan

5- Hashem et al. ⁶‌- Panda and Khush

7‌ Oliveira-Neto et al. - ⁸- Chougule et al.

(10)

05

شور اه يم دیکات تافآ يقیفلت لرتنک هژیو هب يیایمیش ریغ ی

ًاعبط هک دوش‌ يعارز ماقرا حلاصا و هیهت

شور نیا تیقفوم رد تارشح هب مواقم اه

هم هاگیاج يم

هاوخ تشاد د یزاهرتسم و پاپ(

،1

1339 .)

یقتسم طابترا تارشح رد امن و وشن نازیم يم

روئابدلاو( دراد هدش هدروخ یاذغ اب ،1

1368 .) نازیم

رتماراپ و لثم دیلوت ،اقب ،ومن لودج یاه

هلیسو هب هرشح ی يگدنز ی

رارق ریثأت تحت نابزیم ناهایگ

يم دریگ گناو و یاست(

،9

1001 يل و میک ؛ ،9

1001 ناراكمه و ویل ؛ ،1

1009 سای ؛ نوگ و را

6روگ ، 1001 .)

تیعمج شیازفا يتاذ خرن صوصخ هب ،يگدنز لودج یاهرتماراپ (

rm

) هم یاهرتماراپ ، يم

يم هک دنتسه -

زا يهاگآ .دنوش هدافتسا تارشح هب هایگ تمواقم حطس يبایزرا یارب دنناوت مقر

و مواقم ای ساسح یاه

ی يگدنز لودج یاهرتماراپ همانرب ی يلصا یازجا زا تسا نكمم تفآ

.دشاب تفآ يقیفلت تیریدم ی

يم يتاعلاطا نینچ باختنا ،تفآ موجه يبایدر و فشک رد دناوت

بسانم مقر دنک مک لوصحم دیلوت و

( ناراكمه و هداز لانیز ،7

1006 هم رازبا نابزیم هایگ تمواقم .) يم

تملاس و یداصتقا ظاحل زا هک تسا

سب تسیز طیحم رای

تیمها زئاح يم

ناراكمه و یدنک( دشاب ،8

1387 .)

میزنآ ندادرارق فده هزورما تارشح يشراوگ یاه

هدننک راهم طسوت رد دوجوم يعیبط ينیئتورپ یاه

هتخیرارت ناهایگ ای مواقم ماقرا یدربراک زا يكی

تفایهر نیرت همانرب رد اه

يم تافآ يقیفلت تیریدم ی دشاب

رتلاب و امسگناج(

،3

1337 لاعفریغ .) هرهب هب رجنم تارشح شراوگ هاگتسد رد نیئتورپ مضه یزاس

یرادرب

یدنک ،يیاذغ عبانم زا فیعض امن و وشن

يم يگنسرگ تلع هب گرم يتح و ددرگ

تیگ(

و سواه -تیگ

10سواه ، 1333 میزنآ نیب رد .) زائتورپ ،يیاذغ داوم مضه رد رثؤم يشراوگ یاه

ينیئتورپ داوم مضه اه

هدروخ دیسا مسیلوباتم رد للاتخا .دنراد هدهع رب ار هرشح طسوت هدش هب نیئتورپ مضه راهم اب هنیمآ یاه

1- Papp and Mesterhazy ¹- Waldbauer

3- Tsai and Wang ⁴-Kim and Lee

5-Liu et al. ⁶-Yasar and Gungor

7‌- Zeinalzadeh et al. ⁸- Kennedy et al.

9- Jongsma and Bolte ¹⁰- Gatehouse and Gatehouse

(11)

05

ناراكمه و ردلیه( تسا هدوب رظندم تارشح لرتنک رد هدافتسا یارب یدیلک فده ی ناونع ،1

1331 .)

رد تخس ناشوپلاب یس ،

اهزانیئتورپ نیئتس میزنآ

يم نیئتورپ مضه يلصا یاه نژ .دنشاب

هک يیاه

هدننکراهم فلتخم یاه

میزنآ يشراوگ یاه يم دک ار

هدش دراو هتخیرارت ناهایگ لخاد هب و نولک ،دننک دنا

ناراكمه و ساموت( تسا هدش هداد ناشن تافآ لرتنک یارب اهنآ زا هدافتسا ناكما و ،1

1339 .) هب هجوت اب

مهم زا يكی هک نیا هیوناث يیایمیش تابیکرت تارثا نیرت

ی میزنآ یور ناهایگ رد دوجوم يشراوگ یاه

يم تارشح میزنآ يسررب اذل ،دشاب

يشراوگ یاه هعلاطم رانک رد

هب تفآ تارشح يتسیز یاهرتماراپ ی -

تفایهر قیقد يحارط روظنم هدافتسا تهج رد بسانم يلرتنک یاه

تیقفوم ی هدننکراهم زا زیمآ

یاه

تسا یرورض تافآ يقیفلت تیریدم رد زائتورپ دئاكیم(

،9

1337 ناراكمه و امسگناج ؛ ،9

1331 ، 1336 .) هب

یداصتقا تراسخ و تسا حرطم یدج تفآ ی ناونع هب ناهج و ناریا رد شیشک سوس هكنیا تلع دراو وج و مدنگ ،جنرب ،ترذ هلمج زا فلتخم تلاغ هب ار یدیدش يم

،دزاس يگژیو يسررب یاه

مقر یور هرشح یژولویزیفوکا وج فلتخم یاه

يم روکذم تفآ یارب بولطمان ماقرا باختنا رد دناوت

، رثوم

.دوش عقاو دیفم و ا رد ی ن قحت ی ق

، اهرتماراپ ی

گدنز لودج ي

عضو اب هارمه ی

ت ف ی ز ی ژولو ی زنآ ی م یاه شراوگ ي و زائتورپ

مآ ی زلا شیشک سوس ذغت هب شنکاو رد

ی ه زا 11 مقر نیلا و وج ارش رد ی ط امزآ ی هاگش ي سررب دروم ي

رارق

نتفرگ هعلاطم زا هدمآ تسد هب تاعلاطا .د ی

اهرتماراپ ی

يسررب زا لصاح جیاتن رانک رد تفآ

میزنآ يشراوگ یاه يم

دناوت ور يیایمیش مومس زا هدافتسا ندناسر لقادح هب رد ی

ارب بولطمان ماقرا ی

نچمه و تفآ ی

ن اسانش يی نژ لاقتنا و اه

ی گ هب ،تمواقم لماع ی

ناها لوصحمرپ و ساسح بلاق رد

سدنهم ي تنژ ی .دشاب هدافتسا لباق و دیفم اب

هجوت هب یا هكن رتماراپ دروم رد یاه

لاعف و ی ت

زنآ ی م اه ی شراوگ ي مآ و زائتورپ ی

زلا R. dominica ور

ی ماقرا نیلا و یاه فلتخم وج رب رد وجتسج ساسا

اپ ی هاگ یاه ملع ي

، قحت نونکات ی

تاق نادنچ ي وص تر لدب و هتفرگن ی

ل داصتقا تراسخ ی

ور رب ی زا تلاغ

1- Hilder et al.

2-‌Thomas et al.

3

- Michaud

4- Jongsma et al.

(12)

09

وج هلمج ما

ی د ا رد هدمآ تسدب تاعلاطا تسا ی

ن اش مک دناوتب شهوژپ ی

نا ي پ هب ی دربش همانرب یاه

دم ی ر ی ت فلت ی ق ي شیشک سوس رد

وج یاهرابنا امن

ی د .

:زا دندوب ترابع شهوژپ نیا يلصا فادها ،شخب نیا رد هدش رکذ بلاطم هب هجوت اب 1 . يگژیو يسررب اه

ی تسیز ي يگدنز لودج یاهرتماراپ و شیشک سوس

زا هیذغت هب شنکاو رد

11 نیلا و مقر وج فلتخم

1 . ماقرا ریثات يسررب لا و

ی ن یاه میزنآ یژولویزیف رب وج فلتخم یاه

زلایمآ و زائتورپ يشراوگ

شک سوس ی

ش

R. dominica شیشک کسوس-2-5 5 - 2 - 5 - هاگیاج شیشک کسوس

هدر رد ( تارشح یدنب کمه و رروب

نارا

، 5332 ) Order: Coleoptera Family: Bostrichidae Genus: Rhyzopertha

Species: R. dominica (Fabricius, 1898)

‌

لکش 5 - 5 - )يلصا( شیشک سوس لماک هرشح

(13)

00

5 - 2 - 2 - راشتنا قطانم شیشک کسوس

شک سوس اشنم ی

ش مطا اب ی نان ور زکرمت اب اما تسا هدشن صخشم ی

هنوگ اه ی ز ی دا ی زا

سوس اه ی هداوناخ Bostrichidae

هب م رظن ي اشنم هک دسر يلصا

ای ن ناتسودنه تفآ يم

.دشاب لاح رد

،رضاح ا ی ن هب سوس هدرتسگ روط

ا ی ند طاقن رثکا رد ی

ا د ی هد م ي لصا تفآ و دوش ي

رد هدشرابنا تلاغ

لقا ی م اه ی سمرگ ی ر ی ضرع رد و تسا اه

ی 90 لامش هجرد ي

و 90 يبونج هجرد یرتشیب شنکارپ

دراد

1هدا(

، 1011 ).

5 - 2 - 9 - هنماد م ی ی نابز ی هوحن و شک کسوس تراسخ ی شی

لی تس م ی نابز اه ی ب هدش شرازگ ه

ارب بسانم عبانم ناونع ی

تفج گ ی ر ی ذغت و ی ه شک سوس ی

ش

لماش هریت ی ،موگروس ،مدنگ ،جنرب دننام تلاغ ی

فلاو ششوپ وج و ي

.تسا هرشح نیا نچمه

ی ن زا هریت ی

موگل ی زون د و ی رگ اوم وراد د يی خذ ی هر دنب هتسب داوم ،مرچ ،هدش ی

باتک تاحفص ،ذغاک ،بوچ لماش هدش

يم هیذغت .دنک

شک سوس هتبلا ی

ش ب ی رتش ی ن قفوم ی ت ار زا سپ ذغت ی ه ب شخ تلاغ زا ه

و ی هژ .دراد مدنگ

اذغ ی بط ی ع ي ا ی ن م رظن هب هرشح ي

لگنج ناتخرد زا هک دسر ي

م و ی هو اه ی سوپ ی هد هک دشاب ًلاامتحا

لبق

زا تلاغ اب قباطت

، نآ زا ذغت اه ی ه م ي تسا هدرک .

ورلا هرشح تلاغ نایم رد تعرس هب و تسا لاعف يلیخ

يم اجباج .دوش

شک سوس ی

ش م ي هب دناوت نورد

اه هدوت ی قمع ات تلاغ 11

رتم ی اپ یی ن هک دورب

مع ی ق رت ی ن م رد هعلاطم دروم قمع ی

نا اه سوس ی

رابنا تفآ ی

.تسا اهورلا نمض هیذغت زا لاغ ت

، ار نآ

و هدرک خاروس لماک تارشح روهظ نامز ات

نآ زا غت ذ يم هی .دننک روذب مرپسودنا زا هرشح نیا یاهورلا

يم تلاغ براكیرپ تردق شهاک ببس و هدرک هیذغت .دنوش

لماک تارشح شیشک سوس

يیاراک اب

هناد زا اهورلا هب تبسن یرتلااب يم هیذغت تلاغ یاه

.دننک تراسخ هجرد یاهورلا

نس اب تفآ نیا نآ

و دراد طابترا يل

يم داجیا ناوج لماک تارشح طسوت تراسخ هدمع دوش

( ،هدا 1011 ).

1‌- Edde

(14)

05

5 - 9 - خرب ی شور زا یاه

شک کسوس لرتنک ی

ش

5 - 9 - 5 - ب لرتنک ی

ژولو کی

جنپ زاراپ زا هنوگ ی

وت یی اهد تب هداوناخ هب قلعتم ی

ل ی هد لامورتپ و ی

هد ، روکوتنآ هداوناخ زا نس ود ی

هد و

م هنک راهچ ک هداوناخ هب قلعت

ی تل ی

1هد

، سانفوراکآ ی

1هد پ و ی لووکد ی

9هد هب بط نانمشد ناونع ی

ع ي سوس

شک ی ش اسانش يی .دنا هدش همه

ی نیا زاراپ ی ئوت ی د فش هب تردن هب و ورلا هب اه ی

هر شک سوس ی

ش هلمح

م ي .دننک ،نینچمه نس

اه ی هب رگراكش شک سوس ورلا زا هدرتسگ روط

ی ش ذغت ی ه م ي ب رداق و دننک ه

ذغت ی ه فش زا ی هر ن لماک تارشح و ی

ز دنتسه ( ،هدا 1011 ).

5 - 9 - 2 - ش لرتنک ی

م ی ا یی

شک سوس ی

ش اپرلک دننام هرفسف مومس همه هب ی

ر ی سوف تم ی

،ل نف ی رت و تی

،نو پ ی ر ی سوفم تم ی ل و

تلاام ی نو شک سوس تمواقم .تسا هدش مواقم ی

ش پ مومس هب ی

ورتر یی د ی احم ظف دننک ت ه

تلاغ شرازگ

هدش د .تسا ی نوکا رت ک ی ب ي لع رثوم ی ه شک سوس ی

ش يم دشاب هک رطاخ هب نارگ

ي اس هب تبسن ی

ر

هرشح شک اه

، .تسا هدش دودحم نآ زا هدافتسا

،نینچمه ف

سلاومر ی نو عون زا نرپوتم لاس رد سا

1001

ف ود ره و دش تبث ر

سلاوم ی نو سلوما و درگ ی

نو زد رد نآ 1

پ ي پ ي زا ببس ششک سوس لوا لسن رد ما

بی ن نتفر 100 صرد لوا لسن رد جاتن د يم

هتبلا .دوش دودح رد نرپوتم هب تمواقم رطخ

81 دصرد

عمج ی ت شک سوس ی

ش لارتسا رد ی

ا لاس رد 1011

هب تبث سر ی هد کاخ .تسا اه

ی د ی هموتا زین هب ناونع

هب حطس هدنناشوپ لا ناونع

ی ه ا ی م تظافح ار تلاغ حطس ي

دنک ( ،هدا 1011 ).

5 - 9 - 9 - مواقم ماقرا زا هدافتسا

ب ر ساسا رعت ی ف پ ی

9رتن ( 1311 قر زا تسا ترابع مواقم مقر ،) يم

ارش رد هک ی

ط حم ی ط ي ی ناسك هب و

تنژ روط ی ك ي اقم رد ی هس لومعم ماقرا اب ي

لوصحم و هتفرگ رارق تفآ تراسخ دروم رتمک ي

ب ی رتش ک اب و ی ف ی ت

لوت رتلااب ی

د ربانب .دنک ی

ن رما تمواقم ی

بسن ي اقم رد و هدوب ی

هس اس اب ی ر مقر‌ اه م رو د زرا ی با ي م رارق ي‌ یگ در

1‌- Cheyletidae

2‌- Acarophenacidae

3‌- Pediculoidae

4‌- Painter

(15)

05

مسا(

ی ت ناراكمه و ،1

1339 گ .) ی ناها ناكم دجاو ی

مز تنآ ي‌ یب زو ی م ي دنناوت اقب شهاک اب ی

فلتخم لحارم

نس ي

، لوت و لماک تارشح رمع لوط ،ندب لكش و هزادنا ی

د و دعب لسن تارشح لثم یا

هب روط غ ی قتسمر ی م

رط زا ی ق ازفا ی ش گرارق لامتحا ی

ر ی انمشد ضرعم رد تارشح ن

بط ی ع ي نلاوط اب

‌ي رت دشر لحارم ندرک ی

رثؤم شقن ،غولب زا لبق ی

تند( دنشاب هتشاد تفآ تارشح لرتنک رد ،1

1000 ناراكمه و زارفرس ؛ ،9

1006 بولطم .) ی ت گ ی ناها ارب ی گ تارشح ومن و دشر ی

ها راوخ رثؤم لماع ی

عمج رارقتسا رد ی

ت ور تفآ ی

گ ی ها م لوصحم ي‌

دشاب س(

ی گن لوم و

9 ی ، 1337 ت .) و يیانا رتعیرس هچ ره لیمكترد تارشح لحارم

زا لبق ساسح هلحرم هب ندیسر و غولب

ی‌ دیلوت جاتن

، يگتسباو یدایز

هب رصانع يیاذغ دوجوم رد ناهایگ

نابزیم دراد .

،نیاربانب ماقرا

یاراد تمواقم يبسن

لااب نكمم تسا يشخبرثا ریاس

شور‌ یاه راهم تفآ زا

هلمج هدافتسا زا

نانمشد يعیبط

و هرشح شک‌ اه ار زا قیرط دنک ندرک لحارم لبق زا غولب و ينلاوط رت‌

هلحرم هب ندیسر نامز ندرک ی‌

دیلوت جاتن شیازفا دنهد

( يکولاز ناراكمه و ،1

1001 هدافتسا ،نیاربانب .)

يم يهایگ مواقم ماقرا زا دناوت

هب ناونع لمكم لرتنک یژولویب و

يیایمیش رد

همانرب یاه تیریدم يقیفلت

فآ تا م دیف هب هلاس همه هک یدایز تراسخ هب هجوت اب .دوش عقاو یزرواشک تلاوصحم هب تارشح هلیسو

يم دراو يناهج حطس رد

،دوش هیهت ماقرا مواقم مغریلع نامز

ينلاوط و هنیزه ی هیلوا

ًاتبسن

،دایز يشور

ًابیرقت نئمطم و

رد زارد تدم هب هفرص يم دشاب ( یرنه چ ناراكمه و ،6

1381 خرب .) ي طم زا تاعلا ماجنا

هدش دروم رد يم ناشن یرابنا تافآ يسانش تسیز یور فلتخم تلاغ ریثأت

يگژیو رد رییغت هک دهد یاه

ينعم روط هب تلاغ يیایمیشویب و يكیزیف يم هرشح یروآداز و دشر خرن رییغت ببس راد

دوش ( و يیوزرب

ناراكمه ،7

1011 و 1016 يلگ ؛ یدباع و هداز ،8

1016 .)

1- Smith et al. ²- Dent

3-Sarfraz et al. ⁴- Singh and Mullick

5- Zalucki et al. ⁶‌- Heinrichs et al.

7- Borzoui et al. ⁸- Golizadeh and Abedi

‌

(16)

05

زا و ی گژ ي اه ی اج ندمآ دوجو هب ببس هک مواقم ماقرا مهم ی

هاگ و ی هژ ی دم رد نآ ی

ر ی ت فلت ی ق ي تافآ

م تسا هدش ي

ناوت صصخت هب ي

ارب ندوب ی

ی لک تفآ ی د ی و صاخ یا

دودحم هورگ ی

ندوب اراد ،تافآ زا

صاخ ی ت عمجت ي ثأت نآ عبت هب و ی

ر ور ی لسن اه ی لاوتم ي راگزاس ،تافآ ی

حم اب ی ط ز ی

،تس اپ ی راد ی سن ب ي

لباق ،لااب ی ت فلت ی ق اس اب نآ ی

ر شور اه ی نروه( لرتنک ،1

1388 اهن رد و ،) ی

ت زه شهاک ی

هن ی تافآ لرتنک

ر(

ی ناگ ناراكمه و ،1

1337 گ مواقم ماقرا اذل .درک هراشا ) ی

ها ي ناونع هب ی

ك ي اهرازبا زا ی

رد دمآراک

همانرب اه ی دم ی ر ی ت فلت ی ق ي م رامشب تافآ ي

دور .

5 - 4 - رتماراپ اه ی ج دشر تیعم

تیعمج ی دارفا ریم و گرم و ءاقب لامتحا لیلحت یارب یدنمدوس رازبا تیعمج دشر یاهرتماراپ يم یرک( دشاب ،9

1001 نیب و نورد طباور رتهب کرد تهج هجیتن رد .) هنوگ

هیهت یا لدم ی ،تیعمج یاه

هنومن شور ،یرادرب هلت یاه

هب ،یراذگ شور ندرب راک

پ يسررب و بسانم لرتنک یاه دشر یاهرتمارا

يم مهم لماوع هلمجزا تارشح تیعمج ،یرک( دشاب

1001 ناراكمه و سولوپوداپاپ ؛ ،9

1001 ؛ و وجمزر

ناراكمه

، 1

1006 هب ،يگدنز لودج یاهرتماراپ ) تیعمج شیازفا يتاذ خرن هژیو

(rm) مهم رد رتماراپ نیرت

ناهایگ ربارب رد تارشح تمواقم نازیم يبایزرا يم

دنشاب عقاو رد .

rm

دشر نازیم زا يعماج تاعلاطا

ی یور تفآ ی تیعمج يیاذغ هریج دنچ ای

رایتخا رد نابزیم ناققحم

يم رارق ،یرک( دهد 1001

؛

ناراكمه و یور ،6

1009 .)

لدم ساسارب تاعلاطم هدش هئارا یاه

يگدنز لودج يم ماجنا شور ود هب

دوش :

:فلا تاعلاطم هژیو يگدنز لودج

يسنج ت ينس ی (

Female age-specific life table )

رد لیكشت هداد زا طقف يسنج ت يگدنز لودج

نتفرگ رظن رد نودب و هدام دارفا هب طوبرم یاه

هرود لوط توافت يم هدافتسا دارفا نیب یدشر یاه

هژیو ءاقب خرن نییعت یارب اذل .دوش و ينس ی

یروآداز

1- Horn ²‌- Reagan et al.

3- Carey ^4- Papadopoulos et al.

5‌- Razmjou et al. ⁶- Roy et al.