أ
يروانف و یشهوژپ تنواعم
شرازگ ییاهن
حرط یتاقیقحت
اسانش یی
گرد عوقو رب رثؤم لماوع ی
ر ی ،)حرج و برض(
دروم هنومن ی
نادنز : ی
نا بدرا رهش ی
ل
حرط يرجم یتمحر روصنم رتکد
حرط ناراکمه ینادزی نسحدمحمرتکد
هدازاشاپ رغصا یمشاه داوج
همانرب و ایفارغج هورگ يرهش يزیر
هدکشناد یناسنا مولع و تایبدا
ای ن وصت اب حرط ی
ب امح و ی
ت لام ی شهوژپ تنواعم هزوح ی
بدرا ققحم هاگشناد ی
ل ی درگ ارجا ی
هد تسا .
راهب
1397
أ
تسرهف بلاطم
ناونع
هحفص
کچ ی ...هد ...
...
...
...
8
قیقحت حرط و تایلک :لوا لصف
-1 همدقم ...
...
...
...
...
9
-1 -1 بی نا هلاسم ...
...
...
...
...
10
-1 -2 مها ی ت و ترورض ...حرط
...
...
...
11
-1 -3 فادها ...حرط
...
...
...
...
12
-1 -4 تلااوس ...حرط
...
...
...
...
12
-1 -5 ضرف ی تا ...حرط ...
...
...
...
12
1-6 - دودحم ی ت اه ی ماجنا ...حرط
...
...
...
13
-1 -7 پ ی هنش قحت ی ...ق ...
...
...
...
13
يرظن ياه هاگدید و ینابم :مود لصف
-2 همدقم ...
...
...
...
...
20
-2 -1 راعت ی ف و هافم ی ...م ...
...
...
...
20
-2 -1 -1 ...برض ...
...
...
...
20
-2 -1 -2 ...حرج ...
...
...
...
21
-2 -1 -3 ...عازن ...
...
...
...
21
-2 -1 -4 تنوشخ و رگشاخرپ ...ی
...
...
...
22
-2 -1 -4 -1 لماوع نییعت هدننک یرگشاخرپ و
تنوشخ ...
...
...
23
2-1-4-2 -
عاونا رگشاخرپ ...ی
...
...
...
25
-2 -1 -5 لماوع رثوم رب عوقو ...مرج
...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 اهدرکیور و هیرظن ...
...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -1 تایرظن تسیز یتخانش ...
...
...
...
23
-2 -2 -2 رظن ی تا تخانشناور ...ی
...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -1 هیرظن یاه یزیرغ یرگشاخرپ ...
...
. Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -2 هیرظن یاه یرگشاخرپ هب
ناونع كی ششک هتخیگنارب ...هدش
Error! Bookmark not defined.
ب
-2 -2 -3 هیرظن یاه طبترم اب یریگدای یعامتجا یرگشاخرپ
...
...
Error! Bookmark not defined.
2-2-3 - رظن ی ه موب سانش ی انج )یی بتکم ش ی وگاک ...) ...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 ور ی یاهدرک هعماج تخانش ی - مرج تخانش ...ی ...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -1 مونآ ی کرود ی ...م ...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -2 رظن ی ه یاه نما ی ت لحم تنوکس ...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -3 تربار ...نترم
...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -3 -1 عاونا ب ی یراجنه زا رظن ...نترم
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -3 -2 شنکاو یاه دارفا رد تهج قابطنا دوخ اب ارش ی ط دوجوم زا رظن ...نترم
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -4 یروئت ساسحا مورحم ی ت بسن ...ی ...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -5 رظن ی ه بسچرب نز ...ی ...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -6 موهفم تداع هراو پ ی ر دروب ی ...و ...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -7 رظن ی ه لماعت ارگ ...یی ...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -8 رظن ی ه لرتنک عامتجا ...ی ...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -9 زنوسراپ هیرظن ...
...
...
...
....
32
-2 -2 -4 -10 رظن ی ه پ ی دنو قارتفا ...ی ...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -11 رظن ی ه رنا ی وک ...یرف ...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -12 رظن ی ه لبوزآ ...
...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -13 رظن ی ه جرج ز ی ...لم ...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -14 رظن ی ه یاه اپ ی هاگ یداصتقا و
عامتجا ...ی
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -15 رظن ی ه اپ ی هاگ عامتجا ی و كبس گدنز ی و جک یور سکام ...ربو
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -16 كبس گدنز ی زا د ی هاگد نوتنآ ی گ ی ...زند ...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -17 روئت ی ی گدا ی ر ی عامتجا ...ی ...
....
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -18 موق ارگ یی ی لاو د ی و ی ...س ...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -19 شوه گنهرف ...ی ...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -20 تربلآ نهوک و هیرظن یماکان یتلزنم ...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -21 هیرظن یاضف یفطاع هداوناخ یتورود ثلونولا ...
...
Error! Bookmark not defined.
-2 -2 -4 -22 هیرظن نورد یمهف یراتفرژک دیوید
ازتام ...
...
Error! Bookmark not defined.
قیقحت یسانش شور و هعلاطم دروم هدودحم یفرعم :موس لصف
3-1 - هدودحم دروم هعلاطم ...
...
. Error! Bookmark not defined.
3-1-1 - و ی گژ ی اه ی بط ی ع ...ی ...
..
Error! Bookmark not defined.
-3 -1 -2 و ی گژ ی اه ی ناسنا ...ی ...
. Error! Bookmark not defined.
-3 -1 -2 -1 فارغج ی ا ی رات ی خ ی رهش بدرا ی ...ل ...
Error! Bookmark not defined.
-3 -1 -2 -2 دنور تلاوحت عمج ی ت ی رهش بدرا ی ل ...
...
Error! Bookmark not defined.
ج
-3 -1 -2 -3 دنور تلاوحت ف ی ز ی ک ی رهش بدرا ی ...ل ...
Error! Bookmark not defined.
-3 -1 -2 -4 ربراک ی ضارا ی رهش بدرا ی ...ل ...
Error! Bookmark not defined.
-3 -1 -2 -5 راتخاس اضف یی ...رهش ...
Error! Bookmark not defined.
-3 -1 -2 -6 ر ی گن اه ی رهش ی بدرا ی ل ...
...
Error! Bookmark not defined.
-3 -1 -2 -7 عضو ی ت دبلاک ی و عمج ی ت ی قطانم رهش ی ...
. Error! Bookmark not defined.
-3 -1 -2 -8 حاون ی و تلاحم رهش بدرا ی ل ...
...
Error! Bookmark not defined.
-3 -1 -2 -9 تفاب اه ی رهش ی بدرا ی ...ل ...
Error! Bookmark not defined.
-3 -1 -2 -9 -1 تفاب ناگرا ی ك ( لوا ی ه ...) ...
Error! Bookmark not defined.
-3 -1 -2 -9 -2 تفاب ن ی هم ناگرا ی ك ( م ی نا ی ...) ...
Error! Bookmark not defined.
-3 -1 -2 -9 -3 تفاب غ ی مسرر ی ( شاح ی ه شن ی ن ) ...
...
Error! Bookmark not defined.
-3 -1 -2 -9 -4 تفاب مظنم و هدامآ زاس ی هدش ( همانرب ر ی ز ی هدش ) ...
Error! Bookmark not defined.
-3 -1 -2 -9 -5 تفاب اهاتسور ی ماغدا هدش رد رهش ...
...
Error! Bookmark not defined.
-3 -1 -3 دنور تلاوحت داصتقا ی رهش بدرا ی ...ل ...
Error! Bookmark not defined.
-3 -2 شور قحت ی ...ق ...
...
Error! Bookmark not defined.
-3 -2 -1 هعماج
،یرامآ شور هنومن یریگ و مجح هنومن ...
Error! Bookmark not defined.
-3 -2 -2 رازبا هزادنا گ ی ر ی و شور اه ی روآدرگ ی تاعلاطا و ئاور ی و اپ یا یی رازبا هزادنا گ ی ر ی ..
Error! Bookmark not
defined.
-3 -2 -3 شور زجت ی ه و لحت ی ل هداد اه ...
...
Error! Bookmark not defined.
3-2-4 - لدم لقادح تاعبرم ئزج ی ...
...
Error! Bookmark not defined.
-3 -2 -4 -1 لحت ی ل و سفت ی ر لدم راتخاس ی ...
...
Error! Bookmark not defined.
-3 -2 -4 -2 لحت ی ل لدم هزادنا گ ی ر ...ی ...
Error! Bookmark not defined.
3-2-5 - غتم ی اهر ی قحت ی ...ق ...
..
Error! Bookmark not defined.
اه هداد لیلحت و هیزجت :مراهچ لصف
-4 هتفای یاه قیقحت ...
...
...
...
56
4-1 - یگژیو یاه یدرف و یگداوناخ مرجم
...
...
...
56
4-1-1 - تیعضو ینس مرجم ...
...
...
...
57
4-1-2 - تیعضو لهات ...مرجم
...
...
...
57
4-1-3 - تیعضو تلایصحت ...مرجم
...
...
...
58
د
4-1-4 - تیعضو یتسرپرس ...مرجم
...
...
...
58
4-1-5 - تیعضو یلغش ...مرجم
...
...
...
58
4-1-6 - تیعضو دادعت یاضعا هداوناخ ...مرجم
...
...
59
4-1-7 - تیعضو دمآرد مرجم ...
...
...
...
59
4-1-8 - تیعضو یلغش ردپ مرجم ...
...
...
...
60
4-1-9 - تیعضو دادعت یاضعا هداوناخ یردپ مرجم ...
...
...
60
4-1-10 - تیعضو تلایصحت ردپ
...مرجم ...
...
61..
4-1-11 - تیعضو دمآرد ردپ ...مرجم
...
...
...
61
4-1-12 - دوجو فلاتخا رد هداوناخ ...
...
...
...
61
4-2 - یناکم یاه لیلحت ...
...
...
...
62
4-2-1 - لحم دلوت مرجم ...
...
...
...
62
4-2-2 - لحم تنوکس مرجم ...
...
...
...
64
4-2-3 - هقباس تنوکس مرجم رد ...لحم ...
...
65....
4-2-4 - لحم عوقو ...مرج
...
...
...
65
4-2-5 - لحم عوقو یریگرد ...
...
...
...
66
4-2-6 - یسررب طابترا نیب لحم تنوکس و لحم عوقو یریگرد ...
...
...
66
4-3 - لیلحت یاه ینامز ...
...
...
...
69
4-3-1 - یریگرد عوقو لصف ...
...
...
...
69
4-3-2 - هام عوقو یریگرد ...
...
...
...
70
4-3-3 - زور عوقو یریگرد ...
...
...
...
71
4-3-4 - تعاس عوقو یریگرد ...
...
...
...
71
4-4 - هقباس مرج ...
...
...
...
72
4-5 - لیلد عوقو یریگرد ...
...
...
...
73
4-6 - نازیم یهاگآ زا تازاجم مرج یریگرد ...
...
...
73
4-7 - نازیم سرد نتفرگ زا ینادنز ...ندش
...
...
74.
4-8 - نازیم ریثات تازاجم رد مدع رارکت مرج ...
...
...
74
4-9 - نازیم لامتحا رارکت مرج ...
...
...
...
75
4-10 - نازیم تیاضر زا یگدنز لبق زا ینادنز ندش ...
...
...
75
ه
4-10-1 - یدنمتیاضر و
یگژیو یاه یدرف و یگداوناخ نامرجم
...
...
...
76
4-11 - لماوع رثوم رد زورب یریگرد ...
...
...
...
79
4-11-1 - ییایاپ صخاش یاه یاهریغتم نونکم
...
...
...
79
4-11-2 - ییایاپ هزاس ( یراگزاس ینورد
) ...
...
...
80..
4-11-3 - ییاور ارگمه ...
...
...
...
80
4-11-4 - ییاور یقارتفا ...
...
...
...
80
4-11-5 - لیلحت لدم یراتخاس ...
...
...
...
81
اهداهنشیپ و يریگ هجیتن:مجنپ لصف
5-1 - همدقم ...
...
...
...
85...
5-2 - جیاتن تایضرف قیقحت ...
...
...
...
85
5-3 - ثحب و هجیتن یریگ ...
...
...
...
87
5-3 - اهداهنشیپ ...
...
...
...
88
ذخام و عبانم
عبانم و ...ذخام ...
...
...
90..
لاکشا تسرهف
لکش 2-1 ( :) لدم یموهفم قیقحت ...
...
...
...
38
لکش 3-1 ( :) هشقن تیعقوم رهش لیبدرا رد ناریا ...
...
...
40
لکش 3 ( :)2 هشقن دنور ۀعسوت رهش لیبدرا رد یط نامز ...
...
...
46
لکش 3-3 ( ) هشقن قطانم
،یرهش گنیر
،یرهش یحاون یرهش و تفاب یاه یرهش رهش لیبدرا ...
51.
لکش 4-1 ( :) لحم دلوت نامرجم یریگرد رهش لیبدرا ...
...
...
63
لکش هرامش 4-2 ( :) لحم تنوکس و لحم عوقو یریگرد نامرجم رد تفاب یاه یرهش لیبدرا ...
68..
لکش هرامش 4-3 ( :) لحم تنوکس و لحم عوقو یریگرد نامرجم رد تفاب هدوسرف رهش لیبدرا ...
69.
لکش هرامش 4-4 ( :) لدم یراتخاس قیقحت
...
...
...
82
لوادج تسرهف
لودج 3-1( :) تلاوحت یتیعمج رهش لیبدرا یط یرامشرس یاه
فلتخم ...
...
44
لودج 3-2 ( :) تامیسقت هلحم
یا رهش لیبدرا ...
...
...
48
لودج 3-3 ( :) لودج یاهریغتم قیقحت
...
...
...
53..
و
لودج 4-1 ( :) هنوگ یسانش مرج ناینادنز رهش لیبدرا اب هدافتسا زا نومزآ یخ ...ود ...
63
لودج 4-2 ( :) هورگ یدنب ینس دارفا ینادنز هب مرج یریگرد رد نادنز رهش لیبدرا ...
...
68
لودج 4-3 ( :) هورگ یدنب تیعضو لهات دارفا ینادنز هب مرج یریگرد رد نادنز رهش لیبدرا ...
...
69
لودج 4-4 ( :) هورگ یدنب تیعضو داوس دارفا ینادنز هب مرج یریگرد رد نادنز رهش لیبدرا ...
...
58
لودج 4-5 ( :) تیعضو تسرپرس ندوب
دارفا ینادنز هب مرج یریگرد رد نادنز رهش لیبدرا ...
...
58
لودج 4-6 ( :) هورگ یدنب تیعضو یلغش دارفا ینادنز هب مرج یریگرد رد نادنز رهش لیبدرا ...
58....
لودج 4-7 ( :) هورگ یدنب دادعت یاضعا هداوناخ مرجم ینادنز هب مرج یریگرد رد نادنز رهش لیبدرا ...
59
لودج 4-8 ( :) هورگ یدنب تیعضو یدمآرد دارفا ینادنز هب مرج یریگرد رد نادنز رهش لیبدرا ...
59.
لودج 4-9 ( :) هورگ یدنب تیعضو یلغش ردپ دارفا ینادنز هب مرج یریگرد رد نادنز رهش لیبدرا ...
60
لودج 4-10 ( :) هورگ یدنب دادعت یاضعا هداوناخ یردپ مرجم ینادنز هب مرج یریگرد رد نادنز رهش لیبدرا ...
60
لودج 4-11 ( :) هورگ یدنب تیعضو داوس ردپ دارفا ینادنز هب مرج یریگرد رد نادنز رهش لیبدرا ...
61
لودج 4-12 ( :) هورگ یدنب تیعضو یدمآرد ردپ دارفا ینادنز هب مرج یریگرد رد نادنز رهش لیبدرا ...
61
لودج 4-13 ( :) دوجو فلاتخا رد هداوناخ دارفا ینادنز هب مرج یریگرد رد نادنز رهش لیبدرا ...
62...
لودج 4-14 ( :) هلحم / هدودحم لحم دلوت دارفا ینادنز هب مرج یریگرد رد نادنز رهش لیبدرا ...
62...
لودج 4-15 ( :) هلحم / هدودحم لحم تنوکس دارفا ینادنز هب مرج یریگرد رد نادنز رهش لیبدرا ...
64
لودج 4-16 ( :) هقباس تنوکس مرجم ( یریگرد موکحم هب نادنز ) ...
...
65....
لودج 4-17 ( :) هلحم / هدودحم لحم مرج دارفا ینادنز هب مرج یریگرد رد نادنز رهش لیبدرا ...
65..
لودج 4-18 ( :) لحم عوقو یریگرد ناینادنز رهش لیبدرا اب هدافتسا زا نومزآ یخ ...ود ...
66
لودج هرامش 4-19 ( ) یسررب هطبار نیب لحم تنوکس و لحم یریگرد نامرجم اب هدافتسا زا نومزآ زرمارک ...
67
لودج 4-20 ( :) یسررب عیزوت لصف عوقو یریگرد نیب ناینادنز رهش لیبدرا اب هدافتسا زا نومزآ یخ ...ود 70
لودج 4-21( :) یسررب عیزوت هام عوقو یریگرد نیب ناینادنز رهش لیبدرا اب هدافتسا زا نومزآ یخ ود ...
70
لودج 4-22 ( :) یسررب عیزوت یاهزور عوقو یریگرد نیب ناینادنز رهش لیبدرا اب هدافتسا زا نومزآ یخ ود ...
71
لودج 4-23 ( :) یسررب عیزوت هدعو یاه هنازور ( تاعاس ) عوقو یریگرد ناینادنز رهش لیبدرا اب هدافتسا زا نومزآ یخ ود 72...
لودج 4-24 ( :) یسررب دوجو هقباس یلبق مرج اب هدافتسا زا نومزآ یخ ...ود ...
72
لودج 4-25 ( :) یسررب هطبار نیب عون مرج یلعف ( یریگرد ) و عون مرج یلبق ( رد دارفا هقباس راد ) اب هدافتسا زا نومزآ زرمارک
...
...
...
...
...
72
لودج 4-26 ( :) یسررب لیلد عوقو یریگرد اب هدافتسا زا نومزآ یخ ...ود ...
73
لودج 4-27 ( :) نازیم یهاگآ زا تازاجم مرج یریگرد اب هدافتسا زا نومزآ كتt هنومن ...یا ...
73
ز
لودج 4-28 ( :) سرد نتفرگ زا ینادنز ندش اب هدافتسا زا نومزآ كتt هنومن ...یا ...
74
لودج 4-29 ( :) نازیم ریثات تازاجم رد مدع رارکت مرج اب هدافتسا زا نومزآ كتt هنومن ...یا ...
74
لودج 4-30 ( :) نازیم لامتحا رارکت مرج اب هدافتسا زا نومزآ كتt هنومن ...یا ...
75
لودج 4-31 ( :) نازیم تیاضر زا یگدنز مرجم اب هدافتسا زا نومزآ كتt هنومن یا ...
...
76
لودج هرامش 4-32 ( :) یسررب هطبار نیب یدنمتیاضر زا
یگدنز و تیعضو تسرپرس ندوب
مرجم ینادنز اب هدافتسا زا نومزآ t
لقتسم ...
...
...
...
...
76
لودج هرامش 4-33 ( :) یسررب هطبار نیب یدنمتیاضر زا
یگدنز و تیعضو لهات و لغش مرجم ینادنز اب هدافتسا زا نومزآ
لیلحت سنایراو ...
...
...
...
77
لودج هرامش 4-34 ( :) یسررب هطبار نیب یدنمتیاضر زا
یگدنز و تیعضو یلغش ردپ مرجم اب هدافتسا زا نومزآ لیلحت
سنایراو / ...اونآ ...
...
...
77..
لودج هرامش 4-35 ( :) یسررب هطبار نیب یدنمتیاضر زا
یگدنز و تیعضو
،نس
،داوس دمآرد و دادعت یاضعا هداوناخ مرجم اب
هدافتسا زا نومزآ بیرض یگتسبمه نوسریپ
...
...
...
78
لودج هرامش 4-36 ( :) یسررب هطبار نیب یدنمتیاضر زا
یگدنز و سرد تربع زا نادنز
،نداتفا لامتحا باکترا مرج ررکم و
ریثات تازاجم رد مدع باکترا مرج اب هدافتسا زا نومزآ بیرض یگتسبمه نوسریپ
...
...
78
لودج هرامش 4-37 ( :) شزرا یاهراب یلماع صخاش یاه ریغتم یاه نونکم لماوع رثوم رب عوقو یریگرد ...
79
لودج هرامش 4-38 ( :) ییایاپ هزاس یاه یاهریغتم نونکم
لماوع رثوم رب عوقو یریگرد ...
...
80
لودج هرامش 4-39 ( :) ییاور یارگمه یاهریغتم نونکم
لماوع رثوم رب یریگرد ...
...
80
لودج هرامش 4-40 ( :) رابتعا یقارتفا یاهریغتم نونکم
لماوع رثوم رب عوقو یریگرد ...
...
81
لودج هرامش 4-41 ( :) یرادانعم بیارض
ریسم ...
...
...
82
لودج هرامش 4-42 ( :) بیارض نییعت یاهریغتم هتسباو
...
...
...
83
لودج هرامش 4-43 ( :) نومزآ نوتسا - ...رسیگ ...
...
83
8
هدیکچ مرج یکی یریگرد زا
اب هقباس نیرت میارج یرشب تسا هک تینما یلام و یناج دارفا و هعماج ار مهرب یم و دنز زا تیمها قوف
یاهداعلا رادروخرب تسا
. قیقحت ور نیمه زا للع
و هنیمز یاه دادخر یریگرد یرما یرورض یب .تسا دیدرت
مهف م نیرتمه للع
یریگر زا رظنم دوخ نامرجم هب شیپ ناونع زاین
هئارا یاهراکهار یملع
و یدربراک تهج یریگشیپ زا
نیا هلأسم یعامتجا مومذم
لکشم و
،زاس یرورض دهاوخ دوب لماوع نیا ییاسانش اب هک یم
هنادنمدرخ تیریدم هب ناوت یریگرد هلاسم
خادرپ تحت ار نآ و هت
.دروآرد دوخ لرتنک اذل
فده یلصا نیا شهوژپ ییاسانش مرج عوقو رب رثوم لماوع
یریگرد زا نامرجم رظنم رهش
ا لیبدر تسا .
هعماج ی یرامآ قیقحت نامرجم ینادنز هک رب رثا یریگرد نارود تیموکحم دوخ
ار رد نادنز لیبدرا یرپس یم ک
،دنن یم دنشاب
هک مجح هنومن هب شور هنومن یریگ مامت یرامش 111 رفن تسدب هدمآ تسا . یارب هیزجت و لیلحت هداد یاه قیقحت نومزآ زا
یرامآ یاه رازفا مرن بلاق رد
،زمارک ،ود یخ(SPSS ،یا هنومن كتt
سبمه بیرض و سنایراو لیلحت ،لقتسمt )نوسریپ یگت
،قیقحت تایضرف نومزآ یارب زا
لدم لقادح تاروذجم یئزج
رد بلاق مرن رازفا
Warp-PLS
نیرتمهم ییاسانش یارب زا و لماوع
Arc/GIS
شن قیقحت یاه هتفای .تسا هدش هدافتسا یریگرد عوقو لحم و تنوکس لحم عیزوت یکیفارگ شیامن یارب یم نا
رد زورب رد دایتعا نتشاد و یلبق هقباس ،یگداوناخ لئاسم ،یرادن و رقف ،یراکیب ،یداوس مک ،یناوج هک دهد .دنراذگرثا یریگ
ه یریگرد نیا هجیتن .تسا هداد خر هدوسرف و یا هیشاح یاه تفاب رد و لاس مرگ مایا و زور لوط رد ًارثکا ا
،یدرف لماوع هک
یعامتجا - م و یداصتقا یداصتقا هاگیاپ :نوچمه ینوگانوگ یطیح
- رب ،یعامتجا ،یبسن تیمورحم ،یگداوناخ تافلاتخا ،ینز بسچ
یناکم هاگتساوخ -
نک ،یگداوناخ ت ،یعامتجا لرت
یگنهرف شوه و یتیموق تابصعت ،یکیتنژ یاه یگژیو ،یعامتجا یمونآ ،تلاماع
دوب وسمه قیقحت رد هدش حرطم یاه هیرظن رثکا اب قیقحت جیاتن هکنیا اتیاهن .دنراذگریثات یریگرد زورب رد تیامح دروم ار اهنآ و ه
.دهد یم رارق دوخ يدیلک ناگژاو :
رثؤم لماوع
، لدم ،ینادنز ،یریگرد عوقو ،pls
لیبدرا رهش .
لوا لصف
9
قیقحت حرط و تایلک
-1 همدقم تخادرپ یازا رد هک دراد زاین نارگید جنرتسد هب ،دوخ یاهزاین ندروآرب یارب ندوب یعامتجا تهج هب ناسنا هئارا ای و نآ یاهب
ات دشاب یم یعمج یگدنز یاهدرواتسد زا رتهب یریگ هرهب ددصرد ،لباقتم یتمدخ یتحار یگدنز
یدارفا هراومه اما .دشاب هتشاد
یم هک دنراد دوجو اب و هدرک هدافتسا هیقب جنرتسد زا ،تمحز لمحت نودب دنهاوخ
ار دوخ ضارغا ،نارگید قوقح نتفرگ هدیدان
یم شیپ عفانم دروخرب و تامحازت هنیمز ،تهج نیدب .دننک نیمات دیآ
یم خر عامتجا هنحص رد ،اه شکمشک و هک دهد
یارب
شیپ هناریگشیپ تامادقا دیاب نآ زا یریگولج درک ینیب
هک درادن دوجو ینلاوط لحارم ،شنت رپ یگدنز هب مارآ یگدنز لیدبت رد.
هجوتم لحارم نآ زا یکی رد ناوتب كی و تینابصع كی ،هداس قافتا كی تسا یفاک .تشگرب یداع یگدنز هب هرابود و دش عوضوم
آ شیپ نتفررد هروک زا هظحل هولاع و دتفا یم رطخ هب مه وربآ و لام و ناج ،شمارآ ندروخ مه هب رب هولاع تروص نآ رد ،دی
یم شنت نیا ریگرد زین وا هداوناخ هلمج زا نارگید ،صخشرب كی هب ،قافتا و شنت نیا رخآ تسا نکمم و دوش
دوش یهتنم هعجاف
یترابعب هب ندروآ یور ینعی ،هعزانم رد تکرش ینعی ،حرج و برض
یناوارف یقوقح تاعبت هک ،صاخشا هیلع مرج هب ندز تسد
10
دراد ،ناراکمه و هدنزورف(
:1392 ).5 نیمه زا ،ور ،تلااوس ،فادها ،هلاسم تیمها و ترورض زا یتایلک قیقحت زا لصف نیا رد
یم هئارا یجراخ و یلخاد هنیشیپ و تایضرف .ددرگ
-1 -1 هلاسم نایب تایح خیرات لوط رد اه ناسنا طیارش ریثأت تحت و یگنهرف و یعامتجا یاه هنیمز ساسا رب شیوخ یعامتجا
اصتقا یسایس ،ید
و یهورگ ،یدرف یفنم و تبثم تلاباقت و اه ییورایور زا یتاعونت ،هعماج رب مکاح یاه شزرا و ار یهورگ نیب
هدرک هبرجت هاگ .دنا
،حلص رد هاگ و هدرب رس هب رگیدمه اب عازن و هزیتس ،داضت رد عون و شمارآ
هدوب یتسود ئسم هک هچ نآ .دنا
دوجو تسا نیرفآ هل
داضت ه ییورایور و ا هورگ و دارفا نیب رد زیمآ تنوشخ یاه
اه یم .دشاب یکی زا مهم نیرت هدننکدیدهت لماوع ی
روضح
،مدرم سرت
زا ب ز هدیده عقاو ندش و ای دروم ضرعت
،یندمریغ یاهراتفر تنوشخ
عقاو یریگرد و ندش
تسا ،یریدم(
:1386 )12 هدیدپ.
یریگرد رد هعماج زا نآ هتسد بیسآ ییاه تسا هک اب داجیا للاخا رد طباور
،یعامتجا ییاضف
هدنکآ زا
،ضغب ک هنی و ینمشد
ار رد نایم دارفا هب دوجو یم دیآ هک نیا رما اب هنیمز یزاس یارب داجیا عازن و شنت یاه
،یدعب هعماج ار از رظن یدام و یونعم
ررضتم یم دزاس . نیا هدیدپ رد روشک ام هک یاراد تفاب یتیعمج دنچ
یتیموق یم دشاب هب ناونع یاهدیدپ هلئسم
زاس رهاظ
یم و دوش هنافسأتم زونه
تنوشخ و عازن زا هلمج یتاعوضوم تسا
هک رد گنهرف یضعب زا
،نانطومه صخاش
تردق و یا عافد
زا تلزنم یعامتجا و
یگنهرف و تیثیح یگداوناخ بوسحم
یم دوش ( ،یراکفاروپ :1383
.)3
و برض زج یدمایپ هک یریگرد و عازن هک تسا یعامتجا بیسآ كی ،درادن حرج
دننام یاس ر بیسآ تایح ،اه ضرعم رد ار ناسنا
یم رارق دیدهت و جیورت لصاح یریگرد و عازن .دهد
هعماج رد تنوشخ و یرگشاخرپ تشابنا راکنا لباقریغ تیعقاو نیا و تسا
رد
تحاس یم نایامن ار دوخ عامتجا فلتخم یاه ییورایورو اهداضت شیازفا .دنک
تنوشخ یاه مهرب رب هولاع ،هعماج دارفا نیب رد زیمآ
،یعامتجا هیامرس شیاسرف و یعامتجا مظن ندروخ هزوح رد ناوارف یفنم تاعبت و راثآ یاراد
،یگنهرف ،یگداوناخ ،یدرف یاه
یم یداصتقا و یعامتجا دشاب
،ناراکمه و هدنزورف(
:1392 )3 . یم اذل نیرتزراب هک تفگ ناوت دیدهت
یارب گنهرف یمومع ینارگن
اه و سرت یاه یشان زا تادیدهت جره و
و جرم یاه ریظن برض و
،متش شروش یاه
،یناهگان تایانج ترفن زیگنا و نیا ریاظن اه
تسا هک روضح رد یاضف یمومع رهش ار راچد دیدهت یم .دنک مدرم رد یرهش یاهاضف اب
عاونا اهدیدهت دننام مرج .دنتسه وربور
یاهروشک هتفرشیپ
هچرگ هتسناوت دنا یرایسب یاهدیدهت زا یعیبط
ار لرتنک
،دننک یلو لرتنک یاهدیدهت یناسنا
رد نیا اهروشک
ور ،یریدم( تسا شیازفا هب :1386
.)13 عقوم هب ینیزگیاج مدع و نیشیپ تنس و گنهرف للاحمضا ثعاب بسانم یاهراجنه
كی زا هدیدپ نیا .دنهد لکش ار یتنوشخ و هداد تسد زا ار دوخ راتفر نانع لومعم ریغ نادنچن طیارش رد دارفا ات تسا هدش هجوت روخرد و مهم رایسب یا هدیدپ نینچ تاعبت .دراد لابند هب ار دارفا لتق ات تیاهن رد و دارفا ندش زیولاگ ات هداس یوگموگب اب .تسا ناور یاه یرامیب عاونا و دوب دارفا یناور شمارآ و تینما رظتنم ناوت یمن یدرف حطس رد یریگرد زورب ،بارطضا ،ینت
نانیمطا مدع ،یعامتجا طیحم هب دورو زا سرت ،ینماان ،لتق ،حرج و برض .دنک یم خوسر نورد رد اه یرامیب ریاس و هرهلد مونآ ،یعامتجا دامتعا مدع ،نارگید هب تبسن زورب هدیدپ نیا هجیتن رد هک تسا یعامتجا لئاسم زا یشخب اهنت ... و یعامتجا ی
و تابصعت ،یگنهرف ،یعامتجا هعسوت و تفرشیپ مدع .تسا ازبیسآ رایسب زین نلاک حطس رد هدیدپ نیا تاعبت اما .درک دهاوخ یگرد شیازفا طیارش رد عقاو رد .تسا لماوع نیا هلمج زا ... و یلم یگدنام بقع هک دمآ دهاوخ دوجو هب مظن یب یا هعماج ،یر
یعامتجا یگدنز هصرع رد تبثم لوحت رظتنم ناوت یمن طیارش نیا رد ًاعطق و دومن دهاوخ دیلوتزاب و دیلوت ار ینماان زا یا هخرچ ،ناراکمه و ییاراخب( تسا ینتفاین تسد ییوزرآ یمومع هصرع رد دارفا روضح یا هعماج نینچ رد .دوب ناسنا :1395
.)98 ینعی
ققحت عنام و دنک یم دیدهت یدج روط هب ار هعماج یاه ناینب هک تسا یناسنا ملاسان طباور زا یشان یعامتجا یاه بیسآ میظنت یاهداهن هک دیا یم دوجو هب یتقو یعامتجا بیسآ دسر یم رظن هب .ددرگ یم یریثک دارفا یاهاضاقت و اه یدنمزاین
11
کش اب دارفا نیب طباور هدننک لکش نآ هجیتن هک دنوش لزلزت راچد و هدش وربور تس
نینچ رد .تسا دارفا نیب قیمع فاکش یریگ
نوناق شیریذپ و یدنمنوناق اریز دنوش یم لزلزتم و دنریگ یم رارق یمارتحا یب دروم اهناسنا طباور هدننک میظنت نیناوق یتیعضو مومع گنهرف اب طابترا رد و دراد هعماج یاهراتخاس رد هشیر ،ناراکمه و یرتنلاک( تسا یسررب لباق هعماج ی
:1384 .)702
هدرک ناونع یریگرد و عازن ار ناریا زورما یاه بیسآ نیرت هدمع زا یکی یعامتجا ناسانش بیسآ و ناسانش هعماج نیسح( دنا
هداز
ناراکمه و 1390،
192 : .) وشخ شرتسگ ،ام زورما یدج ینارگن اب مأوت و راکنا لباق ریغ تیعقاو رجنم یکیزیف یاه یریگرد و تن
هب .تسا حرج و برض ،لیبدرا ناتسا یرتسگداد مرج عوقو زا یریگشیپ و یعامتجا تنواعم هدشن رشتنم یمسر رامآ اب ربارب
برض
هب روشک لوا مرج ،حرج و هژیوب
یم بوسحم لیبدرا ناتسا دوش
ناتسا هب قلعتم حرج و برض صوصخ رد یروشک لوا ماقم(
اب یم لیبدرا )دش
هدوب دهاش اهراب . هداس قافتا رانک رد هک میا
ًاضعب یتح و رفن ود باسح فلاتخا ،لیبموتا ود فداصت لثم یا
یریگرد ،رظن فلاتخا اب ماوت شنکاو تدش هب دنیاشوخ ریغ قافتا ره هب و تسا هدش رتمک مدرم لمحت هناتسآ .تسه مه عازن و
تنوشخ دهد یم ناشن ،ناراکمه و هدنزورف(
:1392 لاح .)10
هکنیا هب هجوت اب زورما تلاضعم زا یکی عازن و یکیزیف یریگرد
هعماج و درف یناور تینما هک تسا هعماج لتخم ار
دورب شیپ دناوت یم مه لتق ات یتح و دنک یم زورب لماوع ات تسا مزلا اذل.
ه ور نیمه زا .ددرگ هئارا ییاه همانرب هدمآ تسد هب لماع یارب و دنریگ رارق یسررب دروم یقافتا نینچ فد
یلصا نیا شهوژپ
ییاسانش عوقو رب رثوم لماوع
( یریگرد و برض
حرج ) زا رظنم )یریگرد رثا رب ناینادنز( نارگشنک لیبدرا رهش
تسا و ققحم
هب لابند خساپ هب نیا لاؤس یساسا تسا هک هچ یلماوع رد لیبدرا رهش ناینادنز فرط زا هدش عقاو یریگرد رثؤم
؟تسا
-1 -2 تیمها حرط ترورض و
هکنیا هب هجوت اب دنتسه لیخد عازن رد رفن دص لقادح ،رفن رازه دص ره یازا هب رضاح لاح رد
م. هدنورپ ره هک تسا صخش
لقادح و رفن ود لقادح ریگرد ار هداوناخ دنچ ،یهجوت لباق دادعت رد و هداوناخ ود
یم ،هعماج و ناشیاه هداوناخ ،دارفا نیا .دنک
و هدش لمحتم ار یونعم و یحور ،یدام یساسا تامدص تامدص نیا
یمن مه هاتوک نامز هب دودحم دوش
،ناراکمه و هدنزورف(
:1392 صوصخ رد .)12
تامدص و اهنایز فگ ناوت یم یریگرد
س هک ت و دنیب یم یدج بیسآ بورضم درف ینامسج تملا
یریگرد تهج هب فرط ود ره یناور تملاس یم راد هشدخ
دوش ؛ رد ،یریگرد و حرج و برض روما هب یگدیسر تباب زا هعماج
یرادهگن و یماظتنا ،ییاضق ،ینامرد ،داعبا یم فرص یدایز یونعم و یدام یورین ،نادنز رد
دنک ؛ یخرب رد حرج و برض دراوم
،هداوناخ نیدنچ رب تدم ینلاوط یاه بیسآ رما نیا .دوش یم لتق هب رجنم ینلاوط ندش ریگرد ،یعامتجا طباور رب برخم راثآ
دراد لابند هب ار نادنز و یماظتنا و ییاضق لماوع تدم یم یدایز یونعم و یدام یاه نایز لمحتم تباب نیا زا روشک و
دوش ؛
یریگرد مرج یم هعماج رد تیاهنرد و اه هداوناخ رد اه مهافت نسح و اه یتسود ،اه طابترا ،اهدامتعا نتفر نیب زا ثعاب
وش ؛د
یریگرد
ًاصوصخ ،رگید دارفا .دراد مه یمومع شزومآ هبنج ،رگیدمه حرج و برض و یکیزیف یاه ندیسر یارب ناناوجون و ناکدوک
هاتوک ،دوخ فادها هب
،نیهوت نامه هار نیرت عازن و دیدهت
باختنا ار یم
دننک ات تسا مزلا هدش رکذ یاه بیسآ هب هجوت اب لاح
دوش هدیشیدنا هراچ نآ یارب و هدش ییاسانش یاهدوخرب نینچ زورب للع رد نیمه زا.
،ور هیارا یاهراکهار و قیقحت نیا جیاتن
یم ندش ییارجا تروص رد هدش تیولوا و ترورض زا دناوت
شاب رادروخرب یصاخ اریز ،د
ن مدرم یهاگآ رب هکنآ نمض ،نآ جیات
12
یم یم ،دیازفا یرکف یلاتعا ببس دناوت
رهش نیلوسم ددرگ روبزم
و زا یریگشیپ و لرتنک تهج لیبدرا رهش رد یریگرد
دروم
.دریگ رارق هدافتسا -1 -3 حرط فادها یم ار رضاح قیقحت فادها یسقت یئزج و یلک هتسد ود هب ناوت
:دومن م
،قیقحت نیا یلک فده حرج و برض زورب رد رثؤم لماوع ییاسانش رضاح قیقحت ماع و یلک فده
)یریگرد(
هئارا و ر یاهراکها
زا یریگشیپ رد نآ
رهش دشاب یم لیبدرا :زا دنترابع زین نآ یئزج فادها و
یسررب - یگژیو یداصتقا و یعامتجا و یدرف یاه ژیو نیا ریثات و یریگرد زا یشان ناینادنز
یگ گرد زورب رد اه ،داوس ،نس( یری
و یلبق مرج هقباس ،لحم رد یگدنز هقباس ،یگدنز لحم و دلوت لحم ،هداوناخ یاضعا دادعت ،لهات ،لغش ،دمآرد )...
.
یسررب - یگژیو نیدلاو یدرف یاه یریگرد زورب رد اه یگژیو نیا ریثات و یریگرد زا یشان ناینادنز
غش ،دمآرد(
دادعت ،داوس ،ل
خ یاضعا .)... و یگداوناخ تافلاتخا دوجو ،هداوناخ رد یرامیب هقباس ،هداوناخ رد مرج هقباس ،هداونا
عوقو نامز ییاسانش - یریگرد
هام و لوصف(
هنابش تاعاس و هتفه مایا ،لاس یاه )زور
ییاسانش - نوناک
یاه عوقو یریگرد )زیخ مرج تلاحم(
لحم نیب طابترا یسررب - تنوکس
یریگرد عوقو لحم و ینادنز
نازیم یسررب - )داتعم ،راد هقباس( راجنهان و راجنه دارفا فرط زا مرج باکترا لامتحا
یریگرد هزیگنا و لیلد یسررب - ب - یگدنز زا تیاضر نازیم یسرر دزن
یریگرد زا یشان ناینادنز زورب رد نآ ریثأت و
یریگرد
یریگرد زورب لماوع نیرتمهم ییاسانش - کهار هئارا - هناریگشیپ یاهرا بسانم
نازیم شهاک یارب یریگرد
-1 -4 تلااوس حرط
:زا دنترابع هک تسا هدش میظنت لیذ حرش هب یتلااؤس ،قیقحت فادها هب یبایتسد یاتسار رد ایآ -
یگژیو یدرف یاه
؟دراد ریثات یریگرد زورب رد یریگرد زا یشان ناینادنز
ایآ - یگژیو نیدلاو یدرف یاه یریگرد زا یشان ناینادنز
د زورب ر
؟دراد ریثات یریگرد
نامز هچ رد یریگرد -
؟دهد یم خر ییاه
نوناک - یاه عوقو یریگرد یم اهاجک
؟دشاب
ینعم هطبار ایآ - لحم نیب یراد
تنوکس
؟دراد دوجو یریگرد عوقو لحم و ینادنز
،راد هقباس( راجنهان دارفا فرط زا یریگرد مرج باکترا لامتحا ایآ - )... و داتعم
؟تسا رتشیب
یم یلماوع هچ یریگرد زا هزیگنا و لیلد -
؟دشاب
یگدنز زا تیاضر نازیم - دزن
یریگرد زا یشان ناینادنز یم ردقچ
؟دشاب
؟دنمادک یریگرد زورب لماوع نیرتمهم - -1 -5 حرط تایضرف :زا دنترابع هک تسا هدش میظنت لیذ حرش هب یتایضرف ،قیقحت تلااوس هب ییوگخساپ یاتسار رد
یگژیو - یاه یدرف .دراد ریثات یریگرد زورب رد یریگرد زا یشان ناینادنز
13
یگژیو - نیدلاو یدرف یاه یریگرد زا یشان ناینادنز
د زورب ر .دراد ریثات یریگرد
رد یریگرد - زور رد و لاس مرگ مایا
یم خر .دهد
ًارثکا - رد یریگرد هیشاح تلاحم
یم خر یا .دهد
ینعم هطبار - لحم نیب یراد
تنوکس .دراد دوجو یریگرد عوقو لحم و ینادنز
)... و داتعم ،راد هقباس( راجنهان دارفا فرط زا یریگرد مرج باکترا لامتحا - .تسا رتشیب
،یریگرد زا هزیگنا و لیلد - یگداوناخ تافلاتخا
یم .دشاب
یگدنز زا تیاضر نازیم - دزن
یریگرد زا یشان ناینادنز یم مک دح رد
.دشاب
.).... و یعامتجا ،یداصتقا( دنشاب یم تیمها زئاح یریگرد زورب رد یددعتم لماوع -
1-6 - ياه تیدودحم حرط ماجنا
ا رد ی ن قحت ی ق اس دننام ی ر قحت ی تاق تلاکشم و عناوم ی
ا هک هتشاد دوجو ی
ن قحت ی ق ن ی ز ا زا اربم ی ن شم و لئاسم ن تلاک
ی تس هک
زا دنترابع اهنآ مها :
.1 دودحم ی ت تاناکما یلام و ینامز ،ی
.2 تاعلاطا و اه هداد هب یسرتسد تیدودحم
.3 هطوبرم یاهناگرا و اهنامزاس یخرب یراکمه مدع
-1 -7 قیقحت هنشیپ نآ لابند هب و تفرگ تروص متسیب نرق لیاوا رد نترم طسوت راب نیلوا یعامتجا تلاکشم یسررب هعماج رثکا
انش یتاعوضوم ناس
هعلاطم رد .دنا هداد رارق یسررب دروم ار تیانج و یرگشاخرپ ،داضت ،تنوشخ ناونع تحت تغا ،للاتخا میکرود
و یگتسسگ ،شاش
یگتسبمه مدع و فارحنا زورب لماع ناونع هب یعمج ماظن رد یراجنه یب تسا هدش حرطم
یفجن(
ناریا اه و یدابآ مش
،یگیب
:1377 .)146 زا آ هدش هئارا همادا رد هک تسا هدش ماجنا هطیح نیا رد یبوخ اتبسن تاقیقحت دعب هب نامز ن ا
.دن
لاگس و نیتسادلاوگ طسوت ییادتبا هعماج رد یهورگ زیتس ناونع تحت یقیقحت لاس رد
تسا هتفرگ تروص1983 هک
هجیتن
یم صخشم شهوژپ نیا ناسنا زیتس هک دنک
طقف و دودحم رایسب اه
،یسرت هناگیب ،تراغ و تمینغ یارب ییامندوخ
و ییوج یفلات
یم تروص هتشاد دوجو یهجوت لباق لکش هب ناهج رسارس رد نشخ راتفر هزورما .تفرگ
اجنا قیقحت نیا قبط نکیل راتفر هدش م
یمن عماوج یضعب رد ار نشخ یضعب رد و درک هدهاشم یعقاو روط هب ناوت
یم هدهاشم روفو هب عماوج ا دوش
ود نی یاهوگلا رد
توافت زین یرگشاخرپ هدرک صخشم ار یمهم یاه
دنا ( یرفعج و این ناراکمه 1390 ،
71 : .)
نینچمه قیقحت
نوارب رد لاس ،1986
یم ناشن یخرب رد و هتشاد دوجو طابترا گنهرف و نشخ راتفر نیب هک دهد ج
تبسن عماو
دراد دوجو یتبثم رایسب یاه شرگن نشخ راتفر هب .
هلیبق نایم رد نشخ یاهراتفر یسررب نمض یو یا
میس مان هب هب تفایرد وب
مدع و ییاضق متسیس هب نانیمطا مدع تلع هب و هتشاد دوجو تیمورحم ،نیمز دوبمک لیلد انم ربارب شخپ ناکما
،دوجوم عب
یم راگزاس زواجت و نشخ راتفر اب هورگ نیا ینهذ گنهرف دشاب
.
رلیم و ناراکمه لاسرد زین1968
اب قیقحت و شقن ِیسررب گنهرف
تاقبط نیئاپ هعماج تسد رد
داجیا طیحم کهزب یرا
، شیر ه
بلغا یریگرد اه ار رد هب رطخ نداتفا و دیدهت وربآ و تیثیح هورگ
، هتسناد دنا .
14
قبط شرازگ یاه تروش و كبدورتسا لاس رد
،1968 فده یلصا زا یریگرد و عازن تابثا دوخ تسا و هن نتفرگ و هب تسد
ندروآ .یزیچ
رچرآ لاس رد
،1988 رد شهوژپ اب ی تسیز ناونع یسانش
یراتفر تنوشخ و هزیتس ییوج ، هب هعومجم دهاوش و کرادم ی دانتسا
یم دنک هک رب ساسا
،نآ راتفر تنوشخ زیمآ نوچمه ریاس تلاوقم یراتفر ینتبم تسا رب ریثأت لباقتم و مهرب ک شن لماوع
ینورد و لماوع ینوریب ریظن طیارش یعامتجا و
یطیحم موب یتخانش .
نیاتشادلگ و
ناراکمه لاسرد
،1994 رد تاقیقحت دوخ
هب نیا هجیتن دندیسر هک یریگرد یاه نایم یهورگ ای ایم ن هلیبق یا
نکمم تسا اب فادها یفلتخم ماجنا دوش : یخرب زا نیا یریگرد اه یارب
،ریقحت نیهوت و یب یتمرح هب فرط باقم
،ل یخرب یارب
شیازفا ترهش و رابتعا فرط
،زوریپ یهاگ یارب هب تسد ندروآ رابود ه كلاما و نیمز یاه زا تسد هتفر و یهاگ ن زی هب روظنم
بحاصت كلاما و نیمز یاه دیدج و هب حلاطصا
"
یرادورملق
"
تروص یم .دریگ
رتسیموب لاس رد ناراکمه و ناونع اب قیقحت رد ،1996
هطبار رورغ هدشدیدهت اب
تنوشخ و هزیتس ییوج نیا هب ، هدیسر هجیتن
هک دنا تنوشخ و هزیتس ییوج
ًامومع ینامز هک صخش
،وربآ سومان ای هاج و تلزنم فرط ریگرد ار ریز لاؤس یم ب
،در تدش یم
،دبای یلو نکمم تسا اب ضقن ای نتشاذگاپریز لوصا
و یدابم یقلاخا و موسر ینتبم رب فرع ماع ای یمادقا تفا زیمآار زا یوس
یکی زا نیفرط عازن یور دهد .
نیل لاس رد ،2001 رد یشهوژپ دروم رد یاهراتفر تنوشخ
زیمآ رد نیب ناناوج ولسا ، عوقو تنوشخ و یریگرد ار ح لصا یمادقا
یتسدشیپ هنایوج
و هناریگشیپ هب
تهج نتساک زا تردق فرط لباقم ( هب ناونع
،لاثم نتشک كی زا یاضعا فرط ازن ع ) یبایزرا
یم دنک .
ر ماگن و نوسلیو لاس رد ،2004
یط تاقیقحت دوخ
جیاتن تاعلاطم دوخ ار نینچ نایب یم دننک د : ر یریگرد یاه د هتس
،یعمج
عفانم یصخش ای یهورگ یارب
،تلزنم
،هاگیاج و رابتعا
،یعامتجا عافد
زا یگتسبمه و
ماجسنا و داحتا یهورگ و یموق هلیبق
،یا
یاهراشف یداصتقا
و
،یصخش راتخاس
،یگداوناخ حطس
و نازیم رقف و یتسدیهت زا
هلمج لماوع لیخد هب رامش یم آ دنی و بلغا
نادرم روضح یرتریگمشچ رد
نیا عازن اه دنراد .
سناج لاس رد دهاوش2004
ی هئارا هداد تسا هک ناشن م ی دهد لماوع ظن ری عویش هدنیازف میارج و ورجک ی اه ی جا عامت ی و
ب ی راجنه ی اه ی امتجا )یمونآ( یع شهاک
رادتقا سیلپ و فعض درکلمع سیلپ بجوم شهاک م نازی ساسحا ما تین نورهش ناد
م ی دوش .
لوم لاس رد ن ،2004
زین ناشن هداد تسا هک درکلمع تیقفوم زیمآ سیلپ رد هلباقم اب ورجک ی اه و بیسآ اه ی جا عامت ی
، بجوم
شیازفا ساسحا ینمیا نادنورهش و
نیا رما زین هب بون ه
،دوخ بجوم دوبهب شرگن اه ی نانآ تبسن هب پل سی م ی وش د و شرگن
بولطم زین رب تلزنم عامتجا ی سیلپ م ی دیازفا . سیلپ رادروخرب زا
تلزنم امتجا یع زین م ی دشوک شیب زا شیپ ب رتر زا درکلمع
عامتجا ی دیازفایب ات عنام شهاکزا نأش و ماقم و هاگیاج امتجا ع ی شیوخ دوش زا لقن هب(
سایلا 1386 ی .)
اتنب و لاس رد ناراکمه رد ،2005
شهوژپ دوخ اب ناونع شقن تیسنج رد داجیا هنامرجم راتفر هب
یسررب شقن ت یاهتواف
یتیسنج رد
مرج و تنوشخ
،دنتخادرپ یسررب جیاتن
اه و تاعلاطم نآ
اه ناشن یم دهد هک یاهتوافت یتیسنج
رد هعسوت كرد
،یعامتجا نکمم
تسا هب حیضوت یاهتوافت یتیسنج
رد مرج و تنوشخ دنک كمک نینچمه.
یکی زا یلیلاد هک نارتخد م نازی
فلخت یرتمک
،دنراد نیا هلئسم تسا نآ هک اه یاه تراهم یکاردا
یعامتجا - ار
رد
،یگدنز رتدوز زا سپ نار هب تسد یم دنروآ
تراهم و یاه یعامتجا ار
دای یم ،ناراکمه و یدرفریم زا لقن هب( دنریگ .)1391
15
یل ناراکمه و سنارف لاس رد
،2007 ناونع اب یقیقحت رد ودابراب :بیئاراک روشک هس رد یدرف نیب یاه تنوشخ
،س و اکیئاماج
یرگشاخرپ زا عون كی و یکیزیف و یسنج یدرف یاه تنوشخ زا عون ود یسررب هب وگابوت و ادینیرت یسانش ناور
د روشک هس نیا ر
طسوتم ات نییاپ دمآرد حطس اب بیئاراک نایم ار یدرف نیب تنوشخ و دنتخادرپ
ناونع هب ناناوجون و ناناوج د
و ناینابرق رشق و
هویش هب یسررب نیا رد .دنداد رارق یسررب دروم نامرجم زا یشیامیپ ی
كیتکات سایقم ش رظن دیدجت داضت یاه
هزاس رگید و هد یاه
یگژیو و حطس یبایزرا یارب یراتفر تنوشخ یاه
ش هدافتسا یدرف نیب .تسا هد
یخرب طسوت ندش ینابرق ،دصرد71 لکش زا
یاه
تنوشخ هداد شرازگ ار ماجنا دنتشاد ییانشآ لبق زا هک یدارفا هلیسو هب نانآ تیرثکا لومعم روط هب هک دنا
دوب هتفرگ ناینابرق.
حوطس اهنآ رظن هب .تشاد اکیئاماج رد ار نازیم نیرتشیب هک دندوب ثنوم سنج زا رتشیب یسنج تنوشخ اب رایسب
تنوشخ یلا
،ناینابرق نایم لمحت یلااب رایسب حطس زا ناشن هدش شرازگ یدرف نیب و تنوشخ گنهرف
صخ ینورد طباور گنهرف یم هنام
دشاب
(
،این قداص 33:1390
.)
لاس رد ودرادنول نایاپ رد ،2008
همان رد ذوفن لامعا :نیدلاو و تسود ،كیتنامر ردام و ردپ ناونع اب یا ش
یاه هکب هدش صخشم
تسا هدیسر جیاتن نیا هب ،ناناوجون یراکهزب و فارحنا اب هک
مسیناکم یاه
یریگدای یعامتجا
هک
ًلاومعم کبش ه یاه یعامتجا
ریظن
،ناتسود نیدلاو ... و یم
،دنشاب رد مادقا هب یاهراتفر راجنهان
ریثأت دنراد . نینچمه رد نیا
،نایم ت ریثأ نیدلاو مک تیلوئسم -
ریذپ رد باکترا هب لامعا راجنهبان
،ناشنادنزرف رتشیب
زا هیقب ساهریغتم .ت
تیصخش نیب هطبار لیلحت و هیزجت :راک لحم رد نانکراک تیریدم رد هلخادم تیریدم رب رثؤم لماوع ییاسانش و
تیریدم اب راتفر
لاس رد وریپاش هک تسا یقیقحت ناونع عازن و فلاتخا .تسا هداد ماجنا2014
نیا قیقحت عون زا یمک گتسبمه و
،ی نیا لابند
ایآ هک هدوب لاوس تیصخش
یریثأت رب راتفر یتیریدم ضراعت
رد لحم راک بترا هداد ناشن یرامآ تست هک ؟دراد یراد ینعم طا
.دراد دوجو وا هنارگشاخرپ راتفر و درف تیصخش نایم لاس رد ناراکمه و نایتلود مه یلخاد تاقیقحت هنیمز رد قحت جیاتن ،1380
ن تدم هاتوک ضراوع ناونع تحت یقی برض زا یشا
نیب یمسج ضراوع :دننک یم نایب حرش نیدب ار رادراب یاه مناخ حرج و ات77
ور تدم هاتوک ضراوع و دصرد 91 لماش ینا
اب یراتفر بارطضا یگدرسفا ،دصرد68
اب ییوشانز سرتسا ،دصرد52 اب سفن هب دامتعا مدع و دصرد 48
صرد24 یم د دشاب
( دشاب نامزمه یناور بیسآ دنچ تسا نکمم ).
روهظ ناراکمه و لاس رد
، 1380 فریج سناژروا هب ناگدننک هعجارم رد عازن یژولویمدیپا ناونع اب یقیقحت رد دراوم نیا هب ت
:تسا هتفای تسد اب مانشد و یخوش ،عازن تلع نیرتمهم و هدوب عازن بقاعتم ناگدننک هعجارم دصرد 90
صرد28 یریگجاب ،د
یلبق تموصخ ،دصرد20 اب یگداوناخ یاه ثحب ،دصرد12
دشاب یم دصرد8 زن رد هدافتسا دروم هلیسو نیرتشیب .
تکوم غیت ،عا
اب وقاچ و یرب .تسا هدوب دصرد55
لاس رد ناراکمه و یرواد بیسآ قیقحت جیاتن ،1382
هاگنامرد هب هدننک هعجارم نارامیب رد حرج و برض زا یشان یمشچ یاه
هدومن شرازگ حرش نیدب ار یباراف ناتسرامیب ینوناق یکشزپ زا :دنا
ب114 ینس نیگنایم ،هدش هنیاعم رامی یریگرد .دوب لاس31
رد و هدوب یلغش و یلام لیاسم ،یگداوناخ لیاسم تلع هب اه ن لیلاد هب مجاهم )نارامیب هتفگ قبط( دصرد50
یب ًاتبس یتیمها
.دوب هداد تسد زا ار دوخ لرتنک و هدش نیگمشخ یارب لیاسو ریاس زا شیب تشم
دوب هتفر راک هب حرج داریا ش .
بیسآ نیرتعیا ،اه
بیسآ دندوب همحتلم و كلپ یاه .
16
جارس هداز لاس رد ،1383
یورجک زا نارهت رهش ناناوجون شرازگ ناونع اب یقیقحت رد تللاد و یعامتجا یاه
اه تیریدم رب نآ ی
تاعلاطا یگنهرف
، هرابرد یورجک عاونا ی یشرازگ دوخ شور ساسارب نارهت ناناوجون نیب رد یعامتجا یاه
هت ار هدرک هی تسا
،
رد قیقحت نیا شرازگ ار دگل و تشم اب اوعد نایوگخساپ دصرد49
هدرک .دنا
هعلق و یلضفا لاس رد اهیا
هلاقم رد1385 بیسآ و حرج و برض كیژولویمدیپا یسررب ناونع اب یا زا یشان یاه
نیعجارم رد نآ
1381 لاس ،هک دنا هدیسر جیاتن نیا هب ،نادمه ینوناق یکشزپ زکرم ب ینوناق یکشزپ هب نیعجارم زا دصرد76
حرج و برض رثا ر
یم لیکشت نادرم ار نس رد اه یریگرد رتشیب و دهد
-20 كیدزن .تسا هداد خر لاس29 یریگرد دصرد44
یصاخ تلع نودب اه
و هدش رکذ تاعاس رد اهنآ رثکا
-12 .تسا هداتفا قافتا هام دادرم و ناتسبات لصف رد ،18
لاس رد یریدم هلاقم 1386
.تسا هدرک راک ار رهش یمومع یاهاضف رد تینما ساسحا و تنوشخ ،مرج ناونع اب یا نیا رد
ا یرامآ نومزآ زا یرهش یاضف رد یعامتجا تینما و تنوشخ ،مرج هطبار یسررب یارب قیقحت ن و تسا هدش هدافتس
ناشن جیات
یم تنوشخ زا رتشیب مرج هک تسا هداد وش تینما ساسحا شهاک و یرهش یمومع یاهاضف رد مدرم روضح عنام دناوت
.د
یسایلا لاس رد رد1386
كی سررب ی ملع ی ناشن هداد تسا هک مهارف ندوب طیارش زاربا دوجو دامتعا هب اهداهن ی تینما ی و
ویش ه كدنا بیسآ اه ی امتجا یع رد هعماج زا هلمج مهم نیرت لماوع ی دنتسه هک بجوم لکش یگ یر ساسحا تینما ورد ین
نادنورهش م
ی دنوش .
ناراکمه و ینایک لاس رد
حاو هب نیعجارم رد عازن زا یشان حرج و برض دراوم یناوارف یسررب هلاقم رد1386 ییاپرس تانیاعم د
یط روشک ینوناق یکشزپ نامزاس یزکرم داتس نادرم هدیسر هجیتن نیا هب ،هام3
هک دنا اض تیسنج زا دصرد95
نادرم ار بر
یم لیکشت رد عازن دروم رد .دهد
/9 اس ،دراوم دصرد7 ،ردخم داوم فرصم هقب
/5 و لکلا فرصم دصرد2 /8
دصرد1 وراد فرصم
هتشاد تلایصحت هطسوتم دح رد ارثکا .تسا هتشاد دوجو بورضم درف رد نیرتشیب یرگراک و دازآ لغش رد و دنا
د یریگر خر اه
.تسا هداد ناراکمه و یردیح لاس رد
،1386 ناونع اب یشهوژپ رد تیریدم اب طبترم لماوع
عازن یماظتنا یعمج هتسد یاه
م هناحلس رد
هیولیکهک ناتسرهش
، عازن اب طبترم لماوع نیرتمهم زا ار فیاوط دیفس شیر و دمتعم دارفا یعمج هتسد یاه
رکذ هدومن دنا .
ناراکمه و قوس ینیسح لاس رد
،1387 عمج هتسد یاه عازن و اهداضت لماوع و للع یسررب ناونع تحت یشهوژپ اب رد ی
ناتسا
دمحا ریوب و هیولیگهک
، یذ رصانع
،لیماف ذوفن یجنایم ناونع تحت ار لیا و هفیاط ای هریت
رگ
، نیرتمهم زا ع
و شمارآ داجیا لماو
درمش رب تینما ه
دنا .
ناراکمه و ینابر لاس رد
رد ،1388 یشهوژپ اب ناونع یسررب هعماج یتخانش لماوع یعامتجا یگنهرف -
رثؤم ب ر هلئسم عازن
یعمج هعلاطم(
یدروم : ناتسا )ملایا هب نیا هدیسر هجیتن تسا
هک ع هبرجت و ییارگ موق ،یرگشاخرپ یاهریغتم عازن ینی
ریثات رادانعم و تبثم و نازیم لرتنک یعامتجا زین
ریثأت رادانعم و یفنم رب یور نازیم شیارگ هب عازن تشاد ه .دنا
لاس رد ناراکمه و یرتنلاک
، 1388 م ،فلنرک مکارت نیمخت لدم زا هدافتسا اب یرهش یراکهزب ییاضف لیلحت هب :هعلاطم درو
هتخادرپ ناجنز رهش رد یریگرد و عازن ،ترارش میارج ییایفارغج عیزوت هک هداد ناشن قیقحت نیا جیاتن .دنا
زا ناجنز رهش میارج
هشوخ و زکرمتم لاماک یعیزوت یرامآ رظن هنوگب ،دراد یا
رد هک یا هدودحم
،ترارش میارج رهش زا یصاخ یاه د
عازن و یریگر
.تسا هدش ینوناک و زکرمتم
17
لاس رد ناراکمه و یدرفریم نادرم نایم رد یعمج عازن هب شیارگ نازیم ناونع اب یا هلاقم رد1389
-15 سرهش لاس65 نات
آ قیقحت جیاتن .دنا هداد ماجنا ینادیم شور هب نآ رب رثوم لماوع و دمحاریوب امتعا هک تسا هداد ناشن اهن
رب یریثات یعامتجا د
.تسا هتشاد یعمج عازن رب یراد ینعم ریثات یداصتقا و یعامتجا هاگیاپ ،ییارگدنواشیوخ اما هتشادن عازن یراولک و ینیرحب لاس رد
،1389 رد یقیقحت اب هعلاطم ناونع هطبار
لماوع ىگنهرف - ىعامتجا اب
عازن ىاه هتسد ج ىعم ، دنتفایرد
هک یاهریغتم
،یرگشاخرپ موق
،ییارگ یب یراجنه و تیمورحم یبسن
یاراد هطبار یرادانعم تبثم
و یاهریغتم تنک
لر
،یعامتجا
ماجسنا
،یعامتجا هاگیاپ
یعامتجا
،یداصتقا
،نس تیسنج و تلایصحت یاراد
هطبار رادانعم سوکعم و یاهریغتم ت
لها و نازیم
هدافتسا زا لیاسو طابترا یعمج دقاف هطبار رادانعم اب شیارگ هب عازن یاه
،یعمج یموق و هلیبق یا هدوب نا
،د و شیارگ هب عازن رد
نیب نادرم و نانز توافتم
،هدوب و نادرم شیارگ یرتشیب هب عازن یعمج هتشاد .دنا
نیسح لاس رد ناراکمه و هداز هلاقم رد 1390
ناونع اب یا یسررب
هعماج ش یتخان لماوع رثؤم رب نازیم شیارگ ب ه عازن هتسد
عمج ،ی دروم هعلاطم رهش زاوها هب ، یسررب لماوع
،یعامتجا یداصتقا
و یگنهرف رثوم رب نازیم شیارگ هب عازن د هتس یعمج رد
نیب نادنورهش رهش
زاوها هتخادرپ یگژیو هک هداد ناشن قیقحت نیا ناشن جیاتن .دنا و یداصتقا و یدرف یاه
ا رد یگمه یعامتج
یعمج عازن .دنراذگ ریثات
بیسآ و لیبدرا ناتسرهش رد یریگرد و عازن للع یسررب نیسح هک تسا یشهوژپ ناونع نآ زا یشان یعامتجا یاه
ن یزیزع و داژ
لاس رد هداد ماجنا1390
زا یفیصوت شهوژپ نیا رد هتفر راکب شور .دنا یلع عون
- قم هسیا یم یا مامت یرامآ هعماج و دشاب
هعزانم رهش ناگدننک یم لیبدرا
.دشاب اتن نآ زا یکاح قیقحت جی هدوب
هک نینس یارب عازن باکترا نیگنایم -25
رتشیب لاس34
هدر رگید زا ینس یاه
هدوب شیازفا اب نیا رب هولاع ، ت
شهاک عازن باکترا ،دارفا تلایصح ( هتفای
ینعم توافت نیب یراد
یاهرییغتم
هتسباو ریغتم اب لغش و لهأت ،تلایصحت ،نس دوجو
)تسا هتشاد عازن تلع نیرتمهم شهوژپ نیا رد تیاهن رد .
، ا تافلاتخ
یگداوناخ نایب
تسا هدش .
یرظن لاس رد ،1390 یعامتجا لماوع یتخانش هعماج یسررب ناونع اب یشهوژپ رد -
ف عازن هلأسم رب رثؤم یگنهر هعلاطم :یعمج
ملایا ناتسا یدروم ،
لاس رد ناتسرهش هس ییاتسور و یرهش قطانم1386
عمج هب مادقا ناویا و لودارچ ،ملایا تاعلاطا یروآ
هدرک هب جیاتن .تسا نآ زا یکاح هدمآ تسد
هدوب أت عازن ینیع هبرجت و ییارگ موق ،یرگشاخرپ یاهرییغتم هک ینعم ریث
تبثم راد
و ینعم ریثأت زین تلایصحت و یعامتجا لرتنک نازیم هتشاد عازن هب شیارگ نازیم یور ر
