ﺎﻘﻣ ﻳ ﺴ ﺔ ﺸﻘﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ نﺎﺑز شزﻮﻣآ ﺔ
ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ دﺮﻓ ي رﺎﺸﻣ و ﻛ ﺘ ﻲ ﺎﺑ
ﺷ ﻴ ﻮ ة ﺳ ﻨﺘ ﻲ
نﺎﺴﻣﺎﺧ ﺪﻤﺣا
∗
∗
∗
∗
دﺎﺘﺳا ﻳ ناور رﺎ ﺳﺎﻨﺷ ﻲ ﺑ هﺎﮕﺸﻧاد ﻴ ﺑ ،ﺪﻨﺟﺮ ﻴ ا ،ﺪﻨﺟﺮ ﻳ ناﺮ
رﺎﺴﻛﺎﺧ نارداﺮﺑ اﺮﻫز
∗
∗
∗
∗∗∗∗∗
ﻛ ناور ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎ ﺳﺎﻨﺷ
ﻲ ﺑﺮﺗ ﻴﺘ ﻲ ﺑ ﺪﺣاو ﻲﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ﻴ
ا ،ﺪﻨﺟﺮ ﻳ ناﺮ
) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
20 / 10 / 88 ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ ، :
3 / 3 / 89 (
هﺪﻴﻜﭼ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺿﺎﺣ زا هدﺎﻔﺘﺳا شور ﺳﺮﺗ ﻴ ﺸﻘﻧ ﻢ ﺔ ﻣﻮـﻬﻔﻣ ﻲ ـﺷ ود ﻪـﺑ ﻴ ﻮ ة دﺮـﻓ ي رﺎـﺸﻣ و ﻛﺘ ﻲ ﻪـﺑ ار ناﻮـﻨﻋ
دﺮﺒﻫار ي رد ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي نﺎﺑز شزﻮﻣآ و مود
) ﻠﮕﻧا ﻴ ﺴ ﻲ ( ﺳرﺮﺑ ﻲ ﻛ ﺖﺳا هدﺮ . شور ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻣزآ ﻪﺒﺷ ﻳ ـﺸ ﻲ ﺎـﺑ
حﺮﻃ ﭘ ﻴ ﺶ ﺲﭘ و نﻮﻣزآ نﻮﻣزآ
هوﺮـﮔ ﺎـﺑ ﻛ و لﺮـﺘﻨ ـﻌﻣﺎﺟ ﺔ رﺎـﻣآ ي ﻘﺤﺗ ـﻴ ﻖ ﻛﻠ ـﻴ ﺔ ﮔاﺮﻓ ـﻴ ناﺮ ﻠﮕﻧا نﺎـﺑز ﻴ ـﺴ ﻲ
هﺎﮕﺷزﻮﻣآ ﺎﻫ ي ﺑ ﺮﻬﺷ ﻴ دﻮﺑ ﺪﻨﺟﺮ ه ﺪﻧا 33. ﮔاﺮﻓ ﻴ ﺮ ﻠﮕﻧا نﺎﺑز ﻴ ﺴ ﻲ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺢﻄﺳ رد ﺑ
سﺮﺘـﺳد رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ناﻮﻨﻋ ﻪ
بﺎﺨﺘﻧا ﻪﺑ و ﻓدﺎﺼﺗ رﻮﻃ ﻲ
ﻘﺤﺗ هوﺮﮔ ﻪﺳ رد ﻴ
ﻖ )ﺗ رﺪ ﻳ ﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺲ ﻜ
ﻨ ﻚـﻴ ـﺸﻘﻧ ﺔ ﻣﻮـﻬﻔﻣ ﻲ ـﺷ ود ﻪـﺑ ﻴ ﻮ ة
داﺮﻔﻧا ي رﺎﺸﻣ و ﻛﺘ ﻲ رﺪﺗ و ، ﻳ ﺘﻨﺳ ﺲ ﻲ ( ﺎﺟ ﻳ ﺰﮕ ﻳ ﺪﻧﺪﺷ ﻦ . هوﺮﮔ ﺮﻈﻧ زا ﺎﻫ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رد و نﺎﮔژاو ك
ﺎـﺑ ﺐـﻠﻄﻣ
ﻜﻳ ﺪ ﻳ ﺎﻘﻣ ﺮﮕ ﻳ هداد و هﺪﺷ ﻪﺴ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
اﻮﻧآ شور زا ي
ﺮﺗ ﻴﻛ ﺒ ﻲ ﻠﺤﺗ ـﻴ ﺪﻧﺪـﺷ ﻞ . ﺎـﺘﻧ ﻳ نﺎـﺸﻧ ﺶﻫوﮋـﭘ ﺞ داد
ﻣﻴ ناﺰ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رد و نﺎﮔژاو ك
ﺮﺗ هوﺮﮔ ﺐﻠﻄﻣ ﺳ
ﻴ ـﺸﻘﻧ ﻢ ﺔ ﻣﻮـﻬﻔﻣ ﻲ رﺎـﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ ﺎﻘﻣ رد ﻳ ﺎـﺑ ﻪـﺴ ﺘﻨـﺳ شور ﻲ
ﻪﺑ دﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ رادﺎﻨﻌﻣ رﻮﻃ .
ﻣ ﻪﭼﺮﮔا ﻴ رد ناﺰ ك ﺳﺮﺗ هوﺮﮔ ﺐﻠﻄﻣ ﻴ
ﺸﻘﻧ ﻢ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ داﺮﻔﻧا ي ﺎﻘﻣ رد ﻳ شور ﺎـﺑ ﻪﺴ
ﺘﻨﺳ ﻲ ﻪﺑ ﻟو ،دﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ رادﺎﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻲ
ﺗوﺎﻔﺗ ﻲ رد ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﺑ نﺎﮔژاو ﻴ ﺪـﺸﻧ هﺪﻫﺎـﺸﻣ هوﺮـﮔ ود ﻦ .ا
ـﻳ ﺎـﺘﻧ ﻦ ﻳ ﺞ
ﻣ نﺎﺸﻧ ﻲ ﻪﺑ ﺪﻫد ﻛ ﮔرﺎ ﻴ ﺮ ي ﺳﺮﺗ ﻴ ﺸﻘﻧ ﻢ ﺔ ﻣ ﻣﻮﻬﻔ ﻲ و ﻪﺑ ، ﻳ رﺎﺸﻣ شور ﻪﺑ هﮋ ﻛﺘ
ﻲ ـﻣ مود نﺎﺑز شزﻮﻣآ رد ، ﻲ
ﺪـﻧاﻮﺗ
ﺷور ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻲ
اﺰﻓا رد ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻳ
ﺶ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رد و نﺎﮔژاو ك
ﮔاﺮﻓ ﺐﻠﻄﻣ ﻴ
ﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ناﺮ ﻴ
دﺮ .
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ :
ﺸﻘﻧ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ، ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ،لﺎﻌﻓ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رﺎﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ رد ، ك ،ﺐﻠﻄﻣ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي نﺎﮔژاو .
ﺗ∗ ﻦﻔﻠ : 2502066 - 0561 رﺎﮕﻧرود ، : 2502066 - 0561 ، E-mail:akhamesan@birjand.ac.ir
ﺗ∗∗
ﻦﻔﻠ : 2223730 - 0562 ، رﺎﮕﻧرود : 2223730 - 0562 ، E-mail:zahra_baradaran1357@yahoo.com
ﻪﻣﺪﻘﻣ ا وﺪﺑ زا ﻳ اور دﺎﺠ ن ﺳﺎﻨﺷ ﻲ ﻪﺑ ﻤﻠﻋ ناﻮﻨﻋ ﻲ
،ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي و هﺮﺘﺴﮔ ﺎﻫ ي ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ نآ
، درﻮﻣ
ﺐﺣﺎﺻ ﻪﺟﻮﺗ ا ناﺮﻈﻧ
ﻳ ﺮﻈﻧ و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺘﺷر ﻦ ﻳﻪ
ﺎﻫ ي ﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻲ ﭘ ﻴ ﺖـﺳا هﺪﺷ ﻪﺿﺮﻋ نآ نﻮﻣاﺮ .
ور شﺮﺘﺴﮔ ﺎﺑ ﻜﻳ
ﺘﺧﺎﻨﺷ دﺮ ﻲ ناور رد ﺳﺎﻨﺷ ﻲ ﻧ ﻂﺳاوا زا ﻴ
ﻤ ﺔ ﺑ نﺮـﻗ مود ﻴ
،ﻢﺘـﺴ ـﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رادﺎـﻨﻌﻣ
Meaningful Learning
ﻮﮕﭼ و ﮕﻧ ﻲ ا ﻳ ﮔاﺮﻓ رد نآ دﺎـﺠ ـﻴ
ناﺮ
، ناور ﻪـﺟﻮﺗ نﺎـﺳﺎﻨﺷ
ـﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ار
ﮕﻧاﺮﺑ ﻴ ﻪﺘﺨ ﺖﺳا . ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ي ﺴﺑ ﻴ رﺎ ي فﺪﻫ ﺎﺑ ﻳ هار ﻦﺘﻓﺎ ﺎﻫ ي ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﺎﭘ ﻳ مﺎﺠﻧا راﺪ ﻪﺘﻓﺮﮔ
ﺖـﺳا .
ﭼ ناور بﻮﭼرﺎ ﺳﺎﻨﺷ
ﻲ ﺑﺮﺗ ﻴﺘ ﻲ ا ،شزﻮﻣآ و ﻳ
ﻦ ﻛ ﻪ آ ﻳ ﺎ شور ﺎﻫ ي ﺷزﻮﻣآ ﻲ لﻮﻤﻌﻣ ﻨﺳ و ﺘ ﻲ ﺎﻧاﻮﺗ ﻲﻳ
اﻳ دﺎﺠ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﺎﭘ و رادﺎﻨﻌﻣ ﻳ
راﺪ رد ار ﮔاﺮﻓ ﻴ ﻤﻫ ،ﺪﻧراد ناﺮ ﻴ
ﻪـﺑ ،ﺖﺳا هدﻮﺑ لاﺆﺳ درﻮﻣ ﻪﺸ و
ـﻳ زا هﮋ
اﻳ ﺮﻈﻨﻣ ﻦ ﻛ شور ﻪﭼ مﺎﺠﻧا ﺎﺑ ﻪ رﺪﺗ رد ﻲﻳﺎﻫ
ﻳ ﻣ شزﻮﻣآ و ﺲ ﻲ
ناﻮﺗ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ا ار رادﺎﻨﻌﻣ ﻳ
و دﺎـﺠ
ﻮﻘﺗ ﻳ ﺖ ﻛ دﺮ .
دﻳ ﻮ ﻳ ﻞﺑوزآ ﺪ
David Ausubel
ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻲﻜﻳ ﭘ زا ﻴ ﺮﻈﻧ حﺮﻃ نﺎﻣﺎﮕﺸ ـﻳ
ﺔ ـﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رادﺎـﻨﻌﻣ
،
ﻔﺗ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ ﻜ
ﻣ ﺐﺟﻮﻣ ﺮ ﻲ
دﻮﺷ ﺗ ﺎ ﮔاﺮﻓ ﻴ ﭘ ﺪﻧاﻮﺘﺑ هﺪﻧﺮ ﻴ
ﻣ ﺪﻧﻮ ﻴ ﻪﭽﻧآ نﺎ ار ﻛ ﻪ ﻣ ﻲ ﮔاﺮﻓ ﺪﻫاﻮﺧ ـﻴ
دﺮ
،
ﺶﻧاد ﺎﺑ ﻠﺒﻗ ﻲ ا زا و دزﺎـﺳ راﺮـﻗﺮﺑ دﻮـﺧ ـﻳ
هار ﻦ ﺘﺧﺎﻨـﺷ ﺖﺧﺎـﺳ ﻲ
شا
Cognitive Structure
ار
ﺪﺸﺨﺑ دﻮﺒﻬﺑ و شﺮﺘﺴﮔ )
ﻞﺑوزآ 1963 ﺳ و ﻴ تﺮﻔ 1384 .(
ﻦـﻳا رد ﻣز ﻴ ،ﻪـﻨ ﻠﻣاﻮـﻋ ﻲ ـﻛ ﻪ ﺖﺧﺎـﺳ
ﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲ ار دﻮﺒﻬﺑ ﻣ ﻲ ﺪﻨﺸﺨﺑ
، اﺰﻓا ﻳ ﺶ ﻴﻛ ﻔﻴ ﺖ ﻳ دﺎ ﮔﻴ ﺮ ي و ﻳ راددﺎ ي ـﭘ رد ار ﻲ ﺪـﻧراد .ا ـﻳ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻦ
ترﺎﺒﻋ زا ﺪﻧا : ﺶﻧاد شور و تﺎﺒﺛ ،نﺎﻤﺘﺧﺎﺳ ﻳ
ﮔدﺎ ﻴ رد هﺪﻧﺮ ﻚﻳ ﻣز ﻴﻨ ﺔ ﻌﻣ ﻴ ﻪـﻈﺤﻟ رد ﻦ ـﻳ
ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي .
ﻪﺑ د ترﺎﺒﻋ ﻳ ،ﺮﮕ ﺘﺧﺎﻨﺷ ﺖﺧﺎﺳ ﺮﮔا ﻲ
ﻳ ﻠﻌﻓ ﺶﻧاد ﺎ ﻲ
ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﻣز رد هﺪﻧﺮ ﻴ
ـﻨ ﺔ شزﻮـﻣآ درﻮـﻣ ﺐـﻟﺎﻄﻣ
نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻦﺷور و تﺎﺒﺛ ﺎﺑ ،ﻪﺘﻓﺎ ﻳ
ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﻪﺑ هزﺎﺗ ﻃ ﻞﻬﺳ و ﺮﺗرادﺎﻨﻌﻣ رﻮ ﺪـﻫاﻮﺧ ترﻮـﺻ ﺮﺗ
ﺖﻓﺮﮔ ﻮﺳ زا و ي د ﻳ ﺮﮕ راﺪﻬﮕﻧ ي ﺑ ﻪﻈﻓﺎﺣ رد ﺐﻠﻄﻣ نآ ﻴ
ﻣﺎﺠﻧا ﺪﻫاﻮﺧ لﻮﻃ ﻪﺑ ﺮﺘﺸ ﻴ
ﺪ . سﺎـﺳا ﺮﺑ
ﺮﻈﻧ ﻳﺔ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رادﺎﻨﻌﻣ
، ﻢﻠﻌﻣ ﺮﺟ رد ﻳ نﺎ ﺎﺑ شزﻮﻣآ ﻳ
ﺑ ﺪ ﻜ ـ ﺷﻮ ـ و ﺎﺗ ﺪ ﻳ ﮔﮋ ــ ﻲ ﻫ ـﺎ ي ﺖﺧﺎﺳ ﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲ
ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﻧ ار هﺪﻧﺮ ﻴ ﺪﺸﺨﺑ وﺮ .
ﻘﺤﺗ ﻴ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ تﺎﻘ ﻛ
ﻪ ا ﻳ ﺮﻣا ﻦ زا ﺮﻃ ﻳ ا ﻖ ﻳ ﮕﻨﻫﺎـﻤﻫ و ﻢﻈﻧ دﺎﺠ ﻲ
ﺐﻟﺎﻄﻣ رد رﺪﺗ
ﻳ هﺪﺷ ﺲ ﻣا ﻜ نﺎ ﺬﭘ ﻳ ﺖﺳا ﺮ ) ﺳ ﻴ ﻒ 1383 .(
ﺮﻈﻧ رد ﻞﺑوزآ ﻳﺔ
ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﻠﺒﻗ ﺶﻧاد ﺶﻘﻧ ﺮﺑ رادﺎﻨﻌﻣ ﻲ
ﮔاﺮﻓ ﻴ ﺮـﺑ ﺮ ـﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﺐـﻟﺎﻄﻣ ﺪـﻌﺑ ي
ﺗﺄ ﻴﻛ ﺪ ﻣ ﻲ ﻛ ﺪﻨ ) وزآ ﻳ ﻞ 1963 ( . ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ وا ﻳ
ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﻧﺎﻣز رادﺎﻨﻌﻣ ﻲ
ﻣ قﺎﻔﺗا ﻲ ﺪـﺘﻓا ـﻛ ﺺﺨـﺷ ﻪ
ﺪﺟ ﺶﻧاد ﻪﻧﺎﻫﺎﮔآ ﻳ
ﻪﺑ ار ﺪ ﺒﻟﺎﻄﻣ ﻲ ﻛ ﭘ زا ﻪ ﻴ ﻣ ﺶ ﻲ ﻧاد ﺪ
، ﺪﻫد ﻂﺑر . ا ﺮﺑ ﻳ سﺎﺳا ﻦ ـﻳ
ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رادﺎـﻨﻌﻣ
ﻧﺎﻣز ﻲ ﻣ خر ﻲ ﺪﻫد ﻛ ﻪ رد ﻛ ﺘﺧﺎﻨﺷ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻞ ﻲ
ﮔاﺮﻓ ﻴ ﻐﺗ ﺮ ﻴﻴ ﺗاﺮ ﻲ ﻪﺑ آ دﻮﺟو ﻳ ﺪ
، ﻪﺑ ـﺷ ﻜ ﻠ ﻲ ـﻛ ﻢـﻫ ﻪ
ﻫﺎﻔﻣ ﻴ دﻮﺟﻮﻣ ﻢ ﻐﺗ
ﻴﻴ ﺮ ﻳ ﻪﺘﻓﺎ طﺎﺒﺗرا ﻢﻫ و ﺎﻫ
ي ـﺑ دﻮـﺟﻮﻣ ﻴ
ﻦ نآ ﺎـﻫ ا ﻳ دﻮـﺷ دﺎـﺠ .
ﻪـﺑ ـﻤﻫ ﻴ ﻟد ﻦ ـﻴ ﻞ
ﻘﺤﺗ ﻴ هداد نﺎﺸﻧ تﺎﻘ ﻳ
ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﺎﻨﻌﻣ زا راد ﻳ راددﺎ ي ﻤﻌﺗ ترﺪﻗ و ﻴ
ﺑ ﻢ ﻴ ﺮﺘﺸ ي ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﻏﻴ ﺮ
رادﺎﻨﻌﻣ ﻳ ﻈﻔﺣ ﺎ ﻲ ) ﻃﻮﻃ ﻲ راو
Parrot Learning
( ﺖـﺳا رادرﻮـﺧﺮﺑ )
دﺎـﺑآ ﺮـﺼﻣ ي
ـﺤﺘﻓ ، ﻲ و رذآ
راﻮﺘﺳا 1384 (
ﻮﺳ زا ي د ﻳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ،ﺮﮕ ﻳ
ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﻤﻋ ﻴ ﺎﺳ رد رادﺎﻨﻌﻣ و ﻖ ﻳ
ﺮﻈﻧ ﺮ ﻳﻪ ﺎﻫ ي ناور ﺳﺎﻨﺷ ﻲ
، ﻪﻠﻤﺟ زا
ﺮﻈﻧ ﻳﺔ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ا ﻛ ﻓﺎـﺸﺘ ﻲ
Discovery Learning
هﺪﻧزﺎـﺳ و اﺮﮔ
ﻲـﻳ
Constructivism
ﻧ ـﻴ درﻮـﻣ ﺰ
ﺄﺗ ﻴﻛ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺪ .
ور رد ﻜﻳ ا دﺮ ﻛ ﻓﺎﺸﺘ ﻲ
، ا فﺪﻫ ﻳ ﺖﺳا ﻦ ـﻛ ﻪ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﻪـﺑ هﺪـﻧﺮ ـﻧورد تﺬـﻟ
ﻲ
زا ﻞﺻﺎﺣ ﻳ
ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﺖﺳد ﻳ ا ﺎﺑ و ،ﺪﺑﺎ ﻳ
ﮕﻧا ﻦ ﻴ ﭘ رد هﺰ ﻲ ﻛ ﺎﻘﺣ ﻒﺸ ﻳ ﺪﺷﺎﺑ ﻖ . ﻪﺑ ا ﻳ ﺗﺮﺗ ﻦ ﻴ ﻔﺗ ﺐ ـﻜ ﺮ ي
ﻘﻄﻨﻣ ﻲ ﺎﺟ ﻳ ﺰﮕ ﻳ طﺎﺒﺗرا ﻦ ﺎﻫ ي ﺤﻄﺳ ﻲ ﻃﻮﻃ و ﻲ راو ﻣ ﻲ دﻮـﺷ . ا ﻖـﻘﺤﺗ ـﻳ ﺮـﺷ ﺎـﺑ ﺮـﻣا ﻦ ﻛ
لﺎـﻌﻓ ﺖ
ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮﺟ رد هﺪﻧﺮ ﻳ
ﻘﺣ نﺎ ﻴ ﺖﻘ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﺖﺳد ﺎﺑ و ﻳ
ﻪﺑ وا ﻦﺘﻓﺎ حﺮﻃ
ﺎﻫ ﻲﻳ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ﻛ ﻪـﺑ ﻪ ،عﻮـﺿﻮﻣ
ﻨﻌﻣ و ﺖﺧﺎﺳ ﻲ
ﻣ ﻲ ﺪﻫد
، ﻣا ﻜ نﺎ ﺬﭘ ﻳ ﺖﺳا ﺮ . رد ﺘﻧ ﻴ ﻫدﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺧﺎﺳ ﻪﺠ ﻲ
، ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﻬﺴﺗ ﻴ و هﺪـﺷ ﻞ
ﻠﺑﺎﻗ ﻴ اﺰﻓا عﻮﺿﻮﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﺖ ﻳ
ﻣ ﺶ ﻲ ﻳ ﺪﺑﺎ ) ﻛ ﺪ ﻳ رﻮ 1383 .(
ور ﻜﻳ دﺮ هﺪﻧزﺎﺳ اﺮﮔ ﻲﻳ ، ﻛ ﻪ ﻲﻜﻳ بﻮﭼرﺎﭼ زا ﺎﻫ
ي ﺮﻈﻧ ي ـﺷ رد ﻢـﻬﻣ ﻜ
ﻞ ﮔ ـﻴ ﺮ ي
، اﺪـﻫ ﻳ ﺖ و
ﺮﮕﻧزﺎﺑ ي ﻟﺎﻌﻓ ﻴ ﺖ ﺎﻫ ي ﺪﺟ ﻳ ﺷزﻮﻣآ ﺪ ﻲ ﻧ ،ﺖﺳا ﻴ ﺰ ﺮﺑ ﮔاﺮﻓ ندﻮﺑ لﺎﻌﻓ ـﻴ
ﺄﺗ ﺶـﻧاد ﺖﺧﺎـﺳ رد ﺮ ـﻴﻛ
ﺪ
دراد ) دﺎﺑآ ﻒﻄﻟ ي 1384 .(
ا سﺎﺳا ﺮﺑ ﻳ
ور ﻦ ﻜﻳ ،دﺮ ﺮﻃ زا ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا ﻳ
و ﻢﻠﻌﻣ ﻖ ﻛ
بﺎﺘ ﺎﺑ ﻳ ﺪ ﺎـﺟ ي
ﻪﺑ ار دﻮﺧ ﺮﻃ زا ﺶﻧاد ﻦﺘﺧﺎﺳ
ﻳ ﻖ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رادﺎﻨﻌﻣ ﻟﺎﻌﻓ و ﻴ ﮔاﺮﻓ ﺖ ﻴ ﺪﻫد هﺪﻧﺮ .
ـﻨﺘﺒﻣ شزﻮـﻣآ رد ﻲ
ا ﺮﺑ ﻳ ﺮﻈﻧ ﻦ ﻳﻪ ﺮﺑ ، اﺮﻓ ﻳ ﺪﻨ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﻔﺗ و ﻜ ﺮ ﺑﻴ زا ﺶ ﺮﻓ ا هدرو ﺎﻫ ي نآ ﻣ ﻪﺟﻮﺗ ﻲ ـﻤﻫ ﺮﺑ و دﻮﺷ ﻴ
ﺎـﻨﺒﻣ ﻦ
ﺮﻤﺗ ﻛ ﻔﺗ ﺮﺑ ﺰ ﻜ دﺎﻘﺘﻧا ﺮ ي ﺖﺳا قﻼﺧ و .
هزﻮﻣآ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺎﻫ
ي ا ﻳ ﺮﻈﻧ ﻦ ﻳ ﺎﺒﻧ ﻪ ﻳ ﮔاﺮﻓ ﺪ ﻴ ﻞـﺣ ﺮـﺑ ار ناﺮ
ﭘ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻴ مﺎﺠﻧاو هدﺎﺘﻓا ﺎﭘ ﺶ ﺮﻤﺗ
ﻳ ﻦ ﺎﻫ ي ﺖﺧﺎﺳ راداو هدﺎﺳ
، ﻠﺑ ﻜ ﺎﺑ ﻪ ﻳ نآ ﺪ ﻌﻗﻮﻣ ﺎـﺑ ار ﺎﻫ ـﻴ
ﺖ ﺎـﻫ ي
ﭘﻴ ﭽ ﻴ و هﺪ هزاﺪﻧا ﺎﺗ ا ي دوﺪﺣ ﺎﺗ و راﻮﺷد ي
ﺖﺧﺎﺳ ﻪﺟاﻮﻣ ﻢﻬﺒﻣ .
ﻪـﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ا
ـﻳ ﻞـﺻا ﻦ
، ا رد ـﻳ ﻦ
ﺮﻈﻧ ﻳﻪ ﺮﺑ د ﻳ ﺎﻣزآ هﺎﮔﺪ ﻳ ﺸ ﻲ ا ، ﻛ ﻓﺎﺸﺘ ﻲ ﺶﻧاد ، و رﻮﺤﻣ زﻮﻣآ ﻳ
ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﺮﻃ زا ـﻳ ﻞـﻤﻋ ﻖ ـﻛ ندﺮ ﺄﺗ ـﻴﻛ ﺪ
زﻳ دﺎ ي ﻣ ﻲ دﻮﺷ . ﻪﺑ مزﻻ ذ ﻛ ﺖﺳا ﺮ ﻛ ﺮﻈﻧ ﻪ ﻳﺔ ﻧ ﺶﻧاد لﺎﻌﻓ رﺎﺘﺧﺎﺳ ـﻴ
رد ﺰ ا بﻮﭼرﺎـﭼ ـﻳ
ﺮﻈﻧ ﻦ ـﻳ ﻪ
ﺷ ﻜ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻞ )
ﺳ ﻴ ﻒ 1384 .(
ﺮﻈﻧ ﻳﺔ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رادﺎﻨﻌﻣ
، مﺎﻬﻟا ﻪﻗﻼﻋ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﺶﺨﺑ دﻮﺒﻬﺑ ﻪﺑ ﺪﻨﻣ
ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﮔاﺮﻓ ﻴ هﺪـﺷ ناﺮ
ﺖﺳا . ﻲﻜﻳ ا زا ﻳ ﻦ ﻛ ﺶﺷﻮ ﺋارا ،ﺎﻫ ﺔ شور » ﺸﻘﻧ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ «
Concept Map
ﻂﺳﻮﺗ اﻮـﻧ ك
Novak
لﺎﺳ رد 1970 دﻮﺑ ) ﻮﺗ ﭙﺳﺎﺗ و ﻦﻣ ﻴ
ﺮﻨ 2006 .(
نﺎﺴﻣﺎﺧ ) 2008 ( ﺮﻌﺗ رد ـﻳ ـﺸﻘﻧ ﻒ ﺔ ﻣﻮـﻬﻔﻣ ﻲ ﺑ ـﻴ نﺎ
ﻣ ﻲ ﻮﻧ ﻳ ﺪﺴ :
» ﺸﻘﻧ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﺎـﻤﻧزﺎﺑ ﻲﻳ ﻓاﺮﮔ ﻲـﻜﻴ ﻠـﺻا داﻮـﻣ ﻲ
ﻚـﻳ هﺮﺘـﺴﮔ ) عﻮـﺿﻮﻣ ( ﺖـﺳا ـﻛ ﻪ
ﻳ ﮔدﺎ ﻴ هﺪﻧﺮ ﺪﭘ ار نآ ﻳ ﻣ ﺪ ﻲ دروآ . ﻚﻳ ﺸﻘﻧ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ هﺮﮔ ﻞﻣﺎﺷ ﺎـﻫ
ﭘ وNode
ﻴ ﺪـﻧﻮ ﺎـﻫ ي ـﺑLink
ﻴ ﻦ
نآ ﺖﺳا ﺎﻫ . هﺮﮔ اﺮﺑ ﺎﻫ ي ﺋارا ﺔ ﻫﺎﻔﻣ ﻴ ﻢ ﻛﻠ ﻴ ﺪ ي ﺑ طﻮﻄﺧ و ﻴ
نآ ﻦ ﻪﺑ ﺎﻫ ﺺﺨﺸﻣ رﻮﻈﻨﻣ ﻛ
طﺎﺒﺗرا ندﺮ
ﻣﻴ نﺎ ﻫﺎﻔﻣ ﻴ ﺖﺳا ﻢ ) ﺷ ﻜ ﻞ ﻚﻳ .(
ﺮﺗ ﻴﻛ ود ﺐ )ﻳ ﺪﻨﭼ ﺎ ( ﻄﺧ و هﺮﮔ ﻲ
) ﭘﻴ ﺪﻧﻮ ي ( ﻛ نآ ﻪ ﻪـﺑ ار ﺎـﻫ ﻢـﻫ
ــﻣ ﻞــﺻو ﻲ
ﻛ ﺪــﻨ ﻣﺎﻧ هراﺰــﮔ ، ــﻴ
هﺪ ــﻣ ﻲ دﻮــﺷ « ) ص 493 .(
نﻮــﺳرﺪﻧا ﺮــﻈﻧ ﻖــﺒﻃ )
2005 ( هراﺰــﮔ
،
ﻛ ﭼﻮ ﻚ ﺮﺗ ﻳ نﺎﺑز ﺪﺣاو ﻦ ﺳﺎﻨﺷ
ﻲ ﺖﺳا ﻛ ﺎﻨﻌﻣ ﻪ ﻲﻳ ﻣ ﻞﻤﺣ ار ﻲ
ﻛ ﺪﻨ .
ﻧ ﺸﻘ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ راﻮﺘﺳا ، ﻓاﺮﮔ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺮﺑ ﻲﻜﻴ
ﻘﻄﻨﻣ و ﻲ ﻫﺎﻔﻣ ﻴ ﻢ ﺖﺳا . ﺸﻘﻧ رد ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﻫﺎﻔﻣ ﻴ ﻢ
ﺑ طﺎﺒﺗرا و ﻴ
نآ ﻦ ﻪﺑ ﺎﻫ ترﻮﺻ ﻚﻳ ﺒﺷ ﻜ ﺔ ﺎﻤﻧ رادﺎﻨﻌﻣ ﻳ
ﻣ هداد ﺶ ﻲ
ﺪﻧﻮﺷ . ا رد ﻳ ﺒـﺷ ﻦ ﻜ ﻪ ، ﻫﺎـﻔﻣ ﻴ و ﻢ
ﺐﻟﺎﻄﻣ ﻛﻠ ﻲ ﻊﻣﺎﺟ و ﻫﺎﻔﻣ و ﺐﻟﺎﻄﻣ و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻻﺎﺑ رد ﺮﺗ ﻴ
ﺋﺰﺟ ﻢ ﻲ ﻪﺑ ﺮﺗ مﻮﻬﻔﻣ ـﻳ ﻫﺎـﻔﻣ ﺎ ﻴ ﻢ ﻛ ـﻠ ﻲ
ﭘﻴ ﺪﻧﻮ ﻣ هداد ﻲ دﻮﺷ .ا ﻳ ﺒﺷ ﻦ ﻜ ﺔ ﻫﺎﻔﻣ ﻴ اردا رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻢ ك
ﺪﺷ ة ﮔاﺮﻓ ﻦﻫذ رد عﻮﺿﻮﻣ ﻴ
هﺪﻧﺮ ﺖﺳا .
ﺷ ﻜ ﻞ 1 : ﻪﻧﻮﻤﻧ ا ي زا ﻚﻳ ﺸﻘﻧ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﺳﺮﺗ ﻴ ﺮﺷ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﻢ ﻛ
ﺖ ﻛ ﻘﺤﺗ رد نﺎﮔﺪﻨﻨ ﻴ
ﻖ
ﺮــﺑ ا ــﻳ ــﺸﻘﻧ سﺎــﺳا ﻦ ﺔ
ﻣﻮــﻬﻔﻣ ﻲ ﻋﻮــﻧ ﻲ اﺮــﺑ راﺰــﺑا ي
ﺎــﻤﻧزﺎﺑ ﻲﻳ ﺶــﻧاد
Knowledge
Representative
ﺖﺳا . روﺎﺑ و نﻮﺳرﺪﻧا )
1973 ( ﺎﺑ ﺎﻤﻧز ﻲﻳ ﻋاﺪـﺗ بﻮﭼرﺎـﭼ رد ار ﺶﻧاد ﻲ
ﺎـﻫ ي
ﺎﻨﻌﻣ ﻲﻳ ﺳﺎﺳا تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ زا ﻲ
ناور ﺳﺎﻨﺷ ﻲ ﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲ ﻣ ﻲ ﺪﻨﺘﺴﻧاد . ﻮﺴﻟﻮﺳ ) 1381 ( ا رد ﻳ ــ ﻣز ﻦ ـﻴ ـ ﻪﻨ
ﺑﻴ ـ ﻣ نﺎ ـ ﻲ ـﻛ ـ ﺪﻨ :
» ـﺳﺎﺳا ـ ﻲ ﺮـﺗ ﻳ ﻪﻠﺌـﺴﻣ ﻦ ا ي ـﻛ وراﺮـﻓ هزوﺮـﻣا ﻪ ي
ناور ـﺳﺎﻨﺷ ﻲ ﺘﺧﺎﻨـﺷ ﻲ ،ﺖـﺳا
ﻪﭼ ﮕﻧﻮﮔ ﻲ ﺋارا ﺔ ﺮﻈﻧ ي دﺮﻓ ﺶﻧاد ي
ﺖﺳا .ا ﻳ ﻦ ﻛ ﻧﺎﻌﻣ و ﺎﻫدﺎﻤﻧ ﻪ ﻲ
ﻟوا ﻴ ﻪ ﻛ ﻢـﻫ ﺎـﺑ ﻪـﻧﻮﮕﭼ ؟ﺪـﻨﻣاﺪ
؟ﺪﻧﻮﺷ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﭼ
ﻪ ﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ رد ﻪﻧﻮﮔ ي
گرﺰﺑ ﺶﻧاد ﺮﺗ
، ﻪﺑ ﭘ ﻢﻫ ﻴ ﻣ ﺪﻧﻮ ﻲ ﻣ ﻪﺘﺧﺎﺳ و ﺪﻧرﻮﺧ ﻲ
ﺪﻧﻮﺷ
ا و ﻳ ﺪﻧوﺮﭘ ﻦ ة ﭼ تﺎﻋﻼﻃا ﻪ
ﻣ راﺮﻗ سﺮﺘﺳد رد ﻪﻧﻮﮔ ﻲ
ﮔﻴ
؟دﺮ
« ) 302 .(
اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ ﺸﻘﻧ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﻣ ﻲ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﻚﻳ
دﺮﺒﻫار ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﺪﻨﻤﺗرﺪﻗ ﻛ ﻪ ﻢﻫ ـﺑ ﻂـﺑاور ﻴ ﻦ
ﺤﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻄﺑار ﻢﻫ و اﻮﺘ
ﺔ ﺑ ﻴ ﺪﺟ ﺶﻧاد ﻦ ﻳ
ﺪﻗ و ﺪ ﻳ ﺎﻤﻧزﺎﺑ ار ﻢ ﻲﻳ
ﻳ ـﺳﺮﺗ ﺎ ﻴ ﻢ ﻛ ﺪـﻨ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮـﻈﻧ رد ،
دﻮﺷ . ﺸﻘﻧ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ نوﺰﻓا ا ﺮﺑ ﻳ ﻦ ﻛ ﺎﭘ تﺎﻋﻼﻃا ﻪ ﻳ
ـﻣ ﻞﻘﺘﻨﻣ ار ﻪ ﻲ
ﻛ طﺎـﺒﺗرا ،ﺪـﻨ و ﺎﻫرﺎﺘﺧﺎـﺳ ،ﺎـﻫ
و ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ﻲﻳ ار ﻛ ﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﻪ ﻴ
ﻧ ﺪﻨﺘﺴ ﻴ ﺎﻤﻧ ﺰ ﻳ ﻣ ﺶ ﻲ ﺪﻫد . اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ا ﻦ ﻳ ﻦ شور
، ﻪﺑ ،ندﺮﭙﺳ ﺮﻃﺎﺧ
زﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ ﻲ و ﻧاﻮﺧزﺎﺑ ﻲ ﻪﺑ ار تﺎﻋﻼﻃا نﺎﺳآ تﺪﻣ زارد ترﻮﺻ
ﻣا ،ﻪﺘﺧﺎﺳ ﺮﺗ ﻜ
زﺎﺑ نﺎ ـﻳ ﺑﺎ ﻲ ا ـﻳ هﺪ و ﺎـﻫ
ﺑ طﺎﺒﺗرا ﻴ نآ ﻦ ا ار ﺎﻫ ﻳ ﻣ دﺎﺠ ﻲ ﻛ ﺪﻨ . ﻮﺳ زا ي د ﻳ ﺸﻘﻧ ،ﺮﮕ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﻣ ﻲ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ راﺰﺑا ناﻮﻨﻋ ي
ﺮﻈﻧ رد
دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻛ
ﺺﺨﺸﻣ ﻪ ﻛ
ﺪﻨﻨ ة رد ك ﮔاﺮﻓ ﻴ ﺪـﺷﺎﺑ عﻮـﺿﻮﻣ زا هﺪﻧﺮ )
و ﻴﻛ ـﻠ ﻲ دﺮـﻓ نورﺎـﺑ و ﺪـﻨﻣرآ ،
2006 .(
زا ﻮﺳ ي د ﻳ
،ﺮﮕ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻪﺸﻘﻧ ﻲ
ﻢﻫ ﻪﺑ ناﻮـﻨﻋ ﻚـﻳ ـﺷزﻮﻣآ راﺰـﺑا ﻲ
اﺰـﻓا رد ﻳ ﺶ ـﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي
ﮔاﺮﻓ ﻴ ناﺮ ﻛ ارﺎ ﻲﻳ دراد ﻢﻫ و ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ﺳو ناﻮﻨﻋ ﻴ
ﻪﻠ ا ي اﺮﺑ ي ﺷزرا ﻴ ﺑﺎ ﻲ ﺎﻫ ي ﺗ ﻜ ﻮ ﻳﻨ ﻲ ﺎﭘ و ـﻳ ﻧﺎ ﻲ رد
لﻮﻃ ﻚﻳ رود ة ﺷزﻮﻣآ ﻲ هﺮﻬﺑ درﻮﻣ رادﺮﺑ
ي ﮔ راﺮﻗ ﻴ دﺮ ) دﺎﺑآ ﺮﺼﻣ ي ﺤﺘﻓ ، ﻲ راﻮﺘـﺳا و رذآ 1384
.(
اﻳ ﺶﻧاد راﺰﺑا ﻦ ﻠﺒﻗ
ﻲ ﮔاﺮﻓ ﻴ ﻣز رد ار ﺮ ﻴﻨ
ﺔ ﺿﻮﺗ شزﻮﻣآ درﻮﻣ ﻴ
ﻣ ﺢ ﻲ ،ﺪﻫد ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي اﺮـﺑ ار رادﺎﻨﻌﻣ ي
ﭘ دﻮﺒﻬﺑ ﻴ ﻮﺸﺗ زﻮﻣآ ﺶﻧاد ﺖﻓﺮﺸ ﻳ
ﻣ ﻖ ﻲ ﻛ رد و ﺪﻨ ك ﮔ هزاﺪﻧا مﻮﻬﻔﻣ زا ار وا ﻴ
ﺮ ي ﻣ ﻲ ﻛ ﺪﻨ ) نﺎـﺴﻣﺎﺧ
2008 .(
اﻳ ﻦ ﻪﺑ شور ﺎﻨﺑ ي ﺶﻧاد ﻦﻫذ رد سرد زﻮﻣآ
ﻛ ـﻤ ﻚ ـﻛ و هدﺮ ـﺷ ﻴ ﻮ ة طﺎـﺒﺗرا ﺶـﺨﺑ ﺎـﻫ ي
ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻚﻳ ﻢﻫ ﺎﺑ ار عﻮﺿﻮﻣ ﺐﻟﺎﻗ رد
ﻚﻳ رﺎﺘﺧﺎـﺳ ـﻳ اﺮـﺑ هراﻮـﺣﺮﻃ ﺎ ي
ﺶـﻧاد ـﺻﻮﺗ زﻮـﻣآ ﻴ
ﻒ
ﻣ ﻲ ﻛ ﺪﻨ . ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻪﺸﻘﻧ ﻲ
ﻪﺑ ﮔاﺮﻓ ﻴ ﺮ ﻛ ﻤ ﻚ ﻣ ﻲ ﻛ ﻫﺎﻔﻣ ﺎﺗ ﺪﻨ ﻴ
ﺧذ ار ﻢ ﻴ ﻪﺘـﺳد ،هﺮ ﺪـﻨﺑ
ي ﻆـﻔﺣ و ﻛ و ﺪـﻨ
ﺎﺑ ار ﻒﻠﺘﺨﻣ سورد ﻜﻳ
ﺪ ﻳ دزﺎﺳ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺮﮕ .ا
ﻳ ﻪﺑ راﺰﺑا ﻦ و
ﻳ ﭘ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ رد هﮋ ﻴ
ﭽ ﻴ هﺪ ﺮﺗ ﻛ ﺪﻨﭼ ﻪ ﻳ ﻦ
اﺮﺑ ﻪﺴﻠﺟ ي رﺪﺗ ﻳ نآ ﺲ ﻔﻣ ﺖﺳا مزﻻ ﺎﻫ ﻴ
ﻣ ﺪ ﻲ ﺪﺷﺎﺑ ) ﻮﻣ ﻳ ر و ﺲ ﻳ زﺪﻟﻮﻨ 1384 .(
ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ي دﺪﻌﺘﻣ ي ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ ﺸﻘﻧ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﺮﺑ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ ار )
ﻪـﺑ لﺎﺜﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ :
ﻛ اﻮﻧ ،سﺎﻧﺎ ك
ﺳر ، ﻜﻴ گﺮﺒﻠﻫا و ﺎ 2008
دﻮﺷ ﻪﻌﺟاﺮﻣ .(
ا رد ﻳ ناﺮ
، ﺪﻨﭼ ﺮﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ي هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
ا رد ﻳ ﻣز ﻦ ﻴ ﺎﻣا ﺖﺳا دوﺪﺤﻣ ﻪﻨ ا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺶﻘﻧ ﺮﺑ
ـﻳ ﻦ شور اﺰـﻓا رد ﻳ ﺶ ـﻳ ﺎ ﮔد ﻴ ﺮ ي ﭘ و ﻴ ﺖﻓﺮـﺸ
ﺼﺤﺗ ﻴﻠ ﻲ ﺄﺗ ﻴﻛ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﺪ .ﺑ
اﺮ ي ،لﺎﺜﻣ دﺎﺑآ ﺮﺼﻣ ي ﺤﺘﻓ ، ﻲ راﻮﺘـﺳا و رذآ )
1384 ( ـﺸﻫوﮋﭘ رد ﻲ
،
ﺛﺄﺗ ﻴ ﺸﻘﻧ ﺮ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﻪﺑ ار ﻋ دﺮﺒﻫار ناﻮﻨ ي
ﺷزﻮﻣآ ﻲ ﭘ رد ﻴ ﺼﺤﺗ ﺖﻓﺮﺸ ﻴﻠ
ﻲ ﻊـﻄﻘﻣ نﺎـﻤﻠﻌﻣ ﻮﺠﺸﻧاد
اﺪﺘﺑا ﻲﻳ ﺖﺧﺎﻨﺷ سرد رد ﻛ
دﻮ ﻛ ﺎﻨﺜﺘﺳا نﺎ ﻲﻳ ﺳرﺮﺑ ﻲ ﻛ ﺪﻧدﺮ . ﺎـﺘﻧ ﻳ ا ﺞ ـﻳ ﻘﺤﺗ ﻦ ـﻴ ـﺸﻘﻧ داد نﺎـﺸﻧ ﻖ ﺔ
ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﺛﺄـﺗ ﻴ رادﺎـﻨﻌﻣ ﺮ ي
ﺮـﺑ ـﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﺖـﺳا ﻪﺘـﺷاد نﺎـﻤﻠﻌﻣ ﻮﺠـﺸﻧاد .
ﻧﺎـﻤﺣر ﻲ ، ـﺤﺘﻓ ﻲ رذآ و
ﻞﺠﺤﻣ مﺪﻗا ) 1383 ( ﻛ ا دﺮﺑرﺎ ﻳ شور ﻦ رد ار
ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﺮﻈﻧ ي ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ رﺎﺘـﺳﺮﭘ نﺎ ي
، و ،ﻲﻧﺎـﻤﺣر
ﻞﺠﺤﻣ مﺪﻗا ، ﻲﺤﺘﻓ رذآ و ﻪﻟاﺪﺒﻋ ﻲﻧﻼﻬﻣ هداز )
1386 ( ـﻛ ا دﺮﺑرﺎ ـﻳ ﺗ ﻦ ﻜ ﻨ ﻚـﻴ رد ار ـﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي سرد
اﺮﻓ ﻳ رﺎﺘﺳﺮﭘ ﺪﻨ ي
ـﺳرﺮﺑ ﻲ ﻛ ﺶﻫوﮋـﭘ ود ﺮـﻫ رد ؛ﺪـﻧدﺮ
، ﺛﺄـﺗ ﻴ ا زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺮ ـﻳ
ﻦ شور ﺮﻓ رد اﻳ ﺪـﻨ
ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
ﻣز رد ﻴﻨ ﺔ ﻛ دﺮﺑرﺎ شور ﻪﺸﻘﻧ ﺎـﻫ ي ﻣﻮـﻬﻔﻣ ﻲ ﻣز رد ﻴ ـﻨ ﺔ رﺪـﺗ ﻳ شزﻮـﻣآ و ﺲ ﻠﮕﻧا نﺎـﺑز
ﻴ ـﺴ ﻲ
) ﻪﺑ مود نﺎﺑز ناﻮﻨﻋ (
ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ﻲﻳ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺖﺳا
. د و تﻮﻟرﺎـﺷ ،لﺎـﺜﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ي
ﺎـﺑ ﻛ ﺮ ) 2004 (
ﺛﺄﺗ ﻴ ﺗ ﺮ رﺪ ﻳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺲ ﺳﺮﺗ شور
ﻴ ﺸﻘﻧ ﻢ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﭘ رد ار ﻴ ـﺼﺤﺗ ﺖﻓﺮﺸ ﻴﻠ
ﻲ ﻈﻨﺗدﻮـﺧ ، ﻴ
ﻤ ﻲ و
دﻮﺧ ﻛ ﺪﻣارﺎ ي ﮔاﺮﻓ ﻴ هرود ناﺮ ﺎﻫ ي ﻠﮕﻧا نﺎﺑز شزﻮﻣآ ﻴ
ﺴ ﻲ ﺳرﺮﺑ ﻲ ﻛ ﺪﻧدﺮ . ﺎﺘﻧ ﻳ ا ﺞ ﻳ ﻘﺤﺗ ﻦ ـﻴ نﺎـﺸﻧ ﻖ
داد ﻛ رﺪﺗ شور ﻪ ﻳ
ﺸﻘﻧ ﺲ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ) و ﻪﺑ ﻳ ﻫوﺮﮔ عﻮﻧ زا هﮋ ﻲ
( اﺰﻓا ﺮﺑ ﻳ رد ﺶ ك ﮔاﺮﻓ ﺐـﻠﻄﻣ ـﻴ
ناﺮ
ﺛﺄﺗ ﻴ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﺮ .
ﻳ ﻣﺎ ودﺎ ) 2005 ( ﺸﻘﻧ زا ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ رد ﻣ شزﻮﻣآ ﻜ ﻤﻟﺎ ﺔ نﺎﺑز ﻠﮕﻧا ﻴ ﺴ ﻲ ﻮﺠـﺸﻧاد ﻳ نﺎ
ﻨﭘاژ ﻲ هدﺎﻔﺘﺳا ﻛ دﺮ . ا ﻳ
،داد نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ ﻮﺠﺸﻧاد
ﻳ ﻧﺎ ﻲ ﻛ ﻪ ﺸﻘﻧ زا ﺔ ﻣﻮـﻬﻔﻣ ﻲ رد اﺮﻓ ﻳ ﻣ ﺪـﻨ ﻜ ﻪـﻤﻟﺎ
هدﺎﻔﺘﺳا ﻛ ﻣ زا ﺮﻈﻧ فﺮﺻ ،ﺪﻧدﺮ ﻴ
،نﺎﺑز ﻪﺑ ﻂﻠﺴﺗ ناﺰ رد رد
ك ﺗ ﻜ ﻠﻴ ﻒ ، ﻛ رﺎ ﻛ ﺮـﺘﻬﺑ دﺮ ي ﻪﺘـﺷاد ﺪـﻧا .
و ﻴﻛ ﻠ ﻲ دﺮﻓ رﺎﺑ و ﺪﻨﻣرآ ، نو
) 2006 ( ﻧﻴ ﺰ ﺸﻫوﮋﭘ رد ﻲ
ﻮﺠـﺸﻧاد ﺎﺑ ﻳ
لاﺮﺘﻧﻮـﻣ هﺎﮕـﺸﻧاد نﺎ ﻛ
ادﺎـﻧﺎ ـﻛ ﻪ
نﺎﺑز ﺎﻫ ي ردﺎﻣ ي ﺗوﺎﻔﺘﻣ ﻲ ﺪﻨﺘﺷاد ﺳﺮﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ، ﻴ
ﺸﻘﻧ ﻢ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ نﺎﺑز شزﻮﻣآ رد ار ﻠﮕﻧا
ﻴ ﺴ ﻲ ﻪﺑ
نﺎﺑز ناﻮﻨﻋ ـﺳرﺮﺑ درﻮـﻣ مود
ﻲ داد راﺮـﻗ .ا ـﻳ داد نﺎـﺸﻧ ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦ
، ا زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ـﻳ
ﻦ شور ،
ﮔاﺮﻓ ﻴ ﺗ رد نﺎﮔﺪﻧﺮ ﻜ
ﻟﺎ ﻴ رد ﻒ ك ﺐﻠﻄﻣ ، ﻛ رﺎ ﻛ دﺮ ﺮﺘﻬﺑ ي ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار رﺪﺗ شور
ﻳ ﺘﻨﺳ ﺲ ﻲ ﻪﺘﺷاد ﺪـﻧا .
ﮔاﺮﻓ ﻴ ﻪﺘﺷاد رﺎﻬﻇا نﺎﮔﺪﻧﺮ ﺪﻧا
ﻛ ﻪ ﻛ ﺸﻘﻧ دﺮﺑرﺎ ﺔ
ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ
، نآ رد رد ار ﺎﻫ ك
ﻫﺪﻧﺎﻣزﺎـﺳ ،ﻦﺘـﻣ ﺮﺘﻬﺑ ﻲ
،
ﺪﻨﺑرﺎﺘﺧﺎﺳ ي
ﺎﺳﺎﻨﺷ و ﻲﻳ ا ﻳ هﺪ ﺎﻫ ي ﻠﺻا ﻲ ﻦﺘﻣ ﻛ ﻤ ﻚ ـﻛ ﺖـﺳا هدﺮ .
ﺟوا ﻴ ﺎـﻤ ) 2006 ( ﻧ ـﻴ ﻪـﺸﻘﻧ زا ﺰ
ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ اﺮﺑ ي ﻛ ﻠﮕﻧا نﺎﺑز شرﺎﮕﻧ سﻼ ﻴ
ﺴ ﻲ هدﺎﻔﺘﺳا مود نﺎﺑز ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻛ
دﺮ . ﺎـﺘﻧ ﻳ ا ﺞ ـﻳ ﻘﺤﺗ ﻦ ـﻴ ﻖ
ﻣ نﺎﺸﻧ ﻲ ﺳﺮﺗ ﺪﻫد ﻴ ﺸﻘﻧ ﻢ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﺑﺮﺠﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺔ
ﺼﺨﺷ ﻲ ﮕﻧا ﺢﻄﺳ ، ـﻴ
اﺮـﺷ و هﺰ ﻳ
ﺗ ﻂ ﻜ ﻠ ـﻴ ﻒ
ﻣ ﻲ ﮔاﺮﻓ شرﺎﮕﻧ ترﺎﻬﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻴ
ﺪـﺸﺨﺑ دﻮـﺒﻬﺑ ار ناﺮ .
ﭙـﺳﺎﺗ و ﻦﻣﻮـﺗ ﻴ
ﺮﻨ ) 2006 ( ﻧ ـﻴ ﺰ ﺛﺎـﺗ ﻴ ﻪـﺸﻘﻧ ﺮ
ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﺮﺑ ار ﭘ ﻴ ﺶﻧاد ﺖﻓﺮﺸ رﺪﺗ رد نازﻮﻣآ
ﻳ نﺎﺑز ﺲ ﻠﮕﻧا ﻴ ﺴ ﻲ ﻪﺑ ﺮﺗ نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ك
درﻮـﻣ نﺎﺑز
ﺳرﺮﺑ ﻲ ﺪﻧداد راﺮﻗ .
ﺎﺘﻧ ﻳ ا ﺞ ﻳ ﻘﺤﺗ ﻦ ﻴ داد نﺎـﺸﻧ ﻖ ﻪـﺸﻘﻧ زا هدﺎﻔﺘـﺳا
ﺎـﻫ ي ﻣﻮـﻬﻔﻣ ﻲ دﻮـﺒﻬﺑ ﺐـﺟﻮﻣ
ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﻣ نﺎﺑز ﻲ دﻮﺷ .
ﻮﺳ زا ي د ﻳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،ﺮﮕ ﺮﻈﻧ ذﻮـﻔﻧ
ـﻳ ﺔ ـﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رﺎـﺸﻣ و لﺎـﻌﻓ ﻛﺘ
ﻲ ﻔﻠﺗ ، ـﻴ ﻖ شور ـﺸﻘﻧ ﺔ
ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﺎﺑ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رﺎﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ ﻧ ﻴ وﮋﭘ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﺰ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ناﺮﮕﺸﻫ
. ﻠـﺻا رﻮـﺤﻣ ﻲ
ا ـﻳ ﻦ
ﺶﻫوﮋﭘ ﺄﺗ ،ﺎﻫ ﻴﻛ ﺛﺄﺗ ﺮﺑ ﺪ ﻴ ﺑ ﺮ ﻴ شور ﺮﺘﺸ ﺸﻘﻧ
ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ رﺎﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ ﺎﻘﻣ رد ﻳ ـﺳﺮﺗ ﺎﺑ ﻪﺴ ﻴ
داﺮـﻔﻧا ﻢ ي ـﻳ ﺎ
رﺪﺗ ﻳ ﺘﻨﺳ ﺲ ﻲ ﺖﺳا . ﺳ ،لﺎﺜﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻴ
ﻦﻤ ) 1990 ( ـﺸﻫوﮋﭘ رد ﻲ
ﺛﺄـﺗ ﻴ ﺮ ـﻛ ا دﺮﺑرﺎ ـﻳ ﻦ شور ﻪـﺑ ار
رﺎـﺸﻣ ترﻮﺻ ﻛﺘ
ﻲ و داﺮـﻔﻧا ي ﺘﻨـﺳ شور ﺎـﺑ ﻲ
ﺎﻘﻣ ﻳ ﻪـﺴ ـﻛ ﺖـﺳا هدﺮ .ا
ـﻳ ﻦ ﻘﺤﺗ ـﻴ هداد نﺎـﺸﻧ ﻖ ،
ﻧدﻮﻣزآ ﻲ ﺎﻫ ﻲﻳ ﻛ ﻪ ﺸﻘﻧ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﺳﺮﺗ ﻴ ﻢ ﻛ هدﺮ
،ﺪﻧا رد ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﺮﻤﻧ و نﺎﮔژاو ة
ﻛ ﻞ ـﻛ رﺎ ﻛ ﺮـﺘﻬﺑ دﺮ ي
ﻪﺘﺷاد ﺪﻧا . دوﺮﺑ ي و ﺰﻠﺗرﺎﺑ ) 2000 ( ﻧﻴ ﺰ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﻛ
ﻪﺸﻘﻧ ﻪ ﺎـﻫ ي ﻣﻮـﻬﻔﻣ ﻲ رﺎـﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ و ﺶـﺳﺮﭘ ،
ﺑ ﺮﻈﻧ لدﺎﺒﺗ و ﺚﺤﺑ ﻴ
ﺮﺷ ﻦ ﻛ ﺖ ﻛ ـﻣ ﻪﻌـﺳﻮﺗ ار نﺎﮔﺪـﻨﻨﻨ ﻲ
ﺪـﻫد . ﻮﺘـﺳا ﻳ اﻮﻨ و ـﻛ زﺮﻣﻮ ) 2002 ( ﻧ ـﻴ ﺰ
رد ﻳ ﺪﻨﺘﻓﺎ ﻛ ﺸﻘﻧ ﻪ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ رﺎﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ ﮕﻧاﺮﺑ ﺐﺟﻮﻣ ﻴ
رﺎﺸﻣ ﻦﺘﺨ ﻛ
ﺑ ﺖ ﻴ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ و هﺪﺷ ﺮﺘﺸ ﺎﻤﻧزﺎﺑ
ﻲﻳ
مﻮﻬﻔﻣ ﻣ ﺎﻫ ﻲ دﺮﮔ د . ﮔﻴ آ و ﺲﻧﻮ ﻴﻛ زﻮﮕ ) 2007 ( ﻧﻴ ﺸﻫوﮋﭘ رد ﺰ ﻲ
ﺶﻧاد ﺎﺑ ﺮﺗ نازﻮﻣآ ك
رد نﺎﺑز ﻳ ﺪﻨﺘﻓﺎ
ﻛ ﻪ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺸﻘﻧ
ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ رﺎﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ ﺐﺟﻮﻣ ﻛ ﺎﻫدﺮﺒﻫار ﺮﺗﺮﺛﺆﻣ دﺮﺑرﺎ ي
ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﺎﻘﻣ رد ﻳ ﺎـﺑ ﻪـﺴ
ﺘﻨﺳ شور ﻲ
ﻣ ﻲ دﻮﺷ .
ﺶﻫوﮋﭘ روﺮﻣ ﺎﻫ
ي ﭘ ﻴ ﺖﺳا نآ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ عﻮﺿﻮﻣ نﻮﻣاﺮ ﻛ
ﺎـﺗ ﻪ ﻛ نﻮﻨ ـﺸﻫوﮋﭘ ﻲ ﭘ ﻴ ـﺸﻘﻧ نﻮـﻣاﺮ ﺔ
ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ رﺎﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ و ﻛ ا دﺮﺑرﺎ ﻳ ﻠﮕﻧا نﺎﺑز شزﻮﻣآ رد شور ﻦ ﻴ
ﺴ ﻲ ا رد ﻳ ناﺮ ﺖـﺳا هﺪـﺸﻧ مﺎﺠﻧا .
زا
ﻮﺳ ي د ﻳ
،ﺮﮕ نﺎﺑز رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺳرﺎﻓ
ﻲ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﺎﻫ ي ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ي هﺪﺷ مﺎﺠﻧا جرﺎﺧ رد
ﻛ ﺎـﻔﺘﻣ رﻮﺸ تو
هدﻮﺑ ﺛﺄﺗ لﺎﻤﺘﺣا و ﻴ
رد نﺎﺑز رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺮ ﻛ
ﺸﻘﻧ دﺮﺑرﺎ ﺔ
ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ) ﻪـﺑ نﺎـﺴﻣﺎﺧ 2008
دﻮـﺷ ﻪـﻌﺟاﺮﻣ (
ﻤﻣ ﻜ ﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦ ﻳ
ﺗوﺎﻔﺘﻣ ﺞ ﻲ دﻮﺷ ﺮﺠﻨﻣ .
اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ،ﻦ فﺪﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﺳرﺮﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻲ
ﺛﺄﺗ ﻴ و ﺮ ـﻛ دﺮﺑرﺎ
شور ﻪﺸﻘﻧ ﺎﻫ ي ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ رد شزﻮﻣآ ﻠﮕﻧا نﺎﺑز ﻴ ﺴ ﻲ ) ﻪﺑ مود نﺎﺑز ناﻮﻨﻋ (
رد ـﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي و نﺎـﮔژاو
رد ك ﻠﻄﻣ ﺐ ﺖﺳا . ا رد ـﻳ ﻦ ﺶﻫوﮋـﭘ رﺪـﺗ شور ﻪـﺳ
ﻳ ـﺳﺮﺗ ،ﺲ ﻴ
ـﺸﻘﻧ ﻢ ﺔ ﻣﻮـﻬﻔﻣ ﻲ رﺎـﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ و
داﺮﻔﻧا ي
، و ﺘﻨﺳ شور ﻲ
ﺎﻘﻣ ﻳ هﺪﺷ ﻪﺴ ﺪﻧا . ﺎﺑ ﻳ ﺘﺴ ﺔ ﻳ روآدﺎ ي ـﺳرﺮﺑ ﺮـﻈﻧ زا ﺮـﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋـﭘ ﺖﺳا ﻲ
ترﺎﻬﻣ ود نﺎﻣﺰﻤﻫ ﻳ
ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رد و نﺎﮔژاو ك
ﻘﺤﺗ ﺎﺑ ﺐﻠﻄﻣ ﻴ
جرﺎـﺧ رد هﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا تﺎـﻘ ﻛ
رﻮـﺸ
ﺎﻤﺘﻣ ﻳ ﺖﺳا ﺰ .
شور ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻘﺤﺗ شور ﻴ
ﻖ
، زآ ﻪﺒﺷ ﺎﻣ ﻳ ﺸ ﻲ ﭘ حﺮﻃ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻴ
هوﺮـﮔ ﺎـﺑ نﻮﻣزآ ﺲﭘ و نﻮﻣزآ ﺶ ﻛ
لﺮـﺘﻨ
دﻮﺑ . ﺮﺷ ﻛ ﺖ ﻛ ﻘﺤﺗ رد نﺎﮔﺪﻨﻨ ﻴ
ﻖ
، ﻪﺑ ﻓدﺎﺼﺗ رﻮﻃ ﻲ
رد ﺎـﻣزآ هوﺮﮔ ود ﻳ
ﺶ ) رﺪـﺗ ﻳ ﺎـﺑ ﺲ شور ـﺸﻘﻧ ﺔ
ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﻪﺑ رﻮﻃ رﺎﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ و ﻔﻧا داﺮ ي ( و ﻚﻳ هوﺮﮔ ﻛ لﺮﺘﻨ ) رﺪﺗ ﻳ ﻨﺳ ﺲ ﺘ ﻲ ( ﺎﺟ ﻳ ﺰﮕ ﻳ ﺪﻧﺪﺷ ﻦ . ﻐﺘﻣ ﻴ ﺮ
ﺷ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻴ ﻮ ة رﺪﺗ ﻳ ﻐﺘﻣ و ﺢﻄﺳ ﻪﺳ رد ﺲ ﻴ
و ﺮ ﻣ ﻪﺘـﺴﺑا ـﻴ ناﺰ ـﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ) ـﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رد و نﺎـﮔژاو ك
ﺐـﻠﻄﻣ ( دﻮـﺑ . ـﺷ زا رﻮـﻈﻨﻣ ﻴ
ﻮ ة رﺪـﺗ ﻳ ﺘﻨـﺳ ﺲ ﻲ ـﺷ ، ﻴ ﻮ ة ـﻳCLT
ﺎ
Communication Learning
Technique
ﺖﺳا ﻛ ﺴﺑ رد ﻪ ﻴ رﺎ ي زا ﻛ سﻼ ﺎﻫ ي ﻪﺑ نﺎﺑز شزﻮﻣآ ﻛ
ﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔرﺎ ﻲ دﻮﺷ .
ﻌﻣﺎﺟ ﺔ ﺶﻫوﮋﭘ ار ﻛ ﻠﻴ ﺔ ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ ﻣ نﺎ ﺆ ﺴﺳ ﻪ ﺎﻫ ي ﺑ ﺮﻬﺷ نﺎﺑز شزﻮﻣآ ﻴ
ﺪﻨﺟﺮ ) 5 ﻪـﺴﺳﺆﻣ ( رد
اﺮﺟا نﺎﻣز ي
ﻘﺤﺗ ﻴ ﻖ ﺸﺗ ﻴﻜ ﻣ ﻞ ﻲ ﺪﻧداد ﻛ رد ﻪ ﻧﺎﺘﺴﺑﺎﺗ مﺮﺗ ﻲ
هﺎﮕﺷزﻮﻣآ ﺎﻫ
ي ا ﻳ ﻪـﺑ ﺮﻬـﺷ ﻦ ﮔاﺮﻓ
ـﻴ ﺮ ي
ﻠﮕﻧا نﺎﺑز ﻴ ﺴ ﻲ دﻮﺑ لﻮﻐﺸﻣ ﺪﻧ
. رد نﻮﭼ نﺎﺑز ﺪﺣاو ﺎﻫ
ي ﺟرﺎﺧ ﻲ ﻣ ﺆ ﺴﺳ ﺔ ﻫﺎﮕـﺸﻧاد دﺎﻬﺟ ﻲ
ﻣا ـﻜ نﺎ
ﺸﺗ ﻴﻜ ﻪﺳ ﻞ ﻛ سﻼ ﻣ ظﺎﺤﻟ زا ﺢﻄﺳ ﻢﻫ ﻴ
ﺎﻨﺷآ ناﺰ ﻲﻳ ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ ﻠﮕﻧا نﺎﺑز ﺎﺑ نﺎ ﻴ
ﺴ ﻲ ،ﺖـﺷاد دﻮـﺟو
اﻳ ﺑ ﻪﺴﺳﺆﻣ ﻦ اﺮ
ي اﺮﺟا ي ﺎﻣزآ ﻳ ﺰﮔﺮﺑ ﺶ ﻳ ﺪـﺷ هﺪ . ـﻧﻮﻤﻧ هوﺮـﮔ ﺔ
ﻘﺤﺗ ـﻴ ﻞﻣﺎـﺷ ﻖ 33
ﮔاﺮﻓ ـﻴ نﺎـﺑز ﺮ
ﻠﮕﻧا ﻴ ﺴ ﻲ ) هوﺮﮔ ﺮﻫ رد 11
رﻮﻃ ﻪﺑ و ،ﺮﻔﻧ ﻛﻠ
ﻲ 12 و دﺮﻣ 21 نز ( ﺪﻧدﻮﺑ ـﻛ ـﺴﺳﺆﻣ رد ﻪ ﺔ
هدﺮﺒﻣﺎـﻧ
ﺖﺒﺛ مﺎﻧ ﻛ هدﺮ نﻮﻣزآ سﺎﺳا ﺮﺑ و ﺎﻫ
ي ﻪﺴﺳﺆﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺢﻄﺳ رد
ﻂﺳﻮﺘﻣ نﺎﺑز ﺪﻨﺘـﺷاد راﺮﻗ .
ﺲـﭘ
ﻌﺗ نﺎﺤﺘﻣا زا ﻴﻴ
اﺮﻓ ،ﺢﻄﺳ ﻦ ﮔﻴ
ناﺮ ﻪﺑ ﻓدﺎﺼﺗ رﻮﻃ ﻲ
هوﺮﮔ ﻪﺳ رد )
ﻛ سﻼ ( ﺎﺟ ﻳ ﺰﮕ ﻳ ﺪﻧﺪﺷ ﻦ : شزﻮﻣآ
ﺘﻨﺳ ﻲ ﺳﺮﺗ ، ﻴ ﺸﻘﻧ ﻢ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ داﺮﻔﻧا ي ﺳﺮﺗ و ﻴ ﺸﻘﻧ ﻢ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ رﺎﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ . ﻣﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ هوﺮـﮔ داﺮـﻓا ﻦﺳ ﻦ
ﻪﻧﻮﻤﻧ 8 / 23 دﻮﺑ . 17 ﻮﻤﻧ هوﺮﮔ زا ﺮﻔﻧ ﻧﻪ
، دﻳ و ﺮﺗﻻﺎﺑ و ﻢﻠﭙ 16
رﺪـﻣ ﺎﺑ ﺮﻔﻧ ك
ﻛ ـﺳﺎﻨﺷرﺎ ﻲ ﺮﺗﻻﺎـﺑ و
ﺪﻧدﻮﺑ . ﻪﺳ راﺰﺑا اﺮﺑ ي ﻣ ﺶﺠﻨﺳ ﻐﺘ ﻴ ﺎﻫﺮ ي ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺶﻫوﮋﭘ .
1 ( ﻣﻴ ناﺰ ـﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي نﺎـﮔژاو رد و ك
ﺐﻠﻄﻣ ﺮﺷ ﻛ ﺖ ﻛ ﻘﺤﺗ رد نﺎﮔﺪﻨﻨ ﻴ
رد ﻖ ﭘﻴ نﻮﻣزآ ﺶ ﻪﺑ
ﺳو ﻴﻠ ﺔ ﻧﻮﻣزآ ﻲ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻖﻘﺤﻣ ﺶﺠﻨـﺳ درﻮﻣ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ .ا
ﻳ ﻞﻣﺎﺷ نﻮﻣزآ ﻦ 84
و ﺖﻐﻟ 4 ﺳ ﺆ رد لا ك ﺐﻠﻄﻣ دﻮﺑ . ـﺳﺎﺳا فﺪﻫ ﻲ
ا ـﻳ نﻮـﻣزآ ﻦ
ﻌﺗ ﻴﻴ ﺎﭘ ﻂﺧ ﻦ ﻳ ﻣ ﺶﺠﻨﺳ و ﻪ ﻴ
ﻮﺠﺸﻧاد تﺎﻋﻼﻃا ناﺰ ﻳ
زا نﺎ رد و نﺎﮔژاو ك
ﻧﻮﺘﻣ ﺐﻠﻄﻣ ﻲ
دﻮﺑ ﻛ ﻪ رد
مﺮﺗ لﻮﻃ ﻣ ﻪﺋارا
ﻲ ﺪﻧﺪﺷ .ا ﻳ ز نﻮﻣزآ ﻦ ﻳ
ﺮﻈﻧ ﺮ نادﺎﺘﺳا ﻠﮕﻧا نﺎـﺑز ﻴ
ـﺴ ﻲ ﺮـﺑ و ﻪﺘـﺳد سﺎـﺳا ﺪـﻨﺑ
ي
نﻮﻣزآ ﺎﻫ ي دﺎﻫﺮﻓ و ﻞﻓﺎﺗ ي
) 1366 ( ﺣاﺮﻃ ﻲ ﺪﺷ . 2 ( ﻪﺳ ،مود راﺰﺑا ﺷزﻮﻣآ ﻦﺘﻣ
ﻲ نﻮـﻣزآ و ﺎـﻫ ي
نآ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺪﻧدﻮﺑ
ﻛ رود لﻮﻃ رد ﻪ ة
ﺷزﻮﻣآ ﻲ هوﺮﮔ رد ﺎﻫ ي ﻘﺤﺗ ﻴ ﻖ ﺪﻧﺪﺷ اﺮﺟا .
اﺮـﺑ ي و بﺎـﺨﺘﻧا
ﻌﺗ ﻴﻴ ﻦ ا ﻳ نﻮﺘﻣ ﻦ
، ﺎﺑ اﺪﺘﺑا نادﺎﺘﺳا ﺑ هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﺑز هوﺮﮔ ﻴ
ﺪﺷ ترﻮﺸﻣ ﺪﻨﺟﺮ .
ـﺳ ﻪـﺑ ﻪـﻌﺟاﺮﻣ ﺎـﺑ ﺲﭙ
ﺴﺳﺆﻣ ود نﻮﺘﻣ ﺔ
ﻴﻛ ﻫﺎﮕﺸﻧاد دﺎﻬﺟ و ﺶ ﻲ
، ﻛ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪ نادﺎﺘﺳا ﻤﻠﻋ ﺢﻄﺳ زا ﻲ
ﺮﺗﻻﺎﺑ ي ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ
ﺎﺳ ﻳ ﻣ ﺮ ﻪﺴﺳﺆ ﺎﻫ ﺪﻣ ﺎﺑ ترﻮﺸﻣ ﺎﺑ ،ﺪﻧدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﻳ
هﺎﮕﺷزﻮﻣآ ناﺮ ﺎـﻫ
ي ﻓ ـــ زا و قﻮ ﻛ بﺎـﺘ ﺎـﻫ ي
ﺷزﻮﻣآ ﻲ نآ ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﻦﺘﻣ ﺪﻨﭼ ،ﺎﻫ .
ﺑزﺎﺑ زا ﺲﭘ ﻴﻨ
ﻲ ﻂﺳﻮﺗ نﻮﺘﻣ نادﺎﺘﺳا
ﺘﺷر ﺔ ﻠﮕﻧا نﺎﺑز ﻴ ﺴ ﻲ
ﻣز رد ناﺮﻈﻧ ﺐﺣﺎﺻ زا ﻦﺗ ود و ﻴﻨ
ﺔ ﻠﮕﻧا نﺎﺑز رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻴ
ﺴ ﻲ ﺑﺎـﺨﺘﻧا نﻮـﺘﻣ زا ﻦﺘـﻣ ود ﻲ
درﻮـﻣ
ﺗﺄ ﻴﻳ ﺎﻬﻧ ﺪ ﻲﻳ ﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺪﻨ اﺮﺑ و ي ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا اﺮﺟا ﺪﻧ
. ﻮـﺳ زا ي د ﻳ ﺮـﮕ ، ﻚـﻳ ﻧ ﻦﺘـﻣ ـﻴ ﺰ زا ﺎـﺳ ﻳ ﺖ
نﺎﺑز شزﻮﻣآ ﻠﮕﻧا
ﻴ ﺴ ﻲ آ ﻛ درﻮﻔﺴ )
www.efl.net
( ﺪـﺷ بﺎـﺨﺘﻧا .
هﺪـﺷ بﺎـﺨﺘﻧا نﻮـﺘﻣ دوﺪـﺣ زا
راﻮﺷد ي ﻜﻳ ﻧﺎﺴ ﻲ و هدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﺮﻫ رد
هوﺮﮔ ﻪﺳ ﻘﺤﺗ
ﻴ رﺪﺗ ﻖ ﻳ ﺪﻧﺪﺷ ﺲ .
،ﻦﻤﺿ رد ـﺑ
اﺮ ي ﺮـﻫ
ﻦﺘﻣ ﻧﻮﻣزآ ﻲ ﻨﻌﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﻲ نﺎﮔژاو رد و ك ﺐﻠﻄﻣ ) رد ﺣ ﻴ ﻪﻄ ﺎﻫ ي و ﺶﻧاد ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رادﺎﻨﻌﻣ ( ﻪﺘﺧﺎﺳ
ﺪﺷ . ﺪﺗ زا ﺲﭘ رﻳ
ﻧ لﻮﻃ رد ﻦﺘﻣ ﺮﻫ ﺲ ﻴ
ﻢ ،لﺎﺳ ﻧدﻮﻣزآ ﻲ ﺎﻫ ﻪﺑ ﺳ ــ ﺆ ا تﻻا ﻳ نﻮﻣزآ ﻦ ﺪﻧداد ﺦﺳﺎﭘ ﺎﻫ .
3 ( ﻣﻮﺳ ﻴ ﻘﺤﺗ راﺰﺑا ﻦ ﻴ
،ﻖ نﻮﻣزآ ﺲﭘ دﻮﺑ
ﻛ ﻪ ﻪﺑ ﺎـﻬﻧ ﺶﺠﻨـﺳ رﻮﻈﻨﻣ ﻲﻳ
ـﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﮔاﺮﻓ ـﻴ ﺮـﺑ و ناﺮ
رﺪﺗ نﻮﺘﻣ سﺎﺳا ﻳ
ﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ هرود لﻮﻃ رد هﺪﺷ ﺲ .ا
ﻳ نﻮﻣزآ ﻦ ﺨﺴﻧ
ﺔ زاﻮﻣ ي نﻮﻣزآ ﺎـﻫ ي اﺮـﺟا
رﺪﺗ لﻮﻃ رد هﺪﺷ ﻳ
و ﺲ ﻞﻣﺎﺷ 28 نﺎﮔژاو ﺶﺨﺑ رد لاﺆﺳ و
12 ﺳ ﺆ لا رد ﺶﺨﺑ رد ك
ﺐـﻠﻄﻣ و
ﺮﻤﻧ ﺎﺑ ة ﻛﻠ ﻲ 100 دﻮﺑ . ﺣاﺮﻃ رد ﻲ ﻢﻫ تﻻاﺆﺳ
، ﺆﺳ زا ﻘﺘﺴﻣ تﻻا ﻴ
ﻢ
، ﻛ نآ ﺦﺳﺎﭘ ﻪ ترﻮـﺻ ﻪـﺑ ﺎـﻫ
ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﻦﺘﻣ رد ﺺﺨﺸﻣ
، و ﻢﻫ ﺳ ﺆ ﻏ تﻻا ﻴ ﻘﺘﺴﻣﺮ ﻴ ﻢ
، ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ رد
ك ﻦﺘـﻣ مﻮﻬﻔﻣ هدﺎﻔﺘـﺳا ،
ﺪﺷ . رد ﻦﺘﻣ ﺮﻫ ﻦﻤﺿ رد ﻚﻳ
ﺴﻠﺟ ﺔ ﻤﺳر ﻲ ﻛ تﺪﻣ ﻪﺑ سﻼ ﻚﻳ
ﻧ و ﺖﻋﺎﺳ ﻴ
رﺪﺗ ﻢ ﻳ ﺪﺷ ﺲ . ﻞﺒﻗ
ﺎﻣزآ زﺎﻏآ زا ﻳ
ﻠﺻا ﺶ ﻲ ، ﻚﻳ ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺔ ﺗﺎﻣﺪﻘﻣ ﻲ فاﺪﻫا ﺎﺑ ﺎﻨﺷآ
ﻲﻳ ﻖﻘﺤﻣ ﺎـﺑ ـﺷ ﻴ ﻮ ة ـﺳﺮﺗ شزﻮـﻣآ ﻴ
ﻢ
ﺸﻘﻧ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﺎﻨﺷآ ، ﻲﻳ ﺷ ﺎﺑ ﻴ ﻮ ة اﺮﺟا ي ﺎﻣزآ ﻳ ﺳﺮﺗ و ﺶ ﻴ
ﺸﻘﻧ ﻢ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﺎﺳﺎﻨﺷ ، ﻲﻳ ﻧ درﻮﻣ نﺎﻣز ﻴ
زﺎ
اﺮﺑ ي رﺪﺗ ﻳ ﺷ ﺎﺑ ﺲ ﻴ ﻮ ة ﺎﻣزآ ﻳ ﻬﺗ ،ﺶ ﻴ ﺔ ﻞﻤﻌﻟا رﻮﺘﺳد ﺎﻫ
ي ﻧ درﻮﻣ ﻴ زﺎ ﻓر و ا ﻊ ﻳ تاداﺮ ﻟﺎـﻤﺘﺣا ﻲ اﺮـﺟا ،
ﺪﺷ .
ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ﺎﻫ ﺿﺮﻓ ﻴ ﺔ ﻠﺻا ﻲ ﻘﺤﺗ ﻴ اﺮﺑ ﻖ ي ﺎﻘﻣ ﻳ ﺴ ﺔ ﻛ ﻠ ﻲ رﺪﺗ شور ﻪﺳ ﺮﻫ ﻳ
ﺲ ) ﺸﻘﻧ ﺔ ﻣﻮـﻬﻔﻣ ﻲ رﺎـﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ و
داﺮﻔﻧا ي رﺪﺗ و ﻳ ﺘﻨﺳ ﺲ ﻲ ( ﺮﺑ ـﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رد و نﺎـﮔژاو ك
ﮔاﺮﻓ ﺐـﻠﻄﻣ ـﻴ
،ناﺮ شور زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ
ﻠﺤﺗ ﻴ راو ﻞ ﻳ ﺮﺗ ﺲﻧﺎ ﻴﻛ ﺒ ﻲ
Mixed ANOVA
ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻲ
و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺎﺘﻧ
ﻳ وﺪﺟ رد ﺞ رﺎﻤﺷ ل
ة 1
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
لوﺪﺟ 1 : ﺎﺘﻧ ﻳ ﻠﺤﺗ نﻮﻣزآ ﺞ ﻴ
راو ﻞ ﻳ ﺮﺗ ﺲﻧﺎ ﻴﻛ ﺒ ﻲ اﺮﺑ ي ﺎﻘﻣ ﻳ ﺴ ﺔ ﭘ تاﺮﻤﻧ ﻴ نﻮﻣزآ ﺲﭘ و نﻮﻣزآ ﺶ ﻳ
ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي
رد و نﺎﮔژاو ك
هوﺮﮔ رد ﺐﻠﻄﻣ ﺎﻫ
ي ﻘﺤﺗ ﻴ ﻖ ) رﺪﺗ ﻳ ﺳﺮﺗ دﺮﺒﻫار ﺎﺑ ﺲ ﻴ
ﺸﻘﻧ ﻢ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ رﺎﺸﻣ ﻛ ﺘ ﻲ داﺮﻔﻧا و ي
رﺪﺗ و ﻳ ﺘﻨﺳ ﺲ ﻲ ( رادﺎﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ
ي F يدازآ ﻪﺟرد تاروﺬﺠﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻣﻴ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻊﺒﻨﻣ
001 / 0
***
44/5 1 2933/3 ﻲﻫوﺮﮔ نورد يﺮﻴﮔدﺎﻳ
نﺎﮔژاو 0001
/ 0
*** 10/24 2 365/79 ﻲﻫوﺮﮔ ﻦﺑﻴ
30 65/9 ﺎﻄﺧ
0001 / 0
*** 312/3 1 69387/88 ﻲﻫوﺮﮔ نورد ﺐﻠﻄﻣكرد
002 / 0
** 7/4 2 2210/3 ﻲﻫوﺮﮔ ﻦﺑﻴ
30 222/2 ﺎﻄﺧ
** p<0.01, ***P<0.001
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺑ ﻞﻣﺎﻋ ندﻮﺑ رادﺎﻨﻌﻣ
ﻴ ﻫوﺮﮔ ﻦ ﻲ ﺢﻄﺳ رد 50
/ 0
<
ﻪﺑ ،ﺮﻔﺻ ضﺮﻓ در وα
رﻮـﻈﻨﻣ
ﺎﻘﻣ ﻳ ﺴ ﺔ هوﺮﮔ ﺎﻫ ي ﻘﺤﺗ ﻴ ﻘﻌﺗ نﻮﻣزآ ﻖ ﻴﺒ
ﻲ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . ﺎﺘﻧ ﻳ ا ﺞ ﻳ اﺮـﺑ نﻮـﻣزآ ﻦ ي
ﺎﻘﻣ ﻳ ـﺴ ﺔ هوﺮـﮔ ﺎـﻫ ي
ﻘﺤﺗ ﻴ رد ﻖ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رﺎﻤﺷ لوﺪﺟ رد نﺎﮔژاو ة
2 اﺮﺑ و ي ﺎﻘﻣ ﻳ هوﺮﮔ ﻪﺴ ﺎﻫ ي ﻘﺤﺗ ﻴ رد رد ﻖ ك ﺐﻠﻄﻣ
رﺎﻤﺷ لوﺪﺟ رد ة
3 ﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا ﺖ
.
لوﺪﺟ 2 : ﺎﺘﻧ ﻳ ﻘﻌﺗ نﻮﻣزآ ﺞ ﻴﺒ
ﻲ اﺮﺑ ي ﺎﻘﻣ ﻳ ﺴ ﺔ تاﺮﻤﻧ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي هوﺮﮔ رد نﺎﮔژاو ﺎﻫ
ي ﻘﺤﺗ ﻴ ﻖ
ﺎﻫ هوﺮﮔ ﺎﻘﻣ
ﻳ ﺎﺑ ﻪﺴ رادﺎﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ F
ي
ﺸﻘﻧ ﺔ
ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ داﺮﻔﻧا ي ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻪﺸﻘﻧ
ﻲ رﺎﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ 636
/ 0 1
رﺪﺗ ﻳ ﺘﻨﺳ ﺲ ﻲ 9
/ 22 001
/ 0
***
رﺎﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻪﺸﻘﻧ
ﻲ داﺮﻔﻧا ي 636
/ 0 1
رﺪﺗ ﻳ ﺘﻨﺳ ﺲ ﻲ 27
/ 22 002
/ 0
*
*
رﺪﺗ ﻳ ﺘﻨﺳ ﺲ ﻲ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻪﺸﻘﻧ
ﻲ داﺮﻔﻧا ي 9
/ 22 - 001 / 0
***
ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻪﺸﻘﻧ ﻲ رﺎﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ 27
/ 22 - 002
/ 0
**
** p<0.01, ***P<0.001
لوﺪﺟ 3 : ﺎﺘﻧ ﻳ ﻘﻌﺗ نﻮﻣزآ ﺞ ﻴﺒ
ﻲ اﺮﺑ ي ﺎﻘﻣ ﻳ ﺴ ﺔ رد تاﺮﻤﻧ ك هوﺮﮔ رد ﺐﻠﻄﻣ ﺎﻫ
ي ﻘﺤﺗ ﻴ ﻖ
هوﺮﮔ ﺎﻫ ﺎﻘﻣ
ﻳ ﺎﺑ ﻪﺴ رادﺎﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ F
ي
ﻪﺸﻘﻧ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ داﺮﻔﻧا
ي ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻪﺸﻘﻧ
ﻲ رﺎﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ 8
/ 9 208
/ 0
رﺪﺗ ﻳ ﺘﻨﺳ ﺲ ﻲ 23
/ 10 177
/ 0
رﺎﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻪﺸﻘﻧ
ﻲ داﺮﻔﻧا ي 82
/ 9 208
/ 0
رﺪﺗ ﻳ ﺘﻨﺳ ﺲ ﻲ 04
/ 20 002
/ 0
**
رﺪﺗ ﻳ ﺘﻨﺳ ﺲ ﻲ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻪﺸﻘﻧ
ﻲ داﺮﻔﻧا ي 23
/ 10 - 177
/ 0
ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻪﺸﻘﻧ ﻲ رﺎﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ 04
/ 20 - 002
/ 0
**
** p<0.01, ***P<0.001
ﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻳ
ﻘﻌﺗ نﻮﻣزآ ﺞ ﻴﺒ
ﻲ ﺿﺮﻓ ، ﻴ ﻪ ﺎﻫ ي ﻋﺮﻓ ﻲ ﭘ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،ﺶﻫوﮋ ﺎﺘﻧ
ﻳ ا ﺞ ﻳ نﻮـﻣزآ ﻦ ﺎـﻫ
هداد و ﺎﻫ ي ﺻﻮﺗ ﻴﻔ ﻲ ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ، ﻲ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
ﺿﺮﻓ ﻴ ﻪ ﺎﻫ ي ﻘﺤﺗ مود و لوا ﻴ
دﻮﺑ ترﺎـﺒﻋ ﻖ ﺪـﻧ
زا
» ﺳﺮﺗ دﺮﺒﻫار زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻴ
ﺸﻘﻧ ﻢ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﻪـﺑ رﺎـﺸﻣ ترﻮـﺻ ﻛﺘ
ﻲ ﺎﻘﻣ رد ﻳ ـﺷ ﺎـﺑ ﻪـﺴ ﻴ
ﻮ ة ﺘﻨـﺳ ﻲ رد
رﺪﺗ ﻳ ﻠﮕﻧا نﺎﺑز ﺲ ﻴ
ﺴ ﻲ اﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻳ
ﺶ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي نﺎﮔژاو و رد ك ﺐـﻠﻄﻣ ﺮﻓ ﮔا ﻴ ـﻣ نﺎﮔﺪـﻧﺮ ﻲ
دﻮـﺷ
« .
ﻣﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ تاﺮﻤﻧ راﺪﻧﺎﺘﺳا فاﺮﺤﻧا و ﻦ ﻳ
ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رد و نﺎﮔژاو ك
ﺮـﺷ ﺐﻠﻄﻣ ﻛ
ﺖ ﻛ ﻘﺤﺗ رد نﺎﮔﺪـﻨﻨ ـﻴ
ﻖ
ﭘ رد ﻴ ﺳﺮﺗ هوﺮﮔ ود رد نﻮﻣزآ ﺲﭘ و نﻮﻣزآ ﺶ ﻴ
ﺸﻘﻧ ﻢ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ رﺎـﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ ﺘﻨـﺳ شزﻮـﻣآ و ﻲ
رد
رﺎﻤﺷ لوﺪﺟ ة
4 رﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ و ة
1 ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا .
لوﺪﺟ 4 : ﻣﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ دراﺪﻧﺎﺘﺳا فاﺮﺤﻧا و ﻦ ﭘ تاﺮﻤﻧ
ﻴ ﺶ ﺲﭘ و نﻮﻣزآ نﻮﻣزآ
ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رد و نﺎﮔژاو ك
ﺐﻠﻄﻣ
هوﺮﮔ رد ﺎﻫ ي ﺳﺮﺗ ﻴ رﺎﺸﻣ ﻢ ﻛ ﺘ ﻲ ﺘﻨﺳ و ﻲ
ﺿﺮﻓ ﻴ ﻪ هوﺮﮔ
نﻮﻣزآ
داﺪﻌﺗ ﻣﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ ﻦ ﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﻴ رﺎ
لوا :
ﺎﻘﻣ ﻳ ﺴ ﺔ
تاﺮﻤﻧ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي نﺎﮔژاو ﺸﻘﻧ
ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ رﺎﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ
رﺪﺗ ﻳ ﺘﻨﺳ ﺲ ﻲ ﭘﻴ
نﻮﻣزآ ﺶ
نﻮﻣزآ ﺲﭘ
ﭘﻴ نﻮﻣزآ ﺶ
نﻮﻣزآ ﺲﭘ 11
11
11
11 70
87
51
61 24
/ 16
68 / 10
98 / 17
66 / 19
مود :
ﺎﻘﻣ ﻳ ﺴ ﺔ
رد تاﺮﻤﻧ ك ﺐﻠﻄﻣ ﺸﻘﻧ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ رﺎﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ
رﺪﺗ ﻳ ﺘﻨﺳ ﺲ ﻲ ﭘﻴ
نﻮﻣزآ ﺶ
نﻮﻣزآ ﺲﭘ
ﭘﻴ نﻮﻣزآ ﺶ
نﻮﻣزآ ﺲﭘ 11
11
11
11 45 / 20
09 / 93
36 / 11
09 / 62 96
/ 26
33 / 8
05 / 13
56 / 17
ﺎﺘﻧ ﻳ اﻮﻧآ نﻮﻣزآ ﺞ ي
ﺮﺗ ﻴﻛ ﺒ ﻲ اﺮﺑ ي ﺳرﺮﺑ ﻲ ﺿﺮﻓ ﻴ ﺔ ﻘﺤﺗ مود و لوا ﻴ
رﺎﻤﺷ لوﺪﺟ رد ﻖ ة
2 ﻪﺋارا
ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﻫوﺮﮔ نورد ﻞﻣﺎﻋ ندﻮﺑ رادﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻲ
، رادﺎـﻨﻌﻣ توﺎـﻔﺗ ي
ـﺑ ﻴ ـﭘ تاﺮـﻤﻧ ﻦ ﻴ
ﺶ
هوﺮﮔ نﻮﻣزآ ﺲﭘ و نﻮﻣزآ ﺎﻫ
ي ﻘﺤﺗ ﻴ و ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﻖ اﺮﺑﺎﻨﺑ
ﻳ ﻦ ـﻣ در ﺮﻔﺻ ضﺮﻓ ﻲ
دﻮـﺷ ) 05 / 0
<
.(α ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﺘﻧ
ﻳ ﺻﻮﺗ ﺞ ﻴﻔ ﻲ ﻣ ﺺﺨﺸﻣ هﺪﺷ ﻪﺋارا ﻲ
ﻧدﻮـﻣزآ تاﺮـﻤﻧ دﻮﺷ ﻲ
نﻮـﻣزآ ﺲـﭘ رد ﺎـﻫ
اﺰﻓا ﻳ ﺎﻨﻌﻣ ﺶ راد ي رﺎﻣآ ﺮﻈﻧ زا ي
ﻪﺑ ﭘ ﺖﺒﺴﻧ ﻴ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد نﻮﻣزآ ﺶ )
رﺎﻤـﺷ لوﺪـﺟ ة
5 رادﻮـﻤﻧ و
رﺎﻤﺷ ة 1 .(
ﻮﺳ زا ي د ﻳ ﺎﺘﻧ ،ﺮﮕ ﻳ رﺎﻤﺷ لوﺪﺟ رد هﺪﺷ ﻪﺋارا ﺞ ة
2 ﻣ نﺎﺸﻧ ﻲ ﺪﻫد ﻛ رادﺎﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﻪ ي
ﺑ ﺢﻄﺳ رد ﻴ
ﻫوﺮﮔ ﻦ ﻲ ﻧ ﻴ دراد دﻮﺟو ﺰ )
05 / 0
<
.(α ﺎﺘﻧ ﻳ ﻘﻌﺗ نﻮـﻣزآ ﺞ ﻴ
ـﺒ ﻲ لواﺪـﺟ رد هﺪـﺷ ﻪـﺋارا
هرﺎﻤﺷ ﺎﻫ ي 3 و 4 ﻣ نﺎﺸﻧ ﻲ ﺪﻫد ﻛ ﺑ ﻪ ﻴ رادﺎﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ هوﺮﮔ ود ﻦ ي
هوﺮـﮔ و ﺖـﺳا ﻪﺘـﺷاد دﻮﺟو
ﺳﺮﺗ ﻴ ﺸﻘﻧ ﻢ ﺔ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ رﺎﺸﻣ ﻛﺘ ﻲ نﻮﻣزآ ود ﺮﻫ رد ﻳ
ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي رد و نﺎﮔژاو ك
ﻠﻤﻋ ﺐﻠﻄﻣ ﻜ
ﺮﺘﻬﺑ دﺮ ي
ﻪﺑ رﺪﺗ ﺎﺑ هوﺮﮔ ﺖﺒﺴﻧ ﻳ
ﺘﻨﺳ ﺲ ﻲ ﻪﺘﺷاد ﺪﻧا .
