منطقه‏گرایی در سیاست خارجی ایران

(1)

ﻲﺳﺎﻴﺳ مﻮﻠﻋ و قﻮﻘﺣ هﺪﻜﺸﻧاد ،ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻦﻴﺑ ﻲﻟﺎﻋ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺰﻛﺮﻣ ،يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳاروا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ )

يا ﻪﻘﻄﻨﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺶﻳﺎﻤﻫ هﮋﻳو (

هرﺎﻤﺷ ،مود لﺎﺳ ، 5

نﺎﺘﺴﻣز ، 388 1 تﺎﺤﻔﺻ ، 40 - 23

ﻪﻘﻄﻨﻣ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ

ﺮﮔزﺮﺑ نﺎﻬﻴﻛ *

رﺎﻳدﺎﺘﺳا و ﻲﻤﻠﻋ تﺎﻴﻫ ﻮﻀﻋ ﻲﺳﺎﻴﺳ مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ

دازآ هﺎﮕﺸﻧاد تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ و مﻮﻠﻋ ﺪﺣاو ﻲﻣﻼﺳا

) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :

15 ﻦﻤﻬﺑ 1388 - ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ :

17 ﻦﻤﻬﺑ 1388 (

هﺪﻴﻜﭼ ﻦﻳا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺖﻴﻤﻫا ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ

» ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﻳاﺮﮔ « ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد

ﻲﻣ ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ رد

دزادﺮـﭘ . زا ﻲﻀـﻌﺑ

هﺎﮔﺪﻳد

ﻲﮔﮋﻳو دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ

ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ار ناﺮﻳا رد ﺖﺳﺎﻴﺳ و ترﺪﻗ ﺖﺧﺎﺳ يﺎﻫ ﻪـﻧﻮﮔﺮﻫ ﻪـﻛ ﺪـﻨﻧاد ﻲـﻣ يا

ﺋا ﺘ ﻲﺳﺎﻴﺳ يرﺎﻜﻤﻫ و فﻼ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺢﻄﺳ رد ار ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ و يدﺎﺼﺘﻗا ،ﻲﺘﻴﻨﻣا –

ﻲﻣ راﻮﺷد يا دزﺎﺳ

.

،ﻪﻤﻫ ﻦﻳا ﺎﺑ

ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻦﺨﺳ

ﻲﺳﺎﻴﺳ تﻻﻮﺤﺗ و ،

ﻠﭘﻮﺋژ و ﻲـﺘﻴﻨﻣا ﻴ

رد ﻚـﻴﺘ

ثداﻮﺣ زا ﺪﻌﺑ ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺢﻄﺳ 11

ﻪـﻘﻄﻨﻣ هﺎﮕﻳﺎﺟ ،ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ ناﺮـﻳا ﻲﺟرﺎـﺧ ﺖـﺳﺎﻴﺳ رد ار ﻲـﻳاﺮﮔ

هدﺮﻛ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺖﺳا

. ﻞﺻا رد

ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ رد ناﺮﻳا ﺶﻘﻧ و ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا شزرا

ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ يا ﻪﻔﻟﻮﻣ ﻪﺑ ﻲﻳﺎﻫ

ﺮﻴﻈﻧ

ﻠﭘﻮﺋژ ﺖﻳﻮﻫ ،يﻮﻗ ﻲﻠﻣ ﺖﻟود ﻴ

ا و ﻚﻴﺘ ﻲﻌﻴﺷ يﺎﻳﻮﭘ يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳ ﻂﺒﺗﺮﻣ

ﺖﺳا . ﻦﻳا زا هﺎﮔﺪﻳد هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ،

مﻮﻬﻔﻣ ود ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻪﺑ

» ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﺘﻨﺳ ﻲﻳاﺮﮔ «

و

» ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺪﻳﺪﺟ ﻲﻳاﺮﮔ «

ناﺮـﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫدﺮﻜﻳور رد

ﻲﻣ

ﺪـﻧراد ناﺮـﻳا ﻲـﻠﻣ ﺖﻴﻨﻣا و ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻦﻴﻣﺄﺗ رد ﻲﻌﺳ ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ هﺎﮕﻧ ﺎﺑ ﻚﻳ ﺮﻫ ﻪﻛ دزادﺮﭘ .

ﻪـﺠﻴﺘﻧ هﺪﻨﺴـﻳﻮﻧ

ﻲﻣ

ﺳا يرﻮﻬﻤﺟ ﻪﻛ دﺮﻴﮔ

ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗزﺎﺑ ﺎﺑ ﺪﻳﺎﺑ ناﺮﻳا ﻲﻣﻼ

ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﺢﻄﺳ رد دﻮﺧ ﻲﻠﻣ ترﺪﻗ يﺎﻫ ﻪـﺑ ،يا

ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا تﻼﻀﻌﻣ ﻞﺣ -

ترﺪﻗ ﺎﺑ ﻲﺘﻴﻨﻣا

ﻪـﻘﻄﻨﻣاﺮﻓ يﺎـﻫ

ﺎـﻜﻳﺮﻣآ ﻪـﻠﻤﺟ زا يا دزادﺮـﭙﺑ

نآ زا و

ﺖﺻﺮﻓ ﺖﻴﺒﺜﺗ ﺪﻧور ﻖﻳﺮﻃ دزاﺪﻧﺎﻴﺑ نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺑ ار راﺪﻳﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ و يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ

.

هژاو ﺪﻴﻠﻛ ﺎﻫ

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻳاﺮﮔ ﻲ ، ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ،

ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ، ﻲﻠﻣ ترﺪﻗ

*Email: kbarzegar@hotmail.com

(2)

ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ هﺎﮕﻳﺎﺟ هﺎﮔﺪﻳد ؟ﺖﺴﻴﭼ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ

ًﺎﺳﺎﺳا ناﺮﻳا رد ﺐﻟﺎﻏ يﺎﻫ

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻪﺑ ﻲﻳاﺮﮔ

ﺮﺑ صﻮﺼﺧ ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ

ﻪﺑ ار ﻲﺑﺮﻋ و ترﺪﻗ توﺎﻔﺘﻣ ﺖﺧﺎﺳ دﻮﺟو ﻞﻴﻟد

ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ يرﺎﺘﺧﺎﺳ يﺎﻫ توﺎﻔﺗ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺟا –

ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ و ناﺮﻳا ﻦﻴﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘ

ﺪﻨﻨﻴﺑ ﻲﻣ هﺪﻳﺎﻓ نوﺪﺑ و ﻞﻜﺸﻣ يﺮﻣا .

ﺚﺤﺑ ﻦﻴﻨﭼ ﻖﻄﻨﻣ ﻪﻜﻨﻳا ﻦﻤﺿ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻲﻣ ار ﻲﻳﺎﻫ

دﺮﻳﺬﭘ

ﻦﻴﻨﭼ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ ﻊﺒﺗ ﻪﺑ و هدﺮﻛ ﻞﻌﻔﻨﻣ ار ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ،يﺮﻜﻔﺗ

،نآ هﺎﮕﻳﺎﺟ

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﻣ ﻒﻴﻌﻀﺗ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ رد ار نآ ﻲﻧﺎﻬﺟ و يا ﺪﻨﻛ

. ﺴﻳﻮﻧﺮﻈﻧ زا ﻪﻘﻄﻨﻣ هﺪﻨ

ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ، زا ﺪﻌﺑ

ثداﻮﺣ 11 لﺎﺳ ناﺮﺤﺑ زا ﺪﻌﺑ تﻻﻮﺤﺗ و ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ 2003

قاﺮﻋ ، ﺪﻳﺪﺟ ﻢﻈﻧ ﻪﺑ لﺎﻘﺘﻧا لﺎﺣ رد

ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻢﻬﻣ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻲﻣﺎﻤﺗ نآرد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺘﻴﻨﻣا – ﺖﻴﺒﺜﺗ ياﺮﺑ ﺖﺑﺎﻗر لﺎﺣ رد يا

» ﺶﻘﻧ

ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ «

ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد دﻮﺧ .

رﻮﻬﻇﻮﻧ ترﺪﻗ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ناﺮﻳا ﻪﻘﻄﻨﻣ

ﻲﻧﺎﻬﺟ و يا

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺢﻄﺳ رد تﻻدﺎﺒﺗ شﺮﺘﺴﮔ و يرﺎﻜﻤﻫ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ دﻮﺧ ﺶﻘﻧ ﺖﻴﺒﺜﺗ ياﺮﺑ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ ،يا

ﺖﻠﻣ فﻼﺘﺋا دﺎﺠﻳا و ﺎﻫ ﺖﻟود ﺢﻄﺳ رد ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ

دراد ﺎﻫ . ناﺮﻳا لﺎﻌﻓ رﻮﻀﺣ ،ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ رد ﺶﻘﻧ ﺖﻴﺒﺜﺗ ﻦﻤﺿ ،يا

ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ ناﺮﻳا يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﺘﻴﻨﻣا –

ﻄﻨﻣ رد ﻪﻘ ﺖﻴﻤﻫا ،

ﺪﻫد ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺰﻴﻧ ﻞﻠﻤﻟا ﻦﻴﺑ مﺎﻈﻧ ﻪﻨﺤﺻ رد ار ناﺮﻳا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا .

ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺖﻴﻤﻫا ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻦﻤﺿ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ،ﺮﻣا ﻦﻳا ﻖﻘﺤﺗ ياﺮﺑ

دﺎﺠﻳا مﻮﻬﻔﻣ ،ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ

» لدﺎﻌﺗ « ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫدﺮﻜﻳور رد ﻲﺨﻳرﺎﺗ ، ﻚﻴﺘﻴﻠﭘﻮﺋژ –

ﻲﺳﺎﻴﺳ و ﻲﻧﺪﻤﺗ – ﺘﻴﻨﻣا –

يﺮﻴﮔ ﺖﻬﺟ رد ﻲ رد لدﺎﻌﺗ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ

ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺮﻳز و ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺎﺑ ﻂﺑاور يراﺮﻗﺮﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

يا ﻲﻣ حﺮﻄﻣ ار و ﺪﻨﻛ

رد ناﺮﻳا ﻲﻠﻣ ﺖﻴﻨﻣا و ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻦﻴﻣﺄﺗ ﻪﻄﻘﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ و ﻪﺟﻮﺗ

نﺎﻣﺰﻤﻫ ندﺮﻛ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ

ﻦﻳا

ﺎﻫدﺮﻜﻳور ﻚﻴﺘﻠﭘﻮﺋژ ﻖﻃﺎﻨﻣ و

ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﺟرﺎﺧ

ﺖﺳا ناﺮﻳا ﻲ .

هﺮﻬﺑ ﻦﻤﺿ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ يﺮﻴﮔ

زا

ﻪﻳﺮﻈﻧ دﻮﺟﻮﻣ يدﺎﻘﺘﻧا يﺎﻫ ﻲﻣ ﻲﻌﺳ

ﺪﻨﻛ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗزﺎﺑ ﺎﺑ ﺎﺗ ﺖﺳﺎﻴﺳرد ﻲﻠﻣ ترﺪﻗ ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ و ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻖﻄﻨﻣ ،ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ نﻮﻣزآ ﻪﺑ ار ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ

دراﺬﮕﺑ . ﺰﺋﺎﺣ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ يراﺬﮕﺘﺳﺎﻴﺳ هزﻮﺣرد ﻲﺜﺤﺑ ﻦﻴﻨﭼ ﻪﺋارا ﺖﺳا يدﺎﻳز ﺖﻴﻤﻫا

. رد

ﻪﻫد ﻲﻃ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ مﺪﻋ ﻪﺘﺷﺬﮔ يﺎﻫ رد ندﻮﺑ ﻞﻌﻔﻨﻣ و ﻲﻳاﺮﮔ

رد ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ هزﻮﺣ

نﺎﻳز ،ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺢﻄﺳ ﻪﻠﻤﺟ زا ناﺮﻳا ﻲﻠﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ و ﺖﻴﻨﻣاﺮﺑ يﺮﻳﺬﭘﺎﻧ ناﺮﺒﺟ يﺎﻫ

نﺎﺒﻟﺎﻃ نﺪﻣآرﺎﻛ يور

رد ﻲﻠﺧاد ﮓﻨﺟ و ﺖﺻﺮﻓ نداد ﺖﺳد زا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا

ﻲﺳﺎﻴﺳ و يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ ﺖﻴﻨﻣا –

(3)

25 ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ ﻪﻘﻄﻨﻣ

ﺶﻟﺎﭼ رﻮﻬﻇ و ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ترﺪﻗ ﻪﻴﺣﺎﻧ زا ﻲﺘﻴﻨﻣا ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ

ﻪﺘﺷاد ﻲﭘ رد ار ﻲﺟرﺎﺧ گرﺰﺑ يﺎﻫ

ﺖﺳا . رد ﻪﻘﻄﻨﻣﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻞﺑﺎﻘﻣ فﻼﺘﺋا و ﺎﻫدﺎﺤﺗا ﺐﻟﺎﻗ رد تﻼﻣﺎﻌﺗ شﺮﺘﺴﮔ و ﻲﻳاﺮﮔ

يﺎﻫ

ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺖﻠﻣ ﺎﺑ يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ، ﻲﺘﻴﻨﻣا – ﺖﻟود و ﺎﻫ

ز ﻪﻜﻨﻳا ﻦﻤﺿ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ يﺎﻫ ﻪﻨﻴﻣ

ﺖﺻﺮﻓ ﻲﺳﺎﻴﺳ و يدﺎﺼﺘﻗا ذﻮﻔﻧ و ﺶﻘﻧ يﺎﻔﻳا ياﺮﺑ يزﺎﺳ رد ار ناﺮﻳا ﻲﺘﻴﻨﻣا –

ﻢﻫاﺮﻓ ﻪﻘﻄﻨﻣ

ﻲﻣ و هدﺮﻛ يﺮﻴﮕﺸﻴﭘ هﺪﻨﻳآرد ﻲﺘﻴﻨﻣا ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا تاﺮﻄﺧ زا ،ﺪﻨﻛ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد

ار ناﺮﻳا يﺮﮕﻳزﺎﺑ ترﺪﻗ

ترﺪﻗ ﺎﺑ ﻂﺑاور ﺢﻄﺳ رد ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﻜﻳﺮﻣآ صﻮﺼﺧ ﻪﺑ گرﺰﺑ يﺎﻫ

ﺪﻫد .

ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﭼ ﺎﺗ –

ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺮﻈﻧ و ﻲﺨﻳر ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ

ﻒﻟا - ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﭼ ﻲﺨﻳرﺎﺗ –

ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻠﭘﻮﺋژ ،ﻲﻧﺪﻤﺗ –

ﻴ ﻲﺳﺎﻴﺳ و ﻚﻴﺘ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﻴﻨﻣا مﺎﻈﻧرد ناﺮﻳا ﻲﺘﻴﻨﻣا –

يا

و ﻦﻴﺑ ﻪﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻪﻧﻮﮔ

رد ار ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫدﺮﻜﻳور ذﺎﺨﺗا ﻪﻛ ﺖﺳا يا ﺖﺳﺎﻴﺳ ندﺮﻛ ﻲﺗﺎﻴﻠﻤﻋ

ﻧ بﺎﻨﺘﺟا ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﻲﻣ ﺮﻳﺬﭘﺎ

دزﺎﺳ . ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻲﻠﺻا دﺮﻜﻳور ﻪﺳ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻳاﺮﮔ

زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ :

ﻠﭘﻮﺋژ و ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ دﺮﻜﻳور ﻴ

ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ دﺮﻜﻳور ؛ﻚﻴﺘ ﻲﺨﻳرﺎﺗ–

؛ و ﻚﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا دﺮﻜﻳور

ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻲﺘﻴﻨﻣا –

. ﻪﻫد لﻮﻃ رد يﺎﻫ

لدﺎﻌﺗ دﺎﺠﻳا رد ار ﻲﺸﻟﺎﭼ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ،ﻪﺘﺷﺬﮔ

ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد دﺮﻜﻳور ﻪﺳ ﻦﻳا ﻦﻴﺑ ﻲﻣ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﻛ

ﺶﻟﺎﭼ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نآ زا ناﻮﺗ ﺰﻛﺮﻤﺗ يﺮﻈﻧ يﺎﻫ

ﺑ ﺮ ﺮﻳز ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ رد يا

ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ و سرﺎﻓ ﺞﻴﻠﺧ ،زﺎﻘﻔﻗ و يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ،ﻲﺑﺮﻋ

دﺮﺑ مﺎﻧ ﻲﺑﻮﻨﺟ يﺎﻴﺳآ .

ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻲﻣ يدﺎﻀﺗ ﻦﻴﻨﭼ ﺪﻧاﻮﺗ

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﻴﺑ ﺶﻟﺎﭼ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نﺎﻬﺟ و ﻲﻳاﺮﮔ

ﺖﻬﺟ رد ﻲﻳاﺮﮔ

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻂﺑاور ﻲﻫد يا

ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ و دﻮﺷ ﺮﻴﺒﻌﺗ

. ناﺮﻈﻨﺒﺣﺎﺻ زا ﻲﻀﻌﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ

ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻠﭘﻮﺋژ ﺮﺼﻨﻋ ود ﻦﻴﺑ لدﺎﻌﺗ دﺎﺠﻳا ار ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻠﺻا ﺶﻟﺎﭼ

ﻴ و ﻚﻴﺘ

ﻲﻣ يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا ﺪﻨﻧاد

(Ramezani, 2004, p.550)

نﺎﻣز رد و ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ناﺮﻳا ﺦﻳرﺎﺗ لﻮﻃ رد ﻪﻛ

دﻮﺧ جوا ﻪﺑ ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا ﻴﺳر

ﺖﺳا هﺪ . ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رﻮﻬﻇ و يورﻮﺷ ﻲﺷﺎﭘوﺮﻓ ﺎﺑ

ﻪﻫد ﻞﻳاوا رد زﺎﻘﻔﻗ و يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد 1990

، ﻲﻀﻌﺑ ﺮﮕﻳد تروﺮﺿ زا ﺖﺒﺤﺻ ناﺮﻈﻨﺒﺣﺎﺻ زا

ﻲﺨﻳرﺎﺗ دﺮﻜﻳور ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ -

رد ﻲﻧﺪﻤﺗ ﺖﻬﺟ

دﺮﻛ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺮﻴﮔ ﺪﻧ

)

،ناﻮﻠﻬﭘ 1373 ،

ﺺﺻ 32 و 29

.(

ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ ﻪﻘﻄﻨﻣ

ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ ﻒﻄﻋ طﺎﻘﻧ .

(4)

1 . نارود رد ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻢﻳژر

ي ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻪﺑ ﻲﻧاﺪﻨﭼ دﺎﻘﺘﻋا ناﺮﻳا ﺮﺑ

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﻳاﺮﮔ دﻮﺟو ﺖﺷاﺪﻧ

،

ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺶﻘﻧ اﺬﻟ -

ﻲﺘﻴﻨﻣا يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﺘﺣ و ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ناﺮﻳا

ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﻪﺑ ، صﻮﺼﺧ ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ

ﻲﺑﺮﻋ

ﻪﻴﺷﺎﺣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ يا

ﺪﺷ . ﺮﺑ ﺎﺴﻣ ﻪﺑ ناﺮﻳا دورو ،سﺎﺳا ﻦﻳا ﻞﺋ

و ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻚﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا

ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ دراو ار ناﺮﻳا ،ﻲﻣﻼﺳا و ﻲﺑﺮﻋ ﻞﺋﺎﺴﻣ ًﻻﻮﺻا و ﻞﻴﻳاﺮﺳا و باﺮﻋا ﺢﻠﺻ ﺖﻳرﻮﺤﻣ ﺎﺑ

ﻲﻣ ﻲﺗﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﺶﻨﺗ ﺎﻬﻨﺗ و ﺖﺷاﺪﻧ ناﺮﻳا ﻪﺑ ﻲﻄﺑر ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا و ﻲﻠﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ظﺎﺤﻟ زا ﻪﻛ دﺮﻛ

يﺎﻫ

ﻲﻣ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ دراو يروﺮﺿ ﺮﻴﻏ دﺮﻛ

. ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا ﻮﺷ نﺎﻣز نآ رد

ترﺪﻗ يور

دﻮﺑ نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا و زﺎﻘﻔﻗ ،يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ﺮﺑ ﻂﻠﺴﻣ .

ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ دﺮﻜﻳور ندﺮﻛ ﻲﺗﺎﻴﻠﻤﻋ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ناﺮﻳا

ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺗ –

ﻲﺨﻳرﺎ رد هزﻮﺣ رد دﻮﺧ ﻲﻧﺪﻤﺗ يﺎﻫ ﺖﺷاﺪﻧ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ

. ﺖﻳﺎﻬﻧ رد هﺎﺷ ﻢﻳژر

رد يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا و ﺐﻫﺬﻣ ﺶﻘﻧ ندﺮﻛ ﻲﺗﺎﻴﻠﻤﻋ ﻪﺑ يدﺎﻘﺘﻋا ﺖﻬﺟ

يﺮﻴﮔ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ناﺮﻳا

ﺖﺷاﺪﻧ

(Fuller, 1991, pp. 50, 62)

. ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻠﺻا ﺰﻛﺮﻤﺗ نﺎﻣز نآ رد ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ

دﻮﺑ ﻚﻴﺘﻴﻠﭘﻮﺋژ و ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ دﺮﻜﻳور ﺮﺑ .

ﻲﺳﺎﻴﺳ لﺎﻌﻓ رﻮﻀﺣ ﺰﻛﺮﻣ ﺰﻴﻧ سرﺎﻓ ﺞﻴﻠﺧ ﻪﻘﻄﻨﻣ –

ﻲﻣ بﺎﺴﺣ ﻪﺑ ناﺮﻳا يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﺘﻴﻨﻣا ﺪﻣآ

.

2 . ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا ﻲﻋﻮﻧ ﻪﺑ

ﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ رد ﻲﻔﻄﻋ ﻪﻄﻘﻧ ﺮ

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺎﺑ ﻲﻳاﺮﮔ

ﻚﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا دﺮﻜﻳور ﻲﻣ بﺎﺴﺣ ﻪﺑ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد

ﺪﻳآ . ﻲﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا ﺖﻴﻫﺎﻣ

ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ ﻊﺒﺗ ﻪﺑ و ﻲﻌﻴﺷ يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻪﻛ دﻮﺑ يا نآ

لﺎﺼﺗا ناﺮﻳا و بﺮﻋ نﺎﻬﺟ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﺑ

ﺘﺟا ار مﻼﺳا ﻲﻣ ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ بﺎﻨ

دﺮﻛ . ﻪﺘﺷﺬﮔ فﻼﺧﺮﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ،

ﻲﻋﻮﻧ يا رد تﻮﻗ

ﺪﻣآ بﺎﺴﺣ ﻪﺑ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ .

ﻲﻠﺻا ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ

ﻞﻴﻳاﺮﺳا و باﺮﻋا ﺢﻠﺻ ﻪﻠﻤﺟ زا

ﻊﺒﺗ ﻪﺑ و رﺎﺒﻜﺘﺳا ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ و نآ

ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ﺖﻣﻮﻜﺣ

ترﺪﻗ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﻲﺑﺮﻋ يﺎﻫ ود ،گرﺰﺑ يﺎﻫ

ﻪﻛ ﺪﻧدﻮﺑ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ار ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ

ﻲﻣ ﻞﺻو ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﺑ دﺮﻛ

ﺪﻧ . ﻦﻳا رد

ﻣز ﻪﻴﺷﺎﺣ ﺖﻟﺎﺣ زا ناﺮﻳا ﺶﻘﻧ نﺎ يا

ﻪﺑ و جرﺎﺧ لﺎﻌﻓ ناﻮﻨﻋ

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻦﻳﺮﺗ ﺪﻳﺪﺟ ﻞﻜﺷ ﺎﺑ يا

حﺮﻄﻣ ﺪﺷ . ﻪﺘﺒﻟا ﺎﺑ نﺎﻣﺰﻤﻫ ﻪﻌﺳﻮﺗ دﺮﻜﻳور ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ قاﺮﻋ و ناﺮﻳا ﮓﻨﺟ نﺎﻳﺎﭘ

و يا رد يدﺎﺼﺘﻗا

ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﻪﺘﻓر ﻪﺘﻓر

.

3 . يورﻮﺷ ﻲﺷﺎﭘوﺮﻓ ﻒﻄﻋ ﻪﻄﻘﻧ

يﺮﮕﻳد ﺰﻛﺮﻤﺗ ظﺎﺤﻟ زا

ﻲﻧﺪـﻤﺗ دﺮـﻜﻳور ﺮﺑ و ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ –

رد ﻲﺨﻳرﺎﺗ

ﻲﻣ بﺎﺴﺣ ﻪﺑ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺪﻳآ

. رد ﻪـﺘﻓﺎﻳ لﻼﻘﺘـﺳا هزﺎـﺗ يﺎﻫرﻮﺸـﻛ رﻮﻬﻇ

ﻲﻧﺪﻤﺗ ظﺎﺤﻟ زا ﻪﻛ زﺎﻘﻔﻗ و يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ﻪـﺑ ﻲﻋﻮـﻧ ﻪـﺑ ﻲﻣﻼـﺳا ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﻲﺨﻳرﺎﺗ –

و ناﺮﻳا ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﻲﻣ ﻞﺻو ﺷ

ﺪ ﺪﻧ ﻪﺑ هﺎﮕﻧ ناﺮﻳا ﺎﺗ دﺮﻛ ﻢﻫاﺮﻓ ﻲﻄﻳاﺮﺷ ، ﻖﻃﺎﻨﻣ

ﻤﺷ ار ﻲﻗﺮـﺷ و ﻲﻟﺎ

رد رﺎــﺑ ﻦﻴــﻟوا ياﺮــﺑ ﺖــﻳﻮﻟوا

ﺪــﻫد راﺮــﻗ دﻮــﺧ ﻲﺟرﺎــﺧ ﺖــﺳﺎﻴﺳ .

ﻪــﻫد ﺮــﺳﺎﺗﺮﺳ رد 1990

(5)

27 ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ ﻪﻘﻄﻨﻣ

ناﺮﻈﻨﺒﺣﺎﺻ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ

هار ﻲﺳرﺮﺑ و ﺚﺤﺑ لﻮﻐﺸﻣ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ناﺮـﻳا ﻲﻜﻳدﺰﻧ يﺎﻫ

ﺪﻧدﻮﺑ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻦﻳا رد ناﺮﻳا لﺎﻌﻓ رﻮﻀﺣ تروﺮﺿ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ و ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﻳا يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺎﺑ .

ﺰﻛﺮﻤﺗ

ﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ

نارود ﻦﻳا رد ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻦﻳا ﺮﺑ ناﺮ ﺖﺑﺎﻗر زا يﺪﻳﺪﺟ رود

يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ ﻲﺳﺎﻴﺳ ،

و ناﺮﻳا ﻦﻴﺑ ار ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ و ﻲﺘﻴﻨﻣا – ﺮﮕﻳد

ناﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻢﻬﻣ ﻪـﻘﻄﻨﻣ رد ﻪـﻴﻛﺮﺗ و ﻪﻴـﺳور نﻮـﭽﻤﻫ يا

ﻃﺎﻨﻣ

ﻢﻫاﺮﻓ زﺎﻘﻔﻗ و يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ﻖ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ار ناﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻦﻳا ﺶﻘﻧ هزاﺪﻧا نﺎﻤﻫ ﻪﺑ و

زﺎﺑ ناﺮﻳا ﻲﻠﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ و دﺮﻛ ﻒﻳﺮﻌﺗ

(Barzegar, 2003)

.

4 . ثداﻮﺣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻲﻳاﺮﮔ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد 11

لﺎﺳ رد قاﺮﻋ ناﺮﺤﺑ و ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ 2003

ﻪﻛ دﻮﺷ ﻲﻣ

ﻲﺳﺎﻴﺳ دﺮﻜﻳور ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﺑ دﺮﻛ ﺖﻳﻮﻘﺗ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ار ﻲﺘﻴﻨﻣا –

. رﻮﻀﺣ

ﺮﻄﺧ و قاﺮﻋ رد ﻲﻳﺎﻜﻳﺮﻣآ يﺎﻫوﺮﻴﻧ يﺎﻫ

ﺖﻴﻨﻣا ياﺮﺑ نآ زا ﻲﺷﺎﻧ ا ﻲﻠﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ و

ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ناﺮﻳ

ﻞﻜﺷ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺪﻳﺪﺟ ﻢﻈﻧ يﺮﻴﮔ ﺖﺧﺎﺳ رد ﺎﻫدﺮﻛ و نﺎﻴﻌﻴﺷ ﺶﻘﻧ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺎﺑ قاﺮﻋ رد ﻲﺘﻴﻨﻣا –

فﻼﺘﺋا ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ،رﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﺖﺳﺎﻴﺳ و ترﺪﻗ ﺖﻟود و ﻲﺳﺎﻴﺳ باﺰﺣا ﺎﺑ ﺎﻫ

ﺖﺳود يﺎﻫ

ار دﺮﻛ ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ بﺎﻨﺘﺟا ﻪﻘﻄﻨﻣ رد .

ﻲﺳﺎﻴﺳ تﻻﻮﺤﺗ قاﺮﻋ ﻲﺘﻴﻨﻣا –

ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻢﻈﻧ ﺮﺑ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﺑ -

ﻴﻨﻣا و بﺮﻋ نﺎﻬﺟ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻲﺘ

ﻪﺑ رد ناﺮﻳا لﺎﻌﻓ رﻮﻀﺣ و ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﺮﻴﺛﺄﺗ سرﺎﻓ ﺞﻴﻠﺧ ﻪﻘﻄﻨﻣ صﻮﺼﺧ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ

ا ار ي

ﺖﺳا هﺪﻴﺸﺨﺑ تروﺮﺿ .

اﺮﺑ ﺪﻳﺪﺟ ﻂﻳاﺮﺷرد ناﺮﻳا لﺎﻌﻓ رﻮﻀﺣ ي

» ﺖﻴﺒﺜﺗ ﺶﻘﻧ ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ –

ﻲﺘﻴﻨﻣا

« ﻲﻟﺎﻘﺘﻧا نارود رد ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ

ﺖﻓﺮﻳﺬﭘ ترﻮﺻ ﺪﻳﺪﺟ ﻢﻈﻧ ﻪﺑ

) ،ﺮﮔزﺮﺑ 1385

.(

ﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻦ

ﻠﭘﻮﺋژ و ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ دﺮﻜﻳور ﻪﺳ ﺮﺑ ﻴ

ﻲﻧﺪﻤﺗ ،ﻚﻴﺘ ﻲﺳﺎﻴﺳ و ﻲﺨﻳرﺎﺗ –

ﻲﺘﻴﻨﻣا – هراﻮﻤﻫ ﻪﻨﻴﻣز يﺎﻫ

و ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ هﮋﻳو يﺮﻈﻧ

رد يا دراد ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ .

ب - هﺎﮔﺪﻳد ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﻨﻴﻣز رد دﻮﺟﻮﻣ يﺮﻈﻧ يﺎﻫ ﻲﻳاﺮﮔ

هﺎﮔﺪﻳد

،ترﺪﻗ ﺖﺧﺎﺳ ًﺎﺳﺎﺳا ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ناﺮﻳارد يدﺎﻘﺘﻧا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ و ﺖﺳﺎﻴﺳ

رد ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ناﺮﻳا

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا يا رد ﻲﻳاﺮﮔ

هزﻮﺣ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ

ﻪﺑ ار هﺪﻳﺎﻓ نوﺪﺑ و ﻖﻓﻮﻣﺎﻧ دﺮﺒﻫار ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻲﻣ ﻞﻳﺪﺒﺗ

ﺪﻨﻛ . هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻳا ﻦﻳﺮﺘﻤﻬﻣ زا ﻲﻣ ﺎﻫ

ﻪﺑ ناﻮﺗ

ﻦﻳا دﺮﻛ هرﺎﺷا دراﻮﻣ :

(6)

1 . ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺎﺑ فﻼﺘﺋا ﻖﻘﺤﺗ مﺪﻋ

ﻪﻳﺮﻈﻧ

» مﺪﻋ فﻼﺘﺋا نﺎﻜﻣا

« ﻪﻛ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ رد

ﺻا ﻞ رد ﺖﺳﺎﻴﺳ و ترﺪﻗ ﺖﺧﺎﺳ ناﺮﻳا

يرﻮﻬﻤﺟ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ فاﺪﻫا و مﺎﻈﻧ ﻚﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا ﺖﻴﻫﺎﻣ نﻮﭽﻤﻫ ﻲﻣﻼﺳا

زا عﺎﻓد ﻪﻠﻤﺟ زا

ﺖﻀﻬﻧ و نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﻲﮔﮋﻳو و ﺖﻴﻫﺎﻣ و ﻮﺳ ﻚﻳ زا ﺶﺨﺒﻳدازآ يﺎﻫ

ﺖﺳﺎﻴﺳ و ترﺪﻗ ﺖﺧﺎﺳ يﺎﻫ

ا بﺮﻋ نﺎﻬﺟ و ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ﺮﮕﻳد يﻮﺳ ز

ﺮﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا يا رد يرﺎﻜﻤﻫ و فﻼﺘﺋا ﻪﻨﻴﻣز ﻪﻧﻮﮔ

ﻨﻣ ﺢﻄﺳ ﻪﻘﻄ ﻲﻣ ﻦﻜﻤﻣﺎﻧ ار بﺮﻋ نﺎﻬﺟ و ﻨﻛ

ﺪ .

هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻳا زا

» ﻪﺑ ناﺮﻳا هدوﺪﺤﻣﺎﺑ ﻪﻌﻴﺷ رﻮﺸﻛ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻲﻨﺳ يزﺮﻣ

ﻪﺘﺷﺬﮔ ﺎﺑ و ﻦﻴﺸﻧ

ﻦﻴﻤﻫ و ﺖﻴﻧاﺮﻳا ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻲﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ﻪﺑ رﻮﻃ

ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ وﺮﺸﻴﭘ و ﺮﻜﺘﺒﻣ رﻮﺸﻛ

ي ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻪﺸﻳﺪﻧا ،

ﻳﺎﺴﻤﻫ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﺳا زﺎﺘﻤﻣ رﺎﻴﺴﺑ دﻮﺧ نﺎﮕ

«.

ﻲﮔﮋﻳو ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻢﺘﺴﻴﺳ يﺎﻫ

و يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ

و ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﺰﻴﻧ ﻲﻗﺮﺷ و ﻲﻟﺎﻤﺷ نﺎﮕﻳﺎﺴﻤﻫ ﺎﺑ ناﺮﻳا ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲﻤﻧ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا ًﺎﺳﺎﺳا

ﺪﻨﻧاﻮﺗ

ﺪﻨﻨﻛ ﻞﻴﻤﻜﺗ ار ﺮﮕﻳﺪﻤﻫ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ

ﻲﻤﻧ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﺎﺑ ناﺮﻳا دﻮﺷ ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ و فﻼﺘﺋا دراو ﺪﻧاﻮﺗ

. ﻪﺑ

ﻪﻄﺳاو توﺎﻔﺗ ﻦﻳا ﺎﻫ

ﻲﺳﺎﺳا ي

،

»

،باﺮﻋا ﺎﺑ بﻮﻨﺟ ﻪﻴﺣﺎﻧ زا ﻪﭼ ناﺮﻳا ﺎﺑ لﺎﻤﺷ ﻪﻴﺣﺎﻧ زا ﻪﭼ

كﺮﺗ و هﺪﻧﺎﻣ صﺎﺧ ﻪﺸﻴﻤﻫ و ﺪﻨﻛ فﻼﺘﺋا ﻪﺘﺴﻧاﻮﺘﻧ نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ و ﺪﻨﻫ ﺎﺑ قﺮﺷ فﺮﻃ زا ﻪﭼ و ﺎﻫ

ﺖﺳا هدﺮﻛ رﺎﺘﻓر

«

) ،ﻢﻠﻘﻟا ﻊﻳﺮﺳ 1379

ص ، 56

.(

2 . ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻪﻳﺮﻈﻧ بﺮﻏ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ ﺖﻴﻤﻫاو ﻲﻳاﺮﮔ

ﻪﻳﺮﻈﻧ

» ﻲﻳاﺮﮔ نﺎﻬﺟ

« ﻪﻛ رد ﻞﺻا ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺪﻘﺘﻨﻣ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ

و شﺮﺘﺴﮔ ﻪﺑ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ لوا ﻪﺟرد رد ﻪﻌﺳﻮﺗ و نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺪﻧور رد ناﺮﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ ﺖﺳا ﺖﺳا ﻲﺑﺮﻏ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﻨﻌﻳ نﺎﻬﺟ توﺮﺛ و ﻢﻠﻋ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺰﻛﺮﻣ ﺎﺑ ﻂﺑاور ﻪﻌﺳﻮﺗ .

ظﺎﺤﻟ ﻦﻳا زا

فﻼﺘﺋا ﺎﻫ ﻪﻘﻄﻨﻣ ي هزﻮﺣ ﻪﺑ ناﺮﻳا دورو و يا

ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ سﺎﺴﺣ ﻞﺋﺎﺴﻣ و ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﺘﻴﻨﻣا –

ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﺮﻳا ﻂﺑاور ،ﻞﻴﻳاﺮﺳا و باﺮﻋا ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا دراو ار بﺮﻏ ﺎﺑ نا

ﻲﮔﺪﻴﭽﻴﭘ ﻲﺻﺎﺧ يﺎﻫ

ﻲﻣ ﻲﻣ لﺎﻜﺷا رﺎﭼد ار ناﺮﻳا رد ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻧور ﺖﻳﺎﻬﻧرد ﻪﻛ ﺪﻨﻛ دزﺎﺳ

. ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻦﻳا ناراﺪﻓﺮﻃ زا ﻲﻜﻳ

رد ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد يﺮﻈﻧ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻬﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ

، هﺪﻋﺎﻗ ندﻮﺒﻧ ﺪﻨﻣ

ﺖﺳا بﺮﻏ نﺎﻬﺟ ﺎﺑ ناﺮﻳا ﻂﺑاور

(Peimani, 1999)

.

ﻳا سﺎﺳاﺮﺑ هﺎﮔﺪﻳد ﻦ

» دﻮﺧ نﻼﻛ فاﺪﻫا ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد رد ﻞﻴﻬﺴﺗ ياﺮﺑ ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ

رد لﺎﻌﻓ ﺶﻘﻧ يﺎﻔﻳا و يدﺎﺼﺘﻗا ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻪﻄﺑار يراﺮﻗﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ

ترﺪﻗ ﺎﺑ ﻲﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ

ﻪﺑ گرﺰﺑ ﻣزﺎﻴﻧ ﺎﻜﻳﺮﻣآ صﻮﺼﺧ ﻲﻣ ﺪﻨ

ﺪﺷﺎﺑ

« )

،ﻢﻠﻘﻟا ﻊﻳﺮﺳ 1379

ص ، 156

.(

ﻲﻠﺻا ﻊﺒﻨﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

(7)

29

ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ ﻪﻘﻄﻨﻣ

زا ﻲﺷﺎﻧ ﺰﻴﻧ نﺎﮕﻳﺎﺴﻤﻫ ﺎﺑ ناﺮﻳا تﻼﻜﺸﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ و ﺖﺳا بﺮﻏ دﺰﻧ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺢﻄﺳ رد ترﺪﻗ هﺪﻋﺎﻗ ﻂﺑاور ناﺪﻘﻓ ﺖﺳا بﺮﻏ ﺎﺑ ﺪﻨﻣ

ص ، 33

.(

هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻳا ﻚﻳ ار نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ

ﻲﻣ ﺪﻧور رﻮﺸﻛ ﻲﻣﺎﻤﺗ ،رﺎﭼﺎﻧ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﻧاد هاﺮﻤﻫ نآ ﺎﺑ ﺪﻳﺎﺑ دوز ﺎﻳ ﺮﻳد ناﺮﻳا ﻪﻠﻤﺟ زا نﺎﻬﺟ يﺎﻫ

ﺪﻧﻮﺷ

.(

3 . ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ناﺮﻳا ندﻮﺑ ﺎﻬﻨﺗ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ دﺎﻀﺗ

ﺖﻳﺎﻬﻧرد ﻪﻳﺮﻈﻧ

» ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ فﺎﻜﺷ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا –

« فﺎﻜﺷ دﻮﺟو ﻪﺑ ﺪﻘﺘﻌﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ رد ﻖﻴﻤﻋ يﺎﻫ

ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ رد ﻲﺨﻳرﺎﺗ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا –

ﺎﻫرﻮﺸﻛ و ناﺮﻳا تﺎﺒﺳﺎﻨﻣ ﺮﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا بﺮﻋ ﻪﻳﺎﺴﻤﻫ ي

ﻪﻧﻮﮔ

ﻪﻨﻴﻣز يرﺎﻜﻤﻫ مواﺪﺗ و ﻪﻌﺳﻮﺗ هزﻮﺣ رد ﺎﻫ

ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ ﻲﻣ راﻮﺷد ار يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﺘﻴﻨﻣا –

دزﺎﺳ .

هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻳا زا ﭻﻴﻫ ﺎﺑ ناﺮﻳا ،

ﻂﺑاور ﻲﺑﺮﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ زا ﻚﻳ اﺪﻧ ﻲﻳﺎﻜﺗا ﻞﺑﺎﻗ

زا ﺲﭘ نارود و ﻪﺘﺷ

بﻼﻘﻧا ﻲﻣﻼﺳا بﻮﺷآﺮﭘ ﺑ بﺮﻋ يﺎﻴﻧد ﺎﺑ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﻂﺑاور ﻦﻳﺮﺗ هدﻮ

ﺖﺳا ﻫ و زا يرﺎﻴﺴﺑ زﻮﻨ

ﻲﻨﻴﺑﺪﺑ رﻮﺼﺗ و ﺎﻫ يﺎﻫ

فﺮﻃ ود ﻦﻳا ﻦﻴﺑ ﻲﻜﻳدﺰﻧ و يرﺎﻜﻤﻫ زا ﻊﻧﺎﻣ ﻪﻛ دراد دﻮﺟو ﻪﺘﺷﺬﮔ

ﻲﻣ دﻮﺷ . ﻳا زا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻲﻣﻮﻗ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ناﺮﻳا هﺎﮔﺪﻳد ﻦ

، و ﻲﺒﻫﺬﻣ ﻲﮕﻧﺎﮕﻴﺑ سﺎﺴﺣا باﺮﻋا ﺎﺑ ﻲﺳﺎﻴﺳ

ﻲﻣ ناﺮﺤﺑ و ﺪﻨﻛ بﺮﻋ يﺎﻴﻧد رد ﺖﻴﻨﻣا و ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ

ﻲﺳﺎﻴﺳ فﺎﻜﺷ ﻦﻳا ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ –

ﺪﻳﺪﺸﺗ ار

هدﺮﻛ ﺖﺳا . ﺮﻳا ﻪﺑ ﺰﻴﻧ باﺮﻋا ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﻪﺑ ﻞﻗاﺪﺣ نا

ﻪﻳﺎﺴﻤﻫ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ و ﻦﺌﻤﻄﻣﺎﻧ

ﻲﺘﺣ زا ﻲﻀﻌﺑ

لود ﻪﺑ ﻲﺑﺮﻋ ﻲﻣ ﻦﻤﺷد ناﻮﻨﻋ ﺪﻧﺮﮕﻧ

(Naghibzadeh, 2002, pp.85-100)

. ﻦﻴﻨﭼ دﻮﺟو ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ

فﺎﻜﺷ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ و فﺮﻃ ود ﻲﻜﻳدﺰﻧ زا ﻊﻧﺎﻣ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ و يرﺎﺘﺧﺎﺳ يﺎﻫ ﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ

ﺖ

ﻲﻣ ﻲﺟرﺎﺧ دﻮﺷ

.

ﻲﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﻪﺑ ﻪﻧﺎﻨﻴﺑﺪﺑ هﺎﮕﻧ ﺪﻳدﺮﺗ ﻪﻨﻴﻣز ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ

-

فﺎﻜﺷ و ﻲﮕﺘﻓﺎﻳ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺮﻈﻧ يﺎﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ

ﻘﺑﺎﺳ و ﻲﺨﻳرﺎﺗ و ﻲﺳﺎﻴﺳ – ﻪ

ﻲﺑ يدﺎﻤﺘﻋا

فﺮﻃ ود ﻦﻴﺑ دﻮﺟﻮﻣ ﻣ ياراد ،

هﺪﻨﻨﻛ ﻊﻧﺎﻗ و ﺢﻴﺤﺻ ﻖﻄﻨ يا

ﺖﺳا . واﺪﺗ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﺮﻈﻧ زا ﺎﻣا م

،

ﺖﺳﺎﻴﺳ ندﺮﻛ ﻞﻌﻔﻨﻣ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ،يﺮﻜﻓ ﻂﺧ ﻦﻴﻨﭼ ندﺮﻛ ﻲﺗﺎﻴﻠﻤﻋ و ﺖﻳﻮﻘﺗ هﺪﻳدﺎﻧ و ﻲﺟرﺎﺧ

ﻪﻔﻟﺆﻣ و ﺶﻘﻧ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﻪﻘﻄﻨﻣ حﻮﻄﺳ رد ناﺮﻳا ترﺪﻗ ﻲﻠﻣ يﺎﻫ

يا ﻧﺎﻬﺟو ﻲ ﻲﻣ دﻮﺷ

؛ ﻪﻛ يﺮﻣا

ﻲﻣ رد ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﺘﻓر ﺖﺳد زا ﻪﺑ تﺪﻣ ﺪﻨﻠﺑ

ﻪﻘﻄﻨﻣ ترﺪﻗ و ﺶﻘﻧ ،ذﻮﻔﻧ يﺎﻫ ﺮﺠﻨﻣ ناﺮﻳا يا

دﻮﺷ .

(8)

ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ ﻪﻘﻄﻨﻣ ي ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ

ﻢﻫ ثداﻮﺣ ﺎﺑ نﺎﻣز 11

ﺑ و ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ ﻪ

ﻲﺳﺎﻴﺳ تﻻﻮﺤﺗ صﻮﺼﺧ ناﺮﺤﺑ زا ﺲﭘ ﻲﺘﻴﻨﻣا –

رد قاﺮﻋ لﺎﺳ

2003 رد ناﺮﻳا يﺮﮕﻳزﺎﺑ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ و ﺶﻘﻧ ، ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺢﻄﺳ

. ﻦﻴﻨﭼ

ﻲﻣ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﻲﺘﻴﻌﺿو ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ

ﺷ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺎﺑ ﻂﺑاور ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﺘﺻﺮﻓ ﻪﻜﻠﺑ ؛دﻮ

ﻲﻣ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺎﺑ ناﺮﻳا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا تﻼﻜﺸﻣ ﻞﺣ ياﺮﺑ ﺪﺷﺎﺑ

. ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺶﻘﻧ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﻧ ناﺮﻳا يا

ﻂﻘﻓ

ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻪﻔﻟﺆﻣ

ﻲﺘﻨﺳ

» ﻠﭘﻮﺋژ ﻴ ﻚﻴﺘ

« ﺰﻛﺮﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار رﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا ناﺮﻳا صﺎﺧ

ﻢﺘﺴﻴﺳﺮﻳز ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ يﺎﻴﺳآ نﻮﭽﻤﻫ گرﺰﺑ ،زﺎﻘﻔﻗ و يﺰﻛﺮﻣ

ﻛﺎﭘ و نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا ،نﺎﺘﺴ

سرﺎﻓ ﺞﻴﻠﺧ

، و قاﺮﻋ ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ

ﻲﻣ ﺮﻈﻧرد ﻲﺑﺮﻋ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲﻫﺎﮕﻧ ًﺎﺗﺪﻤﻋ و دﺮﻴﮔ

و ﻲﺨﻳرﺎﺗ –

ﻪﻌﺳﻮﺗ يا - ﻪﻘﻄﻨﻣ تروﺮﺿ ﻪﺑ يدﺎﺼﺘﻗا رد ﻲﻳاﺮﮔ

ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻜﻠﺑ ؛دراد ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ

ﻪﻔﻟﺆﻣ دورو ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ

ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ

، ﻪﺑ ﻲﻠﻛرﻮﻃ ﻲﺘﻴﻨﻣا هﺎﮕﻧ ﺖﻳرﻮﺤﻣ ﺎﺑ –

ﺳﺎﻴﺳ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا و ﻲ راﺮﻗ

ﻦﺘﻓﺎﻳ ﺖﻴﻤﻫا ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻪﻛ دراد هﺪﻋﺎﻘﻟا ﻢﺴﻳروﺮﺗ

شﺮﺘﺴﮔ ﺮﻄﺧ و يا

ﻠﭘﻮﺋژ و ﻲﻌﻤﺟ تﺎﺤﻴﻠﺴﺗ ﻴ

ﻴﺘ ﻪﺘﺴﻫ ﻚ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﻘﻄﻨﻣ رد يا

ﻪﺑ ﻲﻠﻛرﻮﻃ شزرا و ﺖﻴﻤﻫا ﺰﺋﺎﺣ

ﻦﻴﺑ هﺪﺷ ﺮﻴﺧا ثداﻮﺣ زا ﺪﻌﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا ﺪﻧا

) ،ﺮﮔزﺮﺑ 1387 ﺺﺻ ، 655 - 654

. (

ﮕﻨﻫﺮﻓ دﺮﻜﻳور ﻪﺳ ﺐﻴﻛﺮﺗ –ﻲ

ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﻪﻌﺳﻮﺗ ، –يا

ﻠﭘﻮﺋژ ﻴ ﻚﻴﺘ و ﻲﺘﻴﻨﻣا و ﻲﺳﺎﻴﺳ –

ﻲﺗﺎﻴﻠﻤﻋ ﻧآ ندﺮﻛ ﺑ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﺎﻬ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺶﻘﻧ ﺶﻳاﺰﻓا فﺪﻫ ﺎ

ناﺮﻳا يا ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻖﻄﻨﻣ ،

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ ار ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ ﺪﻨﻛ

. ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻪﺳ رد ﻲﻠﻣ ترﺪﻗ راﺬﮔ

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ درﻮﻣ ﺖﺳﺎﻴﺳ دﺮﺒﻫار رد ﻲﻳاﺮﮔ

ا ﻲﺟرﺎﺧ ﻲﻣ ﺖﻴﻤﻫا ﺰﺋﺎﺣ ناﺮﻳ ﺪﻨﺷﺎﺑ

:

ﻒﻟا - يﻮﻗ ﻲﻠﻣ ﺖﻟود

ﻲﻠﻣ ﺖﻟود ﻚﻳ ناﺮﻳا و ﻲﮔﮋﻳو ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻦﻳا و دراد يﻮﻗ 1

ناﺮﻳا ﻪﺑ ﻲﺻﺎﺧ هﺎﮕﻳﺎﺟ

ﻲﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣرد ﺪﻫد

. نﺪﻤﺗ زا ﻲﻤﻬﻣ ﺶﺨﺑ ناﺮﻳا ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ

ﺳا ﻞﺻو ﻲﻧﺎﻬﺟ نﺪﻤﺗ ﻪﺑ ار نآ ﻪﻛ ﺖ

ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ﻲﺨﻳرﺎﺗ رﻮﻀﺣ ﻪﻘﺑﺎﺳ ﻲﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ناﺮﻳا ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ –

ﻴﻈﻧ ﺖﺳا ﺮ . ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﻲﺿرا

،

ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ياﺮﺑ ﻢﺋاد شﻼﺗ و ندﻮﺑ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻲﮔﮋﻳو زا ﻲﺸﺨﺑ

ﻲﻧاﺮﻳا ﺖﻟود ﻢﻬﻣ يﺎﻫ

ﺖﺳا . دﻮﺟو ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ا

ﻲﮔﮋﻳو ﻦﻳ

،ﺎﻫ رد ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ ﻲﻧاﺮﻳا ﺖﻟود ،لﺎﺣ و ﻪﺘﺷﺬﮔ ﺦﻳرﺎﺗ لﻮﻃ

ﺪﻨﻛ ﻆﻔﺣ ار دﻮﺧ لﻼﻘﺘﺳا .

ﻤﻫ طﺎﺒﺗرا ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ ناﺮﻳا نﺎﻣﺰ يﺎﻫ

و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ،ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﻲﺳﺎﻴﺳ

1. Nation-state

(9)

31

ﺖﻠﻣ ﺎﺑ ار دﻮﺧ ﺖﻟود و ﺎﻫ

ﻪﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ و ﺪﻨﻛ ﻆﻔﺣ دﻮﺧ فاﺮﻃا ﻂﻴﺤﻣ صﻮﺼﺧ

ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا

ﺖﻠﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ هﺎﮕﻧ ﺖﻟود و ﺎﻫ

ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ مأﻮﺗ ناﺮﻳا ﻪﺑ قاﺮﻋ و نﺎﺠﻳﺎﺑرذآ ،نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا ﻪﻠﻤﺟ زا

ﺖﺳا ماﺮﺘﺣا ﺎﺑ .

ﺖﻟود ﻲﺘﺣ ﻴﻟد ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ﻪﻴﺳور و ﻪﻴﻛﺮﺗ نﻮﭽﻤﻫ ناﺮﻳا ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﺐﻴﻗر يﺎﻫ

ا ﻞ ﻦﻳ

ﻲﮔﮋﻳو ﻲﻣ ماﺮﺘﺣا ﻪﺑ مأﻮﺗ ناﺮﻳا ﻪﺑ ﺎﻫ ﺪﻧﺮﮕﻧ

.

ﺎﻨﺜﺘﺳا ﻪﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ي

،ﻪﻴﺳور و ﻪﻴﻛﺮﺗ دراﺪﻧ ار ﻲﮔﮋﻳو ﻦﻴﻨﭼ يﺮﮕﻳد رﻮﺸﻛ ﭻﻴﻫ

. ياﺮﺑ

ناﺮﻳا ﻲﻗﺮﺷ ﻪﻳﺎﺴﻤﻫ ود ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ ﻲﺘﻴﻌﻗﻮﻣ ﻦﻴﻨﭼ ياراد نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ و نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا ،

. نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا رد

ﺖﻠﻣ ﻲﺨﻳرﺎﺗ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﻨﭼﺮﻫ ﻪﭼرﺎﭙﻜﻳ و يﻮﻗ

ﺖﺳا ﺿ ﺖﻟود ﺎﻣا ، ﻲﻣ ﻒﻴﻌ

،ﺮﻣا ﻦﻴﻤﻫ و ﺪﺷﺎﺑ

ﮓﻨﺟ ﺐﺒﺳ ﺎﻫ

ﺖﺳا هﺪﺷ رﻮﺸﻛ ﻦﻳا رد ﻲﻠﺧاد ﻲﻧﻻﻮﻃ ي .

رد ﻞﺑﺎﻘﻣ رد و يﻮﻗ ﺖﻟود ،نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ

ﺪﻳدﺮﺗ درﻮﻣ ﺪﻳﺪﺟ تﻻﻮﺤﺗ ﺎﺑ ﺖﻟود ترﺪﻗ و ﺖﻠﻣ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ قاﺮﻋ رد ﺎﻳ ،ﺖﺳا ﻒﻴﻌﺿ ﺖﻠﻣ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ يﺪﺟ .

ﺰﻴﻧ سرﺎﻓ ﺞﻴﻠﺧ هزﻮﺣ رد ﻞﺻارد

ﺖﻟود ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ ﻫ

يﺪﺟ لاﺆﺳ ﺮﻳز ﺎ

رد ﺖﻠﻣ مﺎﻧ ﻪﺑ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ و ﺖﺳا ﻞﺣاﺮﻣ رد هزﻮﺣ ﻦﻳا

ﻲﻳاﺪﺘﺑا ﻞﻜﺷ دراد راﺮﻗ دﻮﺧ يﺮﻴﮔ .

رد ﻦﻳا

اراد ﺎﺑ ناﺮﻳا نﺎﻴﻣ ﺪﻳآ ﻲﻣ بﺎﺴﺣ ﻪﺑ ءﺎﻨﺜﺘﺳا ﻚﻳ ﻲﺘﺳار ﻪﺑ يﻮﻗ ﻲﻠﻣ ﺖﻟود ﻚﻳ ندﻮﺑ

. ﻦﻴﻨﭼ

ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻲﻣ يا ﻪﻘﻄﻨﻣ هﺎﮕﻧ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ

ﺖﺳ ﺪﺧ رد ﻲﺟرﺎﺧ شﺮﺘﺴﮔ ﺖﻣ

ﻣﺎﻌﺗ ﻞ ﺎﻫ و ﺎﻫدﺎﺤﺗا دﺎﺠﻳا ، فﻼﺘﺋا

ﺖﻟود ﺎﺑ ناﺮﻳا ﻂﺑاور ﺢﻄﺳ رد ﺎﻫ ﺖﻠﻣ و ﺎﻫ

ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ راﺮﻗ يا

دﺮﻴﮔ .

ب - ﻠﭘﻮﺋژ ﺖﻳﻮﻫ ﻴ

ﻚﻴﺘ

رﻮﻈﻨﻣ زا ﺖﻳﻮﻫ ﻠﭘﻮﺋژ ﻴ ﻚﻴﺘ

ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺮﻳز زا ﻚﻳ ماﺪﻛ ﻪﺑ ناﺮﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ

يا

رد ﻪـﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ

دراد ﻖﻠﻌﺗ .

ﻲﮔﮋﻳو يﺎﻫ ﻠﭘﻮﺋژ ﻴ ﻚﻴﺘ

، ﻲﺳﺎﻴﺳ ا – ﻲﺨﻳرﺎﺗ و ﻲﺘﻴﻨﻣ -

ﻪـﺑ ناﺮـﻳا ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ

ﻪﻧﻮﮔ

ﻲﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا يا

ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻪﺑ ار نآ ﺪﻧاﻮﺗ

ﺮﻳز و ﻢﺘﺴﻴﺳ

ﻲﺘﻳﻮﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ رد ﻲﺳﺎﻴﺳ –

ﻪﻘﻄﻨﻣ حﻮﻄﺳ ﺪﻨﻛ ﻞﺻو

. ﻦﻳا زا ﺮﻈﻧ ناﺮﻳا ﻪﻄﻘﻧ يﺎﻴـﺳآ ،زﺎـﻘﻔﻗ و يﺰـﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ﻖﻃﺎﻨﻣ لﺎﺼﺗا

ﺖﺳا بﺮﻋ نﺎﻬﺟ و سرﺎﻓ ﺞﻴﻠﺧ ،ﻲﺑﻮﻨﺟ .

ﺮﻫ

ا زا ماﺪﻛ ﺮﻳز ﻦﻳ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺎﻫ ﺑ ﻪ ﻲﻋﻮﻧ ﻢﻳادارﺎﭘ ـﻫ ﻳﺎ ﻲ ار

ﻲﺳﺎﻴﺳ ظﺎﺤﻟ زا ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﻲﺘﻴﻨﻣا –

ﻲﻣ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﺪﻨﻫد

. ناﺮﻳا ﺮﮔا

ﺑ دﻮﺷ ﻞﺼﺘﻣ قﺮﺷ و ﻲﺑﻮﻨﺟ يﺎﻴﺳآ ﻪﺑ ﻪ

ﻢﻳادارﺎﭘ ﻪﺑ ﻲﻋﻮﻧ ﺎﻫ

ﺖـﻴﻨﻣا ي

يژﺮـﻧا ، و ﻞﺼـﺘﻣ ﻪﻌـﺳﻮﺗ

ﻲﻣ دﻮﺷ . زا ﺮﻈﻧ ﻲﺘﻳﻮﻫ مﻮﻬﻔﻣ رد ﻲﻤﺘﺴﻴﺳﺮﻳز ﻦﻴﻨﭼ ﺰﻴﻧ ﻲﺨﻳرﺎﺗ و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻠﭘﻮﺋژ–

ﻴ ﻜﻴﺘ ﻲ يﺎﻧﺎﻳرآ

ﻲﻣ راﺮﻗ گرﺰﺑ

رد ﻮﻳﺪﻟﺎﻣ ﺎﺗ نﺎﺘﺴﻜﻴﺟﺎﺗ زا ﻪﻛ دﺮﻴﮔ ﻲﻟﺎﻤﺷ ﻂﺧ

رد ناﺮـﻳا ﺎـﺗ ﻪـﻣﺮﺑ زا و ﻲﺑﻮﻨﺟ –

ﻲﻗﺮﺷ ﻂﺧ -

ﻲﻣ ﻪﻣادا ﺎﻴﺳآ ﻲﺑﺮﻏ ﺪﺑﺎﻳ

.

ﺖﺳا ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺖﻳﻮﻫ ﻦﻳا زا ﻲﻤﻬﻣ ﺶﺨﺑ ناﺮﻳا .

ﻖـﻳﺮﻃ زا

(10)

،ﻦﻴﭼ ﺲﭙﺳ و ﺪﻨﻫ و نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ

ﺮـﺷ ﻖﻃﺎـﻨﻣ رد يژﺮـﻧا ﺖـﻴﻨﻣا ﻪﺑ ناﺮﻳا و ﻲﻳﺎﻴـﺳآ و ﻲﻗ

ﻖـﻳﺮﻃ زا

نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا

دﻮﺷ ﻲﻣ ﻞﺼﺘﻣ ﻢﺘﺴﻴﺳﺮﻳز ﻦﻳا ﻲﺘﻴﻨﻣا ﻞﻳﺎﺴﻣ ﻪﺑ ، .

هزوﺮﻣا

زا ﻲﻤﻬﻣ ﺶﺨﺑ ﻪﻠﺌﺴﻣ ود ﻦﻳا

ﻣا ﺖﻴﻨ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻊﺒﺗ ﻪﺑ و يا نآ

ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺖﻴﻨﻣا ﺖﺳا

.

ﻠﭘﻮﺋژ ﺖﻳﻮﻫ ﻦﻴﻤﻫ ﻴ

ﺮﻳا ﻚﻴﺘ يﺎﻴـﺳآ درﻮـﻣرد نا

زﺎﻘﻔﻗ و يﺰﻛﺮﻣ ،

ﻪﻴﻛﺮﺗ

،

سرﺎﻓ ﺞﻴﻠﺧ

، قدﺎﺻ ﺰﻴﻧ بﺮﻋ نﺎﻬﺟ و قاﺮﻋ

ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺖـﻴﻤﻫا ناﺮـﻳا

هﮋﻳو

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ رد يا

ﻲـﻣ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﻢﺘﺴﻴﺳﺮﻳز ﻪﺑ لﺎﺼﺗا و ﻲﻳاﺮﮔ ﺪـﻫد

. رد ناﺮـﻳا ﻊـﻗاو

ﻲﻣ ﺗ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻲﻠﺻا لﺎﺼﺗا ﻪﻄﻘﻧ ﺪﻧاﻮ ﻲﺘﻳﻮﻫ و ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ

ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﺪﺷﺎﺑ گرﺰﺑ .

ﻠﭘﻮﺋژ ﺖﻳﻮﻫ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻴ

ﻚﻴﺘ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﺖﻣﻮﻜﺣ و ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻢﻬﻣ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ زا ﻲﻜﻳ ،

ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﺖﺳا . ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻪﺘﺷﺬﮔ يﺎﻫ ﻪﻫد لﻮﻃ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ نورد رد ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﺖﻳﻮﻫ زا

ﻠﭘﻮﺋژ ﻴ ﻚﻴﺘ رد دﻮﺧ ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ و ترﺪﻗ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻆﻔﺣ ياﺮﺑ ﺖﻠﻣ دﺰﻧ

ﺎﺑ ﻂﺑاور رد و ﺎﻫ

ترﺪﻗ هدﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا گرﺰﺑ يﺎﻫ ﺪﻧا

. ﻪﻧﻮﻤﻧ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺖﻳﻮﻫ ﻦﻴﻴﻌﺗ رد هراﻮﻤﻫ نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ ،

ﻠﭘﻮﺋژ ﻴ ﻚﻴﺘ

ﺖﺳا هدﻮﺑ يرﺎﺘﻓﺮﮔ رﺎﭼد دﻮﺧ .

د ﻪﻜﻴﻟﺎﺣ ر نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ ﺖﻠﻣ ،

نﺎﮕﺒﺨﻧ ﺎﺑ نآ ناﺮﻜﻔﻨﺷور و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ

ﻪﻌﺳﻮﺗ هﺎﮕﻧ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺖﻳﻮﻫ ﻪﺑ نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ لﺎﺼﺗا رد ﻲﻌﺳ يا

و يژﺮﻧا و ﻲﺑﻮﻨﺟ يﺎﻴﺳآ ﻲﺳﺎﻴﺳ –

ﻪﺘﺷاد يدﺎﺼﺘﻗا ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻧا

. ﻞﺑﺎﻘﻣ رد نﺎﮕﺒﺨﻧ

ﺖﻣﻮﻜﺣ و ﻲﻳاﺮﺟا ار دﻮﺧ ﺪﻧراد ﻲﻌﺳ نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ يﺎﻫ

ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﺖﻳﻮﻫ ﻪﺑ نﺎﻬﺟ و يا

ﻞﺼﺘﻣ مﻼﺳا ﺪﻨﻨﻛ

(Haqqani, 2004, pp. 88, 91-92)

.

ﻦﻳا ﻢﻬﻣ ﻞﻳﻻد زا ﻲﻜﻳ نﺎﻳﺮﺟ

نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ ﻦﺘﻓﺎﻳ ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ، ياﺮﺑ

ﺎﺴﻣ ﺎﺑ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺋ

زا ﻲﻠ

هﺪﻋﺎﻘﻟا ﻢﺴﻳروﺮﺗ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ﻞﻴﺒﻗ مﻼﺳا ﺪﺷر زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ و يا

و رﻮﺸﻛ ﻦﻳا رد ﻲﻳاﺮﮔ رد

ﺖﻳﺎﻬﻧ

ﺖﺳا نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ ﻲﻤﺗا تﺎﺤﻴﻠﺴﺗ ياﺮﺑ ﺖﻴﻨﻣا دﺎﺠﻳا .

ﻪﻫد لﻮﻃ رد ﺎﻫ

ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻪﺘﺷﺬﮔ ي يﺎﻫ

ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ ﻖﻳﺮﻃ ﻦﻳا زا نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ ﻚﻤﻛ ﺎﺗ ﺪﻧا

ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫ ﺪﻨﻨﻛ ﺖﻓﺎﻳرد ﺎﻜﻳﺮﻣآ زا يدرﺎﻴﻠﻴﻣ

ﻪﻛ ﻲﻌﺑﺎﻨﻣ ،

ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻆﻔﺣ فﺮﺻ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﺑ نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ يدﺎﺼﺘﻗا ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺖﻬﺟ رد ﻪﻜﻨﻳا ﺎﺗ هﺪﺷ نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ يﺎﻫ

ﺪﻧﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ

(Haqqani, 2004, pp. 93-94)

. ﻠﭘﻮﺋژ ﺖﻳﻮﻫ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻴ

د ﻲﻜﻴﺘ ﺮﻳﺎﺳ درﻮﻣ ر

يﺎﻫرﻮﺸﻛ ،نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا ﻪﻠﻤﺟ زا ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ دﻮﺟو ﺰﻴﻧ قاﺮﻋ و ﻪﻴﻛﺮﺗ ،زﺎﻘﻔﻗ و يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ

دراد . ناﺮﻳا درﻮﻣ رد ﻪﻠﺌﺴﻣ ،

ﺖﻳﻮﻫ ﻠﭘﻮﺋژ ﻴ ﻚﻴﺘ ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﻲﻤﻛ .

ﻲﻋﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ نﻮﭼ

هزﻮﺣ زا ﻲﺸﺨﺑ ﻲﺨﻳرﺎﺗ ذﻮﻔﻧ ياراد ناﺮﻳا و هدﻮﺑ ناﺮﻳا ﻲﻧﺪﻤﺗ

دﺎﻳز ﻲﺳﺎﻴﺳ و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ – رد ي

ﺖﺳا ﻪﻘﻄﻨﻣ .

ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻢﺘﺴﻴﺳﺮﻳز ﻦﻳا زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﻪﺑ لﺎﺼﺗا ﻲﺳﺎﻴﺳ صﺎﺧ ﻂﻳاﺮﺷ رد ﺎﻫ

ﻨﻣا – و ﻲﺘﻴ

ﺖﺣار ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲﻣ ترﻮﺻ ﺮﺗ

دﺮﻴﮔ . هﺎﮔﺪﻳد زا ﻲﻀﻌﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ رد ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ ﺪﻘﺘﻌﻣ ناﺮﻳا ﻞﺧاد يﺎﻫ

ﻪﻘﻄﻨﻣ بﺮﻏ زا ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﻂﺑاور يا )

ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﻲﺑﺮﻋ ( رد قﺮﺷ ﻪﺑ ﻲﻨﻌﻳ نآ داﺪﺘﻣا ود ﺮﻫ

ﻪﺒﺷ

(11)

33

ﻲﻣ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ و ﺪﻨﻫ هرﺎﻗ ﺖﺴﺑ ﻦﺑ يﺎﺸﮕﻫار ﻲﻋﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﺷﺎﺑ

ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ

ثداﻮﺣ زا ﺪﻌﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣرد ﺪﻳﺪﺟ تﻻﻮﺤﺗزا ﺪﻌﺑ 11

ناﺮﺤﺑ و ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ 2003

ﻲﻣ قاﺮﻋ و ﺪﺷﺎﺑ

ﻲﻣ هﺎﮕﻳﺎﺟ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﻘﻄﻨﻣ

ﺪﻫد ﺶﻳاﺰﻓا ار ناﺮﻳا ﻲﻧﺎﻬﺟ و يا

) ،ﺐﺋﺎﺗ 1388

.(

ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ دﺎﻘﺘﻋا ﻪﺑ لدﺎﻌﺗ دﺎﺠﻳا ناﺮﻳا ياﺮﺑ هار

ﻪﻤﻫ ﻦﻴﺑ ﺮﻳز ﻦﻳا

ﻢﺘﺴﻴﺳ و ﺎﻫ

هﺪﻨﻨﻛ ﻞﺼﺘﻣ ﺶﻘﻧ يﺎﻔﻳا ﻲﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻦﻳا نﺎﻴﻣ

ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﻜﻨﻳا ﻦﻤﺿ ناﺮﻳا ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫدﺮﻜﻳور ﺎﺑ

ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻂﺑاور شﺮﺘﺴﮔ و يدﺎﺼﺘﻗا نﺎﮕﻳﺎﺴﻤﻫ ﺎﺑ ﻲﺨﻳرﺎﺗ –

ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺖﻴﻨﻣا ،يژﺮﻧا ﺖﻳﻮﻫ ﻪﺑ

ﻲﺑﻮﻨﺟ يﺎﻴﺳآ رد

، نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا ﻔﻗ و يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ،

زﺎﻘ ﻞﻳﺎﺴﻣ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ لﺎﺣ ﻦﻴﻋ رد دﻮﺷ ﻲﻣ ﻞﺻو

ﻲﺘﻴﻨﻣا رد ﻲﺳﺎﻴﺳ – ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ

ﻲﺑﺮﻋ ) سرﺎﻓ ﺞﻴﻠﺧ و قاﺮﻋ (

قﻮﻓ ﺖﻴﻤﻫا ياراد ﻪﻛ دﻮﺷ ﻞﺼﺘﻣ

هدﺎﻌﻟا ﻲﻣ ﺎﻜﻳﺮﻣآ و ﻲﻧﺎﻬﺟ مﺎﻈﻧ ياﺮﺑ يا ﺪﻨﺷﺎﺑ

. ﻦﻳا زا ﺮﻈﻧ

، ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ

ﻲﻣ ﻲﺟرﺎﺧ ﻪﻘﻄﻨﻣ هﺎﮕﻳﺎﺟ ﺪﻧاﻮﺗ

ﻲﻧﺎﻬﺟ و يا ناﺮﻳا

ﻪﺑ ار ﻦﻳﺮﺘﻤﻬﻣ لﺎﺼﺗا ﻪﻄﻘﻧ ناﻮﻨﻋ ﻢﺗ

و ﺎﻫ

تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ

ﺪﻫد ﺶﻳاﺰﻓا يا .

ج - ﻲﻠﻣ ترﺪﻗ و ﻲﻌﻴﺷ يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا

ﺖﺳا هدﻮﺑ حﺮﻄﻣ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﺘﺷﺬﮔ زا ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد هراﻮﻤﻫ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻦﻳا .

هﺎﮔﺪﻳد زا ﻲﻀﻌﺑ

،ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻢﻳژر ﻲﺘﺣ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﺎﻫ ﻲﻠﻋ

راﺰﺑا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ دﺎﻘﺘﻋا مﺪﻋ ﻢﻏر

رد ذﻮﻔﻧ ﺶﻳاﺰﻓا ياﺮﺑ ﻲﻌﻴﺷ راﺰﺑا زا ﻲﻋﻮﻧ ﻪﺑ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ دﺮﺒﺸﻴﭘ رد ﻚﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا ﻪﻘﻄﻨﻣ

ﺖﺳا هدﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا

) ،ﻪﻜﻧاﺮﻓ ،ﺮﻟﻮﻓ 1384

ﺺﺻ ، 172 - 171

.(

لﺎﺳرد قاﺮﻋ ناﺮﺤﺑ زا ﺪﻌﺑ ﺎﻣا 2003

و

ﺖﺳﺎﻴﺳ و ترﺪﻗ ﺖﺧﺎﺳ رد ﻲﻌﻴﺷ ﺮﺼﻨﻋ دورو ﺎﺑ نﺎﻣﺰﻤﻫ ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ

ﻪﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا يﺮﻴﮔرﺎﻛ

رد ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺳﺎﻴﺳ

و ﺶﻘﻧ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺮﻣا ﻦﻳا و هﺪﺷ حﺮﻄﻣ يﺪﺟ رﻮﻃ ﻪﺑ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖ

ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻞﻳﺎﺴﻣ رد ناﺮﻳا ذﻮﻔﻧ ﻣ ﻲﺘﻴﻨﻣا –

ﺖﺷﻮﻧﺮﺳ و لﺎﻌﻓ رﻮﻀﺣ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻪﻘﻄﻨ رد زﺎﺳ

ﺎﺴﻣ ﺋ ﻞ

قاﺮﻋ ﻪﺑ و نﺎﻨﺒﻟ ، ﺖﺳا هﺪﺷ ﻚﻳدﺰﻧ روﺎﺧ ﻲﻠﻛرﻮﻃ

.

ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻲﻣ ﻲﻌﻴﺷ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ

ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﺗ بﻮﭼرﺎﭼ رد ناﺮﻳا ﻲﻠﻣ ترﺪﻗ

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﻳﻮﻘ ﻲﻳاﺮﮔ

دﺮﻴﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ .

ﻲﻧﺎﻣز ﻪﺘﺒﻟا زا ناﻮﺘﺑ ﻪﻛ

رد ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻦﻳا ﻣ ﺖﻣﺪﺧ

هﺮﻬﺑ رﻮﺸﻛ ﻲﻠﻣ ﻊﻓﺎﻨ

ﻪﻧ ﺖﻓﺮﮔ ﻂﻘﻓ

رد و ارﺬﮔ و تﺪﻣ هﺎﺗﻮﻛ فاﺪﻫا ياﺮﺑ ﺖﻳﻮﻘﺗ ياﺮﺑ ﻪﻜﻠﺑ ،ﻪﻘﻄﻨﻣرد ﻲﻨﻣاﺎﻧ ﻂﻳاﺮﺷ

رد ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻦﻳا ﺖﻟود ﻂﺑاور ﺢﻄﺳ

يرﻮﻬﻤﺟ ﻪﻛ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﺎﻫ ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا

ﻲﻣ ﻮﺗ زا ﺪﻧا ﻦﻳا هار ،

ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻞﻳﺎﺴﻣ ﺮﺑ يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻦﻤﺿ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺶﻘﻧ ﺶﻳاﺰﻓا و ﻲﺘﻴﻨﻣا –

يا زا ﺰﻴﻧ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺎﺑ ﻂﺑاور رد ،

رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﮕﻳزﺎﺑ ترﺪﻗ دﻮﺷ

.

(12)

هﺮﻬﺑ رد ﻲﻌﻴﺷ ﺮﺼﻨﻋ زا يرادﺮﺑ ﺖﺳا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻚﻳ قاﺮﻋ ﺎﺑ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻢﻴﻈﻨﺗ

.

ﺗ قاﺮﻋ ترﺪﻗ ﺖﺧﺎﺳرد ﻲﻌﻴﺷ ﺮﺼﻨﻋ ﺖﻳﻮﻘ

، يﺮﺛﺆﻣ ﺶﻘﻧ رد

ﺪﻳﺪﻬﺗ ﻊﻓر يﺎﻫ

ﻲﺘﻴﻨﻣا يرﻮﻓ

لﺎﺳ ﻲﻃ رد ﺎﻜﻳﺮﻣآ يﺎﻫ

2003 ﺎﺗ 2005 ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد

(Barzegar, 2008)

. ﺮﺼﻨﻋ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ناﺮﻳا ﺪﺤﺘﻣ و ﺖﺳود رﻮﺸﻛ ﻚﻳ ﻪﺑ قاﺮﻋ ﻞﻳﺪﺒﺗ و قاﺮﻋ ترﺪﻗ ﺖﺧﺎﺳ رد ﻲﻌﻴﺷ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ﻦﻤﺿ ﺪﻳﺪﻬﺗ

يﺎﻫ ﻲﻣ هﺪﻨﻳآ ﻲﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ ﺪﻧاﻮﺗ

ﺮﺗ رد ناﺮﻳا هﺎﮕﻳﺎﺟ ﺖﻳﻮﻘﺗ رد ﺐﻴﺗ

يﺎﻫ

ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻪﺘﺷاد بﺮﻋ نﺎﻬﺟ هزﻮﺣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﻳﺎﺳ و ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺎﺑ ﻂﺑاور رد و سرﺎﻓ ﺞﻴﻠﺧ ﻲﺘﻴﻨﻣا –

ﺪﺷﺎﺑ . ﻦﻳا زا ﻧ ﻈ ﺮ ﻲﻣ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻦﻳا ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺎﺴﻣ بﻮﭼرﺎﭼ رد ﺪﻧاﻮﺗ

ﺋ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻞ يا ، ﻪﻘﻄﻨﻣ هﺎﮕﻳﺎﺟ و يا

ﺪﻫد ﺶﻳاﺰﻓا ار ناﺮﻳا ﻲﻧﺎﻬﺟ

؛ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﻖﻄﻨﻣ ﻪﻛ ﻲﻠﺻا رد ﻲﻳاﺮﮔ

ار ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ

ﻲﻣ ﻪﻴﺟﻮﺗ ﺪﻨﻛ

.

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ تروﺮﺿ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ

ﻪﺑ زوﺮﻣا يﺎﻴﻧد رد ﻞﻠﻤﻟا ﻦﻴﺑ مﺎﻈﻧ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻠﻜﺷ

ﻪﻨﻣاد ﻪﻛ هزاﺪﻧا نﺎﻤﻫ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲ يﺎﻫ

ترﺪﻗ ﻲﻠﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ و ذﻮﻔﻧ و ﺶﻘﻧ ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﻴﻧد رد ﺎﻫ

شﺮﺘﺴﮔ تروﺮﺿ ﺰﻴﻧ هزاﺪﻧا نﺎﻤﻫ ﻪﺑ ﺪﺑﺎﻳ

ﻪﺑ زﺎﻴﻧ و يرﺎﻜﻤﻫ و ﻞﻣﺎﻌﺗ فﻼﺘﺋا

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ و ﺎﻫ ﻲﻣ شﺮﺘﺴﮔ ﺰﻴﻧ ﻲﻳاﺮﮔ

ﺪﺑﺎﻳ . ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ

رد ﺎﻜﻳﺮﻣآ رﻮﻀﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮓﻨﺟ زا ﺪﻌﺑ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻪﻛ دﺎﺘﻓا قﺎﻔﺗا ﻲﻧﺎﻣز نﺎﻬﺟ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ

ﻊﺒﺗ ﻪﺑ و ﺖﻓﺎﻳ شﺮﺘﺴﮔ نﺎﻬﺟ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد ترﺪﻗﺮﺑا ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ مود ﻲﻧﺎﻬﺟ نآ

ﻪﺑ زﺎﻴﻧ

ﺖﻠﻣ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺎﺑ فﻼﺘﺋا و ﺎﻫ

ﻟود ﺖ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد نﺎﻬﺟ يﺎﻫ ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ بﺎﻨﺘﺟا ﺮﻣا ﻚﻳ ﻒﻠﺘﺨﻣ

ﺷ ﺪ . رد

لﺎﺳ 2009 ﻳ دﺎﺠﻳا رد شﻮﺑ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺖﺴﻜﺷ ﺎﺑ نﺎﻣﺰﻤﻫ ﺰﻴﻧ يﺮﺒﻫر ﻪﺑ ﻲﺒﻄﻗ ﻚﺗ يﺎﻴﻧد ﻚ

ﺎﻜﻳﺮﻣآ ر ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺪﻳﺪﺟ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺎﻣﺎﺑوا ﺖﻟود ، ﻼﺘﺋا و يرﺎﻜﻤﻫ دﺎﺠﻳا ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ا

ﺖﻟود ﺎﺑ ف و ﺎﻫ

ﺖﻠﻣ ﺎﻫ ﺎﻬﺟ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻞﺣ ياﺮﺑ ﺐﻴﻗر و ﺖﺳود ي ﻪﻘﻄﻨﻣ و ﻲﻧ

ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ و يا ﻲﻋﻮﻧ

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﺳا هداد راﺮﻗ ﻲﻳاﺮﮔ .

ﺮﮕﻳد لﺎﺜﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ ،

ﺗ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻪﻴﻛﺮﺗ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ ﻔ

ﺮﻜ ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ

ﺖﺳا ﺪﻳﺪﺟ ﻲﻳاﺮﮔ .

مﺮﻫا زا يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻦﻳا ﻣ يﺎﻫ

ترﺪﻗ ﺎﺑ لدﺎﻌﺗ دﺎﺠﻳا رد ﻪﻴﻛﺮﺗ ﻢﻬ ،گرﺰﺑ يﺎﻫ

ﺮﻣآ و ﺎﭘورا ﻪﻳدﺎﺤﺗا و ﺎﻜﻳ هدﺎﻔﺘﺳا

ﺖﻴﻓﺮﻇ زا ﺖﻳﻮﻫ يﺎﻫ

ﻠﭘﻮﺋژ ﻴ ﻚﻴﺘ رد رﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﻬﺟ

زﺎﺑ ﻳ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺮﮕ ﻲﻣ رﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﻲﻧﺎﻬﺟ و يا

ﺪﺷﺎﺑ . مﻼﺳا نﺎﻤﻛﺎﺣ و ﺖﻟاﺪﻋ بﺰﺣرد ﻪﻴﻛﺮﺗ ياﺮﮔ

(13)

35

ﻪﻌﺳﻮﺗ

1، ﻪﻳدﺎﺤﺗا ﻪﺑ ﻦﺘﺳﻮﻴﭘ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻪﻴﻛﺮﺗ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا فاﺪﻫا ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد

ار ﺎﭘورا وﺮﺸﻣ

و قﺮﺷ ﻪﺑ هﺎﮕﻧ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﻪﺑ ط ﻲﻗﺮﺷ ﺖﻳﻮﻫ ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ

ذﺎﺨﺗا و ﻲﻣﻼﺳا –

يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺎﺑ ﻂﺑاور رد ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫ ﻲﻣ

ﺪﻨﻧاد .

،هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻳا زا ﺎﺑ

ﻂﺑاور شﺮﺘﺴﮔ و ﺖﻳﻮﻘﺗ

ناﺮﻳا ﺎﺑ نﺎﻬﺟ يﺎﻫرﻮﺸﻛ و ﻪﻴﺳور ، بﺮﻋ

ﻲﺠﻧﺎﻴﻣ ﺶﻘﻧ ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ و ، ﻞﺼﻓ و ﻞﺣ رد ﻪﻧاﺮﮔ

ناﺮﺤﺑ ﻨﻣ يﺎﻫ ﻪﻘﻄ ﻦﻴﻄﺴﻠﻓ و نﺎﻨﺒﻟ ،قاﺮﻋ رد يا ﻪﻴﻛﺮﺗ ،

ا ﻪﺑ ردﺎﻗ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺶﻘﻧ ﺶﻳاﺰﻓ ﻲﻧﺎﻬﺟ و يا

دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ دﻮﺧ

(Newsweek, 2009)

. ﺖﺴﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا زا ﻲﻀﻌﺑ ﺶﻳاﺰﻓا زا ﺖﺒﺤﺻ ﻲﺘﺣ ﻪﻴﻛﺮﺗ يﺎﻫ

مﺮﻧ ترﺪﻗ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻪﻴﻛﺮﺗ

ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ و ر ﻪﻴﻛﺮﺗ ﺪﻳﺪﺟ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ا

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ رد ﻲﻳاﺮﮔ

رﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻣ ﺮﻈﻧ رد

ﺪﻧﺮﻴﮔ

(Aras, 2009)

.

ﻠﭘﻮﺋژ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ناﺮﻳا ﻴ

ناﺮﺤﺑ ﻦﻴﺑ رد ﻦﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ ﻪﻠﻤﺟ زا دﻮﺧ سﺎﺴﺣ ﻚﻴﺘ يﺎﻫ

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻞﻳﺎﺴﻣ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا و قاﺮﻋ يا

،ﺖﺳا وﺮﺑور ﺎﻬﻧآ ﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﺘﻴﻨﻣا – زا

ﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﻠﻤﺟ ﻪﺘﺴ

يا رد ﻞﻠﻤﻟا ﻦﻴﺑ ﺖﻴﻨﻣا مﺎﻈﻧ ﻞﻳﺎﺴﻣ ﺎﺑ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﺑ ، ﺖﺳا ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ طﺎﺒﺗرا

.

ﻪﻨﻣاد و ﺶﻘﻧ شﺮﺘﺴﮔ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻊﻓﺎﻨﻣ يﺎﻫ

- رد ناﺮﻳا يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﺘﻴﻨﻣا ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺢﻄﺳ

ﻲﻧﺎﻬﺟ و يا

ﺎﺑ ﻪﺑ نﺎﻬﺟ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﺧﺎﻨﺷ و ﻞﻣﺎﻌﺗ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﻪﻘﻄﻨﻣ صﻮﺼﺧ

ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﻂﻴﺤﻣ و

ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ناﺮﻳا فاﺮﻃا .

ﺣ رد ناﺮﻳا لﺎﻌﻓ رﻮﻀ نﺎﻬﺟ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ

ﻲﻳﺎﺟ ﺎﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ

يدﺎﺼﺘﻗا فاﺪﻫا ،

ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺘﻴﻨﻣا – رد ترﺪﻗ ﻚﻳ ﻊﻔﻧ ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ ناﺮﻳا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا و ﻲ لﺎﺣ

ﺖﺳا ناﺮﻳا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺪﺷر .

ﺎﻴﻧد رد ﻞﻠﻤﻟا ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور ﻖﻄﻨﻣ ﺮﻣا ي

ﻪﺑ زو ﻠﻜﺷ ﻞﻣﺎﻌﺗ دﻮﺟو ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲ

،

ا دزﺎﺳ ﻲﻣ يروﺮﺿ ﺮﻣا ﻚﻳ ار دﺎﺤﺗا و فﻼﺘﺋ .

ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻚﻳ نوﺪﺑ يﺮﻣا ﻦﻴﻨﭼ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد

ﺖﺴﻴﻧ ﺮﻳﺬﭘ نﺎﻜﻣا لﺎﻌﻓ ﻲﺟرﺎﺧ .

ﺎﺴﻣ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا رد ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻞﻳﺎﺴﻣ ﺎﺑ ناﺮﻳا ﻞﻳ

،ﺪﻨﺘﺴﻫ طﺎﺒﺗرا

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﻲﻳاﺮﮔ

د ﺶﻳاﺰﻓا و ﻪﻨﻣا

ﻲﻣ ناﺮﻳا ذﻮﻔﻧ و ﺶﻘﻧ يﺎﻫ رد ﺪﻧاﻮﺗ

ﻪﻌﺳﻮﺗ فاﺪﻫا ﺖﻣﺪﺧ يا

ﺪﻳﺪﻬﺗ ﻊﻓر و يﺎﻫ

دﺮﻴﮔراﺮﻗ رﻮﺸﻛ ﻲﺘﻴﻨﻣا .

لدﺎﻌﺗ مﻮﻬﻔﻣ ﺮﮕﻳد ﻢﻬﻣ ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻴﺑ

ﻪﻘﻄﻨﻣ و ﻲﻳاﺮﮔ نﺎﻬﺟ

ﻲﻳاﺮﮔ ) بﺮﻏ ﻪﺑ ﻞﻳﺎﻤﺗ (

رد

ا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺖﺳا ناﺮﻳ

. نﺎﻴﻣ بﺎﺨﺘﻧا ﺶﻟﺎﭼ ﺎﺑ هراﻮﻤﻫ ناﺮﻳا مﻮﻬﻔﻣ ود ﻦﻳا

رد ، ﺖﺳﺎﻴﺳ

ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻪﺟاﻮﻣ دﻮﺧ ﻲﺟرﺎﺧ .

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﻞﻣﺎﻌﺗ ﺶﻳاﺰﻓا يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻲﻳاﺮﮔ

ﺎﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ

ﻪﺑ ﺖﺳا هدﻮﺑ بﺮﻋ نﺎﻬﺟ يﺎﻫرﻮﺸﻛ و نﺎﻤﻠﺴﻣ نﺎﮕﻳﺎﺴﻤﻫ صﻮﺼﺧ .

هﺎﮔﺪﻳد زا ﻲﻀﻌﺑ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺎﻫ

زا قﺮﺷ ﻪﺑ هﺎﮕﻧ ﺑاور ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﻠﻤﺟ

ﻲﺑﻮﻨﺟ يﺎﻴﺳآ ﺎﺑ ﻂ

، و يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ زﺎﻘﻔﻗ

، ﻦﻴﭼ

، و ﻪﻴﺳور

1. Justic and Development Party (AKP)

(14)

ﻪﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ بﻮﭼرﺎﭼ رد ﺰﻴﻧ ار ﺎﻴﺳآ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ رد ﻲﻳاﺮﮔ

رد ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻈﻧ

ﺮ

ﻲﻣ ﺪﻧﺮﻴﮔ . رد رﺎﭼ ﻦﻳا ﭼ داﮋﻧ يﺪﻤﺣا يﺎﻗآ ﺖﻟود بﻮ ﻲﺘﺣ

رد ناﺮﻳا لﺎﻌﻓ رﻮﻀﺣ يﺎﻜﻳﺮﻣآ

ﻲﻋﻮﻧ و قﺮﺷ ﻪﺑ هﺎﮕﻧ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ار ﻲﺑﻮﻨﺟ ﺮﻤﺗ

ﺮﺑ ﺰﻛ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻲﻳاﺮﮔ ﻲﻣ ﺮﻈﻧ

دﺮﻴﮔ . رد

ﻞﺑﺎﻘﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﻳاﺮﮔ نﺎﻬﺟ هﺎﮔﺪﻳد ﻲﻳاﺮﮔ

ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻪﻛ دراد راﺮﻗ

ﻞﺻا رد طﺎﺒﺗرا

رد اﺮﮔ ﻞﻤﻋ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻚﻳ رﻮﺤﻣ و تروﺮﺿ ﻚﻳ ار بﺮﻏ ﺎﺑ ﻲﻣ ﺮﻈﻧ

دﺮﻴﮔ

(Mottaki,

2009, pp. 7-8)

. بﺮﻏ هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻳا زا )

ﺎﻜﻳﺮﻣآ ( ﺮﺛ ﻲﻠﺻا هﺪﻨﻨﻛ ﺪﻴﻟﻮﺗ رد ترﺪﻗ و تو

ﺖﺳا نﺎﻬﺟ

ﻪﺑ ناﺮﻳا و ﻪﻘﻄﻨﻣ ترﺪﻗ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ

ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ياﺮﺑ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ رﻮﻬﻇﻮﻧ ﻲﻧﺎﻬﺟ و يا

ﺶﻘﻧ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻢﻬﻣ يﺎﻫ رد ﻲﺘﻴﻨﻣا –

رد و ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ و يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و نﺎﻬﺟ

ﻲﺑﺮﻏ يﺎﻫ

رد يدﺎﺼﺘﻗا ﻪﻌﺳﻮﺗ ياﺮﺑ دراد دﻮﺧ ﺪﺷر لﺎﺣ

.

ﺎﻣا هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﺮﻈﻧ زا

، دﺮﻜﻳور ود ﻦﻳا نﺎﻴﻣ لدﺎﻌﺗ دﺎﺠﻳا ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺎﺑ

ﻲﻣ ﻲﻳاﺮﮔ ﺪﻧاﻮﺗ

ﺪﻨﻛ ﻦﻴﻣﺄﺗ ﺮﺘﻬﺑ ار ناﺮﻳا ﻲﻠﻣ ﺖﻴﻨﻣا و ﻊﻓﺎﻨﻣ .

ﺖﻴﻌﻗاو ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ناﺮﻳا ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺖﻴﻤﻫا ،

ﻪﺘﺴﺑاو

ﺎﺴﻣ ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺑ ﺋ

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻞ ﺖﺳا ﻲﻠﺻا ﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻚﻳ نآ رد ناﺮﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا يا .

زا ﻞﺒﻗ ناﺮﻳا ﺪﻨﭼ ﺮﻫ

ثداﻮﺣ 11 و ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ د

دﻮﺑ ﺖﻴﻤﻫا ﺰﺋﺎﺣ دﺮﺳ ﮓﻨﺟ نارود ر ناﺮﻳا ذﻮﻔﻧ و ﺶﻘﻧ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﻣا ،

ثداﻮﺣ زا ﺪﻌﺑ 11

و ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ لﺎﺳرد قاﺮﻋ ناﺮﺤﺑ

2003 ﺖﺴﻴﻧ ﻞﺒﻗ نارود ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻞﺑﺎﻗ .

رد ناﺮﻳا ﻦﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ناﺮﻳا ﺶﻘﻧ ﺖﻴﻤﻫا ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻂﻴﺤﻣ ﻚﻳ

ﻣا – ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺘﻴﻨ

ﻲﻧﺎﻬﺟ مﺎﻈﻧ ياﺮﺑ ياراد

ا ﻲﺗﺎﻴﺣ ﺖﻴﻤﻫا ﺖﺳ

. هﺪﻋﺎﻘﻟا ﻢﺴﻳروﺮﺗ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ و

ﻲﻌﻤﺟ رﺎﺘﺸﻛ تﺎﺤﻴﻠﺴﺗ شﺮﺘﺴﮔ (WMD)

ناﺮﺤﺑ ﻞﺣ و يﺎﻫ

ﻪﻘﻄﻨﻣ نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا رد يا

، قاﺮﻋ

،

نﺎﻨﺒﻟ ﻦﻴﻄﺴﻠﻓ و ﺿﺎﺣ لﺎﺣ رد ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻠﺋﺎﺴﻣ

ﺖﻴﻨﻣا ﻲﻠﺻا يﺎﻫﺮﺘﻴﺗﺮﺳ ﺮ ﻞﻠﻤﻟا ﻦﻴﺑ

ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ

) ،ﺮﮔزﺮﺑ 1387 ص ، 456

.(

رد ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ ﺋﺎﺴﻣ ﻲﻣﺎﻤﺗ

ﻞ ﻲﻤﻬﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﻛ

ﻲﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﺳا راﺬﮔﺮﺛا ﺪﻨﺷﺎﺑ

. ﻞﺻا رد ﺎﺴﻣ رد ناﺮﻳا يﻻﺎﺑ يﺮﮕﻳزﺎﺑ ﺋ

ﻞ ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و

ﻪﺘﺴﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يا

ﻪﺑ ﻢﻴﻤﺼﺗ و ﻪﺧﺮﭼ ﻆﻔﺣ

ﻪﺘﺴﻫ ﺖﺧﻮﺳ ﻞﻘﺘﺴﻣ يا

ﻪﻨﻴﻣز يﺎﻫﻮﮕﺘﻔﮔ اﺮﺘﺳا

ﺗ ﻚﻳﮋ

و ﺎﻜﻳﺮﻣآ و ناﺮﻳا تاﺮﻛاﺬﻣ

ﺮﺑاﺮﺑ ﻊﺿﻮﻣ زا فﺮﻃ ود ﻦﻴﺑ ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا ﻲﺳﺎﻴﺳ

ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻢﻫاﺮﻓ ار

ﺖﺳا هدﺮﻛ .

د زا ﻲﻀﻌﺑ هﺎﮔﺪﻳ

ﺎﻫ رد ﻲﻣ ﻪﻛ ناﺮﻳا ﻪﺑ نآ زا ناﻮﺗ

ناﻮﻨﻋ ﻪﻘﻄﻨﻣ ،دﺮﻛ دﺎﻳ ﻲﺘﻨﺳ ﻲﻳاﺮﮔ

ﻞﻳﺎﺴﻣ رد ناﺮﻳا هزاﺪﻧا زا ﺶﻴﺑ رﻮﻀﺣ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ

ﻪﺑ ﺎﺴﻣ صﻮﺼﺧ ﺋ

ﻋ نﺎﻬﺟ ﻞ زا بﺮ

نﺎﻨﺒﻟ و ﻦﻴﻄﺴﻠﻓ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻪﻠﻤﺟ ﺶﻨﺗ

ﻪﻨﻳﺰﻫ و هدﻮﺑ از ﺮﻳا ﻂﺑاور رد ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺪﺟ يﺎﻫ

ﺎﺑ نا

نﺎﻬﺟ و ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﺑ بﺮﻏ

دراد ﺎﻜﻳﺮﻣآ صﻮﺼﺧ .

ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺮﺑ هزاﺪﻧا زا ﺶﻴﺑ ﺪﻳﺎﺒﻧ ناﺮﻳا