میزادرپ یم نآ زا یا هخسن یفرعم و یلبند

(1)

10

راتسج

مح مود مدبّر محمّدرن حمدحنرّماق بمکحمدحملیسومممخه

یّمز «

مرحک دقوح

ن امو«ند او

لّوا لاس ،موس ۀرود مراهچ و موس ۀرماش 13۹5 ناتسمز - زییاپ

مناربنخسمومنایاحسمهدیصقمناگرزومزاممدربیباممربنامنیمدلادحوا مهمجبتمدرب ماهمنحقموامراعشامهکمتساممحجهممششمۀدسمردمناحیا مدیاصقمهژیومهبم؛تسامهدببمجنسمنخسمنابیدامومناحعاشملابقتسامو مبایحیدمحیواصتمومیّلعمتاحلاطصامحوملاّتشامببسمهبممهکموا مبتاک مومیبداملفار مردمهرابّهمومهدشمعمبتتمومدیلقتملاسماهدص مححشمابداموملاضفممبسمزامومهدببمححط م،بدامسردمتاقلحمو .تسامهدشمحیسفتمو م:تسامهدشمهتخانشممربنا ناویدمزامححشمششمنبنکمات

1 م؛ناتسودنهم،^{)مهدمۀدس(}ممدابآممداشممبلعمدوادمنبدمّر مححشم .

2 م . )ق1040(میناهاحفمنسرلاببامححش

3 مزامهخسنمکیمهکم)ق1251-1193(مماق ممئاقممساقلاببامححشم .

؛تسامیقابمنآ 4 مرایسب مهک م)مهدزیس مۀدس(میّق مضیف منبحبکامیلع مححشم .

؛تسامحصتخ 5 م . م.کر(م)ق1252(میلبند مکیب مقامزمحلادبع منبدمّر مححش

)1340،مبضرمسرد مۀ مدق م؛712-708م/6م:1389م،یتیارد 6 .مدیهشمحفعجمدمیسمحتکدمداتسامححشم . محیظنممکملابقتسامابمحیخامنوحقملبطمردمیناهاحفمححشمنای منیامزا مردمنآمزامیم

طخمۀخسنم115مزامشیبمنبنکماتمومهدشوحوور میکیمهبماجنیامردم.تسامهدشمهتخانشمگرزومماهمهناخباتک مکیبمقامزمحلادبعمنبدمّر مححشمینعیم،مربنامناویدمحوحشزا :میزادحپمی منآمزاممامهخسنمیفمحع مومیلبند

خسانشباتک مباتکمفد

وؤومم.فوح م؛نبتف (میلُبنُدمکیبمقامزمحلادبعمنادنزحفمزامیکیمدمّر منیمدلامءاهب مۀرودملیاوامراد انمحعاشمومخمرب م،هدنسیبنم،)ق1243-1176

مبداملیصرتمهبمدبخمدنّشنادمردپمبتک مردموام.تساممراجاق مناربنخسمومابدامزامومدببمهتخادحپمنبگانبگمفراع موممجعمومبحع مهکمدیبگمی میئامحقلامناطلسم.دببممهدزیسمنحقمناسانشمنخسمو مهبمصم

لخت مومیلعمهبممبسب متساممحسپمارمدمّر منیمدلاءاهب ملاسمردمهکم،ناحهتمنبنفلارادمۀسرد منادحگاشمزام»بیحغ«

مهاحّهمهبم،ترادصمزاممربنمناخاقآمازحی ملزعمزامسپم،ق1275 میتسحپحسمهبمومهسرد منآمنیل مصر مزامنتمودموملهچمزامیناوراک مزامسپمومدبشمی مسیراپمۀناورمیسومحگمماظنمحی امناخمیلعنسح متسامنیفم

لؤ مزامزینموام.ددحگمی زابمناحیامهبملیصرتمزامتغاحف .)هدزایممـممهدم/1م:1349م،یلبند(متسامهتفگمیسرافمهبممهممراعشامو مهبمتسامدبجب مومهدشمحکذمحثامنیدنچمدمّر منیمدلامءاهبمزا

:حیزمححش 1 متسامهتشبن هعیرّ م .

ذلامردمیناحهطمگرزواقآمخیشم.راع حمدحنرّ

ضایرمزاملقنمهبم^)212ص(مهعی ّشلا راثآمردموامنابیدممانمهک مازحی مسامبعمنابمحق مزامنآمۀدنیبگمومتسامهد آمهّنجلا مارمزیحبتمت بکحمشحّعمحخاوامردمهکمهدببمهنطل مسلامبئان

م،گرزواقآ(مشنادنزحفمدزنمردمتسامینابیدمارموام.تسامهتشاد .)985صم،مبسممسق،9ءزجم:1342

2 مردمارمنآمزاممامهخسنمتیبحتممبحح م.حرنص د م .

لومقااشوماق

مهب مناجیابرذآ منادنّشناد مرد مو مهدید مسلج مۀناخباتک منیّهمزینمفسبیمنبامومهدحکمببسن میلبندمکیبمقامزمحلادبع م؛تسا مهدبّن مراحکت مهناخباتک منآ متسحهف مرد مار مهابتشا م

مدمّر منیمدلاءاهبموامحسپمهبمقم

لعت مباتکمنیامهکمیلاحمرد

م:1363م،یناع منیچلگم؛هیشاحم،835م:1377م،مدابآمتلود(متسا .)2/399م،1/622

3 مناجیابرذآ نادنمشنادمبحاص م.خ«قا مل« مدآقق مقیسفتم . م.تسامهتشبنمیبحعمنابزمهبمیطبسب محیسفت«م:مدسیبنمی مردمارمهببتمۀربسمحخآماتمهدئا مۀربسملموامزامگرزومدلجمکی

دقدبنومّن او م

نا حکمحنهابمدیهشمهاگشنادمداتسا

[email protected]

مممخه یّمز «مرحکدقوحن امو«ند او

محمّدرن حمدحنرّماق بمکحمدحملیسو

(2)

11

راتسج

محمّدرن حمدحنرّماق بمکحمدحملیسومممخه یّمز «مرحکدقوحن امو«ن

د او محم ود مدبّر

مهبمحیسفتمنیامً

اعبطم.»مدیدممزیحبتمملاسلااةقثمۀناخباتک متسامهتفایملاقتنامتیبحتمۀناخباتکمایمزیحبتمیم

ل مۀناخباتک منیامزاممامهخسنم.)512ص1جمم:1375م،یشیاشخبمیقیقع(

مردمومدبشمی ممرادهگنمیشعح ماللهمتیآمۀناخباتکمردمحیسفت م:تسامهدشمیفمحع مهنبگنیامهناخباتکمتسحهف مومیفسلفمثحاب مزاممرایسبممارادم،تسامیجز محیسفت مومملامسلاممهیلعمتیبملهامتایاورمهبمداهشتسامهبمینافحع منابنعمهبمیمفق مومعمجس مهدبّنمءاشنامییاهمهبطخمنینچّه میتا مدق محوملّتش محضاحمۀخسنم...زردنامومدنپمردم»هلاق « مبتکملازنامدئابفمومملاکمعابنامومنآحقمومملعمتلیضفمردمتسا مفلاتخامومفیحرتمردمیثرب موممأرمهبمحیسفتمزامشهبکنمو مهبم...اهنیامزجمومتولاتمبادآمومنآحقملوزنمیگنبگچمومتآاحق

م،ینیسح(متسامهتفایمنایاپم1252مناض رمها 12مهبنشجنپمزور .)88/4م:1377م،بّهم؛512/1م:1375م،یشیاشخبمیقیقعم؛326/4م:اتمیب

4 متسامهتشبنمیئامحقلامناطلسممبحح م.خسرافمل«مدآققمقیسفتم . منیامزامیئزجم.یسرافمنابزمهبمتساممحیسفتمارمیلبندمهک مزام،تسامهدببمدبجب میئامحقلامناطلسمۀناخباتکمردمحیسفت مردمارمءزجمنیامیلبندم.حطافمۀربسمحخآماتمسنبیمۀربسملموا متسامهدناسرمنایاپمهبمهنمومهاجنپمومتسیودمومرازهملاس میبحعمحیسفتمزامحیغمحیسفتمنیام.)هدزایممـمممهدم/1م:1349م،یلبند(

مهتفحگمارم،کیبمقامزمحلادبعم،دبخمردپمراکملابندمهکمتسوا مردممامهخسنمحیسفتمنیامزام.دشمحکذمنیامزامشیپمومتسا مدیهشمهاگشنادممزکح مۀناخباتکمماهمتشبنتسدمۀعبّج مهعّجمزورمنآمحیحرتمخیراتمهکمتسامدبجب منا حکمحنهاب محومممدق مبیتحتمنیدبمومتسامق1248ملاسمحفصمها م28 مهبمقم

لعت میسرافمحیسفتمۀخسنمزینموموامیبحعمحیسفت مرد مهخسن منیا م.تسا میئامحقلامناطلس ممبحح مۀناخباتک منآمحیحرتمخیراتم.تسامهدشمهتشبنممَجحت مینآحقمیشابح متسامق1239ملاسمیلولااممداّجم28مهبنشودمزورمنآحق ملاسمدنچمدمّر منیمدلاءاهبمحیسفتمهکمدبشمی ممبلع مو مهناگادجمیتارفصمزینمومتارفصمیشابحمردمنآمزامسپ مدبشمی مزاغآمهببتمۀربسمزامهخسنم.تسامهدشمهدوزفامنادب میسرافمهبممراعشامزینمومیبحعممراعشامابمنآحقمنایاپماتمو .دبایمی مهّتاخمکیبمقامزمحلادبعمشردپمزا

5 م.تسامهلاق منیامعبضب مهکم.درن حمدحنرّماق م . باتکمخفدقعوم.ب

مهدنسیبنمومتسامحتمل اکمهّهمزاممربنامحوحشمنای مردمححشمنیا مححشمهبماذلم؛تسامهدحکمینع مارمحعاشمدیاصقمتایبامکتمکت متایبامشنیزگموم،کدناممدراب مردمحگ م،تادحف مومتلاکش م.تسامهدحکمحکذمارمراعشامینع م،ماّتمراصتخامابمومهتخادحپن مومثربمزامیلاخمهکنآمابم«ممبضرمسمرد مداتساممبحح ملبقمهب مهلکش مراعشامزامیضعبمندشمنشورمماحوم،تسامقیقرت .)دم:1340م،مبضرمسمرد (م»دشابمی مدیف مومدن دبس مومیمنفممحثنمهبمدبخمربثن مۀ مدق مردمدمّر منیمدلامءاهب متعنم،دیحبتمردمیتارابعمزامسپم،شردپمراثآمۀبیشمهبمعبنص مدبخمباتکمنتشبنمببسم،^عیلعمنین ؤّلاحی امتبقن موم^صحب ایپ مگرزومناحعاشممانم،همیدیحبتمشخبمردموام.تسامهدادمحیضبتمار مردمارم...ومیخمحفم،یسودحفم،یکلفم،محصنعمدننا مناحیاربهش مو .تسامهدناجنگمدبخمنمیز متارابعمللاخ ملاسمردمهکمدیبگمی مه مدق مناّهمردمنیامزامسپمهدنسیبن م،هقفملیبقمزامیّسرممبلعمردمتاعلاط مزامدعبم،محجهم1240 م،نایبمومیناع مومقطن م،برنمومفحصمتا مدق م،تّکحم،لبصا :ربهش متیبمهبمانبمومدیشبکمفلسمناحعاشمۀعلاط مردمارمیتمد

دــنناحبّیپ منــت مهــس محعــش مرد مدعس مو ممربــــنا مو میـــسودحـــف

مارمشنابیدمهکنیامهبمحظنمومهدحکممربنامنابیدمۀعلاط مهبمعوحش م،یضایرم،تّکحم،جنحطشمومدحنمتاحلاطصام،ه مصقمزامنبرش مهتفایمهحیغمومهیانکمومهراعتسامومعیصحتمومنایبمومیناع م،مبجن مهارمزامهیلاٌراش مومهتفحگماحفمدبخمممحک مردپمدزنمارماهنآمۀّهم،تسا متاض اغمفشکمومتلاکش مملحم،تقفشمومتّحح مومتفأر موامنیاحومانبم؛تسامهدب حفمتایمّع مومتادیقعتمومتازب رمو ممهاحفمحصتخ مومزاجیامقیحطمهبمارمدبخمردپمیسردمماهءلا ا .تسامهدحکمشراگنمومهدروآ مراصتخامشورماتمدبشمی ملقنمحیزمردموامححشمزامهنبّنمود

:مدبشمص مخش متایبامندحکمینع مردموا ارممحــکمبــتمتــسدمزمهزاــتمۀدــعاقمما

ممار مملق مبــت مناــنــب مز مبــن مۀبتح ممو مۀبتح ممامومارماطعمبتمتسدمزامتسامبنمۀدعاقمهکمیحودّ مما

.ارمملقمبتمناتشگناحسمزامتسامهزات

(3)

12

راتسج

مح مود مدبّر محمّدرن حمدحنرّماق بمکحمدحملیسومممخه

یّمز «

مرحک دقوح

ن امو«ند او

تــسامنیامیگجابخمدبــبمهــجابخمناــشنمهاــشمحگ ار ممکح مچیه مدببن مکش موا مرد متــسا مزور منآمحگامیگرزومومهجابخمتکبشمومناشنبمیهاشمحودّ ممامبت مچیهمدشابنمیکشموامردم،تستمردمتسامنیامردمهکمدببم م.دنیبگمارمسکمودمنای مردمهدننکممکحممک َحَ موم.ارمهدننکممکح

درن حمدحنرّماق مخسان ملیسو منا حکمحنهابمدیهشمهاگشنادمیم

طخمخسنمۀنیجنگمهبمقم

لعت مهخسن مخمرب م،خسنمم

طخمهبم،نیسحمنبدمّر متباتکم،قمقر مۀعبّج مزا مردم28معطقم،محجه1255ملاسمیلولااممداّجم12مهبنشراهچ م،هتخبسممامهبهقم،جاّیتمشکورمابمامبق مدلجم،قروم268م،م.س17 مۀیارآمابمجنحتم،جنحتحسمومجنحتمشقنموممامهحیجنزمۀیشاحمابمیبحض ماهمتشاددایمباتکمحتسآمردم،سبتبلمشقنمابمجنحتحسمومیّیلسا مماهمخیراتمابمومقایسمومهتسکشمم

طخمابممدمدعت متلاّجمو م،1209ملمولاامعیبرمحهشموم1288محمفظّلاحفصمحهشممششمومتسیب ممدنچمتایبامیلصامنت مزامشیپمهرفصمهسمردم.یبآمحتسآمگنر مهبمیصخشمدم

لبتمخیراتمیتشاددایمردمومهدشمهتشبنمراومتشاددای متبثم1260مماحرلامممحر محهشممراهچمومتسیبمهبنشمهسمخیرات م.تسامهدش .درادم»نیعتسنمهبموممیحمحلامنّحمحلاماللهممسبم«منابنعمباتک

م:نت مزاغآ مشیاینمومانثمۀدیصقلامتیبمومشیاتسمومدّحمللاهتسامتعاحو مبلمارمهزورمکیملفطمهکمتسامیقلاخمسیدقتمومحیبست ...روحپمحور

:نت مماجنا منیامزاممرذگبمومارممزاج ممایندموماحسمنیاممراذگمی مح لااحخآ مومدرذگمی ممهممغمراد متقومنآمینعیم،یقابمناهجمهبمناهج .باتکلاماذهمممَتماّکم،دبشمی مماّت

:ه اجنا مع ملابحلاام ِباحطضاوملابلامِشاشِتغامع مبامهَبلامِکِلَّلامِنبَعِب میلولااممداّجمحهشمحشعمیناثمیفماعبرلااممبیمیفمراکفلااممکاحت مانمثلامفلامفلاماهحجاهمیلعمةمیببمنلامةحجهلامن میض مدقو مدیمیفمنیتأّلاومفللاامدعبمةنسمسّخمومنبسّخمةمیرمتلاو مربفغّلاممبححّلامفلخمدمّر مببنذلامحیثکلامحیقفلامحیقرلام ملیبسمیفملبتقّلامدیه مشلامنیسرلامهمیّسمع ماللهمهحشحمنیسح مفلامفلامنیحهام

طلامهدلاواومهدادجاومهئابآمیلعومهیلعمالله .دبعبّلاممبیمیلامانمثلاومةمیرمتلاومةابل مصلا مۀّهموم،دنّکموملودجم،هیارآمنودبم،تسامکزانمومینغورمذغاک

مهدیشکماهنآممورمهکممز حقمم

طخمابمدنامهدشمینع مهکمییاهمعاحص ممارادمًا اّتمتسارمتّسمتارفصم.مدنامهدشمص مخش مهدش مهیشاحمردمپچمتّسمتارفصممحتمهزاتمم

طخمهبمومتسامهباکر مدنچماهنآممانع مومتایباموماهمعاحص منیبمومدنامهدشممراذگمهراّش مهخسنمنیامقاروامدادعتم.تسامهدشمهتشاذگمگنرمخحسمۀطقن م.تسامقروم266 ع«انو م ـ م.هعیـّشلا فـیناصت یـلا هـعیرّ

ذلام.)1342(میـناحهطمگرزـواقآ .انمیبم:ناحهتم.موزنّلام.عمهرمقن

م ـ مدیعـسمشـشبکمهبم.یرونا ناویدم.)1364(منـیمدلادحوام،مربـنا

.زوحیپمـمهکسمتاراشتنام:ناحهتم.یسیفنم م ـ م.)اند( ناریا یاه تشونتسد ۀراوتسرهفم.)1389(میفطص م،یتیارد

می لاسامماربشمسلج مدانسامزکح مومهزب م،هناخباتکم:ناحهت م ـ .هدبتسم:زیحبتم.ناجیابرذآ نارونخسم.)1377(مزیزعم،مدابآمتلود

م ـ ناوید تلاکشم و تاغل حرـشم.)1357(محفعجمدمیـسم،مدیهـش

.یم

ل مراثآمنّجنام:ناحهتم.یدرویبا یرونا م ـ م.راربلاا ةیلست و رارحلاا ةبرجتم.)1349(میلبندمکیبمقامزمحلادبع

.زیحبتمهاگشنادمم:زیحبتم.ییابطابطمیضاقمنسحمحیرصتمهب م ـ م.ناجیابرذآ رـخافمم.)1375(ممـیحمحلادبعم،یـشیاشخبمیـقیقع

.ناجیابرذآمحشنم:زیحبت م ـ .ملاسامدیبنم:مقم. هعیش نار ّسفم تاقبطم.)1377(مـــــــــــــ

م ـ م.یرونا ناوید تلاکـشم حرـشم.)1340(منـسرلاببام،یناهاحف

.ناحهتمهاگشنادم:ناحهتم.مبضرمسرد محیرصتمهب م ـ .یـسراف یاـه هرکذت خـیراتم.)1363(مدـّحام،یـناع منیچلگ

.ییانسمۀناخباتکم:ناحهت