پدیدار شناسی تصویر هنری در نقاشی معاصر-( شناخت نقاشی معاصر بر مبنای نظریۀ تصویر شعری گاستون باشلار)

۲۹ ۳۶ - ۲۹ تاحفص

رصاعم‌یشاقن‌رد‌یرنه‌ریوصت‌یسانشرادیدپ

)رلاشاب‌نوتساگ‌یرعش‌ریوصت‌ۀیرظن‌یانبم‌رب‌‌رصاعم‌یشاقن‌تخانش(

2یردبلا‌ءافو‌ساربن‌،^1*یریثک‌مظعا‌اسوتآ

.ناریا ،نارهت ،ییاجر دیهش ریبد تیبرت هاگشناد ،یزاسرهش و یرامعم ۀدکشناد ،یریوصت طابترا هورگ رایداتسا ^۱ .قارع ،نیدلا حلاص ،تیرکت هاگشناد ،یناسنا مولع ]شزومآ[شرورپ سیدرپ ،رنه شزومآ ۀدکشناد رایداتسا ^۲ )۹۶/۳/۲۷ :ییاهن شریذپ خیرات ،۹۶/۲/۱۲ :هلاقم تفایرد خیرات(

هدیکچ .دزادرپ یم رلاشاب نوتساگ یرعش ریوصت ۀیرظن ساسا رب رصاعم یشاقن رد یرنه ریوصت یسانشرادیدپ ۀعلاطم هب قیقحت نیا ؛دشاب یم روحم هس رب ینتبم و تــسا نآ یلاعت و دوجو ،شنیرفآ رد رصاعم یرنه ریوصت یــسانشرادیدپ نییبت ،شهوژپ فده یارب یــششوک ار یرــنه ریوصت سپــس .دزادرپ یم ،تــیتاذ و تــینیع زا یــبیکرت ناوــنع هب ،یرــنه رــیوصت شــنیرفآ هــب تــسخن .دزادرــپ یم حور یــسانشرادیدپ یارــب یــششوک ناوــنع هب نآ دوــجو یــسررب هــب سپــس ،درادــنپ یم میقتــسم یــسانش یتسه ینعی ؛تــسا )تیتاذ و تینیع( هــشیدنا و هدام نیب فیاظو لدابت لصاح یرنه ریوصت شیادیپ .۱ :تــسا نینچ ثحب جیاتن جوا و یا هظحل قاــفتا ،رصاعم یرنه ریوصت .۲ .تــسا انعم و ریبعت نیب یرادــنپ تاذ مه ،رــصاعم یرــنه رــیوصت و یــیارگرادیدپ تروص و دیدج یرنه ریوصت نیب طابترا ؛تیلع نوناق زا لقتــسم ؛تــسا میقتــسم یــسانش یتسه تهج رد شــشوک و یهاگ آ ،دنک یم نییبت یرنه ریوصت ؛نآ دامن هن و تسا ینیع تیعقاو یارب یا هداس نیزگ یاج هن ؛تسین یلع ،نآ هاگ آدوخان یلاثمّ حور ییارگرادیدپ رــب رت شیب ،رصاعم یــشاقن .۳ .تــسا خیرات زا ولمم اریز ،دنک یم دیک أت ییارگدامن اما ؛تــسا خیرات نودــب ارــیز ؛تسا یتخانشرادیدپ یتیهام یاراد زین و یهاگ آ رب مدقم و یهاگ آ أشنم ،هاگ آدوخان اریز ؛لقع ییارگرادیدپ رب ات دنک یم زکرمت .تسا یروص و یدام تلع نامه دحاو نآ رد یرنه رثا ۀدام ینعی

یدیلک‌یاه‌هژاو .رصاعم یشاقن ،یرعش ریوصت ،یرنه ریوصت ،یسانشرادیدپ

.E-mail: atoosakasiri@gmail.com ،0۲۱-۲۲۹۷0۱۲۳ :ربامن ،0۹۱۹۷5۷۲۶۱8 :نفلت ،هلاقم لوئسم ۀدنسیون*

۱۳۹۶ زییاپ ،۳ هرامش ،۲۲هرود ‌یمسجت‌یاهرنه‌-‌ابیز‌یاهرنه‌هیرشن

۳0

۱۳۹۶ زییاپ ،۳ هرامش ،۲۲هرود ‌یمسجت‌یاهرنه‌-‌ابیز‌یاهرنه‌هیرشن

تــسا یتخانــش یاهراتخاــس زا یفلتخم حوطــس رب لمتــشم رنه زاغآ شیامزآ و هــبرجت زا ،)سوــسحم تیعقاو( هدام ترثک لیلد هب هــک هدیمان یضارتفا قطنم هک هچ نآ هب یبای تــسد تهج رد و دنوــش یم حطس هک یا هشیدنا ینعی ؛دندرگ یم یهتنم یلقع لیوأت هب ،دوش یم هب رنه ۀصرع رد ار یــملع قیقحت قطنم و هفــشاکم ،لیلحت زا یــیلااب یوــس هب هداــس شنک کی زا دناوت یم رنه نیاربانب ؛دراذگ یم شــیامن بیترت نیدب و دنک تکرح یفسلف ریذپ لیوأت و هنادنمشیدنا شنک کی .دور شیپ یلقع للادتسا یوس هب ،دوخ ییارجا و ینف حطس زا »یرعــش رــیوصت« ۀــیرظن اــب رــصاعم یــشاقن رد یرــنه رــیوصت

-۱884( ^۱»رلاــشاب نوتــساگ« یوــسنارف سانــشرادیدپ فوــسلیف تسا یا هفسلف یانبم رب هیرظن نیا ؛دراد یراکــشآ تبارق ،)م۱۹۶۲ دقتعم یتخانــش و یرنه راثآ رد لقع و لایخ رصنع ود دنویپ هــب هــک ساسا ،تسا رــشب تعیبط رب ینتبم ًلاماک هک ،ار دنویپ نیا و تــسا

یانبم رب هــک ،هیرظن نیا هنوگ نیدب ؛دــناد یم یــملع قــیقحت ۀــیاپ و ،یرگ شنیرفآ نــییآ ،ناــمز یــگدوب هظحل زا ،دراد رارــق یــلقع ۀفــسلف اــب و دوــش یم زاــغآ رــنه رد هناــسانش ناور لــیلحت و یــسانشرادیدپ ناونع هب رصاعم یشاقن هک رظن نیا زا ؛دبای یم دنویپ رصاعم یشاقن یــل ّیخت یاــه هزوح رد ،هــبرجت و لــمع قــیرط زا رــگ شنک رــنه کــی نآ یــپ رد قــیقحت نــیا .تــسا طــبترم هداــم اــب ،یــلیوأت و یــبیکرت و یــشاقن رد یرنه ریوصت یــسانشرادیدپ ۀلأــسم یــسررب هب هک تــسا یلاعت و یتسه ،شنیرفآ تحاــس هــس رد ار نآ داعبا و دزادرپب رصاعم نیتسخن هک تــسا نآ رد هعلاطم نیا ترورض و تیمها ؛دنک فــشک اب دنویپ رد رلاــشاب نوتــساگ یرعــش ریوصت ۀیرظن ۀنیمز رد شهوژپ .دشاب یم رصاعم یشاقن یسانش ییابیز

همدقم

یرنه‌ریوصت‌شنیرفآ‌-1

،یناکم تارــییغت ۀــشیدنا زا هتــساخرب تاماهلا ساــسا رب رلاــشاب یوــنعم یــگدنز رد باــن و باــی مک ،دــنلب یاــه گنهآ برض ۀراــبرد یدنچ یاه تیبــسن رب لمتشم یونعم دــشر« ؛تــسا هدرک قیقحت تیبسن اب و دنهد یم ناشن ار یونعم یگنهآ مه یگناگدنچ هک تسا »دــنراد قرــف ،دــهد یم خر یداــم تاــقافتا ناــیرج رد هــک یــکیزیف ،ضحم مــسیلائ هدیا رظنم زا وا ،ساــسا نیا رب .)۱۳۳ ،۲0۱0،رلاــشاب(

،)یقفا( ارذــگ ناــمز رب )هــشیدنا( دوــمع یــنامز روــحم هــک درادــنپ یم ار یروــص تیلاعف کــی ماجنا »نــم« یارب هــک تــسا یروحم ناــمه رد دوخ صوــلخ تیاهن رد یروــص تلع ،نــیاربانب ؛دزاــس یم نــکمم دوجوم هک »وتیجوک« رد سپ ؛دوــش یم رهاظ »هــس ناوت هب وتیجوک«

دوش یم تابثا هشیدنا قیرط زا دوجو تینیقی ،تسا یلعاف تلع رد و تابثا هــب هتــسباو هک یرهاظ یدوجو ؛)متــسه سپ مــنک یم رــکف(

هب وتیجوک« ۀلیــسو هب .)لاصتا( تــسا دوجو و نم نیب دنویپ دیک أت هک منک یم رکف« ترابع رد و تسا ییاغ تلع هب هتسباو هک »ود ناوت یرادیدپ فیصوت زا ،دوش یم ققحتم »متــسه سپ ،منک یم رکف نم رد رتتــسم دوجو زا هــک میبای یم تــسد یدوــجو هــب و هــتفای یــیاهر رارکت زا تسا ترابع نم دوجو .تسا رت یلکش )وتیجوک( بان ۀشیدنا ترابع رد هک »هس ناوت هب وتیجوک« هب ءاقترا اب ؛)رارکت =تیوه أدبم(

ققحم »مــنک یم رکف نم هــک منک یم رــکف نم هک مــنک یم رــکف نــم«

ام« .دنوــش یم رادیدپ یروص تردق تیاهن رد یــتادوجوم ،دوــش یم هک فصو نــیا .مینک فیصوت ار هــتاذب ءیــش رهاظ هک مینآ هــب مزــلم دراد تهابــش ور شیپ شور اب امامت ،دوــش یم رهاظ هبرجت یکدنا ابً یدومع نامز نیتــسخن ریوصت ،بان یلکــش تابــسانت ۀطــساو هب و کی ،»هــس ناوت هب وتیجوک« ؛)۱۱۹ ،۲0۱0 ،رلاــشاب( »دنک یم میــسرت ار رد زین ار فلاــتخا و لاصفنا ،دوــخ نطب رد اما ،تــسا هتــسویپ ۀــلوقم دوــش یم دلوتم یتیصخــش ،یروص تیلاعف نیا قیرط زا سپ ؛درادرب

و هداــم زا تیصخــش نــیا ارــیز ؛دراد قرــف یرــهوج تیصخــش اــب هــک ؛دوــش یم ادــج )یزــیچ زا یــهاگ آ( یتخانــشرادیدپ یدــمع یــهاگ آ یرکف ۀبترم و یروــص تیلاعف هب تبــسن هک یدح رد دوــجوم کــی«

أشنم هک -ار دوخ بکرم یوتیجوک هک ینازیم هب و دبای یهاگ آ ،دوخ ،رلاــشاب( »دــبای یم تــیناحور ،دــهد ناــشن -تــسا یدازآ شرتــسگ ،تــسا ادج یدام تروریص زا هک ،یروص ینوگرگد نیا و ؛)۱۱۹ ،۲0۱0 دیک أت هــشیدنا تروــص رــب )یدومع تــکرح( دوــعص نــیا ۀطــساو هــب رکف( :ددرــگ یم تاذ هــب مئاق ًلاــماک هــشیدنا هک یا هــنوگ هــب ؛دــنک یم نم = منک یم رــکف دوخ یهاگ آ هــب نم =منک یم رــکف نم هــک مــنک یم ریواصت و لاکــشا هک تــسا اج نیا زا .)هظحل( نونک ا =)متــسه دوــخ اریز« ؛دیآ یمرد بان ییابیز تروص هب یونعم یگدنز و دوش یم رهاظ قیرط زا دــیاب ،میتــسه بان ییابیز ۀــشیدنا نتخاــس لابند هــب رــگ ا لمع نامز کیتکلاید ندرــک لاعف قیرط زا و اــهنآ ناوــخارف و لاکــشا و صقان ،باــن ییابیز یزاــس لاعف نیا .)۱۲۲ ، ۲0۱0،رلاــشاب( »مــینک رتراکــشآ ،دبای ناصقن رت شیب هچ ره یناــسفن تایح« ؛تــسا یض َرع رــتدنمورین ،دــشاب رــت مک نآ یاه هتــساوخ هــک هزادــنا رــه و دوــش یم یــهت یاــه نامز ناــمه شــخبرثا یــقیقح یاــه نامز ارــیز ؛ددرــگ یم ،۲0۱0،رلاــشاب( »دنهد یم ناــشن ار ییارجا طورــش لقادح هک تــسا »هس ناوت هب وتیجوک« هک تــسا دقتعم رلاــشاب ،ساــسا نیا رب .)۱۳۱ ،»هس ناوت هب وتیجوک«".تسا یروص شیاسآ نیتــسار ۀیحان نامه ،یروص یگدنز یهاگ آ هک تسا یک ُبــس ًلاماک نیتــسخن تلاح نامه .)۱۲0 ،۲0۱0،رلاشاب( "دراد یم هضرع نآ رد ار بان تداعس ؛تــسا )یتــسین( گرم یانعم هب تروص ،تــشذگ هک هچ نآ رــبانب »شیاــسآ و یرادیب یاهایؤر و کاــخ« باتک رد رلاــشاب هــک ناــنچ مه

۳۱

رصاعم یشاقن رد یرنه ریوصت یسانشرادیدپ

رب هتسویپ و تــسا تروص ،زیچ ره زا شیپ و تــسخن ،گرم« :دیوگ یم رلاــشاب ؛)۲0 ،۲00۲ ،یربود :زا لــقن هب( »دنام دهاوخ یــقاب لکــش نیا نیب طابترا نآ رد هــک ،^۲»راهچ ناوــت هب وتیجوک« بناج هــب نتفرارف اــب ینعی ؛دنادرگ یم زاب ار )یتسه( یگدنز ،دوش یم ظفح هشیدنا و یگدنز .دزاــس یم ققحم ار یحور لداعت ،)مدع( موــهفم زا لاصفنا ۀلیــسو هب )م۱۹۷0-۱۹05( ^۳نموین تنراب ،ییاکیرما شاقن ۀشیدنا اب هلأــسم نیا هجوت و یلاعت هب شیارگ هب ار دوخ بطاخم هک اج نآ ،تسا گنهآ مه ینیگنــس زا هک ام زا یــخرب« :دــیوگ یم و دــناوخ یمارف دازآ فــطاوع هــب نــیا لــماک در رد ار دوــخ خــساپ ،میتــسه اــهر یــیاپورا گــنهرف راــب و یوزرآ اــم ...دــناد یم یــیابیز هب هــجوت ار رــنه هــک میا هتــسناد هــیرظن ،بان تاــساسحا اب نامدنویپ هب هجوت رد ار -یلاعت -ناــسنا نیتــسار هب رطاخ قلعت ،یــیارگ هورگ ،تارطاخ دنب زا ار دوــخ ام ...مــیا هتفای زاــب یشاقن حلاصم و داوم هک ،اهنآ دننام و هروطسا و یتسرپ هفارخ ،هتشذگ رود گرزــب یاهاــسیلک یحارط یاــج هــب و هدرــک اــهر ،دــندوب یــیاپورا و تاــساسحا و دوخ زا رود هب ار اهاــسیلک ،یگدنز و ناــسنا و حیــسم زا .)۱ریوصت( ) Honour, 2009,839( »مینک یم انب ،دوخ صاخ فطاوع فارحنا زا »راهچ ناوت هب وتیجوک« ۀبترم رد ییلاعتسا هاگ آدوخان یماگنه ساسحا نیا اما ،دنک یم یریگولج تینیع یوس هب ساسحا و ؛دهد یم تــسد زا ار دوــخ یلاعتــسا ،ددرگ تاذ مــه تینیع اــب هــک ینعی ؛دنک یم دوــبان ار دوــخ تاذ ،رارکت قــیرط زا ،یهاگ آ یــنعی نــیا ،یهاگ آ اب یهاگ آدوخان رد هتفهن یهاگ آدوخ طابترا قیرط زا موهفم زا بیترت نیا هب و دوــش یم ⁴»یرعــش« ،ریوصت ینعی ؛ددرگ یم یــسح ینیع تیعقاو ،ریوصت هک انعم نیدب ؛دوش یم اهر ینامز یناشوپ مه ،یقیقح تروص« ؛دــنک یم ناکم لقن لایخ ملاع هــب و دنک یم اــهر ار دنک یم زاــغآ لایخ ملاع رد ار دوــخ ۀزاــت تایح هــک تــسا یــتروص نآ ،رلاــشاب( »دیوگ یم کرت نــیلایخ ناهج دــصق هب ار یــقیقح ناــهج و ،نیا و تــسا لایخ لماح یرعــش ریوصت ،ساــسا نــیا رــب .)۶ ،۱۹۹5 دننام هب هــن ؛دزاــس یم کرحتم و ایوپ ار رعــش هک تــسا یزیچ ناــمه دوخ ناــیاپ یب و ناــشوج رــیواصت اــب رعــش« ؛زــکرمتم ،یــموهفم ناــبز صاخ ورملق رد قلاخ لایخ هک تسا یر َو ُص نامه نیا و دتــسیا یم .)۲۶ ،۲00۶ ،رلاشاب( »درب یم رس هب ناشنورد دوخ ۀصرع رد ار )لاصفنا و لاصتا( تــیتاذ و تینیع رلاــشاب هنوگ نیدب

لایخ« :دیوگ یم هک اــج نآ .ددنویپ یم مه هب یرنه رــیوصت شــنیرفآ للاخ زا رــیوصت ارــیز .دــننک یم یراک مــه رــگیدکی اــب رــکفت و هــظفاح و هدــیرفآ ود نآ لــماعت کــمک اــب و یــعقاوریغ و یــعقاو نــیب یراک مــه ۀجیتن رد یرنه ریوصت ینعی نیا .)۷۶ ،۲00۶ ،رلاــشاب( »تــسا هدــش یهایگ دننام هب ریوصت« ؛دــیآ یم دیدپ هــشیدنا و هدام نیب یراکــمه »دراد زاــین -ودرــه -لکــش و تیهام ،نامــسآ و نــیمز هــب هــک تــسا نــییعت یارــب هــک تــسا نآ رــب نــینچ مه وا .)۱۶-۱5 ،۲00۷ ،رلاــشاب(

دروم نیا رد ؛تسیز نآ ناکم و نامز رد دیاب ریوصت یتسه ۀدودحم ،میزاــس صخــشم ار ریوصت دوجو ۀدودحم هــک نیا یارــب« :دــیوگ یم یگدنز نآ تاشاعترا رد ⁵یکــسفوکنیم یــسانشرادیدپ کبــس هب دیاب .)۱8 ،۲00۶ ،رلاشاب( »مینک

یرنه‌ریوصت‌یسانش‌یتسه‌-2

یسانش یتسه هب دشوک یم »ناکم یاه ییابیز« باتک رد رلاشاب یارب رگ ا« :دیوگ یم هراــب نیا رد وا ؛دبای تــسد ریوصت )ینآ( میقتــسم رادانعم یرعش قیرط زا ار نآ دیاب ،دشاب هتشاد دوجو یا هفسلف رعش هک نآ رت قیقد .درــک ادیپ زاب و ادیپ ،ا ّزــجم یریوصت هب لــماک دــهعت و ،رلاــشاب( »دوــش ماجنا هزات یریوصت راــشتنا ۀظحل رد دیاب دنیآرف نیا ریوصت یسانشرادیدپ هب دیاب رعش ۀفسلف هک انعم نیا هب ؛)۱۷ ،۲00۶ یرادیدپ هــک ،یرعــش ریوصت تخانــش یارــب .دــشاب دــهعتم یرعــش ،یگدــشادج تخانــش یارب« .درک لیخت ار نآ دیاب ،تــسا هدــشادج یارــب هــچ و نآ نتــشاد تــسود یارــب هــچ ؛درــک لــیخت ار نآ دــیاب تعاجــش و شمارآ هب ناــسنا هک تــسا هلیــسو نیدب ؛نآ زا بانتجا یسانشرادیدپ ،ساــسا نیا رب .)۶4 ،۱۹۹5 ،رلاــشاب( »دبای یم تــسد رارقرب طاــبترا ،تــسا ا ّزجم هک یــتلاح رد ،یرعــش ریوصت اــب دــناوت یم قیرط زا هک یریوصت رهوج کرد« :دیوگ یم رلاــشاب هک نانچ مه ؛دنک ،تاذ هب ۀــلاحا قیرط زا اــفرص ،درــیگ یم رارــق هــعلاطم دروــم نآ تاذً رد ریوصت زاغآرــس ۀعلاطم ینعی -یــسانشرادیدپ اهنت .تــسین رودقم مینادرگزاب ار ریوصت تیتاذ ات دنک یراــی ار ام دناوت یم -یدرف یــهاگ آ رــیوصت ارــیز .مــینک یــبایزرا تــیتاذ قــیرط زا ار نآ یورــین و لاــمک و »تــسین یعطق ،موهفم دننام هب و تــسا عونتم و ریذپرییغت یرعــش ربارب رد هک ،رگرادنپ یدرف یهاگ آ ،ساــسا نیا رب .)۱۹ ،۲00۶ ،رلاــشاب(

تسا )یودب( هیلوا یهاگ آ کی ،تسا هدوــشگ ا ّزجم یتاذ ریوصت کی .رامش یب براجت ربارب رد هدوشگ یتسه دشر ،یزیچ زا یهاگ آ عون ره هک تسا هدیقع نیا رب رلاشاب دــشر ینعم هب یزیچ زا یــهاگ آ عوــن رــه« ؛دراد یــپ رد ار نآ )دوــجو(

تعرــس اما ؛تــسا یناور ماجــسنا تیوقت و ینــشور شــیازفا ،یــهاگ آ رد ،دراد هگن یــفخم ام زا ار نآ دــشر تــسا نکمم ،یهاگ آ نیا عوــقو »تــسه یدوجو دــشر کی ،یزیچ زا یهاگ آ زا عوــن ره رد هــک یــلاح یرعــش لاــیخ یــسانش رادیدپ ،بــیترت نــیدب .)8 ،۱۹۹۱،رلاــشاب(

هک نانچ مه ؛دــنک فــشک ار یرعــش رــیواصت تــلاصا هــک دراد هــفیظو وگ نخس دوجوم یروآون ۀلأسم یرعش ریوصت یگزات« :دیوگ یم رلاشاب هب ،یروآوــن نیا قیرط زا رــگرادنپ یهاگ آ .دــنک یم حرــطم ار )ناــسنا(

‌،)م1967‌،شــــــتآ‌ریوصت(‌:نــــــموین‌تنراب‌-1رــــــیوصت

‌،)رتمیتناــــــس243.8 ×543.6(‌موــــــب‌یور‌کــــــیلرک ا .National‌Gallery‌of‌Canada‌,‌Ottawa‌‌:تیکلام .)Thompson, 2008, 317(‌:ذخام

۳۲

۱۳۹۶ زییاپ ،۳ هرامش ،۲۲هرود ‌یمسجت‌یاهرنه‌-‌ابیز‌یاهرنه‌هیرشن

نیتــسخن أــشنم و لصا ناونع هــب ار دوــخ ،هــناصلاخ و هداــس یــشور رد دیاب یرعــش لایخ یــسانشرادیدپ ،ساــسا نیا رب .دنک یم تاــبثا ،رلاشاب( »دشاب یرعــش نوگ انوگ ریواصت رد تلاصا تفص فــشک یپ و رــنه رــب ،یرعــش رــیواصت و رعــش اــب طــبترم یاــه هلوقم .)۲۳ ،۲00۶ ار دوخ بــطاخم رلاــشاب .تــسا قابطنا لباق زــین یرــنه یاــهریوصت -۱۹۱4( ^۶گرب ند ناف ،یدنله سانشرادیدپ سانش ناور نخــس هب روط هب ناــشاقن و نارعاــش« :تــسا هتفگ هــک دــناوخ یم ارــف ،)م۲0۱۲ .)۲۶ ،۲00۶ ،رلاشاب( »دنتسه سانشرادیدپ یرطف ارــیز ،تــسا تــ ّیلع زا ادــج و کــفنم ،رــیوصت ساــسا نــیا رــب قامعا رد دوــجوم ^۷یوــگلا نهک و دــیدج یرعــش ریوصت نــیب طاــبترا یرعش ریوصت« :دیوگ یم رلاشاب هک نانچ مه .تسین یلع ،هاگ آدوخانّ ،تــسین هتــشذگ زا یک اوژپ و ینورد یاه شزیگنا موجه زا هتــساخرب ددرگ یمزاب ریواصت شبات للاخ زا ،رود ۀتــشذگ ک اوژپ ؛سکعرب هکلب یــیافرژ هــچ زا اــه ک اوژپ نــیا مــیبایرد هــک تــسا راوــشد اــم یارــب و و یگزات ببس هب یرعــش ریوصت .دوــش یم یهتنم اجک هب و دبات یمزاب یششوک و ،تسا رادروخرب یصاخ ییایوپ و تیوه زا ،دوخ یراذگرثا .)۱8-۱۷ ،۲00۶ ،رلاشاب( »ینآ یسانش یتسه تهج رد تسا ار ریوصت نوــچ ،درادن خیرات رعــش هک تــسا هدیقع نیا رــب رلاــشاب ریوصت ،بیترت نیدب ؛درادنپ یم ناور حطس یور رب یناهگ ان یــشهج یهاگ آ« ؛دید نآ ۀئارا و یزاس هدامآ تلاح ود ره رد ناوت یم ار یرعش بوذجم ،دوش یم رهاظ رعش نابز رد هک یریوصت ۀطساو هب یرعــش ریوصت ۀطــساو هب نابز سپ ؛دور یــم رتارف یــعیبط ناــبز زا و ددرــگ یم لاح و هتــشذگ نایم طباور هک هنوگ نآ ،دیوگ یم نخــس هزات یرعــش ،هلأــسم نیا رب هیکت اب ،رلاــشاب .)۲۷ ،۲00۶ ،رلاــشاب( »دزیر یم مه رد نییبت ریوصت« :دــیوگ یم هک اج نآ ،دراذگ یم قرف داــمن و ریوصت نــیب یگداــس هب هک یا هدیدپ اما .دنک یم دیک أت دامن هک یلاح رد ،دنک یم خیرات راب زا نیگنس دامن اریز ؛تــسین دامن کی ،مینک یم لمأت نآ رد عــبانم زا بعــشنم ننــس نارــتقا لــصاح داــمن ،تــقیقح رد ؛تــسا نامز ؛دنا نونک ا ۀدودحم زا جراــخ عبانم نیا مامت و تــسا نوگ انوگ دروم رد .)۳8 ،۱۹۹5 ،رلاشاب( »تــسا گنهرف ۀتــشذگ زا رت یوق لاح هردنآ ،یوسنارف شاقن هک نانچ مه ؛تــسا نینچ هلأسم زین یــشاقن ،ریوصت کــی یــناهگ ان ناــیلق« :دــیوگ یم ،)م۱۹8۷-۱8۹۶( ⁸نوــسام دامن کی روآدای یریوصت رگ ا تسا یقافتا ًلاماک هکلب ،تسین یدمعت :زا لقن هب( »دشاب یبدا ینامرهق ای و یا هروطسا ناولهپ ای و صخشم قطنم کی دح رد ار یــشاقن کی ناوت یمن سپ .)۲4۷ ،۱۹88 ،رــلوم ره رنه« هــکلب ،داد لــیلقت ،یــنیع اــی )یرارمتــسا(یطابترا اــی یــلدج ناــسنا هاگ ره .دوب دهاوخ رت لیصا ،دــشاب گنهرف زا رثأتم رت مک ردق ،دروآرد نــت زا ،تــسا هدناــشوپ وا رــب ندــمت و گــنهرف هــک ار یــسابل »دزاــس یم رت کیدزن دوخ بان یاه شزیگنا هب و دیدج و رــکب ار دوــخ .)۳۲۲و ۳۱۷ ،۱۹۷8 ،غیوه(

لصا ود ۀیاپ رب یــشاقن خیرات« اریز ،درادن خیرات یــشاقن نــیاربانب یتاذ یراتخمدوخ و یشاقن نایم دنویپ یرارقرب لوا ؛تسا هدش انب یانعم کی رد ار نآ ناوت یمن هک ینیرمت ناونع هب رــنه تاــبثا مود و یاــه بلاقنا ماــمت .)۹۶ ،۱۹۹۲،یــکیرت( »درــک هــصلاخ دــحاو یــلقع و عاطقنا کی لــصاح ،تــسا هداد خر یــشاقن ۀصرع رد هک یریوصت رب زگره ،دوخ خیرات لوط رد یــشاقن اریز ،تــسا هدوب یا هــشیر رییغت

رصاعم یشاقن هک تسا یلاح رد نیا .تسا هتشادن هیکت ییابیز رایعم ناکم یزاساو و یزاسادج ینعی ،نآ زکرم زا زیرگ یورین لیلد هب مه ۀلیسو هب یرنه رثا ؛دشاب رگ تیاور عجرم کی دناوت یمن ،)هاگ آدوخان(

،دیرجت لیبق زا ،یفلتخم لاکشا رد هک دریگ یم لکش یحلاصم و داوم ؛دنوــش یم رهاظ طوطخ راجفنا و لاــمک مدع ،تبارغ ،ماــهبا ،ماــهیا هــب ارــجا فــلتخم عاوــنا رد ار مزلا یاــه لح هار تــسیاب یم دــنمرنه«

شربارب رد بــطاخم هک نانچ نآ ،دــهد هئارا نوــگ انوگ یاــه تروص .)۳5۷ ،۱۹۷8 ،غــیوه( »دــبایب رــیذپان بانتجا ار نآ و ددرــگ عــضاخ زیچان یحور رادیدپ کی یرنه ای و یرعــش ریوصت ،ساــسا نیا رب رلاــشاب هک نانچ مه .تــسا یهاگ آ زا هدنک آ یا هظحل لاح نیع رد و رــیوصت کــی حطــس رد یــتح یتخانــشرادیدپ تاــشاعترا« :دــیوگ یم ،هدــیصق کــی رد دوــجوم رــیباعت یگتــسویپ للاــخ زا و ازــجم یرعــش رب ،تاــشاعترا نیا ضحم یگداــس قیرط زا ام ؛دنبای یم روهظ ناکما یکچوک رادیدپ روــضح رد اج نیا رد ام .مــیبای یم هرطیــس دوخ نابز ۀراــبرد سپــس .)۲5 ،۲00۶ ،رلاــشاب( »میتــسه ناــشخرد یــهاگ آ زا دــیروآ گــنچ هــب ار یلاگ اــش ۀــظحل« :دــیوگ یم هــنوگ نیا یــشاقن رــنه اریز ؛دیبای تــسد ،دحاو یاــیور کی رد هدــش بیکرت یاــهورین هــب اــت :دیوگ یم همادا رد وا .)۱۱4 ،فلا ۲00۶ ،رلاشاب( »تسا هتشابنا لاگ اش لاگ اــش نامــسآ .تــسین یــلاخ یاــضف کــی زــگره لاگ اــش نامــسآ«

ولمم لاگ اــش .دتفا یم نآ رد یقافتا ای و دراد دوخ رد یزیچ هــشیمه .)۲ ریوصت( )۱۱5 ،فلا ۲00۶ ،رلاشاب( »تسا

،)م1937‌،هدنرپ‌قشاع‌ود‌اب‌لگ‌هتسد‌کی(‌:⁹لاگ اش‌کرام‌-2ریوصت

،)رتمیتناس‌97.5 ×130.5‌(موب‌یور‌نغورکنر .Tate‌Gallery‌,‌London‌:تیکلام )The 20th Century Art Book, 2001, 86(‌:ذخام

۳۳

نــیمه رد )م۱۹8۳-۱8۹۳( ^۱0ورــیم ناوــخ ،ییایناپــسا شاــقن ییاززاب ار یتــسه و دــشاب ینغ دیاب یــشاقن یولبات« :دیوگ یم هنیمز هــک هزادــنا رــه و ،یــنیبب ناوــیح و ناــسنا و لگ نآ رد ردــق رــه .دــنک Thomp- (»تــسا مــک زاب ،دــهد ناــشن ار هدــنز تادوــجوم و ناــهج نــیا رــب )م۱۹۳۶( ^۱۱لاتــسا کــنارف یــیاکیرمآ شاــقن ؛)son, 2008,177 وا ؛تــسا رابرپ یهاگ آ کــی روضح یقیقح رــنه ساــسا هک تــسا رواــب تخــس تــقیقح فــیرعت ...مراد تــسود ار یــقیقح رــنه« :دــیوگ یم هک یزیچ نآ فــیصوت یارب تــسا هملک نیرتهب اــما ،تــسا راوــشد و رنه .تــسا دنیاــشوخ میارب ،نآ یاوتحم و باــن رــنه زا شجارختــسا ؛تــسا رضاح ییوگ هــک ناــنچ نآ دــنک عــناق ار وــت دــناوت یم یــقیقح یقیقح اــتلاجع اما ... تــسا یقیقح ییوگب یــناوت یم .تــسا اــج نآً »دــشاب حضاو و نــشور دراوم یخرب رد دیاــش و تــسا هــملک نــیرتهب یارــب یرــنه رــیوصت ،رلاــشاب هاگدــید زا .)Thompson, 2008, 260(

؛تسین سوملم تیعقاو یاج هب یا هداس نیزگیاج رصاعم ناــشاقن :دیوگ یم )م۱۹۲4( ^۱۲دــنلاون ثــینیک ییاکیرمآ شاــقن هــک ناــنچ مه هک نانچ مه ،مشیدنا یم یدام عوضوم کی زا غراف یشاقن هب نم«

،اضف کی ناونع هب ار ام دوجو قامعا یشاقن ؛ملاک نودب یقیسوم هب .)۳ریوصت( )Thompson, 2008, 335( »دریگ یم راک هب اوه ای و اهاضف قیرط هب ،ار یرعش ریوصت ناوت یمن هک تسا هدیقع نیا رب رلاشاب ،درک هیبشت هدــش بوکرــس زیارغ یزاــساهر یارب یا هچیرد هب ،زاجم یعون ،ناــبز یارــب دیدج یتــسه کی هباثم هــب یرعــش رــیوصت هــکلب ریوصت انامه« ،دراذگ یم شــیامن هب ام ربارب رد ار نابز لــماکت زا رــگید ،رلاشاب( »دیاشگ یم هار نابز ۀدنیآ یوــس هب ،دوخ ییاززاب رد یرعــش تــسا نابز زا یّ

لجت کی یرعــش ریوصت هــک تــسا ور نــیا زا .)۷ ،۱۹۹۱ رارکت هتسویپ یلجت نیا .دور یم رتارف جیار یطابترا نابز حطــس زا هکّ دهد یم رارق ناضیف تلاح رد ار نابز ،رعــش هک یا هنوگ هب ،دوــش یم راکــشآ و دــشوج یم ،ناــبز ندوــب هدــنز و یــیایوپ للاــخ زا یــگدنز و یگرزب رــیثات هیام نارگ رعــش« :دیوگ یم رلاــشاب هک یروط هــب .دوــش یم رد و دزاــس یم رادیب ار هدــش وحم ییاهریوصت اریز ،دراد ناــبز حور رــب رگ ا ؛دنک یم دــیک أت راــتفگ ینیب شیپ لــباقریغ تــیهام رب لاــح نــیع

ینیرمت نیا اــیآ ،مینادب ینیب شیپ لــباقریغ یــتعیبط یاراد ار راــتفگ اب یزاب ماگنه لایخ هک تــسین یتذل نامه ایآ ؟تــسین یدازآ یارب رصاعم رعش یلو ؟!دنک یم ساــسحا -یرعــش نونف -نهذ نانابهگن هک تــسا رطاخ نیدب و تــسا هدرک دراو ناــبز دوــخ رــکیپ رد ار یدازآ نادب نیا .)۲5 ،۲00۶ ،رلاــشاب( »دــسر یم رظن هب یدازآ رادیدپ رعــش یدازآ رادــیدپ هکلب ،دیآ یمنرد رــکف ۀطلــس تحت رنه هک تــسا اــنعم ناــمز هــن و )هــظحل( هداــم ۀتــسویپان ناــمز و تاذ هــب هتــسباو تــسا ،یشاقن ۀصرع ینعی ،هنیمز نیا رد رلاشاب .)یگنادواج( رکفت ۀتسویپ توعد -یدازآ ۀمشچرس ناونع هب- یزاب یوس هب ار دوخ بطاخم ۀلیسو هب هک ینارعاش -شاقن رایسب هچ« :دیوگ یم هک اج نآ ،دنک یم ،اهراب اسب هچ و !دندرکروبع ،دوخ نادنز یاهراوید زا یا هنخر داجیا داجیا قیرط زا ،دــنتخادرپ یم دوــخ یاهایؤر میــسرت هــب هــک یلاح رد جورخ هب کمک یارب اهرازبا مامت !دــنتخیرگ ،اهراوید نآ رد یذــفنم دناوت یم یزاب اهنت زاین تروص رد و دنــسر یم رظن هب بوخ ،نادنز زا .)۱45 ،۲00۶ ،رلاشاب( »دشاب یدازآ یارب یعبنم

یناهیک‌یرنه‌ریوصت‌-3

؛دزادرپ یم یرادــیب یاهایؤر رــیوصت جوا ۀطقن لــیلحت هب رلاــشاب نتــشیوخ ناــیم داــضت ۀــسوسو ضرــعم رد هراوــمه هــک یــیاهایؤر مدنویپب یریواصت هب متساوخ« :دنریگ یم رارق گرزب ملاع و برطضم یاــهریوصت .دزاــس یم گرزــب ار نآ و دــنک یم نــشور ار ناــهج هــک هــشیدنا هباثم هب ار اهنآ هفــسلاف هک تــسا گرزب یا هزادنا هــب یــناهیک یناهیک شزرا هک نامز نآ ،ریوصت .)۲4 ،۱۹۹۱ ،رلاــشاب( »دنا هتــشاگنا حور هب یناهیک رــیواصت نیا .دوــش یم لیدبت هــشیدنا هب ،دــنک ادــیپ تقیقح کی یناهیک رــیوصت نیا ؛دنراد قلعت نیــشن هشوگ و یوزــنم

۱۳یــلاه رــتیپ ،یــیاکیرمآ شاــقن هــک ناــنچ مه .تــسا رادــیدپ کــی و یرنه رــثا کی ندوــب یــناحور هــب هــک نیا یارــب« :دــیوگ یم )م۱۹5۳(

هک نانچ مه .میهدب یدــبا و یناهیک شزرا نآ هب دیاب ،مــینک مــکح زا ؛دراد یــضرف نینچ زــین یرنه راــثآ رــگ تیامح و راذــگ شزرا ۀــعماج »ددرگ یم راذگریثات و یدبا زین هعماج نآ دوخ یباستنا نینچ قیرط .)Ruhrberg, 2005, 390(

یناهج گنج نامز زا هک دراد دوجو هدام ر َو ُص رد ناــهنپ یــیورین ینیع تیعقاو زا ار اــهنآ و هتخاــس بوذــجم دوــخ هــب ار ناــشاقن مود یلکشریغ براجت نیرخآ رد ناــشاقن زا یخرب« ،تــسا هتــشاد رود هب ورین نآ هــک یلاح رد ،دندــش ورایور نآ ۀدــننازیگنارب روــضح اــب ،دوــخ تــیعقاو یــنعی ،تــعیبط زا اــهنآ ســپ ؛دوــب نــتخادگ لاــح رد زوــنه اــت دنتخاــس اــنیبان دــصق هــب ار دوــخ و دــنتفرگ هــلصاف ،لزا زا فوــلأم »تعیبط« ۀملک یاج هب و دننک ســمل ار شبات عبنم و ورین ،ترارــح تیعقاو یراذگ مان یارب ار »ناهیک« ۀژاو ،دوــب هدرم ناــشیا رظن رد هک هک اج نآ ؛تــسا کرد لباق دوخ ۀتــسه رد اهنت هک دندیزگرب یدیدج شلات و ؛دفاکش یم ار دوخ ۀتسوپ و دریگ یم همشچرس یداینب شتآ ۀدام رد و حور نورد رد هک یرــکب شبات و نیتــسخن یورین هب دــندرک .)۳4۹ ،۱۹۷8 ،غیوه( »دنربب هانپ ،دوش یم سح ماخ

‌،)رتمیتناس‌207.5 ×206.5(‌:موب‌یور‌کیلرک ا‌،)م1959-1958،هک(‌:دنلاون‌ثینیک‌-3ریوصت .Private‌collection‌:تیکلام )Thompson, 2008, 334(‌:ذخام رصاعم یشاقن رد یرنه ریوصت یسانشرادیدپ

۳4

۱۳۹۶ زییاپ ،۳ هرامش ،۲۲هرود ‌یمسجت‌یاهرنه‌-‌ابیز‌یاهرنه‌هیرشن

ام )نآ تیدام و تیناهیک( یرعش ریوصت یسانشرادیدپ ،نیاربانب رود یونعم یایند کی ؛دهد یم قوس یریثا یایند کی یوــس هب ار یرادیب یایؤر یرعــش یاهدامن یــسانشرادیدپ« .یــنیع تــیعقاو زا ام اب هــنامیمص یــبلق دــنویپ و مــلاع اــب یــناهیک یــگنهآ مه قــیرط زا دنک یم رادیب ار یحور ناربج ۀتــشرف هک یا هنوگ هب ،دوــش یم هار مه ،هتــشذگ هک اج نآ رد ؛دوــش رفــس مه ام اب یــسدق تینارون کی رد ات یامرگ زا لکــشتم هکلب ،تــسین ضحم یعازتنا روــما زا یا هــعومجم یا هناخزپــشآ نوچ مه ،ار وــبو گنررپ یــکدوک هــک تــسا یدیــشروخ ،ساــسا نیا رب .)8۱ ،۱۹۹4 ،نراود( »دــشخب یم اــمرگ ،زــیگنا اهتــشا ،درادن زاین کیمداک آ یسررب هب یرعش ریوصت هک تسا دقتعم رلاشاب تسا ینابز -دــشاب یم هداــس یهاگ آ عون زا هک- دوخ تاریبعت رد اریز نابز ۀمــشچرس ،دوخ ریواصت یگزات قیرط زا رعاــش هراوــمه و ؛ناوــج ،بیترت نیدب .تسا یهاگ آ أــشنم یهاگ آدوخان عقاو رد ینعی ؛تــسا دریگ یم یــشیپ )موــهفم( هــشیدنا زا ،دوــخ یگداــس ببــس هب رــیوصت حور یــسانشرادیدپ هب رت شیب ار رعــش هک تــسا یزیچ ناــمه نــیا و ساسحا« :دیوگ یم رلاــشاب ؛لقع یــسانشرادیدپ ات دزاــس یم کیدزن زا رتراکدوخ و رــت مارآ ،حور اــب هــتفایدنویپ یــهاگ آ و دراد قــلعت حور هــب دنراد دوجو راعشا رد ییاهورین ؛تسا لقع رادیدپ اب هتسویپ یهاگ آ هک نانچ مه .دــننک یمن روــبع یــملع تخانــش ۀدــیچیپ رــیاود زا هــک ،لقع و حور بطق ود نــتفرگ رظن رد اب دادعتــسا و ماهلا ناــیم داــضت رد یرعــش ریوصت رادیدپ یــسررب یارب نــم رظن هب .دوــش یم رتراکــشآ و حور هــب زــیچ رــه زا شــیپ ،نآ عوــنتم یاه نــشور هیاس نــیرت قیقد تلاح زا ار یرعش یاه تروص لماکت ریــس میناوتب ات میدنمزاین لقع .)۲۱ ،۲00۶ ،رلاشاب( »مینک یبایدر ققحت نامز ات هیلوا شمارآ دنیآرف رد ار )لاــصفنا و لاــصتا( لقع و حور رلاــشاب ،ساــسا نــیا رــب و گرزــب ییورین حور .دــهد یم دــنویپ مــه هب یرعــش رــیوصت شــنیرفآ نآ زا و دنک یگدنز نآ رد ات دیاشگ یم ار لکش هک تــسا یناــسنا یتمارک هدام ،لقع و حور ،یرعــش ریوصت هک تــسا انعم نادب نیا .دربب تذل رلاشاب هک نانچ مه .تــسا یــسانشرادیدپ ینعی ،لکــش و ریبعت ،رکف و دیاب ،ابیز یراتخاس اب لماک ۀدیصق کی ندورس یارب لقع« :دیوگ یم هب زاین ،هداس یرعش ریوصت دروم رد اما ؛دزاسب ار نآ حرط شیپ تسخن ششخرد هحمل کی دبلط یم ریوصت هچ نآ مامت .تسین حرط شیپ اب رعــش ۀصرع رد یرعــش ریوصت قلخ .)۲۱ ،۲00۶ ،رلاــشاب( »تــسا حور دروم نیا رد .درادن یتوافت چیه یشاقن ۀصرع رد یرنه ریوصت شنیرفآ قلخ نآ رد هک ،یشاقن ۀصرع رد حور یسانشرادیدپ« :دیوگ یم رلاشاب ،لایخ ملاع تایضتقم هب هجوت اب لقع یاه میمصت یانبم رب رــیوصت یرنه راک هعومجم کی یارجا رب ینبم ار هیلوا یدهعت ،دریگ یم لکش هک تــسا نآ یاــنعم هــب نــیا و .)۲0 ،۲00۶ ،رلاــشاب( »دزاــس یم راکــشآ ؛تسا یلوا هب مزتلم یمود هکنیا و تسا یهاگ آ رب مدقم یهاگ آدوخان انعم رب ریبعت و لکــش رب هداــم مدقت ،لقع رب حور مدــقت ینعم هــب نــیا رد ،تــسا یتخانــش تفرعم ۀصرع رد رلاــشاب فده هک تینیع .تــسا نیدب ات ،دزاس یم مودعم ار دوخ تاذ هک دوش یم یا هلیسو رنه ۀصرع رنه« :دیوگ یم هراب نیا رد وا .دبای تسد قافتا و رفص ۀظحل هب هلیسو نیا رب .ددرگ یمزاب دیدج زاغآ کی یوس هب ،دسرب عابشا دح هب یتقو ؛میریگب رــظن رد یــسانشرادیدپ یعون ار عورــش نیا مــیناوت یم ساــسا ور هبور دیدج اــب و دنک یم وغل ار هتــشذگ یــسانشرادیدپ هک رظن نــیا زا

هب هک یشاقن ۀصرع رد یتح ،یرنه مهم یاهدرواتسد بلغا ؛دوش یم ،۲00۶ ،رلاشاب( »تــسا هتفرگ لکــش تراهم زا رود هب ،دراد زاین تراهم ساــسحا هب ار وا شاقن سانــشرادیدپ ترطف هک تــسا اج نیا زا .)۲۹ تخاونکی راک زا یتــسار هب دنمرنه« ،دزاــس یم راــچد ون یزاغآ هــب زاــین زا هک ار هچ نآ مامت دیاب هک دــنک یم ساــسحا هاگهگ و دزیرگ یم هرمزور تسد ینف طلست زا ات دنک ادف ،تسا هدروآ تسد هب هبرجت و شناد هار بان زاغآ یعون هب دنک یم ساسحا وا ،هک نآ نخس هاتوک .دهاکب دوخ .)۲50 ،۱۹88 ،رلوم( »تسا دنمزاین یرادنپ تاذ مه و دــنویپ انعم و ریبعت نــیب رلاــشاب ،ساــسا نیا رب روط هب ،تــسا لصا لاــح نیع رد و ض َرــ َع هــک رــیبعت .دــنک یم رارــقرب قفاوت رد )م۲00۷-۱۹۲۹( ^۱4رایردوب ناژ .دشاب یمن ینعم زا ادج لماک دراد دوجو درکلمع رد للاتخا هن ضارعا ملاع رد« :دیوگ یم رلاــشاب اب ،یدنژن ناور ســنج زا هن ،تــسا گرم دننام هب ض َرــع ؛فارــحنا هــن و رد یا هزات هار هدــننازیگنارب هکلب ،یــشکرس و یور هداــیز و ،یــنار سپاو زا هک یــگدنز کی یارب تــسا یدرــبهار یهدناماــسزاب و یــیوج تذل تــسا ینعم نادب نیا و ؛)۱8۶ ،۲008 ،راــیردوب( »دوــش یم زاغآ گرــم هب دوجو( مــلع دننام رــنه ینعی ؛تــسا انعم کی دــننام هــب رــیبعت هــک .دریگ یم همشچرس )ملع( تینیع زا )رنه( تیتاذ و تسا )مدع دننام یهاگ آدوخ رــب مدقم هک یهاگ آدوخان ،تــشذگ هــچ نآ ساــسا رب یرنه رثا ۀدام ینعی ؛دشاب یم یتخانشرادیدپ یتیهام یاراد ،تسا .)لکش و ریبعت( تسا یروص تلع مه و یدام تلع مه دحاو نآ رد

۱5لوئار جرــج یوــسنارف شاــقن راــثآ فــیصوت رد رلاــشاب هــک نانچ مه یــسانشرادیدپ ینعی- حور یــسانشرادیدپ ار نآ هک )م۱۹58-۱8۷۱(

لوئار راثآ هک هنوگ نآ ،حور اــنامه« :دیوگ یم ،دناد یم -یرنه رــیوصت هک یــسک و ،دراد دوــخ رد یــنورد یــششخرد و روــن ،تــسا نآ نــیبم سپ .دوــش قرغ نورد رون رد دیاب ،تــسا اه یــشاقن نیا کرد یپ رد عبنم وا ؛تــسا راوــنا دِّ

لوم هــک تــسا شاقن ناــمه ،وگ نخــس اــج نیا روــش رد ،زمرق سونأم یانعم رد دوخ وا .دــناد یم ار رون نــیا یــترارح رد شکمــشک و عازن حور یــشاقن نیا نورد رد ؛دنک یم یــگدنز خرــس نیا رب و ؛تــسا ینورد یتنوــشخ و تنــس زا ندــش اهر .تــسا نایلغ »تــسا حور یــسانشرادیدپ ناــمه ،نیا دــننام یــشاقن کــی ساــسا .)4 ریوصت( )۲۱ ،۲00۶ ،رلاشاب(

‌،میدق‌هاــشداپ(‌:لوــئار‌جرــج‌-4رــیوصت ×76.8(موــب‌یور‌نــغور‌گنر‌،)م1937 The Carnegie‌:تیکلام،)رتمیتناــس54 .)Museum‌of‌Art‌,‌Pittsburgh‌)P‌A )Ruhrberg, 2005, 47(‌:ذخام

۳5

رد یرــنه رــیوصت ۀراــبرد شــهوژپ نــیا زا هدــمآ تــسد هب جــیاتن لماش ،رلاشاب نوتساگ یرعش ریوصت ۀیرظن یانبم رب رصاعم یــشاقن

:تسا ریز دراوم دیدپ هشیدنا و هدام نیب فیاظو لدابت ۀجیتن رد یرنه ریوصت .۱ نیا ؛)لاصفنا و لاصتا( تیتاذ و تینیع نایم تــسا یبیکرت و دیآ یم رصاعم یــشاقن رد یرــنه ریوصت و ؛تــسا یــسانشرادیدپ یاــنعم هــب )أدبم کی ناونع هب( ض َرع .تــسا انعم و ریبعت نیب کیکفت و بیکرت رنه ینعی ؛دوــش یمن ادج انعم زا لماک روط هب )لاــصفنا(ریبعت یــنعی زا )رنه( تــیتاذ و )تــسا مدع دــننام هب دوــجو( تــسا ملع دــننام هــب .دریگ یم تأشن )ملع( تینیع ؛دشاب یم لایخ لماح هک اوزنا زا تسا یرادیدپ یرنه ریوصت .۲ یــهاگ آدوخ .درادــن دوــجو نآ تخانــش یارــب لــیخت زــج یــهار ارــیز هیلوا یهاگ آ نامه ،دوش یم انشآ یوزنم یتاذ ریوصت اب هک یرگرادنپ ساسا نیا رب ؛تسا هدوشگ یرامش یب براجت رب هک تسا )ییادتبا(

.دوش یم هدرمش لیصا یرنه ریوصت یهاگ آ زا هدــنک آ ۀظحل کــی ،رصاعم یــشاقن رد یرــنه رــیوصت .۳ میقتــسم یــسانش یتسه هــب ندیــسر یارــب یــششوک و ساــسحا و ریوصت نــیب طابترا ســپ ؛تــسا تیلع نوــناق زا لقتــسم ارــیز ،تــسا ،هاگ آدوخان قامعا رد دوــجوم نیتــسخن یوگلا نهک و دیدج یرــنه یارب یا هداس نیزگیاج هن یرنه ریوصت ،ساسا نیا رب .تسین یلعّ یرگ نــشور و نییبت هــب ارــیز ؛نآ داــمن هــن و تــسا سوــملم تــیعقاو ؛تــسا خیرات زا وــلمم نوچ ،دــنک یم دــیک أت تــیزمر یــلو ؛دزادرــپ یم رایعم هب دوــخ خیرات لوط رد ارــیز ؛درادن خــیرات یــشاقن بــیترت نیدب

هجیتن

زیرگ یورــین رب انب رصاعم یــشاقن و تــسا هتــشادن هیکت یــسانشابیز رگم تــسین یزیچ ینعی ؛تــسین رگ تیاور عــجرم کی ،دوــخ زــکرم زا .)هاگ آدوخان( ناکم یزاسادج و یریگ هشوگ ،دازآ یرادــیدپ هــکلب ،دــیآ یمن رد هــشیدنا طلــست تــحت رــنه .4 موادم نامز هن و تسا )هظحل( هدام بوانتم نامز و تاذ هب هتسباو

.تسا یدازآ نیا ۀمشچرس ،یزاب و ؛)تیدبا( هشیدنا ؛لقع و حور نایم تسا یبیکرت ،رصاعم یشاقن رد یرنه ریوصت .5 و ؛دوش یم لیدبت هشیدنا هب ،دنک یم ادیپ یناهیک شزرا هک یماگنه و کی نیا .تسا نیشن هشوگ یوزنم حور هب هتسباو یناهیک ریوصت نیا )هدام و یتسه( نآ یاهرادیدپ ،ساسا نیا رب ؛تسا رادیدپ و تقیقح یایند ؛دهد یم قوس یریثا یایند کی هب ار ام و دوش یم هارمه ام اب .تسا رود هب یقیقح و ینیع تیعقاو زا هک یونعم ،دــشاب لــقع یــسانشرادیدپ هــک نیا زا شــیب رــصاعم یــشاقن .۶ یــهاگ آدوخ ۀمــشچرس هاگ آدوــخان ارــیز ؛تــسا حور یــسانشرادیدپ یاراد ،تــسا یــهاگ آدوخ رــب مدــقم هــک یــهاگ آدوخان نــیا و .تــسا مه دحاو نآ رد یرنه رثا ۀدام ینعی ؛تــسا یتخانــشرادیدپ یتیهام ،ساسا نیا رب و ؛)لکش و ریبعت( تسا یروص تلع مه و یدام تلع )موهفم( هشیدنا رب مدقم )هداس یهاگ آ کی ناونع هب( یرنه ریوصت ریبعت زین و لکش رب هدام مدقت ،لقع رب حور مدقت ینعم هب نیا ؛تسا نامه ،شاــقن سانــشرادیدپ ترــطف ،ساــسا نیا رب .تــسا انعم رــب .دنک زاــین ساــسحا ون یزاــغآ هب اــت دراد یــماو ار وا هــک تــسا یــلماع ات ،ددرگ یم ل ّدبم نآ ندرک دوبان یارب یا هلیسو هب ، رنه رد تینیع .دناسرب رفص ۀجرد و قافتا ۀطقن هب ار نآ هک نیا

اه‌تشون‌یپ نازادرــپ هیرظن نــیرت مهم زا یــکی )Gaston Bachelard( رلاــشاب نوتــساگ ۱ نارگــشهوژپ هک داد قوــس یتمــس هب ار تینلاقعوا اریز .تــسا یرکف هتینردم لــیلد هــب وا ،نــیارب هولاــع .دــنمان یم تــینلاقع قوــف ار نآرــصاعم رــکفت تاروصت اــب دروخرب هــب و ،درک هیارا ار یا هزاــت ۀــینایب هــک یــنیون یاــه شهوژپ و یگداس ببس هب و ،دیماجنا یملع تخانــش راتخاــس و خیرات ۀرابرد نیــشیپ یلمع راتخاس ود رد یتفرعم حطس رد راکفا قیبطت رب شقایتشا و یملع تقد نافوــسلیف نیرت مهمزا یــکی ،یکیزیفاتم ۀــشیدنا هــب ندرازــگ شزرا و یــلمأت و تاظحلام رد تــیعماج ببــس هب وا نینچ مه .دور یم رامــش هب متــسیب نرــق مــسیلایرس و مــسیلایسناتسیزگ ا و یــسانشرادیدپ یاــه هنیمز رد یــلمع رــکفت زــکرم ،هــناگدنچ و یبــسن یــیارگ لماکتو هنارعاــش کــیتنامور و یــسانش ناور و یارب هــک تــسا رواب نیا رــب ارــیز .دوــش یم بوــسحم رــصاعم ۀــشیدنارد یــلقث ددعتم یاــهایور اــب دنویپ دــنمزاین ،مــکحم یــتفرعم قــطنم نتخاــس قــقحم یلایخ رکفت و یــملع تخانــش ۀیرظن رد وا دــیدج یــیارجا مــیهافم و میتــسه یارب ار یا هدرتــسگ یاهرد )بــقع هب ور خــیرات ،کــیتکلاید لاــصفنا و هــبقع(

ریثأت وا یاه شــشوک .تــسا هدوــشگ یملع ددعتم یاــه هصرع نادنمــشیدنا یدعب زاس تکرح یلصا یاه تیصخش رب و شرصاعم ۀفــسلف رد ار یدوهــشم .تشاذگ یاج رب مود یناهج گنج دعبام لــسن و نیارب .دراذــگ یم شیامن هــب ار رنه و رعــش مامت »راــهچ ناوــت هــب وــتیجوک« ۲

رد هک نانچ مه ؛درادــن دوجو یرنه و یرعــش ریوصت نیب یتوافت چیه ،ساــسا .مینک یم هدافتسا »یرنهریوصت« ترابع زا یشاقن رنه زا نخس 3 Barnet Newman.

هک تسا یلیخت یسح یاه تللاد زا ولمم رلاشاب دزن »تیرعــش« حلاطصا 4 لایخ و ییابیز رب لمتشم هک تیرعــش اریز .دوــش یم طوبرم تیقلاخ هب امومعً و یتسه رد ییابیز رصانع هب و هتفر رتارف یبدا نتم زا ،تسا تفایرد و تلاح و تیلومش هب فصتم یسانش ییابیز ۀلوقم کی ینعی .دسر یم یگدنز و تعیبط ءایــشا و تعیبط و رعاــش و رعــش زا یناــسکی روط هب ار دوخ بوچراچ اریز .تــسا دوخ یتخانــش ییابیز یاــه شهوژپ رد رلاــشاب ،ساــسا نــیا رب و دــنک یم ذــخا .دنک یم رارقرب یرادــنپ تاذ مه ،ریوصت و یرادــیب یاهایؤر و )ناکــم( اضف نــیب داعبا زا یــقیبطت شیارگ کی ،هناــسانشابیز ماع ۀــلوقم کی ناونع هــب تیرعــش .تسا -ییابیز تیرعش و )لقن تیرعش( رثن تیرعش ،رعش تیرعش - فلتخم ناد یضایر )م۱8۶4-۱۹0۹( )Hermann Minkowski( یکسفوکنیم نامره 5 ملع رد .تسا نیتشینا داتــسا وا .دش دلوتم هیــسور رد هک تــسا یرابت یناملآ کی ،یکــسفوکنیم نامز-اضف اــی و یکــسفوکنیم یاــضف ،تاــیضایر و کــیزیف .ددرگ یم رب نآ هب نیتشینا صاخ تیبسن ۀیرظن هک تسا یضایر راتخاس

رصاعم یشاقن رد یرنه ریوصت یسانشرادیدپ

۳۶

۱۳۹۶ زییاپ ،۳ هرامش ،۲۲هرود ‌یمسجت‌یاهرنه‌-‌ابیز‌یاهرنه‌هیرشن

6 Jan Henrik Van Den Berg.

7 Archetype.

8 Andre Masson.

9 Marc Chagall.

10 Joan Miro.

11 Frank Stella.

12 Kenneth Noland.

13 Peter Halley.

14 Jean Baudrillard.

15 Jeorges Rouault.

عبانم‌تسرهف تلاــمأتلا هیرعاــش مــلع – هــظقیلا ملاــحأ هیرعاــش ،)۱۹۹۱( نوتــساغ ،رلاــشاب رــشنلاو تاــساردلل هیعماجلا هــسسؤملا دجم ،دعــس جروــج :هــمجرت ،هدراــشلا

.توریب ،۱ط ،عیزوتلاو دجم ،لیلخ دمحأ لیلخ :همجرت ،لیدنق هلعــش ،)۱۹۹5( نوتساغ ،رلاــشاب

.توریب ،۱ط ،عیزوتلاو رشنلاو تاساردلل هیعماجلا هسسؤملا نوتساغ ،دیع ملاس :همجرت ،ملحلا یف قحلا ،)فلا۲00۶( نوتــساغ ،رلاــشاب ،۱ط ،هیروسلا هیبرعلا هیروهمجلا یف هفاقثلا هرازو تاروــشنم ،تلااقم –رلاــشاب

.قشمد دجم ،اــسله بــلاغ :هــمجرت ،ناکــملا تاــیلامج ،)۲00۶( نوتــساغ ،رلاــشاب

.توریب ،۶ط ،عیزوتلاو رشنلاو تاساردلل هیعماجلا هسسؤملا :همجرت ،هداملاو لایخلا نع هسراد – ملاحلأاو ءاملا ،)۲00۷( نوتساغ ،رلاشاب

.توریب ،۱ط ،همجرتلل هیبرعلا همظنملا ،سینودأ :میدقت ،میهاربإ بیجن یلع دجم ،لیلخ دمحأ لــیلخ :همجرت ،نمزلا هیلدج ،)۲0۱0( نوتــساغ ،رلاــشاب

.توریب ،۱ط ،عیزوتلاو رشنلاو تاساردلل هیعماجلا هسسؤملا ،للها دــبع فــیزوج :هــمجرت ،عاــنطصلااو عــ َنطصملا ،)۲008( ناــج ،راــیردوب

.توریب ،۱ط ،همجرتلل هیبرعلا همظنملا ،یلوملا دوعس :هعجارم دــمحم ۀــمجرت ،مــسرلا یــف فلاــتخلاا و هــثادحلا ،)۱۹۹۲( هدیــشر ،یــکیرت ءامنلاا زکرم ،هثادحلاهفــسلف ،یکیرتلا هدیــشر و یحتف ،یکیرتلا ،یــسبکلا یلع

.توریب ،یموقلا دــجم ،یرــصملا یــلع :هــمجرت ،یزــمرلا لاــیخلا ،)۱۹۹4( رــیبلیج ،نراود

.توریب ،۲ط ،عیزوتلاو رشنلاو تاساردلل هیعماجلا هسسؤملا ایقیرفأ ،یهاز دــیرف :همجرت ،اهتومو هروصلا هاــیح ،)۲00۲( سیجیر ،یرــبود

.برغملا ،قرشلا حرف هاهم :هــمجرت ،نیرــشعلا نرقلا یف نــفلا ،)۱۹88( لــیمأ فــیزوج ،رــلوم

.قشمد ،۱ط ،رشنلاو همجرتلاو تاساردلل سلاط راد ،یروخلا نرقلا یلإ یطوقلا نفلا نم( ۲ج – هلیبسو هلیوأت نفلا ،)۱۹۷8( هینر ،غیوه ،یموقلا داــشرلإاو هفاقثلا هرازو تاروــشنم ،یفطصم حلاص :همجرت ،)نیرــشعلا

.قشمد Honour, Hugh & John Fleming )2009(, A World History of Art, Lau- rence King Publishing Ltd, Reversed seventh edition, UK.

Ruhrberg, Karl )2005(, Art of the 20th Century, Volume I – Painting, Edited by Ingo F. Walther, TASCHEN, USA.

The 20th Century Art Book )2001(, PHAIDON, First published 1996, London – New York.

Thompson , Jon )2008(, How to Read a Modern Painting – Under- standing and Enjoying the Modern Masters, Thames & Hudson Ltd , First published in the United Kingdom in 2006.