نیزه یگزتس ىاراکوّ ٍ
یقٍدص ديْش یکشزپ مَلػ ُاگشًاد یشٍّژپ یولػ ِلجه دزی
:تفایرد خیرات 04
/ 04 / 1401
ید ،نّد ُراوش ،یس ُرٍد 1401
:شزیذپ خیرات 03
/ 05 / 1401
:ِحفص ُراوش
تعیضو نایرش کیموتانآ
رلاوئولآ یفلخ
یناقوف رد
هیحان یاهرلوم
کف لااب رد ریواصت Cone-Beam Computed Tomography
یدّ
ىایزئاح
*
، 1
ِوطاف یٌیدلازػ
، 2
زسای
3یفاص
یشٍّژپ ِلاقه
:ِهدقه یشیزًَخ رد
لحه رازل ىداد تٌلپویا سا ضراَػ نْه يیح ىبهرد تعا . فذّ
سا يیا ؼلبغه
،ِ
یثبیسرا تیؼضٍ
کیهَتبًآ ىبیزؽ
رلاَئَلآ یفلخ یًبلَف رد
ِیحبً
یث یًاذًد یبّزلَه کف
لابث رد زیٍبصت
(Cone-Beam Computed Tomography) CBCT
رد کی
تیؼوج یًازیا تعا .
:یسرزب شٍر رد
يیا
ِؼلبغه یفیصَت - یؼغمه یازث يییؼت تیؼضٍ
کیهَتبًآ ىبیزؽ
رلاَئَلآ یفلخ یًبلَف (Posterior Superior
Alveolar Artery) بی
PSAA رد
ِیحبً
یبّزلَه کف
لابث سا زیٍبصت CBCT 300
ربویث ظعَته یٌع 79 / 48 لبع
ُدبفتعا ذؽ .
زیٍبصت ظعَت
ُبگتعد Scanora 3D (Soredex, Tuusula, Finland)
ٍ ِیْت ظعَت مزً
راشفا OnDemand3D شیلبًآ
ٍ زغل
ٍ
ِلصبف
ىبیزؽ بت تعزک ىاَختعا رد
ِیحبً
ىاذًد یبّ
زلَه لٍا
ٍ لبًٍزک ٍ لبٌؾکع طازک غعبمه رد مٍد يییؼت
ذیدزگ .
ُداد بّ
ظعَت مزً
راشفا
SPSS version 16
ٍ ىَهسآ یبّ
یربهآ Chi-Square
ٍ T-Test
ٍ Anova ٍ
Exact Fisher
ِیشجت
ٍ لیلحت ذؽ .
:جیاتً
ىبیزؽ PSAA رد
203 درَه ( 6 / 67
% ) سا 300 زیَصت
ُذّبؾه ذؽ . یًاٍازف ىبیزؽ رد ظٌج یکذًا زکذه (
8 / 68 )%
زتؾیث سا
ظٌج ثًَه ( 4 / 66 )%
دَجً رادبٌؼه یربهآ ػبحل سا تٍبفت يیا ِک دَث (
711 / 0
; )p . يیگًبیه زغل ىبیزؽ
ٍ
ِلصبف ىبیزؽ بت تعزک
ىاَختعا
ِث تیتزت رد ظٌج زکذه ( 64 /
±0 33 / 1 یلیه زته –) ( 78 /
±4 016 / 18 یلیه زته ) زتؾیث ٍ سا ظٌج ه ثًَ
( 47 /
±0 12 / 1 یلیه زته )
(– 31 /
±4 885 / 17 یلیه زته ) دَث رادبٌؼه ثًَه ٍ زکذه یبّزغل رد تٍبفت بٌْت ِک دَث (
008 / 0
; ).p
ِجيتً
:یزيگ زث طبعا
ِؼلبغه زضبح بث ؼیاشفا
،يع زغل
ٍ
ِلصبف ىبیزؽ بت تعزک ىاَختعا ؼّبک
یه ذثبی . نّ
يیٌچ زغل ىبیزؽ
ٍ
ِلصبف ىبیزؽ بت تعزک ىاَختعا رد
ظٌج زکذه زتؾیث سا ظٌج ثًَه یه ذؽبث .
ُژاٍ
:یديلک یاّ
یفازگَهَت یزتَیپهبک
بث
ِؼؽا
،یعٍزخه طٌَیع
،یرلایشگبه ىبیزؽ
رلاَئَلآ یفلخ یًبلَف
:عاجرا
ىبیزئبح یذّ
، یٌیذلاشػ
ِوعبف
، یفبص زعبی . تؼيضٍ
کيهَتاًآ ىایزش
رلاَئَلآ یفلخ یًاقَف رد
ِيحاً
یاّزلَه کف لااب رد ت زیٍاص .CBCT
ذیْؽ یکؽشپ مَلػ ُبگؾًاد یؾٍّضپ یولػ ِلجه یلٍذص
دشی 1401 ؛ 30 ( 10 :) 89 - 5282 .
1 - هورگ یشولویدار نبهد کف و
،تروص هدکشناد نادند
،یکشسپ گشناد هب دازآ یملاسا دحاو نبهفصا ( نبگساروخ )
،
،نبهفصا ناریا .
2 - هورگ یشولویدار
،نبهد کف و
،تروص هدکشناد
،یکشسپنادند هبگشناد
مولع یکشسپ ینبمرد یتشادهب تبمدخ و دیهش
یقودص دسی
،
،دسی ناریا .
3 - هورگ یشولویدار
،نبهد کف و
،تروص هدکشناد
،یکشسپنادند هبگشناد
مولع یکشسپ یهش د
،یتشهب
،نارهت ناریا .
(*
؛)لوئسم هدنسیون :نفلت
09135656186 یکینورتکلا تسپ ،
: یتسپ قودنص 8916883474
[ Downloaded from jssu.ssu.ac.ir on 2024-01-25 ]
ِهدقه
طٌَیع لایشگبه کی ربتخبع
ُذًس رد ىاَختعا یرلایشگبه
؛تعا
سا يیا
ٍر يتخبٌؽ
ٍ صیخؾت صخبؽ
یبّ
فازعا طٌَیع لایشگبه
یرٍزض تعا . فمع ذئاٍس رلاَئَلآ
ِک رد غلاٍ
فک طٌَیع
به یرلایشگ تعا
سا ػبحل یٌیلبث تیوّا یدبیس دراد ( 1 ).
ِیذغت
یًَخ طٌَیع لایشگبه
ٍ ءبؾغ يیرذیبٌؽا (
ءبؾغ
ُذًٌبؽَپ طٌَیع
یرلایشگبه )
سا ىبیزؽ یرلایشگبه تعا
.
ِخبؽ یبّ
ىبیزؽ رلاَئَلآ
یفلخ یًبلَف (PSAA)
ٍ ازفٌیا لبتیثرٍا (IOA) ،
ٍد
ِخبؽ سا
ىبیزؽ یرلایشگبه ذٌتغّ
ِک اَید
ُر یجربخ طٌَیع
ٍ ءبؾغ
ُذًٌبؽَپ ىآ
ار
ِیذغت یه ذٌٌک ( 2 ) رَضح . ىبیزؽ یرلایشگبه رد
ُراَید طٌَیع یرلایشگبه يیتغخً
ربث ظعَت Strong رد لبع
1934 ىبیث ذؽ ( 1 )
ِخبؽ . یبّ
ىبیزؽ یرلایشگبه
ِث تلػ کغیر
یشیزًَخ رد
يیح لوػ ییبّ
لثه یحازج سبث لابث ىدزث
،طٌَیع
یهَتَئتعا فا
یم
،لایشگبه ىبهرد یگتغکؽ ترَفل
1
ٍ یحازج یبّ
Caldwell-Luc (
1 )
ٍ نّ
يیٌچ رد تیعآ یبّ
ُدراٍ
ِث
ُراَید
یفزع طٌَیع لایشگبه ذیبث درَه
ِجَت رازل دزیگث ( 3 ).
ِیزظً
ىبهرد ىاربویث ىٍذث
ىاذًد ظعَت تٌلپویا یبّ
یًاذًد
،ُزگتٌیاَئتعا يیلٍا
ربث رد
ِّد 60 ىزل
ِتؽذگ یدلایه ظعَت
ٍد
ٍُزگ لمتغه
ِث یتعزپزع Brannemark
ٍ Schroeder یفزؼه
ذؽ
ٍ
ُسٍزها رد ىبهرد یث یًاذًد ربیغث جیار
ُذیدزگ تعا ( 4 ) .
یحازج تٌلپویا ث
ِ رَع یلک
ِث طزؽ یثبیسرا تعبٌه لجل سا
،لوػ
ِث ىاٌَػ یؽٍر يئوغه
ٍ بث يیزتوک نجبْت حزغه یه ذؽبث ( 5 ) .
مذل یعبعا تیمفَه يیا ىبهرد
، ةبختًا لحه تعبٌه تٌلپویا
ٍ
یعرزث تیفیک
ٍ تیوک ىاَختعا
،کف سا كیزع تبٌیبؼه یٌیلبث
ٍ
کیفازگَیدار تعا
( 6 ).
،PSAA کی ربتخبع یتبیح رد
ُراَید
یفزع طٌَیع لایشگبه یه ذؽبث . گرشث ىذؽ طٌَیع بث ؼیاشفا
يع
ٍ لیلحت تعزک رلاَئَلآ بی لبوػا یحازج ترَص
ِتفزگ رد يیا
،لحه وّ
ُاز بث ؼیاشفا کغیر تیعآ
ِث يیا ىبیزؽ تعا . ذٌچزّ
ِک یشیزًَخ يیا
ىبیزؽ کی
ِضربػ ذیذْت
ُذٌٌک تبیح تغیً
یلٍ
ِث ىاٌَػ یزیگرد کی گر کچَک یه ذًاَت ثػبث للاتخا رد
ىاذیه ذید يیح یحازج دَؽ ( 7 ).
کیٌکت Cone Beam
Computed Tomography (
(CBCT لهبؽ
کی يکعا
یؾخزچ 180
،ِجرد ه غجٌ
ِؼؽا ظکیا
ٍ area detector
ِث رَع ىبهشوّ
لَح زع ربویث تعا . يیح
،ؼخزچ یبّرصَپغکا یدبیس
رد لصاَف تثبث مبجًا یه دَؽ
ِک زیٍبصت یدزفٌه ار تحت ىاٌَػ
ِیبپ لیکؾت یه ذّد . يیا
،زیٍبصت
ِثبؾه زیٍبصت کیفازگَیدار لازتل
یزتهَلبفع
ُدَث
ٍ ماذکزّ
یتبصتخه تجغً
ِث
ِغمً
ٍزؽ ع
ِیٍاس
ذًراد . یزع لهبک زیٍبصت
،ِیبپ projection data
ُذیهبً
یه دَؽ .
ِهبًزث یبّ
مزً
یراشفا بث نتیرَگلا یبّ
ُذیچیپ لهبؽ back-filtered
projection یازث
یزع لهبک زیٍبصت
ِیبپ
ُدبفتعا یه
،دَؽ بت کی
یزع تبػلاعا یوجح
ِع یذؼث ذیلَت ذٌک
ِک یه ذًاَت یازث
یسبعسبث یلٍا
ِ زیٍبصت رد
ِع يلپ ( لبیشگآ ، لبتیصبع
ٍ لبًٍزک )
ِث
ربک دٍر . ِث تجغً CBCT
Computed Tomography(CT)
زتؾیث تلد ،زتؾیث حَضٍ ،ِؼؽا زتوک سٍد لیجل سا ییبیاشه یکؽشپ ىبکها ٍ غیزع يکعا ىبهس ،غعبمه ةبختًا ىبکها ،زیَصت دٍذحه
دراد ِؼؽا ىدَوً
( 20 ).
تیؼلَه تیوّا ِث ِجَت بث ىبیزؽ
PSAA
يییؼت فذّ بث ِؼلبغه يیا ،تٌلپویا یحازج رد
،یًاٍازف لحه
ٍ
زغل ىبیزؽ رلاَئَلآ لخ یف یًبلَف رد
ِیحبً
یبّزلَه کف لابث رد
زیٍبصت ذؽ مبجًاCBCT
. یسرزب شٍر
رد يیا
ِؼلبغه تْج یکیٌیلک یثبیسرا
لحه
ٍ تبیصَصخ
کیهَتبًآ ىبیزؽ
PSAA زیٍبصت کوک بث
CBCT
ِیْت
ُذؽ
ظعَت
ُبگتعد Scanora 3D (Soredex,Tuusula ,Finland)
ذؽ مبجًا . يیا زیٍبصت سا
َیؽرآ CBCT کی
کیٌیلک یِصَلَیدار
کف ترَصٍ
رد ىازْت
ِیْت ذیدزگ 1320 . زیَصت CBCT
ىاربویث یعرزث
ٍ سا يیث ىآ بّ
300 دذػ CBCT
ِک یاراد ربیؼه
دٍرٍ
ِث
ِؼلبغه ذًدَث ةبختًا دٍرٍ ربیؼه .ذیدزگ سا لهبؽ ِؼلبغه
ث( لایشگبه زلَه ىاذًد کی للاذح يتفر تعد
ِ ،)لمػ ىاذًد شج
تعبٌه تیفیک ٍ طٌَیع یلازتل ُراَید ىدَث ُذّبؾه لثبل زیَصت ذًدَثCBCT
زیٍبصت. سا زظً
اراد ىدَث یبّربیؼه طَثزه
ِث ربویث ( يع
ٍ ظٌج ) درَه یثبیسرا رازل
ِتفزگ
ٍ ظٌج ٍ يع
ویث
ٍد بی ِفزغکی ٍ ىارب یث ىدَث ِفزع
یًاذًد .ذًذؽ تجث بّ
ًَِوً
بّ
تْج صیخؾت طٌَیع
ٍ رَضح
ُراَید یفشع ىآ رد
زیَصت یعرزث
ٍ ظپع رد ترَص تعبٌه ىدَث
ُساذًا یزیگ بّ
مبجًا
ذؽ . تْج زیغفت
ٍ یثبیسرا كیلد
،زت تهبخض ػزث
،بّ
2 یلیه زته
ةبختًا ذؽ لحه. دبجیا غعبمه رد
ِیحبً
درَه یعرزث رد توغل
[ Downloaded from jssu.ssu.ac.ir on 2024-01-25 ]
ىایزش PSAA زیٍاصت رد CBCT
ُاگشًاد زتخد ىایَجشًاد رد یقاچ عَيش اّ
ىازیا ی
… Cross توغلردٍ دَثُذؽنیظٌتلایشگبهفلخرد، Panorama sectional داذؼت
غغمه درَه سبیً
صخؾه
ُذیدزگ دَث . یازث نیً
کف درَه
،زظً
بث
ِجَت
ِث تلػ
ِؼجازه ربویث یداذؼت غغمه سا
يیلاذیه بت فلخ کف لابث
ِیْت
،ذؽ
ِث يیا ترَص
ِک رد زیٍبصت
یث ىاربویث يییؼت یازث لهبک ىاذًد
مٍد بی لٍا زلَه ىاذًد لحه
ِک
غعبمه سا يیلاذیه عٍزؽ
ُذؽ
،ذًدَث غغمه
ُربوؽ 30 یلا 31
زگًبیبوً
يیلاذیه
ٍ غغمه
ُربوؽ 1 يیزخآ
ِیحبً
رد فلخ ( ىٍذث
ةبغتحا ىاذًد زلَه مَع ) دَث یازث. زّ
کی سا ىاذًد یبّ
یهاذل 3
،غغمه یازث زّ
کی سا ىاذًد یبّ
زلَهزپ لٍا
ٍ زلَهزپ مٍد 4 غغمه
ٍ یازث زلَه لٍا
ٍ زلَه مٍد
ٍ رد ترَص دَجٍ
زلَه مَع 6 غغمه سا
ىاَختعا
ِک لحه یلؼف بی یلجل يیا ىاذًد بّ
ُدَث تعا ةبختًا
؛ذؽ
ِث يیا ترَص
ِک : 3 غغمه رٍبجه يیلاذیه ث
ِ ىاٌَػ لحه
ىاذًد رٍشیغٌیا لٍا رد زظً
ِتفزگ
ُذؽ
ٍ بث
ِلصبف 3 غغمه لحه
ىاذًد رٍشیغٌیا مٍد
ٍ
ِث يیوّ
ترَص بت زلَه مٍد يییؼت تؾگ .
( رٍشیغٌیا مٍد
غغمه 27 - 25 / يیًبک غغمه 24 - 22 / زلَهزپ لٍا
غغمه 21 - 18 / زلَهزپ مٍد غغمه 17 - 14 ) سا ىاذًد زلَهزپ مٍد بت
زلَه
،مٍد
ِلصبف زّ
ىاذًد 6 غغمه رد زظً
ِتفزگ
؛ذؽ
ِث يیا
تیتزت
ِک لحه ىاذًد زلَه لٍا غغمه 13 - 8
ٍ لحه ىاذًد
َه زل
مٍد غغمه 7 - 2 رد زظً
ِتفزگ ذؽ یدراَه رد. زلَه ىاذًد ٍد زّ ِک
زظً رد ىاذًد ٍد زّ یًبیه غغمه ،ذًدَث ِتفر تعد سا مٍد ٍ لٍا .ذؽ ِتفزگ
ُساذًا یزیگ .ذؽ مبجًا لبًٍزک غغمه رد بّ
يییؼت سا ذؼث
ِلصبف ،لبًٍزک غغمه رد ىبیزؽ دٍذح ردرَث
یًبتحت ىبیزؽ بت
يیزتذٌلث زک ِغمً
تع رلاَئَلآ
ِث ،زظً درَه غغمه رد
ِلیعٍ
مزً
راشفا OnDemand 3D
ُساذًا یزیگ ذؽ . یازث
ُساذًا یزیگ يیا
ِلصبف سا ػزث یًبیه ىاذًد
ُدبفتعا ذیدزگ . رد نّ ىبیزؽ زغل
ُساذًا غغمه يیوّ
ذؽ یزیگ لکؽ(
1 ٍ 2 .)
یراهآ ليلحت ٍ ِیزجت
ُداد مزً ظیحه رد بّ
یراشفا version 16
ٍSPSS زتَیپهبک درا
ذؽ .
ُداد غیسَت ىدَث لبهزً
ٍزیپبؽ ىَهسآ سا ُدبفتعا بث بّ
- کلیٍ
یبّزیغته .ذؽ یعرزث یّوک
ربیؼه فازحًا ٍ يیگًبیه ترَص ِث
.ذًذؽ ػراشگ طبجترا
يیث یًاٍازف ىبیزؽ زیغته بث ظٌج ٍ يع ث
ِ
بث تیتزت آ
یربهآ شیلبً
Chi-Square ٍ
Exact Fisher شیلبًآ
.ذًذؽ یگًبیه ي ا تعزک سا ىبیزؽ ِلصبف ٍ ىبیزؽ زغل ىاَختع
ٌِیهس یبّزیغته بث لَئَلا بث ظٌج ٍ يع یا
T-test .ذًذؽ یثبیسرا
یٌؼه حغع ىَهسآ یراد
بّ
05 / 0 ذؽ ِتفزگ زظً رد .
یقلاخا تاظحلاه قلاخا ِتیوک ظعَت ،ِؼلبغه يیا لاسَپٍزپ
ُبگؾًاد مَلػ
یکؽشپ ذیْؽ
یلٍذص دشی
قلاخا ذک بث
IR.SSU.REC.1395.178. تعا ِتفزگ رازل ذییبت درَه
.
جیاتً
رد يیا
ِؼلبغه 300 زیَصت کفCBCT
لابث درَه یعرزث رازل
تفزگ . سا يیا
،داذؼت 157 زیَصت طَثزه
ِث ىادزه ( 3 / 52 )%
ٍ
143 زیَصت طَثزه ( 7 / 47 )%
ِث ىبًس دَث . يیگًبیه یٌع
ًَِوً
بّ
43 /
± 12 79 / 48 بث
ُسبث یٌع 86 - 17 دَث سا . 300 زیَصت
یعرزث
،ُذؽ ىبیزؽ رد PSAA
203 درَه ( 7 / 67 )%
ُذّبؾه
ُذؽ دَث
ِک سا يیا 203
،درَه 108 درَه رد ىادزه
ٍ 95 درَه
رد ىس بّ
دَث . 18 سا درَه 203 یعرزث ِفزع ٍد ترَص ِث درَه
.ذًذؽ طبجترا يیث ظٌج
ٍ یًاٍازف ىبیزؽ بث ىَهسآ Exact
Fisher شیلبًآ ذؽ
ٍ بث 711 / 0 یٌؼه P=
اد ر ذؾً
. ىبوّ
رَع
ِک
رد لٍذج
ُذید یه دَؽ طبجترا يیث یًاٍازف ىبیزؽ
ٍ يع زث
طبعا ىَهسآ Chi-Square (
787 / 0
= یٌؼه(P راد ذؾً
. زث طبعا
جیبتً
لصبح سا يیا
،ِؼلبغه يیگًبیه
ِلصبف ردرَث یًبتحت ىبیزؽ
بت تعزک رلاَئَلآ رد ظٌج زکذه سا ظٌج ثًَه زتؾیث
؛دَث
ذٌچزّ
يیا تٍبفت ث ز طبعا T-Test سا زظً
یربهآ یٌؼه راد
دَجً
. دٍذح ىبٌیوعا 95
% ( 95
% )CI یازث ىآ رد
ِؼهبج يیث
585 / 18 بت 325 / 17 دَث . زغل ىبیزؽ زثPSAA
طبعا T-Test
ِث ترَص یٌؼه یراد رد ظٌج زکذه سا ظٌج ثًَه زتؾیث
یه ذؽبث . دٍذح ىبٌیوعا 95 % ( 95
% )CI یازث ىآ رد
ِؼهبج يیث
15 / 1 بت 31 / 1 دَث . لٍذج قَف ىبؾً
یه ذّد
ِک بث ؼیاشفا
،يع
ِلصبف ىبیزؽ بت تعزک رلاَلآ ؼّبک یه ذثبی . زّ
ذٌچ يیا
ِجیتً
زث طبعا T-Test سا زظً
یربهآ یٌؼه راد دَجً
. ىبوّ
رَع
ِک رد
لٍذج
ُذّبؾه یه دَؽ زث طبعا T-Test بث ؼیاشفا
،يع زغل
ىبیزؽ ؼّبک PSAA
یه
؛ذثبی زّ
ذٌچ يیا ؼّبک سا زظً
یربهآ یٌؼه راد تغیً
.
[ Downloaded from jssu.ssu.ac.ir on 2024-01-25 ]
لکؽ 1 :
ُساذًا لبًٍزک غغمه رد ىبیزؽ زغل یزیگ
لکؽ 2 :
ُساذًا لَئَلآ تعزک بت ىبیزؽ ِلصبف یزیگ
لٍذج 1 : کیفازگَهد یبّرَتکبف يیث ِغثار ،ىبیزؽ رَضح ٍ )تیغٌج ٍ يع(
لصبف ٍ ىبیزؽ زغل لَئَلآ تعزک بت ىبیزؽ ِ
ىایزش دَجٍ
ادؼت د )دصرد(
تسزک ات ىایزش ِلصاف لَئَلآ یليه(
)زته
رايؼه فازحًا ييگًايه±
ىایزش زطق یليه(
)زته
رايؼه فازحًا ييگًايه±
تیغٌج دزه (n=157)
ىس (n=143) 108 (%68/6)
01 /
18 ± 4/78 33
/ 1 ±0/64
95 (%66/4) 88
/
17 ± 4/31 12
/
1 ± 0/47
711 P / 0 838
/ 0 008
/
0 *
يع
< 40لبع 45 (%64/3)
95 /
18 ± 4/82 28
/ 1 ±0/65
59 -
40 لبع
118 (%68/6) 64
/ 17 ± 4/2 22
/
1 ± 0/59
> 60لبع 40 (%69)
73 /
17 ± 5/19 21
/
1 ± 0/41
787 P / 0 245
/ 0 798
/ 0
T-Test & Chi-Square
ثحب
بث ىبیزؽ تیوّا يتفزگ زظً رد سا ٍ PSAA
ىآ ییبج ک
ِ
يیا ىبیزؽ یه ذًاَت يیح
ِعٍزپ یبّ
یحازج
ِث ترَص یفدبصت
یضراَػ ِث زجٌه ٍ زیگرد لیجل سا
یشیزًَخ ذتوه
( 9
،) لتخه
ىذؽ ذید حازج
ٍ
ُربپ ىذؽ ءبؾغ يیرذیبٌؽا (
10 )
ٍ لخاذت بث
تیجثت ىذؽ داَه ذًَیپ ىاَختعا ( 11 )
،دَؽ مٍشل مبجًا يیا
ِؼلبغه صخؾه یه دَؽ زث . يیا جیبتً طبعا ىبیزؽ ِؼلبغه
رد یًبلَف یفلخ رلاَئَلا 68
رد دراَه ذصرد لحه
یبّزلَه
لایشگبه زیٍبصت رد ث ظپ تعا تیٍر لثبلCBCT
ِ یه زظً
ذعر
یحازج مَعٍد رد رد تغٌکوه ىبیزؽ يیا تٌلپویا یبّ
ِهسلا تبظحلاه ذیبث ىبحازج ٍ ذؽبث ِتؽاد رازل یحازج ِعَحه بؼلبغه زیبع رد .ذًزیگث زظً رد ار يیث ىبیزؽ تیٍر عَیؽ ت
60
بت 92 يیث تبؼلبغه ُذوػ یلٍ تعا ُذؽ ػراشگ ذصرد 60
بت
78 ث ذصرد
ِ تعد آ
ُدرٍ
ذًا ( 17 - 7
، 12
، 3 ) . رد
ِؼلبغه زضبح طبجترا
یٌؼه یراد يیث
ُذید ىذؽ PSAA
ٍ ظٌج
ُذّبؾه
ذؾً
.
ِک يیا
ِجیتً
بث جیبتً
تبؼلبغه Ilguy
،
ِتغجخ رَپ
ٍ Mardinger
ٍ یچًازْت نّ
َع دَث ( 10،14،18 )
سا . یفزع رد
ِؼلبغه
ِتغجخ رَپ
ٍ ىاربکوّ
طبجترا يیث رَضح ىبیزؽ
ٍ يع
یٌؼه راد
ُذؽ تعا
ِک رد
ِؼلبغه زضبح
ًَِگٌیا تغیً
ٍ تلػ
ىآ یه ذًاَت تٍبفت رد داذؼت
ًَِوً
بّ
ذؽبث يیگًبیه. زغل ىبیزؽ
رد
ِؼلبغه Kang زثازث 18 / 1 یلیه زته
، رد ِؼلبغه Ilguy
26 / 0 94± / 0 یلیه زته
، رد
ِؼلبغه یچًازْت 29 / 1 یلیه زته
، رد
ِؼلبغه Guliz 3 / 1 یلیه زته
ٍ رد
ِؼلبغه ؼًاد یًبث زثازث 17 / 1
یلیه زته ػراشگ
ُذؽ تعا . رد
ِؼلبغه زضبح يیگًبیه زغل
ىبیزؽ زثازث بث 579 /
±0 23 / 1 یلیه زته ػراشگ
ُذؽ تعا
ٍ
طبجترا یٌؼه یراد بث ظٌج
ُذّبؾه ذؽ یلٍ
بث يع طبجترا
یٌؼه یراد
ُذید ذؾً
( 13،14،16،17،19 )
رد. تبؼلبغه ،Kang
یچًازْت
ٍ Guliz
ٍ ؼًاد یًبث طبجترا یٌؼه یراد يیث ظٌج
ٍ
زغل ىبیزؽ دَجٍ
،دراد يیذث ترَص
ِک زغل ىبیزؽ رد ظٌج
[ Downloaded from jssu.ssu.ac.ir on 2024-01-25 ]
ىایزش PSAA زیٍاصت رد CBCT
ُاگشًاد زتخد ىایَجشًاد رد یقاچ عَيش اّ
ىازیا ی
… ىادزهردیشیزًَخ لبوتحاٍتعاثًَهظٌجسازتؾیث زکذه
زتؾیث سا ىبًس یه ذؽبث ( 16،19 ).
ِک يیا
ِجیتً
بث
ِتفبی یبّ
ِؼلبغه زضبح نّ
یًاَخ دراد سا. یفزع رد
ِؼلبغه Mardinger
ٍ ىاربکوّ
يیث يع
ٍ زغل ىبیزؽ طبجترا یٌؼه راد تفبی
ُذؽ
تعا
ِک تلػ يیا فلاتخا بث
ِجیتً
ِؼلبغه زضبح یه ذًاَت یعرزث
ِث
ِلیعٍ
CT Scanner جث
یب CBCT Scanner ذؽبث
( 10،18 ) .
ِلصبف ردرَث
ًبتحت ی ىبیزؽ بت تعزک تعا یوْه ِتفبی رلاَئَلآ
ث ِک
ِ لبوتحا بث نیمتغه رَع آ
یحازج يیح رد ىبیزؽ تیع
دراد طبجترا لَئَلا تعزک بت ىبیزؽ ِلصبف تبؼلبغه ُذوػ رد
16
بت 18 یلیه بتعار يیوّ رد .تعا ُذؽ ػراشگ زته رد
به ِؼلبغه
ِلصبف يیا 5
/
±4 95 / 17 یلیه ث زته
ِ تعد آ ِک ذه یه ىبؾً
ذّد
زیثبت تحت ىاذٌچ ىبیزؽ يیا تیؼلَه تیؼوج
فلتخه یبّ
یوً
.ذؽبث طبجترا يیا
ِلصبف بث ظٌج رد
ِؼلبغه یچًازْت سا زظً
یربهآ یٌؼه راد
ُذؽ تعا
ِک تلػ ىآ یه ذًاَت
ِث لیلد تٍبفت رد
ػٍر
ُساذًا یزیگ ذؽبث
ُساذًا ِک ترَص يیذث ،
ٍد رد یزیگ field
of view بث تٍبفته
.تعا ِتفزگ مبجًا لغکٍ تٍبفته شیبع ٍد
تیؼضٍ
یًاذًد ربویث ( یث یًاذًد لهبک بی لیعربپ ) رد ىاشیه
ِلصبف ردرَث یًبتحت ىبیزؽ بت تعزک رلاَئَلآ زیثبت
،دراد
ِث يیا
ترَص
ِک رد
ِؼلبغه یچًازْت
ٍ ىاربکوّ
ِک
ًَِوً
بّ
یاراد
یث یًاذًد لهبک ذًدَث ( 13 )،
يیا
ِلصبف زتوک سا لبغه
ِؼ زضبح
ِک
رد ىآ زثکا
ًَِوً
بّ
یث
،ذٌتؽاد لیعربپ یًاذًد یه
ذؽبث رد .
ِعٍزپ یبّ
یحازج ػزث یًبتحت یمفا ىاَختعا
ًادٍذح 3
یلیه زته زتلابث سا تعزک جیر رلاَئَلآ
ُدَث
ٍ یهَتَئتعا یبّ
یدَوػ 15 - 10 یلیه زته عبفترا ذًراد . رد یدراَه
ِک يکوه
،ذؽبث يیا
ػزث یبّ
یدَوػ یازث یرازلزث طبجترا يیث
ُراَید یلخاد
مٍزتًآ
ٍ ردرَث یًبتحت
ُزجٌپ دبجیا
،ُذؽ زتذٌلث رد زظً
ِتفزگ
یه ذًَؽ . يیا رد یلبح تعا
ِک تیدٍذحه یبّ
کیهَتبًآ یّبگ
غًبه يیا لوػ یه ذًَؽ . یازث ىاربویث بث عبفترا یفبک
ُراَید
یجربخ
،لایشگبه
ُزفح دبجیا
ُذؽ یه ذًاَت
ِث
ُساذًا مسلا گرشث
ذؽبث . بث يیا لبح یهَتبًآ
ُزعبخه شیگًا
ُراَید یجربخ لایشگبه
غیبؽ تعا ( 20 ).
دزثربک بث طبجترا رد ،CBCT
Kawai ٍ
سا ُذؽ یسبعسبث یذؼث ِع زیٍبصت یعرزث بث ىاربکوّ
طٌَیع ِع زیٍبصت ِک ذًذیعر ِجیتً يیا ِث یرلایشگبه یبّ
یذؼث Maximum Intensity Projection (MIP)
وت ، زیغه مب
ِیذغت قٍزػ یه ىبؾً ار یرلایشگبه طٌَیع ُذٌٌک
ذّد سا ِک
سا ُدبفتعا یبیاشه ِلوج نّ ٍ CBCT
ِؼلبغه ػٍر بث تْج
یه زضبح ذؽبث
( 21 .)
ِجيتً
یزيگ
بث
ِجَت
ِث جیبتً
ِؼلبغه يیزتؾیث زغل
ٍ
ِلصبف ىبیزؽ بت
تعزک رلاَئَلآ رد ظٌج زکذه
ُذید
،ذؽ
ِک يیا طبجترا رد
درَه زغل ىبیزؽ بث ظٌج یٌؼه راد دَث یلٍ
رد
ِلصبف ىبیزؽ بت
تعزک ىاَختعا يیا
طبجترا دَجٍ
.تؽاذً
ساپس یرازگ
ه يیا ىبیبپ سا جتٌه ِلبم ُذکؾًاد رد عَضَه يیوّ بث ِهبً
یه دشی یلٍذص ذیْؽ یکؽشپ مَلػ ُبگؾًاد یکؽشپًاذًد .ذؽبث
یلاه یهاح :
.دراذً
:غفاٌه رد ضراؼت دراذً
.
References:
1- Shahidi S, Zamiri B, Danaei SM, Salehi S, Hamedani S. Evaluation of Anatomic Variations in Maxillary Sinus with the Aid of Cone Beam Computed Tomography (CBCT) in a Population in South of Iran. J Dent 2016; 17(1): 7-15.
2- Hur M-S, Kim J-K, Hu K-S, Bae HEK, Park H- S, Kim H-J. Clinical Implications of the Topography and Distribution of the Posterior Superior Alveolar Artery. J Craniofac Surg 2009;
20(2): 551-4.
[ Downloaded from jssu.ssu.ac.ir on 2024-01-25 ]
3- Chitsazi M-T, Shirmohammadi A, Faramarzi M, Esmaieli F, Chitsazi S. Evaluation of the Position of the Posterior Superior Alveolar Artery in Relation to the Maxillary Sinus Using the Cone-Beam Computed Tomography Scans. J Clin Exp Dent 2017; 9(3):
e394.
4- Arvidson K, Esselin O, Felle‐Persson E, Jonsson G, Smedberg JI, Soderstrom U. Early Loading of Mandibular Full‐Arch Bridges Screw Retained after 1 Week to Four to Five Monotype® Implants: 3‐Year Results from a Prospective Multicentre Study. Clin Oral Implants Res 2008; 19(7): 693-703.
5- Schmitt A, Zarb GA. The Longitudinal Clinical Effectiveness of Osseointegrated Dental Implants for Single-Tooth Replacement. Int J Prosthodont 1993;
6(2): 197-202.
6- Bornstein MM, Halbritter S, Harnisch H, Weber H-P, Buser D. A Retrospective Analysis of Patients Referred for Implant Placement to a Specialty Clinic:
Indications, Surgical Procedures, and Early Failures.
Int J Oral & Maxillofac Implants 2008; 23(6): 1109.
7- Pandharbale AA, Gadgil RM, Bhoosreddy AR, Kunte VR, Ahire BS, Shinde MR, et al. Evaluation of the Posterior Superior Alveolar Artery Using Cone Beam Computed Tomography. Pol J Radiol 2016; 81: 606-10.
8- Chau AC, Fung K. Comparison of Radiation Dose for Implant Imaging Using Conventional Spiral Tomography, Computed Tomography, and Cone-Beam Computed Tomography. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2009;
107(4): 559-65.
9- Rahpeyma A, Khajehahmadi S. Alveolar Antral Artery: Review of Surgical Techniques Involving this Anatomic Structure. Iran J otorhinolaryngol 2014; 26(75): 73-8.
10- Mardinger O, Abba M, Hirshberg A, Schwartz-Arad D. Prevalence, Diameter and Course of the Maxillary Intraosseous Vascular Canal with Relation to Sinus Augmentation Procedure: A Radiographic Study. Int J Oral Maxillofac Surg 2007;
36(8): 735-8.
11- Park W-H, Choi S-Y, Kim C-S. Study on the Position of the Posterior Superior Alveolar Artery in Relation to the Performance of the Maxillary Sinus Bone Graft Procedure in a Korean Population.
Journal of the Korean Association of Oral and Maxillofacial Surgeons 2012; 38(2): 71-7.
12- Varela-Centelles P, Loira-Gago M, Seoane-Romero J, Takkouche B, Monteiro L, Seoane J. Detection of the Posterior Superior Alveolar Artery in the Lateral Sinus Wall Using Computed Tomography/Cone Beam Computed Tomography: A Prevalence Meta- Analysis Study and Systematic Review. Int J Oral And Maxillofac Surg 2015; 44(11): 1405-10.
13- Tehranchi M, Taleghani F, Shahab S, Nouri A. Prevalence and location of the posterior superior alveolar artery using cone-beam computed tomography. Imaging Sci In Dent 2017;
47(1): 39-44.
14- Ilguy D, Ilguy M, Dolekoglu S, Fisekcioglu E.
Evaluation of the Posterior Superior Alveolar Artery and the Maxillary Sinus with CBCT. Braz oral Res 2013; 27(5): 431-7.
[ Downloaded from jssu.ssu.ac.ir on 2024-01-25 ]
ىایزش PSAA زیٍاصت رد CBCT
ُاگشًاد زتخد ىایَجشًاد رد یقاچ عَيش ىازیا یاّ
…
15- Anamali S, Avila‐Ortiz G, Elangovan S, Qian F, Ruprecht A, Finkelstein M, et al. Prevalence of the Posterior Superior Alveolar Canal in Cone Beam Computed Tomography Scans. Clin Oral Implants Res 2015; 26(1).
16- Güncü GN, Yildirim YD, Wang HL, Tözüm TF.
Location of Posterior Superior Alveolar Artery and Evaluation of Maxillary Sinus Anatomy with Computerized Tomography: A Clinical Study. Clin Oral Implants Res 2011; 22(10): 1164-7.
17- Danesh‐Sani SA, Movahed A, ElChaar ES, Chong Chan K, Amintavakoli N. Radiographic Evaluation of Maxillary Sinus Lateral Wall and Posterior Superior Alveolar Artery Anatomy: A Cone‐Beam Computed Tomographic Study. Clin implant Dent and Relat Res 2017; 19(1): 151-60.
18- Khojastehpour L, Dehbozorgi M, Tabrizi R, Esfandnia S. Evaluating the Anatomical Location
of the Posterior Superior Alveolar Artery in Cone Beam Computed Tomography Images. Int J Oral and Maxillofac Surg 2016; 45(3): 354-58.
19- Kang SJ, Shin SI, Herr Y, Kwon YH, Kim GT, Chung JH. Anatomical Structures in the Maxillary Sinus Related to Lateral Sinus Elevation: A Cone Beam Computed Tomographic Analysis. Clin Oral Implants Res 2013; 24(A100): 75-81.
20- Smiler DG, Johnson P, Lozada JLe, Misch C, Rosenlicht J, Tatum Jr O, et al. Sinus Lift Grafts and Endosseous Implants. Treatment of the Atrophic Posterior Maxilla. Dental Clin North Am 1992; 36(1): 151-86.
21- Kawai M, Nagao T, Katsumata A. Visibility of Vascular Vessels on Anterior Wall of Maxillary Sinus in 3D Reconstructed Dental CBCT Images.
Journal of Oral and Maxillofacial Surgery, Medicine, and Pathology 2022; 34(6): 719-23.
[ Downloaded from jssu.ssu.ac.ir on 2024-01-25 ]
Vol 30| Nov 10 | Jan 2023 Accepted: 25 July 2022
Anatomic Situation of Posterior Superior Alveolar Artery in Cone-Beam Computed Tomography Images in Maxillary Molar Region
Hoda Haerian*1, Fatemeh Ezodini2, Yaser Saafi3
Original Article
Introduction: Bleeding is an important complication during implant placement. The aim of this study was to evaluate the anatomic situation of the posterior superior alveolar artery (PSAA) in cone-beam computed tomography (CBCT) images in maxillary molar region in an Iranian population.
Methods: In this descriptive cross-sectional study, CBCT scans of the edentulous regions of the posterior maxilla were participants to examine the location and anatomical features of the PSAA. 300 CBCT scans of patients with the mean age of 48.79 years were used. The CBCT scans had been obtained by Scanora 3D (Soredex, Tuusula, Finland). The diameter and the PSAA distance to the alveolar crest was measured by OnDemand 3D software on cross sectional and coronal sections. Data were analyzed through the Chi- Square, T-Test, ANOVA and Exact Fisher tests using the SPSS software (version 23).
Results: Out of 300 images, the PSAA was observed in 203 (67.6%) ones. The artery was slightly more observable in males (68.8%) compared to females (66.4%). Although the difference was not significant (p- value: 0.711). The mean artery diameter and distance to alveolar crest were higher in males (1.33±0.64 mm;
18.016±4.78 mm, respectively) compared to females (1.12 ±0.47 mm; 17.885±4.31 mm). Only the difference between the diameters was significant (p-value: 0.008).
Conclusion: According to this study, with the increase of age, the diameter and distance of the artery to bone crest decreases. The mean artery diameter and distance to bone crest is higher in males compared to females.
Keywords: Cone-beam computed tomography, Maxillary sinus, Posterior superior alveolar artery
Citation: Haerian H,Ezodini F, Saafi Y.Anatomic Situation of Posterior Superior Alveolar Artery in Cone-Beam Computed Tomography (CBCT) Images in Maxillary Molar Region. J Shahid Sadoughi Uni Med Sci 2023; 30(10):
5282-89.
1Department of Oral and Maxillofacial Radiology, School of Dentistry, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
2Department of Oral and Maxillofacial Radiology, School of Dentistry, Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, Yazd, Iran.
3Department of Oral and Maxillofacial Radiology, School of Dentistry, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran
[ Downloaded from jssu.ssu.ac.ir on 2024-01-25 ]
