دزی یقودص دیهش یکشزپ مولع هاگشناد یشهوژپ یملع هلجم

(1)

نیزه یگزتس ىاراکوّ ٍ

یقٍدص ديْش یکششپ مَلػ ُاگشًاد یشٍّضپ یولػ ِلجه دشی

:تفایرد خیرات 25

/ 10 / 1400

ُرٍد یس ُراوش ، کی ، يیدرٍزف 1401 :شزیذپ خیرات

12 / 11 / 1400

:ِحفص ُراوش

عویش لاناک

رلاوبیدنم ییاتود

رد تیعمج یناریا

نارامیب هعجارم

هدننک هب

کینیلک یژولویدار

ناهد و

کف و تروص ناجنسفر

رد لاس

0011 -

0931

یؼيفر دازْه یزخافت ازّس ،1

*

یبيقً ييهرآ ،2 1

یشٍّضپ ِلاقه

:ِهدقه لاًاو سلاَثیذٌه ییاتٍد

یىی صا تاػٌَت سلاَثیذٌه لاًاو تػا

. مذػ ییاػاٌؿ لاًاو

سلاَثیذٌه ییاتٍد

یه ذًاَت شجٌه

ِت صٍشت

مساَػ ىَگاًَگ دَؿ . سد يیا

ِؼلاغه

ِت یػسشت عَیؿ لاًاو سلاَثیذٌه ییاتٍد

ت

ِ

ِلیػٍ

شیٍالت CBCT ( Cone beam Computed

tomography )

سد ىاتػشْؿ ىاجٌؼفس

ِتخادشپ ذؿ .

:یسرزب شٍر يیا

ِؼلاغه

ِتؿزگ شگً

،یفیكَت شت

ٍس ی ماوت یًاساویت

ِو سد یع لاػ یاّ

1398 - 1400 سد هیٌیلو یكَلخ

یطَلَیداس

،ىاّد هف

ٍ تسَك سد ىاجٌؼفس ماذلا

ِت يتفشگ CBCT

ُدشو

،ذًا ماجًا ذؿ . لاًاو سلاَثیذٌه

ٍ عاًَا فلتخه ىآ ظػَت هی

قلخته یطَلَیداس

ِتشجتات

ٍ

ِت

ِلیػٍ

شیٍالت CBCT سد

يلپ

،لاًٍشو لاتیطاػ

ٍ اسًَاپ هیه یصاػصات

ُذؿ یاشت شّ

نیً

هف دسَه

یتایصسا ساشل تفشگ

ٍ سلاَثیذٌه لاًاو ییاتٍد

ییاػاٌؿ

ٍ عًَ

ىآ شت عاػا

ِمثع یذٌت Naitoh قخـه

ذؿ . تاػلاعا غپ صا غوج یسٍآ

دساٍ

مشً

اضفا س version 16 SPSS

ذًذؿ . یاشت یتایصسا

ُداد اّ

صا ؽٍس یاّ

یساهآ یفیكَت (

،يیگًایه فاشحًا

یؼه سا

ٍ یًاٍاشف )

ُدافتػا

ذؿ . :جیاتً

سد

ِؼلاغه شضاح 815 يىػا CBCT دسَه

یػسشت ساشل ذٌتفشگ

ٍ 62 ( 6 / 7

% ) دسَه لىـته صا 29 دشه ( 2 / 7

% )

ٍ 33 ( 8

% ) ىص

یاساد لاًاو سلاَثیذٌه ییاتٍد

ذًدَت . یػسشت اّ

ىاـً

داد عَیؿ يیا

ُذیذپ يیت

ٍد غٌج تٍافت یٌؼه یساد ات نّ

دساذً

( 647 / 0 ).P=

نّ

يیٌچ عًَ

لاًاو

،ییاتٍد توػ لاًاو

ٍ لحه

ِخاؿٍد ىذؿ لاًاو سد يیت

ٍد غٌج ات نّ

تٍافت یٌؼه یساد ذٌتؿاذً

.

ِجيتً

:یزيگ

ِؼلاغه شضاح ىاـً

داد لاًاو سلاَثیذٌه ییاتٍد

صا ًَِوً هی سد تیؼوج

یًاشیا عَیؿ 7 دساد یذكسد

ٍ ییاػاٌؿ ىآ

ؾیپ صا ىاهسد یه ذًاَت صا تلاىـه ت یذؼ یشیگَلج ذٌو

.

ُصاٍ

:یديلک یاّ

لاًاو سلاَثیذٌه

،ییاتٍد

،عَیؿ

،ىاشیا

Cone beam computed tomography

:عاجرا

،داشْه یؼیفس

،اشّص یشخافت يیهسآ یثیمً

. عَيش لاًاک رلاَبیدٌه ییاتٍد

رد تيؼوج یًازیا ىاراويب

ِؼجازه

ُدٌٌک

ِب کيٌيلک یصَلَیدار ىاّد

ٍ کف

ٍ ترَص جٌسفر ىا رد لاس 1400 - 1398 . یلٍذك ذیْؿ یىؿضپ مَلػ ُاگـًاد یـٍّظپ یولػ ِلجه دضی

1401 ؛ 30 ( 1 :) 82 - 4475 .

1 -

ٍتیمک تبقیقحت

،ییًجشواد

ٌبگشواد مًلع یکشزپ

،نبجىسفر

،نبجىسفر ناریا .

2 -

ٌيرگ یژًلًیدار نبَد کف ي

،ترًص

ٌبگشواد مًلع یکشزپ

،نبجىسفر

،نبجىسفر ناریا .

(*

؛)لًئسم ٌدىسیًو :هفلت

32153134726 یکیويرتکلا تسپ ،

[email protected] :

، دىص یتسپ قي : 7717233777

[ Downloaded from jssu.ssu.ac.ir on 2024-01-19 ]

(2)

دشی یقٍدص ديْش یًاهرد ـ یتشادْب تاهدخ ٍ یکششپ مَلػ ُاگشًاد ِلجه ُرٍد

یس ُراوش ، نکی ، يیدرٍزف 1401

4476 د یقاچ عَيش

ُاگشًاد زتخد ىایَجشًاد ر ىازیا یاّ

…

ِهدقه

سلاَثیذٌه لاًاو

،

ِو نّ

يیٌچ لاًاو یًاذًد یًاتحت ای لاًاو

سلاَئَلآ یًاتحت ضیً

ُذیهاً

یه

،دَؿ هی ساتخاػ هیهَتاًآ نْه

سد

لثیذٌه

ِت ساوؿ یه ذیآ ( 1 .)

ٌه لاًاو سلاَثیذ

ِفیظٍ

لوح ىایشؿ

سلاَئَلآ یًاتحت

ٍ هی

ِخاؿ صا ؾخت مَػ ةلػ لاٌیهط یشت

،

ِو

سد لَع لثیذٌه صا يهاشف لثیذٌه ات لاتٌه يهاشف ؽشتؼگ

یه ذتای اس

ِت

ُذْػ دساد .

ِخاؿ یاّ

ةلػ سلاَئَلآ یًاتحت ماوت

ذًد ىآ اّ

ی لثیذٌه

ٍ ساتخاػ یاّ

سٍاجه اس ةلػ یّد یه ذٌٌو

( 2 .) اشتاٌت يی

ًَِگشّ

ةیػآ

ِت سلاَثیذٌه لاًاو يىوه

تػا شجٌه

ِت تاشییغت یؼح ای داجیا یضیشًَخ دَؿ

یىی . صا عاًَا لاًاو

سلاَثیذٌه

، سلاَثیذٌه لاًاو ییاتٍد

(Bifid) تػا

. لىؿ یشیگ ىآ

ُاشوّ

ات ذؿس

ٍ

َوً

يیٌج سد

ِتفّ

نتفّ

یسادسات

،تػا یًاهص

ِو

ةلػ سلاَئَلآ یًاتحت

ِت لىؿ

ِػ

ِخاؿ یثلػ لمتؼه سَضح

دساد

ِو ظػَت تفات یًاَختػا (Osseous tissue)

سد شت

ِتفشگ

ُذؿ تػا . شگا یؿَجوّ

( Fusion ) هی ای داذؼت یشتـیت صا يیا

ِخاؿ اّ

سد یع لهاىت قلاً

ذؿات

ٍ تفات فاشعا ىآ یًاَختػا

(Ossified tissue)

،دَؿ هی

ِخاؿ یفاضا صا سلاَثیذٌه لاًاو

لىؿ یه دشیگ ( 4

، 3 ).

یًاَتاً

سد قیخـت كیلد

لحه لاًاو

یه ذًاَت شجٌه

ِت ةیػآ

ِت لاًاو

ٍ ةلاَػ یؿاً

صا ىآ دَؿ نػا صا اهٍشً هیتاهشت

، تللاتخا یؼح

ٍ یضیشًَخ يیح

ٍ غپ صا

ِػٍشپ لوػ

ٍ لىؿ یشیگ مَتاوّ

دَؿ . ( 5 ) ءاـٌه

لاًاو یاّ

هف يییاپ صا خاسَػ لثیذٌه تػا

ٍ شّ

ماذو یه ت ذًاَ

لهاؿ هی لذًات یثلػ - یلٍشػ ذؿات . عاًَا فلتخه لاًاو

ات

ِجَت

ِت لىؿ

ٍ لحه هیهَتاًآ

ِمثع یذٌت

یه ذًَؿ ( 6 ) نّ

يیٌچ لاًاو یاّ

یفاضا هچَو ضیً

یه ذًاَت

ُاشوّ

ات سلاَثیذٌه لاًاو لاهشً

ای ییاتٍد

ُذید دَؿ .

ِمثع یذٌت یاّ

یفلتخه یاشت یاشت عاًَا

ًاو سلاَثیذٌه لا ییاتٍد

ُدسٍآ

ُذؿ تػا

ِو شتـیت ىآ اّ

شت عاػا شیٍالت هیهاسًَاپ

ذٌتؼّ

لثه

ِمثع یذٌت Nortje (

7 )

ٍ ىاساىوّ

ای Langlais

( 8 )

ٍ

،ىاساىوّ

اها Naitoh (

9 )

ٍ ىاساىوّ

ِمثع یذٌت یشگید اس

شت عاػا شیَلت یسادشت

ِػ یذؼت

ِئاسا ذًدشو

ٍ سد شتـیت تاؼلاغه

صا يیا مثع

ِ یذٌت

ُدافتػا یه

،دَؿ

ِو لهاؿ 4 عًَ

تػا . عًَ

I - لاًاو سلاَهٍشتس : سد هی خاسَػ سد حغػ ىاَختػا

ِیحاً

سلاَهٍشتس

ِوتاخ یه ذتای .

عًَ

II - لاًاو یًاذًد : ات غىپا

ِـیس ىاذًد شلَه مٍد ای مَػ

داذتها یه ذتای .

عًَ

III - لاًاو نیمتؼه : اذج

ُذؿ صا

ُساَید یًالَف لاًاو

ٌه سلاَثیذ شیغ صا

ٍد لىؿ لثل ( ات ای ىٍذت یللات ات لاًاو

سلاَثیذٌه )

عًَ

IV - لاًاو لاَگٌیلَوات :

صا

ُساَید لاوات ای لاَگٌیل لاًاو

سلاَثیذٌه داجیا

یه دَؿ ( سد توػ لاوات ای لاَىٌیل )

سَضح لاًاو سلاَثیذٌه ییاتٍد

ِت فَلخ یاشت حشع

،ىاهسد

،یؼحیت ىاهسد

ِـیس

ٍ تلاخاذه ج

یحاش سد فلخ لثیذٌه

تیوّا دساد

ٍ شّ

یتیؼضٍ

ِو ات للاتخا غح ای لىؿ یشیگ

مَتاوّ

ىٍذت یحیضَت فاخ

اشوّ

دَت یه ذًاَت

ُاشوّ

ات هی

لاًاو سلاَثیذٌه ییاتٍد

لىـته صا یاّساتخاػ یثلػ

- یلٍشػ

،ذؿات

ِجیتًسد ىاىؿضپًاذًد ذیات

تثؼً

ِت لاوتحا سَضح لاًاو

ییاتٍد

ٍ عاًَا ىآ

ُاگآ

؛ذٌؿات ات

ِجَت

ِت

ِىٌیا كثع یػسشت یاّ

اه

ِؼلاغه یا

ِت يیذت سَظٌه سد بٌَج قشؿ ىاشیا تسَك

ِتفشگً

تػا

ٍ تثؼً

ِت عَیؿ يیا

ُذیذپ سد تیؼوج یًاشیا

قافتا شظً

،تؼیً

سد يیا

ِؼلاغه

ِت یػسشت عَیؿ لاًاو

ت

ِ

ِلیػٍ

شیٍالت CBCT

سد هی تیؼوج

یًاشیا نیتخادشپ . یسرزب شٍر

سد يیا

ِؼلاغه

ِتؿزگ شگً

،یفیكَت

ِؼهاج دسَه

ِؼلاغه

ِت تسَك شػ یساوؿ باختًا

ُذؿ

ٍ لهاؿ ماوت یًاساویت

ِو صا

يیدسٍشف 1398

ات يیدسٍشف 1400 سد هیٌیلو یكَلخ

یطَلَیداس ىاّد

، هف

ٍ تسَك سد ىاجٌؼفس (

،ىاهشو ىاشیا )

ماذلا

ِت تفشگ ي CBCT (

Cone Beam Computed

Tomography )

ُدشو ذًا یه دَؿ . یهاوت CBCT اّ

ات

ُاگتػد

( planmeca promax 3D mid

، helinski

، finland )

ات kvp90

، mA12

ٍ تذه ىاهص سطَپؼوا

ِیْت36s

ُذؿ ذًا

ٍ صا

مشً

ساضفا Romexis 3-8-3 یاشت

یػسشت شیٍالت

ُدافتػا ذؿ .

ٍ عاًَا فلتخه ىآ ظػَت هی قلخته

لَیداس یطَ

ِتشجتات

ٍ

ِت

ِلیػٍ

شیٍالت CBCT سد

يلپ

،لاًٍشو

[ DOI: 10.18502/ssu.v30i1.9102 ] [ Downloaded from jssu.ssu.ac.ir on 2024-01-19 ]

(3)

یؼيفر ىازْه ىاراکوّ ٍ

یؼغمه

ٍ هیهاسًَاپ یصاػصات

ُذؿ یاشت شّ

نیً

هف دسَه

یتایصسا ساشل یه ذًشیگ

ٍ سلاَثیذٌه لاًاو ییاتٍد

ییاػاٌؿ

ٍ شت

عاػا

ِؼلاغه Naitoh

ٍ ىاساىوّ

( 9 )

ِمثع یذٌت ذًذؿ . ماوت

CBCT یاّ

ِتفشگ

ُذؿ

ِو یاساد تیفیو لاات ؿات یاساد ،ذٌ

یطَلَتاپ ظثتشه

ات ذٌؿاثً سلاَثیذٌه لاًاو

ٍ Fov ( Field of

)view ىآ

ِیحاً

ماذل ات لگًا لثیذٌه اس لهاؿ

ُذؿ ذؿات دساٍ

ِؼلاغه

ُذؿ ذًذؿ یهاوت . شیٍالت تثؼً

ِت سَضح ای مذػ

سَضح سلاَثیذٌه لاًاو ییاتٍد

دسَه یتایصسا ساشل ذٌتفشگ

ٍ

غپػ عًَ

لاًاو ییاتٍد

ٍ توػ ىآ سد هچ تؼیل دساٍ

ُذؿ

ٍ

ُاشوّ

ات شیاػ تاػلاعا هیفاشگَهد

نػا صا يػ

ٍ غٌج تثث

،ذؿ تاػلاعا غپ

صا غوج یسٍآ دساٍ

مشً

ساضفا version 16

ذًذؿ SPSS . یاشت یتایصسا

ُداد اّ

صا ؽٍس یاّ

یساهآ یفیكَت

(

،يیگًایه فاشحًا

سایؼه

ٍ یًاٍاشف )

ُدافتػا ذؿ .

ِؼیامه يیت

تیؼٌج

ٍ يیفشع ات

ُدافتػا صا ANOVA

ٍ Chi-square سد

حغػ یٌؼه یساد 95

% ماجًا ذؿ . یقلاخا تاظحلاه

ذو قلاخا صا

ِتیوو قلاخا

ُاگـًاد مَلػ یىؿضپ ىاجٌؼفس

ِت

ُساوؿ IR.RUMS.REC.1400.216 زخا

ذؿ .

جیاتً

شضاح ِؼلاغه سد 815

شیَلت ساشل یػسشت دسَه CBCT

ذٌتفشگ صا لىـته . 404

( 5 / 49

ٍ دشه )%

411 ( 5 / 50 صا ، ىص )%

ىایه يیا 62

( 6 / 7

% لىـته شفً ) 29

(دشه 2 / 7

% ٍ ) 33

%(

8 ىص )

ًاو یاساد یػسشت.ذًدَت ییاتٍد سلاَثیذٌه لا يیت داد ىاـً اّ

عَیؿ یٌؼه تٍافت غٌج ٍد يیت ُذیذپ يیا دساذً نّ ات یساد

( 647 / 0 )P=

. ٍد سد ییاتٍد سلاَثیذٌه لاًاو یًاٍاشف ؽساضگ

ً ،توػ ةؼح شت غٌج سد لاًاو ىذؿ ِخاؿ ٍد لحه ٍ عَ

لٍذج 1 گ یه ىاـً ِو تػا ُذؿ ؽساض چیّ ذّد

يیا صا هی

شیغته ِػ یٌؼه تٍافت نّ ات غٌج ٍد يیت سد

.ذًساذً یساد

لىؿ 1 A: B ٍ لاًاو ، نیمتؼه ( ات ای ىٍذت یللات ات لاًاو سلاَثیذٌه C )؛

Dٍ لاًاو،

لاَگٌیلَوات (

سد توػ لاوات ای لاَىٌیل ) E ؛ لاًاو ، ؛یًاذًد لاًاو ،F

.سلاَهٍشتس

(4)

ُاگشًاد زتخد ىایَجشًاد رد یقاچ عَيش ىازیا یاّ

…

4478

لٍذج :1 .لاًاو ىذؿ ِخاؿ ٍد لحه ٍ عًَ ،توػ ةؼح شت غٌج ٍد سد ییاتٍد سلاَثیذٌه لاًاو یًاٍاشف

زيغته عًَ

زيغته حَطس دزه

ىس عَوجه

P

دادؼت دصرد

لاًاو توػ 12 پچ

4 / 41 11

3 / 33 23

1 / 37

361 / 0

17 تػاس 6

/ 58 20

6 / 60 37

7 / 59

ِفشعٍد 0

0 2

1 / 6 2

2 / 3

عَوجه 29

100 33

100 62

100

لاًاو عًَ

سلاَهٍشتس 14

3 / 48 14

4 / 42 28

2 / 45

372 / 0

یًاذًد 6

7 / 20 13

4 / 39 19

6 / 30

لاَگٌیل 1

4 / 3 0

0 1

6 / 1

لاوات 0

0 1

3 1

6 / 1

لات ىٍذت نیمتؼه 2 یل

9 / 6 2

1 / 6 4

5 / 6

یللات ات نیمتؼه 6

7 / 20 3

1 / 9 9

5 / 14

عَوجه 29

100 33

100 62

100

ِخاؿ ٍد لحه لاًاو ىذؿ لثیذٌه عَهاس

2 9

/ 6 2

1 / 6 4

5 / 6

886 / 0

سلاَهٍشتس ِیحاً

13 8

/ 44 13

4 / 39 26

9 / 41

ذًد ِیحاً

ىآ اّ

شلَه ی 14

3 / 48 18

5 / 54 32

6 / 51

عَوجه 29

100 33

100 62

100

ثحب

عَیؿ یػسشت فذّ ات شضاح ِؼلاغه سلاَثیذٌه لاًاو

ییاتٍد

ت

ِ شیٍالت ِلیػٍ

.ذؿ ماجًا ،ىاجٌؼفس ىاتػشْؿ سد CBCT

لاًاو يیا ییاػاٌؿ تیوّا تاؼلاغه فلتخه غهاَج سد اس اّ

ُداد ىاـً

،ذًا Aljunid صا غپ اس ذیذؿ دسد دَجٍ ىاساىوّ ٍ

یاج ت تٌلپویا یسازگ ؽساضگ ییاتٍد لاًاو دَجٍ لیلد ِ

(ذًدشو 10 ) ، نّ

يیٌچ Linares ذیذؿ یضیشًَخ ىاساىوّ ٍ

صا یؿاً

سلاَثیذٌه لاًاو ذًدشو ؽساضگ ییاتٍد

( 11 ).

ُداد ىاـً

یه ییاتٍد لاًاو دَجٍ تػا ُذؿ لاثًد ِت اس یتلاىـه ذًاَت

ُداهآ ىاهسد سد لاًاو یاسٍ ىدشوشپ ٍ یصاػ هیتًادٍذًا یاّ

ذیذپ ىاتشض دسد دَجٍ صا نػا ،دسٍآ ٍ غح يتفس تػد صا ،ساد

طاخه ٍ تػَپ صٍشىً

( 12 ).

دَجٍ شگید یَػ صا لاًاو

سلاَثیذٌه اتٍد

یه یی یت داجیا سد یتخػ ات ذًاَت لثیذٌه یؼح

ِو ذؿات ُاشوّ )یًاتحت سلاَئَلآ ةلػ مَػشه نلات كیسضت ات(

شت ِثلغ یاشت ؽٍس صا تػا ُذؿ داٌْـیپ لىـه يیا

ّ كیسضت یا

یت یؼح Gow-Gates ای

Akinosi-Vazirani دَؿ ُدافتػا

( 13 ).

ُدافتػا ات ییاتٍد سلاَثیذٌه لاًاو عَیؿ شضاح ِؼلاغه سد شیٍالت صا 4 CBCT

/ 7 ذؿ ؽساضگ ذكسد عَلٍ .

لاًاو

سلاَثیذٌه يیت ییاتٍد

08 / 0 ات % 95 / 0

% صا ِو یتاؼلاغه سد ،

شیٍالت هیهاسًَاپ

ُدشو ُدافتػا اضگ ذًا

تػا ُذؿ ؽس (

14 ).

صا

شیٍالت صا ِو یتاؼلاغه سد شگید یفشع CBCT(Cone-beam

computed tomography)

ُدشو ُدافتػا يیت ىاضیه يیا ذًا

8 / 9 ات 5 / 66 تػا ُذؿ ؽساضگ ذكسد (

13 ).

تاؼلاغه CBCT

(5)

ُداد ىاـً

ٍ ِیوشت ،شله سد ییاتٍد سلاَثیذٌه لاًاو عَیؿ ذًا

ةیتشت ِت يیچ 7

/ 30 ، 40 ٍ 10 .تػا ُذؿ ؽساضگ ذكسد

( 15،16،17 ِؼلاغه سد یلٍ ،دَت شتـیت شضاح ِؼلاغه صا ِو )

Wamasing

ٍ يیا عَیؿ ،ذؿ ماجًا ىاتؼلگًا سد ِو ىاساىوّ

شیٍالت صا ُدافتػا ات ُذیذپ 4 MRI

/ 6 .ذؿ ؽساضگ ذكسد صا

ِؼلاغه سد شگید یَػ ح

ٌه لاًاو چیّ شضا

ِػ سلاَثیذ تفای ییات

سد ذـً

یلاح

ِى عَیؿ ىآ ات 2 / 11 یشله تیؼوج سد ذكسد

تػا ُذؿ ؽساضگ (

15 ).

ُذیذپ يیا عَیؿ سد تٍافت يیا

یه تلػ ِت ذًاَت تٍافت

سد تیؼوج یاّ

دسَه

ِؼلاغه ٍ نّ

يیٌچ

سَظٌه ِت یوذًا تاؼلاغه ضیً ىاشیا سد .ذؿات یاؼًا یاغخ یذْه ،تػا ِتفشگ ماجًا ییاتٍد سلاَثیذٌه لاًاو عَیؿ یػسشت ساىوّ ٍ ُداص شیٍالت سد اس ییاتٍد سلاَثیذٌه لااًاو عَیؿ ىا

هیهاسًَاپ 6

/ 2 ذًدشو ؽساضگ ذكسد (

18 ِىٌیا ِت ِجَت ات ِو )

عَیؿ تػا ُذؿ ُداد ىاـً

سلاَثیذٌه لاًاو شیٍالت سد ییاتٍد

هیهاسًَاپ ِت تثؼً

ِیجَت لتال ِجیتً يیا تػا شتووCBCT

تاؼلاغه شگید یَػ صا اها ،تػا

َیؿ ىاشیا سد CBCT يیا ع

سَـو بشغ ٍ لاوؿ سد اس ُذیذپ 7

/ 2 ىایه سد ذكسد 221

ٍ شفً

9 / 9 ایه سد ذكسد ى

101

ُدشو ؽساضگ شفً

دَجَه تٍافت ِو ذًا

یه لیلد ِت ذًاَت تٍافت

سد یاْتیؼوج دسَه

ِؼلاغه نجح ای ٍ

ذؿات ُذؿ دای ِؼلاغه ٍد شتوو ًَِوً

( 19،20 ) . شضاح ِؼلاغه

سلاَثیذٌه لاًاو عَیؿ داد ىاـً

تٍافت غٌج ٍد يیت سد ییاتٍد

یٌؼه

ِتفای ات ِو .دساذً یساد ىاشیا سد ىاشگـٍّظپ شیاػ یاّ

ُداد ىاـً اها ىاساىوّ ٍ یّاٌپ ،تػا َؼوّ

يیا عَیؿ ذًا

یه تٍافت يیا ِو تػا شتـیت ىاًص سد ُذیذپ تلػ ِت ذًاٌَت

ذؿات ىاساىوّ ٍ یّاٌپ ِؼلاغه نو ًَِوً نجح (

20 ).

ِچشگا

ؿ ُداد ىاـً

سلاَثیذٌه لاًاو عَیؿ ىاتػٍذٌّ سد تػا ُذ

تػا ىادشه شتاشت ٍد ىاًص سد ییاتٍد (

21 یه ِو ) ؾمً ذًاَت

تٍافت سد یاْتیؼوج دسَه

ِؼلاغه ىایت جیاتً تٍافت سد ضیً اس

.ذٌو ِت ِجَت ات ،ییاتٍد سلاَثیذٌه لاًاو یذٌت ِمثع سَظٌه ِت

یذٌت ِمثع صا تاؼلاغه شتـیت ِىٌیا Naitoh

( 9 )

ٍ ىاساىوّ

ُدشو ُدافتػا ( ذًا

15،16،17،22،23 )

، صا ضیً شضاح ِؼلاغه سد

ِمثع يیا

ِتفای .ذؿ ُدافتػا یذٌت داد ىاـً شضاح ِؼلاغه یاّ

هٍشتس عًَ يیشت غیاؿ یًاشیا تیؼوج سد

َ عًَ ىآ صا غپ ٍ سلا ةیتشت ِت ِو دَت یًاذًد

2 / 45 ٍ 6 / 30 شیاػ ،ذٌتؿاد عَیؿ ذكسد

يیشتیاؿ ضیً تاؼلاغه ِت شله سد اس ییاتٍد سلاَتذٌه لاًاو عًَ

،سلاَهٍشتس ٍ یًاذًد ةیتشت (

15 (، نیمتؼه عًَ ِیوشت سد ) 16

سد )

يیچ ( 17 ( ىاتؼلگًا ٍ ) 22

.تػا ُدَت سلاَهٍشتس عًَ ضیً ) لتال

مثع فلتخه ؽٍس صا ُدافتػا تلػ ِت تػا شور

ِ ىاىها یذٌت

دَثً نّاشف یًاشیا تاؼلاغه شیاػ ات لاًاو عًَ ِؼیامه (

19،20 ) .

ه شضاح ِؼلاغ نّ

يیٌچ غیاؿ داد ىاـً

ىذؿ ِخاؿ ٍد لحه يیشت

ذًد ِیحاً سد ییاتٍد سلاَثیذٌه لاًاو ىآ

اّ

یخشت سد .تػا شلَه ی

ِلكاف ،مٍد لاًاو شغل ٍ لَع ،تاؼلاغه ٍ تػشو ات ىآ

نّ

يیٌچ

ِمثع عاًَا

ٌت یذ Naitoh

ِخاؿ شیص ِت دَخ ،ىاساىوّ ٍ ییاّ

ُذؿ نیؼمت

،ذًا ( 15،17 ِیكَت ٍ ذـً ماجًا شضاح ِؼلاغهسد ِو )

یه سد اساّشیغته يیآ ىاشگـٍّظپ شیاػ یتآ تاؼلاغه سد دَؿ

.ذٌٌو قخـه یًاشیا تیؼوج نّ

يیٌچ اٌْت شضاح ِؼلاغه سد

تسَك ٍ هف ،ىاّد یطَلَیداس قلخته هی یؼفت اس شیٍالت

ش

یه

ًَِوً ٍ دشو شپ صا یگوّ اّ

ُذًٍ

هیٌیلو هی سد دَجَه یاّ

غوج یه ضیً ٍد يیا ِو ذًذؿ یسٍآ ذًاَت

ییاشگَػ داجیا ِت شجٌه

ِتفای سد یه ِیكَت ِو دَؿ اّ

شظً سد یتآ تاؼلاغه سد دَؿ

.دَؿ ِتفشگ یزيگ ِجيتً

ِتفای یاّ

ِؼلاغه شضاح ىاـً

داد عَلٍ

ییاتٍد سد تیؼوج یًاشیا هی شها غیاؿاً

تؼیً

یػَیؿ ٍ 7

يیاشتاٌی ،دساد یذكسد قخـه

يتخاػ لاًاو یاّ

سلاَثیذٌه

ییاتٍد لثل صا

،یحاشج ظػَت

یه CBCT ذًاَت صا تلاىـه

یذؼت یشیگَلج ذٌو

. طاپس یراشگ

صا

ُاگـًاد مَلػ یىؿضپ ىاجٌؼفس

ِت سَظٌه تیاوح صا يیا

ِؼلاغه ات ذو 4000177

، عاپػ اضگ یس یه دَؿ . نّ

يیٌچ صا

يیا ماجًا سد یساىوّ سَظٌه ِت ایً یذوحا يؼح شتود یالآ یه شىـت حشع .دَؿ

:یلاه یهاح .دساذً

:غفاٌه رد ضراؼت دَجٍ

.ذًساذً

(6)

4480

ُاگشًاد زتخد ىایَجشًاد رد یقاچ عَيش ىازیا یاّ

References: …

1- Arx TV, Lozanoff S. Clinical Oral Anatomy: A Comprehensive Review for Dental Practitioners and Researchers. 1st Edition. Switzerland: Springer, Cham; 2017: 157-61.

2- Poirot G, Delattre JF, Palot C, Flament JB. The Inferior Alveolar Artery in Its Bony Course. Surg Radiol Anat 1986; 8(4): 237-44.

3- Shalini R, Ravivarman C, Manoranjitham R, Veeramuthu M. Morphometric Study on Mandibular Foramen and Incidence of Accessory Mandibular Foramen in Mandibles of South Indian Population and its Clinical Implications in Inferior Alveolar Nerve Block. Anat Cell Biol 2016; 49(4): 241-8.

4- Samanta PP, Kharb P. Morphometric Analysis of Mandibular Foramen and Incidence of Accessory Mandibular Foramina in Adult Human Mandibles of an Indian Population. Rev Arg Anat Clin 2013;

5(2):60-6.

5- Zhang Y Q, Zhao Y N, Liu D G, Meng Y, Ma X C.

Bifid Variations of the Mandibular Canal: Cone Beam Computed Tomography Evaluation of 1000 Northern Chinese Patients. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol 2018; 126(5): E271-8 6- Oliver E. Le Canal Dentair Inferieur ET Son Nerf

chez L’adulte. Ann Anat Pathol 1927; 4(9): 975-87.

7- Nortjé CJ, Farman AG, Grotepass FW. Variations in the Normal Anatomy of the Inferior Dental (Mandibular) Canal: A Retrospective Study of Panoramic Radiographs from 3612 Routine Dental Patients. Br J Oral Surg 1977; 15(1): 55-63.

8- Langlais RP, Broadus R, Glass BJ. Bifid Mandibular Canals in Panoramic Radiographs. J Am Dent Assoc 1985; 110(6): 923-6.

9- Naitoh M, Hiraiwa Y, Aimiya H, Ariji E. Observation of Bifid Mandibular Canal Using Cone-Beam Computerized Tomography. Int J Oral Maxillofac Implants 2009; 24(1):155-59.

10- Aljunid S, Alsiweedi S, Nambiar P, Chai WL, Ngeow WC. The Management of Persistent Pain from a Branch of the Trifid Mandibular Canal Due to Implant Impingement. J Oral Implantol 2016;

42(4): 349-52

11- Verea Linares C, Mohindra A, Evans M.

Haemorrhage Following Coronectomy of an Impacted Third Molar Associated with a Bifid Mandibular Canal: A Case Report and Review of the Literature. Oral Surg 2016; 9(4): 248-51.

12- Wilbrand JF, Wilbrand M, Schaaf H, Howaldt HP, Malik CY, Streckbein P. Embolia Cutis Medicamentosa (Nicolau Syndrome) after Endodontic Treatment: A Case Report. JOE 2011;

37(6): 875-7.

13- Von Arx T, Bornstein MM. The Bifid Mandibular Canal in Three-Dimensional Radiography.

Morphologic and Quantitative Characteristics.

Swiss Dent J 2021; 131(1):10-28.

14- Kang JH, Lee KS, Oh MG. The Incidence and Configuration of the Bifid Mandibular Canal in Koreans by Using Cone-Beam Computed Tomography. Imaging Sci Dent 2014; 44(1): 53-60.

(7)

15- El Saket E, Eiid S, Abd El Samad A. The Prevalence and Anatomical Variations of Bifid Mandibular Canal in a Sample of Egyptian Population Using CBCT. A Cross-Sectional Study.

Egypt Dent J 2021; 67(1): 447-56.

16- Okumuş Ö, Dumlu A. Prevalence of Bifid Mandibular Canal According to Gender, Type and Side. J Dent Sci 2019; 14(2): 126-33.

17- Zhang YQ, Zhao YN, Liu DG, Meng Y, Ma XC.

Bifid Variations of the Mandibular Canal: Cone Beam Computed Tomography Evaluation of 1000 Northern Chinese Patients. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol 2018; 126(5): E271-8.

18- Mehdizadeh M, Nateghi N, Vahedian M, Biuki N.

Prevalence of Different Types of the Bifid Mandibular Canal and its Relationship with the Position and Width of the Main Canal in the Panoramic Radiographs. Qom Univ Med Sci J 2020;

14(7): 12-8.[Persian]

19- Dalili Kajan Z, Motevaseli S, Khosravifard N, Nikbin A, Ghanavat M. Frequency of Bifid Mandibular Canals and their Relationship with the

Mandibular Third Molar Teeth: A Cone Beam Computed Tomography Analysis of an Iranian Population. Journal of Dentomaxillofacial Radiology, Pathology, and Surgery 2017; 6(2):16-21.

20- Panahi SR, Moradi Seifabad Z, Sabz GH.

Frequency of Bifid Mandibular Canals and its Relationship with Third Molar Teeth in Cone Beam Computed Tomography (CBTT). Armaghane Danesh 2020; 25(2): 256-63.[Persian]

21- Rothe TM, Kumar P, Shah N, Venkatesh R, Vassandacoumara V, Mahajan A. Prevalence of Bifid Mandibular Canal Amongst Indian Population: A Radiographic Study. J Oral Maxillofac Surg 2018;

17(3): 379-82.

22- Allison J, Carr A. A Prevalence Study of Bifid Mandibular Canals Using Cone Beam Computed Tomography. Oral Surg 2017; 10(4): 55-61.

23- Yang X, Lyu C, Zou D. Bifid Mandibular Canals Incidence and Anatomical Variations in The Population of Shanghai Area by Cone Beam Computed Tomography. J Comput Assist Tomogr 2017; 41(4): 535-40.

(8)

Vol 30| NO 1 | Apr 2022 Accepted: 1 Feb 2022

Journal of Shahid Sadoughi University of Medical Sciences Vol 30 | NO 1 | Apr 2022 4482

Prevalence of Bifid Mandibular Canal Patients Referred to Rafsanjan Oral and Maxillofacial Radiology Clinic in 2019-2021

Mehrad Rafiei¹, Zahra Tafakhori^*2, Armin Naghibi¹

Original Article

Introduction: Bifid mandibular canal is one of the types of mandibular canal. Considering that failure to identify the bifid mandibular canals can lead to various complications. In the present study, bifid mandibular canal was evaluated by CBCT (Cone beam Computed tomography) images in Rafsanjan City.

Methods: In this descriptive cross sectional study, all the patients who underwent CBCT at a private oral and maxillofacial radiology clinic in Rafsanjan City during the May 2019 until May 2021 were evaluated.

The mandibular canal and its different types were evaluated by an experienced radiologist, using CBCT images in reconstructed coronal, sagittal and panoramic planes for each quadrant. The bifid mandibular canal was identified and its type was determined based on Naitoh classification. After collecting the data, they were entered into SPSS version 16. Descriptive statistical methods (mean, standard deviation and frequency) were used to evaluate the data.

Results: In the present study, 815 CBCT radiographs were examined and 62 (7.6%) cases consisting of 29 men (7.2%) and 33 (8%) women had bifid mandibular canal. The results declared there was no significant difference between the prevalence of bifid mandibular canal between the two sexes (P = 0.647). In addition, the type of bifid canal, canal side and canal branch location were not significantly different between the two sexes.

Conclusion: The present study showed that the prevalence of Bifid mandibular canal in one sample of Iranian population is 7% and its identification before treatment can prevent further problems.

Keywords: Bifid Mandibular Canal, Prevalence, Iran, Cone beam computed tomography

Citation: Rafiei M, Tafakhori Z, Naghibi A. Prevalence of Bifid Mandibular Canal Patients Referred to Rafsanjan Oral and Maxillofacial Radiology Clinic in 2019-2021. J Shahid Sadoughi Uni Med Sci 2022; 30(1): 4475- 82.

1Student Research Committee, Rafsanjan University of Medical Sciences, Rafsanjan, Iran.

2Department of Oral and Maxillofacial Radiology, Rafsanjan University of Medical Sciences, Rafsanjan, Iran.

*Corresponding author: Tel: 09153104726, email: [email protected]