ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ يﺎﻫ
يدﺎﺼﺘﻗا ناﺮﻳا دﺎﺼﺘﻗا ياﺮﺑ
ﻪﺷﻮﺧ ﻞﻴﻠﺤﺗ دﺮﺑرﺎﻛ يا
ﻪﺠﻴﻨﺴﻫ ﻲﻤﻳﺮﻛ ﻦﻴﺴﺣ
نﺎﻬﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﺼﺘﻗا هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا
hkarimih@econ.ui.ac.ir
-
hkarimih@gmail.com
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
24 / 6 / 1386 24
/ 11 / 1386
هﺪﻴﻜﭼ
ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻦﻴﺑ زا ﻪﺘﻓر ﻪﺘﻓر ﺎﻫزﺮﻣ نآ ﺮﻴﺴﻣ رد ﻪﻛ ﺖﺳا يﺪﻨﻳاﺮﻓ نﺪﺷ ﻲﻣ
ور ﻧ و ﺪ ﻦﻴﺑ تﻻدﺎﺒﻣ نﺎﻣﺰﻤﻫ ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻠﻣ اﺮﻓ تﻼﻣﺎﻌﺗ و ﻲﻣ
ﺑﺎﻳ ﻨ ﺪ . زا ﻲﻧﺎﻬﺟ دﺎﺼﺘﻗا رد يرﺎﺘﺧﺎﺳ لﻮﺤﺗ ﻢﻬﻣ
ﺮﺗ ﻦﻳ ﺮﻴﺛﺄـﺗ رﻮﻛﺬـﻣ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ تا
ﺘﺣا ﻂﻳاﺮﺷ و هدروآ ﻢﻫاﺮﻓ ار يدﺎﺼﺘﻗا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻲﮕﺘﺴﺑاو ﺶﻳاﺰﻓا تﺎﺒﺟﻮﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻧﺎـﻬﺟ دﺎﺼـﺘﻗا هﺪﻜﻫد جﺎﻴ
ﻞﻴﻬﺴﺗ ار ﻲﻣ ﻨﻛ ﺪ .
ﺶﻨﻛاو ﻪﻠﻤﺟ زا ﺎﻫ
ﺪـﻳﺪﭘ ﺎـﺑ ﻪـﻠﺑﺎﻘﻣ ياﺮﺑ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﻟﺎﻌﻔﻧا ي ة
نﺪـﺷ ﻲﻧﺎـﻬﺟ
، ﻲـﻣ ﻪـﺑ ناﻮـﺗ
ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﺎﻫ
يدﺎﺼﺘﻗا تﺎﺒﻴﺗﺮﺗ و يدﺎﺼﺘﻗا ي
،
ﻪﻘﻄﻨﻣ و يرﺎﺠﺗ يا
هرﺎﺷا ﺮﻛ د .
ﻼـﺳا يرﻮﻬﻤﺟ رﻮﺸﻛ ﻲﻣ
ناﺮـﻳا
ناﻮﺗ و ﻲﺒﺴﻧ يﺎﻳاﺰﻣ ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ يﺪﻨﻣ
ﺎﻫ ﺘﺨﻣ ي يدﺎﺼﺘﻗا ﻒﻠ
، ﻲﻣ ﺪـﻧور ﺎـﺑ ﻪـﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻀـﻓ و ﻂﻳاﺮـﺷ ﺪـﻧاﻮﺗ
ذﺎﺨﺗا ار نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻨﻛ
ﻪﻘﻄﻨﻣ و يدﺎﺼﺘﻗا ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﺒﻴﺗﺮﺗ زا توﺎﻔﺘﻣ برﺎﺠﺗ ﺐﺴﻛ ﺎﺑ و ﺪ يا
، ار دﻮـﺧ ناﻮﺗ
ﻲﺒﺴﻧ يﺎﻳاﺰﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺎﺑ و هداد ﺶﻳاﺰﻓا ﺮﻴﺴﻣ ﻦﻳا رد ﺖﻛﺮﺣ ياﺮﺑ
،
يدﺎﺼـﺘﻗا ﺪﺷر تﺎﺒﺟﻮﻣ
، ﺶﻳاﺰـﻓا
ﺎﻓر و ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ ﻢﺠﺣ ﻢﻫاﺮﻓ ار يدﺎﺼﺘﻗا ه
روآ د .
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد
،
هﺮـﻬﺑ ﺎـﺑ يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ و دﺎﺼﺘﻗا نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻤﺿ يﻮـﮕﻟا زا يﺮـﻴﮔ
ﻪﺑذﺎﺟ
،1
هداد شور ﺎﻫ
ﻲﺋﻮﻠﺑﺎﺗ ي 2
ﻪﺷﻮﺧ ﻞﻴﻠﺤﺗ و
3يا
، ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﺐـﺳﺎﻨﻣ يرﺎـﺠﺗ تﺎـﺒﻴﺗﺮﺗ و يدﺎﺼـﺘﻗا يﺎﻫ
ﺪﻴﻟﻮﺗ يدﺎﺼﺘﻗا ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻪﺳ سﺎﺳاﺮﺑ ناﺮﻳا دﺎﺼﺘﻗا ياﺮﺑ ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ
، درﻮـﻣ ﺖـﻴﻌﻤﺟ و يدﺎﺼـﺘﻗا رﺎﺘﺧﺎﺳ
راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻣ
ﺮﻴﮔ ﻧ ﺪ .
نﺎﺸﻧ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﻣ
ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﻪﻛ ﺪﻫد يﺎﻫ
ﺺﺧﺎﺷ سﺎﺳا ﺮﺑ يدﺎﺼﺘﻗا ﺎﻫ
رﻮﻛﺬـﻣ يدﺎﺼـﺘﻗا ي
، ﻲـﮕﻤﻫ
نﺎﻳﺮﺟ ﻢﺠﺣ ﺎﻫ
ﺶﻳاﺰﻓا ار ناﺮﻳا يرﺎﺠﺗ ي ﻲﻣ
و ﺪﻨﻫد ﺮﻴﺛﺄﺗ تا ﻲﻨﻌﻣ اد
نﺎﻳﺮﺟ ﺮﺑ ار ير ﺎﻫ
و ﻪـﺒﻧﺎﺟ ود يرﺎﺠﺗ ي
ﺟرد ﺔ ﺑ زﺎﺑ نﺎﺸﻧ يدﺎﺼﺘﻗا ندﻮ ﻲﻣ
ﺪﻨﻫد .
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻳا ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ
، ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ يﺎﻫ
ﻖـﻳﺮﻃ زا هﺪـﺷ ﻞﺻﺎﺣ يدﺎﺼﺘﻗا
ﻪﺷﻮﺧ ﻞﻴﻠﺤﺗ دﺮﺑرﺎﻛ يا
،
ﺺﺧﺎـﺷ سﺎـﺳا ﺮﺑ يﺎـﻫ
و GDP
و STR
،POP ﻪـﺑ ﺮﺗ يرﺎـﺠﺗ ﻞﻴﺴـﻧﺎﺘﭘ ﺐـﻴﺗ 153
ﺪﺻرد
، 99 و ﺪﺻرد 28 هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ناﺮﻳا رﻮﺸﻛ ياﺮﺑ ﺪﺻرد ﻲﻣ
ﺪﻧروآ .
ﻪﻘﺒﻃ ﺪﻨﺑ JELي C33, F13, F15:
ﻠﻛ هژاو ﺪﻴ :
دﺎﺼﺘﻗا نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ
،
ﻪـﻘﻄﻨﻣ و يدﺎﺼـﺘﻗا ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ يا
،
ﻪـﺷﻮﺧ ﻞـﻴﻠﺤﺗ ،ﻪـﺑذﺎﺟ يﻮـﮕﻟا ،يا
هداد يﺎﻫ ﻲﺋﻮﻠﺑﺎﺗ
1- Gravity Model.
2- Panel Data.
3 -Cluster Analysis.
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
هرﺎﺷا يﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻪﺑ نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻲﻣ
ﺪﻳﺪﭘﺎﻧ ﻪﺘﻓر ﻪﺘﻓر ﺎﻫزﺮﻣ نآ ﻲﻃ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ ﻲﻣ
ﺪﻧﻮـﺷ
نﺎﻣﺰﻤﻫ و
، تﻻدﺎﺒﻣ ﻦﻴﺑ
ﻠﻤﻟا ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻠﻣ اﺮﻓ تﻼﻣﺎﻌﺗ و ﻲﻠ ﻲﻣ
ﺑﺎﻳ ﻨ ﺪ . زا ﻢﻬﻣ ﺮﺗ ﻦﻳ ﺮﻴﺛﺄـﺗ تا
ﻲﻧﺎﻬﺟ
ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻬﺟ دﺎﺼﺘﻗا رد يرﺎﺘﺧﺎﺳ لﻮﺤﺗ نﺪﺷ
،
و يدﺎﺼـﺘﻗا ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ ﻲﮕﺘﺴـﺑاو ﻪﻛ
ﺪﻜﻫد دﺎﺠﻳا ﻂﻳاﺮﺷ ة
ار ﻲﻧﺎﻬﺟ دﺎﺼﺘﻗا ﺎﻴﻬﻣ
ﻲﻣ ﻨﻛ ﺪ .
ﺶﻨﻛاو ﻪﻠﻤﺟ زا ﺎﻫ
ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﻟﺎﻌﻔﻧا ي ياﺮﺑ
ﺪﻳﺪﭘ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ة
نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ
، ﻲﻣ ﻪـﺑ ناﻮـﺗ
ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﺎﻫ
ﻪﻘﻄﻨﻣ و يدﺎﺼﺘﻗا ي يا
ﺮﻛ هرﺎﺷا د . زا نآ ﺎﺟ
ﺪـﻳﺪﭘ ﺎـﺑ ﻪـﻬﺟاﻮﻣ ﻪﻛ ة
ﻲﻧﺎـﻬﺟ
ﺎﻤﻨﻫار يﺎﻫﻮﻠﺑﺎﺗ نوﺪﺑ يﺮﻴﺴﻣ رد ﺖﻛﺮﺣ ﻪﺑﺎﺜﻣ ﻪﺑ دﺎﺼﺘﻗا نﺪﺷ ﻲﻣ
ﺪﺷﺎﺑ
، ﺎﻫرﻮﺸـﻛ ياﺮـﺑ
ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ و مزﻻ ﻂﻳاﺮﺷ ﺐﺴﻛ و ﻲﮔدﺎﻣآ
ﻪـﻘﻄﻨﻣ و يدﺎﺼـﺘﻗا ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ يا
ﻲﺒﺴـﻧ ﺖﻳﺰﻣ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺎﺑ و هداد ﺶﻳاﺰﻓا نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺪﻧور رد ﺖﻛﺮﺣ ﺖﻬﺟ ار دﻮﺧ ناﻮﺗ
،
ﻮﻣ
يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر تﺎﺒﺟ
،
هﺎﻓر ﺶﻳاﺰﻓا
، ار يدﺎﺼـﺘﻗا هﺎـﻓر و ﻲﺟرﺎـﺧ ترﺎﺠﺗ ﻢﺠﺣ ﺶﻳاﺰﻓا
ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻢﻫاﺮﻓ .
ﺮﻴﺴـﻣ ﻦﻳا رد ناﺮﻳا رﻮﺸﻛ ﻲـﻣ
يﺎـﻳﻮﭘ و ﺎﺘﺴـﻳا ﻊﻓﺎـﻨﻣ و تاﺮـﺛا زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ
ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﺎﻫ
زا و ﺪـﻫد ﺶﻳاﺰـﻓا ار يدﺎﺼـﺘﻗا هﺎﻓر ﻮﺴﻜﻳ زا يرﺎﺠﺗ تﺎﺒﻴﺗﺮﺗ و يدﺎﺼﺘﻗا ي
ﺪﭘ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺎﺑ ﺮﮕﻳد يﻮﺳ
ترﺎـﺠﺗ دﺎﺠﻳا هﺪﻳ 1
يرﺎـﺠﺗ فاﺮـﺤﻧا هﺪـﻳﺪﭘ زا ﺰـﻴﻫﺮﭘ و
،2
ﻢـﺠﺣ
ﺪﻫد ﺶﻳاﺰﻓا ار ﻪﺒﻧﺎﺟ ود يرﺎﺠﺗ تﺎﻧﺎﻳﺮﺟ .
ﻟﺎﻘﻣ ﺔ
يدﺎﺼـﺘﻗا ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ و دﺎﺼﺘﻗا نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻤﺿ ﺮﺿﺎﺣ
، ﻲﻌـﺳ
ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ دراد يﺎﻫ
ﺮـﺑ ناﺮـﻳا دﺎﺼـﺘﻗا ياﺮـﺑ ار ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ يدﺎﺼﺘﻗا
ﺺﺧﺎـﺷ سﺎـﺳا يﺎـﻫ
ﻪﺷﻮﺧ ﻞﻴﻠﺤﺗ دﺮﺑرﺎﻛو يدﺎﺼﺘﻗا يا
ﻲﻓﺮﻌﻣ ﻨﻛ ﺪ .
ﺎﺘﺳار ﻦﻳا رد
،
ﺑذﺎﺟ لﺪﻣ زا ﺔ
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻢﻴﻤﻌﺗ
هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ هﺮﻬﺑ
،
هداد شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻛ يﺎﻫ
ﻲﻣ راﺮﻗ دروآﺮﺑ درﻮﻣ ﻲﻳﻮﻠﺑﺎﺗ دﺮﻴﮔ
. ﻦـﻳا
ﻪﺋارا ﺶﺨﺑ ﺖﺸﻫ رد ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺷ
ﺖﺳا هﺪ . دﺎﺼـﺘﻗا نﺪـﺷ ﻲﻧﺎـﻬﺟ ﺚـﺤﺒﻣ ﻪـﺑ مود ﺶﺨﺑ رد
ﻲﻣ دزادﺮﭘ . مرﺎـﻬﭼ ﺶـﺨﺑ رد و ﻪـﺘﻓﺎﻳ صﺎﺼـﺘﺧا يدﺎﺼـﺘﻗا ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﻪﺑ مﻮﺳ ﺶﺨﺑ ﻪـﺑ
ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ و ناﺮﻳا ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ يﺎﻫ
يدﺎﺼﺘﻗا - ﻪﻘﻄﻨﻣ يا ﻪﺘﺧادﺮﭘ
ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ .
ﻢﺠﻨﭘ ﺶﺨﺑ رد
،
ﻪﺋارا ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻢﻴﻤﻌﺗ ﻪﺑذﺎﺟ لﺪﻣ ﺷ
رد يﺮـﻴﮔ ﻪـﺠﻴﺘﻧ و ﻢﺸـﺷ ﺶـﺨﺑ رد ﻲـﺑﺮﺠﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ و هﺪ
ﻢﺘﺸﻫ ﺶﺨﺑ ﻲﻨﻌﻳ ﻲﻳﺎﻬﺘﻧا ﺶﺨﺑ و هﺪﻣآ ﻢﺘﻔﻫ ﺶﺨﺑ
، ﻪﺑ ارا ﺔﻳ دراد صﺎﺼﺘﺧا تادﺎﻬﻨﺸﻴﭘ .
1-Trade Creation.
2- Trade Diversion.
2 - دﺎﺼﺘﻗا نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ
ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ ﺎﺑ دﺎﺼﺘﻗا نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ يا
ﻲﻧﻻﻮﻃ
، مﺎـﻏدا ﻢﻴﻫﺎـﻔﻣ ﺎـﺑ دﻮـﺧ ﺪـﻳﺪﺟ مﻮﻬﻔﻣ رد
يدﺎﺼﺘﻗا
، ترﺎﺠﺗ ﻦﻴﺑ ﻠﻤﻟا
ﺷ زﺎﻏآ يرﺎﺠﺗ ﻊﻧاﻮﻣ ﺶﻫﺎﻛ و ﻲﻠ هدﺮﺘﺴـﮔ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﺎﺑ هزوﺮﻣا و ﺪ
ﻚﻳ زا ﻊﻴﺳو دﺮﻜﻠﻤﻋ عﺎﻌﺷ و ﻮﺳ
ﻧ و ﺎﻫرازﺎﺑ ﺖﻴﻤﻫا ﺶﻳاﺰﻓا و ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫدﺎﻬ
، ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﺎـﻫ ي
يدﺎﺼﺘﻗا يزﺎﺳ دازآ
،
تﺎﻋﻼﻃا يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ رد بﻼﻘﻧا
، زا ﻞـﻘﻧ و ﻞـﻤﺣ و تﺎـﻃﺎﺒﺗرا يﻮـﺳ
ﺮﮕﻳد
، ﺎﻤﺗ ﻲﻣ ﺮـﻈﻧ زا ار ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﻮﺸـﻛ و ﻪـﺘﻓﺮﮔ اﺮـﻓ ار دﻮﺟﻮﻣ نﺎﻬﺟ ﻲﻃﺎﺒﺗرا دﺎﻌﺑا
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺎﻫ ﺖﺳا هداد راﺮﻗ عﺎﻌﺸﻟا ﺖﺤﺗ يدﺎﺼﺘﻗا ي .
دﺎﺼﺘﻗا نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫراﺰﺑا زا ﻲﻜﻳ لﺎﻌﻓ ار
ﺮﻛ ترﺎﺠﺗ هد ﻦﻴﺑ
ـﻠﻤﻟا ﻞ ﺖـﺳا
، ﻪـﻛ
زﺎﺗ مﻮﻬﻔﻣ رد ار ﻲﺳﺎﺳا و سﺎﺴﺣ ﻲﺸﻘﻧ ة
ﺎﻔﻳا نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻲﻣ
ﺪـﻨﻛ . دازآ ترﺎـﺠﺗ ﺐﺒـﺳ
ﻞﻜﺷ نﺎﻧآ ﻲﺒﺴﻧ ﺖﻳﺰﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﺪﻴﻟﻮﺗ يﺮﻴﮔ ﻲـﻣ
ﺶﻳاﺰـﻓا و ﻖﻳﻮﺸـﺗ و دﻮـﺷ
ﻞﻣﺎﺷ ار ﻲﻳﺎﻫﻻﺎﻛ تاردﺎﺻ و ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻲﻣ
ـﻨﻳﺰﻫ ﺎﺑ دﻮﺟﻮﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ دﻮﺷ ﺔ
ﻢـﻛ ﺮـﺗ
ﺪﻨﺷﺎﺑ هﺪﺷ ﺪﻴﻟﻮﺗ .
ﻊﺑﺎﻨﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪﺑ
ترﻮﺻ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﺮﺗارﺎﻛ ﻲﻣ
ﻪﺑ و دﺮﻴﮔ
ﻪﻨﻴﻬﺑ ﺺﻴﺼﺨﺗ ﺮﺗ
ﻚﻤﻛ ﺰﻴﻧ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲﻣ
ﻨﻛ ﺪ . ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ ار ﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ناﻮﺗ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻦﻳا
ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻣ
ياﺮﺑ ار ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻫرازﺎﺑ ﻢﻬﺳ ﺶﻳاﺰﻓا و ﺪﻫد نآ
ﺎﻫ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﻲﻣ
دروآ . زا يﻮﺳ
ﺮﮕﻳد
،
ﻪﻓﺮﻌﺗ فﺬﺣ و يرﺎﺠﺗ ﻊﻧاﻮﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﺎﺑ ﺎﻫ
،
ـﻟدﺎﺒﻣ و ترﺎﺠﺗ زا ﻲﺷﺎﻧ يدﺎﺼﺘﻗا ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺔ
ﺪﻨﻨﻛ فﺬﺣ رﻮﺸﻛ ﻞﻣﺎﺷ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ تﺎﻣﺪﺧ و ﻻﺎﻛ ة
ﻊﻧاﻮﻣ ﻲﻣ دﻮﺷ
، ﺰﻴﻧ ار ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﮕﻳد ﻪﻜﻠﺑ
ﺪﻫاﻮﺧ ﻊﻔﺘﻨﻣ ﺮﻛ
نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ فﺮﺼﻣ و د نآ
ﺎﻫ
نازرا تﺎﻣﺪﺧ و ﻻﺎﻛ ﺎﺑ ار ﺮﺗ
ﻪﺟاﻮﻣ ي ﻲﻣ
ـﻨﻛ ﺪ
ﻳاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ مﺎﺠﻧا ﺮﺳ و يدﺎﺼﺘﻗا هﺎﻓر ﺶ
ﻲـﻣ دﻮـﺷ .
نﺪـﺷ ﻲﻧﺎـﻬﺟ ﻲـﻠﻌﻓ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ رد
،
ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ هﺎﮕﻳﺎﺟ زا ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ شﺮﺘﺴﮔ .
يﺎﻀـﻋا داﺪـﻌﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﻧور
نﺎﻣز لﻮﻃ رد ﻲﻧﺎﻬﺟ ترﺎﺠﺗ نﺎﻣزﺎﺳ
، ﻲـﻣ دﺎـﺠﻳا و دازآ ترﺎـﺠﺗ يراﺮـﻗﺮﺑ ﺖـﻴﻤﻫا ﺪـﻧاﻮﺗ
و ﻲﮕﺘﺴﺑاو ﻢﻫ
ﺮﮔ
د ﺢﻴﺿﻮﺗ ﻲﺘﺳرد ﻪﺑ ار نﺎﻬﺟ يﺎﻫرﻮﺸﻛ يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﻳا ﺪﻫ
.
ﺮﮕﻳد نﺎﻴﺑ ﻪﺑ
،
ﻲﻣ
ﻫد رد تﺎﻣﺪﺧ و ﻻﺎﻛ ترﺎﺠﺗ ﺪﺷر ﻪﺑ ناﻮﺗ ﺔ
90 هرﺎﺷا يدﻼﻴﻣ ﺮﻛ
لدﺎـﻌﻣ يﺪﺷر ﻪﻛ د
و ﻪﺘﺷاد ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺪﺷر ﺮﺑاﺮﺑ ود ﻢﻫ
ﻦﻴﻨﭼ ﻲﻣ ناﻮﺗ لﺎـﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﻢﻬﺳ
ﻪﻈﺣﻼﻣ ار ﻲﻧﺎﻬﺟ ترﺎﺠﺗ ﻞﻛ زا ﻪﻌﺳﻮﺗ
،دﺮﻛ زا ﻪﻛ 23 ﻪﺑ ﺪﺻرد 29
ﻪـﺘﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓاﺪﺻرد
ﺖﺳا . ﺌﺴﻣ ﻦﻳا ﻪﻠ
ﻲﻣ ﺖﻴﻤﻫا ﺪﻧاﻮﺗ
ـﻨﻛ ﻪـﻴﺟﻮﺗ ﻲﻨـﺷور ﻪﺑ ار ﻲﺟرﺎﺧ يرﺎﺠﺗ ﺪ
. ) ﺶﻴـﻜﻬﺑ
،
1380 (.
و ﻲﻠﻣ و ﻲﻠﺧاد يﺎﻫزﺮﻣ نﺪﺷ زﺎﺑ صﻮﺼﺧ رد دﺎﺼﺘﻗا نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ مﻮﻬﻔﻣ يﺎﺘﺳار رد
ﻪﺑ ندروآ يور
و ﻲﻧﺎـﻬﺟ دازآ ترﺎﺠﺗ ﺢﻄـﺳ رد ﻲﺘﺑﺎـﻗر ناﻮـﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا و ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ
ﻲﻧﺎﻬﺟ
، ﻧ ﻲﻤ يﺮﻴﮔ ﻢﻴﻤﺼﺗ هرﺎﺒﻜﻳ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﺮﻛ
د . ﻦﻳا لﺎﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸﻛ صﻮﺼﺧ رد ﻪﻠﺌﺴﻣ
ﺖﺳا دﻮﻬﺸﻣ ﻼﻣﺎﻛ ﻪﻌﺳﻮﺗ .
ﻪﺑ ندروآ يور اﺬﻟ ﺮﺗ
و يرﺎﺠﺗ تﺎﺒﻴﺗ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
ﺎﻫ يدﺎﺼـﺘﻗا ي
ﻪﻘﻄﻨﻣ و يا
، ﻲﻣ رو تﺎﻣﺪﻘﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻨﻛ ﻞﻴﻬﺴﺗ ار ﻲﻧﺎﻬﺟ دﺎﺼﺘﻗا ﻪﺑ دو
ﺪ .
زا يﻮﺳ ﺮﮕﻳد
، رﺎﻴﺴـﺑ ﻲﻧﺎـﻬﺟ سﺎـﻴﻘﻣ رد ﻲﺒﺴﻧ ﺖﻳﺰﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ و ﺖﺑﺎﻗر نﻮﭼ
ﺖﺳا ﺪﻳﺪﺷ
، وآ يور ﻪﺑ ندر ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﺎﻫ
ﻪـﻘﻄﻨﻣ و يدﺎﺼﺘﻗا ي يا
، ﻲـﻣ ﺞﻳرﺪـﺗ ﻪـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ
دﺎﺼﺘﻗا ﺎﻫ دراو دازآ ترﺎﺠﺗ ﻪﺑ ار ﺮﻳﺬﭘ ﺐﻴﺳآ ﻲﻠﻣ ي ﻨﻛ
ﻲﺒﺴـﻧ يﺎﻳاﺰﻣ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻦﻤﺿ و ﺪ
نآ ﺎﻫ
ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ، نآ
ﺎﻫ
و ﺪﻫد ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺘﻓر ﻪﺘﻓر ار نآ
ﺎـﻫ سﺎـﻴﻘﻣ رد رﻮﻀـﺣ ياﺮـﺑ ار
گرﺰﺑ ﺮﺗ
دازآ ترﺎﺠﺗ
، دﺎﺼﺘﻗا نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻲﻨﻌﻳ هدﺎﻣآ
ﻨﻛ ﺪ .
ﺎﺘﺳار ﻦﻴﻤﻫ رد
، ﻲﻣ ﻪـﺑ ناﻮـﺗ
ﻌﻔﻧا ﺖﻛﺮﺣ ﺮﻛ هرﺎﺷا نﺎﻬﺟ يﺎﻫرﻮﺸﻛ زا ﻲﺧﺮﺑ ﻲﻟﺎ
ﻪﻛ د ﻪـﺑ ﺖﻤـﺳ
ﻪـﻳدﺎﺤﺗا ﻞﻴﻜﺸـﺗ ﺎـﻫ
و
يور يدﺎﺼﺘﻗا ﻖﻃﺎﻨﻣ آ
هدرو ﺪﻧا
ﻖـﻳﺮﻃ ﻦﻳﺪـﺑ و
، ﺚـﺤﺑ آ ﻖﻃﺎـﻨﻣ رد ار ترﺎـﺠﺗ يزﺎـﺳداز
نﺎﻬﺟ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﺑ
ترﻮﺻ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﺎﻫ
هداد راﺮﻗ ﺶﻳﺎﻣزا درﻮﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ي ﺪﻧا
.
3 - ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﺎﻫ
ﻪﻘﻄﻨﻣ و يدﺎﺼﺘﻗا ي يا
ﺪﻧراد راﺮﻗ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻚﻳ رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﻜﻳدﺰﻧ
، ﻄﺳاو ﻪﺑ ﺔ ﻠﺻﺎﻓ ﺔ هﺎﺗﻮﻛ ﺮـﺗ ﺶﻫﺎـﻛ و
ﻚﻳ زا ﻞﻘﻧ و ﻞﻤﺣ ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻮﺳ
ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺪﻨﻧﺎﻣ يﺮﮕﻳد كﺮﺘﺸﻣ هﻮﺟو و
، نﺎﺑز
، و ﻦـﻳد . . . زا
ﺮﮕﻳد يﻮﺳ
، ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﺎﻫ
نﺎـﻬﺟ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ياﺮﺑ ار ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ي ﻞـﺻﺎﺣ
ﻨﻛ
ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻞﻳﺎﻤﺗ تﺎﺒﺟﻮﻣ و ﺪ نآ
ﺎﻫ
يرﺎﻜﻤﻫ ﻪﺑ ار ﻢﻫاﺮـﻓ يرﺎـﺠﺗ و يدﺎﺼـﺘﻗا يﺎـﻫ
دروآ .
ﻪﺑ ﻼﻋ ﻦﻳا رد هو
،ﻪﻨﻴﻣز ﺰﻴﻧ ﻪﺑﺎﺸﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ﻂﻳاﺮﺷ و ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﻣ
اﻮﺗ ﻧ يﺎـﻨﺒﻣ ﺪـﻨ تﻼﻴﻜﺸـﺗ
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻦﻜﻤﻣ يرﺎﺠﺗ تﺎﺒﻴﺗﺮﺗ .
ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫراﺰﺑا و ﻲﻳاﺮﮔ
ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
ﻪـﻘﻄﻨﻣ و يدﺎﺼـﺘﻗا يا
رﺎـﻛ ﻪـﺑ ﻲـﻣ ور ـﻧ ﺪ
نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺪﻨﻳاﺮﻓ يﺎﻫراﺰﺑا ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺘﺴﻫ
ﺪﻨ . ﻪﺑ رﺎﺒﻋ ﻪﻛ ﻲﻠﻣاﻮﻋ ﺮﮕﻳد ت ﺐﺒﺳ
ﻲﮕﭼرﺎـﭙﻜﻳ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻚﻳ يﺎﻫرﻮﺸﻛ يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﻣ
ﻮﺷ ﻧ ﺪ
،
دازآ ترﺎﺠﺗ ﻞﻣﺎﺷ
، ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ ـﮔ يراﺬ نورد يﺎـﻫ
ﻪﻘﻄﻨﻣ يا
،
ﺖﻛﺮﺷ ﻂﺳﻮﺗ تاﺪﻴﻟﻮﺗ ندﺮﻛ ﻲﺼﺼﺨﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻊﺑﺎـﻨﻣ فﺬـﺣ و ﻲـﻠﻣ اﺮـﻓ يﺎـﻫ
و يرﺎﺠﺗ ...
ﻲﻣ ﻮﺷ ﻧ ﻪﻛ ﺪ ﻲﻣ ناﻮﺗ نآ ﺎﻫ
ﺖﺴـﻧاد ﺮﺛﺆﻣ ﺰﻴﻧ دﺎﺼﺘﻗا نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺚﺤﺑ رد ار .
ود ﻦـﻳا نﺎﻴﻣ كﺮﺘﺸﻣ ﺮﺛﺆﻣ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ زا ﻲﻜﻳ
، نﺎـﻴﻣ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲﺘﺑﺎـﻗر يﺎﻀـﻓ دﺎـﺠﻳا
يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻢﻫ
ﺮﮔ ﻞﺻﺎﺣ هﺪﺷ ا ﻲﻣ
زا ﻪﻛ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻲﻳﺎﻫدﺎﺼﺘﻗا يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ و دﻮﺷ
ﺪﻨـﺷﺎﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺗﻻﺎﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر و يدﺎﺼﺘﻗا ترﺪﻗ .
ـﻬﺟ ﺚـﺤﺑ رد ﺖـﺑﺎﻗر ﻦـﻳا نﺪـﺷ ﻲﻧﺎ
دراد دﺎﻳز ﺖﻴﻤﻫا و هدﻮﺑ ﺮﺗﺪﻳﺪﺷ
،
ﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻚﻳ نورد ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ رد ﻪ
ﻄﺳاو ﺔ يﺎﻛﺮﺷ ﻢﻛ ﺮـﺗ
،
ﻦﻴﺋﺎﭘ ﻲﮔدﺮﺸﻓ زا ﺮﺗ
و ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ي ﻲﻣ
ﻒﻴﻌﺿ يﺎﻫدﺎﺼﺘﻗا ياﺮﺑ ﻲﻜﺤﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺮـﺗ
ﺪـﺷﺎﺑ
يدﺎﺼﺘﻗا ترﺪﻗ ﺎﺗ
،
ﻊﻴﺳو سﺎﻴﻘﻣ ياﺮﺑ ار دﻮﺧ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ و يرﺎﺠﺗ ناﻮﺗ ﺮﺗ
ي ﻢﻫ نﻮـﭼ
ﺑ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻬﺟ دﺎﺼﺘﻗا ﺗﻮ
ﺔ ﺪﻧرﺎﭙﺴﺑ ﺶﻳﺎﻣزآ .
ﻪﺑ ندروآ يور ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
ﺎﻫ
ﻪﻘﻄﻨﻣ و يدﺎﺼﺘﻗا ي يا
ﻲﻣ زا ﻲﻜﻳ ﺪﻧاﻮﺗ هار
يﺎﻫ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ
ﻞـﺑﺎﻘﻣ رد ار ﻪﻌـﺳﻮﺗ لﺎـﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸـﻛ زا يرﺎﻴﺴﺑ دﺎﺼﺘﻗا و ﺪﺷﺎﺑ نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻆﻔﺣ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺖﺑﺎﻗر ﻨﻛ
ﺪ . ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫرازﺎﺑ رد ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ ﻖـﻳﺮﻃ ﻦـﻳا زا
ﺖﻳﻮﻘﺗ ﻲﻣ دﻮﺷ ﺶﻳاﺰﻓا و ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ
ﮔ
ﻪـﺑ ار ﻪـﻘﻄﻨﻣ نورد يراﺬ ﻫ
هاﺮـﻤ ﻲـﻣ ﻖـﻳﺮﻃ زا و دروآ
يرﺎﺠﺗ تﻻدﺎﺒﻣ ﻢﺠﺣ ﺶﻳاﺰﻓا
، ﺶﻳاﺰـﻓا ار يدﺎﺼﺘﻗا ﺖﺑﺎﻗر ﻲـﻣ
و ﺪـﺷر تﺎﻣﺪـﻘﻣ و ﺪـﻫد
ﻢﻫاﺮﻓ ار يدﺎﺼﺘﻗا ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻲﻣ
دروآ .
رد رﻮﻀﺣ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
ﺎﻫ ﺶﻳاﺰـﻓا ار ﻮﻀـﻋ يﺎﻫرﻮﺸـﻛ يرﺎﺠﺗ ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ﻪﻛ يدﺎﺼﺘﻗا ي
ﺠﺣ نآ ﺮﺑ هوﻼﻋ و ﺪﻫد نﺎﻬﺟ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ ار ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ يرﺎﺠﺗ تﺎﻧﺎﻳﺮﺟ ﻢ
ﻻﺎﺑ
دﺮﺒﺑ
دﻮﺷ ترﺎﺠﺗ دﺎﺠﻳا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ و
، ﻲﺟرﺎـﺧ و ﻲـﻠﺧاد دﺎﺼﺘﻗا ياﺮﺑ ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ ﺖﺒﺜﻣ تاﺮﺛا
ﻢﻫاﺮﻓ ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﻣ
و دروآ ﻲﻣ
نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ رد ﺪﻧاﻮﺗ
، يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ و ﺎﻫ
ار ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﺘﺑﺎﻗر ناﻮﺗ و ﻲﺒﺴﻧ يﺎﻳاﺰﻣ ﺪﻫد راﺮﻗ ﺖﻳﻮﻘﺗ و نﻮﻣزآ درﻮﻣ
.
4 - ﻪﻘﻄﻨﻣ و يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ و ناﺮﻳا يا
و ﻲﻳاﺮﮔ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺑ ندروآ يور ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
ﺎﻫ يدﺎﺼﺘﻗا ي
،
ﻞـﺣ هار زا ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲﻳﺎـﻫ
ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد يﺎﻫدﺎﺼﺘﻗا ياﺮﺑ
ﺪﻳﺪﭘ ﺎﺑ ﻲﻳورﺎﻳور و ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ة
ذﺎـﺨﺗا دﺎﺼـﺘﻗا نﺪـﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ
ﻲﻣ ﻨﻛ
ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ار دﻮﺧ ﻖﻳﺮﻃ ﻦﻳا زا و ﺪﻨ ﻪـﺑ و هدﺮﻛ ﻆﻔﺣ دﺎﺼﺘﻗا نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ تﻼﻜﺸﻣ
اﺪﻴﭘ ﻲﺳﺮﺘﺳد ﻲﻧﺎﻬﺟ رازﺎﺑ رد ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻲﻣ
ﺪـﻨﻨﻛ .
لﺎـﺣ ﻦـﻳا رد
، و يرﺎـﺠﺗ ﻞﺋﺎﺴـﻣ
ﻪﻘﻄﻨﻣ سﺎﻴﻘﻣ رد ار يدﺎﺼﺘﻗا يا
ﻞﺼﻓ و ﻞﺣ ﻲﻣ
ﻨﻴﻣز و ﺪﻨﻨﻛ ﺔ
يﺎﻘﺗرا ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ ـﮔ و يراﺬ
ﺎﻳ ﻪﻘﻄﻨﻣ نورد رد ار يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﻢﻫ
ﺮﮔ ﻢﻫاﺮﻓ ﻲﻳا ﻲﻣ
ﺪﻧروآ .
رﻮﻬﻤﺟ رﻮﺸﻛ ﻼﺳا ي
ﻲﻣ زا ﺰﻴﻧ ناﺮﻳا
ا ﻪﻄﺑار ﻦﻳا رد
ﻧ و هدﻮﺒﻧ ءﺎﻨﺜﺘﺳ ﻲﻤ
ﻂﻳاﺮـﺷ ﺪـﻧاﻮﺗ
ﻚﻳ ﻪﺑ ار نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ
ﺪﻫد راﺮﻗ در ﺎﻳ شﺮﻳﺬﭘ درﻮﻣ هرﺎﺑ .
،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
ﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ ي
يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﻣ
اﻮﺗ ﻧ ﺖﺻﺮﻓ ﺪﻨ
ﺼﻨﻣ ﻪﺑ ار دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ ﺔ
ﺶﻟﺎﭼ و تﻼﻜﺸﻣ و هﺪﻧﺎﺳر رﻮﻬﻇ يﺎﻫ
ﺘﻗا نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺪﻨﻳاﺮﻓ رد نﺪﺷ دراو فﺎﻔﺷ ار دﺎﺼ
ﻨﻨﻛ ﺪ .
ﻟﺎﻘﻣ ﺎﺘﺳار ﻦﻳا رد ﺔ
ﺮﺿﺎﺣ
، ﻦـﻳا
راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ار عﻮﺿﻮﻣ ﻲﻣ
ﺪـﻫد .
ﻲﮕﭼرﺎـﭙﻜﻳ رد رﻮﻀـﺣ ناﺮـﻳا رﻮﺸـﻛ يﺎـﻫ
ﻒـﻠﺘﺨﻣ
ﻪﻘﻄﻨﻣ و يدﺎﺼﺘﻗا يا
ﻪﺑﺮﺠﺗ ار ﺮﻛ
ﺖﺳا هد .
ﻮﻛا يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ رد رﻮﺸﻛ ﻦﻳا رﻮﻀﺣ
1
1- Economic Cooperation Organization (ECO)
ﺖﺸﻫ هوﺮﮔ و
،1
ـﺳا ﻪﺘـﺷاﺪﻧ هاﺮـﻤﻫ ﻪﺑ رﻮﺸﻛ ﻦﻳا ياﺮﺑ ار ﻲﻧاﺪﻨﭼ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺖ
. مﺪـﻋ ﻦـﻳا
هدﻮـﺑ ﺮﺗﺪﻳﺪـﺷ ﺖﺸﻫ يد هوﺮﮔ يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ رد ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ
، زا ار ناﺮـﻳا رﻮﺸـﻛ ﻪـﻛ
نﺪﻴﺳر
نآ و ﻪﺘﺷاد زﺎﺑ فاﺪﻫا ﻪﺑ موﺮﺤﻣ رﻮﻀﺣ ﻦﻳا دﺪﻌﺘﻣ يﺎﻳاﺰﻣ زا ار
ﺮﻛ ﺖﺳا هد .2
ﺮـﮔا
يرﺎﻜﻤﻫ ﻦﻳا زا ﻞﺻﺎﺣ يدﺎﺼﺘﻗا ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻪﭼ ﺎﻫ
ﺸـﻧ ﻞـﺻﺎﺣ يدﺎﺼﺘﻗا ي هﺪ
ﺪـﻧا رﻮﻀـﺣ ﺎـﻣا ،
ﺎﭙﻜﻳ ﻦﻳا رد ناﺮﻳا رﻮﺸﻛ ﻲﮕﭼر
ﺎﻫ ي
ﻪﻘﻄﻨﻣ و يدﺎﺼﺘﻗا يا
ﻲﻣ رﻮﺸـﻛ ﻦـﻳا ﻞـﻳﺎﻤﺗ زا ﺪـﻧاﻮﺗ
ﻪﺑ
ﻲﮔﮋﻳو ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ﺎﻫ
ﺖﻳﺎﻜﺣ دازآ ترﺎﺠﺗ ي ﻨﻛ
ﻪـﺑ ار ناﺮـﻳا رﻮﺸﻛ يرﺎﺠﺗ ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ و ﺪ
ﺖﺑﺎﻗر ﻞﺑﺎﻗ و لﺎﻌﻓ ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ ﻊﻔﻧ
، ﻚﻳﺮﺤﺗ ﻨﻛ
ﺪ .
ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
ﺎﻫ
بﻮﻠﻄﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ي
، رد ار ناﺮﻳا رﻮﻀﺣ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
ﺎﻫ يدﺎﺼﺘﻗا ي
و ﻪﻘﻄﻨﻣ يا ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ و هدﻮﻣزآ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﺎـﻫ ﻒـﻠﺘﺨﻣ ي ﻲﮕﭼرﺎـﭙﻜﻳ
سﺎـﺳا ﺮـﺑ ار يدﺎﺼـﺘﻗا
ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ
و نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ يدﺎﺼﺘﻗا ي ﻪﺷﻮﺧ ﻞﻴﻠﺤﺗ
ﺺﺨﺸﻣ ناﺮﻳا رﻮﺸﻛ ياﺮﺑ يا ﻲﻣ
ﺪﻨﻛ
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ار ناﺮﻳا دﺎﺼﺘﻗا ﻲﺗآ ﺖﻛﺮﺣ ﺪﻧور و ﻲﻣ
ﺪﻨﻛ .
4 - 1 - ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﻧﺎﻣز وﺮﻤﻠﻗ
ﻲﺳرﺮﺑ يﺎﺘﺳار رد ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
ﺎﻫ
ﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ي
ﺑذﺎﺟ لﺪﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا و ﻒﻠﺘﺨ ﺔ
ﻢﻴـﻤﻌﺗ
ﻪﺘﻓﺎﻳ
، رود ة
ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ
، لﺎﺳ ﺎﻫ ي –2005 1996 بﺎﺨﺘﻧا ﺷ ﺖﺳا هﺪ . ﻪـﺑ
رﻮـﻈﻨﻣ ﻦـﻳا
،
ياﺮﺑ يﺎﻀﻋا زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
ﺎﻫ يدﺎﺼﺘﻗا ي
، داﺪﻌﺗ 15 ﺎﺗ 18 ﻲﻠـﺻا يرﺎـﺠﺗ ﻚﻳﺮﺷ
بﺎﺨﺘﻧا ﺷ
زﻮﺣ و هﺪ ة
ياﺮـﺑ ﻲـﺳرﺮﺑ درﻮـﻣ ﻲﮕﭼرﺎـﭙﻜﻳ
ﺎـﻫ
ﺎـﻤﺗ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يدﺎﺼـﺘﻗا ي ﻲﻣ
ﺎﻫرﻮﺸﻛ
ﻓﺎﺿا ﻪﺑ ﺎﻴﺳآ هرﺎﻗ ي ﺔ
ﻲﻳﺎﻴﺳآ رﻮﺸﻛ -
ﻪﻴﻛﺮﺗ ﻲﻳﺎﭘورا ﺖﺳا
، ود يرﺎـﺠﺗ نﺎﻳﺮﺟ ﻪﻛ
ﺒﻧﺎﺟ ﺔ نآ ﺎﻫ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ نﺎﻬﺟ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﺎﺑ .
نﺎﻳﺮﺟ ﺎﻫ يرﺎـﺠﺗ ي
يرﺎﺠﺗ يﺎﻛﺮﺷ نﺎﻴﻣ ﻪﺒﻧﺎﺟ ود
، ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ يا هﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا
، ﻢﺠﺣ رﻻد نﻮﻴﻠﻴﻣ ﻚﻳ ناﺰﻴﻣ ﻪﻛ
نﺎﺸﻧ ار ترﺎﺠﺗ ﻲﻣ
ﺪﻨﻫد . ﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻦ
، هﺪﺷ ﻞﻴﻜﺸﺗ ﻞﻧﺎﭘ ﻪﺑ
ترﻮﺻ لدﺎﻌﺘﻣ هدﻮﺑ 3
ﺮـﻫ ياﺮﺑ و
ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ناﺰﻴﻣ ﺎﺗ تاﺪﻫﺎﺸﻣ داﺪﻌﺗ يدﺎﺼﺘﻗا
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ .
1 D-8 … - ﻲﻣﻼﺳا ﺲﻧاﺮﻔﻨﻛ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﺒﻧﺎﺟ تﻼﻴﻜﺸﺗ زا هوﺮﮔ ﻦﻳا ﻪﻛ نﺎﻤﻠﺴﻣ رﻮﺸﻛ ﺖﺸﻫ هوﺮﮔ ﺖﺳا
.
2 -
ﺖـﺳا هﺪـﺷ دروآﺮـﺑ ﻲـﻔﻨﻣ ﺐﻳاﺮﺿ ﺎﺑ ،يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﻦﻳا رد ناﺮﻳا رﻮﺸﻛ يرﺎﺠﺗ ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ .
ياﺮـﺑ
ﻲﻤﻳﺮﻛ ﻦﻴﺴﺣ يﺎﻗآ يﺮﺘﻛد هﺪﺸﻧ پﺎﭼ ﻪﻟﺎﺳر ﻪﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺢﻴﺿﻮﺗ و تﺎﻋﻼﻃا ﺟر ﻪﺠﻴﻨﺴﻫ
دﻮﺷ عﻮ .
3- Balanced Panel.
4 - 2 - ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﻲﻓﺮﻌﻣ
ﺎﻫ ﻪﻘﻄﻨﻣ و يدﺎﺼﺘﻗا ي يا
ناﺮﻳا دﺎﺼﺘﻗا ياﺮﺑ
ﺖﻤﺴﻗ ﻦﻳا رد ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
ﺎﻫ
ﻪﻘﻄﻨﻣ و يدﺎﺼﺘﻗا ي يا
ﺮـﺑ ناﺮـﻳا رﻮﺸـﻛ ياﺮﺑ ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ
سﺎﺳا ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ
دﺎﺼﺘﻗا نﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ توﺎﻔﺘﻣ ي
ﻪﺷﻮﺧ ﻞﻴﻠﺤﺗ و يا
ﻫاﻮﺧ ﻲـﻓﺮﻌﻣ ﻨ
ﺪـﺷﺪ .
ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا
ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ،ﺎﻫ ا
ﻪـﺒﻧﺎﺟ ود يرﺎﺠﺗ تﺎﻧﺎﻳﺮﺟ و ﺪﻧ
ﺖﺤﺗ ار ﺮﻴﺛﺄﺗ راﺮﻗ ﻲﻣ ﺪﻨﻫد . ﻪﺑ رﺎـﺒﻋ
ﺮـﮕﻳد ت
،
ﺮـﻴﻐﺘﻣ ﻦـﻳا ﺎـﻫ
ﺺﺧﺎـﺷ و يدﺎﺼـﺘﻗا يﺎـﻫ
ﻲﻣ و ﺖﻛﺮﺣ يﺎﻨﺒﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺖﺳﺎﻴﺳ
ﺬﮔ ﺎﺼﺘﻗا يرا ﺖـﻴﻤﻫا سﺎـﺳا ﺮﺑ و ﺪﻧﺮﻴﮔ راﺮﻗ ﻲﺟرﺎﺧ د
ﻲﺒﺴﻧ
، رد ﺖﻛﺮﺷ و يﺮﻴﮔ ﻢﻴﻤﺼﺗ ءﺎﺸﻨﻣ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
ﺎﻫ
ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ي .
ﻦـﻳا
ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺎﻫ ﺺﺧﺎﺷ و ﺎﻫ
زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ يدﺎﺼﺘﻗا ي :
- ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ (GDP )
: ﺮﮕﻧﺎـﻴﺑ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا
ﺪـﻧا زا ة ناﻮـﺗ و هدﻮـﺑ دﺎﺼـﺘﻗا
نﺎﺸﻧ ار دﺎﺼﺘﻗا ﻚﻳ يﺪﻴﻟﻮﺗ ﻲﻣ
ﺪﻫد . زا يﻮﺳ ﺮﮕﻳد
، يرﺎـﺠﺗ تﺎـﻧﺎﻳﺮﺟ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ زا
ﻪﺒﻧﺎﺟ ود ﺖﺳا
.
- يدﺎﺼﺘﻗا رﺎﺘﺧﺎﺳ ( STR )
: ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا ﻲﻣ
ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ ﺺﺧﺎﺷ ﺪﻧاﻮﺗ ياﺮﺑ
ﺖﻳﺰﻣ نﺎﻴﺑ
ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻞﻣاﻮﻋ يدﻮﺟﻮﻣ ﺎﻳ ﻲﺒﺴﻧ .
ﻪﺼﺨﺸﻣ ﻦﻳا ﺎﺑ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا
، ﻲﻣ
ﺐﺒـﺳ ﺪﻧاﻮﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا
ار ﺪﻴﻟﻮﺗ تﺎﻧﺎﻜﻣا ﻲﻨﺤﻨﻣ و هﺪﺷ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﻴﻓﺮﻇ و ناﻮﺗ ﻪﺑ
ﺖﻤﺳ ﻦـﻳا زا و ﺪـﻫد ﺖﻛﺮﺣ ﻻﺎﺑ
ﺮﻈﻧ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻼﻣﺎﻛ ﻪﺒﻧﺎﺟ ود يرﺎﺠﺗ تﺎﻧﺎﻳﺮﺟ ﺮﺑ .
- ﺖﻴﻌﻤﺟ (POP)
: ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا نﺎﻴﺑ
ﺪﻨﻨﻛ ة زاﺪﻧا ة و هدﻮﺑ رﻮﺸﻛ ﻲﻣ
زاﺪﻧا ﺪﻧاﻮﺗ ة
رد رازﺎﺑ
ﺪﻫد نﺎﺸﻧ ار رﻮﺸﻛ ﻚﻳ .
زا ﻮﺳ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا ي ﻲﻣ
ﺐﺟﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﻓﺮـﺻ
ﻲﺋﻮـﺟ ﺎـﻫ زا ﻲـﺷﺎﻧ ي
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﺑ و دﻮﺷ سﺎﻴﻘﻣ ﺎﻫ
ﺠﺗ ي ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎ ﺮﻴﺛﺄﺗ
و دراﺬﮔ رد
ﺠﻴﺘﻧ ﻪ ﺎﻳﺮﺟ يرﺎـﺠﺗ تﺎـﻧ
ﻨﻛ ﺮﺛﺎﺘﻣ ار ﻪﺒﻧﺎﺟ ود ﺪ
.
ﻦﻳا ﻪﺑ ﺮﺗ ﺐﻴﺗ
، ﻪﺳ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
ﻪﻘﻄﻨﻣ و يدﺎﺼﺘﻗا يا
ﺖﻴﻤﻫا سﺎﺳا ﺮﺑ ناﺮﻳا رﻮﺸﻛ ياﺮﺑ
ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﻓﺮﻌﻣ دﻮﺟﻮﻣ ي .
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻞﻴﻜﺸﺗ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
ﺎﻫ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻴﻴﻌﺗ و
ﻮﻀﻋ
، زا ﻪﺷﻮﺧ ﻞﻴﻠﺤﺗ يا
1ندﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻣ
دﻮﺷ .
4 - 2 - 1 - ﻪﺷﻮﺧ ﻞﻴﻠﺤﺗ يا
ﻪﺷﻮﺧ ﻞﻴﻠﺤﺗ يا
ﺖﺳا ﻲﻤﻳﺪﻗ شور ﻚﻳ
، داﺪـﻌﺗ درﻮـﻣ رد ﻲـﺿﺮﻓ ﭻﻴﻫ نآ رد ﻪﻛ
هوﺮﮔ ﺎﻫ
نﺎﻤﺘﺧﺎﺳ ﺎﻳ نآ
ﺎﻫ
ﻧ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻲﻤ
دﻮﺷ . ﻪﺘﺳد ﺑ
ﺖﻬﺑﺎﺸﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ندﺮﻛ يﺪﻨ ﺎﻫ
ﻞﺻاﻮﻓ ﺎﻳ )
ﺖﻫﺎﺒﺷ مﺪﻋ ﺎﻫ
( مﺎﺠﻧا ﻲﻣ دﻮﺷ . ﻦﻳا رد ﺎﺟ يدورو
هزاﺪﻧا مزﻻ يﺎﻫ ﺎﻫ
ﺎﻳ ﻪﺑﺎﺸﻣ ي
هداد ﺎﻫ ﻲﻳ ا نآ زا ﻪﻛ ﺪﻧ ﺎﻫ
ﻲﻣ ﺖﻫﺎﺒﺷ ناﻮﺗ ﺎﻫ
دﺮﻛ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ار )
،نﺮﭽﻳو و نﻮﺴﻧﺎﺟ 1379
2( .
1 - Cluster Analysis.
2 - R. A. Johnson & D. W. Wichern (2000).
ﻪﺑ رﺎﺒﻋ ﺮﮕﻳد ت
،
هوﺮﮔ ياﺮﺑ ﻚﻴﻨﻜﺗ ﻦﻳا
ﻪﺘﺳد رد فاﺪﻫا ﺎﻳ داﺮﻓا يﺪﻨﺑ ﺎﻫ
فاﺪﻫا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳ
نآ ﺎﻫ
ﻪﺘﺳد زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﻫ
ﻪﻴﺒﺷ ﻢﻫ ﻪﺑ ﺮﮕﻳد ي ﺪﻧا
.
ﻪﺘـﺳد ﻦﻴﺑ فاﺪﻫا ﺪﻳﺎﺑ ترﻮﺻ ﻦﻳا رد ﺎـﻫ
ز ﻲﻧﺎﻣ ﺮﻈﻧ زا ﻪﻛ هداد ﺶﻳﺎﻤﻧ ﻲﺳﺪﻨﻫ
ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ
، ﻚﻳدﺰﻧ فاﺪـﻫا و ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﺮﮕﻳﺪـﻜﻳ ﻪﻴﺒﺷ و
ﻪﺘﺳد ﺎﻫ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ زا رود و توﺎﻔﺘﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ي )
ﺎﻫ مﺎﺗ ﺎﺗ و نﻮﺳرﺪﻧا ﺮﻳ
، 1987
1( .
هوﺮﮔ ﺞﻳﺎﺘﻧ و هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺪﻨﺑ
ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﺎـﻫ
هﺪـﺷ ﻞـﺻﺎﺣ يدﺎﺼـﺘﻗا ي
، ﻂـﺳﻮﺗ ﻚـﻳ
ماﺮﮔوﺪﻧد
ﺺﺨﺸﻣ 2
ﻲﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻪﺑ
رﺎﻛ
ﻪـﺷﻮﺧ شور ندﺮﺑ يا
ﻲـﻜﺗ ﺪـﻧﻮﻴﭘ ﺖـﺳا
.
ﺎﻫرادﻮﻤﻧ ﻦﻳا ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ
، ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﺎﻫ
ار ﻒﻠﺘﺨﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ي ﻲﻣ
يﺎﻫرﻮﺸـﻛ سﺎﺳا ﺮﺑ ناﻮﺗ
ﻪﻈﺣﻼﻣ ﺮﻳز لوﺪﺟ رد ﻮﻀﻋ ﺮﻛ
د .
لوﺪﺟ 1 - ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﺎﻫ
يدﺎﺼﺘﻗا ي ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ سﺎﺳا ﺮﺑ هﺪﺷ ﻲﻓﺮﻌﻣ
هوﺮﮔ
ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ يﺪﻨﺑ ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
يدﺎﺼﺘﻗا ناﺮﻳا
، ناﻮﻳﺎﺗ
، ﺪﻨﻠﻳﺎﺗ
، ﻪﻴﻛﺮﺗ
، ﻦﻴﭙﻴﻠﻴﻓ
، نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ
، يﺰﻟﺎﻣ
، نﺎﺘﺴﺑﺮﻋ
GDP 1
ناﺮﻳا
، يﺰﻟﺎﻣ
، نﺎﺘﺴﺑﺮﻋ
، نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ
، ﻦﻴﭙﻴﻠﻴﻓ
، شدﻼﮕﻨﺑ
، مﺎـﻨﺘﻳو
، رﻮﭘﺎﮕﻨـﺳ
،
نﺎﺘﺴﻗاﺰﻗ
، ﮓﻨﻛ ﮓﻨﻫ
،
STR 2
ناﺮﻳا
، ﻪﻴﻛﺮﺗ
، ﺪﻨﻠﻳﺎﺗ
، ﻦﻴﭙﻴﻠﻴﻓ
، مﺎﻨﺘﻳو
، شدﻼﮕﻨـﺑ
، رﺎـﻤﻧﺎﻴﻣ
، ﺮـﻛ ة ﻲﺑﻮـﻨﺟ
،
نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ
،
ﺎﺑ ﺖﻴﻌﻤﺟ ﺎﺑ يﺎﻫرﻮﺸﻛ و ﺮﺗﻻ
ﺮﻈﻧ زا فﺮﺼﻣ رازﺎﺑ گرﺰﺑ
ﺮﺗ ، ﺮﻴﻈﻧ
ﻦﭘاژ
، يﺰﻧوﺪﻧا
، ﻦﻴﭼ
POP
3
ﺬﺧﺄﻣ : ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻖﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫ
5 - ﺑذﺎﺟ لﺪﻣ ﺔ
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻢﻴﻤﻌﺗ
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ لﺪﻣ
،
ﺑذﺎﺟ لﺪﻣ ﺔ
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻢﻴﻤﻌﺗ ﺖﺳا3
، ﻞـﻴﻠﺤﺗ ياﺮـﺑ ﻪـﻛ
ﺮﻳز ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ﻪﺒﻧﺎﺟ ود يرﺎﺠﺗ تﺎﻧﺎﻳﺮﺟ ﻪﺑ
رﺎﻛ ﺖﺳا ﻪﺘﻓر :
X ij = α0 (Yi)α1 (Yj)α2 (POPi)α3 (POPj)α4 (Dij)α5 (STRij) α6 (Aij)α7Uij (1) ﻢﻳراد ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻦﻳارد :
Xij
: رﻮﺸﻛ ﻦﻴﺑ يرﺎﺠﺗ نﺎﻳﺮﺟ و i
j
1 - J. F. Hair & R. L. Tatham (1987 )
2
Dendrogram - ﻳ
ﻪﺘﺳد ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺘﺧرد رادﻮﻤﻧ ﻚ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار يﺪﻨﺑ
ﺪﻫد . ،يدﻮﻤﻋ رﻮﺤﻣ رد
ﺖﻫﺎﺒﺷ ﺪﻫﺎﺸﻣ ،ﻲﻘﻓا رﻮﺤﻣ رد و ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺎﻳ ﺎﻫ ﺪﻧراد دﻮﺟو تا
. ﻪﺑ ،شور ﻦﻳا نﻮﻣاﺮﻴﭘ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺢﻴﺿﻮﺗ ياﺮﺑ
دﻮﺷ عﻮﺟر ﻪﺠﻴﻨﺴﻫ ﻲﻤﻳﺮﻛ ﻦﻴﺴﺣ يﺎﻗآ يﺮﺘﻛد ةﺪﺸﻧ پﺎﭼ ﺔﻟﺎﺳر .
3 - ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﺑ رد دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻪﺑذﺎﺟ لﺪﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار ﺖﻴﻌﻤﺟ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ لﺪﻣ ﻦﻳا .
Yi
و Yj
:
ﺪـﻨﻨﻛ ردﺎـﺻ رﻮﺸـﻛ ود ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ (i)ة
ﺪـﻨﻨﻛ دراو و (j)ة
. ﻦـﻳا
ﺮﻴﻐﺘﻣ نﺎﻴﺑ ﺪﻨﻨﻛ
ﺖﺳا ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ رﻮﺸﻛ دﺎﺼﺘﻗا ةزاﺪﻧا ة .
ﻪﺑ رﻮﻃ رﺎﻈﺘﻧا ﻪﻛ ي ﻲﻣ
دور
، ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ
نآ
، ﺮﺘﺸﻴﺑ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ و بﺬﺟ ياﺮﺑ رﻮﺸﻛ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻲﻣ
دﻮﺷ . ﻪﺑ رﺎﺒﻋ ﺮﮕﻳد ت
، و ﻪﺿﺮﻋ
ﺖﻓﺎﻳ ﺪﻫاﻮﺧ ﺶﻳاﺰﻓا رﻮﺸﻛ ود نﺎﻴﻣ ترﺎﺠﺗ ياﺮﺑ ﺎﺿﺎﻘﺗ .
ﻦﻳاﺮﻳﺎﻨﺑ
، ﺖﺒﺜﻣ ﺮﺛا رﻮﻛﺬﻣ ﺮﻴﻐﺘﻣ
ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ يرﺎﺠﺗ تﺎﻧﺎﻳﺮﺟ ﺮﺑ
،
ردﺎـﺻ رﻮﺸـﻛ ﺪـﻣآ رد ﺶﻳاﺰـﻓا ﻪﻛ اﺮﭼ هﺪﻨﻨﻛ
، ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ
ﺶﻳاﺰﻓا ار تﺎﻣﺪﺧ و ﻻﺎﻛ روﺪﺻ ﻲﻣ
هﺪـﻨﻨﻛ دراو رﻮﺸـﻛ ﺪـﻣآ رد ﺶﻳاﺰﻓا و ﺪﻫد
، يﺎـﺿﺎﻘﺗ
داد ﺪﻫاﻮﺧ ﺶﻳاﺰﻓا ار رﻮﺸﻛ نآ تادراو .
POPi
POPj و : ﺪﻨﻨﻛردﺎﺻ رﻮﺸﻛ ود ﺖﻴﻌﻤﺟ ةزاﺪﻧا (i) ة
ﺪﻨﻨﻛ دراو و (j)ة
. ﺮـﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا
ﻲﻣ
ﺪـﻨﻛ ﻲـﻓﺮﻌﻣ ار رازﺎـﺑ ةزاﺪﻧا ﺪﻧاﻮﺗ
، زا نآ ﺎـﺟ
ﺘﻣ ﻦـﻳا ﻪـﻛ
زاﺪـﻧا يور ﺮـﺑ ﺮـﻴﻐ ة
و رازﺎـﺑ
ﻪﻓﺮﺻ ﻲﺋﻮﺟ ﺎﻫ ﺮﺛﺆﻣ سﺎﻴﻘﻣ زا ﻲﺷﺎﻧ ي ﺖﺳا
. ﻦﻴﻌﻣﺎﻧ نآ ﺖﻣﻼﻋ ﺖﺳا
.
Dij
: رﻮﺸﻛ ود يدﺎﺼﺘﻗا ﺰﻛاﺮﻣ نﺎﻴﻣ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ و ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ ﺔﻠﺻﺎﻓ و i
ﺖﺳا j رد ﻪـﻛ ،
ﻦﻳا ﺎﺟ ﻠﺻﺎﻓ ﺔ
ﺖﺨﺘﻳﺎﭘ نﺎﻴﻣ ﺎﻫ
هﺪﻨﻨﻛ دراو و هﺪﻨﻨﻛردﺎﺻ رﻮﺸﻛ ود ي ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧرد
و هﺪـﺷ
ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﺎﻫ
ي
ﻪﻨﻳﺰﻫ و ﻞﻘﻧ و ﻞﻤﺣ ﺎﻫ
ﻲﻟﺎﻘﺘﻧا ي ﺖﺳا
. رﺎﻈﺘﻧا ﻲﻣ دور ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺮـﻴﻐﺘﻣ ﻦـﻳا
ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻔﻨﻣ يرﺎﺠﺗ تﺎﻧﺎﻳﺮﺟ ﺮﺑ
،
ﻠﺻﺎﻓ رﺪﻘﭼ ﺮﻫ اﺮﻳز ﺔ
ﺮﺘﺸـﻴﺑ رﻮﺸـﻛ ود نﺎـﻴﻣ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ
ﺪﺷﺎﺑ
، يرﺎﺠﺗ ﻂﺑاور ﻢﺠﺣ ﻢﻛ
ﺮﺗ ﻲﻣ دﻮﺷ .
STRij
:
هﺪـﻨﻨﻛ ردﺎـﺻ رﻮﺸـﻛ ود يدﺎﺼﺘﻗارﺎﺘﺧﺎﺳ توﺎﻔﺗ (i)
هﺪـﻨﻨﻛ دراو و .(j)
ﻦـﻳا
ﻴﻐﺘﻣ ﺮ ﻪﺑ ترﻮﺻ
رﻮﺸـﻛ ود يدﺎﺼـﺘﻗا يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻞﺿﺎﻔﺗ ﻖﻠﻄﻣ رﺪﻗ و i
j
ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮـﻈﻧ رد
هﺪﺷ
، ﻪﻛ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﻳز ﻲﻣ
دﻮﺷ :
STRij = ⎮stri - strj⎮ (2) يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺎﻣا stri
و strj
زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ :
ﻲﻠـﺻا ﺶـﺨﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﺒﺴﻧ )
ﻪـﻴﻟوا
1(
، ﻞﻣﺎـﺷ ﻪـﻛ
يزروﺎﺸﻛ
، نﺪﻌﻣ
، ﻞﮕﻨﺟ و ﻲﻫﺎﻣ ﻲﻣ
دﻮﺷ
، ﻪﺑ ﻲﻠـﺻا رﺎﺘﺧﺎـﺳ فﺮﻌﻣ ﻪﻛ GDP
) ﻪـﻳﺎﭘ يا (
رﻮﺸﻛ ود يدﺎﺼﺘﻗا و i
j ﺖﺳا . ﺮﻴﻐﺘﻣ STRij
ﻪﻛ ﻪﺑ ترﻮـﺻ شزرا ﺎـﻫ ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ ﻖـﻠﻄﻣ ي
هﺪﺷ
، رﻮﺸﻛ ود نﺎﻴﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻞﻣاﻮﻋ يدﻮﺟﻮﻣ ﺎﻳ ﻲﺒﺴﻧ ﺖﻳﺰﻣ رد توﺎﻔﺗ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ و i
j ﺖـﺳا .
ﻪﺑ رﺎﺒﻋ ﺮﮕﻳد ت
، ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ﺪﻨﻫد
ة
ﺪـﺷﺎﺑ يرﺎـﺠﺗ ﻚﻳﺮﺷ ود نﺎﻴﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ رﺎﺘﺧﺎﺳ توﺎﻔﺗ .
ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
، ﻞـﻣاﻮﻋ يدﻮـﺟﻮﻣ زا رﻮﺸﻛ ﻚﻳ يرادرﻮﺧﺮﺑ و دراﺪﻧﺎﺘﺳا ترﺎﺠﺗ يرﻮﺌﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ
ﺪﻴﻟﻮﺗ رﺎﻈﺘﻧا ،2
ﻲﻣ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا دور ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻪﺒﻧﺎﺟ ود يرﺎﺠﺗ تﺎﻧﺎﻳﺮﺟ ﺮﺑ ﺖﺒﺜﻣ
3.
1 - Primary – Sector – Production 2 - Factor Endowments
3 - نآ زا ﺸﻛ ﻪﻛﺎﺟ هﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﺎﻴﺳآ ةزﻮﺣ زا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد ﺚﺤﺑ درﻮﻣ يﺎﻫرﻮ نآ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ و ﺪﻧا
ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺮﭽﻜﻫ ﺔﻳﺮﻈﻧ ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ ،ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ناﺮﻳا رﻮﺸﻛ ﻞﻣاﻮﻋ زا يرادرﻮﺧﺮﺑ يرﻮﺌﺗ ﺎﻳ ﻦﻴﻠﻫوا –
ﻲﻠﺻا تاﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﺒﺴﻧ ،ﺪﻴﻟﻮﺗ )
ﻪﻳﺎﭘ ( رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺖﻬﺟ ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا يدﺎﺼﺘﻗا
.
Aij
:
يزﺎﺠﻣ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺖﺳا
ﺑذﺎﺟ لﺪﻣ رد ﻪﻛ ﺔ
ﻪـﺘﻓﺎﻳ ﻢﻴـﻤﻌﺗ
ﻞﻜـﺷ ﻪـﺑ
ﺎـﻫ ﺮـﻳز ي درﻮـﻣ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا :
- يزﺎﺠﻣ ﺮﻴﻐﺘﻣ
:DINT
ةﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻮﻀـﻋ يﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﺮﺑ يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
ﺖﺳا ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ .
ﺖﺳا ﻚﻳ شزرا ياراد ﻦﻳا ﺮﺑﺎﻨﺑ
، دراو و هﺪـﻨﻨﻛ ردﺎـﺻ رﻮﺸـﻛ ود هﺎﮔﺮﻫ
ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﻮﻀﻋ هﺪﻨﻨﻛ ﺎﺑ
ترﻮـﺻ ﻦﻳا ﺮﻴﻏ رد و ﺪﻨﺷ
، ﺮﻔـﺻ راﺪـﻘﻣ
دﺮـﻛ ﺪـﻫاﻮﺧ رﺎـﻴﺘﺧا .
ﻪﺑ رﺎﺒﻋ ﺮﮕﻳد ت
، ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا ﻲﻣ
نورد ﺎﻳ ﻲﻫوﺮﮔ نورد ترﺎﺠﺗ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
ﺪﺷﺎﺑ .
- يزﺎﺠﻣ ﺮﻴﻐﺘﻣ
:DEXX
ﺮـﺛا و ﺖﺳا تاردﺎﺻ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ندﻮﺑ زﺎﺑ ﺔﺟرد ةﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ
ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ يدﺎﺼﺘﻗا
نﺎﺸﻧ ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد تاردﺎﺻ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺮﺑ ار ﻲﻣ
ﺪـﻫد . ﻦـﻳا ﺮﺑﺎـﻨﺑ
شزرا ياراد ﺖﺳا ﻚﻳ
،
ﺪﻨﻨﻛ ردﺎﺻ هﺎﮔﺮﻫ ة
ﺪﻨﻨﻛ دراو و ﻮﻀﻋ ة
ﺮـﻴﻏ رد و ﺪـﺷﺎﺑ ﻮﻀـﻋﺮﻴﻏ
ذﺎﺨﺗا ار ﺮﻔﺻ راﺪﻘﻣ ترﻮﺻ ﻦﻳا ﻲﻣ
ﻨﻛ ﺪ . ﻪـﺑ رﺎـﺒﻋ
ﺮـﮕﻳد ت
،
زا جرﺎـﺧ ترﺎـﺠﺗ ﺮـﻴﻐﺘﻣ ﻦـﻳا
ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ نﺎﺸﻧ ار
ﻲﻣ ﺪﻫد
، ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﻛ يﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﻪـﺑ ﻮﻀـﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ تاردﺎﺻ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ
دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﻮﻀﻋ ﺮﻴﻏ .
- ﺮــﻴﻐﺘﻣ
:DEXM
نﺎﺸــﻧ ةﺪــﻨﻫد ﺮــﺛا و ﺖــﺳا تادراو ﻪــﺑ ﺖﺒﺴــﻧ ندﻮــﺑ زﺎــﺑ ﺔــﺟرد
ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ يدﺎﺼﺘﻗا
د تادراو ﺶﻳاﺰﻓاﺮﺑ ار ر
ر ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ا
نﺎﺸﻧ ﻲﻣ ﺪﻫد . ياراد ﻦﻳا ﺮﺑﺎﻨﺑ
ﺖﺳا ﻚﻳ شزرا
،
ﺪﻨﻨﻛ دراو هﺎﮔﺮﻫ ة
ﺪﻨﻨﻛردﺎـﺻ و ﻮﻀـﻋ ة
ﻦـﻳا ﺮـﻴﻏ رد و ﺪـﺷﺎﺑ ﻮﻀـﻋﺮﻴﻏ
ترﻮﺻ
،
ار ﺮﻔﺻ راﺪﻘﻣ ا
رﺎﻴﺘﺧ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ﻪﺑ رﺎﺒﻋ ﺮﮕﻳد ت
، ﺰـﻴﻧ ﺮـﻴﻐﺘﻣ ﻦـﻳا
زا جرﺎـﺧ ترﺎـﺠﺗ
ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ نﺎﺸﻧ ار
ﻲﻣ ﺪﻫد
، ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﻛ ﺮﻴﻏ يﺎﻫرﻮﺸﻛ زا ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ تادراو ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ
ﻮﻀﻋ ﺖﺳا . DTRA- : تروﺎﺠﻣ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﺖﺳا
. ﻪﺑ ترﺎﺒﻋ ﺮﮕﻳد ﺮﻴﺛﺄﺗ يرﺎﺠﺗ تﺎﻧﺎﻳﺮﺟ ﺮﺑ ار يزﺮﻣ ﻢﻫ
نﺎﺸﻧ ﻪﺒﻧﺎﺟود ﻲﻣ
ﺪﻫد . ﻚﻳ شزرا ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا ﻲﻣ
ﺮﻫ دﺮﻴﮔ زﺮـﻣ ياراد ﻮﻀـﻋ رﻮﺸـﻛ ود هﺎﮔ
ﺮﺘﺸﻣ ترﻮﺻ ﻦﻳا ﺮﻴﻏ رد و ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻲﻨﻴﻣز ك
، رﺎﻴﺘﺧا ﺮﻔﺻ راﺪﻘﻣ ﻲﻣ
ﺪﻨﻛ .
DWAT- : و ﺖﺳا ﻲﺑآ كﺮﺘﺸﻣ طﺎﺒﺗرا ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﻲﻣ
فﺮـﻌﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺮﻴﺛﺄـﺗ
ﻪـﻨﻳﺰﻫ تا ﺎـﻫ
ي
ﺪﺷﺎﺑ ﻲﺑآ ﻞﻘﻧ و ﻞﻤﺣ .
ﻚﻳ شزرا ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا ﻲﻣ
دﺮﻴﮔ
، هﺎﮔﺮﻫ طﺎﺒﺗرا ياراد ﻮﻀﻋ رﻮﺸﻛ ود
ﺮﻴﻏ رد و ﺪﻨﺷﺎﺑ كﺮﺘﺸﻣ ﻲﺑآ ﻦﻳا
ترﻮﺻ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﻔﺻ شزرا ﺖﺷاد
.
DCUL- :
ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﺎﻫ
ﺖﺳا ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ي .
ﻦﻳا رد
،ﻪﻨﻴﻣز كﺮﺘﺸـﻣ نﺎﺑز ﻞﻣﺎﻋ ود
كﺮﺘﺸﻣ ﻦﻳد و )
اﺪﺟ ﺎﻳ مأﻮﺗ (
ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ا
ﺪﻧ . ﻚﻳ شزرا ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا ﻲﻣ
دﺮﻴﮔ
،
هﺎﮔﺮﻫ نﺎﺑز ياراد ﻮﻀﻋ رﻮﺸﻛ ود ﺎﻳ
ﺮﻴﻏ رد و ﺪﻨﺷﺎﺑ كﺮﺘﺸﻣ ﻦﻳد ﻦﻳا
ترﻮﺻ
، ﺮﻔـﺻ شزرا
ﺖﻓﺮﮔ ﺪﻫاﻮﺧ .
ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ تاﺮﺛا ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ و هدﻮﺑ ﺖﺒﺜﻣ رﺎﻈﺘﻧا درﻮﻣ ﺖﻣﻼﻋ ياراد ﻲﮕﻤﻫ رﻮﻛﺬﻣ يزﺎﺠﻣ ي
ﻪﺒﻧﺎﺟ ود يرﺎﺠﺗ تﺎﻧﺎﻳﺮﺟ يور ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ا
ﺪﻧ .
Uij
: ﻠﻤﺟ ﺔ لﻼﺧا
، ﺎﺑ لﺎﻣﺮﻧ ﻊﻳزﻮﺗ ياراد نآ ﻢﺘﻳرﺎﮕﻟ ﻪﻛ = 0
E(lnUij)
ﺖﺳا .
زا نآ ﺎﺟ
شور ﻪﺑ رﻮﻛﺬﻣ لﺪﻣ ﻪﻛ هداد
ﺎﻫ ﻲﺋﻮﻠﺑﺎﺗ ي
ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ دروآﺮﺑ درﻮﻣ
،ﺖﺳا ﺎـﺗ
ﺖﺑﺎﺛ تاﺮﺛا و 1
تاﺮﺛا يداﺮﻔﻧا
يرﺎﺠﺗ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ2
ﻚﻳﺮﺷ راﺮـﻗ ﻪـﺟﻮﺗ درﻮـﻣ ﺰـﻴﻧ
دوﺮﺑ نﺎﻴﻣ زا ﻲﻨﮕﻤﻫﺎﻧ ﺐﻳرا و دﺮﻴﮔ
، ﻲﮕﭼرﺎـﭙﻜﻳ ياﺮﺑ رﻮﻛﺬﻣ لﺪﻣ يﺎـﻫ
يدﺎﺼـﺘﻗا درﻮـﻣ
ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﻳز ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ،ﻲﺳرﺮﺑ :
lnXij=αij + α1lnYit + α2 lnYjt+ α3lnPOPit+ α4lnPOPjt + α5DINTijt+Uijt (3)
ﻪﻄﺑار ﻦﻳا رد ln،
و ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺔﻳﺎﭘ رد ﻢﺘﻳرﺎﮕﻟ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ Xijt
يرﺎـﺠﺗ نﺎـﻳﺮﺟ ةﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ
رﻮﺸﻛ وi ﻲﻧﺎﻣز ةرود لﻮﻃ رد j ﺖﺳاt
.
ﻖﻴﻗد نﺎﻴﺑ ﻪﺑ ﺮﺗ
، رﻮﺸـﻛ زا تاردﺎـﺻ ناﺰﻴﻣ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ i
j ﻪﺑ ﺖﺳا i ﻪﻛ ﻲﻣ
يرﺎـﺠﺗ يﺎﻛﺮـﺷ ﻢـﻫ و كﻮـﻠﺑ ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻞﻣﺎﺷ ﻢﻫ ﺪﻧاﻮﺗ نآ
ﺎـﻫ
ﺪﺷﺎﺑ αij. ،
ءاﺪﺒﻣ زا ضﺮﻋ ﺎﻳ يداﺮﻔﻧا تاﺮﺛا ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﺎﻫ
يﺎﻛﺮـﺷ زا ﻚﻳ ﺮﻫ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳ
ﻦﻴﻌﻣ يرﺎﺠﺗ ﺖﺳا
ﺑ ﻪ ﻪﻧﻮﮔ يا ﻪﻛ
ji
ij α
α ≠ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ Uijt.
ﻠﻤﺟ ﺰﻴﻧ ﺔ ﺖﺳا لﺪﻣ لﻼﺧا
،
ﺮﻫ رد ﺺﺨﺸﻣ ﺲﻧﺎﻳراو و ﺮﻔﺻ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ياراد ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز ةرود
ﺖﺳا . ﻪـﺑ ﺎـﻬﻨﺗ ﻪﻄﺑار ﻦﻳا
ا
ﻞﺧاد يرﺎﺠﺗ تﺎﻧﺎﻳﺮﺟ تاﺮﺛ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﻣ
دزادﺮﭘ
، يزﺎـﺠﻣ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻛ اﺮﭼ
ار DINT ﺮﻈﻧ رد ﻲﻣ ﺮﻴﮔ د .
هداد شور رد لﺪـﻣ دروآﺮـﺑ ﺮﺑﺎﻨﺑ ﺎـﻫ
ﻲﺋﻮﻠﺑﺎـﺗ ي 3
ﺖـﺑﺎﺛ تاﺮـﺛا ﻦﺘﻓﺮـﮔ ﺮـﻈﻧ رد و
،
ﻪﻠﺻﺎﻓ نﻮﭼ ﻲﻳﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ
، و تروﺎﺠﻣ ،يدﺎﺼﺘﻗا رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﻛ ؛…
ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ نﺎﻣز لﻮﻃ رد
1- Fixed Effects. 2 - Indiuidual Effects.
3 - هﻮﻴﺷ زا ﻲﻜﻳ ﻪﺑذﺎﺟ لﺪﻣ رد يرﺎﺠﺗ ﻚﻳﺮﺷ يﺎﻫرﻮﺸﻛ نﺎﻴﻣ ﻲﻨﮕﻤﻫﺎﻧ ﺮﺑ ﻪﺒﻠﻏ يﺎﻫ
، شور زا هدﺎﻔﺘﺳا
هداد يﺎﻫ ﻠﺑﺎﺗ ﻲﺋﻮ ﻚﻳﺮﺷ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا
، ﻲﻣ ﺮﻈﻧ رد ﺺﺨﺸﻣ ءاﺪﺒﻣ زا ضﺮﻋ دﺮﻴﮔ
. شور ﻦﻳا
ﺐﻴﻛﺮﺗ ،ﺖﻘﻴﻘﺣ رد هداد يور تاﺪﻫﺎﺸﻣ ندﺮﻛ
ﻃ رد ﻲﻌﻄﻘﻣ يﺎﻫ رود ﻦﻳﺪﻨﭼ لﻮ
ة ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻣز )
،ﻮﺋﺎﺴﻳﺎﻫ
1986 .(
شور ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ شور ﻦﻳا زا هدﺎﻔﺘﺳا دراد هﺪﻤﻋ ﺖﻳﺰﻣ ود ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ و ﻲﻌﻄﻘﻣ يﺎﻫ
. اﺪﺘﺑا نآ ﻪﻛ
ﻲﻣ ار نﺎﻜﻣا ﻦﻳا ﻖﻘﺤﻣ ﻪﺑ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ و دﺮﻴﮕﺑ ﺮﻈﻧ رد نﺎﻣز لﻮﻃ رد ار ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ نﺎﻴﻣ طﺎﺒﺗرا ﺎﺗ ﺪﻫد
نآ مود و دزادﺮﭙﺑ ﺎﻫ
، ﺘﻨﻛ رد شور ﻦﻳا ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ يرﺎﺠﺗ يﺎﻛﺮﺷ زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يداﺮﻔﻧا تاﺮﺛا لﺮ
ﺖﺳا
، هزاﺪﻧا و هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ يﺮﻴﮔ
. يروآدﺎﻳ ﺪﻳﺎﺑ ﺮﻛ
يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺎﺑ تاﺮﺛا ﻦﻳا ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز د
نآ فﺬﺣ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻪﺘﺴﺑاو ﺮﻴﻐﺘﻣ و ﻲﺤﻴﺿﻮﺗ ﻞﻗاﺪﺣ شور رد ﻲﻨﮕﻤﻫﺎﻧ ﺐﻳرا ﺶﻳاﺪﻴﭘ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺎﻫ
ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻲﻟﻮﻤﻌﻣ تﺎﻌﺑﺮﻣ .
