ﻲﺳرﺮﺑ ندوﺰﻓا تاﺮﺛا
هﺮﭘ ﺎﮔ يﺪﻳرو ﭗﻤﭘ ﻪﺑ ﻲﻛارﻮﺧ ﻦﻴﻟﺎﺑ لﺮﺘﻨﻛ
PCA درد ﺮﺑ
ناﺰﻴﻣ يﺪﭘﻮﺗرا ﻲﺣاﺮﺟ لﺎﻤﻋا زا ﺲﭘ درد
ﺎﻧﺮﻓ د ﻲﻧﺎﻤﻳا ،1
ناﻮﺧا ترﺪﻗ يﺮﺒﻛا
*
نﺎﻳﺪﻤﺤﻣ ﻲﻠﻋ ،2 2يدرا
ﻢﻴﺣر ﻚﭘﻮﭘ ،
3هداز
1 ( ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ هوﺮﮔرﺎﻴﺸﻧاد ﻬﺗ
ناﺮ ) ﺖﻤﻫ ﺲﻳدﺮﭘ (
ﺶﺨﺑ ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ درد و
2 ( ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ هوﺮﮔرﺎﻳدﺎﺘﺳا ،
درد ﭗﻴﺷﻮﻠﻓ
، ﻞﻴﺑدرا ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد
*) لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ (
3 ( ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ هوﺮﮔرﺎﻳدﺎﺘﺳا ،
درد ﭗﻴﺷﻮﻠﻓ
، ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻬﺗ
ناﺮ ) ﺖﻤﻫ ﺲﻳدﺮﭘ (
ﺶﺨﺑ،
ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ درد و
ﻳرﺎﺗ ﺖﻓﺎﻳرد ﺦ : 20 / 1 / 1390 شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ
: 25 / 2 / 1390
ﺧ ﻪﺻﻼ ﻪﻨﻴﻣز : ﺮﭘ ه ﺮﺛﻮﻣ ﻚﻴﺗﺎﭘرﻮﻧ ﻦﻣﺰﻣ يﺎﻫدرد لﺮﺘﻨﻛرد ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ ﻲﻣ
ﻲﻟو ،ﺪﺷﺎﺑ رد نآ ﺮﻴﺛﺎﺗدرﻮﻣ رد ﻲﻛﺪﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
دراد دﻮﺟو ﻞﻤﻋ زا ﺪﻌﺑ دﺎﺣ درد لﺮﺘﻨﻛ .
ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا زا فﺪﻫ راﺪﻘﻣ
و درد لﺮﺘﻨﻛرد وراد ﻦﻳا ﻲﻛارﻮﺧ
ناﺰﻴﻣ فﺮﺼﻣ رﺪﺨﻣ زاﺪﻌﺑ ا ﻤﻋ ﺎ ل يﺪﭘﻮﺗرا ﻲﺣاﺮﺟ ﻲﻣ
ﺪﺷﺎﺑ .
شور ﻛ رﺎ : ﻦﻳا رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ،يﺪﭘﻮﺗرا ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ زا ﺪﻌﺑ درد لﺮﺘﻨﻛ ياﺮﺑ ﭗﻤﭘ
لﺮﺘﻨﻛ درد يﺪﻳرو PCA
ﺪﺷ ﻪﺘﺷاﺬﮔ نارﺎﻤﻴﺑ مﺎﻤﺗ ياﺮﺑ .
ﺪﻧﺪﺷ ﻢﻴﺴﻘﺗ هوﺮﮔ ود ﻪﺑ نارﺎﻤﻴﺑ .
رد هوﺮﮔ لوا ) 30 ﺮﻔﻧ ( ﭗﻤﭘ لﺮﺘﻨﻛ درد يﺪﻳرو
يوﺎﺣ ﻦﻴﻓﺮﻣ 20 ﻲﻠﻴﻣ رد مﺮﮔ زور هوﺮﮔ و،
مود ) 30 ﺮﻔﻧ ( يوﺎﺣ ﻦﻴﻓﺮﻣ 10 ﻲﻠﻴﻣ رد مﺮﮔ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ زور 300
ﻲﻠﻴﻣ مﺮﮔ
ﺮﭘ ه ﻲﻛارﻮﺧ ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ ﻪﻧازور
رد 48 ﻲﺣاﺮﺟ زا ﺲﭘ لوا ﺖﻋﺎﺳ ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﺖﻓﺎﻳرد
. هﺮﻤﻧ شور ﺎﺑ نارﺎﻤﻴﺑ درد هﺮﻤﻧ يﺪﻨﺑ
فﺮﺼﻣراﺪﻘﻣ و گﻮﻟﺎﻧآ رﺪﺨﻣ
ﺎﺗ 48 ﻞﻤﻋ زا ﺪﻌﺑ ﺖﻋﺎﺳ ﺪﻳدﺮﮔ ﺖﺒﺛ
.
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ : ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ هوﺮﮔ ود رد ﻚﻴﻓاﺮﮔﻮﻣد تﺎﺼﺨﺸﻣ ﺖﺷاﺪﻧ ﻢﻫ ﺎﺑ يراد
. رد رﺪﺨﻣ فﺮﺼﻣ و درد هﺮﻤﻧ 48
مود هوﺮﮔرد ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ ﺖﻋﺎﺳ )
هﺮﭘ ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ ( ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻄﺑ دﻮﺑ ﻦﻴﻓﺮﻣ هوﺮﮔ زا ﺮﺘﻤﻛ يراد
. هوﺮﮔ ود ﺮﻫ رد ضراﻮﻋ
دﻮﺑ ﻢﻫ ﻪﺑﺎﺸﻣ .
ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ : ﻲﻛارﻮﺨﻓﺮﺼﻣ 300
ﻲﻠﻴﻣ ﺮﭘ مﺮﮔ ه ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ ﺲﭘزور رد ﻞﻤﻋزا
يﺪﭘﻮﺗرا ﻲﻣ فﺮﺼﻣو درد هﺮﻤﻧ ﺪﻧاﻮﺗ
رﺪﺨﻣ رد ار 48 ﺪﻫد ﺶﻫﺎﻛ ﻞﻤﻋ زا ﺪﻌﺑ ﺖﻋﺎﺳ .
ﻞﮔ نﺎﮔژاو : ﺮﭘ ه ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ
، ﻦﻴﻓﺮﻣ ،يﺪﭘﻮﺗرا ﻲﺣاﺮﺟ،
درد هﺮﻤﻧ
سردآ لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ :
ﻞﻴﺑدرا ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﺮﺘﻛد ،
ناﻮﺧا ترﺪﻗ يﺮﺒﻛا
ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺴﭘ [email protected] :
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﺮﭘ ه ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ ﺎﻣﺎﮔ گﻮﻟﺎﻧآ
- ﻚﻳﺮﻴﺗﻮﺑﻮﻨﻴﻣآ ﺪﻴﺳا
ﻫدﻮﺑ ﺖﻤﺴﻗ ﻪﺑ لﺎﺼﺗا ﺎﺑ ﻪﻜ ﺎﻔﻟآ
- 2 ﺖﻴﻧﻮﻳ بﺎﺳ
لﺎﻧﺎﻛ ﻴﻤﻴﺴﻠﻛ يﺎﻫ ﺚﻋﺎﺒ
دورو زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟو نآ رﺎﻬﻣ
ﻲﻣ ﻢﻴﺴﻠﻛ ددﺮﮔ
. ءﺎﺸﻏ رد رﺎﻛ ﻦﻳا ﭘ
ﺲ ﺎﻨﻴﺳ ﭘ ﻲﺴ
ﺐﺟﻮﻣ دازآ رﺎﻬﻣ ﻲﺠﻧﺎﻴﻣ داﻮﻤﻧﺪﺷ
دﺎﺠﻳا و ﻲﻜﻳﺮﺤﺗ
ﺮﺑ وراد ﻦﻳا تاﺮﺛا هﺎﮕﺘﺳد
ﻲﺒﺼﻋ يﺰﻛﺮﻣ ﺰﻐﻣرد
ﻲﻣ عﺎﺨﻧو ﺮﮔ
دد . ﭘ ﺶﻴ ﺎﺑﺎﮔ وراد ﻦﻳا زﺎﺳ ﭘ
ﻦﻴﺘﻨ هدﻮﺑ
و دﺎﺣ يﺎﻫ درد لﺮﺘﻨﻛ رد يدﺪﻌﺘﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺎﺑ ﻦﻣﺰﻣ
) 3 - 1
.(
ﺮﭘ ه ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ ﺞﻨﺸﺗ و باﺮﻄﺿا باﻮﺧ تﻻﻼﺘﺧا نﺎﻣرد رد
ﻲﻤﻬﺘﻓﺮﮔ رﺎﻜﺑ دﻮﺷ
. نﺎﻣرد رد وراد ﻦﻳا درد ﺪﺿ ﺮﻴﺛﺎﺗ
يﺎﻫدرد و
ور ﻚﻴﺗ ﺎﭘ نﺎﻣرد رد و هﺪﻴﺳر تﺎﺒﺛا ﻪﺑ
ﻧ ﻮ ور ﻲﺗﺎﭘ و ﻲﺘﺑﺎﻳد يﺎﻫ ﻧ
ﻮ ور ﺲﭘﺮﻫ زا ﺪﻌﺑ ﻲﺗﺎﭘ درﻮﻣ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺪﻴﻳﺎﺗ
) 5 و 4
.(
هﺮﭘ يوراد ﻚﻳ ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ
ﺮﻈﻨﺑ و ﺖﺳا ﻚﻴﺗﺎﭘورﻮﻧ يﺎﻫدرد ﺪﺿ و ﺞﻨﺸﺗﺪﺿ يوراد ﻲﻣ نآ زﺎﺳ ﺶﻴﭘ يوراد ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪﻛ ﺪﺳر )
ﻦﻴﺘﻨﭘﺎﺑﺎﮔ (
-ﻲﻣ
دور رﺎﻜﺑ ﺰﻴﻧ دﺎﺣ يﺎﻫدرد نﺎﻣرد رد ﺪﻧاﻮﺗ .
زا ﻲﺧﺮﺑ رد
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ و ،ﺎﻫرﺪﺨﻣ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ ﻦﻴﺘﻨﭘﺎﺑﺎﮔ
ﺮﺟ درد ﺶﻫﺎﻛﺰﻴﻧ و ،ناﺪﻧد درد لﺮﺘﻨﻛ ﻢﻬﺑ ﻲﺣا
ﺖﺳا هﺪﺷ ﺎﻫ هﺮﻬﻣ نﺪﻧﺎﺒﺴﭼ
) 3 - 1
. (
ﻢﻫ هﺮﭘ ،ﻦﻴﻨﭼ ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ
ﺖﺤﺗ ﻲﻣﻮﺘﻛﺮﺘﺴﻴﻫ نارﺎﻤﻴﺑ درد لﺮﺘﻨﻛ رد ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺮﺑ رﺎﻜﺑ ﻲﭘﻮﻜﺳورﺎﭘﻻ
) 4
. (
،ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
هﺮﭘ ﺮﺛا ﺰﻴﻣ ﺮﺑ ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ ﻲﻛارﻮﺧ ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ ﺲﭘ درد نا
ضراﻮﻋ ﺰﻴﻧ و رﺪﺨﻣ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ و يﺪﭘﻮﺗرا ﻲﺣاﺮﺟ لﺎﻤﻋا زا ﻲﻣ ﻲﺳرﺮﺑ نآ ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا دﻮﺷ
.
رﺎﻛ شور
ﻪﺑ ﻲﻫﺎﮔآ زا ﺲﭘ درﻮﻣ رد نارﺎﻤﻴﺑ
و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ شور
نﺎﻧآ زا ﺖﻳﺎﺿر ﺐﺴﻛ
، ﺖﺼﺷ داﺪﻌﺗ رﺎﻤﻴﺑ
20 ﺎﺗ 60
سﻼﻛ رد ﻪﻟﺎﺳ ود و ﻚﻳ
ﺖﺤﺗ ﻪﻛ ASA ﻲﺑ
ﻲﺴﺣ
ﻲﻋﺎﺨﻧ ﻲﺣاﺮﺟ لﺎﻤﻋا مﺎﺠﻧا ﺖﻬﺟ يﺪﭘﻮﺗرا
هﺎﻣ دادﺮﻣ زا
88 هﺎﻣ يد ﻲﻟا 88
مﺮﻛا لﻮﺳر تﺮﻀﺣ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ رد
) ص ( ﺪﻧﺪﺷ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ دراو .
ﻞﻣﺎﺷ نارﺎﻤﻴﺑ فﺬﺣ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ :
هﺮﭘ ﻪﺑ يژﺮﻟآ ﻪﻴﻠﻛ ﻲﻳﺎﺳرﺎﻧ ،ﻦﻴﻓﺮﻣ ﺎﻳ و ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ
ﻪﻘﺑﺎﺳ ،
ءﻮﺳ ،شراﻮﮔ هﺎﮕﺘﺳد ﻢﺧز ،رﺪﺨﻣ داﻮﻣ ﺎﻳ و ﻞﻜﻟا فﺮﺼﻣ
ﺞﻨﺸﺗ ﻌﻟﺎﻄﻣ مﺎﺠﻧا زا نارﺎﻤﻴﺑ عﺎﻨﺘﻣا،ﻲﮕﻠﻣﺎﺣ،
،ﻪ ﻪﻘﺑﺎﺳ
يرﺎﻤﻴﺑ ناور يﺎﻫوراد فﺮﺼﻣو ﻲﻧاورو ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ نادﺮﮔ
دﻮﺑ . ﻲﺑ شور نﺎﺴﻜﻳ ترﻮﺻ ﻪﺑ نارﺎﻤﻴﺑ ﻲﻋﺎﺨﻧ ﻲﺴﺣ
ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا )
ﻲﭘﻮﺑ ﻦﻴﻳﺎﻛاو 5
/ 0 ﺪﺻرد 2 ﻲﻠﻴﻣ ﺮﺘﻴﻟ ( رد و
ﻲﻤﺟﺎﻬﺗ ﺮﻴﻏ ﺶﻳﺎﭘ ﺖﺤﺗ يروﺎﻜﻳر )
،ماﺮﮔﻮﻳدرﺎﻛوﺮﺘﻜﻟا
ﺲﻟﺎﭘ و ،نﻮﺧ رﺎﺸﻓ ،ﺐﻠﻗ نﺎﺑﺮﺿ ﻲﺴﻛا
يﺮﺘﻣ ( راﺮﻗ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ . لﺮﺘﻨﻛ يﺪﻳرو ﭗﻤﭘ ،ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ درد لﺮﺘﻨﻛ رﻮﻈﻨﻤﺑ
PCA درد مﺎﻤﺗ ياﺮﺑ ﺶﺨﺑ ﻪﺑ لﺎﻘﺘﻧا زا ﺲﭘ ﻪﻠﺻﺎﻓﻼﺑ
ﺪﺷ يراﺬﮔرﺎﻛ نارﺎﻤﻴﺑ .
ود ﻪﺑ ﻲﻓدﺎﺼﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ نارﺎﻤﻴﺑ
ﺪﻧﺪﺷ ﻢﻴﺴﻘﺗ هوﺮﮔ .
يوﺎﺣدرد لﺮﺘﻨﻛ ﭗﻤﭘ لوا هوﺮﮔ رد
ﻪﻧازور 20 ﻲﻠﻴﻣ مود هوﺮﮔرد و ،تﺎﻔﻟﻮﺳ ﻦﻴﻓرﻮﻣ مﺮﮔ
ﻪﻧازور يوﺎﺣ 10
ﻲﻠﻴﻣ ﺮﮔ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ تﺎﻔﻟﻮﺳ ﻦﻴﻓرﻮﻣ م
هﺮﭘ ﻲﻛارﻮﺧ ﺰﻳﻮﺠﺗ ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ
300 ﻲﻠﻴﻣ مﺮﮔ ) ﻚﻳ ﻪﻧازور
لﻮﺴﭙﻛ دﺪﻋ 300
ﻲﻠﻴﻣ ﻲﻣﺮﮔ ( دﻮﺑ .
درد گﻮﻟﺎﻧآ سﺎﻴﻘﻣ ﻂﺳﻮﺗ رﺎﻤﻴﺑ درد هﺮﻤﻧ Visual
Analogue Scale, VAS )
ﺎﺗ ﺮﻔﺻ ،ﻲﻤﻗر هد 10
( ،
مارآ هﺮﻤﻧ هﺮﻤﻧ ﻂﺳﻮﺗ رﺎﻤﻴﺑ ﻲﺸﺨﺑ
مارآ يﺪﻨﺑ ﻲﺸﺨﺑ
ﻲﺴﻣار ) ﺎﺗ ﺮﻔﺻ 5 ( ﻣ و ﻂﺳﻮﺗ غاﺮﻔﺘﺳا و عﻮﻬﺗ ناﺰﻴ
غاﺮﻔﺘﺳا و عﻮﻬﺗ سﺎﻴﻘﻣ )
1 ﺎﺗ 4 ( ﺮﻫ 8 ﺖﻋﺎﺳ ) ﺎﺗ
48 ﭗﻤﭘ لﺎﺼﺗا زا ﺲﭘ ﺖﻋﺎﺳ (
ﻲﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺪﻳدﺮﮔ
.
ضراﻮﻋ ﺰﻴﻧ و ،ﻲﻓﺮﺼﻣ ﻦﻴﻓﺮﻣ ناﺰﻴﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ هﺮﭘ ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا ،ﺖﺳﻮﺒﻳ ،غاﺮﻔﺘﺳا و عﻮﻬﺗ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ
باﻮﺧ ،ساﻮﺣ ﺰﻛﺮﻤﺗ رد لﺎﻜﺷا ،راردا ﻊﻓد رد ﻞﻜﺸﻣ ﻲﻜﺸﺧ ،شرﺎﺧ ،ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻒﻌﺿ ،ﻪﺠﻴﮔﺮﺳ ،ﻲﮔدﻮﻟآ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﺤﺗ درد ﺮﺳ ﺎﻳ و نﺎﻫد .
يوﺎﺴﻣ ﺎﻳ ﺮﺗﻻﺎﺑ درد هﺮﻤﻧ دﻮﺟو ترﻮﺻ رد 3
هﺮﻤﻧ ﺎﻳ
مارآ ﺮﻔﺻ ﻲﺸﺨﺑ )
يراﺮﻘﻴﺑ دﻮﺟو (
ﻦﻴﻓﺮﻣ ، 2
ﻲﻠﻴﻣ مﺮﮔ
و ﻲﻣ ﻖﻳرﺰﺗ ﺎﺠﻜﻳ يﺪﻳر ﻦﻳا نﺎﻣز و داﺪﻌﺗ و ،ﺪﺷ
ﻲﻣ ﺖﺷاددﺎﻳ ﺰﻴﻧ تﺎﻘﻳرﺰﺗ ﺪﻳدﺮﮔ
. دﻮﺟو ترﻮﺻرد
ﻪﺿرﺎﻋ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﺎﻳ نوﺪﺑ ﺮﻔﺻ يوﺎﺴﻣ درد هﺮﻤﻧ ) ﺮﮕﻳد ضراﻮﻋ ﺎﻳ غاﺮﻔﺘﺳا ﺎﻳ عﻮﻬﺗ دﻮﺟو (
هﺮﻤﻧ ﺎﻳ
مارآ زاﺮﺗﻻﺎﺑ ﻲﺸﺨﺑ 1
ﺎﺗ ﻦﻴﻓﺮﻣ راﺪﻘﻣ ، 20
% ﺶﻫﺎﻛ
ﻲﻣ هداد ﺪﺷ
. و ﻢﻫﻮﺗ ﻪﺿرﺎﻋ زوﺮﺑ ترﻮﺻرد ﻪﻣادا
هﺮﭘ ،ﻲﮔدﻮﻟآ باﻮﺧ ﻲﻣ ﻊﻄﻗ مود زور رد ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ
-
ﺪﻳدﺮﮔ . زا ﺲﭘ 2
راﺪﻘﻣ ،يﺪﻳرو ﭗﻤﭘ عوﺮﺷ زا زور
ناﺰﻴﻣ و ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ﻂﻳاﺮﺷ سﺎﺳا ﺮﺑ ﭗﻤﭘ ﻦﻴﻓﺮﻣ ﻊﻄﻗ ﺲﭙﺳ و ﺶﻫﺎﻛ ﻲﮕﺘﺴﻫآ ﻪﺑ رﺎﻤﻴﺑ يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر ﻲﻣ ﺪﺷ . ﻚﻴﻓاﺮﮔﻮﻣد تﺎﻋﻼﻃا ﻲﻣﺎﻤﺗ )
ﻦﺳ عﻮﻧ و ﺲﻨﺟو
ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ (
مارآ هﺮﻤﻧ و درد هﺮﻤﻧ و ﻲﺸﺨﺑ
و عﻮﻬﺗ
مﺮﻓرد ضراﻮﻋ ﺮﻳﺎﺳ و غاﺮﻔﺘﺳا ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺖﺒﺛ ددﺮﮔ
هداد ﻞﻴﻠﺤﺗو ﻪﻳﺰﺠﺗ ياﺮﺑ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑزا ﺎﻫ
يراﺰﻓا مﺮﻧ سا
ﻲﭘ سا هرﺎﻤﺷ سا 15
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا
. هداد ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ترﻮﺼﺑ ﺎﻫ رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا±
) يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ
ﻲﻤﻛ ( ﺪﺻردو ) ﻲﻔﻴﻛ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ (
ﺪﻳدﺮﮔ نﺎﻴﺑ .
ياﺮﺑ
ﻲﻤﻛ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺰﻴﻟﺎﻧآ زآ زا
ﻲﺗ نﻮﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣردو
زا ﻲﻔﻴﻛ ﻳﺎﻛ روﺬﺠﻣ نﻮﻣزآ
ﺪﻳدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳﺎ .
ﺢﻄﺳ
ﻲﻨﻌﻣ راد زا ﺮﺘﻤﻛ 05
/ 0 ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧرد .
ﻪﺘﻓﺎﻳ
ﺎﻫ ﻲﺣاﺮﺟ لﺎﻤﻋا ﺪﻳﺪﻧﺎﻛ رﺎﻤﻴﺑ ﺖﺼﺷ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد
ﻲﺑ ﺖﺤﺗ ﻲﻧﺎﺘﺤﺗ ماﺪﻧا يﺪﭘﻮﺗرا ﺮﺑ ،ﻲﻋﺎﺨﻧ ﻲﺴﺣ
هوﺮﮔ ود رد ،جوﺮﺧ و دورو يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﻂﻳاﺮﺷ سﺎﺳا ﻲﻳوراد ﺪﻨﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ .
و ﺲﻨﺟ،ﻦﺳ ﺮﻈﻧ زا نارﺎﻤﻴﺑ
ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ تﺪﻣ
ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ ﻢﻫﺎﺑ يراد
P) زا ﺮﺗﻻﺎﺑ 5
ﺪﺻرد ( ) لوﺪﺟ 1
.(
ﺮﻈﻧ زا نارﺎﻤﻴﺑ ناﺰﻴﻣ
هﺮﻤﻧ
ﻣودرد راﺪﻘ
،ﻲﻓﺮﺼﻣ رﺪﺨﻣ ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا
ﻢﻫﺎﺑ يراد
ﺪﻨﺘﺷاد P)
زا ﺮﺘﻤﻛ 5
ﺪﺻرد ( هوﺮﮔ ﻪﻛ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳﺪﺑ ،
مود ) هﺮﭘ ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ ( فﺮﺼﻣ ناﺰﻴﻣ و درد هﺮﻤﻧ ياراد
دﻮﺑ يﺮﺘﻤﻛ رﺪﺨﻣ )
لوﺪﺟ 2 .(
غاﺮﻔﺘﺳاو عﻮﻬﺗ ناﺰﻴﻣ
هﺮﻤﻧو مارآ ﻲﺸﺨﺑ رد ضراﻮﻋ ﺮﻳﺎﺳو توﺎﻔﺗ هوﺮﮔ ود
ﻲﻨﻌﻣ يراد ﺖﺷاﺪﻧ P)
زا ﺮﺗﻻﺎﺑ 5 ﺪﺻرد (
ﺚﺤﺑ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﺪﻫد
ﻲﻛارﻮﺧﺰﻳﻮﺠﺗ ندوﺰﻓا
هﺮﭘ ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ
يﺪﻳرو ﭗﻤﭘ ﻪﺑ
ﻲﻣ،ﻦﻴﻓﺮﻣPCA درد هﺮﻤﻧ ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺶﻫﺎﻛو يﺪﭘﻮﺗرا ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋزا ﺲﭘرﺎﻤﻴﺑ راﺪﻘﻣ
ﺮﻣ ﻦﻴﻓ ﻲﻓﺮﺼﻣ )
دوﺪﺣ 40 (%
ددﺮﮔ . ندوﺰﻓا -هﺮﭘ
ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻄﺑ ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ يراد
هﺮﻤﻧ
VASدرد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫو راﺪﻘﻣ ﺶﻫﺎﻛ
ﺮﻣ ﻲﻓﺮﺼﻣ ﻦﻴﻓ
ﻲﻣ ددﺮﮔ P) زا ﺮﺘﻤﻛ 5
ﺪﺻرد .(
لوﺪﺟ 1 . ﻪﻳﺎﭘ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ رد نارﺎﻤﻴﺑ يا
هوﺮﮔ ود
مود هوﺮﮔ P) ( لوا هوﺮﮔ
M) ( ﺮﻴﻐﺘﻣ
P value
4 29± 4
32± ﻦﺳ
) لﺎﺳ ( 12
/ 0
5 / 25 8
/ 22 ﺲﻨﺟ
) نز ﻪﺑ دﺮﻣ ( 34
/ 0
69
± 136 69
± 129 ﻲﺣاﺮﺟ تﺪﻣ
) ﻪﻘﻴﻗد ( 3
/ 0
لوﺪﺟ 2 . هوﺮﮔ ود رد ﻲﻓﺮﺼﻣ رﺪﺨﻣ ناﺰﻴﻣ و درد هﺮﻤﻧ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ
مود هوﺮﮔ P)
( لوا هوﺮﮔ
M) ( ﺮﻴﻐﺘﻣ
P value
70 / 2 20± / 25 19
/
±3 43 / 29 درد هﺮﻤﻧ
) ﺖﻋﺎﺳ 6 ( 000
/ 0
47 / 2 66± / 20 60
/
±2 21 / 26 درد هﺮﻤﻧ
) ﺖﻋﺎﺳ 12 ( 000
/ 0
01 / 3 53± / 16 35
/
±3 66 / 21 درد هﺮﻤﻧ
) ﺖﻋﺎﺳ 24 ( 000
/ 0
54 / 2 26± / 10 01
/
±2 53 / 17 درد هﺮﻤﻧ
) ﺖﻋﺎﺳ 36 ( 000
/ 0
55 / 1 23± / 7 34
/
±2 26 / 11 درد هﺮﻤﻧ
) ﺖﻋﺎﺳ 48 ( 000
/ 0
52 / 4 66± / 8 55
/
±1 70 / 13 ﻲﻓﺮﺼﻣ ﻦﻴﻓﺮﻣ
) ﻲﻠﻴﻣ مﺮﮔ ( 000
/ 0
هوﺮﮔ ود رد درد هﺮﻤﻧ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ-1رادﻮﻤﻧ
رادﻮﻤﻧ 2 - رﺪﺨﻣ فﺮﺼﻣ ناﺰﻴﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ )
ﻲﻠﻴﻣ مﺮﮔ (
هوﺮﮔ ود رد
ﺎﺑﺎﮔ يوراد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺶﻴﭘ ﻪﻛ ﻦﻴﺘﻨﭘ
ﺮﭘزﺎﺳ ه ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ
ﻲﻣ ﺪﻌﺑ درد لﺮﺘﻨﻛ رد يدﺪﻌﺘﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺪﺷﺎﺑ
هﺪﺷ هدﺮﺑ رﺎﻜﺑ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺎﺑ ﻞﻤﻋزا ﺖﺳا
. ﺮﭘ درﻮﻣ رد -ه
هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ
ًﺎﺒﻟﺎﻏ لﺮﺘﻨﻛ رد
ﻧ يﺎﻫدرد ﻮ
لﺮﺘﻨﻛرد نآ ﺶﻘﻧو هدﻮﺑ ﻦﻣﺰﻣ ﻚﻴﺗﺎﭘور
ﻧ ﻮ ﻲﺘﺑﺎﻳد ﻲﺗﺎﭘور
) 4
,(
ﺲﭘﺮﻫ زا ﺪﻌﺑ يﮋﻟارﻮﻧ
) 5
,(
درد
مﻮﺘﻧﺎﻓ
) 6
,(
ﻲﻨﻳدﻮﻟآ
) 7
ﻲﻧﺎﻃﺮﺳ يﺎﻫدرد و ( )
8
تﺎﺒﺛا ﻪﺑ (
ﺖﺳا هﺪﻴﺳر .
درد لﺮﺘﻨﻛ رد وراد ﻦﻳا زا هدﺎﻔﺘﺳا
ﻧد نﺪﻴﺸﻛزاﺪﻌﺑ هدﻮﺑﺮﺗﺮﺛﻮﻣ ﻦﻓوﺮﺑﻮﺒﻳازا ناﺪ
ﺖﺳا
).
9
د(
ر رد ﻢﻫ ﻞﻤﻋ زا ﺪﻌﺑ دﺎﺣ درد لﺮﺘﻨﻛ
ﺮﭘ زا ﻲﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ه
هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ راﺪﻘﻤﻟﺎﺜﻣ رﻮﻄﺑ
ﺰﻳﻮﺠﺗ 300 ﻲﻠﻴﻣ مﺮﮔ زا ﻞﺒﻗ ا ﻤﻋ ﺎ يﺪﭘﻮﺗرا ﻲﺣاﺮﺟ ل
ﺚﻋﺎﺑ ﻞﻤﻋزا ﺪﻌﺑ رﺪﺨﻣ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﺶﻫﺎﻛ و درد لﺮﺘﻨﻛ
ﺎﺗ 50 ﺪﺷ ﺪﺻرد ﺖﺳا ه
) 10
.(
رد ﻪﻛ يﺮﮕﻳد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
مﺎﺠﻧا تاﺮﻘﻓ نﻮﺘﺳ يور ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ ﺖﺤﺗ نارﺎﻤﻴﺑ هﺪﺷ
، زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻠﻤﻋ زا ﺪﻌﺑ و ﻞﺒﻗ وراد ﻦﻳا
ياراﺪ ﺮﺛا
ﺒﻴﺴﻛﻮﻜﻠﺳ لدﺎﻌﻣ درد ﺪﺿ ﺖﺳا هدﻮﺒ
) 11
.(
رد زا ﻲﻜﻳ
ﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﻛ ﻲﺗﺎ مﺎﺠﻧﺎﻳژﻮﻟﻮﻜﻴﻧژ ﻚﭼﻮﻛ ﻲﺣاﺮﺟ لﺎﻤﻋا
هﺪﺷ ﺰﻳﻮﺠﺗ،ﺖﺳا 150
ﻲﻠﻴﻣ ﺮﭙﻣﺮﮔ ه ﻞﺒﻗ ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ زا
0 5 10 15 20 25 30 35
6VAS 12VAS 24VAS 36VAS 48VAS M P 0
2 4 6 8 10 12 14
DOSE(mg (
M P
ﻞﻤﻋ ﺮﺑ يﺮﻴﺛﺎﺗ درد ﺶﻫﺎﻛ
ﻧ ﻪﺘﺷاﺪ
)ﺖﺳا
12
.(
ﻪﻛ
ﺖﻠﻌﺑ ﺪﻳﺎﺷ راﺪﻘﻣ
ﻞﻤﻋ عﻮﻧ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد نآ ﻢﻛ
ﺖﺳا هدﻮﺑ .
ﺮﭘ ه ﺎﻣﺎﮔ گﻮﻟﺎﻧآ ﻪﻛ ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ -
ﻮﻨﻴﻣآ ﻚﻳﺮﻴﺗﻮﺑ ﺪﻴﺳا
هدﻮﺑ
ﺎﻔﻟآ ﺖﻴﻧﻮﻳ بﺎﺳ ﻪﺑ لﺎﺼﺗا ﺎﺑ -
2 لﺎﻧﺎﻛ ﻲﻤﻴﺴﻠﻛ يﺎﻫ
ﺶﻴﭘ يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ و ﻢﻴﺴﻠﻛ دورو رﺎﻬﻣ ﺐﺒﺳ ﻲﺴﭘﺎﻨﻴﺳ
يدازآ زا ﻲﺠﻧﺎﻴﻣ داﻮﻣ
ﻲﻣ ﻲﻜﻳﺮﺤﺗ
)ددﺮﮔ
14 و 13
.(
ﻦﻳا
رد رﺎﻛ ﻲﻣ ترﻮﺻ ﺰﻐﻣ و عﺎﺨﻧ ﺢﻄﺳ رد ﻪﭽﻧآ و دﺮﻴﮔ
نآ زﺎﺳ ﺶﻴﭘووراد ﻦﻳا ﻂﺳﻮﺗ درد لﺮﺘﻨﻛ درﻮﻣ ﻲﻣ ﺖﻴﻤﻫا ياراد ﻦﻴﺘﻨﭘﺎﺑﺎﮔ رد وراد ﻦﻳا ﺮﺛا ﺪﺷﺎﺑ
ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ ﺶﻳاﺰﻓا دﺎﺠﻳازا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ hyper‐
sensitization ﺢﻄﺳ رد ازدرد تﺎﻜﻳﺮﺤﺗزا ﻲﺷﺎﻧ
ﺰﻐﻣ هﮋﻳﻮﺑ و ﻲﻣ عﺎﺨﻧ
)ﺪﺷﺎﺑ
15
.(
رد ﻪﻛ ﺰﻳﻮﺠﺗ ﻦﻳا زا
وراد ﺑ
دﺎﺠﻳا رد ﻲﺘﺳد ﺶﻴﭘ شور ﺎ
يدرﺪﻴﺑ preemptive ﺺﺨﺸﻣ ﺮﺛا ﻦﻳا
ﻲﻣ ﺮﺗ -
)ﺪﺷﺎﺑ
16 و 17
.(
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد وراد ﻦﻳا ﺮﺛا ﺮﺿﺎﺣ
رﺎﻬﻣ ﺎﺑ
ﻪﻄﺳاو يدازآ ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ ﺶﻫﺎﻛ و ﻲﺑﺎﻬﺘﻟا يﺎﻫ
يﺰﻛﺮﻣ ﺚﻋﺎﺑ
رد درد لﺮﺘﻨﻛ 48
ﻞﻤﻋزا ﺪﻌﺑ ﺖﻋﺎﺳ
هﺪﺷ فﺮﺼﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﻛ يﻮﺤﻧ ﻪﺑ رﺪﺨﻣ
ار 40 %
هداد ﺶﻫﺎﻛ ﺖﺳا
مارآ ضراﻮﻋ هوﺮﮔ ود رد غاﺮﻔﺘﺳا و عﻮﻬﺗ ،ﻲﺸﺨﺑ
ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﻪﺘﺷاﺪﻧ يراد
ﺖﻠﻌﺑ ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﻪﻛ ﺪﻧا
ﭗﻤﭘ رد ﻦﻴﻓﺮﻣ راﺪﻘﻣ ﺶﻫﺎﻛ هﺮﭘ هوﺮﮔ رد PCA
-
ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ ﻲﻣ ﻒﺼﻧ ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ
.
ﻪﺠﻴﺘﻧ
يﺮﻴﮔ
ﺰﻳﻮﺠﺗ هﺮﭘ ﻨﻴﻟﺎﺑﺎﮔ ﻲﻛارﻮﺨ هاﺮﻤﻫ ﻞﻤﻋزا ﺲﭘ
ﺎﺑ ﭗﻤﭘ
يﺪﻳرو ﻦﻴﻓﺮﻣ يوﺎﺣ درد لﺮﺘﻨﻛ
ﻲﻣ،
ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
هﺮﻤﻧ ﺶﻫﺎﻛ ﺎﻤﻴﺑ درد
يﺪﭘﻮﺗرا ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋزا ﺲﭘر
ﺸﻫﺎﻛو راﺪﻘﻤ ﻣ ﺮ ﻦﻴﻓ ﻲﻓﺮﺼﻣ ) دوﺪﺣ 40
(%
ددﺮﮔ .
ﻲﻣ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻮﺷ
ﺖﻬﺟ د هاﺮﻤﻫ ضراﻮﻋ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﺳرﺮﺑ
هﺮﭘ ﺎﺑ ﻦﻴﻟﺎﺑﺎﮔ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ ﺎﺑ يﺮﮕﻳد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ،
ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺮﻳدﺎﻘﻣ و ددﺮﮔ مﺎﺠﻧا
.
ﻊﺑﺎﻨﻣ 1. M. Bone, P. Critchley and D.J. Buggy,
Gabapentin in postamputation phantom limb pain: a randomized double-blind, placebo- controlled, cross-over study. RegAnesth Pain Med 27 (2002), pp. 481–486.
2. J.D. Berry and K.L. Petersen. A single dose of gabapentin reduces acute pain and allodynia in patients with herpes zoster. Neurology 65 (2005), pp. 444–447
3. A.Caraceni, A. Zecca and C. Bonezzi . Gabapentin for neuropathic cancer pain: a randomized controlled trial from the Gabapentin Cancer Pain Study Group.JClinOncol24 (2004), pp. 2909–2917.
4. Hill M, Balkenohl M, Thomas DW, Walker R, Mathe´ H, Murray. Pregabalin in patients with postoperative dental pain. Eur J pain 2001; 5 :119-24
5. O. Mathiesen, L. S. Jacobsen, H. E. Holm, S.
Randall, L. Adamiec-Malmstroem,B. K.
Graungaard, et al. Pregabalin and dexamethasone for postoperative pain control: a randomized controlled study in hip arthroplasty BJA 2008; Jul 23(1):1-7
6. Reuben SS, Buvanendran A, Kroin JS, Raghunathan K. The analgesic efficacy of celecoxib, pregabalin, and their combination for spinal fusion surgery. AnesthAnalg 2006;103:1271–7.
7. Golembiewski JA. Postoperative pain management--is there a role for Gabapentin or pregabalin? J PerianesthNurs. 2007 Apr;22(2):136-8.
8. Mao J, Chen LL. Gabapentin in pain management. AnesthAnalg 2000,91:680-7
9. Dirks J, Fredensborg BB, Christensen D, Fomsgaard JS, Flyger H, Dahl.A randomized study of the effects of single-dose gabapentin versus placebo on postoperative pain and morphine consumption after mastectomy.JB Anesthesiology 2002; 97:560-564
10. M. Backonja, A. Beydoun and K.R. Edwards .Gabapentin for the symptomatic treatment of painful neuropathy in patients with diabetes mellitus: a randomized controlled trial. J Am Med Assoc280(1998), pp. 1831–1836.
11. M. Rawbotham, N. Harden and B. Stacey . Gabapentin for the treatment of postherpetic neuralgia: a randomized controlled trial, J Am Med Assoc280 (1998), pp. 1837–1842.
12. Paech MJ. A randomized, placebo-controlled trial of preoperative oral pregabalin for postoperative pain relief after minor gynecological surgery. AnesthAnalg. 2007 Nov;
105(5):1449-53
13. Kavoussi R. Pregabalin: From molecule to medicine. EurNeuropsychopharmacol. 2006 Jul;16 Suppl 2:S128-33.
14. N.S. Gee, J.P. Brown and V.U. Dissanayake , The novelanticonvulsantdrug, gabapentin (Neurontin), binds to the α2δsubunit of a calcium channel. J BiolChem271 (1996), pp. 5768–5776.
15. G.Y. Ng, S. Bertrand and R. Sullivan . Gamma- aminobutyric acid type B receptors with specific heterodimer composition and postsynaptic actions in hippocampal neurons are targets of anticonvulsant gabapentin action.
MolPharmacol59 (2001), pp. 144–152.
16. J.B. Dahl and S. Moiniche, Pre-emptive analgesia. British Med Bull 71 (2004), pp. 13–
27.
17. B. Dahl, O. Mathiesen and S.
Moiniche.Protective premedication’: an option with gabapentin and related drugs?
ActaAnesthesiolScand48 (2004), pp. 1130–1136
An Evaluation of the Effects of adding oral pregabaline to Morphine sulfate in Patients Receiving Intravenous PCA
after orthopedic Surgery
Farnad imani1, Ghodrat Akhavan-akbari2* Ali Mohammadian-erdi2, Puopak Rahimzadeh3 1) Associate Professor of Anesthesiology, Department of Anesthesiology and Pain Medicine, Rasoul- Akram Medical Center, Tehran University of Medical Sciences (TUMS)
2) Assistant Professor of Anesthesiology and Pain Fellowship, Department of Anesthesiology, Ardabil University of Medical Sciences (AUMS)
3) Assistant Professor of Anesthesiology and Pain Fellowship, Department of Anesthesiology, Tehran University of Medical Sciences (TUMS)
Abstract
Background and aims: Although pregabalin shows efficacy against neuropathic pain, very limited evidence support postoperative analgesic efficacy. Our study objective to investigate analgesic efficacy of oral pregabalin in orthopedic surgery postoperative pain and opioid consumption.
Materials and methods: A randomized, double-blind, placebo-controlled was performed in orthopedic surgery. Patients received in first group(30 patients) PCA morphine (20
mg/100ml) and in second group(30 patients) PCA morphine (10 mg/100ml) + oral pregabalin 300 mg daily for 48h after surgery. Pain score (VAS) and opioid consumption assessed in 48 hr after surgery.
Results: There was not significant difference between groups for demographic data. Pain score and opioid consumption in pregabaline group was significantly lower than morphine group without any significant complications.
Conclusions: preoperative oral dose of 300 mg pregabalindailyfor 48h after surgery reduces post operative acute pain in orthopedic surgery.
Keywords:pregabalin,morphine,orthopedic surgery,pain score
*Corresponding auther address: DrGhodratAkhavan‐Akbari, Department of Anesthesiology, Ardabil University of Medical Sciences . Email:[email protected]
