را ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺖﯿﻌﺿو ﯽﺑﺎﯾز
ﺮﺗﺮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﺴﯿﺑ یﺰﮐﺮﻣ و تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ،مﻮﻠﻋ ترازو
ﺮﺑ یروﺎﻨﻓ نﺎﮭﺟ بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ یﺎھ دﻮﻤﻨھر سﺎﺳا
W3C) ﺮﺘﺴﮔ (
ﺮﺘﮐد ﯽﻋراز ﺮﺟﺎھ
1
یدورﺎﻣﺮﮔ یﺮﻗﺎﺑ نازوﺮﻓ
2
ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ 06 :
05/ 1389/ شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ
26: 2/ 0 1391/
هﺪﯿﮑﭼ
فﺪھ : ،ﺮﺿﺎﺣ ی ﮫﻟﺎﻘﻣ فﺪھ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺖﯿﻌﺿو ﻦﯿﯿﻌﺗ
یروﺎﻨﻓ و تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ،مﻮﻠﻋ ترازو ﺮﺗﺮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﺴﯿﺑ یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﺳا ﺮﺘﺴﮔ نﺎﮭﺟ بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ یﺎھ دﻮﻤﻨھر سﺎﺳا ﺮﺑ .
شور ﺶھوﮋﭘ عﻮﻧ زا ﺶھوﮋﭘ ﻦﯾا :
ﺮﺑ و ﮫﻧﺎﺑﺎﯾزرا شور ﮫﺑ ،یدﺮﺑرﺎﮐ
سﺎﺳا 15 سﺮﺘﺳد دﻮﻤﻨھر زا جﺮﺨﺘﺴﻣ ﺺﺧﺎﺷ بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ بو یاﻮﺘﺤﻣ یﺮﯾﺬﭘ
ﺖﺳا ﺮﺘﺴﮔ نﺎﮭﺟ .
ﺶھوﮋﭘ ﻦﯾا رد یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ،
ﺖﺴﯿﺑ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو
یﺪﻨﺑ ﮫﺒﺗر رد ﮫﮐ یروﺎﻨﻓ و تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ،مﻮﻠﻋ ترازو یﺎھ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ و تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ،مﻮﻠﻋ ترازو ﺮﺗﺮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد
ّوا ﮫﺒﺗر ﺐﯿﺗﺮﺗ ﮫﺑ یروﺎﻨﻓ ﺎﺗ ل
ﯽﻨﻓ شور ﮫﺑ ﺪﻧا هدﺮﮐ ﺐﺴﮐ ار ﻢﺘﺴﯿﺑ )
ﯽﻨﯿﺷﺎﻣ -
ﯽﺘﺳد ( ﺺﺧﺎﺷ سﺎﺳاﺮﺑ و
ﻨﮐ دﻮﻤﻨھر زا جﺮﺨﺘﺴﻣ ﮏﯾ ﺖﯾﻮﻟوا یﺎھ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺮﺘﺴﮔ نﺎﮭﺟ بو مﻮﯿﺳﺮﺴ
هﺪﺷ ﺖﺳا . راﺰﻓا مﺮﻧ ﮫﻠﯿﺳو ﮫﺑ ﯽﻨﯿﺷﺎﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا EvalAccess 2.0
و
ﯽﺟاﺮﺨﺘﺳا ﺖﺴﯿﻟ ﻚﭼ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا ﺖﯾﻮﻟوا یﺎھ ﺺﺧﺎﺷ زا
ﺮﺘﺴﮔ نﺎﮭﺟ بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﻛ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد دﻮﻤﻨھر ﮏﯾ ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ ترﻮﺻ
.
ﮫﺘﻓﺎﯾ ﺎھ
: ﺖﯾﺎﺳ بو ﯽﻨﯿﺷﺎﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا شور رد داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﺎﺑ نﻼﯿﮔ هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 19
زﺎﯿﺘﻣا ﮫﺒﺗر و
1
ﺑ ﺪﮭﺸﻣ ﯽﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو و ﻦﯾﺮﺗﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺎ
472 ﮫﺒﺗر و زﺎﯿﺘﻣا 18
ﺮﯿﻏ ﺖﺳا ﺖﯾﺎﺳ بو ﻦﯾﺮﺗﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد شور رد .
ﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﯽﺘﺳد 23
ﺖﺳا ﺪﺻرد .
رد ناﺰﯿﻣ ﻞﮐ
ﺮﯾز ﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد 50
ﮫﻠﺻﺎﻓ بﻮﻠﻄﻣ ﮫﺠﯿﺘﻧ ﺎﺗ و ﺖﺳا ﺪﺻرد
دراد دﻮﺟو یدﺎﯾز .
ﺢﻄﺳ دﻮﺒﮭﺑ ﺖﮭﺟ ﯽﺗادﺎﮭﻨﺸﯿﭘ و ﺎھرﺎﮑھار ﺎﮭﺘﻧا رد
ﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺖﺳا هﺪﺷ ﮫﺋارا ﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮ
.
یﺮﯿﮔ ﮫﺠﯿﺘﻧ
ّود ﺶھوﮋﭘ ﻦﯾا : ﯽﺑﺎﯾزرا هزﻮﺣ رد یدﺮﺑرﺎﮐ ﺶھوﮋﭘ ﻦﯿﻣ
ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺎھ
ّوا و یدﺮﺑرﺎﮐ ﺶھوﮋﭘ ﻦﯿﻟ ﺖﯾﺎﺳ بو رد
بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ سﺎﺳا ﺮﺑ ﯽھﺎﮕﺸﻧاد یﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ناﺮﯾا رد
ﺖﺳا . ﻦﯿﻟﻮﺌﺴﻣ ﮫﺑ ﯽﻠﮐ هﺎﮔﺪﯾد ﮏﯾ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﺶھوﮋﭘ ﻦﯾا یﺎھ ﮫﺘﻓﺎﯾ
ﺪھد ﮫﺋارا ﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو ﯽﺣاﺮﻃ رد ،یراﺬﮔ ﺖﺳﺎﯿﺳ .
.1
هﺎﮕﺸﻧاد دازآ
ﯽﻣﻼﺳا
، ﻦﺑﺎﮑﻨﺗ ﺪﺣاو
، هوﺮﮔ ﯽﻧﺎﺳر عﻼﻃا و یراﺪﺑﺎﺘﮐ مﻮﻠﻋ
، ،ﻦﺑﺎﮑﻨﺗ
ناﺮﯾا Hajar_Zarei@ toniau.ac.ir .
.2
هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻣﻼﺳا دازآ
، ،ﻦﺑﺎﮑﻨﺗ ﺪﺣاو هوﺮﮔ
ﯽﻧﺎﺳر عﻼﻃا و یراﺪﺑﺎﺘﮐ مﻮﻠﻋ ،ﻦﺑﺎﮑﻨﺗ ،
ناﺮﯾا ) ﻂﺑار هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ (
هژاو ﺪﯿﻠﮐ ﺎھ
: یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد -
ﯽﺑﺎﯾزرا ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ،
یﺎھ ﯽھﺎﮕﺸﻧاد -
بو
ﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ ،ﯽﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا ،ﯽﻨﯿﺷﺎﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا ،
(w3c) راﺰﻓا مﺮﻧ -
EvalAccess 2.0
ﮫﻣﺪﻘﻣ ﮫﻠﺌﺴﻣ نﺎﯿﺑ و
ﯽﻤﻠﻋ ترﺪﻗ ﻦﺘﺷاد یﺎﻨﻌﻣ ﮫﺑ نآ ﺖﺳرد یﺮﯿﮔرﺎﮐ ﮫﺑ و تﺎﻋﻼﻃا هزوﺮﻣا
،
ﺑ یﺎھراﺰﺑا ﻦﯾﺮﺘﻤﮭﻣ زا ﯽﮑﯾ ﺰﯿﻧ یروﺎﻨﻓ ،ﺖﺳا ﯽﺳﺎﯿﺳ و یدﺎﺼﺘﻗا ﮫ
ﺖﺳا تﺎﻋﻼﻃا ﮫﻌﺳﻮﺗ و یﺮﯿﮔرﺎﮐ ﻦﯾا ﻦﯾﺮﺘﻤﮭﻣ زا ﯽﮑﯾ ﺮﺿﺎﺣ لﺎﺣ رد .
تﺎﻣﺪﺧ و تﺎﻋﻼﻃا ﮫﺋارا و ﯽﺳﺮﺘﺳد ﺖﮭﺟ بو زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎھ یروﺎﻨﻓ ﺖﺳا نﺎﮭﺟ ﺮﺳاﺮﺳ رد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا .
یدﺎﯾز ناﺮﺑرﺎﮐ هزوﺮﻣا زا ﺎﯿﻧد ﺮﺳاﺮﺳ رد
،ناﺮﯾا ﮫﻠﻤﺟ ،ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا تﺎﻋﻼﻃا لدﺎﺒﺗ ﺖﮭﺟ یروﺎﻨﻓ ﻦﯾا زا
ﻧ ﮫﺑ اﺬﻟ داﺪﻌﺗ ﮫﺑ ﮫﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺪﺳر ﯽﻣ ﺮﻈ
2 32/ ﯽﻧاﺮﯾا ناﺮﺑرﺎﮐ یﺪﺻرد
ﺖﺳا ﯽﺳرﺮﺑ ﻞﺑﺎﻗ ﯽﺳرﺎﻓ یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو رد تﺎﻋﻼﻃا یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد تروﺮﺿ .3
رد ﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد 26
هاﺮﻤھ ﯽﻧﻮﻧﺎﻗ ﮫﻧاﻮﺘﺸﭘ ﺎﺑ نﺎﮭﺟ رﻮﺸﻛ
.ﺖﺳا لﺎﺳ زا ﻦﯿﻧاﻮﻗ ﻦﯾا 1994
ﯽﻧاﻮﺗزﺎﺑ نﻮﻧﺎﻗ) ADA 4
یﺮﺘﺴﮔداد ترازو (
و هﺪﺷ ﺖﯾﻮﺼﺗ راﺮﻗ ﺎھ نﺎﻣزﺎﺳ رﺎﯿﺘﺧا رد ﻒﻠﺘﺨﻣ یﺎھدراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺐﻟﺎﻗ رد
ﺖﺳا ﮫﺘﻓﺮﮔ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﮫﯿﻠﮐ ﻦﯿﻧاﻮﻗ ﻦﯾا ﺐﺟﻮﻣ ﮫﺑ .
ﮫﺋارا و تﺎﻣﺪﺧ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ
سﺮﺘﺳد ار دﻮﺧ یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو ﺪﻧﺪﺷ ﻒﻇﻮﻣ ﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو نﺎﮔﺪﻨھد ﺮﯾﺬﭘ
ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ .
بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ،یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻦﯾﺮﺘﻤﮭﻣ
ﺮﺘﺴﮔ نﺎﮭﺟ ﺖﺳا
ﮫﺨﺴﻧ ﮫﮐ
ّوا رد نآ ل ﻲﻣ هﺎﻣ
1999 یرﺎﮐ هوﺮﮔ ﻂﺳﻮﺗ م
ﻮﯿﻠﺑد .
یا .
5یآ WAI) ( ﺖﺳا هﺪﺷ ﮫﯿﮭﺗ )
ﻮﯿﻠﺑاد .
یﺮﺗ .
6ﯽﺳ 1999، .(
ﺪﻨﺳ ﻦﯾا
ﻞﻣﺎﺷ 14
و ﻲﻠﮐ دﻮﻤﻨھر 65
ﮫﺤﻔﺻ دﺎﺠﯾا يﺎھ ﻲﮔﮋﯾو ﮫﻛ ﺖﺳا ﻲﺑﺎﯾزرا ﺺﺧﺎﺷ
ﺪﻨﻛ ﻲﻣ نﺎﯿﺑ ار ﻲﻧﺎﮕﻤھ ﻲﺳﺮﺘﺳد ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﺎﺑ بو .
ّود ﮫﺨﺴﻧ ﺲﯾﻮﻨﺸﯿﭘ ﻦﯾا م
ﺎﮕﯾﺎﭘ رد نﻮﻨﻛا ﻢھ ﺪﻨﺳ دراد دﻮﺟو نﺎﻣزﺎﺳ ﻦﯾا بو ه
دﺎﻌﺑا ﮫﺑ ﺪﻨﺳ ﻦﯾا .
ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد و ﺖﺳا هدﺮﻛ ﮫﺟﻮﺗ ناﺮﺑرﺎﻛ يﺎھ ﻲﻧاﻮﺗﺎﻧ زا يﺮﺗ هدﺮﺘﺴﮔ ياراد داﺮﻓا هﮋﯾو ﮫﺑ ،ﻲﻧاﻮﺗﺎﻧ ياراد داﺮﻓا زا يﺮﮕﯾد يﺎھ هوﺮﮔ دﻮﺷ ﻲﻣ ﺐﺟﻮﻣ ار نﺪﻧاﻮﺧ و ﻲﻛاردا يﺎھ ﻲﻧاﻮﺗﺎﻧ .
ﮫﺳ رد ﺎھرﺎﯿﻌﻣ ﻦﯾا
ﺢﻄﺳ )
ّوا ﺖﯾﻮﻟوا
ّود ،ل
ّﻮﺳ و م م
( ﯽﻣ ﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﯽﺳرﺮﺑ ﮫﺑ
دزادﺮﭘ .
ﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺮﺘﺴﮔ نﺎﮭﺟ بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ هﺎﮔﺪﯾد زا ﺐﺴﮐ ﯽﻨﻌﯾ بو رد ی
ﻨﯾا زا نﺎﻨﯿﻤﻃا هوﺮﮔ یاﺮﺑ ،بو ﻖﯾﺮﻃ زا هﺪﺷ ﮫﺋارا تﺎﻣﺪﺧ و تﺎﻋﻼﻃا ﮫﮑ
و تﺎﻧﺎﮑﻣا و توﺎﻔﺘﻣ ﯽﻨھذ و ﯽﻤﺴﺟ یﺎھ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﺎﺑ نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ زا یﺮﯿﺜﮐ د رد ،ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮﺷ ﺪﺷﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ﻞﺑﺎﻗ و سﺮﺘﺳ
) ﻮﯿﻠﺑاد .
یﺮﺗ .
1999،ﯽﺳ .(
و کرد ﮫﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ناﺮﺑرﺎﮐ ﮫﻤھ ﮫﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا مﺰﻠﺘﺴﻣ ﺮﻣا ﻦﯾا
ﯽﺟوﺮﺧ و ﺎھ یدورو لﺮﺘﻨﮐ ،بو رد ﯽﺑﺎﯾﺮﯿﺴﻣ ،هﺪﺷ ﮫﺋارا تﺎﻋﻼﻃا ﺖﻓﺎﯾرد
3 http://www.internetworldstats.com/stats3.htm
2 American With Disabilities Act . .
ﺘﺳد ﻦﯿﻧاﻮﻗ زا یا ﮫﻋﻮﻤﺠﻣ ﻞﻣﺎﺷ نﻮﻧﺎﻗ ﻦﯾا رد هﺪﺷ یﺪﻨﺑ ﮫ
ﺶﺨﺑ اﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ یﺎھ ﺖﺳا ناﻮﺗﺎﻧ و لﻮﻠﻌﻣ ناﺪﻧوﺮﮭﺷ زا ﺖﯾﺎﻤﺣ ی
. ﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو ﮫﻨﯿﻣز رد
ﯽﺘﻟود یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو یاﺮﺑ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد یﺎھﻮﮕﻟا و ﺎھ ﺺﺧﺎﺷ درﻮﻣ رد ﯽﻠﺼﻔﻣ ﮫﯿﻏﻼﺑا دراد هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﯾا ﯽﻤﺳر و .
رﻮﺸﮐ ﯽﻤﺳر و ﯽﺘﻟود یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو ﮫﯿﻏﻼﺑا ﻦﯾا سﺎﺳا ﺮﺑ
یﺎھدراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﺪﯾﺎﺑ نﻮﻧﺎﻗ
508 بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺰﯿﻧ و
ﺪﻧﻮﺷ ﯽﺣاﺮﻃ ﯽﻧﺎﮭﺟ .
5 Web Accessibility Initiative
6 W3C (Word Wide Web Consortium)
ﺪﻧزادﺮﭙﺑ بو ﺎﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣﺎﻌﺗ و ،ﺎھ .
ياﺮﺑ بو يﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﻦﯿﻨﭽﻤھ
و ناﺪﻨﻤﻟﺎﺳ ناﺮﺑرﺎﻛ ﮫﻣﺎﻋ ﺰﯿﻧ
دراد يدﺎﯾز ﺖﻌﻔﻨﻣ .
،ﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد بو ﻚﯾ
ﻊﺑﺎﻨﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا رد ﺮﺑرﺎﻛ ﻚﯾ هار ﺮﺳ ﺮﺑ ﮫﻛ ار ﻲﻠﺋﺎﺴﻣ و تﻼﻜﺸﻣ ﮫﻤھ ﺖﺳا بو ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا )
ﻲﺴﺣ و ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ،ﻲﻜﯾﺰﯿﻓ ،ﻲﯾاﻮﻨﺷ ،يﺮﺼﺑ ﻊﻧاﻮﻣ ﺮﯿﻈﻧ -
ﻲﺘﻛﺮﺣ ﻲﻣ ﻊﻓر ار (
و تﺎﻧﺎﻜﻣا زا ناﺮﺑرﺎﻛ ﺮﯾﺎﺳ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﺎﺗ ﺪﻨﻛ
دﻮﺷ رادرﻮﺧﺮﺑ بو يﺎھ ﺖﯿﺑاﺬﺟ .
بو ﻒﻠﺘﺨﻣ یﺎھ ﺶھوﮋﭘ ﯽﻃ ﺎھرﻮﺸﮐ ﻦﯾا رد
و یرﺎﺠﺗ ،ﯽﺷزﻮﻣآ ،ﯽﺘﻟود ﻒﻠﺘﺨﻣ یﺎھ نﺎﻣزﺎﺳ ﺖﯾﺎﺳ و ﺎھ شور ﺎﺑ هﺮﯿﻏ
ﺖﺳا ﮫﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ یﺎھراﺪﻧﺎﺘﺳا .
راﺰﺑا ناﻮﻨﻋ ﮫﺑ ﯽھﺎﮕﺸﻧاد یﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو ﺖﯿﻤھا ﮫﺑ ﮫﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ﯽﻤﻠﻋ یﺎھزﺎﯿﻧ ﻊﻓر ﺖﮭﺟ تﺎﻋﻼﻃا ﮫﺑ ﯽﺳﺮﺘﺳد رد ﯽﺸھوﮋﭘ
ﺎھ هﺎﮕﺸﻧاد
ﺖﺳا سﻮﺴﺤﻣ نآ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا .
ﺶﻧارﺎﻜﻤھ و هداز ﻦﺴﺣ 1388)
( سﺮﺘﺳد
ّوا ار يﺮﯾﺬﭘ ﮫﮐ ﯽﺗرﻮﺻ رد ﺪﻨﻧاد ﻲﻣ ﺖﯾﺎﺳ بو ﺖﯿﻘﻓﻮﻣ ﻦﯾﺮﺗ ﻢﮭﻣ و ﻦﯿﻟ
راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ ﯽھﺎﮕﺸﻧاد یﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺮﯿﮕﻧ
،د ر دﻮﺧ ناﺮﺑرﺎﮐ ﮫﮑﻠﺑ ﺶھﺎﮐ ﮫﺑ ور ﺎﮭﻧآ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺎﮭﻨﺗ ﮫﻧ ﺖﺳد زا ا
ﯽﻣ ﻞﯾﺪﺒﺗ هدﺎﻔﺘﺳا ﻞﺑﺎﻗ ﺮﯿﻏ یراﺰﺑا ﮫﺑ و داد ﺪﻨھاﻮﺧ ﺪﻧدﺮﮔ
. بو ﻦﺘﺷاد
هﺪﺷ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ و نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ ﻦﯿﺑ ﮫﻨﯿﮭﺑ طﺎﺒﺗرا ﺐﺒﺳ ﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ ﮫﮐ ﯽﻧاﺮﺑرﺎﮐ و ﯽﻧاﻮﺗﺎﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺎﺑ ناﺮﺑرﺎﮐ یاﺮﺑ ار تﺎﻋﻼﻃا و ﺖﺳا ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺎﮭﻧآ ﺖﻧﺮﺘﻨﯾا ﺖﻋﺮﺳ )
ﺪﻨﻧﺎﻣ dial-up
( ا یاراد ﺎﯾ و و تﺎﻧﺎﮑﻣ
ﻞﺑﺎﻗ ﺪﻨﺘﺴﯿﻧ ﯽﻓﺎﮐ تاﺰﯿﮭﺠﺗ ﺪﯾﺎﻤﻧ ﯽﻣ سﻮﺴﺤﻣ و کرد
. نﺪﺷ ﻦﺷور ﺖﯿﻌﺿو
نارﺎﮐرﺪﻧا ﺖﺳد ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﯽھﺎﮕﺸﻧاد یﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺮﺘﮭﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﮫﺋارا یاﺮﺑ ﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو ﮫﻌﺳﻮﺗ و ﯽﺣاﺮﻃ رد ار ﺪﯾﺎﻤﻧ یرﺎﯾ .
7ﺖﻜھ 2000)
( ﺘﺳد لﻮﺻا ﺖﯾﺎﻋر ﮫﭼ ﺮﮔا ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ يﺮﯾﺬﭘ سﺮ
،ﺪھد ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﺻرد ود ﺎﺗ ﻚﯾ ار ﻲﺣاﺮﻃ ﮫﻨﯾﺰھ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ بو هﺎﮕﯾﺎﭘ رد داد ﺪھاﻮﺧ ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﺻرد ﺖﺴﯿﺑ ار بو هﺎﮕﯾﺎﭘ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛﺪﯾدزﺎﺑ ﺎﻣا .
ّوا ﮫﭽﺨﯾرﺎﺗ زا ﯽﻘﯿﻗد عﻼﻃا ﺮﺿﺎﺣ لﺎﺣ رد ﯾﺎﺳ بو ﻦﯿﻟ
ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖ
ﺖﺴﯿﻧ ﺖﺳد رد ﯽھﺎﮕﺸﻧاد
، ﯽھﺎﮕﺸﻧاد یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو لﺎﺼﺗا ﮫﺑ ﮫﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻣا
د لﺎﺳر 1371
ّوا ًﺎﻤﻠﺴﻣ نآ زا هدﺎﻔﺘﺳا و ﺖﻧﺮﺘﻨﯾا ﮫﺑ یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو ﻦﯿﻟ
ﺪﻧا هﺪﺷ دﺎﺠﯾا ﺦﯾرﺎﺗ ﻦﯾا زا ﺪﻌﺑ ﯽھﺎﮕﺸﻧاد یﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ .
ﮫھد ود ﯽﻃ
و ﺪﯿﺗﺎﺳا ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا داﻮﺳ ﺢﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا و یروﺎﻨﻓ ﺖﻓﺮﺸﯿﭘ ﺎﺑ ﮫﺘﺷﺬﮔ ﺮﯾﺎﺳ و نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو زا هدﺎﻔﺘﺳا ناﺰﯿﻣ نآ ناﺮﺑرﺎﮐ
ﺸﻧاد ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﺳا ﮫﺘﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا تﺎﻋﻼﻃا ﻞﯾﻮﺤﺗ ﻊﺒﻨﻣ ناﻮﻨﻋ ﮫﺑ ﯽھﺎﮕ
.
،ﺖﯾﺎﺳ بو فاﺪھا و ﮫﻨﻣاد كرد ﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو ﻦﺘﺷاد یاﺮﺑ ﻚﯾ ندﻮﻤﻧ لﺎﺒﻧد ،ﺎﮭﻧآ ﻂﯾاﺮﺷ و ﺎھزﺎﯿﻧ ،نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ هوﺮﮔ كرد و ﺖﺧﺎﻨﺷ
ﺐﺳﺎﻨﻣ دﺮﺒھار )
نﺎﮭﺟ بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﻛ يﺎھ ﺺﺧﺎﺷ و ﺎھدﺮﺒھار لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﮫﺑ
نﻮﻧﺎﻗ ﺎﯾ ﺮﺘﺴﮔ 508 8
یروﺮﺿ ﺖﯾﺎﺳ تﺎﺟرﺪﻨﻣ و اﻮﺘﺤﻣ زا ﺮﻤﺘﺴﻣ ﺶﺠﻨﺳ و (
ﺖﺳا
، يﺪﻨﺑ ﮫﺒﺗر رد ،ﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد يﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو ﮫﮐ دﻮﻤﻧ ﮫﺟﻮﺗ ﺪﯾﺎﺑ
ﺪﻨھد ﻲﻣ صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﮫﺑ ار يﺮﺗﻻﺎﺑ ﮫﺒﺗر ﻮﺟ و ﺖﺴﺟ يﺎھرﻮﺗﻮﻣ .
ﯽﺑﺎﯾزرا
ﯽﻨﻓ ﯽﺑﺎﯾزرا شور ود ﮫﺑ ﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﯽﻨﯿﺷﺎﻣ)
ﯽﺘﺳد- و (
ﺮﺑرﺎﮐ برﺎﺠﺗ ﯽﺑﺎﯾزرا )
ﺮﭘ ﮫﻣﺎﻨﺸﺳ -
ﺖﯾﺎﺳ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ (
دﺮﯿﮔ ﯽﻣ ترﻮﺻ )
ﻦﺴﺣ
،یﺪﯾﻮﻧ و هداز 1389
.(
7 Hackett, Stephanie R.
.1
Section 508
. نﻮﻧﺎﻗ 508
ﺖﺳا ﯽﻨﯿﻧاﻮﻗ ﻦﯾﺮﺗ ﻊﻣﺎﺟ و ﻦﯾﺮﺗ ﻊﯿﺳو زا ﯽﮑﯾ ،هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﯾا
یروﺎﻨﻓ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد ﺖﻟود یاﺰﺟا و نﺎﮐرا ﮫﯿﻠﮐ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد فﺪھ ﺎﺑ ﺎھ ﺖﻟود رد ﮫﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ اﺮﺟا و ﻦﯾوﺪﺗ ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا و .
نﻮﻠﺳا ) 9
2008 ( و ﮓﻧﻮھ ، نارﺎﮑﻤھ
)10
2007 ( و هداز ﻦﺴﺣ یﺪﯾﻮﻧ
1389) (
یﺎﻤﻨھار ناﻮﻨﻋ ﮫﺑ رﺎﮐدﻮﺧ یﺎھراﺰﺑا زا ﯽﻨﯿﺷﺎﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا رد ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﺗ حﻼﺻا رد بو نﺎﮔﺪﻨھد ﮫﻌﺳﻮﺗ و نﺎﺣاﺮﻃ ﻦﺘﻣ و ﺎھﺪﻧﻮﯿﭘ ،لواﺪﺟ ،ﺮﯾوﺎﺼ
ﺎھ هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺷ ﯽﻣ
. رﺎﮐدﻮﺧ راﺰﻓا مﺮﻧ ﮫﺑ ،ﺖﯾﺎﺳ بو سردآ ﺖﻓﺎﯾرد زا ﺲﭘ
سﺎﺳا ﺮﺑ ار ﺖﯾﺎﺳ بو یﺎھ ﯽﮔﮋﯾو و ﮫﺘﺧادﺮﭘ ﺖﯾﺎﺳ بو تﺎﺤﻔﺻ ﯽﻣﺎﻤﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﺪﻋاﻮﻗ ﺎﯾ و ﺮﺘﺴﮔ نﺎﮭﺟ بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ دﻮﻤﻨھر یﺎھ ﺺﺧﺎﺷ 508
ﯽﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا
ﺪﻨﮐ . ناﻮﺗ ﯽﻣ ﯽھﺎﺗﻮﮐ نﺎﻣز رد و ﺖﺴﯿﻧ زﺎﯿﻧ ﯽﯾﻻﺎﺑ ﺺﺼﺨﺗ شور ﻦﯾا رد
ﻔﺻ ﯽﻣﺎﻤﺗ دﺮﮐ ﯽﺳرﺮﺑ ار ﺖﯾﺎﺳ بو تﺎﺤ
، مﺎﻤﺗ ناﻮﺗ ﯽﻤﻧ ﺎﮭﻨﺗ ﮫﻧ ﺎﻣا
دﺮﮐ ﯽﺳرﺮﺑ ار یﺮﯾﺬﭘ س ﺮﺘﺳد یﺎھ ﺺﺧﺎﺷ
، ﺮﯿﺴﻔﺗ ﺖﻓﺎﯾرد نﺎﮑﻣا ﮫﮑﻠﺑ
ﺖﯾﺎﺳ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺺﯿﺨﺸﺗ رد هﺎﺒﺘﺷا نﺎﮑﻣا و ﺖﺴﯿﻧ ﻦﮑﻤﻣ ﺰﯿﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ دراد دﻮﺟو .
زا ﯽﯾﺎھ ﺶﺨﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﺺﺼﺨﺘﻣ داﺮﻓا ﯽﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا شور رد
روﺮﻣ ار ﮫﺤﻔﺻ هدﺮﮐ
رد ار ﯽﺗﺎﯿﺋﺰﺟ و ﮫﺋارا ﺎھدرﻮﺧزﺎﺑ و تﺎﺤﻔﺻ درﻮﻣ
ﺪﻨھد . ﮫﻨﯾﺰھ ﮫﭼﺮﮔا –
ﺖﺳﻻﺎﺑ یﺪﻨﻣدﻮﺳ
، ﻞﺑﺎﻗ ناﺰﯿﻣ ﺺﯿﺨﺸﺗ نﺎﮑﻣا ﺎﻣا
یﺎھ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﺎﺑ ناﺮﺑرﺎﮐ یاﺮﺑ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﻊﻧاﻮﻣ زا ﯽﮭﺟﻮﺗ دراد دﻮﺟو ﻒﻠﺘﺨﻣ .
و ﺪﺒﻠﻃ ﯽﻣ ار بﺎﯾزرا یﻻﺎﺑ ﺺﺼﺨﺗ ناﺰﯿﻣ شور ﻦﯾا
سﺎﺳا ﺮﺑ ﯽﺑﺎﯾزرا رد ﺪﯾﺎﻤﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ار یدﺎﯾز تﺎﺤﻔﺻ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻤﻧ بﺎﯾزرا ﮫﺑ ﺺﺨﺸﻣ رﻮﻣا زا یا ﮫﻋﻮﻤﺠﻣ ناﺮﺑرﺎﮐ برﺎﺠﺗ ﮫﻠﯿﺳو
یور ﺮﺑ ناﺮﺑرﺎﮐ ی
رد ناﺮﺑرﺎﮐ ﮫﮐ ﯽﯾﺎھﺎﻄﺧ و تﻼﮑﺸﻣ روﺮﻣ ،هوﻼﻋ ﮫﺑ دﻮﺷ ﯽﻣ مﺎﺠﻧا ﺖﯾﺎﺳ ﺖﺳا نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ هﺪﮭﻋ ﺮﺑ ﺪﻧﻮﺷ ﯽﻣ ﮫﺟاﻮﻣ ﺎھ نآ ﺎﺑ رﻮﻣا مﺎﺠﻧا ﻦﯿﺣ .
رد
و ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺢﯿﺤﺻ ناﺰﯿﻣ ﺺﯿﺨﺸﺗ نﺎﮑﻣا شور ﻦﯾا ناﺰﯿﻣ ﻒﺸﮐ
ﺑرﺎﮐ یاﺮﺑ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘدﺮﺑرﺎﮐ و یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ناﺮ
یﺎھ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﺎﺑ
دراد دﻮﺟو ﻒﻠﺘﺨﻣ
، زا ﯽﺻﺎﺧ هوﺮﮔ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻢﯿﻤﻌﺗ ﺎﻣا
ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﺎﺑ ناﺮﺑرﺎﮐ عاﻮﻧا ﮫﺑ ﯽﺳﺮﺘﺳد ﺰﯿﻧ و دﺮﯿﮔ ترﻮﺻ ناﺮﺑرﺎﮐ یﺎھ
ﺖﺳا ﻞﮑﺸﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ .
ﺖﺳا ﺮﺑ ﮫﻨﯾﺰھ و ﺮﺑ نﺎﻣز رﺎﯿﺴﺑ ﯽﺑﺎﯾزرا ﻦﯾا .
ﺞﯾﺎﺘﻧ
رد ار یﺮﺘﻤﮐ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد یﺎھﺎﻄﺧ ،ﯽﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا ﻘﻣ
ﯽﺑﺎﯾزرا ﺎﺑ ﮫﺴﯾﺎ
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ رﺎﮐدﻮﺧ ﺪھد
.
نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ زا یرﺎﯿﺴﺑ )
،نﻮﻠﺳا 2002
ﺖﻧﻼﭘﻻ ؛ نارﺎﮑﻤھ و
،11
2001 و ﻦﯾﺮﮔ ؛
ﭻﯾﺮﭘﺎھ
،12
2000 ﻮﯿﻠﺑد ؛ یﺮﺗ.
ﯽﺳ. W3C) ،( 2000 ،یﺪﯾﻮﻧو هداز ﻦﺴﺣ ؛ 1389
(
ﺮھ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎھ ﮫﺘﻓﺎﯾ راﺪﻘﻣ و عﻮﻧ رد هﻮﯿﺷ ﮫﺳ ﻦﯾا زا ماﺪﻛ
بو يﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﻲﺑﺎﯾزرا ﺞﯾﺎﺘﻧ يﺎھ ﮫﺘﻓﺎﯾ و ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺖﺤﺻ و ﺖﯿﻔﯿﻛ ،ﺖﯾﺎﺳ
ﺮھ ﻲﺼﺼﺨﺗ و ﻲﻨﻓ ﻲﮕﺘﺴﺑاو ناﺰﯿﻣ ،ﻲﺑﺎﯾزرا ﮫﺑ ﺎھ شور ﻦﯾا زا ماﺪﻛ
يروﺎﻨﻓ و ﺎھراﺰﺑا ﮫﻨﯾﺰھ و نﺎﻣز تﺪﻣ ،ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺮﯿﺴﻔﺗ و ﻲﺑﺎﯾزرا ياﺮﺑ ﺎھ
و ﻲﻟﺎﻣ ﺮﻈﻧ زا ﮫﻛ ﻲﯾﺎھ ﺪﻧراد توﺎﻔﺗ ﻢھ ﺎﺑ دراد ﻲﻨﻓ
. مزﻻ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﺎﺗ ﯽﻤﻠﻋ ﮫﻌﻣﺎﺟ ﺖﺳا ﺘﻧ ﮫﺑ لﻮﺼﺣ
ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﺑﺎﯾزرا یﺎھ شور زا ﮫﺠﯿ شور)
ﯽﻔﯿﻔﺨﺗ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﻞﻣﺎﮐ ﮫﭼرﺎﭙﮑﯾ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا شور و 13
(14
ﺪﻨﻨﮐ هدﺎﻔﺘﺳا .
9 Sloan, David
10 Hong, Soongoo, Katerattanakul, Pairin, Lee, Dae-hyung
11 LaPlant, Bill, Census Bureau, U.S., Laskowski, Sharon, National Institute of Standards and Technology, Stimson,
Mark, Corporation, Oracle
12 Green, Ravonne A., Huprich, Julia
13 Discoount Accessibility Methods ﯽﺑﺎﯾزرا و رﺎﮐدﻮﺧ ﯽﺑﺎﯾزرا شور ود زا ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ شور ﻦﯾا ) ﺖﺳا ﯽﺘﺳد
(
14 Fully IntegratedAccessibility Evaluation (ﺖﺳا ﯽﺑﺎﯾزرا یﺎھ شور ﯽﻣﺎﻤﺗ زا ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ شور ﻦﯾا)
ﺶھوﮋﭘ فاﺪھا
یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺖﯿﻌﺿو ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺶھوﮋﭘ ﻦﯾا فﺪھ دﻮﻤﻨھر سﺎﺳا ﺮﺑ یروﺎﻨﻓ و تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ،مﻮﻠﻋ ترازو ﺮﺗﺮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﺴﯿﺑ
یﺎھ ﺖﺳا ﺮﺘﺴﮔ نﺎﮭﺟ بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ .
ﺶﺳﺮﭘ یﺎھ ﺶھوﮋﭘ
ﺶﺳﺮﭘ 1
. سﺎﺳا ﺮﺑ ﮫﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﮫﻌﻣﺎﺟ یﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو ﺖﯿﻌﺿو
ﮫﺑ ﺮﺘﺴﮔ نﺎﮭﺟ بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ بو یاﻮﺘﺤﻣ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺶﻣ ﻂﺧ ﮏﯾ ﺖﯾﻮﻟوا
؟ﺖﺳا ﮫﻧﻮﮕﭼ ﯽﻨﯿﺷﺎﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا شور ﺶﺳﺮﭘ 2
. سﺎﺳا ﺮﺑ ﮫﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﮫﻌﻣﺎﺟ یﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو ﺖﯾﻮﻟوا
ﯽﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا شور ﮫﺑ ﺮﺘﺴﮔ نﺎﮭﺟ بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﯽﺸﻣ ﻂﺧ ﮏﯾ سﺮﺘﺳد هزاﺪﻧا ﮫﭼ ﺎﺗ ﺮﯾﺬﭘ
؟ﺖﺳا
ﺶھوﮋﭘ ﮫﻨﯿﺸﯿﭘ
بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﮫﻨﯿﻣز رد ناﺮﯾا زا جرﺎﺧ و ناﺮﯾا رد یدﺎﯾز تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽﻨﻓ و ﯽﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا ترﻮﺻ ﮫﺑ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ )
مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
یﺎھ راﺰﻓا نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ
( رﺎﭙﮑﯾ ﯽﺑﺎﯾزرا شور و ﭼ
ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﮫ .
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ صﻮﺼﺧ ﻦﯾا رد یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو ﮫﻨﯿﻣز رد ﺎھ ﺶھوﮋﭘ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﮫﮐ ﺪھد
ﺎھراﺰﻓا مﺮﻧ عاﻮﻧا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﺘﻟود
،نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ی
ًﺎﺻﻮﺼﺧ مﺮﻧ
راﺰﻓا Bobby
ود ﻂﺳﻮﺗ و ﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا
ﺆ ﻮﻗ و بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﮫﺴﺳ ﻦﯿﻧا
ﯽﺳﺮﺘﺳد 508
ﺮﮔ ترﻮﺻ ﺖﺳا ﮫﺘﻓ
. ناﺮﯾا رد ﺎﮭﻨﺗ
ﺶھوﮋﭘ ود ﮫﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد
یﺪﯾﻮﻧ و هداز ﻦﺴﺣ ،هﺪﺷ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ 1389 )
یﺪﯾﻮﻧ و ( 1386)
یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد (
ﯽﺑﺎﯾزرا شور ﮫﺑ ار ناﺮﯾا ﯽﻣﻼﺳا یرﻮﮭﻤﺟ ﺖﻟود یﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺗرازو ﺖﯾﺎﺳ بو ﯽﺘﺳد –
و ﯽﻨﻓ
"
ناﺮﺑرﺎﮐ برﺎﺠﺗ "
ﺪﻧا هداد راﺮﻗ ﮫﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ .
ﺞﯾﺎﺘﻧ
و هداز ﻦﺴﺣ ﺶھوﮋﭘ یﺪﯾﻮﻧ
1389 ) یﺪﯾﻮﻧ و (
1386) ندﺮﺑ رﺎﮐ ﮫﺑ هداد نﺎﺸﻧ (
ﯽﻣ ﯽﻨﯿﺷﺎﻣ و ﯽﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا شور زا ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ ﮫﮐ ﮫﭼرﺎﭙﮑﯾ ﯽﺑﺎﯾزرا شور ﺗ درﻮﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﺄ
ﺖﺳا ﺪﯿﯾ .
ناﺮﯾا زا جرﺎﺧ رد
، یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو ﮫﻨﯿﻣز رد
ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ یا
ﮫﺳ ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﺶھوﮋﭘ ﺮﯿﻈﻧ
نارﺎﮑﻤھ و ﯽﻟﺮﯿﺑ ﮫﻌﻟﺎﻄﻣ
2007) (
، د ﮫﻨﯿﻣز رد هﺎﮕﯾﺎﭘ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳ
ﺑﺎﺘﮐ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا یﺎھ بو یا ﮫﻧﺎﺨ
ﺪﯿﻟﻮﺗ هﺎﮔﺪﯾد زا راﺪﻣ ﭻﯾﺮﭘﺎھ و ﻦﯾﺮﮔ ﮫﻌﻟﺎﻄﻣ ؛راﺰﻓا مﺮﻧ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ
2006) (
زرا ﮫﻨﯿﻣز رد ﻣ یﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﯽﮕﻧﺎﺧ تﺎﺤﻔﺻ ﯽﺑﺎﯾ
ﺆ سﺎﺳا ﺮﺑ کﻻ پﻮﮐ ﮫﺴﺳ
یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد 508
ﭻﯾﺮﭘﺎھ و ﻦﯾﺮﮔ و ؛ 2009)
( یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﮫﻨﯿﻣز رد
بو مﻮﻠﻋ سراﺪﻣ ﺖﯾﺎﺳ ﯽﺷزﻮﻣآ یﺎھ ﮫﻣﺎﻧﺮﺑ و ﯽﻧﺎﺳر عﻼﻃا و یراﺪﺑﺎﺘﮐ
بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ ﺺﺧﺎﺷ سﺎﺳا ﺮﺑ و راﺰﻓا مﺮﻧ ﮫﻠﯿﺳو ﮫﺑ نﺎﻧاﻮﺗﺎﻧ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺮﺘﺴﮔ نﺎﮭﺟ .
نارﺎﮑﻤھ و ﯽﻟﺮﯿﺑ ﮫﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ 2007)
( و ﻦﯾﺮﮔ ،
ﭻﯾﺮﭘﺎھ 2006)
و ،ﺎﻄﺧ ﻦﯿﯾﺎﭘ خﺮﻧ ( ﭻﯾﺮﭘﺎھ و ﻦﯾﺮﮔ
2009) ﯽھﺎﮔآ مﺪﻋ(
ﺖﯾﺎﺳ بو ﯽﺣاﺮﻃ ﻦﯿﻟﻮﺌﺴﻣ ﮫﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎھ
داد نﺎﺸﻧ ار ﺎھدراﺪﻧﺎﺘﺳا رد .
سﺮﺘﺳد ﮫﻨﯿﻣز ﺖﯾﺎﺳ بو ﺮﯾﺎﺳ یﺮﯾﺬﭘ
ﺎھ ﺰﯿﻧ ناﻮﺗ ﯽﻣ ﺮﯾز یﺎھ ﺶھوﮋﭘ ﮫﺑ
دﻮﻤﻧ هرﺎﺷا .
ﻮﯾ ﻮﺘﻧﺎﻣرﺎﭘ و ) 15
2001 ( بو ﮫﻌﻟﺎﻄﻣ ﮫﺑ ﺎﺳ
ﯾ ﮫﻧﺎﺨﺗرازو ﺖ
ﺖﯾﺎﺳ بو ﺎﺑ ﮫﺴﯾﺎﻘﻣ رد یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺳد ظﺎﺤﻟ زا هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﯾا ﯽﺘﻟود یﺎھ
هوﺮﮔ ﮫﺳ ﻦﯿﺑ ار ﯽﮭﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ توﺎﻔﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ،ﺪﻧا ﮫﺘﺧادﺮﭘ ار لارﺪﻓ ﺖﻟود
15 Yu, Daihua Xie, Parmanto, Bambang
ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ظﺎﺤﻟ زا .
ناﺮﮕﯾد و ﺮﯾﺮﻓ ) 16
2008 ( ﺶﺠﻨﺳ ﮫﺑ
ود زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻞﯾزﺮﺑ رد ﺎھ یرادﺮﮭﺷ یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد راﺰﺑا E-GOVMeter
Hera و و ﺪﻧا ﮫﺘﺧادﺮﭘ ﺎﻄﺧ دﻮﺟو زا نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ
و
ﺖﺳا هداد یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﮫﻨﯿﻣز رد ﺮﺘﺸﯿﺑ شﻼﺗ موﺰﻟ .
زﺮﺗاوود و ﺮﭘرﺎھ
17
2008) ( ﻣ یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو ﺆ
و هداد راﺮﻗ ﮫﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ار ﯽﻟﺎﻋ شزﻮﻣآ تﺎﺴﺳ
سﺮﺘﺳد یﺎھدراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺎﺑ ﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو ﺮﺜﮐا ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ مﺪﻋ ﺎﮭﻧآ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ ار یﺮﯾﺬﭘ .
ﺮﺸﯿﻓ و تدﺎﯾا ) 18
2007 ( بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺰﯿﻧ
ﺎﺳ ﺖﯾ ﺎھ ی دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺎﺑ ار لﻮﻠﻌﻣ نازﻮﻣآ ﺶﻧاد یاﺮﺑ ﮫﻄﺳﻮﺘﻣ سراﺪﻣ
رد ار ﺎﻄﺧ دﻮﺟو و هداد راﺮﻗ ﮫﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ار ﺮﺘﺴﮔ نﺎﮭﺟ بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ ﺎﮭﻧآ .
نارﺎﮑﻤھ و ﮓﻧﻮھ ﻦﯿﻨﭽﻤھ 2007)
( یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو
ﺞﯾﺎﺘﻧ و هداد راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ رﺎﮐدﻮﺧ و ﯽﺘﺳد هﻮﯿﺷ ﮫﺑ ار ﯽﺘﻟود نﺎﺸﻧ ﺎﮭﻧآ ﯽﺑﺎﯾزرا ﮫﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار ﯽﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا رد ﺮﺘﻤﮐ یﺎھﺎﻄﺧ دﻮﺟو زا
ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ رﺎﮐدﻮﺧ ﺰﻣﺎﯿﻠﯾو ﻦﯿﻨﭽﻤھ .
) 19
2005 ﭘ رد (
ﮋ سﺮﺘﺳد ﮫﺑ ﯽﺸھو
راﺰﻓا مﺮﻧ ﺎﺑ ﺎﯿﻧﺎﺘﯾﺮﺑ و ﺎﮑﯾﺮﻣآ یﺎھ ﻞﺘھ ﺖﯾﺎﺳ بو یاﻮﺘﺤﻣ یﺮﯾﺬﭘ Bobby
ﺪﻧا ﮫﺘﺧادﺮﭘ .
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﮭﻧآ ﺶھوﮋﭘ
داد نﺎﺸﻧ ه
ﻦﯿﺑ زا 200
درﻮﻣ ﺖﯾﺎﺳ بو
ﮫﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﮭﻨﺗ
13 % و ﯽﯾﺎﯿﻧﺎﺘﯾﺮﺑ ﺖﯾﺎﺳ بو 6
% ﯽﯾﺎﮑﯾﺮﻣآ یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو
ﺖﺳا بو یاﻮﺘﺤﻣ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد یﺎھدﻮﻤﻨھر ﮏﯾ ﺖﯾﻮﻟوا یﺎھ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ .
ﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺆ
ﺖﯾﺎﺳ ﻮﻨﮑﺗ ﮫﺴﺳ ) 20
2006 ( یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﮫﻨﯿﻣز رد
بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺎﯿﻧﺎﭙﺳا یﺎھ ﮏﻧﺎﺑ ﺰﯿﻧ
ﮫﮐ داد نﺎﺸﻧ
ﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﻨﯿﯾﺎﭘ رﺎﯿﺴﺑ ﯽﺳﺮﺘﺳد ﺢﻄﺳ زا ﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو ﻦﯾا یﺮ
ﺪﻨﺘﺴھ .
و نﻮﻠﺳا ﺶھوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ نارﺎﮑﻤھ
222) ( ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد رد
رد رﺎﮐدﻮﺧ و ﯽﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا شور ود ﮫﺑ ﺎﯿﻧﺎﺘﯾﺮﺑ ﯽﻟﺎﻋ شزﻮﻣآ یﺎھ 5
ﮫﺤﻔﺻ
ّوا راﺰﻓا مﺮﻧ ﺎﺑ ﺖﯾﺎﺳ بو ل Bobby
ﺎھ ﺖﺴﮑﺷ داﺪﻌﺗ ﮫﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺖﯾﺎﺳ بو ی
رد ﺎھ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﮫﺑ ﮫﺳ و ود ، ﮏﯾ ﺖﯾﻮﻟوا
16 19 ، 30 و
ﺢﻄﺳ و هدﻮﺑ درﻮﻣ
ﺖﺴﯿﻧ بﻮﻠﻄﻣ ﺖﯿﻌﺿو رد ﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد .
ھرﻮﺸﮐ رد نآ یاﻮﺘﺤﻣ و تﺎﻋﻼﻃا ﮫﺑ ﯽﺳﺮﺘﺳد موﺰﻟ هزوﺮﻣا ﮏﯿﺗاﺮﮑﻣد یﺎ
د نﻮﻨﮐﺎﺗ و ﺖﺳا ﯽﮭﯾﺪﺑ یﺮﻣا ر
ﻦﯾا رد یرﺎﯿﺴﺑ یﺎھ ﺶھوﮋﭘ ﺎھرﻮﺸﮐ ﮫﻧﻮﮔ
یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد هزﻮﺣ ﺳ بو یاﻮﺘﺤﻣ
ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺎھ ﺖﯾﺎ
، ﮫﻧﺎﻔﺳﺄﺘﻣ ﺎﻣا
یﺎﻀﻓ رد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا ﻞﻤﺤﻣ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﮫﺑ ﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯿﻤھا ﮫﺑ ﮫﺟﻮﺗ ﺎﺑ یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا ﮫﻨﯿﻣز رد ﯽﮐﺪﻧا یﺎھ ﺶھوﮋﭘ یزﺎﺠﻣ ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا نآ ﺎﮭﻨﺗ نﻮﻨﮐﺎﺗ .
3 ﻮﯾ ﺶھوﮋﭘ 2002)
ﺞﯾﺮﭘﺎھ و ﻦﯾﺮﮔ ،(
2006) و ﻲﻟﺮﯿﺑ و (
نارﺎﮑﻤھ )21
2007 د ( ﮫﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪھﺎﺸﻣ هزﻮﺣ ﻦﯾا ر
لﺎﺳ زا ﺪھد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ 2002
) دوﺪﺣ ﯽﻨﻌﯾ 9
لﺎﺳ ( سﺮﺘﺳد ﺚﺤﺑ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ
ﺖﺳا هﺪﺷ حﺮﻄﻣ یا ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ یﺎھ .
لﺎﺳ زا ﮫﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد 1990
سﺮﺘﺳد ﺚﺤﺑ
ﯽﻧاﻮﺗزﺎﺑ نﻮﻧﺎﻗ و ﺖﺳا هدﻮﺑ حﺮﻄﻣ ﯽﻤﻠﻋ ﻊﻣﺎﺠﻣ رد ﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ ADA لﺎﺳ رد ﺎﮑﯾﺮﻣآ یﺮﺘﺴﮔداد ترازو
1994 ) دوﺪﺣ ﯽﻨﻌﯾ 17
ﺶﯿﭘ لﺎﺳ (
ﺖﺳا هﺪﺷ ﺐﯾﻮﺼﺗ .
16 Freire, Andre P., Fortes, Renata P. M., Turine, Marcelo A. S. and Paiva, Debora M. B.
17 Harper, K.A., Dewaters, j
18 Eyadat, Mohammad, Fisher, Dorothy 19. Williams, Russell
20. Techno site
21. Byerley,Suzanne L. and Chambers, Mary Beth and Thohira,Mariyam.
ناﺮﯾا رد لﺎﺳ زا
1372 ﺖﻧﺮﺘﻨﯾا ﮫﮑﺒﺷ ﮫﺑ لﺎﺼﺗا نﺎﮑﻣا ﯽﻤﺳر رﻮﻃ ﮫﺑ
و ﺪﺷ ﻢھاﺮﻓ زا ﺎھ هﺎﮕﺸﻧاد
لﺎﺳ 1373 ﺪﻧا هﺪﺷ ﻞﺻو ﺖﻧﺮﺘﻨﯾا ﮫﺑ
، ﺎﻣا
ﻦﯾارد 18
یﺪﯾﻮﻧ ﺶھوﮋﭘ ﺎﮭﻨﺗ ،لﺎﺳ 1386)
( ﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا ﮫﺑ بو یﺮ
ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ هﺎﮕﯾﺎﺟ و ﺖﯿﻤھا ﮫﺑ ﮫﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ﺖﺳا ﮫﺘﺧادﺮﭘ ﯽﺘﻟود یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ ﮋﭘ ،ﺮﺿﺎﺣ ﺶھوﮋﭘ ءﺰﺟ ﮫﺑ ﻢﻠﻋ ﺪﯿﻟﻮﺗ رد ﺎھ هﺪﺸﻧ مﺎﺠﻧا هزﻮﺣ ﻦﯾا رد ﯽﺸھو
ﺖﺳا
، و ناﺮﯾا رﻮﺸﮐ ندﻮﺑ ﮏﯿﺗاﺮﮑﻣد و ﯽﻣﻼﺳا ﺖﯿھﺎﻣ ﮫﺑ ﮫﺟﻮﺗ ﺎﺑ اﺬﻟ
تﺎﻋﻼﻃا ﮫﺑ ﯽﺳﺮﺘﺳد رد داﺮﻓا قﻮﻘﺣ یوﺎﺴﺗ ﻞﺻا ﮫﺑ دﺎﻘﺘﻋا
، ا موﺰﻟ مﺎﺠﻧ
ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ناﺰﯿﻣ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﺖﮭﺟ یﺎھ ﺶھوﮋﭘ ﻦﯿﻨﭼ ﮫﺑ ﯽﮭﯾﺪﺑ ﺎھ
ﺪﺳر ﯽﻣ ﺮﻈﻧ .
شور ﺶھوﮋﭘ
ﺮﺑ و ﮫﻧﺎﺑﺎﯾزرا ﺎﯾ ﯽﺑﺎﯿﺷزرا شور ﮫﺑ و یدﺮﺑرﺎﮐ عﻮﻧ زا ﺶھوﮋﭘ ﻦﯾا 15 سﺎﺳا سﺮﺘﺳد دﻮﻤﻨھر زا جﺮﺨﺘﺴﻣ ﺺﺧﺎﺷ
بو یاﻮﺘﺤﻣ یﺮﯾﺬﭘ )
ﻮﯿﻠﺑد .
ﯽﺳ . یا . ﯽﺟ (
ّوا ﺖﯾﻮﻟوا ﺢﻄﺳ رد
22ل نﺎﮭﺟ بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ ﻂﺳﻮﺗ ﮫﮐ
ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﮫﺋارا ﺮﺘﺴﮔ ﺶھوﮋﭘ ﻦﯾا ﮫﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﮫﻌﻣﺎﺟ .
5
،مﻮﻠﻋ ترازو ﺮﺗﺮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﺴﯿﺑ یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو زا ﮫﺤﻔﺻ ﺖﺳا یروﺎﻨﻓ و تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﮫﮐ
زو ﺮﺗﺮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﺴﯿﺑ یﺪﻨﺑ ﮫﺒﺗر رد ترا
لﺎﺳ یروﺎﻨﻓ و تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ،مﻮﻠﻋ 1389
ﺖﺴﯿﻟ ﻦﯾا) رد
ﺖﯾﺎﺳ بو ﯽﺑﺎﯾزرا ﺖﯾﺎﺳ
ﺖﺳا دﻮﺟﻮﻣ رﻮﺸﮐ ﯽﺸھوﮋﭘ تﺎﺴﺳﺆﻣ و ﺎھ هﺎﮕﺸﻧاد (23
ّوا ﮫﺒﺗر ﺐﯿﺗﺮﺗ ﮫﺑ ل
ﺪﻧا هدﺮﮐ ﺐﺴﮐ ار ﻢﺘﺴﯿﺑ ﺎﺗ .
5 ﻦﯾا ،ﺖﯾﺎﺳ ﮫﺸﻘﻧ ،ﻲﮕﻧﺎﺧ ﮫﺤﻔﺻ ﻞﻣﺎﺷ ﮫﺤﻔﺻ
هرود رد ﮫﮐ ﺖﺳﺎھﺪﻧﻮﯿﭘ ﮫﺤﻔﺻ و ﻮﺠﺘﺴﺟ ﮫﺤﻔﺻ ،ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﮫﺤﻔﺻ ﯽﻧﺎﻣز 1
5/ 1390/ 1 ﯽﻟا
6/ 1390/ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ ﻗ
ﺖﺳا ﮫﺘﻓﺮﮔ راﺮ .
ﮫﺤﻔﺻ سردآ
ﯽﮕﻧﺎﺧ ﮫﻃﻮﺑﺮﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻠﺧاد ﮫﺒﺗر ﺐﯿﺗﺮﺗ ﮫﺑ ﺶھوﮋﭘ ﮫﻌﻣﺎﺟ یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو
لوﺪﺟ رد 1)
( ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
1لوﺪﺟ . ﮫﺒﺗر ﺖﯾﺎﺳ بو یﺎھ
،مﻮﻠﻋ ترازو ﺮﺗﺮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﺴﯿﺑ یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ یروﺎﻨﻓ و تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ رد
1389 لﺎﺳ
ﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو ﯽﮕﻧﺎﺧ ﮫﺤﻔﺻ سردآ ﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو ﮫﺒﺗر http://library.ut.ac.ir/persian/index.htm و دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و ،یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
ناﺮﮭﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻤﻠﻋ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻦﯿﻣﺄﺗ 1
http://c-library.um.ac.ir/ ﯽﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
ﺪﮭﺸﻣ 2
http://dl.iust.ac.ir/ و ﻢﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد يﺰﻛﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ
ﺖﻌﻨﺻ 3
http://lib.sbu.ac.ir/ ﺪﯿﮭﺷ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
ﯽﺘﺸﮭﺑ 4
http://sharif.ir/~library/ ﯽﺘﻌﻨﺻ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
ﻒﯾﺮﺷ 5
http://library.aut.ac.ir/ ﯽﺘﻌﻨﺻ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
ﺮﯿﺒﮐﺮﯿﻣا 6 http://www.shirazu.ac.ir/index.php?page_id=2579 دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
زاﺮﯿﺷ هﺎﮕﺸﻧاد 7
http://library.kntu.ac.ir/ ﯽﺘﻌﻨﺻ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
ﯽﺳﻮﻃ ﻦﯾﺪﻟاﺮﯿﺼﻧ ﮫﺟاﻮﺧ 8 http://www.modares.ac.ir/page/systems/index/library ﺖﯿﺑﺮﺗ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 9
.2
A ﺢﻄﺳ سﺮﺘﺳد یﺎھدراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻞﻗاﺪﺣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺖﯾﺎﺳ بو ﯽﺑﺎﯾزرا ،لوا ﺖﯾﻮﻟوا ﺎﯾ
ﺖﺳا لﻮﻠﻌﻣ داﺮﻓا ﮫﻠﻤﺟ زا داﺮﻓا ﮫﻤھ یاﺮﺑ ﺖﺳا بو یﺮﯾﺬﭘ .
23 .http://websanji.ricest.ac.ir/TopNVOlumR.aspx
سرﺪﻣ
http://library.iut.ac.ir/ ﯽﺘﻌﻨﺻ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
نﺎﮭﻔﺻا 10 http://research.ui.ac.ir/fa/modules/pico/index.php?cont
ent_id=147 نﺎﮭﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 11
http://library.tabrizu.ac.ir/ دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
ﺰﯾﺮﺒﺗ هﺎﮕﺸﻧاد 12
http://lib.isu.ac.ir/ مﺎﻣا هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
مﻼﺴﻟا ﮫﯿﻠﻋ قدﺎﺻ 13
http://alvand.basu.ac.ir/~lib/ ﯽﻠﻋﻮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
ناﺪﻤھ ﺎﻨﯿﺳ 14
http://library.guilan.ac.ir/ دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
نﻼﯿﮔ هﺎﮕﺸﻧاد 15
http://library.znu.ac.ir/ نﺎﺠﻧز هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 16
http://library.yazduni.ac.ir/ دﺰﯾ هﺎﮕﺸﻧاد لﺎﺘﯿﺠﯾد ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 17
http://library.urmia.ac.ir/web/guest;jsessionid=1AABD3E
E2E1FD8B5135CA7AD583A49A6 ﮫﯿﻣورا هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 18
http://www.alzahra.ac.ir/persian/index.asp اﺮھﺰﻟا هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 19 http://www.atu.ac.ir/cenlib/index_cenlib.htm ﯽﯾﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﮫﻣﻼﻋ یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 20
ﻊﻤﺟ ﯽﻧاﺪﯿﻣ شور ﮫﺑ ﺶھوﮋﭘ ﻦﯾا یﺎھ ﺶﺳﺮﭘ ﮫﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﺖﮭﺟ مزﻻ تﺎﻋﻼﻃا ﺖﺳا هﺪﺷ یروآ ﯽﻨﻓ ﯽﺑﺎﯾزرا .
رﺎﮐدﻮﺧ راﺰﻓا مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﯽﻨﯿﺷﺎﻣ -
EvalAccess 2.0 ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ ترﻮﺻ
ﺰﺑا ﺖﺴﯿﻟ رد ﮫﮐ راﺰﻓا مﺮﻧ ﻦﯾا . رﺎﮐدﻮﺧ یﺎھرا
راﺰﺑا ﮏﯾ ﺖﺳا هﺪﺷ ﯽﻓﺮﻌﻣ ﺮﺘﺴﮔ نﺎﮭﺟ بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا چا هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﻂﺳﻮﺗ ﮫﮐ ﺖﺳا بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد رﺎﮐدﻮﺧ ﯽﺑﺎﯾزرا ﯽﺳ.
یآ. .
صﺎﺧ یﺎھزﺎﯿﻧ یاﺮﺑ دﻮﻤﻨھر سﺎﺳا ﺮﺑ 24
یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﮏﯾ ﺖﯾﻮﻟوا یﺎھ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﯽﺣاﺮﻃ ﺮﺘﺴﮔ نﺎﮭﺟ بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ .
ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ راﺰﻓا مﺮﻧ ﻦﯾا ﺶﯾﺎﻤﻧ
سﺮﺘﺳد ﮫﻧﺎﮔ ﮫﺳ یﺎھ ﺖﯾﻮﻟوا ﯽﻟﺎﻤﺘﺣا یﺎھﺎﻄﺧ و هﺪﺷ رﺎﮑﺷآ یﺎھﺎﻄﺧ داﺪﻌﺗ دراد ﮫﻧﺎﮔاﺪﺟ ترﻮﺻ ﮫﺑ ار یﺮﯾﺬﭘ .
نﺎﮕﯾار و ﮫﺘﺳﻮﯿﭘ ،هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻟﻮﮭﺳ
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ راﺰﻓا مﺮﻧ ﻦﯾا بﺎﺨﺘﻧا ﻞﯾﻻد ﺮﮕﯾد زا نآ ندﻮﺑ .
راﺰﻓا مﺮﻧ ﻦﯾا
ھ ﺎﻄﺧ ناﺰﯿﻣ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا بو ﮫﺤﻔﺻ سردآ ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ﮫﺘﺳﻮﯿﭘ رﻮﻃ ﮫﺑ رﺎﮑﺷآ یﺎ
نﺎﮭﺟ بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد دﻮﻤﻨھر سﺎﺳا ﺮﺑ ﯽﻟﺎﻤﺘﺣا یﺎھﺎﻄﺧ و هﺪﺷ ﺪﯾﺎﻤﻧ ﯽﻣ ﮫﺋارا ار ﺮﺘﺴﮔ .
رد ﺖﺴﯿﻟ ﮏﭼ ﻦﯾا یﺪﯾﻮﻧ ﺶھوﮋﭘ
1386) ( ﮫﺳ ﻂﺳﻮﺗ
و يراﺪﺑﺎﺘﻛ يﺮﺘﻛد و ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ ﺺﺼﺨﺘﻣ ﮫﺳ و ﻲﺴﯿﻠﮕﻧا نﺎﺑز سﺎﻨﺷرﺎﻛ ﺎﺑ و ﺮﻈﻧ رﺎﮭﻇا ياﺮﺑ ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا ر و ﺪﺷ هدﺎﺘﺳﺮﻓ يﺮﮕﻧز
ﺳ ﻲﯾاو ﺆ
ﻚﭼ تﻻا
ﯿﯿﻐﺗ ﻲﻛﺪﻧا ﺎﺑ و ناﺮﻈﻧ ﺐﺣﺎﺻ تاﺮﻈﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺖﺴﯿﻟ ،ﮫﻤﺟﺮﺗ رد تاﺮ
درﻮﻣ ﻊﻗاو ﺪﯿﯾﺄﺗ
ﺪﺷ . ﻞﻣﺎﺷ ﺖﺴﯿﻟ ﻚﭼ ﻦﯾا 15
ﮫﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﮫﺘﺴﺑ ﺶﺳﺮﭘ
ﮫﻠﺑ ﮫﻨﯾﺰﮔ ﮫﺳ ﺎﺑ ﺎھ ﺶﺳﺮﭘ ﻦﯾا ﮫﮐ ﺖﺳا ﻚﯾ ﺖﯾﻮﻟوا )
ﺺﺧﺎﺷ ﺖﯾﺎﻋر ﯽﻨﻌﻣ ﮫﺑ
یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد یﺎھ (
ﺮﯿﺧ ، )
ﺘﺳد یﺎھ ﺺﺧﺎﺷ ﺖﯾﺎﻋر مﺪﻋ ﯽﻨﻌﻣ ﮫﺑ یﺮﯾﺬﭘ سﺮ
( و
ﺪﺸﻧ ﯽﺳرﺮﺑ )
ﺺﺧﺎﺷ ﯽﺳرﺮﺑ نﺎﮑﻣا ﺖﯾﺎﺳ رد مﺮﻓ ندﻮﺒﻧ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﻠﯾﻻد ﮫﺑ ﯽﻨﻌﯾ
ﺖﺳا ﮫﺘﺷاﺪﻧ دﻮﺟو (
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد ﺦﺳﺎﭘ .
ﺎھ ﮫﺘﻓﺎﯾ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﮫﯾﺰﺠﺗ ﺖﮭﺟ
ﺑ ﺳ زا ﮏﯾ ﺮھ ﮫﺑ ﯽﯾﻮﮔ ﺦﺳﺎﭘ رﻮﻈﻨﻣ ﮫ ﺆ
ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ رﺎﻣآ زا ﺶھوﮋﭘ یﺎھ لا )
ﯽﻧاواﺮﻓ ﺪﺻرد و ﯽﻧاواﺮﻓ (
راﺰﻓا مﺮﻧ و ﻞﺴﮐا
2010 ﺎﻔﺘﺳا ﺖﺳا هﺪﺷ هد
.
ﮫﺘﻓﺎﯾ ﺎھ
ﺶھوﮋﭘ ی
24 Laboratory of Human-Computer Interaction for Special Needs(HCI)
یﺰﮐﺮﻣ یﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو ﯽﮕﻧﺎﺧ ﮫﺤﻔﺻ ﯽﻨﯿﺷﺎﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا یﺎھ ﮫﺘﻓﺎﯾ ﮫﺘﺳﻮﯿﭘ و رﺎﮐدﻮﺧ راﺰﻓا مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ EvalAccess 2.0
بو ﯽﻠﺧاد ﮫﺒﺗر سﺎﺳا ﺮﺑ
ﯾﺎﺳ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖ )
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ 2
( ﯿﻌﺗ ﮫﺑ رﻮﻣ ﮫﻌﻣﺎﺟ ﺖﯿﻌﺿو ﻦﯿ
ﺮﺑ ﺶھوﮋﭘ د
سﺎﺳا ﺮﺘﺴﮔ نﺎﮭﺟ بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ بو یاﻮﺘﺤﻣ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺶﻣ ﻂﺧ ﮏﯾ ﺖﯾﻮﻟوا
دزادﺮﭘ ﯽﻣ ﯽﻨﯿﺷﺎﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا شور ﮫﺑ .
لوﺪﺟ 2 . هﺎﮕﺸﻧاد ی ﺰﮐﺮﻣ یﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو ﯽﻨﯿﺷﺎﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺞﯾﺎﺘﻧ
ّوا ﺖﯾﻮﻟوا سﺎﺳا ﺮﺑ ﮫﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ یﺎھ سﺮﺘﺳد مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ ل
بو یﺮﯾﺬﭘ
ﺎﯾزرا سﺎﺳا ﺮﺑ ﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﻞﮐ ﮫﺒﺗر رﺎﮐدﻮﺧ ﯽﺑ
ﮏﯾ ﺖﯾﻮﻟوا
ﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو ﻒﯾدر
ﮫﺒﺗر
ﻞﮐ زﺎﯿﺘﻣا راﺪﺸھ ﺎﻄﺧ
14 186 153 33 ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻦﯿﻣﺄﺗ و دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و ،یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ناﺮﮭﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻤﻠﻋ 1 18 472 458 14 ﺪﮭﺸﻣ ﯽﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 2 11 162 159 3 ﺖﻌﻨﺻ و ﻢﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد يﺰﻛﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ 3 7 108 106 2 ﯽﺘﺸﮭﺑ ﺪﯿﮭﺷ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 4
4 63 62 1 ﻒﯾﺮﺷ ﯽﺘﻌﻨﺻ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 5
14 186 148 38 ﺮﯿﺒﮐﺮﯿﻣا ﯽﺘﻌﻨﺻ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 6 9 133 127 6 زاﺮﯿﺷ هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 7 5 85 85 0 ﮫﺟاﻮﺧ ﯽﺘﻌﻨﺻ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
ﯽﺳﻮﻃ ﻦﯾﺪﻟاﺮﯿﺼﻧ 8 7 108 104 4 سرﺪﻣ ﺖﯿﺑﺮﺗ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 9 13 180 177 3 نﺎﮭﻔﺻا ﯽﺘﻌﻨﺻ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 10
16 220 208 12 نﺎﮭﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 11
8 130 129 1 ﺰﯾﺮﺒﺗ هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 12 2 35 34 1 مﻼﺴﻟا ﮫﯿﻠﻋ قدﺎﺻ مﺎﻣا هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 13 10 144 118 26 ناﺪﻤھ ﺎﻨﯿﺳ ﯽﻠﻋﻮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 14 1 19 18 1 نﻼﯿﮔ هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 15
3 53 28 25 نﺎﺠﻧز هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 16
12 175 172 3 دﺰﯾ هﺎﮕﺸﻧاد لﺎﺘﯿﺠﯾد ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 17
15 188 180 8 ﮫﯿﻣورا هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 18
17 247 206 41 اﺮھﺰﻟا هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 19
6 106 91 15 ﯽﯾﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﮫﻣﻼﻋ یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 20
لوﺪﺟ سﺎﺳا ﺮﺑ 2
نﻼﯿﮔ هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو
19 ﺎﺑ ﮫﺒﺗر و زﺎﯿﺘﻣا 1
ﺪﮭﺸﻣ ﯽﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو و
472 ﺎﺑ ﮫﺒﺗر و زﺎﯿﺘﻣا 18
ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ یاراد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﮫﺑ
ﺪﻨﺘﺴھ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد .
ﺘﺸﮭﺑ ﺪﯿﮭﺷ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو ﮫﺒﺗر ندﻮﺑ نﺎﺴﮑﯾ ﯽ
،
سرﺪﻣ ﺖﯿﺑﺮﺗ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ،
و دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
ناﺮﮭﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻤﻠﻋ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻦﯿﻣﺄﺗ
، ﯽﺘﻌﻨﺻ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ و
سﺮﺘﺳد یﺎھ ﺺﺧﺎﺷ ﺖﯾﺎﻋر مﺪﻋ ناﺰﯿﻣ ندﻮﺑ ﺮﺑاﺮﺑ هﺪﻨھد نﺎﺸﻧ ﺮﯿﺒﮐﺮﯿﻣا ﺖﺳا یﺮﯾﺬﭘ یﺎھ ﺺﺧﺎﺷ ﺖﯾﺎﻋر مﺪﻋ ﺖﯾﻮﻟوا ﺮھ رد ﺎھﺎﻄﺧ ﯽﺑﺎﯾزرا ﻦﯾا رد .
ﺪھد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار یا هﺪﺷ رﺎﮑﺷآ ﯽﻟﺎﻤﺘﺣا ﻞﮑﺸﻣ ﺎھراﺪﺸھ و یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد دﻮﺷ حﻼﺻا ﺺﯿﺨﺸﺗ ترﻮﺻ رد ﺎﺗ دراد سﺎﻨﺷرﺎﮐ ﯽﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا ﮫﺑ زﺎﯿﻧ ﮫﮐ .
یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد یﺎھ ﺺﺧﺎﺷ ﺖﯾﺎﻋر مﺪﻋ ناﻮﻨﻋ ﮫﺑ ﺎھراﺪﺸھ و ﺎھﺎﻄﺧ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ بو یاﺮﺑ ﯽﻔﻨﻣ زﺎﯿﺘﻣا ناﻮﻨﻋ ﮫﺑ ﺎھراﺪﺸھ و ﺎھﺎﻄﺧ عﻮﻤﺠﻣ و هﺪﺷ ﯽﻘﻠﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ یﺪﻨﺑ ﮫﺒﺗر نآ سﺎﺳا ﺮﺑ و هﺪﺷ ﮫﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺖﯾﺎﺳ .
یﺰﮐﺮﻣ یﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو ﯽﮕﻧﺎﺧ ﮫﺤﻔﺻ ﯽﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا یﺎھ ﮫﺘﻓﺎﯾ )
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ 3
( سﺮﺘﺳد ناﺰﯿﻣ ﺖﯿﻌﺿو ﻦﯿﯿﻌﺗ ﮫﺑ ﺶھوﮋﭘ درﻮﻣ ﮫﻌﻣﺎﺟ یﺮﯾﺬﭘ
سﺎﺳا ﺮﺑ نﺎﮭﺟ بو مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ بو یاﻮﺘﺤﻣ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺶﻣ ﻂﺧ ﮏﯾ ﺖﯾﻮﻟوا
دزادﺮﭘ ﯽﻣ ﯽﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا شور ﮫﺑ ﺮﺘﺴﮔ .
3لوﺪﺟ . یﺎھ هﺎﮕﺸﻧاد ی ﺰﮐﺮﻣ یﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو ﯽﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا ﺞﯾﺎﺘﻧ
ّوا ﺖﯾﻮﻟوا سﺎﺳا ﺮﺑ ﮫﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ ل
ﯽﺑﺎﯾزرا رد یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺪﺻرد ﯽﺘﺳد
ﺎﺳ بو ﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾ
ﻒﯾدر
ﮏﯾ ﺖﯾﻮﻟوا ﺪﺻرد ﯽﺳرﺮﺑ
ﺪﺸﻧ ﺮﯿﺧ ﮫﻠﺑ
33
33/ 1 9 5 و دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و ،یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ناﺮﮭﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻤﻠﻋ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻦﯿﻣﺄﺗ 1 67
26/ 1 10 4 ﺪﮭﺸﻣ ﯽﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 2 67
26/ 1 10 4 ﺖﻌﻨﺻ و ﻢﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد يﺰﻛﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ 3 20 1 11 3 ﯽﺘﺸﮭﺑ ﺪﯿﮭﺷ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 4 20 1 11 3 ﻒﯾﺮﺷ ﯽﺘﻌﻨﺻ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 5
20 1 11 3 ﯽﺘﻌﻨﺻ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
ﺮﯿﺒﮐﺮﯿﻣا 6 67
26/ 1 10 4 دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ زاﺮﯿﺷ هﺎﮕﺸﻧاد 7 20 2 10 3 ﮫﺟاﻮﺧ ﯽﺘﻌﻨﺻ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
ﯽﺳﻮﻃ ﻦﯾﺪﻟاﺮﯿﺼﻧ 8 20 1 11 3 سرﺪﻣ ﺖﯿﺑﺮﺗ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 9
20 1 11 3 ﯽﺘﻌﻨﺻ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
نﺎﮭﻔﺻا 10
20 2 10 3 نﺎﮭﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 11
20 2 10 3 دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
ﺰﯾﺮﺒﺗ هﺎﮕﺸﻧاد 12 67
26/ 1 10 4 قدﺎﺻ مﺎﻣا هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ مﻼﺴﻟا ﮫﯿﻠﻋ 13 20 1 11 3 ﺎﻨﯿﺳ ﯽﻠﻋﻮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
ناﺪﻤھ 14
20 2 10 3 دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
نﻼﯿﮔ هﺎﮕﺸﻧاد 15
20 1 11 3 نﺎﺠﻧز هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 16
67
26/ 1 10 4 دﺰﯾ هﺎﮕﺸﻧاد لﺎﺘﯿﺠﯾد ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 17
67
26/ 2 9 4 ﮫﯿﻣورا هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 18
20 2 10 3 اﺮھﺰﻟا هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 19
20 2 10 3 ﯽﯾﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﮫﻣﻼﻋ یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 20
67
22/ 27 205 68 سﺮﺘﺳد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ و ﺎھ ﺦﺳﺎﭘ ﻞﮐ ﻊﻤﺟ یﺮﯾﺬﭘ
لوﺪﺟ رد 3
ﺦﺳﺎﭘ و یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد یﺎھ ﺺﺧﺎﺷ ﺖﯾﺎﻋر ﯽﻨﻌﻣ ﮫﺑ ﮫﻠﺑ ﺦﺳﺎﭘ
ﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد یﺎھ ﺺﺧﺎﺷ ﺖﯾﺎﻋر مﺪﻋ ﯽﻨﻌﻣ ﮫﺑ ﺮﯿﺧ .ﺖﺳا
ﯽﺳرﺮﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﺪﺸﻧ
طﻮﺑﺮﻣ ﺳ ﯽﺳرﺮﺑ نﺎﮑﻣا ﮫﮐ ﺖﺳا یدراﻮﻣ ﮫﺑ
ﺆ ﺖﺳا ﮫﺘﺷاﺪﻧ دﻮﺟو ﺖﺴﯿﻟ ﮏﭼ لا .
ﮏﯾ ﺖﯾﻮﻟوا رد ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ 67
22/ و ﮫﻠﺑ ﺎھ ﺦﺳﺎﭘ ﺪﺻرد 33
68/ ﺎھ ﺦﺳﺎﭘ ﺪﺻرد
و ﺮﯿﺧ 9
ﺳ زا ﺪﺻرد ﺆ
ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﯽﺳرﺮﺑ تﻻا و ﮫﯾﺰﺠﺗ ﻞﺣاﺮﻣ مﺎﺠﻧا ﺖﮭﺟ .
و ﺮﯿﺧ یﺎھ ﺦﺳﺎﭘ ﮫﻋﻮﻤﺠﻣ ﯽﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا یﺎھ ﮫﺘﻓﺎﯾ یور ﺮﺑ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﯽﺳرﺮﺑ
هﺪﺷ ﮫﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺺﺧﺎﺷ ﺖﯾﺎﻋر مﺪﻋ ناﻮﻨﻋ ﮫﺑ ﺎھ هﺪﺸﻧ ﺖﺳا . رد ﮏﯾ ﺖﯾﻮﻟوا یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد یﺎھ ﺺﺧﺎﺷ ﺖﯾﺎﻋر ناﺰﯿﻣ سﺎﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ
رادﻮﻤﻧ رد ﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو 1
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
نﺎﻤھ رادﻮﻤﻧ رد ﮫﮐ ﮫﻧﻮﮔ
1 ﺪﯿﯾﺎﻤﻧ ﯽﻣ هﺪھﺎﺸﻣ یﺎھ ﺺﺧﺎﺷ
2 5 ، 6 ، 8 ، ،
11 12 و ) ﺑ نوﺪﺑ ترﻮﺻ ﮫﺑ ﯽﮕﻧر هﺪﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ تﺎﻋﻼﻃا زا نﺎﻨﯿﻤﻃا ﺐﯿﺗﺮﺗ ﮫ
ﺑ ،ﮓﻧر رﺎﮐ ﮫ
ﯽﻧﺎﺑز تاﺮﯿﯿﻐﺗ ندﻮﻤﻧ ﺺﺨﺸﻣ ،هدﺎﺳ و فﺎﻔﺷ ﮫﺋارا نﺎﺑز یﺮﯿﮔ
ﺐﺴﮐ ،ﺎھ هداد لواﺪﺟ رد ﺎھ نﻮﺘﺳﺮﺳ وﺎھﺮﻄﺳ ﺮﺳ ندﻮﻤﻧ ﺺﺨﺷ ،ﻦﺘﻣ رد زا نﺎﻨﯿﻤﻃا و ،یﺪﻨﺑ ﮫﺤﻔﺻ ﺪﻋاﻮﻗ زا هدﺎﻔﺘﺳا نوﺪﺑ نﻮﺘﻣ نﺪﻧاﻮﺧ نﺎﮑﻣا
ھﺪﻧﻮﯿﭘ ﮫﺋارا راﺪﻣ روﺮﺳ ﯽﮑﯿﻓاﺮﮔ یﺎھ ﮫﺸﻘﻧ یاﺮﺑ ﯽﻨﺘﻣ یﺎ
یﺎھ ﺺﺧﺎﺷ (
و ؛ﮫﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو رد هﺪﺷ ﺖﯾﺎﻋر ﺺﺧﺎﺷ
یﺎھ 1 3 ، 4 ، 7 ، 9 ، ،
10 13 ، 14 ، 15 و ) ،ﯽﻨﺘﻣ ﺮﯿﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ یاﺮﺑ ﯽﻨﺘﻣ یﺎھ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﮫﺑ
ﻦﺘﻣ ﺎﺑ ﺮﯾﻮﺼﺗ و تﻮﺻ ﯽﻧﺎﻣﺰﻤھ ،یراﺪﯾد تﺎﻋﻼﻃا زا یراﺪﯿﻨﺷ حﺮﺷ زﺎﺳ ﺪﻣآزور ،یرﺎﺘﺷﻮﻧ ﮫﻧﺎﺸﻧ نﺎﺑز یﺮﯿﮔرﺎﮐ ﮫﺑ ،ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ یﺎھ ﮫﺤﻔﺻ ی
ندوﺰﻓا ،ﺮﺘﯿﺗﺮﺳ یﺎھ ﮫﻧﺎﺧ ﺎﺑ هداد یﺎھ ﮫﻧﺎﺧ ندﻮﻤﻧ ﻂﺒﺗﺮﻣ یاﺮﺑ یراﺬﮔ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ،ﺎھ ﺖﭙﯾﺮﮑﺳا و ﺎھ ﺖﻠﭘا ندﻮﺑ سﺮﺘﺳد رد ،ﺎھ ﻢﯾﺮﻓ ﮫﺑ ناﻮﻨﻋ ﮫﺑ ﺪﻧﻮﯿﭘ دﻮﺟو ،ﺎھ ﺖﭙﯾﺮﮑﺳا و ﺎھ ﺖﻠﭘا یﺮﯿﮔرﺎﮐ ﮫﺑ نوﺪﺑ تﺎﺤﻔﺻ یاﺮﺟا ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﮫﺤﻔﺻ ﮏﯾ (
ﺺﺧﺎﺷ وﺰﺟ ﮫﮐ ﺪﻧدﻮﺑ ﯽﯾﺎھ
یﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو زا ﮏﯾ ﭻﯿھ رد
ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﺖﯾﺎﻋر ﺎھ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ .
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
ﮏ ﺖﻮﻠوا یﺎﻫ ﺺﺧﺎﺸ
ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘـﮐ ﺖ ﺎﺴ بو
رادﻮﻤﻧ 1 . ﯽﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا ﮏﯾ ﺖﯾﻮﻟوا یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد یﺎھ ﺺﺧﺎﺷ ﺖﯾﺎﻋر ناﺰﯿﻣ
ﺮﻈﻧ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد درﻮﻣ رد ﮫﮑﻨﯾا نﺎﮑﻣا ﯽﺘﺳد ﯽﺑﺎﯾزرا رد ﺖﺳا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻢﯿھد یﺮﺗ ﻦﺌﻤﻄﻣ ناﺰﯿﻣ اﺪﺘﺑا ﯽﻌﻄﻗ ﺮﻈﻧ ﮏﯾ ﮫﺑ نﺪﯿﺳر یاﺮﺑ .
ﺪﺷ ﮫﺒﺳﺎﺤﻣ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺪﺻرد ترﻮﺻ ﮫﺑ ﺖﯾﺎﺳ بو ﺮھ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد .
ﺮﺑ
سﺎﺳا هداد
یﺎھ 3 لوﺪﺟ
ﺖﯾﺎﺳ بو 12
ﺎﺑ یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ 20
سﺮﺘﺳد ﺪﺻرد
و یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو و یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗ ﻦﯿﯾﺎﭘ یﺮﯾﺬﭘ ﺎﺑ ناﺮﮭﺗ هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ 33
ار یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﺻرد
ﺪﻧا هداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﮫﺑ .
لوﺪﺟ سﺎﺳا ﺮﺑ 3
ﺎھ ﺖﯾﺎﺳ بو یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﻞﮐ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ 67
22/ ﺖﺳا ﺪﺻرد
ﺗرﻮﺻ رد ﮫﮐ ﻒﯿﻃ ﮏﯾ رد ﮫﮐ ﯽ
4 دﺮﯿﮔ راﺮﻗ ﯽﺸﺨﺑ و سﺮﺘﺳد ﻞﺑﺎﻗ ﺮﯿﻏ ﻦﯿﺑ
ﺮﺗ ﮏﯾدﺰﻧ ﻢﮐ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﮫﺑ ﮫﺘﺒﻟا ﮫﮐ دﺮﯿﮔ ﯽﻣ راﺮﻗ ﻢﮐ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﺖﺳا . یﺎھ ﺺﺧﺎﺷ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺶھوﮋﭘ ﮫﻌﻣﺎﺟ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﻞﮐ رد ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﺬﭘ سﺮﺘﺳد ﮏﯾ ﺖﯾﻮﻟوا ﺖﺴﯿﻧ ﯽﺑﻮﻠﻄﻣ ﺢﻄﺳ رد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾا ﮫﺑ و ﺖﺳا ﻢﮐ یﺮﯾ
.
رادﻮﻤﻧ رد ﯽﺑﺎﯾزرا ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ 1
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
ﮫﺠﯿﺘﻧ و ﺚﺤﺑ یﺮﯿﮔ
ﻦﯿﺑ زا داد نﺎﺸﻧ ﺶھوﮋﭘ ﮏﯾ ﺶﺳﺮﭘ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ 20
ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺖﯾﺎﺳ بو
ﯽﻨﯿﺷﺎﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا رد ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ یا دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
ﺎﺑ نﻼﯿﮔ هﺎﮕﺸﻧاد 1
و ﺎﻄﺧ 18
و ﻦﯾﺮﺗﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد راﺪﺸھ ﮫﺑ نآ زا ﺪﻌﺑ
قدﺎﺻ مﺎﻣا هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ یﺮﯾﺬﭘ سﺮﺘﺳد ناﺰﯿﻣ ﺶھﺎﮐ ﺐﯿﺗﺮﺗ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ،نﺎﺠﻧز هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ،مﻼﺴﻟا ﮫﯿﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ،ﻒﯾﺮﺷ ﯽﺘﻌﻨﺻ ،ﯽﺳﻮﻃ ﻦﯾﺪﻟاﺮﯿﺼﻧ ﮫﺟاﻮﺧ ﯽﺘﻌﻨﺻ
،ﯽﺘﺸﮭﺑ ﺪﯿﮭﺷ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ،ﯽﯾﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﮫﻣﻼﻋ یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ،سرﺪﻣ ﺖﯿﺑﺮﺗ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ،زاﺮﯿﺷ هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ،ﺰﯾﺮﺒﺗ هﺎﮕﺸﻧاد
،ناﺪﻤھ ﺎﻨﯿﺳ ﯽﻠﻋﻮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ هﺎﮕﺸﻧاد يﺰﻛﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ
هﺎﮕﺸﻧاد یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ،دﺰﯾ هﺎﮕﺸﻧاد لﺎﺘﯿﺠﯾد ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ،ﺖﻌﻨﺻ و ﻢﻠﻋ ﯽﻤﻠﻋ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻦﯿﻣﺄﺗ و دﺎﻨﺳا ﺰﮐﺮﻣ و ،یﺰﮐﺮﻣ ﮫﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ،نﺎﮭﻔﺻا ﯽﺘﻌﻨﺻ
