98
29 و 30 نﺎﺑآ 1398
ﺎﻣﺎﮔ ﻪﻌﺷا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫزد ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﯽﻤﮐ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽﺧﺮﺑ ﺮﺑ
ﯿﺷ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ ﯽﯾوراد هﺎﯿﮔ يزاﺮ
) Lallemantia royleana (
ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ ﯽﻠﻋ ،رﻮﭘ
*
،1
ﻦﯿﺴﺣﺪﻤﺤﻣ ،نﺎﯿﮐﻮﺘﻓ ﯽﻠﻗ ،2
ﻪﻤﻃﺎﻓ ،لﺎﭼرﻮﭙﮐ هداز
3
1 - و نﻼﯿﮔ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا يﺮﺘﮐد يﻮﺠﺸﻧاد ﺣاو ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﮕﺒﺨﻧ و ناﻮﺟ ناﺮﮕﺸﻫﮋﭘ هﺎﮕﺷﺎﺑ ﻮﻀﻋ
ﻦﺑﺎﮑﻨﺗ ﺪ .
2 - .ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا و ﺖﻋارز هوﺮﮔ ،رﺎﯿﺸﻧاد
3 - ﺶﻧاد .جﺮﮐ ﺪﺣاو ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﯾوراد نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻪﺘﺧﻮﻣآ
*) لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ Ghorbanipour.ali@gmail.com
(
:هﺪﯿﮑﭼ ،ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ هﺎﯿﮔ ﯽﺳﺎﻨﺷ ﺖﺨﯾر تﺎﻔﺻ رد عﻮﻨﺗ دﺎﺠﯾا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ روﺬﺑ
هﺎﯿﮔ ﻦﯾا ﺎﺑ يﺎﻫزد رد ﺎﻣﺎﮔ ﻪﻌﺷا 0
، 50 ، 100 ، 150 ، 250 ، 350 ،
450 و 700 ﮔ ﯽﻫدﻮﺗﺮﭘ يﺮ روﺬﺑ .ﺪﻧﺪﺷ
M1
روﺬﺑ لﺎﺳ نﺎﯾﺎﭘ رد و ﺖﺸﮐ ﯽﺗﺮﮐ ترﻮﺻ ﻪﺑ M2
ﻪﺑ ﺪﻧﺪﺷ ﺖﺷادﺮﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﮏﯿﮑﻔﺗ و
رد
ﻞﺴﻧ ﻪﺗﻮﺑ ﺮﻫ رﺬﺑ يﺪﻌﺑ ﺖﺸﮐ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ طﻮﻄﺧ رد
.ﺪﻧﺪﺷ حﺮﻃ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا كﻮﻠﺑ
ﻞﻣﺎﮐ ﺎﻫ اﺮﺟا ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﺪﯾدﺮﮔ
. ﻧ ﺞﯾﺎﺘ
راد ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺎﺠﮑﯾ ترﻮﺼﺑ تﺎﻔﺻ ﯽﻣﺎﻤﺗ ﺮﻈﻧ زا ﺎﻫزد ﻦﯿﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﻪﻧﺎﮔﺪﻨﭼ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ لوﺪﺟ زا ﻪﻠﺻﺎﺣ دراد دﻮﺟو ) رورﺎﺑ ﯽﻠﺻا ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ .
16 / 4 ) رورﺎﺑ ﯽﻋﺮﻓ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ،(
6 ) مﺎﯿﻧ داﺪﻌﺗ ،(
489 ) ﻪﺗﻮﺑ رد رﺬﺑ نزو ،(
34 / 4 (مﺮﮔ
ﺗﻮﺑ رد رﺬﺑ داﺪﻌﺗ و ) ﻪ
4 / 1454 رﺎﻤﯿﺗ رد ( 350 ) ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ﺮﺜﮐاﺪﺣ .ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ يﺮﮔ 89
/ 36 ) نﺪﯿﺳر ﺎﺗ زور داﺪﻌﺗ و (ﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ 38
/ 85
زد رد (زور 250
يﺮﮔ ) ﻪﻧاد راﺰﻫ نزو و هﺎﯿﮔ ﯽﻠﺻا رﻮﺤﻣ رد ﺪﻨﺑ داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ .ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ 85
/ 3 ﺎﺗ زور داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و (مﺮﮔ
) ﯽﻫﺪﻠﮔ 5 / 44 زد رد (زور 150
ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﻪﮐ ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﯽﺳﺎﻨﺷ ﺖﺨﯾر تﺎﻔﺻ ﺮﻈﻧ زا نﺎﺗﻮﻣ يداﺪﻌﺗ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد .ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ يﺮﮔ
ﻮﺑ ،ﻻﺎﺑ ﻪﻧاد راﺰﻫ نزو ،روﺬﺑ ﮓﻧر ﺮﯿﯿﻐﺗ ،ﯽﺳردوز زا .مﺎﯿﻧ داﺪﻌﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ،ﺮﻄﻌﻣ رﺬﺑ ﺎﺑ ﻪﺗ
:يﺪﯿﻠﮐ تﺎﻤﻠﮐ ﯽﺳﺎﻨﺷ ﺖﺨﯾر و ﯽﻤﮐ تﺎﻔﺻ ،ﺎﻣﺎﮔ ﻪﻌﺷا ،ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ
:ﻪﻣﺪﻘﻣ ) يزاﺮﯿﺷ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ Lallemantia royleana Benth.
(
، نﺎﯿﯾﺎﻨﻌﻧ هﺮﯿﺗ زا ﻪﻟﺎﺴﮑﯾ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺖﺳا
دراد يدﺪﻌﺘﻣ دﺮﺑرﺎﮐ ﯽﺘﻨﺳ ﺐﻃ رد ﻪﮐ
،نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻠﺳﻮﺗ) 1391
ﺖﻌﯿﺒﻃ رد دﻮﺟﻮﻣ ﯽﮑﯿﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﺂﺗﺪﻤﻋ و ﺖﺳا هار زﺎﻏآ رد ناﺮﯾا رد ﯽﯾوراد نﺎﻫﺎﯿﮔ حﻼﺻا .(
ﻪﺗﻮﺑ بﺎﺨﺘﻧا ياﺮﺑ ﺶﻨﯾﺰﮔ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و ﻦﯾﻻ ﺎﯾ ﺎﻫ
ﺖﺳا ﺮﺗﺮﺑ يﺎﻫ ،نﺎﯿﮐﻮﺘﻓ)
1385 (.
ﻬﺟ ﻖﯾﺮﻃ زا حﻼﺻا شور ﺶ
رد ﻪﭼﺮﮔ
ﺖﯿﻘﻓﻮﻣ شور ﻦﯾا زا ﺎﻫرﻮﺸﮐ ﺮﯾﺎﺳ ﻦﯿﻘﻘﺤﻣ ﯽﻟو ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮕﻧ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ناﺪﻨﭼ ناﺮﯾا ﻢﺸﭼ يﺎﻫ
هدروآ ﺖﺳﺪﺑ يﺮﯿﮔ ﺪﻧا
،ﻦﯿﮐ)
2005 .(
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ زا ﮏﯾ ﺮﻫ رد ﺎﺗ ﺪﻧردﺎﻗ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ و ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ دﺪﻌﺘﻣ ﻞﻣاﻮﻋ يزﺎﺳﺪﻨﻧﺎﻤﻫ يﺎﻫﺪﻨﯾآﺮﻓ ﻞﺜﻣ لﻮﻠﺳ يﺎﻫ
ﯽﺴﯾﻮﻧور ، و ﻪﻤﺟﺮﺗ ،
رﻮﻬﻇ و ﯽﺒﯿﮐﺮﺗﻮﻧ ثراﻮﺗ ،نﺎﻬﻨﭘ و رﺎﮑﺷآ ﯽﮑﯿﺘﻧژ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ،تﺎﻋﻼﻃا
ثراﻮﺗ ﺮﯿﻏ ﺎﯾ ﺮﯾﺬﭘ ا هﺪﻨﺸﮐ ﺮﯿﻏ ﺎﯾ و هﺪﻨﺸﮐ ،ﺮﯾﺬﭘ
.ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ دﺎﺠﯾ
هرﺎﭘ ﻪﻧﻮﮔ عاﻮﻧا ﺶﯾاﺪﯿﭘ و ﻂﯿﺤﻣ ﺎﺑ ﺮﺘﻬﺑ ﻖﺑﺎﻄﺗ ﺖﻬﺟ رد ﯽﭙﯿﺗﻮﻨﻓ تﺎﻔﺻ زا ﯽﺧﺮﺑ رد عﻮﻨﺗ ﺐﺒﺳ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻦﯾا زا يا ﮏﯾ رد ﺪﯾﺪﺟ يﺎﻫ
99
29 و 30 نﺎﺑآ 1398
ﯽﻣ دﻮﺟﻮﻣ ﺪﻧﻮﺷ
اﺮﯿﯿﻐﺗ ﻦﯾا ﺮﺜﮐا ﻦﮑﯿﻟ . ﯽﻣ هﺪﻧز دﻮﺟﻮﻣ گﺮﻣ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ و هدﻮﺑ ﺮﻀﻣ ت
ﺪﻧدﺮﮔ . ) نﺎﯿﮐﻮﺘﻓ 1389 ﺎﺑ ﺎﻣﺎﮔ ﻪﻌﺷا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد (
يﺎﻫزد 800
، 1000 و 1200 ﺖﺴﻧاﻮﺗ ﯽﮑﯿﺘﻧژ عﻮﻨﺗ دﺎﺠﯾا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ اﺰﻠﮐ مﺎﻗرا رد يﺮﮔ 18
و ﻞﮔ يرﺎﺳ ﻢﻗر زا نﺎﺗﻮﻣ ﻦﯾﻻ 12
ﻦﯾﻻ
ﻢﻗر زا نﺎﺗﻮﻣ RGS003
ﻦﯾﻻ ﻦﯾا ﻪﮐ دروآ ﺖﺳﺪﺑ ﺮﻈﻧ زا نﺎﺗﻮﻣ يﺎﻫ
توﺎﻔﺗ ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ نﺪﯿﺳر نﺎﻣز و ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ،ﻪﻧاد هزاﺪﻧا و ﮓﻧر
ﯽﻨﻌﻣ .ﺪﻨﺘﺷاد راد لﺎﺳ ﯽﻃ يا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻤﯿﺣر
يﺎﻫ 1379 - 1384 يﺎﻫزد رد ﺎﻣﺎﮔ ﻪﻌﺷا نﺪﻧﺎﺑﺎﺗ ﺎﺑ 35
، 40 و 45 ﻪﺑ يﺮﮔ
ﻪﭽﺘﺧرد ﺪﻨﺘﺴﻧاﻮﺗ ﻦﯿﺘﻧﺎﻤﻠﮐ ﻢﻗر ﯽﮕﻧرﺎﻧ روﺬﺑ هﻮﯿﻣ ﺎﺑ يﺎﻫ
سر ﺮﯾدو سر دوز ،ﻪﺘﺴﻫ نوﺪﺑ ي نرﺎﮑﻤﻫ و يﺮﺘﺧ . .ﺪﻧروآ ﺖﺳﺪﺑ
) 2005 (
يﺎﻫزد رد ﺎﻣﺎﮔ ﻪﻌﺷا ﯽﺑﺎﺗﻮﺗﺮﭘ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ رد 750
ﺎﺗ 1000 و سردوز ﯽﻣﺎﻗرا دﺎﺠﯾا ﻪﺑ ﻖﻓﻮﻣ يﺪﻨﻫ لدﺮﺧ يور يﺮﮔ هﺎﺗﻮﮐ
.ﺪﻧﺪﺷ ﺪﻫﺎﺷ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺗﻻﺎﺑ ﻦﻏور و ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺎﺑ ﺪﻗ ) نارﺎﮑﻤﻫ و ﺪﯾوﺎﺟ
2000 يﺎﻫزد نﺪﻧﺎﺑﺎﺗ ﺮﺛا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ ( 750
ﺎﺗ 1250 ﻪﻌﺷا يﺮﮔ
ﻨﻌﻣ ﺮﺛا ﺪﻫﺎﺷ لدﺮﺧ يور ﺮﺑ ﺎﻣﺎﮔ ﯽ
.ﺪﻧدﻮﺑ هﺎﯿﮔ ﻦﯾا رد ﻪﻧاد راﺰﻫ نزو ،ﻦﯿﺟرﻮﺧ لﻮﻃ ،ﻦﯿﺟرﻮﺧ داﺪﻌﺗ يور ﺮﺑ رﺎﻤﯿﺗ ﻦﯾا راد
ﺎﻫ شور و داﻮﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﯾوراد نﺎﻫﺎﯿﮔ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ ﯽﯾوراد نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻪﻋرﺰﻣ رد
ﺪﻫﺎﺷ كﻮﻠﺑ حﺮﻃ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﮐ يﺎﻫ
ﯽﻓد
ﺎﺑ 3 راﺮﮑﺗ رد ﯽﻋارز لﺎﺳ 1392
- 1391 ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا .
ﻪﯿﻬﺗ (سﺪﻘﻣ ﺪﻬﺸﻣ ﻊﺑاﻮﺗ) تﻼﮐ ﻪﻘﻄﻨﻣ نازروﺎﺸﮐ زا ﻪﮐ يزاﺮﯿﺷ يﻮﮕﻨﻟﺎﺑ روﺬﺑ
ﺪﻨﻔﺳا رد دﻮﺑ هﺪﺷ 1390
يﺎﻫزد رد ﺎﻣﺎﮔ ﻪﻌﺷا ﺎﺑ ناﺮﯾا ﯽﻤﺗا يژﺮﻧا نﺎﻣزﺎﺳ رد 0
، 50 ، 100 ، 150 ، 250 ، 350 ، 450 ، 550 ، 700 و 900
مﺎﺠﻧا ياﺮﺑ و هﺪﺷ ﯽﻫدﻮﺗﺮﭘ يﺮﮔ روﺬﺑ .ﺪﻧﺪﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﯾوراد نﺎﻫﺎﯿﮔ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ ﻪﺑ تﺎﺸﯾﺎﻣزآ
M1
ﻪﻋرﺰﻣ رد
ﺪﻨﻔﺳا رد ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﯾوراد نﺎﻫﺎﯿﮔ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ ﯽﺸﻫوﮋﭘ 1390
تﺮﮐ رد ﯽﻋارز ﻞﺼﻓ نﺎﯾﺎﭘ رد .ﺪﻧﺪﺷ ﺖﺸﮐ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ يﺎﻫ
ﻪﺗﻮﺑ زا يداﺪﻌﺗ ) روﺬﺑ و بﺎﺨﺘﻧا ﯽﻓدﺎﺼﺗ رﻮﻃ ﻪﺑ تﺮﮐ ﺮﻫ يﺎﻫ
M2
ﺑ ﺎﻬﻧآ ( .ﺪﺷ ﺖﺷادﺮﺑ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ رﻮﻃ ﻪ ﻦﯿﻣز يزﺎﺳ هدﺎﻣآ زا ﺲﭘ
روﺬﺑ
M2
ﻦﯾﻻ رد و ﺎﻣﺎﮔ ﻪﻌﺷا زد ﮏﯿﮑﻔﺗ ﻪﺑ اﺪﺟ يﺎﻫ زد ﺮﻫ يازا ﻪﺑ)
50 (رﺬﺑ ﻪﺴﯿﮐ تﺮﮐ رد
دوﺪﺣ لﻮﻃ ﻪﺑ ﯽﯾﺎﻫ 5
/ 1 غاد ﻞﺤﻣ رد ﺮﺘﻣ
ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫرﺎﯿﺷ رد و بآ دوﺪﺣ ﻖﻤﻋ
2 ﺎﺗ 3 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ .ﺪﻧﺪﺷ هﺪﯿﺷﻮﭘ كﺎﺧ زا ﯽﮐزﺎﻧ ﻪﯾﻻ ﺎﺑ و ﻪﺘﺷﺎﮐ ﻢﻫ زا ﺎﻫ ﻦﯾﻻ ﻪﻠﺻﺎﻓ
50 ﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ
.ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻞﺴﻧ رد ﯽﻨﻌﯾ ،ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺘﺷﺎﮐ ﻒﯾدر ﻪﺑ ﻪﺗﻮﺑ ترﻮﺻ ﻪﺑ رﺬﺑ ﺖﺷﺎﮐ
M1
ﻪﺗﻮﺑ روﺬﺑ ﻪﮐ روﺬﺑ) ﺎﻫ
M2
ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ترﻮﺻ ﻪﺑ (
ﻪﺘﺸﭘ فﺮﻃ ود ﺮﻫ رد .ﺪﺷ ﺖﺸﮐ ﻒﯾدر ﮏﯾ رد دﻮﺑ هﺪﺷ ﺖﺷادﺮﺑ زا ﺪﻌﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓﻼﺑ يرﺎﯿﺑآ تﺎﯿﻠﻤﻋ .ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺖﺷﺎﮐ تﺎﯿﻠﻤﻋ ﺎﻫ
ﮐ ﺖﺷﺎ
.ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا رﺬﺑ ﯾ دوﺪﺣ
ﮏ ﻪﺘﻔﻫ
،ﺖﺷﺎﮐ زا ﺪﻌﺑ .ﺪﻧدﺮﮐ ندز ﻪﻧاﻮﺟ ﻪﺑ عوﺮﺷ ﺎﻫرﺬﺑ
ﻞﻣﺎﺷ ﺖﺷاد تﺎﯿﻠﻤﻋ ﺶﯾور ﻞﺼﻓ لﻮﻃ رد
ﻒﻠﻋ ﺎﺑ ﯽﮑﯿﻧﺎﮑﻣ هزرﺎﺒﻣ و يرﺎﯿﺑآ ،ﯽﻫددﻮﮐ دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ناﺰﯿﻣ .ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا زﺮﻫ يﺎﻫ
تزا يﺎﻫ - ﺮﻔﺴﻓ - سﺎﺘﭘ (N-P-K) ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ
150 - 50 - 50 .ﺖﺳا هدﻮﺑ رﺎﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ دﻮﮐ ﻪﯿﻘﺑ و ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﯾدروﺮﻓ رد رﺎﺑ ﮏﯾ و كﺮﺳ ترﻮﺻ ﻪﺑ تزا دﻮﮐ
ﻫ مﺎﮕﻨﻫ رد ﺎ
يﺎﻫزد رد روﺬﺑ ندﻮﺒﻧ سﺮﺘﺳد رد ﻞﯿﻟد ﻪﺑ .ﺪﻧﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا كﺎﺧ ﻪﺑ ندز ﻢﺨﺷ 550
و 900 زد ﻦﯾا ﺖﺷﺎﮐ زا ﻪﺗﻮﺑ ﮏﯿﮑﻔﺗ ﻪﺑ يﺮﮔ رد ﺎﻫ
ﻪﻋرﺰﻣ نﻮﻣزآ .ﺪﺷ يراددﻮﺧ يا
تﺎﻔﺻ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ياﺮﺑ
، 5 زا ﻪﺗﻮﺑ ﻂﺳو ﺖﻤﺴﻗ ﺮﻫ
ﻦﯾﻻ هزاﺪﻧا درﻮﻣ تﺎﻔﺻ و بﺎﺨﺘﻧا ﯽﻓدﺎﺼﺗ ترﻮﺼﺑ ﻞﻣﺎﺷ يﺮﯿﮔ
ﯾرﺎﺗ ﺦ
ﯽﻫﺪﻠﮔ ، ﻪﻧاد نﺪﯿﺳر ﺦﯾرﺎﺗ ،
ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ،
هﺎﯿﮔ رد ﯽﻠﺻا رورﺎﺑ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ،
هﺎﯿﮔ رد ﯽﻋﺮﻓ رورﺎﺑ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ،
ﺪﻨﺑ داﺪﻌﺗ ﯽﻠﺻا رﻮﺤﻣ رد
هﺎﯿﮔ
، هﺎﯿﮔ رد ، ﻪﺗﻮﺑ رد مﺎﯿﻧ داﺪﻌﺗ ،
ﻪﺗﻮﺑ رد رﺬﺑ داﺪﻌﺗ ،
رﺬﺑ نزو ﻪﺗﻮﺑ رد و ﻪﻧاد راﺰﻫ نزو .ﺪﻧدﻮﺑ
ﻠﯿﺳﻮﺑ ﻪﻠﯿﺳﻮﺑ ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ﻂﺧ ﻪ
ﺶﮐ
100
29 و 30 نﺎﺑآ 1398
.ﺪﺷ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ﺎﺑ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ،ﻦﮑﻧاد نﻮﻣزآ ﺎﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ نﻮﻣزآ ،ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﻞﻣﺎﺷ يرﺎﻣآ ﻪﯾﺰﺠﺗ
ﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا مﺮ
راﺰﻓا SPSS
ver. 16 راﺰﻓا مﺮﻧ ﺎﺑ ﺎﻫرادﻮﻤﻧ .ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا Excel
.ﺪﻧﺪﺷ ﻢﯿﺳﺮﺗ
و ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺚﺤﺑ ﺢﻄﺳ رد رادﺎﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ لوﺪﺟ زا ﻪﻠﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ 1
% درﻮﻣ رد ﺎﻣﺎﮔ ﻪﻌﺷا ﺎﻫزد ﻦﯿﺑ درﻮﻣ تﺎﻔﺻ مﺎﻤﺗ
ءﺰﺟ ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺗﻮﺑ رد رﺬﺑ نزو
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ لوﺪﺟ) 1 .(
لوﺪﺟ 1 - ﻞﺴﻧ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﯽﻤﮐ تﺎﻔﺻ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ
M2
يزاﺮﯿﺷ يﻮﮕﻨﻟﺎﺑ رد راﺰﻫ نزو
ﻪﻧاد
رد رﺬﺑ داﺪﻌﺗ ﻪﺗﻮﺑ
رﺬﺑ نزو
ﻪﺗﻮﺑ رد مﺎﯿﻧ داﺪﻌﺗ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ﯽﻋﺮﻓ
داﺪﻌﺗ ﺪﻨﺑ
ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ﯽﺻا
عﺎﻔﺗرا ﻪﺗﻮﺑ
ﺎﺗ زور داﺪﻌﺗ رﺬﺑ نﺪﯿﺳر
زور داﺪﻌﺗ ﯽﻫﺪﻠﮔ ﺎﺗ
0/29** 5925194/83** 65/57* 838852/68** 134/03** 1/47** 11/29** 661/76** 603/53** 206/50**
راد ﯽﻨﻌﻣ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ **و*
لﺎﻤﺘﺣا حﻮﻄﺳ رد 5
و 1 ﺪﺻرد .
لوﺪﺟ) ﺎﻣﺎﮔ ﻪﻌﺷا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫزد ﻦﯿﺑ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ تﺎﻔﺻ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ 2
،(
ﯽﻫﺪﻠﮔ ﺎﺗ زور داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ رد
زد ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ نﺎﻫﺎﯿﮔ 150
يﺮﮔ ) 50 / 44 ( يﺎﻫزد و ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ 100
و 250 .ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺪﻧ يراد ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ يﺮﮔ
زد ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﺰﯿﻧ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻦﯾﺮﺗ ﻞﮔﺮﯾد 50
يﺮﮔ ) 88 / 44 ( .دﻮﺑ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ سرﺮﯾد ﻪﮐ ﺪﻨﻫد
رد ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻦﯾﺮﺗ 250
هدﻮﺑ يﺮﮔ
سردوز و ﯽﻣ رادﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ .ﺖﺳا ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻦﯾﺮﺗ
ﺎﺗ ﺪﻫﺎﺷ زا زد ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ 250
نﺪﯿﺳر ﺦﯾرﺎﺗ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ يﺮﮔ
ﺳا ﻪﺘﺷاد ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﻫرﺬﺑ يﺎﻫزد رد ﯽﻟو ﺖ
ﺮﺘﺸﯿﺑ زا 250 زد ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ .ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ هرﺎﺑود تﺪﻣ ﻦﯾا يﺮﮔ
250 دﻮﺑ يﺮﮔ ) 04 / 36 ( يﺎﻫزد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ نآ زا ﺪﻌﺑ ، 150
و 350 ﻧراد راﺮﻗ يﺮﮔ ﺪ
ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ﺎﺑ ﻪﮐ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ .دراﺪﻧ يراد
ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﺰﯿﻧ ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا )
79 / 28 ( زد و 450 ﮔ يﺮ ) 95 / 30 ( ﯽﻣ ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺰﯿﻧ ود ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ .ﺪﻧراﺪﻧ ﻢﻫﺎﺑ يراد
داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﻪﺧﺎﺷ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﯽﺒﻧﺎﺟ يﺎﻫ 350
يﺮﮔ ) 16 / 4 ( ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ نآ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و )
42 / 3 ( .دﻮﺑ ﯽﻣ ﯽﻠﮐ رﻮﻄﺑ ﺪﻫﺎﺷ زا زد ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
ﺎﺗ 350 ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ﺮﺑ يﺮﮔ ﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫزد رد و و هﺪﺷ هدوﺰﻓا ﯽﺒﻧﺎﺟ يﺎﻫ
ﻦﯿﺑ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ﺮﻈﻧ زا .ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﯽﻟوﺰﻧ ﺪﺷر راﺪﻘﻣ ﻦﯾا ﺮ
يﺎﻫزد 350 ، 250،450 و 150 ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا .ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو يراد
ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﯽﻋﺮﻓ يﺎﻫ
350 يﺮﮔ ) 06 / 6 ( ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و
ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ نآ )
02 / 3 ( .دﻮﺑ ﯽﻣ ﯽﻠﮐ رﻮﻄﺑ ﺎﺗ ﺪﻫﺎﺷ زا زد ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
350 اﺪﻌﺗ ﺮﺑ يﺮﮔ ﻪﺧﺎﺷ د
و هﺪﺷ هدوﺰﻓا ﯽﻋﺮﻓ يﺎﻫ
يﺎﻫزد رد و ﺮﺘﺸﯿﺑ
.ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﯽﻟوﺰﻧ ﺪﺷر راﺪﻘﻣ ﻦﯾا زد ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺪﻨﺑ داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
150 يﺮﮔ ) دﻮﺑ 85 / 3 زد ﺎﺑ ﻪﮐ ( 50 فﻼﺘﺧا يﺮﮔ
ﯽﻨﻌﻣ .ﺖﺷاﺪﻧ يراد ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ نآ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ
100 يﺮﮔ ) 57 / 3 ( .دﻮﺑ ياﺮﺑ دﻮﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ مﺎﯿﻧ داﺪﻌﺗ )
76 / 226 ( رد و
50 رد و ﺖﺷاد ﻪﻣادا ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯾا يﺮﺗ ﺪﻨﮐ ﻢﺘﯾر ﺎﺑ ﺪﻌﺑ و هﺪﺷ هدوﺰﻓا ﯽﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ترﻮﺼﺑ دادﺪﻌﺗ ﻦﯾا ﺮﺑ يﺮﮔ 350
ﻪﺑ اﺪﻌﺗ ﻦﯾا يﺮﮔ
ﺪﯿﺳر دﻮﺧ ﺮﺜﮐاﺪﺣ )
65 / 489 ( ) ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫزد رد ﯽﻟو 450
و 700 مﺎﯿﻧ داﺪﻌﺗ زا ( ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﻪﺗﻮﺑ رد رﺬﺑ نزو راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ .ﺪﺷ ﻪﺘﺳﺎﮐ ﺎﻫ
101
29 و 30 نﺎﺑآ 1398
زد 350 دﻮﺑ يﺮﮔ ) 34 / 3 (مﺮﮔ يﺎﻫزد رد نزو راﺪﻘﻣ ﺎﺑ ﺎﺑ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﻨﭼﺮﻫ 250
و 450 ﮔ ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ يﺮ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ.ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺪﻧ يراد
)ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺰﯿﻧ راﺪﻘﻣ 1,026
ﯽﻣ ( يﺎﻫزد ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ 50،100،150،250،450
و 700 ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ يﺮﮔ داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ .ﺖﺷاﺪﻧ يراد
رد رﺬﺑ 350 ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ يﺮﮔ )
4 / 1454 ( يﺎﻫزد رد هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺎﺑ راﺪﻘﻣ ﻦﯾا ﻪﺘﺒﻟا ﻪﮐ 250
و 450 ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ يﺮﮔ يراد
ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ.ﺖﺷاﺪﻧ ﺬﺑ داﺪﻌﺗ
ر )ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ 55
/ 749 زد رد هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ راﺪﻘﻣ ﺎﺑ ﻪﮐ دﻮﺑ ( 700
ﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ يﺮﮔ ﯽ
داﺪﻌﺗ .ﺖﺷاﺪﻧ يراد
ﺎﺗ ﺪﻫﺎﺷ زد رد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺎﻫرﺬﺑ 350
ﻌﺑ ﯽﻟو ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا يﺮﮔ ) ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫزد رد ﺪ
450 و 700 .دﻮﻤﻧ اﺪﯿﭘ ﺶﻫﺎﮐ راﺪﻘﻣ ﻦﯾا(يﺮﮔ
زد ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﻪﻧاد راﺰﻫ نزو راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ 150
يﺮﮔ ) 58 / 1 يﺎﻫزد ﺎﺑ ﻪﮐ دﻮﺑ ( 100،250،350،450
و 700 ﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ يﺮﮔ ﯽ
يراد
.ﺖﺷاﺪﻧ نزو راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ )ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺰﯿﻧ ﻪﻧاد راﺰﻫ
4 / 1 زد ﺎﺑ ﻪﮐ دﻮﺑ ( 50
ﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ يﺮﮔ ﯽ
.ﺖﺷاﺪﻧ يراد
لوﺪﺟ 2 - ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ تﺎﻔﺻ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ
راﺰﻫ نزو ﻪﻧاد
رﺬﺑ داﺪﻌﺗ ﻪﺗﻮﺑ رد
رﺬﺑ نزو
ﻪﺗﻮﺑ رد مﺎﯿﻧ داﺪﻌﺗ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ﯽﻋﺮﻓ
داﺪﻌﺗ ﺪﻨﺑ
ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ
ﯽﺻا ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ﺎﺗ زور داﺪﻌﺗ رﺬﺑ نﺪﯿﺳر
زور داﺪﻌﺗ ﯽﻫﺪﻠﮔ ﺎﺗ
ﻪﻌﺷا زد ﺎﻣﺎﮔ 4
/
1 c 749/55e 1/03e 226/76c 2/14b 3/02d 3/42b 28/79d 79/07c 44/98bc 0 43
/
1 c 1139/1c 1/64d 351/5b 2/07b 4/04c 3/57b 33/62b 81/08b 47/42a 50Gy 5
/
1 ab 1157/05c 2/19c 379/07b 3/57a 4/67b 3/67b 33/67b 82/67b 45/05b 100 Gy 58
/
1 a 1197/1bc 2/67b 389/2b 3/85a 5/2ab 3/8ab 35/8a 81/04b 44/52c 150 Gy 55
/
1 a 1287/1b 2/87b 450/99ab 2/8ab 5/41a 4/06a 36/04a 85/08a 44/69c 250 Gy 52
/
1 ab 1454/4a 3/34a 489/65a 2/32b 6/06a 4/16a 34/99ab 84/13a 45/31b 350 Gy 49
/
1 ab 1253/1b 2/79b 452/25ab 3/22a 5/26ab 4/08a 30/95c 82/29b 47/72a 450 Gy 46
/
1 b 1084/25d 2/11c 385/99b 3/54a 4/01c 3/47b 34/1b 80/41bc 46/63ab 700 Gy ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا دﻮﺟو مﺪﻋ ﻪﻧﺎﺸﻧ نﻮﺘﺳ ﺮﻫ رد كﺮﺘﺸﻣ فﺮﺣ ﮏﯾ ﻞﻗاﺪﺣ دﻮﺟو لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد راد
5 ﯽﻣ ﺪﺻرد .ﺪﺷﺎﺑ
رد ﻪﻧادراﺰﻫ نزو و ﻪﺗﻮﺑ رد رﺬﺑ داﺪﻌﺗ ،مﺎﯿﻧ داﺪﻌﺗ ،ﯽﺒﻧﺎﺟ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ،ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ﺎﺑ ﻪﺗﻮﺑ رد رﺬﺑ نزو ﺢﻄﺳ
1 زور داﺪﻌﺗ ﺎﺑ و ﺪﺻرد
ﺢﻄﺳ رد ﻪﻧاد نﺪﯿﺳر ﺎﺗ 5
ﺢﻄﺳ درد ﯽﻫﺪﻠﮔ ﺎﺗ زور داﺪﻌﺗ ﺎﺑ و ﺖﺒﺜﻣ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺪﺻرد 5
نزو ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺖﺷاد ﯽﻔﻨﻣ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺪﺻرد
ﺢﻄﺳ رد رﺬﺑ داﺪﻌﺗ و ،مﺎﯿﻧ داﺪﻌﺗ ،ﯽﻋﺮﻓ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ،ﯽﺒﻧﺎﺟ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ،ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ،رﺬﺑ نﺪﯿﺳر ﺎﺗ زور داﺪﻌﺗ ﺎﺑ ﻪﻧاد راﺰﻫ 1
ﺻرد ﺪ
ﺢﻄﺳ رد ﯽﻫﺪﻠﮔ ﺎﺗ زور داﺪﻌﺗ ﺎﺑ و ﺖﺷاد ﺖﺒﺜﻣ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ 1
لوﺪﺟ) ﺖﺷاد ﯽﻔﻨﻣ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺪﺻرد 3
.(
102
29 و 30 نﺎﺑآ 1398
لوﺪﺟ 3 - ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ ﯽﯾوراد هﺎﯿﮔ رد تﺎﻔﺻ ﻦﯿﺑ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﯾاﺮﺿ
ﺎﺗ زور داﺪﻌﺗ ﯽﻫﺪﻠﮔ
ﺎﺗ زور داﺪﻌﺗ
رﺬﺑ نﺪﯿﺳر ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ
رورﺎﺑ ﯽﻠﺻا ﺪﻨﺑ داﺪﻌﺗ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ
رورﺎﺑ ﯽﻋﺮﻓ مﺎﯿﻧ داﺪﻌﺗ رد رﺬﺑ نزو ﻪﺗﻮﺑ
رد رﺬﺑ داﺪﻌﺗ ﻪﺗﻮﺑ
ﺎﺗ زور داﺪﻌﺗ
رﺬﺑ نﺪﯿﺳر 0/056
ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا -0/215** 0/071* ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ
رورﺎﺑ ﯽﻠﺻا -0/067* 0/034* 0/239**
ﺪﻨﺑ داﺪﻌﺗ -0/069* 0/009 0/017 0/355**
ﯽﻋﺮﻓ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ -0/181** 0/105** 0/376** 0/710** 0/195**
مﺎﯿﻧ داﺪﻌﺗ -0/135** 0/144** 0/450** 0/596** 0/082** 0/782**
ﻪﺗﻮﺑ رد رﺬﺑ نزو -0/065* 0/067* 0/159** 0/167** 0/029 0/194** 0/266**
ﻪﺗﻮﺑ رد رﺬﺑ داﺪﻌﺗ -0/142** 0/165** 0/439** 0/573** 0/066* 0/747** 0/930** 0/278**
ﻪﻧاد راﺰﻫ نزو -0/124** 0/137** 0/228** 0/118** 0/021 0/224** 0/242** 0/105** 0/113**
لﺎﻤﺘﺣا حﻮﻄﺳ رد راد ﯽﻨﻌﻣ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ **و*
5 و 1 ﺪﺻرد
ﯽﺳرﺮﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ ،ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﯽﺸﯾاﺰﻓا ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ تﺎﻔﺻ ﺮﺜﮐا يور ﺎﻣﺎﮔ ﻪﻌﺷا ﻪﮐ ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ
زد نﺎﯿﻣ ﻦﯾا رد 350
ﻪﺗﻮﺑ رد رﺬﺑ داﺪﻌﺗ و ﻪﺗﻮﺑ رد رﺬﺑ نزو ،مﺎﯿﻧ داﺪﻌﺗ ،ﯽﻋﺮﻓ ﻪﺧﺎﺷ ،ﯽﺒﻧﺎﺟ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ نداد راﺮﻗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﺎﺑ يﺮﮔ
زد نآ زا ﺪﻌﺑ ،ﺖﺷاد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ تﺎﻔﺻ يور ار ﯽﺸﯾاﺰﻓا ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ 150
ﺦﯾرﺎﺗ و ﻪﻧاد راﺰﻫ نزو نداد راﺮﻗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﺎﺑ يﺮﮔ
زد و ﯽﻫﺪﻠﮔ 250
ا ندﺮﮐ ﺮﺛﺎﺘﻣ ﺎﺑ يﺮﮔ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا رﺎﯿﺴﺑ رد .ﺪﻧراد راﺮﻗ ﺖﯿﻤﻫا يﺪﻌﺑ تﺎﺟرد رد ﻪﻧاد نﺪﯿﺳر ﺎﺗ زور داﺪﻌﺗ و ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗر
ﯽﻣ ﺎﻣﺎﮔ ﻪﻌﺷا ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ناﻮﻨﻋ ﻞﺴﻧ رد ﺪﻧاﻮﺗ
نﺪﺷ هﺎﺗﻮﮐ ﻦﯾا ﯽﻟو دﻮﺷ ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ﯽﻫﺎﺗﻮﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﺎﻫ موزﻮﻣوﺮﮐ ﺮﺑ ﺮﺛا ﺎﺑ لوا يﺎﻫ
ﯽﻣ ﻞﺴﻧ رد ﺪﻧاﻮﺗ ﺪﺳﺮﻧ ثرا ﻪﺑ ﺪﻌﺑ يﺎﻫ
دﻮﺑ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ هﺎﯿﮔ عﺎﻔﺗرا ﺮﺑ ﯽﺑﺎﺗ ﻮﺗﺮﭘ ﺖﺒﺜﻣ ﺮﺛا زا ﯽﮐﺎﺣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻟﺎﺣ رد ﻦﯾا.
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﺑ ﺮﯾﺎﻐﻣ درﻮﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ ) اﺰﻠﮐ درﻮﻣ رد ﯽﺟﺮﮔ يﺎﻫ
1389 ) ﺪﺠﻨﮐ درﻮﻣ رد نﺎﮔﺮﯿﺟﺎﮐ نﺎﻬﻠﯾا ،(
2006 درﻮﻣ رد نارﺎﮑﻤﻫ و يﺮﺘﺧ و (
) لدﺮﺧ 2005 .دﻮﺑ ( ﯽﻨﻌﻣ عﺎﻔﺗرا ﻦﯿﺑ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ندﻮﺑ راد ﻪﺗﻮﺑ رد رﺬﺑ نزو و ﻪﻧاد راﺰﻫ نزو ﺎﺑ ﻪﺗﻮﺑ
رﺬﺑ نﺪﯿﺳر ﺎﺗ زور داﺪﻌﺗ و ا
ﻻﺎﻤﺘﺣ
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ﻊﻤﺠﺗ و ﻪﻧاد ﻪﺑ داﻮﻣ لﺎﻘﺘﻧا نﺎﻣﺪﻧار ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ هﺎﯿﮔ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ تﺪﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﺛا هﺪﻨﻫد
ﯽﻣ ﯽﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ندروآ ﺖﺳد ﻪﺑ ياﺮﺑ ﯽﻨﻌﯾ ،دﻮﺷ حﻼﺻا رد ناﻮﺗ
ﻪﺗﻮﺑ ﺶﻨﯾﺰﮔ ﻖﯾﺮﻃ زا ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ هﺎﯿﮔ ﺗرا ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫ
سرﺮﯾد و ﻻﺎﺑ عﺎﻔ
ﻦﯿﺴﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ .دﻮﻤﻧ ماﺪﻗا ﺮﺗ ) رﻮﭘ
1389 يﺮﺒﮐا و ( ) ﺎﯿﻧ
1383 ( .دراد راﺮﻗ ﺎﺘﺳار ﮏﯾ رد نﺎﯿﻧز و نﻮﺴﯿﻧا يور ﺮﺑ
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﯾاﺮﺿ لوﺪﺟ ﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ تﺎﻔﺻ ﺮﺜﮐا ﺎﺑ ﯽﻫﺪﻠﮔ ﺎﺗ زور داﺪﻌﺗ ﻪﮐ ﺪﻫد
ﺢﻄﺳ رد ﻪﻌ 1
% ﺎﺑ ،دراد ﯽﻔﻨﻣ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ
ﺶﯿﭘ ﻪﮐ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ گﺮﺑ اﻮﻫ يﺎﻣﺮﮔ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ دﻮﺑ هﺪﺷ ناﻮﻨﻋ ﺮﺗ
ﯽﻣ ﻒﻗﻮﺘﻣ هﺎﯿﮔ ﺪﺷر و هﺪﺷ شﺰﯾر رﺎﭼد هﺎﯿﮔ ﯽﻠﺻا يﺎﻫ و دﻮﺷ
103
29 و 30 نﺎﺑآ 1398
ﯽﻣ ﺖﺳا ﺖﺳودﺎﻣﺮﺳ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ هﺎﯿﮔ ﻪﮐ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻦﯾا ناﻮﺗ
ﻨﺳﻮﺘﻓ ﯽﯾارﺎﮐ ﻻﺎﻤﺘﺣا ﻪﮐ دﺮﮐ ﺖﺷادﺮﺑ ﻪﻧﻮﮔ ﺘ
هﺎﯿﮔ ﻦﯾا ﺰ
ﯽﻣ ﯽﺸﯾاز زﺎﻓ ﻪﺑ هﺎﯿﮔ نﺪﺷ دراو ﺮﺗدوز و هﺎﯿﮔ ندﻮﺑ ﻞﮔ دوز و هدﻮﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ لﺎﺳ ﺮﺗ ﮏﻨﺧ يﺎﻫزور رد ﺪﻧار ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
و نﺎﻣ
.دﻮﺷ هﺎﯿﮔ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﯽﺘﺒﺜﻣ ﺮﺛا ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ رد ﻪﻧاد راﺰﻫ نزو ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﺑ ﺎﻣﺎﮔ ﻪﻌﺷا ﯽﺑﺎﺗ ﻮﺗﺮﭘ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻫ )ﯽﺟﺮﮔ يﺪﻤﺻ يﺎ 1388
) يداﺮﻣ و اﺰﻠﮐ هﺎﯿﮔ درﻮﻣ رد ( 1390
ﯽﻣ ﺞﻧﺮﺑ درﻮﻣرد ( .ﺪﺷﺎﺑ
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا ﯽﻠﮐ رﻮﻄﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﻫد
ﻪﺘﺷاد ﯽﺘﺒﺜﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ تﺎﻔﺻ ﺮﺘﺸﯿﺑ رد ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﯽﻣ و ﺪﻧا
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد هﺪﺷ دﺎﺠﯾا بﻮﻠﻄﻣ عﻮﻨﺗ ﻦﯾا زا ناﻮﺗ ﻫ
ﯽﺣﻼﺻا يﺎ
ﻪﺑ و .دﺮﺑ هدﺎﻔﺘﺳا يداﮋﻧ ﺖﺳد ﺖﻬﺟ
ﻖﯿﻗد و ﻦﺌﻤﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯾ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻪﻣادا ،ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ تﺎﻔﺻ زا ﮏﯾ ﺮﻫ رد ﺮﺗ
ﯽﻃ ﻞﺴﻧ يﺎﻫ يﺪﻌﺑ
ﺶﻬﺟ ﺎﺑ ﺶﻬﺟ ﻦﺘﺷﺎﮐ ﻪﺘﻓﺎﯾ
يﺎﻫ بﻮﻠﻄﻣ ﻪﺑ ﺖﺳد هﺪﻣآ ﺖﻬﺟ ﺖﯿﺒﺜﺗ ﺶﻬﺟ نﺪﺷ و
ﺎﯾ ﯽﺑﺎﯾدر ﺖﻔﺻ ﺶﻬﺟ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا
يﺎﻫﺮﮐرﺎﻣ ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ
يﺮﻣا يروﺮﺿ و بﺎﻨﺘﺟا ﺮﯾﺬﭘﺎﻧ .ﺖﺳا
:ﻊﺑﺎﻨﻣ .ا ،يدﺎﺑآ رﻮﺷﺎﻋ ﯽﻔﯾﺮﺷ ،.م ،ﯽﯾﺎﺿر ،.ف ،ﻦﮐﺪﯿﻔﺳ ،.ا .ز ،ﯽﻧﺎﺘﺳوﺮﺳ ﯽﺒﺳﺎﻤﻬﻃ ،.ا ،ﺪﻧوﻼﻗ ،.ا ،ﺎﯿﻧ يﺮﺒﮐا 1381
ﻢﺘﺴﯿﺳ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺳرﺮﺑ . -
.ناﺮﯾا ﺮﻄﻌﻣو ﯽﯾوراد نﺎﻫﺎﯿﮔ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ .نﺎﯿﻧز ﯽﯾوراد هﺎﯿﮔ ﻪﻧاد ﺲﻧﺎﺳا ناﺰﯿﻣ و دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻪﯾﺬﻐﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ 18
: 89 - 109 .
ار ،.ح ،يﺪﯿﻣا ،.م ،ﯽﻠﺳﻮﺗ .س ،ﯽﺘﺳ
،
،هدازﺮﻔﻌﺟ .ل
1391 . ﻪﻧاﻮﺟ ﺶﻨﮐاو ﯽﺳرﺮﺑ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ رﺬﺑ باﻮﺧ و ﯽﻧز
ﯽﯾوراد
)ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ Lallemantia spp ناﺮﯾا تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا و ﺖﻋارز مﻮﻠﻋ هﺮﮕﻨﮐ ﻦﯿﻤﻫدزاود ،ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﻟﺎﺳ ﻪﺑ (
.
.ه ،ﺎﺠﺷ ﻞﺠﺤﻣ ،.ب ،ﯽﻧﺎﺒﺳﺎﭘ ،.ش ،يرﺎﺒﺟ ،.س ،ﯽﭼدﺰﯾ ،.پ ،مﺎﻓرذآ ،.ع.م ،ﯽﻀﯿﻓ رﻮﭘ ﻦﯿﺴﺣ 1385
. ﺎﻣﺎﮔ يﺎﻫﻮﺗﺮﭘ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺳرﺮﺑ
ﺖﻟﺎﺒﮐ - 60 ) مﺪﻨﮔ رﺬﺑ ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ TriticumAestivum
ﻪﻠﺠﻣ ( ،نﺎﺠﻨﺴﻓر ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد 5
) 1 ( 11 - 16 .
نﺎﯿﺋﺎﺑﺎﺑ ،.م ،ﯽﺟﺮﮔ يﺪﻤﺻ .ع ،ن ،يﺮﻗﺎﺑ ،.ﻊﻔﻧ ،رادﻮﻠﺟ
1388 . ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﻫدﻮﺗﺮﭘ ﺎﻣﺎﮔ ﺮﺑ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز و ﯽﺧﺮﺑ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ
ود ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣ ﻢﻗر
اﺰﻠﮐ (BrassicanapusL.) .
ﻪﻠﺠﻣ مﻮﻠﻋ يزروﺎﺸﮐ و
ﻊﺑﺎﻨﻣ ،ﯽﻌﯿﺒﻃ 16 ) 2 :(
315 - 324
،نﺎﯿﮐﻮﺘﻓ م . 1372 . تﺎﻔﻟﻮﺳ ﻞﯿﺘﻣ يد و ﺎﻣﺎﮔ ﻪﻌﺷا تاﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ (DMS)
.ﺞﻧﺮﺑ ﻪﺘﯾراو ﺪﻨﭼ ﺮﺑ حﻼﺻا ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻪﻟﺎﺳر
تﺎﺗﺎﺒﻧ
، .ﺰﯾﺮﺒﺗ هﺎﮕﺸﻧاد
نﺎﯿﮐﻮﺘﻓ
، م و . ﯽﻧﺎﻀﻣر
، .ص 1384 . ﺞﻧﺮﺑ يﺎﻫ ﻪﺘﯾراو ﯽﻤﯿﻘﻋ ﺪﺻرد و رﺬﺑ ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ رد ﺎﻣﺎﮔ ﻪﻌﺷا يﺎﻫزد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ .
تﻻﺎﻘﻣ ﻪﺻﻼﺧ
ناﺮﯾا يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗﻮﯿﺑ ﯽﯾﻮﺠﺸﻧاد ﺶﯾﺎﻤﻫ ﻦﯿﻟوا
، ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد .ناﺮﻬﺗ ،
نﺎﯿﮐﻮﺘﻓ ، م . 1385 . ﺶﻬﺟ ﻖﯾﺮﻃ زا نﺎﻫﺎﯿﮔ حﻼﺻا .
ناﺮﯾا تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا و ﺖﻋارز مﻮﻠﻋ هﺮﮕﻨﮐ ﻦﯿﻤﻬﻧ ،
و حﻼﺻا تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﻪﺴﺳؤ
رﺬﺑ و لﺎﻬﻧ ﻪﯿﻬﺗ و حﻼﺻا تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﻪﺴﺳؤ رﺬﺑ و لﺎﻬﻧ ﻪﯿﻬﺗ .جﺮﮐ ،
.م ،نﺎﯿﮐﻮﺘﻓ 1389
ياﺰﻠﮐ مﺎﻗرا رد ﯽﮑﯿﺘﻧژ عﻮﻨﺗ دﺎﺠﯾا . Sarigol
RGS003 و ،ﯽﺸﻫوﮋﭘ حﺮﻃ ﯽﯾﺎﻬﻧ شراﺰﮔ .ﺎﻣﺎﮔ ﻪﻌﺷا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
.ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﺖﻧوﺎﻌﻣ
Hasib, K.M. and P.K. Ganguli. 2005. High yielding lines of Basmati rice evolved through cross breeding with induced mutants. Mutation breeding newsletter and reviews 1: 16-17.
Ilhan Cagirgan, M. 2006. Selection and morphological characterization of induced determinatemutants in sesame. Field Crops Research, 96: 19-24.
Javed, M.A., Khatri, A., Khan, I.A., Ahmad, M., Siddiqui, M.A., and Arain, A.G. 2000. Utilization of gamma
104
29 و 30 نﺎﺑآ 1398
irradiation for the genetics improvement of oriental mustard (Brassica juncea Coss.). Pak. J. Bot. 32: 77- 83.
Khatri, A., Ahmed khan, I., Siddiqui, M.A., Raza, S., and Nizamani, G.S. 2005. Evaluation of high yielding mutants of Brassica juncea cv. S-9 developed through gamma rays and EMS. Pak. J. Bot.37: 2. 279-284.
Kyin, S.M., O.A. Khin and S. Khin. 2005. Development of a short duration upland rice mutant line through another culture of gamma irradiated plants. Mutation breeding newsletter and reviews 1: 13-14.
Effects of gamma irradiation on quantitative traits medicinal plant of Balangou (Lallemantia royleana)
Ghorbanipour, Ali1*, Fotokian, Mohammad Hossein 2, Fatemeh Gholizadeh Kapourchal3
1-Ph.D Student of Plant Breeding, Faculty of Agriculture, University of Guilan and member of Young researchers and elite club, Islamic Azad University of Tonekabon unit.
2-Associate Prof. of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, University of Shahed.
3- Former M.Sc. Student, Medicinal Plant, Islamic Azad University, Karaj Branch.
(*Corresponding Author Email: [email protected])
Abstract:
Seeds of Balango irradiated with gamma rays at doses of 0, 50, 100, 150, 250, 350, 450 and 700 Gray (GY) in Atomic Energy Organization of Iran, in order to induce diversity in morphological characteristics of this plant. M1 seeds planted into plot cultivation and the seeds of plant were harvested separately, and planted in individual lines at the M2 generation. The experiment was conducted through completely randomized design with three replications. A part of M1 seeds were studied to determine germination rate using completely randomized design with 4 replications. The results of variance analysis showed that the difference among the doses on germination tests is not statistically significant. The result of the multivariate analysis of variance indicates the significant difference among the gamma doses for all studied traits. Maximum number of side branches (4.16), sub-branches (6.06), number of cycles (114), number of pods (489), seed weight per plant (4.34) and number of seeds per plant (1454.4) was observed in 350 Gy. Maximum plant height (36.89) and days to maturity (85.38) was obtained at 250 Gy. Maximum number of nodes in the main axis of the plant (3.85), 1000-seeds weight (3.85) and the minimum number of days to flowering (44.5) were attained at 150 Gy. In this study, a number of morphological mutants such as early maturity, change in seed color, high 1000-grain weight, plant with aromatic seeds, increasing the number of pods were obtained. More research is being done in these mutants.
Key words: Gamma irradiation, Lallemantia royleana, Quantitative and morphological traits
