ﺮﺛا ﺮﻄﻗ و لﻮﻃ ﮥﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر ﺮﺑ
ﺮﯿﺜﮑﺗ مﺎﻗرا
رادرﺎﺧ و
ﯽﺑ رﺎﺧ ﮏﺸﻤﺗ هﺎﯿﺳ
ﺎﺿﺮﯿﻠﻋ
1ﯽﺘﻔﻋ و يﺪﻬﻣ يداﺪﺣ
2داﮋﻧ
*
1 . ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ
،ﺪﺷرا هوﺮﮔ مﻮﻠﻋ
،ﯽﻧﺎﺒﻏﺎﺑ هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ يزروﺎﺸﮐ و ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﻌﯿﺒﻃ
،يرﺎﺳ
،يرﺎﺳ .ناﺮﯾا
2 .
،رﺎﯾدﺎﺘﺳا هوﺮﮔ مﻮﻠﻋ
،ﯽﻧﺎﺒﻏﺎﺑ هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ يزروﺎﺸﮐ و ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﻌﯿﺒﻃ
،يرﺎﺳ
،يرﺎﺳ .ناﺮﯾا
ﺦﯾرﺎﺗ لﻮﺻو :ﻪﻟﺎﻘﻣ 10 / 11 / 1395 ﯾرﺎﺗ
ﺦ شﺮﯾﺬﭘ :ﻪﻟﺎﻘﻣ 26 / 01 / 1396
هﺪﯿﮑﭼ ﻦﯾا ﺶﯾﺎﻣزآ ﺎﺑ فﺪﻫ ﻪﻨﯿﻬﺑ يزﺎﺳ ﺮﯿﺜﮑﺗ ﮏﺸﻤﺗ
،هﺎﯿﺳ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ رد ﺐﻟﺎﻗ حﺮﻃ
ًﻼﻣﺎﮐ ﯽﻓدﺎـﺼﺗ ﺎـﺑ ﻞـﻣﺎﻋ ﺖـﺴﺨﻧ ﻞﻣﺎـﺷ مﺎـﻗرا
) ﺑ ﯽ رﺎﺧ
،ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ ﺑ ﯽ رﺎﺧ
،ﻪﯿﻟوا رادرﺎﺧ سردوز و رادرﺎﺧ نﺎﯿﻣ (سر ﻞﺻﺎﺣ زا نﻮﯿﺴﮑﻠﮐ
،ﮏﺸﻤﺗ ﻞﻣﺎﻋ مود ﺮﻄﻗ ﻤﻠﻗ ﮥ ر ﻪﺸﯾ ) 2 - 3 و 3 - 5
ﻣ ﯽﻠﯿ ﺮﺘﻣ ( و ﻞﻣﺎﻋ مﻮﺳ لﻮﻃ ﻤﻠﻗ ﮥ ﻪﺸﯾر ) 6
، 8
، 10 و 12 ﺘﻧﺎﺳ ﯽ ﺮﺘﻣ (
، رد ﺖﻔﻫ ﺗ راﺮﮑ رد ﺪﻨﻔﺳا 1395 ترﻮـﺻ ﺖـﻓﺮﮔ . ﺪـﻌﺑ زا ﻪـﺳ هﺎـﻣ
راﺪﻬﮕﻧ ي ﻪﻤﻠﻗ ﺎﻫ رد ﮥﺳﺎﻣ بﻮﻃﺮﻣ و ﺮﯾز
،ﻪﯾﺎﺳ تﺎﻔﺻ ﻪﺸﯾر ﯽﻫد و ﺪﺷر ﻞﺻﺎﺣ زا نآ هزاﺪﻧا ﮔ يﺮﯿ ﺪﺷ . ﺞﯾﺎﺘﻧ ر ﻪﺸﯾ ﯽﻫد ﻗ ﮥـﻤﻠ ر ﻪـﺸﯾ رد
مﺎﻗرا رادرﺎﺧ و ﺑ ﯽ رﺎﺧ نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ ﻢﻗر رادرﺎﺧ نﺎﯿﻣ
،سر ﺮﻄﻗ 2 - 3 ﯽﻠﯿﻣ ﺮـﺘﻣ و لﻮـﻃ 12 ﯽﺘﻧﺎـﺳ ﺮـﺘﻣ ﻦﯾﺮﺘـﺸﯿﺑ لﻮـﻃ ﻪـﺸﯾر ار رد هﺮـﮔ
ﮓﻨﻫﺎﭘدﺰﻧ ﺎﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ 43 / 123 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﻣ ﺖﺷاد . مﺎﻗرا ﯽﺑ رﺎﺧ ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ و ﻪﯿﻟوا رد لﻮﻃ 12 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮـﺘﻣ رد ﺮـﻫ ود ﺮـﻄﻗ ﺎـﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ 42 / 71
ﺪﺻرد ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﺻرد ﻪﺸﯾر ﯽﯾاز ار اراد ﺪﻧدﻮﺑ و فﻼﺘﺧا ﺎﻨﻌﻣ يراد ﺎﺑ ﺮﯾﺎﺳ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺪﻨﺘﺷاد . مﺎﻗرا ﯽﺑ رﺎﺧ رد ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺎـﺑ
،رادرﺎـﺧ ﻪـﺑ رﻮـﻃ
ﺎﻨﻌﻣ يراد زا ﺪﺻرد هﺪﻧز ﯽﻧﺎﻣ ) 3 / 77 ﺪﺻرد ( يﺮﺘﻬﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ .دﻮﺑ ﯽﻟﺎﺣرد ﻪﮐ لﻮﻃ ﮥﺸﯾر ﺮـﺘﻤﮐ ) 8 / 51 ﯽﺘﻧﺎـﺳ ﺮـﺘﻣ ( و ﮥﻗﺎـﺳ هﺎـﺗﻮﮐ يﺮـﺗ
) 07 / 46 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ ( ﺖﺷاد . رد ﻢﻗر ﺎﻫ ي ﺑ ﯽ
،رﺎﺧ ﺑ ﺘﺸﯿ ﻦﯾﺮ ﺪﺻرد هﺪﻧز ﻧﺎﻣ ﯽ ار ﺑ ﯽ رﺎﺧ ﻟﻮﻤﻌﻣ ﯽ و رد ﻦﯿﺑ
،ﺎـﻫرادرﺎﺧ ﻢـﻗر
رادرﺎـﺧ سردوز
) 58 / 64 ﺪﺻرد ( ﺖﺒﺛ .دﺮﮐ ﺞﯾﺎﺘﻧ نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ ﺮﻄﻗ 3 - 5 ﻣ ﯽﻠﯿ ﺮﺘﻣ و لﻮﻃ 10 و 12 ﺘﻧﺎﺳ ﯽ ﺮﺘﻣ ﺛﺄﺗ ﺮﯿ ﻨﻌﻣ ﺎ يراد رد ﺶﯾاﺰﻓا ر ﻪﺸﯾ ﯽﯾاز ﻪﻤﻠﻗ ﺎـﻫ
.ﺖﺷاد توﺎﻔﺗ ﯽﮑﯿﺘﻧژ مﺎﻗرا و ناﺰﯿﻣ هﺮﯿﺧذ داﻮﻣ ﯽﯾاﺬﻏ ﻪﻤﻠﻗ
،ﺎﻫ ﺪﯾﺎﺑ رد ﺮﯿﺜﮑﺗ ﮏﺸﻤﺗ هﺎﯿﺳ ﺎﺑ ﮥﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر ﺮﻈﻧﺪﻣ راﺮﻗ دﺮﯿﮕﺑ .
ﺪﯿﻠﮐ هژاو ﺖﻓﺎﺑ:ﺎﻫ
،نﺎﺴﻤﻫﺎﻧ ﺪﺻرد ر ﯾ ﻪﺸ از ﯽﯾ
،
،هرﺎﺴﺧﺎﺷ ﮐ ﯿ ﻔ ﯿ ﺖ ر ﯾ ﻪﺸ ﻫد ﯽ
، هﺮﮔ ﮓﻨﻫﺎﭘدﺰﻧ .
هرود
20 هرﺎﻤﺷ
1 رﺎﻬﺑ 1397
ﻪﺤﻔﺻ يﺎﻫ 262 - 249
1 . ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﮏﺸﻤﺗ يﺎﻫ
1هﺎﯿﺳ ) Rubus spp.
( رد ﺲﻨـﺟ Rubus و ﺮـﯾز
ﺲﻨــﺟ Rubus ) ﻪــﮐ ﻪﺘــﺷﺬﮔرد Eubatus
مﺎــﻧ ﺖــﺷاد (
،
ﻪﻘﺒﻃ يﺪﻨﺑ ﯽﻣ ﺷ ﺪﻧﻮ و زا ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ مﺎـﻗرا يرﺎـﺠﺗ ةﺪـﺷ ﻦـﯾا
ﺲﻨﺟ ﺖﺳا ] 13 .[
ﺮﺜﮐا ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ يداﺪﺟا ﮏﺸﻤﺗ يﺎﻫ هﺎﯿـﺳ
ﺖﺸﮐ و رﺎﮐ
،هﺪﺷ ﯽﻧﺎﻫﺎﯿﮔ ﻪﻟﺎﺳﺪﻨﭼ ﺎـﺑ ﻪﻗﺎـﺳ يﺎـﻫ ﻪﻟﺎـﺳود
ﺪﻨﺘﺴﻫ . ﮥﺧﺎﺷ ﯽﺸﯾور رد2
لﺎﺳ ﺖﺴﺨﻧ هﺪﺷﺪﯿﻟﻮﺗ و
ﺲـﭘ زا
ﯽﻃ ةرود
،باﻮﺧ رد لﺎﺳ
،مود ﮥﺧﺎﺷ هدرﺎﺑ هﺪﯿﻣﺎﻧ3
ﯽﻣ دﻮـﺷ
] 32 .[
ﻞﮔ ﯽﻫد
، هﻮﯿﻣ ﻫد ﯽ و يﺮﯿﭘ ﮥﺧﺎﺷ
،هدرﺎـﺑ فدﺎـﺼﻣ ﺎـﺑ
ﺪﺷر ﯽﺸﯾور ﻪﺧﺎﺷ يﺎﻫ ﺪﯾﺪﺟ ﺖﺳا ] 18 .[
ﮏﺸﻤﺗ يﺎﻫ هﺎﯿﺳ
ﻪﺑ ﯽﻠﮐرﻮﻃ ﺮﭘ ﺪﺷر ﺪﻨﺘﺴﻫ ) لﻮﻃ ﻪﻗﺎﺳ ﻪﺑ 5 ﺮﺘﻣ ﺰﯿﻧ ﯽﻣ ﺪﺳر (
و ﺎﺑ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﮥﺸﯾر
،ﻪﻟﺎﺳﺪﻨﭼ زا
ﻖﻤﻋ ﻪﺸﯾر ﯽﻫد ﯽﺗوﺎـﻔﺘﻣ رد
مﺎــﻗرا و ﻂﯾاﺮــﺷ كﺎــﺧ
،ﻒــﻠﺘﺨﻣ رادرﻮــﺧﺮﺑ
ﺪﻨﺘــﺴﻫ ] 15 .[
ﻦﯾاﺎﺑ
،لﺎﺣ 70 ﺪﺻرد زا نزو ﮏﺸﺧ ﻪﺸﯾر رد 25 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮـﺘﻣ
لوا كﺎﺧ دﻮﺟو دراد ] 16 .[
رد ﯽﺧﺮﺑ ﻪﻧﻮﮔ يﺎـﻫ
،ﯽﻫﺎـﯿﮔ زا
ﻪﻠﻤﺟ
،ﮏـﺸﻤﺗ يور
،ﻪـﺸﯾر ﮥـﻧاﻮﺟ ﺎـﺠﺑﺎﻧ دﻮـﺟو دراد ﻪـﮐ
ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺪﻌﺑ زا نﺪﺷاﺪﺟ زا هﺎـﯿﮔ
،يردﺎـﻣ ﻪـﺑ هﺎـﯿﮔ ﯽﻠﻣﺎـﮐ
ﻞﯾﺪﺒﺗ دﻮﺷ ] 37 [ و ﻦﯾا ﻪﻧاﻮﺟ ﺎﻫ ﻦـﮑﻤﻣ ﺖـﺳا ﻪـﺑ ترﻮـﺻ
نورد از رد ﻪﺘﺧﺎﯾ يﺎﻫ هﺮﯾاد ﻪﯿﻄﯿﺤﻣ رد ﯽـﮑﯾدﺰﻧ ﺖـﻓﺎﺑ يﺎـﻫ
ةﺪﻨﯾاز يﺪﻧوآ ﺪﻧﺰﯿﺧﺮﺑ ] 33 و 38 .[
ﮏﺸﻤﺗ يﺎﻫ هﺎﯿﺳ ﻒـﯿﻃ
ﯽﻌﯿﺳو زا مﺎﻗرا
ًﻼﻣﺎﮐ ﯽﺑ رﺎﺧ ﺎﺗ ﯽﻣﺎـﻗرا ﺎـﺑ يﺎـﻫرﺎﺧ رﺎﯿـﺴﺑ
ﻢﮐاﺮــﺘﻣ ﺎــﺑ تﺎــﺟرد ﯽــﻔﻠﺘﺨﻣ زا هزاﺪــﻧا و ﺎــﻨﺤﻧا ار ﻞﻣﺎــﺷ
ﯽﻣ ﺪﻧﻮﺷ ] 12 .[
رد ﻒﯾﺮﻌﺗ ﺢﯿﺤـﺻ هﺎـﯿﮔ
،ﯽـﺳﺎﻨﺷ يﺎـﻫرﺎﺧ
ﮏﺸﻤﺗ هﺎﯿـﺳ رد4
ﻊـﻗاو ﯽﮔﺪـﻣآﺮﺑ ﯽﯾﺎـﻫ
ﻞـﺻﺎﺣ زا ﺶـﺨﺑ
ﯽﻧوﺮﯿﺑ ﺲﮑﺗرﻮﮐ يﺪـﻧوآ
ﺪﻨﺘـﺴﻫ ] 32 [ و ﺎـﺑ ﺖـﯿﻔﯿﮐ ةﻮـﯿﻣ
،ﮏﺸﻤﺗ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺖﺒﺜﻣ
و ﺎـﻨﻌﻣ راد ﺪـﻧراد و ﯽﯾﺎـﺠﻧآزا ﻪـﮐ
رﺎﺧ ﯽـﺋﺰﺟ زا ﺖـﻓﺎﺑ ﺖـﺳﻮﭘور ﺖـﺳا
و يوﺎـﺣ ﻞـﯿﻓوﺮﻠﮐ
.ﺖﺳا
،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﺢﻄﺳ ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ هﺪﻨﻨﮐ و ﺪﯿﻟﻮﺗ داﻮـﻣ
ﯽﯾاﺬﻏ
،ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ هﻮﯿﻣ ﺰﯿﻧ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺪﺷ ] 2 .[
1. blackberry
2. primocane 3. floricane 4. prickles
ﺖﺴﺨﻧ
، ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺎﻫ ﻪـﺑ يداﮋـﻧ ﮏـﺸﻤﺗ هﺎﯿـﺳ رادرﺎـﺧ و
ﯽﺑ رﺎﺧ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا بﺎﺨﺘﻧا رد نﺎﯿﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ ﯽﺸﺣو زﺎﻏآ
ﺪﺷ . رد ﻪﺠﯿﺘﻧ مﺎﻗرا يدﺪﻌﺘﻣ زا ظﺎـﺤﻟ تدﺎـﻋ
،ﺪـﺷر نﺎـﻣز
نﺪﯿﺳر و عﻮﻧ يرادرﺎﺧ ﯽـﻓﺮﻌﻣ ﺪﻧﺪـﺷ ] 8 .[
ﻢـﻗر ﯽـﺑ رﺎـﺧ
evergreen
، زا مﺎﻗرا ﻪﯿﻟوا ﯽﺑ رﺎـﺧ ﺪـﻧدﻮﺑ ] 8 [ ﻪـﮐ ﻪـﺑ ﻞـﯿﻟد
شﻮﭘاﺮﻓ ﻮﺑ ند ﺖﻓﺎﺑ نﺎﺴﻤﻫﺎﻧ
،5
ﺖﻔﺻ ﯽﺑ يرﺎـﺧ
،نآ ﺖـﺤﺗ
ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻂﯾاﺮﺷ ﺶﻨﺗ ﯽﻄﯿﺤﻣ و ﺮـﯿﺜﮑﺗ ﺎـﺑ ﺖـﻓﺎﺑ ﺪـﻗﺎﻓ ﻪـﯾﻻ L1
) ﺪــﻨﻧﺎﻣ ﻪــﺸﯾر (
، ﻪــﺑ رادرﺎــﺧ ﻞﯾﺪــﺒﺗ ﯽــﻣ دﻮــﺷ ] 25 و 26 .[
ﻪﻧﺎﺘﺨﺒﺷﻮﺧ ﭗﯿﺗﻮﻧژ
يﺎﻫ ﺎﺑ ﺖﻓﺎﺑ
،نﺎﺴﻤﻫﺎﻧ ﮥﯾﺎﭘ
دﻮـﺒﻬﺑ ﮥـﯿﻘﺑ
مﺎﻗرا ﺪﻧﺪﺷ و مﺎﻗرا ﺪﯾﺪﺟ ﻪﮐ ﻞﮑﺸﻣ ﺖﺸﮔﺮﺑ ﻪـﺑ يرادرﺎـﺧ
ار
،ﺪﻨﺘــﺷاﺪﻧ ﺰــﯿﻧ
ﻞــﺻﺎﺣ ﺪــﺷ ] 8
، 10 و 13 [.
ﺮﺑﺎــﻨﺑ ﺞﯾﺎــﺘﻧ
ﻞﺻﺎﺣ زا يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ
ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ رد نﻮﯿﺴﮑﻠﮐ ﮏـﺸﻤﺗ
هﺎﯿﺳ هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ يزروﺎﺸﮐ و
ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﻌﯿﺒﻃ يرﺎـﺳ هوﻼـﻋ
ﺮﺑ ﺪﯿﯾﺄﺗ عﻮﻨﺗ ﯽﮑﯿﺘﻧژ يﻻﺎـﺑ مرژ ﻢـﺳﻼﭘ ﻊـﻤﺟ يروآ
،هﺪـﺷ
مﺎﻗرا ﯽﺑ رﺎﺧ ﺎﺑ ﺖﻓﺎﺑ نﺎـﺴﻤﻫﺎﻧ و
ﯽـﺑ رﺎـﺧ ﯽـﮑﯿﺘﻧژ و مﺎـﻗرا
رادرﺎﺧ سردوز و نﺎﯿﻣ سر زا ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ﮏﯿﮑﻔﺗ و ياﺮﺑ نآ ﺎﻫ
ﮥﻣﺎﻨﺳﺎﻨﺷ ﯽﮑﯿﺘﻧژ ﻪﯿﻬﺗ ﺪﺷ ] 3 [.
ﺪﯿﻟﻮﺗ ﮏﺸﻤﺗ هﺎﯿـﺳ رد هدﺰﻧﺎـﭘ ﺎـﺗ ﺖـﺴﯿﺑ لﺎـﺳ ﻪﺘـﺷﺬﮔ
ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺖﺳا ] 35 [ و زﺎﯿﻧ ﻪﺑ ﺮﯿﺜﮑﺗ مﺎﻗرا ﺮﺗﺮﺑ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا
زا داﻮﻣ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻢﻟﺎﺳ و ﯽﻫاﻮﮔ هﺪﺷ ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ يرﺎـﺠﺗ و
،يﺮﺜﮐاﺪﺣ ﯽﮑﯾ
زا تﺎﮑﻧ يروﺮﺿ و ﻪـﯿﻟوا رد ثاﺪـﺣا غﺎـﺑ
ﮏﺸﻤﺗ ﺖﺳا ] 19 .[
شور يﺎﻫ لﻮﻤﻌﻣ ﺮـﯿﺜﮑﺗ ﯽـﺴﻨﺟﺮﯿﻏ رد
ﮏﺸﻤﺗ ﻞﻣﺎﺷ
،نﺪﯿﻧﺎﺑاﻮﺧ ﮥﻤﻠﻗ
بﻮـﭼ
،مﺮـﻧ ﮥـﻤﻠﻗ ﻪـﺸﯾر و
ﺖﺸﮐ ﺖﻓﺎﺑ ﺖﺳا ] 37 .[
رد ناﺮﯾا نﺎﺘﺴﻟﺎﻬﻧ
،ﺎﻫ ﻪﺑ رﻮـﻃ هﺪـﻤﻋ
ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا شور نﺪﻨﮑﻓا
،ﯽﯾﺎﻬﺘﻧا ماﺪﻗا ﻪﺑ ﺮﯿﺜﮑﺗ ﯽـﻣ ﺪـﻨﻨﮐ
ﻪﮐ ﺖﻋﺮﺳ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﻦﯾا شور
،ﺮﯿﺜﮑﺗ ﻪﺑ ﻻﺎﺑ ﺘﻓر ﻦ ﺖﻤﯿﻗ لﺎـﻬﻧ
ﯽﻣ ﺪﻣﺎﺠﻧا . ﯽﻟﺎﺣرد ﻪﮐ ﺰﮐﺮﻣ حﻼـﺻا ﮏـﺸﻤﺗ ساﺰﻧﺎـﮐرآ رد
تﻻﺎﯾا ةﺪﺤﺘﻣ
،ﺎﮑﯾﺮﻣآ مﺎﻗرا ﻪﺑ رﻮﻃ هﺪﻤﻋ رد ﮏﺸﻤﺗ هدﺎﻔﺘﺳا
زا ﮥﻤﻠﻗ
،ﻪﺸﯾر ﯽﺷور ﺖـﯿﻘﻓﻮﻣ ﺰـﯿﻣآ ﺖـﺳا ] 37 [ و ﻪـﺑ ﻞـﯿﻟد
ﻢﮐ ندﻮﺑ ﮥﻨﯾﺰﻫ ﺪﯿﻟﻮﺗ ] 6
، 28 و 24 [ و دﺎﺠﯾا ﯽﻫﺎﯿﮔ
،يﻮـﻗ زا
5. periclinal chimera
ﺖﯿﻤﻫا يﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺮﯾﺎﺳ شور يﺎﻫ ﺗ ﺮـﯿﺜﮑ رادرﻮـﺧﺮﺑ
ﺖﺳا ] 11
، 22 و 23 .[
،ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻪﺑ ﻞـﯿﻟد ﺪـﯿﻟﻮﺗ ﻪـﺸﯾر يﺎـﻫ
ناواﺮﻓ رد هﺎﯿﮔ
،يردﺎﻣ ﯽﻣ ناﻮﺗ داﺪﻌﺗ يدﺎﯾز ﮥـﻤﻠﻗ ﻪـﺸﯾر و
لﺎﻬﻧ ﻢﻟﺎﺳ ﺪﯿﻟﻮﺗ دﺮﮐ ] 37 .[
ﮥﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر ﯽﺸﺨﺑ زا ﻪﺸﯾر ﺖﺳا
ﻪﮐ رد مﺎﮕﻨﻫ ﯽﮕﺘﻔﺧ زا ﮥﯾﺎﭘ يردﺎﻣ اﺪﺟ هﺪـﺷ و ﻪـﺑ رﻮـﻈﻨﻣ
ﺪﺷر ﯽﺸﯾور رد ﻪﺳﺎﻣ ﺎﯾ ةﺰﺧ مﻮﻨﮔﺎﻔﺳا هﺪﯿﭽﯿﭘ ﯽﻣ دﻮـﺷ ] 7 [
و ﺎﯾ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﻨﯾﺰﻫ
،ﺎﻫ ﮥﻤﻠﻗ ﻪـﺸﯾر
ًﺎﻤﯿﻘﺘـﺴﻣ
رد ﻦﯿﻣز ﯽﻠﺻا ﻪﺘﺷﺎﮐ دﻮﺷ ] 6 و 37 [
، ﯽﻟو ﻪﺑ ﻞﯿﻟد نﻮﮕﻤﻫﺎﻧ
نﺪﺷ ﺪﺷر لﺎﺳ
،لوا ﺮﺘﻬﺑ ﺖﺳا ﻪﮐ ﺖﺴﺨﻧ رد ﻪﻧاﺰﺧ ﺖﺷﺎﮐ
دﻮﺷ ] 7 [.
ﮥﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر ياراد ﮥﻧاﻮﺟ ﺎﺠﺑﺎﻧ ﺖﺳا ] 22 [ ﻪﮐ ياﺮﺑ
شﺰﯿﮕﻧا و1
زا ﻦﯿﺑ ﻦﺘﻓر باﻮﺧ زﺎﯿﻧ ﻪﺑ ﯽﻫدﺎﻣﺮـﺳ دراد
و رد
ﻞﺼﻓ باﻮﺧ و ﺲﭘ زا ﻊﻓر زﺎﯿﻧ ﯽﯾﺎﻣﺮﺳ ﻪﯿﻬﺗ ﯽﻣ دﻮـﺷ ] 20 [.
ﺪﺻرد ﻪﺸﯾر ﯽﯾاز ﮥﻤﻠﻗ
،ﻪﺸﯾر رد ﻦﯿـﺑ مﺎـﻗرا و ﻪـﺘﯾراو يﺎـﻫ
ﻒﻠﺘﺨﻣ ] 14 [ و ﺰﯿﻧ رد نﺎﻫﺎﯿﮔ يردﺎـﻣ دﻮـﺟﻮﻣ رد ﻖﻃﺎــﻨﻣ
ﺎـﺑ ﻂﯾاﺮـﺷ بآ و ﯽﯾاﻮﻫ
،ﻒـﻠﺘﺨﻣ توﺎﻔﺘﻣ
ﺖـﺳا ] 21 .[
ﺎـﺑ
ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﻦﯾا ﻪﮐ رد ﮥﻤﻠﻗ ﯾر
،ﻪﺸ ﻞﮑﺷ يﺮﯿﮔ ﻪﺧﺎﺷ رد ﺖﻤـﺳ
ﮓﻨﻫﺎﭘدﺰﻧ )2
ﮏﯾدﺰﻧ ﻪﺑ ﻪﻗﻮﻃ ( هﺎﯿﮔ ﯽﻠﺻا ﺖـﺳا ] 4 .[
ﺮـﻄﻗ و
لﻮﻃ ﮥـﻤﻠﻗ ﻪـﺸﯾر ﺮـﺛا ﯽـﻤﻬﻣ رد ﺐﯾﺮـﺿ ﺖـﯿﻘﻓﻮﻣ دراد و
سﺎﺳاﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ مﺎﺠﻧا
،هﺪـﺷ ﯽـﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ ﺮـﻄﻗ 5 / 1 - 5 / 4
ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﻣ ] 9
، 11 و 37 [ و لﻮـﻃ 5 / 1 ] 24 [
، 7 ] 6 و 37 [
، 10
] 28 [ و 15 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ ] 7 [ ﻪﺘﺷاد ﺷﺎﺑ ﺪ . رد ﯽﺳرﺮﺑ ﺮـﺛا عاﻮـﻧا
ﺮﻄﻗ ﮥﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر نﺎﯿﺑ ﺪﺷ ﻪﮐ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻞﺻﺎﺣ زا ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﺮـﻄﻗ
ﮥﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر ) 9 / 1 - 9 / 2 ﯽـﻠﯿﻣ ﺮـﺘﻣ (
، رد ﻞـﺼﻓ ﺪـﺷر ﻪـﺑ ﻞـﯿﻟد
ةﺮﯿﺧذ داﻮﻣ ﯽﯾاﺬﻏ ﻢﮐ و ﺪﺷر ﻊﯾﺮـﺳ خﺎـﺷ و
،گﺮـﺑ ﺪـﺷر
ﻒﯿﻌﺿ يﺮﺗ ﻪﺘﺷاد ﺪﻧا ] 9 .[
رد ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﺮﮕﯾد ﺮﯿﺜﮑﺗ ﻪﺳ ﻢـﻗر
ﮏﺸﻤﺗ هﺎﯿﺳ ﯽﺑ رﺎﺧ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﻪﻤﻠﻗ ﻪـﺸﯾر ﻢﻫﺎـﺑ ﻪـﺴﯾﺎﻘﻣ
ﺪﺷ . رد ﮥﺠﯿﺘﻧ نآ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻪﺸﯾر ﯽﻫد رد ﮥﻤﻫ مﺎـﻗرا ﺎـﺑ لﻮـﻃ
ﮥﻤﻠﻗ
،ﻪﺸﯾر ﮥﻄﺑار ﺎﻨﻌﻣ يراد ﺖﺷاد و ﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا لﻮﻃ
،ﻪـﻤﻠﻗ
ﺖــﯿﻔﯿﮐ ﻪــﺸﯾر ﯽــﻫد ﺮﺘــﺸﯿﺑ ﺪــﺷ ] 37 [ رد ﻦﯿــﻤﻫ ﺎﺘــﺳار رد
1. initiation
2. proximal end
ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﺮﮕﯾد يور ﮏﺸﻤﺗ ﺰﻣﺮﻗ نﺎﯿﺑ ﺪﺷ ﻪﮐ نﺎـﻣز ﺖـﺸﮐ
ﮥﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر ﯽـﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ رد ناﺰـﯿﻣ ﻪـﺸﯾر ﯽـﯾاز و ﻮـﻃ ل ﮥﻗﺎـﺳ
هﺪﺷﺪﯿﻟﻮﺗ ﺮﺛﺆﻣ
ﺪﺷﺎﺑ ] 24 .[
فﺪﻫ زا ﺶﻫوﮋﭘ
،ﺮﺿﺎﺣ ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺮﻄﻗ و لﻮﻃ ﮥﻤﻠﻗ
،ﻪﺸﯾر ﺮﺑ ﺮﯿﺜﮑﺗ مﺎﻗرا ﮏﺸﻤﺗ هﺎﯿﺳ ﺖﺳا . ﻦﻤﺿ ﻪﮑﻨﯾا نﻮﻨﮐﺎﺗ
ﯽﺸﯾﺎﻣزآ ﺎﺑ ﻦﯾا فﺪﻫ رد ﮏـﺸﻤﺗ هﺎﯿـﺳ رد ناﺮـﯾا ترﻮـﺻ
ﻪﺘﻓﺮﮕﻧ و تﺎﻋﻼﻃا رد سﺮﺘﺳد رد ﻪـﻄﺑار ﺎـﺑ ﻦـﯾا
،عﻮـﺿﻮﻣ
دوﺪﺤﻣ .ﺖﺳا
2 . داﻮﻣ و شور ﺎﻫ
ﻦﯾا ﺶﻫوﮋﭘ رد هﺎﮕﺸﻧاد مﻮـﻠﻋ يزروﺎـﺸﮐ و
ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﯽـﻌﯿﺒﻃ
،يرﺎﺳ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ) ﻪﺳ هرﻮﺘﮐﺎﻓ ( و رد ﺐـﻟﺎﻗ حﺮـﻃ
ًﻼﻣﺎـﮐ ﯽﻓدﺎـﺼﺗ و ﺎﺑ ﺖﻔﻫ راﺮﮑﺗ رد هﺎﻣﺪﻨﻔـﺳا لﺎـﺳ
1394
حﺮﻃ يﺰﯾر و مﺎـﺠﻧا ﺪﺷ . ﻞﻣﺎﻋ ﺖﺴﺨﻧ ﻞﻣﺎﺷ رﺎـﻬﭼ ﻢـﻗر زا
نﺎــﻫﺎﯿﮔ ﮥﻟﺎــﺳود ﮏــﺸﻤﺗ هﺎﯿــﺳ
، ﻞﻣﺎــﺷ ﯽــﺑ رﺎــﺧ ﻪــﯿﻟوا
) Thornless evergreen (
، ﯽـــــﺑ رﺎـــــﺧ ﯽﻟﻮـــــﻤﻌﻣ
) Everthornless (
، رادرﺎـــــــﺧ سردوز
) SariIzadyar (
و
رادرﺎﺧ نﺎﯿﻣ سر ) Marion ( ﻪﮐ زا ﻦﯿﺑ مﺎﻗرا ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ هﺪﺷ و
ﻪﻣﺎﻨــﺳﺎﻨﺷ راد
] 3 [ ﻞــﺻﺎﺣ زا ﮥــﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪــﺑ يداﮋــﻧ ﮏــﺸﻤﺗ زا
نﻮﯿﺴﮑﻠﮐ ﮏﺸﻤﺗ
هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ يزروﺎﺸﮐ و
ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﯽـﻌﯿﺒﻃ
،يرﺎﺳ بﺎﺨﺘﻧا ﺪﺷ . ﻪﻤﻠﻗ يﺮـﯿﮔ رد ﺪﻨﻔـﺳا 1394
، ﺶﯿـﭘ زا
زﺎﻏآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ
،هﺎـﯿﮔ يور ﻪـﺸﯾر ﯽﯾﺎـﻫ ترﻮـﺻ ﺖـﻓﺮﮔ ﻪـﮐ
ﻪﺑ ﻞﯿﻟد ﻦﺘﺷاد ةﺮﯿﺧذ
،ﯽﺗارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ ةدﺎﻣ
ﯽﻫﺎـﯿﮔ ﺐـﺳﺎﻨﻣ ار
دﺎﺠﯾا هدﺮﮐ ﺪﻧدﻮﺑ . نﺎﻫﺎﯿﮔ زا ناﺪﻠﮔ جرﺎـﺧ و سﺮـﻫ ﻪـﺸﯾر
ﺪﻧﺪﺷ . ﺲﭙﺳ ﺮﻄﻗ ﻪﺸﯾر يﺎﻫ ﺮـﻫ ﻢـﻗر ) ﻞـﻣﺎﻋ مود ( ﺪـﻌﺑ زا
ﺖﺴﺷ ﻮﺷو ﺎﺑ
،بآ ﻪﺑ ﮥﻠﯿﺳو ﺲﯿﻟﻮﮐ ﯽﺘﺳد هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ و ﻪـﺑ
ود هوﺮﮔ 2 - 3 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﻣ و 3 - 5 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﻣ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﺪﻧﺪﺷ . ﺲﭙـﺳ
ﺮﻫ هوﺮﮔ سﺎﺳاﺮﺑ لﻮﻃ ) ﻞﻣﺎﻋ مﻮﺳ ( ﻪﺑ 4 ﻪﺘـﺳد 6
، 8
، 10 و
12 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ ﻢﯿﺴﻘﺗ و ﻪﻠﺻﺎﻓﻼﺑ رد ناﺪﻠﮔ يﺎﻫ دراﺪﻧﺎﺘﺳا 12
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮـﺘﻣ و ﯽﮑﯿﺘـﺳﻼﭘ يوﺎـﺣ
،ﻪـﺳﺎﻣ سﺎـﺳاﺮﺑ ﺖـﯿﺒﻄﻗ و
ﻪﺑ ترﻮﺻ يدﻮﻤﻋ ] 4 و 37 [ راﺮﻗ هداد ﺪﺷ .
ﻤﻠﻗ ﻪ يﺎﻫ ﻪﺸﯾر ﺎﺗ نﺎﯾﺎﭘ ﺶﯾﺎﻣزآ نوﺪـﺑ لﺎـﻤﻋا ﻪـﯾﺬﻐﺗ و
رد ﯽﻧﺎﮑﻣ ﻒﻘﺴﻣ و ياﻮﻫ دازآ يراﺪﻬﮕﻧ ﺪﻧﺪـﺷ . ﻪـﺑ رﻮـﻈﻨﻣ
ﻆﻔﺣ ﺖﺑﻮﻃر
،ﺮﺘﺴﺑ يرﺎﯿﺑآ ﺎﺑ بآ هﺎﭼ ﺎـﺑ يﺎـﻣد 20 ﮥـﺟرد
ﯽﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﯽﺘﺳد و رد ﻪﺘﻔﻫ ﮏﯾ رﺎﺑ مﺎﺠﻧا ﯽﻣ ﺪـﺷ .
رد دادﺮﺧ 1395
، ﻪـﻤﻠﻗ ﺎـﻫ زا د ور ن ﻪـﺳﺎﻣ جرﺎـﺧ و داﺪـﻌﺗ
،گﺮﺑ لﻮﻃ ﻪﺧﺎﺷ ) ﯽﻠﯿﻣ ﺮـﺘﻣ (
، ﺖـﯿﻔﯿﮐ ﻪـﺸﯾر
،ﯽـﻫد ﺪـﺻرد
هﺪﻧز
،ﯽﻧﺎﻣ لﻮﻃ گرﺰﺑ ﻦﯾﺮﺗ ﻪﺸﯾر رد ﻞـﺤﻣ هﺮـﮔ ﮓـﻨﻫﺎﭘدﺰﻧ
) ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﻣ (
، لﻮﻃ ﻦﯾﺮﺗﺪـﻨﻠﺑ ﻪـﺸﯾر
رد جرﺎـﺧ زا ﻞـﺤﻣ هﺮـﮔ
ﮓﻨﻫﺎﭘدﺰﻧ )
ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﻣ (
، داﺪﻌﺗ ﻪﺸﯾر رد ﻞﺤﻣ
،هﺮﮔ داﺪـﻌﺗ ﻞـﮐ
ﻪﺸﯾر و ﺪـﺻرد ﻪـﺸﯾر ﯽـﯾاز ﯽﺑﺎـﯾزرا ﺪـﺷ . لﻮـﻃ ﻪﺧﺎـﺷ زا
ﺖﻤﺴﻗ هﺮﮔ ﮓﻨﻫﺎﭘدﺰﻧ )
ﺟ ﻪﻧاﻮ يا ﻪﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﺧﺎـﺷ دﺮـﮐ ( ﺎـﺗ
ﻢﺘﺴﯾﺮﻣ ﯽﯾﺎﻬﺘﻧا و لﻮﻃ ﻦﯾﺮﺗﺪﻨﻠﺑ ﻪﺸﯾر زا ﻞـﺤﻣ ﺶـﯾور ﺎـﺗ
يﺎﻬﺘﻧا ﻪﺸﯾر و داﺪﻌﺗ ﻪﺸﯾر سﺎﺳاﺮﺑ شرﺎﻤـﺷ داﺪـﻌﺗ
ﮥـﺸﯾر
ﯽﻠﺻا مﺎﺠﻧا ﺪﺷ . ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻪﺸﯾر ﯽﻫد سﺎﺳاﺮﺑ داﺪـﻌﺗ و لﻮـﻃ
ﮥﺸﯾر ﯽﻠﺻا و ﯽﻋﺮﻓ رد ﻞﮐ ﮥﻤﻠﻗ
،ﻪـﺸﯾر ﻪـﺑ ترﻮـﺻ داﺪـﻋا
،ﮏﯾ
،ﻪﺳ ﺞﻨﭘ و ﺖﻔﻫ ﻪﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ زا ﻒﯿﻌﺿ ﺎﺗ ﯽـﻠﯿﺧ بﻮـﺧ
يراﺬﮔﺪﮐ ﺪﺷ
] 2 [ و ﻪﻠﺻﺎﻓﻼﺑ ﺲﭘ زا هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ ﻪﻤﻠﻗ يﺎـﻫ
ﻪﺸﯾر راد هﺪﺷ رد ناﺪﻠﮔ يﺎﻫ دراﺪﻧﺎﺘﺳا 12 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮـﺘﻣ يوﺎـﺣ
كﺎــﺧ ﯽﻏﺎــﺑ و ﯽــﻣرو ﺖــﺳﻮﭙﻤﮐ )
4:1 ( ﺖــﺸﮐ و ﺪــﺻرد
هﺪــﻧز ﯽﻧﺎــﻣ ود ﻪــﺘﻔﻫ ﺲــﭘ زا نﺎــﻣز
،ﺖــﺷﺎﮐ ﺖــﺒﺛ ﺪــﺷ .
ﻪﯾﺰﺠﺗ ﻞﯿﻠﺤﺗو يرﺎﻣآ هداد ﺎﻫ ﻂـﺳﻮﺗ مﺮﻧ راﺰـﻓا )SAS ـﺴﻧ ﻪﺨ
00 / 9 ( و ﯽﻣﺎﻤﺗ ﮥﺴﯾﺎﻘﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎـﻫ ﻪـﺑ ﮥﻠﯿـﺳو نﻮـﻣزآ ﺪـﻨﭼ ﻪﻨﻣاد
يا ﯽﮐﻮﺗ مﺎـﺠﻧا ﺪـﺷ . ياﺮـﺑ ﻢــﺳر ﺎــﻫرادﻮﻤﻧ ﺰـﯿﻧ
زا
مﺮﻧ راﺰﻓا Excel ) ﻪﺨﺴﻧ 2013 ( هدﺎﻔﺘﺳا .ﺪﺷ
3 . ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﺚﺤﺑ
رد مﺎﻤﺗ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﺷ ﻪﮐ زا هﺮﮔ يﺎﻫ دﻮﺟﻮﻣ رد ﮥﻤﻠﻗ
،ﻪﺸﯾر ﻂﻘﻓ هﺮﮔ ﮓﻨﻫﺎﭘدﺰﻧ هوﻼـﻋ
ﺮـﺑ ﺪـﯿﻟﻮﺗ ـﺸﯾر
،ﻪ ﺪـﯿﻟﻮﺗ
هرﺎﺴﺧﺎﺷ ﺰﯿﻧ هدﺮﮐ و ﺮﯾﺎﺳ هﺮﮔ
،ﺎﻫ ﺎﻬﻨﺗ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﺸﯾر هدﺮﮐ ﺪـﻧا
) ﻞﮑﺷ 1 ( ﻪﮐ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﺖﯿﺒﻄﻗ يﻮﻗ ﺖﺳا ﻪﮐ ا ـﯾ ﻦ ﺒﻄﻗ ـﯿ ﺖ ﺮـﺑ
ﺎﻨﺒﻣ ي ﺎﺠﺑﺎﺟ ﯽﯾ ﺴﮐا ﯿ ﻦ ﺖﺳا و ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ ـﻣ ﯽ ﺪـﻧاﻮﺗ ﻪـﺑ ﻟد ـﯿ ﻞ
ﻧﺎﮑﻣ ﯿ ﻢﺴ لﺮﺘﻨﮐ ﻧﻮﻣرﻮﻫ ﯽ ﻪﻧﻮﮔ ﺎﻫ ي ﮔ ﯿ نﺎﻫﺎ ﺑﻮﭼ ﯽ ﺪـﺷﺎﺑ ﻪـﮐ
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻣﺄﺗ ﯿ ﻦ ﻫﻮﺑﺮﮐ ﯿ تارﺪ هﺮـﮔ ﮓـﻨﻫﺎﭘدﺰﻧ ﺮـﺑ
ا ي عوﺮـﺷ
ﺪﺷر ترﻮﺻ ﮔ ﯿ دﺮ ] 17
، 18 و 34 .[
ﯽـﻃ ﻦـﯾا
،ﺶﯾﺎـﻣزآ ﺎـﺑ
عوﺮﺷ ﺪﺷر هﺮﮔ
،ﮓﻨﻫﺎﭘدﺰﻧ ﻪﺸﯾر
ﯽﯾاز و ﺪﺷر ﻪﺸﯾر ﺎـﻫ ﺰـﯿﻧ
زﺎﻏآ هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﮐ ﻦﯾا ﻪﺸﯾر ﯽﯾاز ﺖـﺴﺨﻧ رد ﺖﻤـﺴﻗ هﺮـﮔ
ﮓﻨﻫﺎﭘدﺰﻧ و
ﺲﭙﺳ رد ﺮﯾﺎﺳ طﺎﻘﻧ ﻪﺸﯾر دﻮﺑ ) ﻞﮑﺷ 1 .(
رد ﻢﻗر يﺎﻫ رادرﺎـﺧ زا زﺎـﻏآ ﺪـﺷر هرﺎـﺴﺧﺎﺷ زا
ـﻤﻠﻗ ﮥ
ر ﯾ
،ﻪﺸ ﺎﻫرﺎﺧ ي ر ﯾ ﺰ ي هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﺷ . ـﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ ﻂـﻘﻓ رد ﻢـﻗر
ﺑ ﯽ رﺎﺧ ﻟوا ﯿ ﻪ ﻪﮐ ﮔ ﯿ هﺎ ردﺎﻣ ي
ًﻼﻣﺎﮐ ﺑ ﯽ رﺎﺧ هدﻮﺑ
،ﺖـﺳا ﺪـﻨﻧﺎﻣ
مﺎﻗرا رادرﺎﺧ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ رﺎﺧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﺷ ﻪﮐ ﺑﯿ ﺮﮕﻧﺎ دﻮﺟو ﺖﻔﺻ
ﺑ ﯽ رﺎﺧ ي زا عﻮﻧ ﺖﻓﺎﺑ نﺎـﺴﻤﻫﺎﻧ شﻮـﭘاﺮﻓ
رد ﮔ ـﯿ هﺎ ردﺎـﻣ ي
ﺖﺳا ﻞﮑﺷ) 1 .(
ﻞﮑﺷ 1 . ر ﯾ ﻪﺸ ﻫد ﯽ و ﺪﺷر هﺮﮔ ﮓﻨﻫﺎﭘدﺰﻧ رد ﻤﻠﻗ ﮥ ر ﯾ ﺸ ﻪ ﻢﻗر ﺑ ﯽ رﺎﺧ زا عﻮﻧ (شﻮﭘاﺮﻓ)ﺮﻤﯿﺷ ﻪﮐ
ﮔ ﯿ ﺎ ﻫ ﭽ ﮥ رادرﺎﺧ ﺪﯿﻟﻮﺗ دﺮﮐ .
.3 1 . لﻮﻃ ﻪﺸﯾر
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﮥﯾﺰﺠﺗ ﺲﻧﺎـﯾراو ﻪﺑ ﺖﺳد هﺪﻣآ زا ﻦــﯾا ﺶﯾﺎــﻣزآ نﺎــﺸﻧ
داد ﻪـﮐ ﺮﺛا ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ
،ﻢـﻗر ﺮـﻄﻗ و لﻮـﻃ ﻪـﻤﻠﻗ ﻪـﺸﯾر ﺮـﺑ لﻮـﻃ
ﺪﻨﻠﺑ ﻦﯾﺮﺗ ﻪـﺸﯾر رد ﺢﻄــﺳ 1 ﺪـﺻرد ياراد فﻼﺘــﺧا ﺎـﻨﻌﻣ
راد
ﺪـﻧدﻮﺑ ) لوﺪﺟ 1 .(
ﻢﻗر ﺧ رادرﺎ نﺎﯿﻣ سر رد ﺮﻄﻗ 2 - 3 ﯽﻠﯿﻣ ﺮـﺘﻣ
و لﻮﻃ 12 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ ﺎـﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ 43 / 123 ﯽـﻠﯿﻣ
،ﺮـﺘﻣ ﻦﯾﺮﺗﺪـﻨﻠﺑ
ﻪﺸﯾر ار رد ﻞﺤﻣ هﺮﮔ
،ﮓﻨﻫﺎﭘدﺰﻧ رد
ﻦﯿﺑ ﺮﯾﺎﺳ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺖﺷاد و
ﻦﯾا ﻢﻗر و
،لﻮﻃ رد ﺮـﻄﻗ 3 - 5 ﯽـﻠﯿﻣ ﺮـﺘﻣ ﺎـﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ 16 / 103
ﯽﻠﯿﻣ
،ﺮﺘﻣ ﻦﯾﺮﺗﺪﻨﻠﺑ ﻪﺸﯾر ار رد جرﺎﺧ زا ﻞـﺤﻣ هﺮـﮔ ﮓـﻨﻫﺎﭘدﺰﻧ
ﺰﯿﻧ ﻪﺘﺷاد ﺖﺳا ) ﻞﮑﺷ 2 ( ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ﻞﯿﻟد دﻮـﺟو ﮥﻗﺎـﺳ ﺪـﻨﻠﺑ و
ﺮﺛا نآ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻊﺒﻨﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻦﯿـﺴﮐا ﺪـﺷﺎﺑ ] 10 .[
ﺪـﻨﭼﺮﻫ رد ﻦـﯾا
ﻢﻗر ﯽﺘﻗو ﺎﺑ ﺮﻄﻗ يﺮﺘﺸﯿﺑ هاﺮﻤﻫ ﺪﺷ ) ﺮﻄﻗ 3 - 5 ﯽـﻠﯿﻣ ﺮـﺘﻣ ( ﺰـﯿﻧ
ﻪﺑ ﻦﯿﻤﻫ ترﻮﺻ ﻞﻤﻋ دﺮـﮐ ) ﻞﮑـﺷ 2 ﻻﺎـﺑ ( ﺎـﻣا ﮥـﺘﮑﻧ ﺐـﻟﺎﺟ
ﻦﯾا ﻪﮐ زا فﻼﺘﺧا ﺎﻨﻌﻣ يراد ﺎﺑ لﻮﻃ ﺮﺘﻤﮐ و ﻄﻗ ﺮ ﺮﺘﺸﯿﺑ ) لﻮـﻃ 8
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ و ﺮﻄﻗ 3 - 5 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﻣ ( رادرﻮﺧﺮﺑ دﻮـﺒﻧ ﻪـﮐ طﻮـﺑﺮﻣ ﻪـﺑ
هﺮﯿﺧذ تارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ ﺮﺘﺸﯿﺑ
ﺖﺳا ] 28 .[
توﺎﻔﺗ لﻮﻃ گرﺰﺑ ﻦﯾﺮﺗ هﺮﮔ
،ﮓـﻨﻫﺎﭘدﺰﻧ رد
ﻦﯿـﺑ مﺎـﻗرا رادرﺎﺧ
و ﯽﺑ رﺎﺧ دﻮﻬﺸﻣ دﻮﺑ ﻪﮐ ﺎـﺑ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺮـﻄﻗ
،ﻪـﻤﻠﻗ رد
ﺎﺠﻨﯾا ﺰﯿﻧ توﺎﻔﺗ رد ﻦﯿﺑ مﺎﻗرا رادرﺎﺧ فﺮﻃﺮﺑ ﺪﺷ ) لﻮﻃ 10
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ و ﺮﻄﻗ 3 - 5 ﯽﻠﯿﻣ ﺮـﺘﻣ (
، ﯽـﻟو نﺎـﻨﭽﻤﻫ ﻦﯿـﺑ مﺎـﻗرا
رادرﺎﺧ و ﯽﺑ رﺎﺧ توﺎﻔﺗ ﻨﻌﻣ ﺎ يراد هﺪﯾد ﺪﺷ ) ﻞﮑﺷ 2 ﻦﯿﯾﺎﭘ (
ﻪﮐ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﯽﻣ ﺪﺳر رد ﺎﺠﻨﯾا ﺰﯿﻧ ﺮﯿﺧذ ة تارﺪـﯿﻫﻮﺑﺮﮐ ﺮﺘـﺸﯿﺑ
] 28 [ راﺬﮔﺮﺛا هدﻮﺑ ﺖﺳا .
.3 2 . داﺪﻌﺗ ﻪﺸﯾر
ﺞﯾﺎﺘﻧ نﺎﺸﻧ داد ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
،ﻢﻗر ﺮﻄﻗ و لﻮﻃ ﮥـﻤﻠﻗ ﻪـﺸﯾر ﺮـﺑ
ﺪﻌﺗ دا ﻪﺸﯾر رد ﺢﻄــﺳ 1 ﺪـﺻرد توﺎـﻔﺗ ﺎـﻨﻌﻣ يراد دﻮـﺟو
ﺖــﺷاد ) لوﺪــﺟ 1 .(
ﻢــﻗر رادرﺎــﺧ نﺎــﯿﻣ سر رد ﺮــﻄﻗ 2 - 3
ﯽﻠﯿﻣ ﺮـﺘﻣ و لﻮـﻃ 12 ﯽﺘﻧﺎـﺳ ﺮـﺘﻣ ﺎـﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ 5 / 6 و 7 / 10
،
ﻪﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ داﺪﻌﺗ ﻞﮐ ﻪﺸﯾر رد ﻞﺤﻣ هﺮﮔ ﮓﻨﻫﺎﭘدﺰﻧ و
داﺪــﻌﺗ ﮥــﺸﯾر هﺪــﺷﺪﯿﻟﻮﺗ رد
ﻞــﮐ ﮥــﻤﻠﻗ ﻪــﺸﯾر و فﻼﺘــﺧا
ﺎﻨﻌﻣ يراد ار رد ﻦﯿـﺑ ﺮﯾﺎـﺳ ﺎـﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺖـﺷاد ) ﻞﮑـﺷ 3 ( ﻪـﮐ
نﺎﺸﻧ ةﺪﻨﻫد ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ يﻻﺎﺑ ﻢﻗر رادرﺎـﺧ نﺎـﯿﻣ سر رد ﺪـﯿﻟﻮﺗ
ﻪﺸﯾر .ﺖﺳا
ﻞﮑﺷ 2 . ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
،ﻢﻗر ﺮﻄﻗ و لﻮﻃ ﻪﻤﻠﻗ ﺮﺑ لﻮﻃ ﻪﺸﯾر رﺎﻬﭼ ﻢﻗر ﮏﺸﻤﺗ هﺎﯿﺳ رادرﺎﺧ و ﯽﺑ رﺎﺧ .
ﻞﮑﺷ 3 . ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
،ﻢﻗر ﺮﻄﻗ و لﻮﻃ ﻪﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر ﺮﺑ داﺪﻌﺗ ﺸﯾر ﮥ رﺎﻬﭼ ﻢﻗر ﮏﺸﻤﺗ هﺎﯿﺳ رادرﺎﺧ و ﯽﺑ رﺎﺧ .
داﺪﻌﺗ
،ﻪﺸﯾر ﺮﺘـﺸﯿﺑ ﯽـﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ ﻪـﺑ رﻮـﻈﻨﻣ ﺪـﯿﻟﻮﺗ ﺮﺘـﺸﯿﺑ
نﻮﻣرﻮﻫ ﻦﯿﻨﮐﻮﺘﯿﺳ و
لﺎﻘﺘﻧا نآ ﻪﺑ ﺶﺨﺑ ﯽﯾاﻮﻫ ﺪـﺷﺎﺑ ] 10 .[
ﻢﻗر ﯽﺑ رﺎﺧ زا عﻮـﻧ ﺖـﻓﺎﺑ
،نﺎـﺴﻤﻫﺎﻧ ﻪـﺑ
رﻮـﻃ ﺎـﻨﻌﻣ يراد زا
ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ داﺪﻌﺗ ﻪﺸﯾر رد حﻮﻄﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ لﻮﻃ و ﺮﻄﻗ ﺖﺒـﺴﻧ
ﻪﺑ ﺮﯾﺎﺳ ﻢﻗر ﺎﻫ رادرﻮﺧﺮﺑ دﻮﺑ
ﻪﮐ ﺣا
ًﻻﺎﻤﺘ ﻪﺑ ﻞﯿﻟد ﻞﻣﺎﮑﺗ ﺮﺘﻤﮐ
ﻦﯾا ﻢﻗر و ﯽﮑﯾدﺰﻧ نآ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ ﯽﺸﺣو ﺖﺳا و ﺎـﻬﻨﺗ رد
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺮﻄﻗ و لﻮـﻃ ﮥـﻤﻠﻗ
،ﻪـﺸﯾر ﺖـﺴﻧاﻮﺗ داﺪـﻌﺗ ﮥـﺸﯾر
يﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﯽﺑ رﺎﺧ ﯽﻟﻮـﻤﻌﻣ ﺪـﯿﻟﻮﺗ ﺪـﻨﮐ و ﻢـﻫ ﺢﻄـﺳ
رادرﺎﺧ سردوز راﺮﻗ دﺮﯿﮔ ) ﻞﮑـﺷ 3 ﻦﯿﯾﺎـﭘ .(
ﺎـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﻪـﺑ
ﻪﮑﻨﯾا ﻂﯾاﺮﺷ ﯽﻄﯿﺤﻣ ياﺮﺑ ﮥﻤﻫ ﻪﻤﻠﻗ ﺎﻫ ﺮﺑاﺮﺑ
،دﻮـﺑ ﯽـﻣ ناﻮـﺗ
ﺖﻔﮔ ﯽﻀﻌﺑ زا ﻞـﻣاﻮﻋ
،ﯽـﻧورد ﺖـﻠﻋ ﺖـﯿﻘﻓﻮﻣ ﯽﯾﺎـﻬﻧ رد
داﺪﻌﺗ ﮥﺸﯾر ﻪﻤﻠﻗ ﺎﻫ هدﻮﺑ ﺖـﺳا ] 30 [ تاﺮـﯿﯿﻐﺗ ﯽـﻄﯿﺤﻣ ﺮـﺑ
راﺪــﻘﻣ ﻦﯿــﺴﮐا ﻞــﺻﺎﺣ ﺮــﺛا دراد و ﻪــﺠﯿﺘﻧرد ﺎــﺑ
ﯽﯾﺎــﻧاﻮﺗ
ﻪﺸﯾر ﯽﻫد ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺖﺳا ﺪﻨﭼﺮﻫ ﻪﻧﻮﮔ يﺎـﻫ ﯽﻫﺎـﯿﮔ زا ظﺎـﺤﻟ
ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﺴﮐا ﺮﮕﯾﺪﮑﯾﺎﺑ توﺎﻔﺗ
ﺪﻧراد ] 22 [ ﻪـﮐ ﺎـﺘﻧﺎﺑ ﺞﯾ ﻦـﯾا
ﺶﻫوﮋﭘ ﯽﻧاﻮﺨﻤﻫ دراد
.3 3 . داﺪﻌﺗ گﺮﺑ
ﺞﯾﺎﺘﻧ نﺎـﺸﻧ داد ﻪـﮐ ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻢﻗر
، ﺮﻄﻗ و لﻮﻃ ﮥﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر
ﺮﺑ داﺪﻌﺗ گﺮﺑ رد ﺢﻄـﺳ 1 ﺪـﺻرد ياراد فﻼﺘــﺧا ﺎـﻨﻌﻣ
راد
دﻮﺑ ) لوﺪﺟ 1 .(
ﮥﺴﯾﺎﻘﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﺑ نﻮـﻣزآ ﯽﮐﻮـﺗ نﺎـﺸﻧ داد
ﻪﮐ رد ﻪﻤﻠﻗ يﺎﻫ ﻢﻗر رادرﺎﺧ نﺎﯿﻣ
،سر ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮـﻄﻗ 3 - 5
ﻠﯿﻣ ﯽ ﺮﺘﻣ و لﻮﻃ 12 ﯽﺘﻧﺎﺳ
،ﺮﺘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ داﺪﻌﺗ گﺮﺑ ) 6 / 6 ( ار
ﺖﺒﺛ دﺮﮐ ) ﻞﮑﺷ 4 .(
مﺎﻗرا
،رادرﺎﺧ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﯽﺑ
،رﺎـﺧ داﺪـﻌﺗ
گﺮﺑ يﺎﻫ يﺮﺘﺸﯿﺑ يور هﺮﮔ ﺪﺷر هدﺮﮐ زا ﮥﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر ﺪـﯿﻟﻮﺗ
ﺪﻧدﺮﮐ ﻪﮐ رد ﻪﻣادا ﻪﺑ ﺪﺷر ﯽﻟﻮﻃ ﻪﻗﺎـﺳ و ﺶﯾاﺰـﻓا ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ
تﺎﻔــﺻ ﻪــﻃﻮﺑﺮﻣ ﺪــﯿﻣﺎﺠﻧا ) ﻞﮑــﺷ 4 .(
گﺮــﺑ ﺎــﻫ رد ﻞــﺣاﺮﻣ
ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ زﺎﺑ نﺪﺷ فﺮﺼﻣ هﺪﻨﻨﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ و ﺪﻌﺑ زا نﺪﯿـﺳر ﻪـﺑ
ﺢﻄﺳ ﺐﺳﺎﻨﻣ و ﻊﻤﺠﺗ و ﺪﯿﻟﻮﺗ هﺰﯿﮕﻧر
،ﺎـﻫ ﺰﺘﻨـﺳﻮﺘﻓ هدﺮـﮐ و
ﻪﺑ ناﻮـﻨﻋ
،ﻊـﺒﻨﻣ يژﺮـﻧا ار رد رﺎـﯿﺘﺧا هﺎـﯿﮔ راﺮـﻗ ﯽـﻣ
؛ﺪـﻫد
،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ داﺪﻌﺗ دﺎﯾز
،گﺮﺑ رد ﻞﺣاﺮﻣ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ
،ﺪﺷر ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺎﺑ قﺮﻌﺗ ﺮﺗﻻﺎﺑ و ﺰﯿﻧ فﺮﺼﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ
،يژﺮـﻧا ﺮـﺠﻨﻣ ﻪـﺑ گﺮـﻣ
ﮔ ﯿ هﺎ ﻪﭼ دﻮﺷ .
ﻞﮑﺷ 4 . ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
،ﻢﻗر ﺮﻄﻗ و لﻮﻃ ﮥﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر ﺮﺑ داﺪﻌﺗ گﺮﺑ رﺎﻬﭼ ﻢﻗر ﮏﺸﻤﺗ هﺎﯿﺳ رادرﺎﺧ و ﯽﺑ رﺎﺧ .
ﻞﮑﺷ 5 . ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
،ﻢﻗر ﺮﻄﻗ و لﻮﻃ ﻪﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر ﺮﺑ لﻮﻃ
،ﻪﺧﺎﺷ رﺎﻬﭼ ﻢﻗر ﮏﺸﻤﺗ هﺎﯿﺳ رادرﺎﺧ و ﯽﺑ رﺎﺧ .
ﮥــﺘﮑﻧ ﺐــﻟﺎﺟ ﻦــﯾا
،ﻪــﮐ ﺪــﻨﭼﺮﻫ ﻢــﻗر رادرﺎــﺧ سﺮﻧﺎــﯿﻣ رد
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺮﻄﻗ و لﻮﻃ ﮥﻤﻠﻗ
،ﻪﺸﯾر ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ داﺪﻌﺗ گﺮﺑ ار ﺖﺒـﺴﻧ
ﻪﺑ ﺮﯾﺎﺳ ﻢﻗر ﺎﻫ .دراد
،ﺎﻣا ﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ لﻮﻃ ﻪـﻤﻠﻗ ﻪـﺑ 8 ﯽﺘﻧﺎـﺳ
،ﺮـﺘﻣ
ﺎﻨﻌﻣ يراد فﻼﺘﺧا نآ ﺎﺑ ﻢﻗر رادرﺎﺧ سردوز زا ﻦﯿـﺑ ﯽـﻣ دور و
ﯽﺘﻗو ﺮـﻄﻗ ﻪـﺑ 2 - 3 ﯽـﻠﯿﻣ ﺮـﺘﻣ ﺶﻫﺎـﮐ ﯽـﻣ
،ﺪـﺑﺎﯾ رد لﻮـﻃ 12
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ ﻢﻫ ﯽﻓﻼﺘﺧا ﻦﯿﺑ ﻢﻗر يﺎـﻫ ﯽـﺑ ﺎـﺧ ر و رادرﺎـﺧ هﺪـﯾد
ﯽﻤﻧ دﻮﺷ . ﺖﻠﻋ ﻦﯾا ﺮﻣا ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ توﺎﻔﺗ هﺮﯿﺧذ ﯽﺗارﺪـﯿﻫﻮﺑﺮﮐ
و ﺪﯾﺎﺷ ﯽﻧﻮﻣرﻮﻫ لﻮﻠﺳ يﺎﻫ ﻞـﯿﺧد رد ﺪـﺷر يﺮـﻄﻗ و ﯽﻟﻮـﻃ
،ﻪﺸﯾر طﻮﺑﺮﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﺸﯾر ياراد ﺪﺷر ﯽﻟﻮﻃ و يﺮﻄﻗ ﺖﺳا ﻪـﮐ
ﺪﺷر يﺮﻄﻗ نآ رد ﯽﭘ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﺘﺴﯾﺮﻣ ﻪـﯾﻮﻧﺎﺛ رد ﮥـﯾﻻ مﻮﯿﺒﻣﺎـﮐ
ﯽﺒﻧﺎﺟ و بﻮﭼ ﻪﺒﻨﭘ يا و ﺪﺷر ﻮـﻃ ﯽﻟ ﺮـﺛارد ﻢﯿـﺴﻘﺗ ﯽﻟﻮﻠـﺳ و
گرﺰﺑ نﺪﺷ ﺖﻓﺎﺑ ﻪﯿﻟوا ﺖﺳا ] 31 .[
.3 4 . لﻮﻃ ﻪﺧﺎﺷ
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﮥﯾﺰﺠﺗ ﺲﻧﺎﯾراو نﺎـﺸﻧ داد ﻪـﮐ ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻢﻗر
، ﺮـﻄﻗ و
لﻮﻃ ﮥﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر ﺮﺑ لﻮﻃ ﻪﺧﺎـﺷ رد ﺢﻄــﺳ 1 ﺪـﺻرد ياراد
فﻼﺘـﺧا ﺎﻨﻌﻣ راد دﻮﺑ ) لوﺪﺟ 1 .(
رد ﻪـﻘﺒﻃ يﺪـﻨﺑ و ﮥـﺴﯾﺎﻘﻣ
تﺎﻔﺻ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا نﻮﻣزآ ﻦﮑﻧاد ﻢﻗر رادرﺎﺧ
،سﺮﻧﺎﯿﻣ ﺮﻄﻗ
2 - 3 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﻣ و لﻮﻃ 12 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ رد نﺎـﯿﻣ ﺮﯾﺎـﺳ ﺎـﻫرﺎﻤﯿﺗ
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ لﻮﻃ ﻪﺧﺎﺷ ﺎـﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ 9 / 92 ﻣ ﯽـﻠﯿ ﺮـﺘﻣ ار ﻪﺘـﺷاد
ﺖﺳا ﻪﮐ زا فﻼﺘﺧا ﻨﻌﻣ ﺎ يراد ﺎﺑ ﺮﻄﻗ 3 - 5 ﻣ ﯽﻠﯿ ﺮﺘﻣ رد ﻤﻫ ﻦﯿ
ﻢﻗر و لﻮﻃ 8 و 10 ﺘﻧﺎﺳ ﯽ ﺮـﺘﻣ ﺮـﻄﻗ) 3 - 5 ﻣ ﯽـﻠﯿ ﺮـﺘﻣ ( ﻢـﻗر
سردوز رادرﻮــﺧﺮﺑ دﻮــﺒﻧ
ﻞﮑــﺷ) 5 (.
ﻪــﺑ رﻮــﻃ
،صﺎــﺧ
ﻫﻮﺑﺮﮐ تارﺪﯿ ﺧذ هﺮﯿ رد ر
،ﻪـﺸﯾ ﻞـﻣﺎﻋ ﻠـﺻا ﯽ ﻟﻮﺗ ﺪـﯿ ﻪﺧﺎـﺷ
ﺖﺳا ] 27 .[
ر ﻪﺸﯾ يﺎﻫ ﺧ ﯽﻠﯿ كزﺎﻧ ﻦﮑﻤﻣ ﺖﺳا ﺪﻗﺎﻓ ﺎـﺧذ ﺮﯾ
اﺬﻏ ﯽﯾ ﻓﺎﮐ ﯽ اﺮﺑ ي ﺪﺷر ﻪﻗﺎﺳ و هﺮـﮔ ﺪـﺷﺎﺑ زا ﻮـﺳ ﯽﯾ د ﺮـﮕﯾ
ر ﻪﺸﯾ يﺎﻫ ﺧ ﯽﻠﯿ ﺨﺿ ﻢﯿ ﻢﻫ ﻦﮑﻤﻣ ﺖـﺳا ﻪـﺑ ﻟد ﻞـﯿ ﻦﺘـﺷاد
ﺖﻓﺎﺑ ﺑ ﺶﯿ ﺪﺣزا ﻎﻟﺎﺑ و ﻏ
،لﺎﻌﻓﺮﯿ ﻪﺑ ﻣارآ ﯽ ﺪﺷر ﺪﻨﻨﮐ ] 18 [.
ﺎﺑ
اﺰﻓا ﺶﯾ داﺪﻌﺗ ر
،ﻪﺸﯾ ﻣ ناﺰـﯿ ﻟﻮﺗ ﺪـﯿ ـﺳ ﻦﯿﻨﮐﻮﺘﯿ ﻧ ﺰـﯿ اﺰـﻓا ﺶﯾ
ﯽﻣ ﺪﺑﺎﯾ و ﺚﻋﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﺪـﺷر ماﺪـﻧا ﯽﯾاﻮـﻫ ـﻣ ﯽ دﻮـﺷ ] 8 .[
ةﺮﯿﺧذ ﯽﺗارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ ﻪﺑ
ﻞـﯿﻟد ﻦﯿﻣﺄـﺗ يژﺮـﻧا ﯽﻤـﺴﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ و
،ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺖـﯿﻠﺑﺎﻗ ﻪﺘـﺴﮑﺷ نﺪـﺷ و ﻞﯾﺪـﺒﺗ نﺪـﺷ ﻪـﺑ ﺮﯾﺎـﺳ
تﺎــﺒﯿﮐﺮﺗ زﺎــﯿﻧدرﻮﻣ
ﻞــﺣاﺮﻣ ﺪـــﯿﻟﻮﺗ هرﺎــﺴﺧﺎﺷ و
دﺎــﺠﯾا
ﻢﺘﺴﯾﺮﻣ ﻫ يﺎ ﮥـﯿﻟوا ﻪﺸـﯾر زا ﻞـﻣاﻮﻋ ﻢــﻬﻣ رد ﻪـﯿﻬﺗ ﻪــﻤﻠﻗ
ﺖـﺳا .
.3 5 . ﺪﺻرد ﻪﺸﯾر ﯽﯾاز
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﮥﯾﺰﺠﺗ ﺲﻧﺎـﯾراو نﺎـﺸﻧ
داد ﻪـﮐ ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻢﻗر
، ﺮﻄﻗ و
لﻮﻃ ﮥﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر ﺮﺑ ﺪﺻرد ﻪﺸﯾر ﯽﯾاز ﮏﺸﻤﺗ هﺎﯿﺳ رد ﺢﻄـﺳ
1 ﺪــﺻرد ياراد فﻼﺘـــﺧا ﺎــﻨﻌﻣ
راد ﺪـــﻧدﻮﺑ ) لوﺪــﺟ 1 .(
رد
مﺎﻗرا ﯽﺑ رﺎﺧ ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ و ﻪﯿﻟوا رد لﻮﻃ 12 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ و رد ﺮـﻫ
ود ﺮﻄﻗ ﻪﻤﻠﻗ ﺎـﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ 42 / 71 ﺪـﺻرد ﻦﯾﺮﺘـﺸﯿﺑ ﺪـﺻرد
ﻪﺸﯾر ﯽﯾاز ار اراد ﺪﻧدﻮﺑ و فﻼﺘﺧا ﺎﻨﻌﻣ يراد ﺎﺑ ﺮﯾﺎﺳ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ
ﺪﻨﺘﺷاد ﻞﮑﺷ) 6 .(
ﻢﻗر ﯽﺑ رﺎﺧ ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ ﺎﺑ لﻮﻃ 6 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ و
ﺮﻄﻗ 2 - 3 ﯽﻠﯿﻣ ﺮـﺘﻣ ﻦﯾﺮـﺘﻤﮐ ﺪـﺻرد ﻪـﺸﯾر ﯽـﯾاز ﺎـﺑ 28 / 14
ﺪﺻرد ﺖﺒﺛ دﺮﮐ ﻞﮑـﺷ) 6 .(
ﯽﯾﺎـﻧاﻮﺗ ﻪـﺸﯾر ﯽـﻫد ﺎـﺑ ﮥـﻧﻮﮔ ﯽﻫﺎﯿﮔ
ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺖـﺳا . ﯽـﻣ ناﻮـﺗ ﺖـﻔﮔ ﻪـﮐ ﻦﯿـﺴﮐا ﯽـﻠﺧاد
يﺮﺘﺸﯿﺑ دراد ] 27 .[
هﺪﯿﻘﻋ ﺮﺑ ﻦﯾا ﺖﺳا ﺮﯿﻏ زا ﻦﯿﺴﮐا ﻞﻣاﻮﻋ
يﺮﮕﯾد ﺰﯿﻧ ﻪﺸﯾرﺮﺑ ﯽﯾاز ﻪﻤﻠﻗ ﺎﻫ ﺶـﻘﻧ ﺪـﻧراد . ﻢـﻫ نﺎـﻣز ﺎـﺑ
ﮏﯾﺮﺤﺗ ﻪﺸﯾر ﯽﯾاز ﻂﺳﻮﺗ
،ﻦﯿﺴﮐا لﺎﻘﺘﻧا تارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ ﺎـﻫ
زا
گﺮﺑ ﻪﺑ يﻮﺳ
،ﻪﺸﯾر ﻪﺑ ﻪـﺸﯾر ـﯾاز ﯽ ﮏـﻤﮐ ﯽﻧﺎﯾﺎـﺷ هدﺮـﮐ و
ﻦﯿﻤﻫ ﺮﻣا ﺪﺻرد هدﺎﻣ ﮏﺸﺧ ﻪﺸﯾر ﺎﻫ ار ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻣ ﺪﻫد ] 5 .[
زا ظﺎﺤﻟ ﯽﻠﻣﺎﮑﺗ ﺰﯿﻧ ﻢﻗر يﺎﻫ رادرﺎﺧ و ﯽﺑ رﺎﺧ ﻪـﯿﻟوا ﻪـﺑ
داﺪﺟا ﯽﺸﺣو دﻮﺧ ﮏﯾدﺰﻧ ﺪـﻧﺮﺗ و ﻢـﻗر ﯽـﺑ رﺎـﺧ ﯽﻟﻮـﻤﻌﻣ
ﻞﻣﺎﮑﺗ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺮﺗ بﻮﺴﺤﻣ ﯽﻣ دﻮﺷ ] 8 [ و ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﯽﻣ ﺪﺳر ﺪـﻧور
ﯽﻠﻫا يزﺎﺳ و تﺪﺷ نآ ﻪﮐ ياﺮﺑ ﺶﻫﺎﮐ تﺎﻔﺻ ﯽﻔﻨﻣ و دﻮﺒﻬﺑ
تﺎﻔﺻ ﯽﻔﯿﮐ هﻮﯿﻣ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺰﯾر ﯽﻣ
،دﻮﺷ ﺮﺑ ﺶـﺨﺑ ﯽـﻨﯿﻣزﺮﯾز
هﺎﯿﮔ و ﺪﺻرد ﻪﺸﯾر ﯽﯾاز ﺰﯿﻧ ﺮﺛا صﺎﺧ دﻮﺧ ار دراد .
.3 6 . ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻪﺸﯾر ﯽﻫد و ﺪﺻرد هﺪﻧز ﯽﻧﺎﻣ
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺲﻧﺎـﯾراو نﺎـﺸﻧ
داد ﻪـﮐ ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻢﻗر
، ﺮﻄﻗ و
لﻮﻃ ﮥﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر ﺮﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻪﺸﯾر ﯽـﻫد و ﺪـﺻرد هﺪـﻧز ـﻣ ﯽﻧﺎ
ﮏﺸﻤﺗ هﺎﯿﺳ رد ﺢﻄــﺳ 1 ﺪـﺻرد ياراد فﻼﺘــﺧا ﺎـﻨﻌﻣ
راد
ﺪﻧدﻮﺑ ) لوﺪﺟ 1 .(
ﻢﻗر ﯽﺑ رﺎﺧ ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ ﺪﺻرد هﺪﻧز ﯽﻧﺎـﻣ رد
ﺮﻄﻗ 2 - 3 ﺮﺘﺸﯿﺑ هدﻮﺑ
،ﺖﺳا ﯽﻟو رد ﻢﻗر يﺎﻫ رادرﺎﺧ رد ﻦﯾا
رﺎﻤﯿﺗ فﻼﺘﺧا ﺎﻨﻌﻣ يراد هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﺸﻧ ﻞﮑﺷ) 7 .(
ﻞﮑﺷ 6 . ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
،ﻢﻗر ﺮﻄﻗ و لﻮﻃ ﻪﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر ﺮﺑ ﺪﺻرد ﯾر ﻪﺸ ﯽﯾاز رﺎﻬﭼ ﻢﻗر ﮏﺸﻤﺗ هﺎﯿﺳ رادرﺎﺧ و ﯽﺑ رﺎﺧ .
ﻞﮑﺷ 7 . ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
،ﻢﻗر ﺮﻄﻗ و لﻮﻃ ﮥﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر ﺮﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻪﺸﯾر ﯽﻫد و ﺪﺻرد هﺪﻧز ﯽﻧﺎﻣ رﺎﻬﭼ ﻢﻗر ﮏﺸﻤﺗ هﺎﯿﺳ رادرﺎﺧ و ﯽﺑ رﺎﺧ .
ﺞﯾﺎﺘﻧ نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ ﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﻢﻫ نﺎﻣز ﺮﻄﻗ و لﻮﻃ ﮥـﻤﻠﻗ
،ﻪﺸﯾر ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻪﺸﯾر ﯽﻫد ﺮﺘـﺸﯿﺑ هﺪـﺷ ﺖـﺳا ] 36 .[
ﻘﻣ ﮥـﺴﯾﺎ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﻫ نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ ﻢﻗر ﯽﺑ رﺎﺧ رد ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺎﺑ رادرﺎـﺧ زا
ﺪﺻرد هﺪﻧز ﯽﻧﺎﻣ و ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻪﺸﯾر ﯽﻫد يﺮﺘﻬﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ
،دﻮـﺑ
ﻦﯾا رد ﯽﻟﺎﺣ ﺖﺳا ﻪﮐ ظﺎﺤﻟزا تﺎﻔﺻ داﺪﻌﺗ و لﻮﻃ ﻪﺸﯾر و
ﻪﻗﺎﺳ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯿﯾﺎﭘ يﺮﺗ ار ﺖﺒﺛ ﺪـﻧدﺮﮐ . ﺪـﺻرد هﺪـﻧز ﯽﻧﺎـﻣ
ﻪﻤﻠﻗ ﺎﻫ زا ﻞﻣاﻮﻋ ﯽﻠﺻا رد بﺎﺨﺘﻧا ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺮﺗ ﻦﯾ رﺎﻤﯿﺗ ﺖﺳا .
ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﻗﺎﺳ ﺮﺗﺪﻨﻠﺑ و ﮏﻨﯿﺳ داﻮﻣ ﯽﯾاﺬﻏ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﺑ ﺖﻤﺳ ﻪﻗﺎﺳ
و فﺮﺼﻣ تارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ ﺮﺘﺸﯿﺑ
ﯽـﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ ﯽـﻠﯿﻟد ﺮـﺑ ﺪـﺻرد
هﺪﻧز ﯽﻧﺎﻣ ﺮﺘﻤﮐ ﻪﻤﻠﻗ يﺎﻫ مﺎﻗرا رادرﺎﺧ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﯽﺑ رﺎﺧ ﺪﺷﺎﺑ
ﻪﮐاﺮﭼ تارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ
هﺪﺷ رد ﻪﺸﯾر ﻪﺑ فﺮـﺼﻣ ﺪـﯿﻟﻮﺗ
گﺮﺑ و ﻪﻗﺎﺳ ﻪﺘﻓر ﺖﺳا ] 34 .[
رد نﺎﻣز ر ﻪـﺸﯾ ﯽـﻫد ﺖﻋﺮـﺳ
ﺲﻔﻨﺗ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻣ دﻮﺷ ] 29 [ و ﻪﺘﺴﺑاو ﻪﺑ ﻦـﯾا ﺖـﺳا ﻪـﮐ ﻪـﭼ
راﺪﻘﻣ زا ةﺮﯿﺧذ يژﺮـﻧا فﺮـﺻ ﻪـﺸﯾر ﯽـﯾاز و ﺪـﯿﻟﻮﺗ ماﺪـﻧا
ﯽﯾاﻮﻫ هﺪﺷ و ﻪﭼ ناﺰﯿﻣ ياﺮﺑ ﮥﻣادا تﺎﯿﺣ هﺎﯿﮔ ﯽﻗﺎﺑ ﺪﻧﺎﻣ ﻪﮐ ﯽﻣ
ﺪﻧاﻮﺗ ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄـﺗ ﻦﯿـﺴﮐا يﺪـﯿﻟﻮﺗ ﯽﻫﺎـﯿﮔ ﺪـﺷﺎﺑ ] 27 .[
ﻢﻗر يﺎﻫ ﯽﺑ رﺎﺧ رد
،ﻞﮐ ﺪﺻرد هﺪﻧز ﯽﻧﺎﻣ ﺸﯿﺑ يﺮﺘ ار ﺖﺒـﺴﻧ
ﻪﺑ ﻢﻗر يﺎﻫ رادرﺎﺧ ﺖﺒﺛ ﺪﻧدﺮﮐ .
رد ﻦﯿــﺑ ﯽــﺑ
،ﺎــﻫرﺎﺧ ﻢــﻗر سردوز ﻦﯾﺮﺗﻻﺎــﺑ ﺪــﺻرد
هﺪﻧز ﯽﻧﺎﻣ ) 100 ﺪﺻرد ( ار رد ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﺮﻄﻗ و لﻮﻃ و ﺰﯿﻧ رد
لﻮﻃ 10 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ و ﺮﻄﻗ 2 - 3 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﻣ نﺎﺸﻧ داد . ﻪﺑ لﺎﻤﺘﺣا
،دﺎﯾز رد ترﻮﺻ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺰﯾر ياﺮﺑ عوﺮـﺷ ﻪـﺑ ﻊـﻗﻮﻣ ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ
،ﻪﯾﺬﻐﺗ ﯽﻣ ﻮﺗ نا ﺪﺻرد هﺪﻧز ﯽﻧﺎﻣ ار دﻮﺒﻬﺑ ﺪﯿﺸﺨﺑ .
4 . ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ
رد ﮥﻌﻟﺎﻄﻣ
،ﺮﺿﺎﺣ ﺖﯿﻓﺮﻇ ﻪﺸﯾر ﯽﯾاز ﻪﺑ رﻮـﻃ هﺪـﻤﻋ ﻂـﺳﻮﺗ
،ﻢﻗر ﺮﻄﻗ و لﻮﻃ ﻪﻤﻠﻗ ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ راﺮﻗ ﺖـﻓﺮﮔ . ﺎـﺑ ﯽـﺳرﺮﺑ
ﺮﯿﺛﺄﺗ لﻮﻃ ﻪـﻤﻠﻗ ﺮـﺑ داﺪـﻌﺗ
،ﻪـﺸﯾر لﻮـﻃ ﻪـﺸﯾر و ﺪـﺻرد
ﻪـﺸﯾر ﯽـﯾاز ﺞﯾﺎــﺘﻧ ﻞـﺻﺎﺣ زا ﻦـﯾا ﺶﻫوﮋــﭘ نﺎـﺸﻧ داد ﻪــﮐ
ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻦﯾﺮﺗ اﺪﻧا ةز ﻪﻤﻠﻗ ياﺮﺑ ﻦﺘﺷاد ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ داﺪﻌﺗ و لﻮـﻃ
ﻪﺸﯾر و ﺪﺻرد ﻪﺸﯾر
،ﯽﯾاز ﻪﻤﻠﻗ ﺎﺑ لﻮﻃ 12 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ ﺖـﺳا .
ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﯽﻣ ﺪﺳر ﺖﻠﻋ نآ ﺶﯾاﺰﻓا ناﺰﯿﻣ ةﺮﯿﺧذ داﻮﻣ ﯽﯾاﺬﻏ ﺎﺑ
ﺶﯾاﺰﻓا لﻮﻃ ﻪﻤﻠﻗ ﺖﺳا . رد ﻦﯾا ﺶﻫوﮋﭘ ﻢﻗر يﺎﻫ ﯽﺑ رﺎﺧ ﺎﺑ
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ لﻮﻃ و ﺮﻄﻗ ﻪﻤﻠﻗ
،ﻪﺸﯾر ﮥـﺠﯿﺘﻧ يﺮـﺘﻬﺑ ﺖﺒـﺴﻧ ﻪـﺑ
ﺮﯾﺎﺳ ﺎﻤﯿﺗ ﺎﻫر ﻪﺘﺷاد و هداد يﺎـﻫ ﻦـﯾا ﻖـﯿﻘﺤﺗ نﺎـﺸﻧ داد ﻪـﮐ
ﻪﺸﯾر ﯽﯾاز ﻢﻗر يﺎﻫ
،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ ﺎـﺑ
ﺮﮕﯾﺪـﮑﯾ توﺎـﻔﺗ ﯽﯾﺎـﻫ
ﻪﺘﺷاد ﺖﺳا ﻪﮐ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ﯽﮔﮋﯾو يﺎـﻫ ﯽـﮑﯿﺘﻧژ نآ ﺖﺒـﺴﻧ
هداد دﻮﺷ . رد ﻦﯿﺑ ﯽﺑ
،ﺎﻫرﺎﺧ ﻢـﻗر سردوز ﻦﯾﺮﺗﻻﺎـﺑ ﺪـﺻرد
هﺪﻧز ﯽﻧﺎﻣ ) 100 ﺪﺻرد ( ار رد ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﺮﻄﻗ و لﻮﻃ و ﺰﯿﻧ رد
لﻮﻃ 10 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ و ﺮﻄﻗ 2 - 3 ﯽـﻠﯿﻣ ﺮـﺘﻣ نﺎـﺸﻧ داد . دﻮـﺟو
ﮥﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﯾﺬﻐﺗ يا ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ رد ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﺻرد هﺪﻧز ﯽﻧﺎﻣ
ﻪﻤﻠﻗ يﺎﻫ ﻪﺸﯾر ﺲـﭘ زا ﻪـﺸﯾر ﯽـﯾاز ﺮﺛﺆـﻣ
؛ﺪـﺷﺎﺑ
،ﻦﯾاﺮﺑﺎـﻨﺑ
هدﺎﻔﺘﺳا زا ﮥﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر ﯽـﮑﯾ زا شور يﺎـﻫ ﻖـﻓﻮﻣ رد ﺮـﯿﺜﮑﺗ
ﮏﺸﻤﺗ هﺎﯿﺳ ﺖﺳا
؛ ﻪﮐ ةرﺎﺑرد ﮏـﺸﻤﺗ هﺎﯿـﺳ رادرﺎـﺧ نوﺪـﺑ
ﻞﮑﺸﻣ ﺧ ﯽﺻﺎ ﻞﺑﺎﻗ هدﺎﻔﺘﺳا .ﺖﺳا
،ﺎﻣا ةرﺎﺑرد ﻪﻤﻠﻗ يﺎﻫ ﻪﺸﯾر
ﻞﺻﺎﺣ زا ﮏﺸﻤﺗ هﺎﯿﺳ ﯽﺑ رﺎﺧ ﺪﯾﺎﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺖـﺷاد ﻪـﮐ ﻢـﻗر
هدﺎﻔﺘــﺳا هﺪــﺷ زا ﻢــﻗر يﺎــﻫ يﺪــﯾﺪﺟ ﺪــﺷﺎﺑ ﻪــﮐ ﯽــﺑ يرﺎــﺧ
ﻪﺑ ترﻮﺻ ﯽﮑﯿﺘﻧژ رد نآ دﻮـﺟو ﻪﺘـﺷاد
،ﺪـﺷﺎﺑ ﻪـﮐاﺮﭼ ﺮـﮔا
ﺖﻓﺎﺑ نﺎﺴﻤﻫﺎﻧ نآ زا عﻮﻧ شﻮﭘاﺮﻓ ﺪـﺷﺎﺑ نﻮـﭽﻤﻫ ﻪـﭽﻧآ رد
ﻦﯾا ﻖﯿﻘﺤﺗ رد ﻢﻗر ﺎﺧ رادر ﻪـﯿﻟوا خر
،داد ﻪـﺑ ﺖـﺸﮔزﺎﺑ ﻪـﺑ
ﺖﻟﺎﺣ يرادرﺎﺧ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻫاﻮﺧ
،ﺪـﺷ ﯽـﻟو رد ﻢـﻗر ﯽـﺑ رﺎـﺧ
،ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻞﺻﺎﺣ زا ﮥـﻤﻠﻗ ﻪـﺸﯾر
ًﻼﻣﺎـﮐ نوﺪـﺑ رﺎـﺧ
ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﮐ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﯽﮑﯿﺘﻧژ ندﻮﺑ ﺖﻔﺻ ﯽﺑ يرﺎﺧ نآ ﺎﻫ ﺖـﺳا و
ﺎﻬﻧآ ار ياﺮﺑ ﺖﺸﮐ ﺖﻓﺎﺑ و ﺖﺳد يزرو ﯽﮑﯿﺘﻧژ رد هﺪﻨﯾآ ﺰﯿﻧ
ﯽﻣ ناﻮﺗ هدﺎﻔﺘﺳا دﺮﮐ . آزا ﻪﮐﺎﺠﻧ ﻦﯾا ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯿﺘـﺴﺨﻧ شﻼـﺗ
ياﺮﺑ ﺮﯿﺜﮑﺗ ﮏﺸﻤﺗ هﺎﯿـﺳ ﺎـﺑ ﮥـﻤﻠﻗ ﻪـﺸﯾر رد ناﺮـﯾا
،ﺖـﺳا
ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ يﺮﺘﺸﯿﺑ ياﺮﺑ ﻪﻨﯿﻬﺑ يزﺎﺳ ﻦـﯾا شور زﺎـﯿﻧ
ﺖﺳا و دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﻣ دﻮﺷ ﺶﻫوﮋﭘ ﯽﯾﺎﻫ رد ﮥﻨﯿﻣز ﺮﺛا نﻮـﻣرﻮﻫ
ﺮﺑ ﺮﯿﺜﮑﺗ ﮏﺸﻤﺗ هﺎﯿﺳ ﺎﺑ ﮥﻤﻠﻗ ﻪﺸﯾر مﺎﺠﻧا .دﻮﺷ ﻊﺑﺎﻨﻣ
1 . ﯽﻧارﺎﻨﭼ
،غ رﻮﺷ
،م ﻧاﺮﻬﺗ ﯽ ﺮﻓ ع و ﯽﺘﻤﻌﻧ ح ) 1393 ( ﺮﺛا
حﻮﻄــﺳ ﻒــﻠﺘﺨﻣ تﺪــﺷ رﻮــﻧ و د ي ــﺴﮐا ﯿ ﺪ ﻦﺑﺮــﮐ ﺮــﺑ
ر ﯾ ﻪﺸ از ﯽﯾ ﻪﻤﻠﻗ ﺎﻫ ي هﺎﯿﮔ نﻮﺗوﺮﮐ . ﯾﺮﺸﻧ ﮥ مﻮﻠﻋ ﯽﻧﺎـﺒﻏﺎﺑ
مﻮﻠﻋ و ﻊﯾﺎﻨﺻ يزروﺎﺸﮐ 28
) 1 :(
116 - 124 .
2 . ﺪﺒﻋ ي
،ن داﺮﻣ ي ح و يداﺪـﺣ داﮋـﻧ م ) 1395 ( ـﺳرﺮﺑ ﯽ
عﻮﻨﺗ ﺘﻧژ ﯿ ﮑ ﯽ ﺗﻮﻧژ ﯿ ﭗ ﺎﻫ ي دﻮﺟﻮﻣ ﺴﮑﻠﮐرد ﯿ نﻮ ﮏـﺸﻤﺗ
ﺳ ﯿ هﺎ هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ زروﺎﺸﮐ ي و ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺒﻃ ﯿ ﻌ ﯽ رﺎﺳ ي ﺎـﺑ
هدﺎﻔﺘـــﺳا ﺮﮕﻧﺎـــﺸﻧزا
ﻟﻮـــﮑﻟﻮﻣ ﯽ ﺎﭘISSR ـــﯾ نﺎ ﻪـــﻣﺎﻧ
ﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﯽ ﺪﺷرا هوﺮـﮔ مﻮـﻠﻋ ﻧﺎـﺒﻏﺎﺑ ﯽ
، هﺎﮕـﺸﻧاد مﻮـﻠﻋ
زروﺎﺸﮐ ي ﻊﺑﺎﻨﻣو ﺒﻃ ﯿ ﻌ ﯽ رﺎﺳ ي .
3 . يداﺪــﺣ داﮋــﻧ
،م داﺮــﻣ ي
،ح ﻗدﺎــﺻ ﯽ
،ح ﺒﻧ ــﯿ نﺎ ف و
ﻋﺎﺠﺷ ﯽ ﻠﻋ ﯽ داﮋﻧ ب ) 1394 ( ﯾ ﻪﺘﻓﺎ يﺎﻫ ﻣ ـﯿ نﺎ تﺪـﻣ زا
ﻣﺎﻧﺮﺑ ﮥ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﺑ ﻪ ﮋـﻧ يدا ﮏـﺸﻤﺗ ـﺳ ﯿ هﺎ رد نارﺪـﻧزﺎﻣ .
ﻤﻬﻧ ﯿ ﻦ ﺮﮕﻨﮐ ة مﻮﻠﻋ ﻧﺎﺒﻏﺎﺑ ﯽ اﯾ ناﺮ .
4 . يﻮﺨـــﺷﻮﺧ م
) 1389 ( دﺎـــﯾدزا تﺎـــﺗﺎﺒﻧ . ﺪـــﻠﺟ
،مود
تارﺎﺸﺘﻧا ﺰﮐﺮﻣ ﺮﺸﻧ هﺎﮕﺸﻧاد زاﺮﯿﺷ . ﺷ ﯿ
،زاﺮ 437 ص .
5 . ﯽـــﺤﺘﻓ ق و ﻞﯿﻋﺎﻤـــﺳا رﻮـــﭘ
ب ) 1379 ( داﻮـــﻣ و
ﯿﻈﻨﺗ ﻢ ﺪﻨﻨﮐ ه يﺎﻫ ﺪﺷر ﯽﻫﺎﯿﮔ . تارﺎﺸﺘﻧا دﺎﻬﺟ ﯽﻫﺎﮕﺸﻧاد
ﺪﻬﺸﻣ .
6. Amor R L (1974) Ecology and control of blackberry (Rubus fruticosus L. agg.) II.
Reproduction. Weed Research. 14(4): 231–238. 7. Andersen PT and Crocker TE (2001).
Blackberry and Raspberry: http://edis.ifas.
ufl.edu/pdffiles/HS/HS10400.pdf
8. Swanson JD, Carlson JE, FernándezFernández F, Finn CE, Graham J, Weber C and Sargent DJ (2012) Blackberries and Raspberries In:
Badenes M.L. and Byrne D.H. (Eds.), Fruit Breeding, Handbook of Plant Breeding.
Springer.
9. Barney DL and Miles C (2007) Commercial red raspberry production in the pacific northwest.
PNW 598. A Pacific Northwest Extension publication.
10. Bishop G, Sakakibara H, Seo M and Yamaguchi S (2015) Biosynthesis of Hormones. In: B Buchanan W Gruissem and LJ Russell (Eds.), Biochemistry and Molecular Biology of Plants to genomics. Wiley blackwell pp.769-834.
11. Caldwell JD (1984) Blackberry propagation.
Horticultural Science. 19: 193-195.
12. Clark J.R and Finn CE (2011) Blackberry breeding and genetics. Fruit, vegetable and cereal science and biotechnology. Global Science Books. 5(1): 27-43.
13. Clark JR and Finn CE (2008) Trends in blackberry breeding. Acta Horticulturae. 777:
41–48.
14. Clark JR and Moore J N (1999) 'Apache' thornless blackberry. Horticultural Science. 34:
1291-1293.
15. Colby AS (1936) Preliminary report on raspberry root systems. Proc. Amer.
Horticultural Science. 34: 372-376.
16. Dana M and Goulart B (1989) Bramble Biology.
In: Pritts M and Handley D (Eds.), Bramble Production Guide. pp 9-17. Natural Resource, Agriculture and Engineering Service. Ithaca, NY, USA. Evergreen trailing blackberry.
Euphytica. 32: 351–360.
17. Ede FJ, Auge M and Green TGA (1997) Optimizing root cutting success in Paulownia spp. Journal of Horticultural Science. 72(2):
179–185.
18. Eliasson L (1971) Growth regulators in Populus tremula 3.Variation of auxin and inhibitor level
in roots in relation to root sucker formation.
Physiologia Plantarum. 25(1): 118–121.
19. Funt RC, Bartels S, Bartholomew H, Ellis M, Nameth ST, Overmyer RL, Schneider H, warogowski JT and Williams RN (1999) Brambles: Production, Management and Marketing. Bulletin 782. The Ohio State University Extension, Columbus, Ohio.
20. Hall H.K and Sobey T (2013) Climatic requirements. In: RC Funt and Harvey KH (Eds.), Raspberries. CABI. Pp 55-73.
21. Hartmann, HT and Kester DE (1990). Plant Propagation: Principles and Practices. 5th Ed, Prentice all, Englewood Cliffs, NJ. 199-219.
22. Hudson JP (1954). Propagation of plants by root cuttings. 1.Regeneration of raspberry by root cuttings. Horticultural Science. 29: 103–112.
23. Jennings, DL (1988) Raspberries and blackberries: Their breeding, diseases and growth. Academic Press, London. 160 p.
24. Karaklajic-Stajic Z, Stanic I and Ruzic DI (2006). Propagation of raspberry cv Willamette by root cuttings with one adventitious bud .Voarstvo. 40(2): 143–150.
25. McPheeters KD and Skirvin RM (1983) Histogenic layer manipulation in chimeral
‘Thornless’. Horticultural Science. 25: 78.
26. McPheeters KD and Skirvin RM (2000)
‘Everthornless’ blackberry. Horticultural Science. 35: 778.
27. Micheal BJ (1986) New root formation in plants and Cuttings. Long Ashton Research Station University of Bristol UK.
28. Moore JN, Pavlis GC, Brown GR and Lundergan CA (1978) Establishing blackberry
plantings with root cuttings. Arkansas Agricultural Experiment Station. 27(2): 4.
29. Ooishi A, Machida H, Hosoi T and Komatsu H (1978) Root formation and respiration of the cuttings under different temperatures. Journal of the Japanese Society of Horticultural Science.
47:243-247.
30. Osterc G, Trobec M, Usenik V, Solar AS and Tampar F (2004) Changes in polyphenols in leafy cuttings during the root initiation phase regarding various cutting types at Castanea.
Phyton-Annales. Rei Botanicae. 44: 109-19.
31. Ryugo K (1988) physiology and function of root In: Fruit culture: its science and art (Eds.), CABI. pp 61-68.
32. Sagers L (2005) Small fruit. USU Extension Publications.
33. Schier GA (1973) Origin and Development of
Aspen Root Suckers. Canadian Journal of Forest Research, 3(1): 45-53.
34. Schier GA and Campbell RB (1976) Differences among Populus species in ability to form adventitious shoots and roots. Canadian Journal of Forest Research. 6(3): 253–261.
35. Strik BC, Clark JR, Finn CE and Bañados MP (2007) Worldwide blackberry production. Journal of Horticultural Technology. 17: 205-213.
36. Thompson E, Clark JR and Rom C (2003) Propagation of Thornless Blackberries Utilizing Adventitious Shoots from Root Cuttings, Department of Horticulture, University of Arkansas, Fayetteville, Ark.
37. Weber CL (2013) Propagation. In: RC Funt and Harvey KH (Eds), Raspberries. CABI. Pp. 83-90.
38. 3433 Wilkinson RE (1966) adventitious shoot on saltedar roots. Bot gaz. 127: 103-4.
Effect of diameter and length of root cuttings on propagation of thorny and thornless blackberries cultivars
Alireza Effati1, Mehdi Hadadinejad2
1. Former M.Sc. Student, Horticultural Department, Sari Agriculture and Natural Resources University, Sari, Iran 2. Assistant Professor, Horticultural Department, Sari Agriculture and Natural Resources University, Sari, Iran
Received:January 29, 2017 Accepted: April 15, 2017
Abstract
The present experiment was performed to optimization of thorny and thornless blackberry propagation via factorial in a CRD, the first factor included four cultivars (everthornless, thornless evergreen, early and mid-ripen thorny) from blackberry collection, the second factor root cutting's diameter (2-3 and 3-5 mm) and the third factor involves the root cuttings length (6, 8, 10 and 12 cm), with seven replications in March 2016. After three months rooting performed under shade and humid condition then the rooting and its related traits measured. Results of rooting in thorny and thornless cultivars showed root cuttings with 2-3 mm diameter and 12 cm length produced the longest root in the proximal end of the mid-ripen thorny cultivars with 123.43 mm. In chimera and mid-ripen thornless cultivars the most rooting percent observed in the 12 cm length in all of the diameters with an average of 71.42%. Thornless cultivars significantly, showed better survival percent (77.33), inside of shorter roots length (51.8cm) and shoot (46.07cm), in compare to thorny cultivars. The highest percentage of survival (77.33%) observed in normal thornless, among thornless cultivars, and early thorny (64.58 %) in thorny cultivars. The results showed that root cutting with 3-5 mm diameter and 10-12 cm length had significantly effect on increase of blackberry root cutting rooting. The genetic difference between cultivars and amount of reserved material in cuttings must be considered in the propagation of blackberries by root cutting.
Keywords: chimera, foliage, proximal end nodrooting percent, rooting quality.
Corresponding Author: [email protected]
Crops Improvement
(Journal of Agricultural Crops Production)
Vol. 20 No. 1 Spring 2018
