ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﻴﻌﺿو
هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻲﺳرﺎﻓ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ
) ناﺮﻴﮕﻣ و
دﺎﻬﺟ ﻲﻤﻠﻋ تﺎﻋﻼﻃا هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد
(
يرﻮﺼﻨﻣ ﻪﻣﻮﺼﻌﻣ
|1
يزورﻮﻧ بﻮﻘﻌﻳ
2
1 . ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺶﻧاد و تﺎﻋﻼﻃا ﻢﻠﻋ ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﻛ sh.mansourilib@gmail.com
2 . ﻢﻗ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺶﻧاد و تﺎﻋﻼﻃا ﻢﻠﻋ هوﺮﮔ ﻲﻤﻠﻋ تﺎﻴﻫ ﻮﻀﻋ )
لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ Ynorouzi@gmail.com(
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
10 / 8 / 1392
شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
25 / 12 / 1392
هﺪﻴﻜﭼ
فﺪﻫ : ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا فﺪﻫ ﺎﺑ
هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا يﺎﻫ
ﺪﻴﺳ و ناﺮﻳا ﮓﻣ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
، زا ددﺮﮔ ﺺﺨﺸﻣ ﺎﺗ
ﺺﺼﺨﺘﻣ ناﺮﺑرﺎﻛ ﺮﻈﻧ ﻢﻫ ناﺰﻴﻣ
ﻲﻧاﻮﺧ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﺑ هﺎﮕﻳﺎﭘ ود زا ﻚﻳ ﺮﻫ
ﺖﺳا رﺪﻘﭼ ﻦﺴﻠﻴﻧ يﺎﻫ .
شور ﺶﻫوﮋﭘ : عﻮﻧ زا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﺖﺳا يدﺮﺑرﺎﻛ
، ﻪﺑ و ﻪﻔﺷﺎﻜﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا شور يا
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا .
5 ﻢﻠﻋ نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ زا ﺮﻔﻧ
ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺶﻧاد و تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻧﻮﻤﻧ شور ﻪﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ دﺮﻜﻳور ﺎﺑ و يﺮﻈﻧ يﺮﻴﮔ سﺮﺘﺳد رد يﺮﻴﮔ
بﺎﻳزرا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ بﺎﺨﺘﻧا
ﺪﻧﺪﺷ . هﺎﮕﻳﺎﭘ يﺎﻫ
قﻮﻓ و ﻦﺴﻠﻴﻧ ﻲﻠﺻا ﻪﻔﻟﺆﻣ هد ﻞﻣﺎﺷ ﻲﺳراو ﻪﻫﺎﻴﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺮﻛﺬﻟا 115
ﻲﻋﺮﻓ ﻪﻔﻟﺆﻣ درﻮﻣ
ﻲﺑﺎﻳزرا ﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺪﻨ . زا ﻚﻳ ﺮﻫ ياﺮﺑ
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد تﺪﺷ ﻪﺟرد ﺎﻫ .
ﻞﺻﺎﺣ ﺐﺴﻛ زﺎﻴﺘﻣا بﺮﺿ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ درﻮﻣ تﺪﺷ ﻪﺟرد رد ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺮﻫ زا هﺪﺷ
.
ﺮﻫ ياﺮﺑ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد ﻪﻔﻟﺆﻣ زا ﻚﻳ
ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ تازﺎﻴﺘﻣا ﺪﺻرد و تازﺎﻴﺘﻣا ﻊﻤﺟ ﻲﻠﺻا يﺎﻫ .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﻳ: ﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ي ﮕﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ داد نﺎﺸﻧ
عﻮﻤﺠﻣ زا ناﺮﻴ 402
،ﻲﻋﺮﻓ يﺎﻫ ﻪﻔﻟﺆﻣ زﺎﻴﺘﻣا 5
/ 239 هﺎﮕﻳﺎﭘ و زﺎﻴﺘﻣا
"
"ﺪﻴﺳ
75 / 167
ﺪﻧدﺮﻛ ﺐﺴﻛ ار زﺎﻴﺘﻣا .
ﻢﻫ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﮕﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻲﻧاﻮﺧ
ﻦﺴﻠﻴﻧ ﻪﻔﻟﺆﻣ هد ﺎﺑ ناﺮﻴ 73
/ 59 ) ﺳﻮﺘﻣ ﺪﺣ زا ﺶﻴﺑ ﻲﻤﻛ ﻂ
( ﺪﻴﺳ هﺎﮕﻳﺎﭘ رد و
65 / 43 ﺪﺻرد ) ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺪﺣ زا ﺮﺘﻤﻛ (
ﺖﺳا .
ﺘﻧ يﺮﻴﮔ ﻪﺠﻴ :
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﮕﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ رد داد نﺎﺸﻧ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻚﻳ و تﺎﺒﺛ ﻪﻔﻟﺆﻣ ناﺮﻴ
ﺖﻳﺎﻋر ﺎﺑ ﻲﺘﺳد 5
/ 90 ﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺪﺻرد
، ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺮﻳﺎﺳ زا ﺶﻴﺑ ﺎﻫ
ﻢﻫ ﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺎﺑ دراد ﻲﻧاﻮﺧ
، فﺎﻄﻌﻧا ﻪﻔﻟﺆﻣ و ﺖﻳﺎﻋر ﺎﺑ يﺮﻳﺬﭘ
7 / 9 ﻢﻫ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺪﺻرد دراد ﻦﺴﻠﻴﻧ ﻪﻔﻟﺆﻣ هد ﻦﻴﺑ زا ار ﻲﻧاﻮﺧ
. رد
زﺎﻴﺘﻣا ﺎﺑ ﻲﻌﻗاو يﺎﻴﻧد ﺎﺑ قﺎﺒﻄﻧا ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺪﻴﺳ هﺎﮕﻳﺎﭘ 2
/ 84 ﻢﻫ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺪﺻرد ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﻔﻟﺆﻣ و ﻲﻧاﻮﺧ
/ ﺻ ﺐﺴﻛ ﺎﺑ ﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ ﺪﺻرد ﺮﻔ
ﻢﻫ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ﻧاﻮﺧ
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻦﻴﺑ زا ار ﻲ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻦﺴﻠﻴﻧ يﺎﻫ
.
هژاو يﺎﻫ يﺪﻴﻠﻛ ﻪﻔﺷﺎﻜﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا ،ﻲﺑﺎﻳزرا تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ،ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار : هﺎﮕﻳﺎﭘ ،يا
ﮕﻣ ،ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ
،ناﺮﻴ دﺎﻬﺟ ﻲﻤﻠﻋ تﺎﻋﻼﻃا هﺎﮕﻳﺎﭘ
ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد .
) مﻮﻠﻋ يراﺪﺑﺎﺘﻛ و عﻼﻃا ﻲﻧﺎﺳر و يروﺎﻨﻓ تﺎﻋﻼﻃا (
لﺎﻤﺷ ناﺮﻬﺗ ﺪﺣاو ﻲﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد
ﻫ لﺎﺳ ﺸ هرﺎﻤﺷ ،ﻢﺘ 28 ، رﺎﻬﺑ 1394 ﻪﺤﻔﺻ زا ، 75 ﻲﻟا 86
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺖﻳﺎﺳ بو هﺎﮕﻳﺎﭘ و ﺎﻫ
هﺎﮔﺪﻳد زا ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
،
نﺎﻘﻘﺤﻣ ﺶﻫوﮋﭘ عﻮﺿﻮﻣ
، هزﻮﺣ نﺎﻘﻘﺤﻣ هﮋﻳو ﻪﺑ مﻮﻠﻋ يﺎﻫ
ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا و يراﺪﺑﺎﺘﻛ و ﻪﻧﺎﻳار ﻦﻳا زا ﻲﻜﻳ ﻪﻛ ﺪﻧا
ﺖﻳﺎﺳ بو ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻲﺑﺎﻳزرا دراﻮﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ و ﺎﻫ
ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ
ﺖﺳا )
،رﻮﭘ سﺎﺒﻋ 1388
.(
ﻢﻬﻣ زا ﻲﻜﻳ ﻢﻠﻋ رد ﺚﺣﺎﺒﻣ ﻦﻳﺮﺗ
ﺖﺳا تﺎﻋﻼﻃا ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ ﺚﺤﺑ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺶﻧاد و تﺎﻋﻼﻃا .
رد
مﺎﻈﻧ ﺎﻫ ﻞﻣﺎﻌﺗ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻂﻳاﺮﺷ دﺎﺠﻳا ،تﺎﻋﻼﻃا ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ ي
دراد يدﺎﻳز ﺖﻴﻤﻫا ،مﺎﻈﻧ و ناﺮﺑرﺎﻛ ﻦﻴﺑ ﺪﻣآرﺎﻛ )
1ﺖﺳﺮﻫ ،
1999 .(
كراﺪﻣ ﻪﻤﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا تﺎﻋﻼﻃا ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ زا فﺪﻫ صﺎﺧ ﺮﺑرﺎﻛ ياﺮﺑ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻚﻳ رد ﻂﺒﺗﺮﻣ
، ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و
صﺎﺧ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫزﺎﻴﻧ وا
ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ دﻮﺷ . هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ
ﻢﻬﻣ ءﺰﺟ بو ﺖﺤﺗ ﻲﺘﺧﺎﻨﺸﺑﺎﺘﻛ مﺎﻈﻧ ﻦﻳﺮﺗ
ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ يﺎﻫ
ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ تﺎﻋﻼﻃا ﺪﻧور
) ﻦﻣرﺪﻳﺎﻨﺷا
،2
1992 .(
ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار
درﻮﺧﺮﺑ ﻪﻄﻘﻧ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺎﺑ ﺮﺑرﺎﻛ
يﺎﻫ ﻪﺑ و ﺖﺳا ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا
ﻲﻣ ﻞﻤﻋ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا ﻪﻧﺎﻣﺎﺳ و نﺎﺴﻧا ﻦﻴﺑ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﻞﭘ ناﻮﻨﻋ ﻨﻛ
ﺪ
) ﻦﻣرﺪﻳﺎﻨﺷا ،3
1998 .(
زا ﻲﺸﺨﺑ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﺖﺳا ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا مﺎﻈﻧ ﻚﻳ
، ﺮﺑرﺎﻛ ﻪﻛ
ﻲﻣ ﻲﻣ راﺮﻗﺮﺑ طﺎﺒﺗرا مﺎﻈﻧ ﺎﺑ نآ ﻖﻳﺮﻃ زا و ﺪﻨﻴﺑ دزﺎﺳ
. ﻢﻫ نﺎﻨﭼ
ﻪﻛ زﺎﺳ هرز و ﻲﺣﺎﺘﻓ )
1385 ( ﻲﻣ نﺎﻴﺑ رد ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﺪﻧراد
مﺎﻈﻧ دراد يدﺎﻳز ﺖﻴﻤﻫا ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ .
اﺮﻳز
، هﺪﻨﻨﻛ ﻞﻘﺘﻨﻣ
تﺎﻋﻼﻃا طﺎﺒﺗرا و رﺎﺘﺧﺎﺳ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ،حاﺮﻃ ﺮﻜﻓ و ﻪﺸﻳﺪﻧا ناﺮﺑرﺎﻛ ياﺮﺑ تﺎﻋﻼﻃا هﺪﻨﻨﻛ ﺮﻳﺬﭘ سﺮﺘﺳد و مﺎﻈﻧ رد دﻮﺟﻮﻣ ﺖﺳا . زا ﻲﻛﺎﺣ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار هزﻮﺣ رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
ﺖﺳا عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﺖﻴﻤﻫا
، ﻲﻧاﺮﮕﻧ ﺮﺑ و ﻦﻳا رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ
دراد ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻪﻨﻴﻣز .
ﻲﺑ د نﺎﺣاﺮﻃ ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻲﻣﺎﻤﺗ يﺮﻴﮔرﺎﻛ ﻪﺑ ر
ﻲﮔﮋﻳو و ﻂﻳاﺮﺷ ار ﻲﺗﻼﻜﺸﻣ ،ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻲﺣاﺮﻃ رد مزﻻ يﺎﻫ
هﺎﮕﻳﺎﭘ زا ناﺮﺑرﺎﻛ ﻪﻨﻴﻬﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد ﻪﺑ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ
ﺖﺳا هدروآ دﻮﺟو )
4ﻦﺴﻨﻫ
، 1998 .(
ﻢﻫ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﻦﻴﻨﭼ
ﻲﺑ ﺮﺑرﺎﻛ ﻪﺑ ﻪﻧﺎﻳار مﻮﻠﻋ نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ ﻲﻬﺟﻮﺗ
، رد
1 Hearst
2 Shneiderman
3 Shneiderman
4 Hensen
ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ ﻲﺣاﺮﻃ هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺮﺑرﺎﻛ
ﻞﺑﺎﻗ داﺪﻌﺗ ،ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ
هﺎﮕﻳﺎﭘ زا ﻲﻬﺟﻮﺗ و ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ رادرﻮﺧﺮﺑ ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ ﻢﻬﻓ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ زا ﺎﻫ
ﻲﻣ ﻞﻜﺸﻣ رﺎﭼد ﺎﻬﻧآ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ رد ناﺮﺑرﺎﻛ ﺪﻧﻮﺷ
) ،زﺎﺳ هرز
1384 .(
شور ﻦﻳﺮﺗ يدﺮﺑرﺎﻛ زا ﻲﻜﻳ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ عاﺪﺑا ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ يﺪﻣآرﺎﻛ
، ﻪﻔﺷﺎﻜﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا يا
ﺖﺳا . رﺎﺑ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ ار شور ﻦﻳا ﻦﺴﻠﻴﻧ
)5
1994 ( ﺲﻧاﺮﻔﻨﻛ رد
ﻪﻧﺎﻳار ﺎﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ ﻪﻛ دﺮﻛ ﻦﻴﻴﺒﺗ 6
"
يﺮﻴﮔرﺎﻛ ﻪﺑ
ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﻬﺟ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﻲﺑﺎﻳزرا زا ﻲﻜﭼﻮﻛ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﺶﻴﭘ زا يﺪﻣآرﺎﻛ لﻮﺻا ﺎﺑ نآ ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ درﻮﻣ رد توﺎﻀﻗ و هﺪﺷ ﻢﻫاﺮﻓ
"
.
،ﺮﻴﺧا ﻪﻫد ود رد ﺎﻣ رﻮﺸﻛ رد ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا هﺎﮕﻳﺎﭘ يداﺪﻌﺗ
يدﺎﻳز ناﺮﺑرﺎﻛ ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﺣاﺮﻃ ﻲﺑو ﻲﺳرﺎﻓ ﻲﺘﺧﺎﻨﺸﺑﺎﺘﻛ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫزﺎﻴﻧ ﻊﻓر و ﻲﺸﻫوﮋﭘ و ﻲﻤﻠﻋ يﺎﻫرﺎﻛ مﺎﺠﻧا ياﺮﺑ ﻲﻣ ﻪﻌﺟاﺮﻣ ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ دﻮﺧ ﺪﻨﻨﻛ
. هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﮔدﺮﺘﺴﮔ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻣا
هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻦﻳا زا ناﺮﺑرﺎﻛ ،رﻮﺸﻛ زا جرﺎﺧ رد ﻪﭼ و ﻞﺧاد رد ﻪﭼ ﺎﻫ
ﺖﺴﻴﻧ ﺺﺨﺸﻣ ﻂﻴﺤﻣ زا ﻲﻨﺷور كرد ناﺰﻴﻣ ﻪﭼ ﺎﺗ ناﺮﺑرﺎﻛ
ﺪﻧراد ﻂﻴﺤﻣ ﻦﻳا رد حﺮﻄﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ و ﺎﻬﻧآ ﻂﺑار )
و نﺎﻳرﺎﻈﺘﻧا
،ﻲﺣﺎﺘﻓ 1388 .(
و ﺮﺻﺎﻨﻋ دراد ﺮﻈﻧ رد ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﻲﮔﮋﻳو ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ يﺎﻫ ﺮﺑرﺎﻛ
هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ يﺎﻫ
ﻲﺳرﺎﻓ ﮕﻣ
7ناﺮﻴ ) رﻮﺸﻛ تﺎﻳﺮﺸﻧ تﺎﻋﻼﻃا ﻚﻧﺎﺑ (
و
8ﺪﻴﺳ ) ﺰﻛﺮﻣ
ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد دﺎﻬﺟ ﻲﻤﻠﻋ تﺎﻋﻼﻃا (
ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﺮﻈﻧ ﻪﻄﻘﻧ زا ار
، و
ﻪﻔﻟﺆﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ هد يﺎﻫ
ﺪﻫد راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻦﺴﻠﻴﻧ ﻪﻧﺎﮔ
، ﺎﺗ
ﺮﻈﻧ زا ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ ﻲﺳﺎﺳا تﻼﻜﺸﻣ ددﺮﮔ ﺺﺨﺸﻣ
؟ﺖﺴﻴﭼ ﺺﺼﺨﺘﻣ ناﺮﺑرﺎﻛ ﻲﻳﺎﻫدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ و
ﻂﻴﺤﻣ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ
هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻦﻳا ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ددﺮﮔ ﻪﺋارا ﺎﻫ
. ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا ﻦﻴﻴﻌﺗ فﺪﻫ ﻪﺳ
ﻢﻫ ناﺰﻴﻣ ﻲﻧاﻮﺧ ﻂﻴﺤﻣ ﮕﻣ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار هد ﺎﺑ ناﺮﻴ
ﻢﻫ ناﺰﻴﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ ؛ﻦﺴﻠﻴﻧ ﻪﻔﻟﺆﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ ﻲﻧاﻮﺧ
ﺪﻴﺳ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا
SID)
ﻦﺴﻠﻴﻧ ﻪﻔﻟﺆﻣ هد ﺎﺑ (
و ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ
هﺎﮕﻳﺎﭘ ود ﺮﺑرﺎﻛ ﻲﻣ لﺎﺒﻧد ار ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا
ﺪﻨﻛ . ﺞﻳﺎﺘﻧ
زا ﻞﺻﺎﺣ ﻪﺘﻓﺎﻳ
ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﻲﻣ
هار ﺪﻧاﻮﺗ ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﺸﮔ
5 Nielsen
6 Human-Computer Interaction (HCI).
7 Magiran
8 SID
هﺎﮕﻳﺎﭘ نﺎﻴﻟﻮﺘﻣ درﻮﻣ يﺎﻫ
هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺮﻳﺎﺳ و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫ
.
ﺚﺤﺑ رد نآ ﺶﻘﻧ و ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار يﺪﻣآرﺎﻛ و ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
،ﻪﻧﺎﻳار و نﺎﺴﻧا ﻞﻣﺎﻌﺗ ﺶﻫوﮋﭘ
و ﻞﺧاد رد يدﺎﻳز تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ و ﺎﻫ
رد ناﺮﻳا زا جرﺎﺧ ﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻲﺑﺎﻳزرا صﻮﺼﺧ
ﺖﻳﺎﺳ بو ﺮ ،ﺎﻫ
ﻚﭘا هﺎﮕﻳﺎﭘ و بو ﺖﺤﺗ يﺎﻫ ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ
.
رد ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻦﺘﻓﺎﻳ و ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد ﺖﻬﺟ هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻪﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻪﻨﻴﻣز ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ
ﺪﻟاﺮﻣا ﺮﻴﻈﻧ ﻲﺟرﺎﺧ
،1
ﺖﻛﺮﻳاد ﺲﻨﻳﺎﺳ ﺖﺴﺋﻮﻛوﺮﭘ ،2
و 3
ﺖﺴﺟ يﺎﻫرﻮﺗﻮﻣ و
و ﻮﻫﺎﻳ ،ﻞﮔﻮﮔ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻮﺟ ...
ﮕﻳﺎﭘ ﺰﻴﻧ و يﺎﻫ هﺎ
ﮕﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﺳرﺎﻓ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا
،ﺪﻴﺳ ،ناﺮﻴ و ﻪﻳﺎﻤﻧ
...
ﺪﺷ ﻪﻌﺟاﺮﻣ .
ﺶﻫوﮋﭘ ﺰﻴﻧ ناﺮﻳا رد ﻂﺑار ﻲﺑﺎﻳزرا صﻮﺼﺧ رد يدﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺮﺑرﺎﻛ .
رﻮﭘ سﺎﺒﻋ )
1385 ( ﻪﻣﺎﻧ نﺎﻳﺎﭘ رد
ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ دﻮﺧ ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ
"
هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻲﺑﺎﻳزرا
ﺎﻧ نﺎﻳﺎﭘ هﺪﻴﻜﭼ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا كراﺪﻣ و تﺎﻋﻼﻃا ﺰﻛﺮﻣ يﺎﻫ ﻪﻣ
ناﺮﻳا ﻲﻤﻠﻋ
"
فﺪﻫ ﺎﺑ ار قﻮﻓ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار
دﺮﻜﻳور ﺎﺑ هﺪﺸﻧ ﺖﻳﺎﻋر و هﺪﺷ ﺖﻳﺎﻋر يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺖﺳا هداد راﺮﻗ ﻞﻴﻠﺤﺗ درﻮﻣ يا ﻪﻔﺷﺎﻜﻣ .
رد ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻪﻣﺎﻧ نﺎﻳﺎﭘ تﺎﻋﻼﻃا هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻲﺣاﺮﻃ ﺰﻛﺮﻣ يﺎﻫ
ﻠﻋ كراﺪﻣ و تﺎﻋﻼﻃا ناﺮﻳا ﻲﻤ
63 / 35 مزﻻ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ زا ﺪﺻرد
هﺪﺸﻧ ﺖﻳﺎﻋر ﺪﻧا
. ﺮﻬﺷ يرﺎﺼﻋ و دادﺮﻬﻣ )
1386 ( ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد
ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ
"
زاﺮﻴﺷ هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﺖﻳﺎﺿر ناﺰﻴﻣ ﻲﺳرﺮﺑ
ﻣ زا مﺮﻧ ﻂﺑار ﻂﻴﺤ ﺶﺧرذآ سرﺎﭘ راﺰﻓا
) ﻖﻓا ( ﻲﺧﺮﺑ ﻞﻴﻠﺤﺗ و
نآ رد حﺮﻄﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ
"
ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻴﺳر ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ
ﺖﻳﺎﺿر ﻪﺤﻔﺻ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻢﻛ و ،راﺰﻓا مﺮﻧ تﺎﻋﻼﻃا ﺶﻳﺎﻤﻧ يﺎﻫ
ﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺗ مﺎﻴﭘ و نﺎﮔژاو ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺖﻳﺎﺿر نا مﺮﻧ يﺎﻫ
ﺖﺳا راﺰﻓا .
ﻦﻳا رد هﺪﻨﻨﻛ ﺖﻛﺮﺷ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻞﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ مﺮﻧ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ زا ﻲﻄﺳﻮﺘﻣ ﺪﺣ رد ﺶﻫوﮋﭘ ﺶﺧرذآ سرﺎﭘ راﺰﻓا
ﺪﻧراد ﺖﻳﺎﺿر .
ﺻ ﺪﻤﺤﻣ و يﺮﺟﺎﻬﻣ ﻲﺤﻟﺎ
) 1388 ( ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد
ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ
"
ﻲﮔﮋﻳو ﻲﺑﺎﻳزرا ﺎﺳر ﺪﻨﻫد ﻞﻴﻜﺸﺗ ﺮﺻﺎﻨﻋ و ﺎﻫ
: مﺮﻧ
ﻂﺑار ﻞﻣﺎﻋ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻮﻴﺷرآ و دﺎﻨﺳا ﺰﻛﺮﻣ ،ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ ﻊﻣﺎﺟ راﺰﻓا
1 Emerald
2 Science Direct
3 Proquest
ﺮﺑرﺎﻛ
"
مﺮﻧ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺖﺧﺎﻨﺷ فﺪﻫ ﺎﺑ ار ﺎﺳر راﺰﻓا
ﻪﻔﺷﺎﻜﻣ دﺮﻜﻳور ﺎﺑ هﺪﺸﻧ ﺖﻳﺎﻋر و هﺪﺷ ﺖﻳﺎﻋر ﻲﺑﺎﻳزرا درﻮﻣ يا
ﺪﻧداد راﺮﻗ .
ﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻢﻫ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻠﺻﺎ ﻪﻨﻴﻣز ار ﻲﻧاﻮﺧ
ﺎﺑ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﺎﺒﻳز 90
ﻢﻫ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و ،ﺪﺻرد زا يﺮﻴﮕﺸﻴﭘ ار ﻲﻧاﻮﺧ
ﺎﺑ ﺎﻄﺧ 70 ﻪﺘﺷاد ﺪﺻرد ﺪﻧا
. ﻢﻫ نﺎﻳرﺎﻈﺘﻧا ﻦﻴﻨﭼ )
1388 ( نﺎﻳﺎﭘ رد
،ناﺮﺑرﺎﻛ كرد ناﺰﻴﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ فﺪﻫ ﺎﺑ دﻮﺧ ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ ﻪﻣﺎﻧ هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ يﺎﻫ
ﻛﺮﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺰ
يا
ﻪﻟﺎﻘﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺎﺑ يروﺎﻨﻓ و مﻮﻠﻋ ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا هﺎﮕﺸﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
درﻮﻣ ﻦﺴﻠﻴﻧ لﺪﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ار ناﺮﻳا ﻲﻤﻠﻋ كراﺪﻣ و تﺎﻋﻼﻃا داد راﺮﻗ ﻲﺑﺎﻳزرا .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻢﻫ ناﺰﻴﻣ داد نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﻲﻧاﻮﺧ
ﻪﻟﺎﻘﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ ﺎﺑ هﺎﮕﺸﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
10 رد ﻦﺴﻠﻴﻧ ﻪﻔﻟﺆﻣ
هﺎﮕﻳﺎﭘ رد و ،ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺪﺣ ﻪﻟﺎﻘﻣ
ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ ﺪﺣ زا ﺶﻴﺑ ﻲﻤﻛ يا
ﺖﺳا ﻂﺳﻮﺘﻣ .
نﺎﻳرﺎﻔﻏ )
1388 ( ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد
"
ﻪﻳﺎﻤﻧ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا ﻚﻧﺎﺑ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻲﺳرﺮﺑ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد هﺎﮔﺪﻳد زا
) يﺰﻛﺮﻣ ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ (
ﻪﻔﺷﺎﻜﻣ شور ﺎﺑ ﺪﻬﺸﻣ ﻲﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد
"يا
ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا مﺎﻈﻧ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار زا ناﺮﺑرﺎﻛ ﺖﻳﺎﺿر ناﺰﻴﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﻳﺎﻤﻧ ﺖﺧادﺮﭘ . ناﺰﻴﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا مﺎﺠﻧا زا فﺪﻫ
ﻲﮔﮋﻳو زا ماﺪﻛ ﺮﻫ زا ناﺮﺑرﺎﻛ ﺖﻳﺎﺿر ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ تﺎﻧﺎﻜﻣا و ﺎﻫ
شور ﻪﺑ و ﻦﺴﻠﻴﻧ ﻪﻔﻟﺆﻣ هد سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ ﻪﻳﺎﻤﻧ ﻚﻧﺎﺑ ﻪﻔﺷﺎﻜﻣ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا يا .
ﻪﺘﻓﺎﻳ زا ناﺮﺑرﺎﻛ ﺖﻳﺎﺿر ناﺰﻴﻣ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
ﺖﺳا ﻂﺳﻮﺘﻣ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ .
ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ يزورﻮﻧ
) 1390 ( ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد
"
يراﺪﻣ ﺮﺑرﺎﻛ ﺮﺑ ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ
ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ ﻲﺳرﺎﻓ بو تﺎﺤﻔﺻ رد ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻲﻟﺎﺘﻴﺠﻳد يﺎﻫ
يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ يﻮﮕﻟا ﻪﺋارا و ناﺮﻳا
"
ﺮﺑرﺎﻛ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ
ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ ﻲﺳرﺎﻓ بو تﺎﺤﻔﺻ رد ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار يراﺪﻣ يﺎﻫ
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﻲﻔﻟد شور ﻪﺑ ناﺮﻳا ﻲﻟﺎﺘﻴﺠﻳد 10
و رﺎﻴﻌﻣ 114
ﺖﺧادﺮﭘ ﻪﻔﻟﺆﻣ .
،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﻦﻴﺑ زا داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ
زﺎﻴﺘﻣا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺐﺴﻛ ﺎﺑ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار نﺎﺑز رﺎﻴﻌﻣ 58
/ 95 ﺢﻴﺤﺼﺗ و
ﺎﻄﺧ 79 / 36 ﻦﻴﻳﺎﭘ هدروآ ﺖﺳد ﻪﺑ ار زﺎﻴﺘﻣا ﻦﻳﺮﺗ ﺪﻧا
. يرذآ
) 1391 ( ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ و ﻲﺑﺎﻳزرا فﺪﻫ ﺎﺑ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد يﺎﻫ
د زا ﻲﻣﻼﺳا ﻲﻟﺎﺘﻴﺠﻳد ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ و ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار هﺎﮔﺪﻳ
يﺎﻫ
ﺖﺴﺟ دﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا رﺎﻴﻌﻣ هد ﻞﻣﺎﺷ ﻲﺳراو ﻪﻫﺎﻴﺳ زا ﻮﺟو .
ﺞﻳﺎﺘﻧ
داد نﺎﺸﻧ 5
ظﺎﺤﻟ زا ﻲﻣﻼﺳا مﻮﻠﻋ هزﻮﺣ رد ﻲﻟﺎﺘﻴﺠﻳد ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ
ﺮﺑرﺎﻛ لﺮﺘﻨﻛ و تﺎﻋﻼﻃا ﺶﻳﺎﻤﻧ ،ﻲﻳﺎﻤﻨﻫار يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺖﻳﺎﻋر ﺪﻧراد ﻲﺑﻮﻠﻄﻣﺎﻧ ًﺎﺘﺒﺴﻧ ﺖﻴﻌﺿو .
،مﺎﺠﺴﻧا يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﻪﻨﻴﻣز رد ﺎﻣا
ﻃ رد ﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ و ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار نﺎﺑز ،يﺮﺒﻫار ،ﻪﺤﻔﺻ ﻲﺣاﺮ ﻲﺑﻮﺧ ﺖﻴﻌﺿو رد ﻲﮔدﺎﺳ رﺎﻴﻌﻣ درﻮﻣ رد و ،ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺖﻴﻌﺿو
دراد راﺮﻗ . ﻒﻳرﺎﻴﺳ و
ن اﺮﮕﻳد ) 1
2001 ( ﺸﻫوﮋﭘ ﻲ ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ
"
كرد و ﺮﺑرﺎﻛ ﻪﻴﻟوا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻧ
بو يﺮﻳﻮﺼﺗ يﺎﻫدﺎﻤﻧ زﺎﻴ
يدﺮﮕﻧﺎﻬﺟ يﺎﻫ ﺖﻳﺎﺳ
"
ناﺰﻴﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ فﺪﻫ ﺎﺑ ناﺮﺑرﺎﻛ كرد
ﺪﻧا و ﻲﻳﺎﻜﻳﺮﻣا يﺮﻳﻮﺼﺗ يﺎﻫدﻮﻤﻧ زا ﻲﻳﺎﻳﺰﻧو
) ﻦﻜﻳآ يﺎﻫ ( بو
ﺖﻳﺎﺳ ﺪﻧداد مﺎﺠﻧا يدﺮﮕﻧﺎﻬﺟ يﺎﻫ .
ﻦﻴﺑ داد نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﻳﺎﺘﻧ
تﺎﻋﻼﻃا كرد ﺖﻋﺮﺳ ﺮﻈﻧ زا ﻲﻳﺎﻳﺰﻧوﺪﻧا و ﻲﻳﺎﻜﻳﺮﻣا ناﺮﺑرﺎﻛ دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ
، يدﺎﻳز ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ و
راد ناﺮﺑرﺎﻛ كرد ناﺰﻴﻣ ﺮﺑ ﺪﻧ
. لﺪﺒﻋ ﻲﺗاﻮﻳﺪﻳاو و ﺎﻧﺎﻴﺷﺎﻳ
2
) 2007 ( ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ ﻲﺸﻫوﮋﭘ
"
ﻓﺎﺸﺘﻛا ﻲﺑﺎﻳزرا ﻂﺑار يﺪﻣآرﺎﻛ ﻲ
ﻚﭘا بو ﺖﺤﺗ ﺮﺑرﺎﻛ
"
ﺎﻛ ﻂﺑار ﻲﻳارﺎﻛ ﻦﻴﻴﻌﺗ فﺪﻫ ﺎﺑ ﺮﺑر
ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻪﺘﺳﻮﻴﭘ ﺖﺳﺮﻬﻓ يﺰﻟﺎﻣ ﻲﻣﻼﺳا هﺎﮕﺸﻧاد يا
ﻪﺑ
ﻪﻔﺷﺎﻜﻣ شور ﺪﻧداد مﺎﺠﻧا ﻦﺴﻠﻴﻧ ﻪﻔﻟﺆﻣ هد سﺎﺳا ﺮﺑ و يا
. رد
ﺮﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا يور
ﻪﺳ ﻪﻔﺷﺎﻜﻣ ﻞﺻا ﻞﻣﺎﺷ ﻦﺴﻠﻴﻧ يا
ر ﺖﻴﻌﺿو و ندﻮﺑ هدﺎﺳ ﺖﻴﻌﺿو ،ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲﻳﺎﺒﻳز ،يﺮﻳﺬﭘ ﺖﻳؤ
ﻴﻧد و مﺎﻈﻧ ﻦﻴﺑ قﺎﺒﻄﻧا ﺪﺷ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ ﻲﻌﻗاو يﺎ
. ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ رد يﺮﻳﺬﭘ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﺳﺎﺳا تﻼﻜﺸﻣ ﺪﻳدﺮﮔ . ﻪﺘﻓﺎﻳ رد ﻪﻛ ﻦﺴﻠﻴﻧ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻪﺳ ﺮﻫ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ ﻦﻳا
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺶﻫوﮋﭘ
، زا ﺶﻴﺑ 70 قﺎﺒﻄﻧا ﺪﺻرد
ﺪﻧراد . نﺎﻤﻫ ﻪﻛ رﻮﻃ سﺎﻳرﺎﻫاز
)3
2012 ( ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻲﺸﻫوﮋﭘ
"
ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا شزﻮﻣآ يﺎﻫ هرود ﻲﻓﺎﺸﺘﻛا ﻲﺑﺎﻳزرا :
ﻪﻳﺰﺠﺗ
ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا شزﻮﻣآ ﻲﻓﺎﺸﺘﻛا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ود يا ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗو
"
ﻲﺑﺮﺠﺗ هدﺎﻔﺘﺳا و يﺮﻳﺬﭘدﺮﺑرﺎﻛ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ فﺪﻫ ﺎﺑ و ﻞﻜﺗوﺮﭘ ود
،ﺪﻧداد مﺎﺠﻧا ﻲﻓﺎﺸﺘﻛا
رد ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻪﺘﺳد ود ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا
) ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ( ﻪﻔﺷﺎﻜﻣ زا زﻮﻳر ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ ار ﺎﻫ
) 4
2009 ( و
1 Syarief et. al
2 Yshiana &Widyawati Abdul
3 Zaharias
4 Reeves
ﺮﭼﺎﺒﻨﻠﻬﻣ )5
2005 ( دﺮﻛ بﺎﺨﺘﻧا ار دﻮﺑ هﺪﺷ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ و
ود نآ
داد راﺮﻗ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ درﻮﻣ ار ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ
، ددﺮﮔ ﺺﺨﺸﻣ ﺎﺗ
، ﻦﻳا ﻦﻴﺑ زا
ﻪﻔﺷﺎﻜﻣ زا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻲﻣ ﻚﻳ ماﺪﻛ ﺎﻫ
ﻲﻓﺎﺸﺘﻛا ﻲﺑﺎﻳزرا رد ﺪﻧاﻮﺗ
هرود ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا شزﻮﻣآ يﺎﻫ .
ﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ود ﺮﻫ داد نﺎﺸ
هدﺮﺘﺴﮔ ﻒﻴﻃ ﻞﻜﺗوﺮﭘ ﺶﺷﻮﭘ ار يﺪﻣآرﺎﻛ تﻼﻜﺸﻣ زا يا
ﻲﻣ ﺪﻫد .
نﺎﻤﻫ ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ ﻪﻛ رﻮﻃ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
ﺪﻫد
، رد
لﺎﺳ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ زا ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﺚﺤﺑ ﺮﻴﺧا يﺎﻫ
ﺼﺨﺘﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ ﺶﻧاد و تﺎﻋﻼﻃا ﻢﻠﻋ هزﻮﺣ نﺎﺼ
ﻲﺳﺎﻨﺷ
، و
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻪﻧﺎﻳار و نﺎﺴﻧا ﻞﻣﺎﻌﺗ هزﻮﺣ .
هوﺮﮔ ود ﻦﻳا زا ﻚﻳ ﺮﻫ
هدﺮﻛ ﻲﻌﺳ زا دﻮﺧ ﻪﺘﺷر رد هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﺗ ﺪﻧا
ﻪﺒﻨﺟ ﺪﻨﻫد راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ار ﻪﻟﻮﻘﻣ ﻦﻳا صﺎﺧ يﺎﻫ .
هدﺎﻔﺘﺳا
ﺴﻠﻴﻧ ﻲﺳراو ﻪﻫﺎﻴﺳ و ﻲﻓﺎﺸﺘﻛا شور زا ار ﻲﺑﺎﻳزرا ﺖﻬﺟ ﻦ
ﻂﺑ
هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺮﺑرﺎﻛ ﺖﻳﺎﺳ بو و ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ
نﺎﺸﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﺮﭘ زا ﻲﻜﻳ شور ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا هﺪﻨﻫد شور ﻦﻳﺮﺗدﺮﺑرﺎﻛ
يﺎﻫ
ﺖﺳا ﻲﺑﺎﻳزرا .
زا ﺎﻬﻧآ كرد ناﺰﻴﻣ ﻲﺳرﺮﺑ و ناﺮﺑرﺎﻛ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ
هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ زا ناﺮﺑرﺎﻛ كرد ناﺰﻴﻣ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ،ﺮﺑرﺎﻛ
مﺎﻈﻧ يﺎﻘﺗرا و ﻲﻳارﺎﻛ ﻪﻧﺎﻳار يﺎﻫ
و ﺮﺑرﺎﻛ ﻞﻣﺎﻌﺗ دﻮﺒﻬﺑ ﺖﻬﺟ يا
مﺎﻈﻧ ﻪﻧﺎﻳار يﺎﻫ ﻪﺑ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد يدﺎﻳز تﺎﻴﻘﺤﺗ مﺎﺠﻧا ﺚﻋﺎﺑ يا
ﺖﺳا هﺪﺷ رﻮﺸﻛ زا جرﺎﺧ رد صﻮﺼﺧ .
ﺶﺳﺮﭘ ﻦﻳا ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺎﻫ
ﻪﻛ ﺖﺳا حﺮﻄﻣ :
1 . ﻢﻫ ناﺰﻴﻣ ﮕﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ود ﻲﻧاﻮﺧ
ﻪﻔﻟﺆﻣ هد ﺎﺑ ﺪﻴﺳ و ناﺮﻴ
ﻦﺴﻠﻴﻧ
؟ﺖﺳا رﺪﻘﭼ
2 . ﻦﻴﺑ زا هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻢﻫ ﻚﻳ ماﺪﻛ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ يﺎﻫ ﻲﻧاﻮﺧ
هد يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺎﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ
؟دراد ﻦﺴﻠﻴﻧ ﻪﻧﺎﮔ
شور ﺶﻫوﮋﭘ
ﻛ عﻮﻧ زا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا يدﺮﺑرﺎ
ﺖﺳا
، ﻲﺑﺎﻳزرا شور ﻪﺑ و
ﻲﻓﺎﺸﺘﻛا ﺖﺳا هﺪﺷ اﺮﺟا .
ﺮﺑ ﻲﺳراو ﻪﻫﺎﻴﺳ زا ﻲﺑﺎﻳزرا ﺖﻬﺟ
ﻪﻔﻟﺆﻣ يﺎﻨﺒﻣ هد يﺎﻫ
و ﻦﺴﻠﻴﻧ ﻪﻧﺎﮔ 115
ﻲﻋﺮﻓ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا
ه
ﺖﺳا . ﺎﺑ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار رد هﺪﺷ ﺖﻓﺎﻳ تﻼﻜﺸﻣ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﺮﻈﻧ
5 Mehlenbacher
ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ و ﻲﺋﺰﺟ ﺎﻬﻧآ زا ﻲﺧﺮﺑ ،ﺪﻨﺗوﺎﻔﺘﻣ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻲﻨﻴﺋﺰﺗ و ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲﻳﺎﺒﻳز ﺪﻧا
، هرﺎﭘ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد و ﻲﺳﺎﺳا ﺎﻬﻧآ زا يا
هدﻮﺑ
، ﺪﻧراد ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻲﻳاﺰﺳ ﻪﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ و .
ﻦﻴﻴﻌﺗ ياﺮﺑ
ﺮﻫ ياﺮﺑ تﻼﻜﺸﻣ عﻮﻧ ﻪﻔﻟﺆﻣ زا ﻚﻳ
ﻪﺑ يرﺎﻴﻌﻣ زا ﻲﻋﺮﻓ يﺎﻫ
ناﻮﻨﻋ
"
تﺪﺷ ﻪﺟرد
"1
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
تﺪﺷ ﻪﺟرد ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺖﻬﺟ
ﻪﻔﻟﺆﻣ هﺮﻬﺑ ﻦﻤﺿ ،ﻪﻫﺎﻴﺳ ﻦﻳا ﻲﻋﺮﻓ يﺎﻫ ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ زا يﺮﻴﮔ
يﺎﻫ
سﺎﻴﻘﻣ ﻖﺒﻃ ،ﺎﻬﻧآ ﻞﻤﻋ هﻮﻴﺷ و ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ
ﻪﺟرد ،ﻦﺴﻠﻴﻧ يﺪﻨﺑ ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد رﺎﻬﭼ ﺎﺗ ﺮﻔﺻ داﺪﻋا
. رد
ﻦﺴﻠﻴﻧ يﺪﻨﺑ ﻪﺟرد سﺎﻴﻘﻣ ﻲﻨﻌﻳ ﺮﻔﺻ دﺪﻋ
ﻢﺘﺴﻴﻧ ﻖﻓاﻮﻣ ًﻼﺻا
ﺸﻣ ﻚﻳ ﻦﻳا ﻪﻛ
،ﺖﺳا ﻞﻜ ﻲﻨﻌﻳ ﻚﻳ دﺪﻋ
ﻞﻜﺸﻣ ﻚﻳ ﻂﻘﻓ
ﺖﺳا ﻲﻨﻴﺋﺰﺗ )
ﻣ ﺖﺴﻴﻧ نآ ﻊﻓر ﻪﺑ يزﺎﻴﻧ ﻲﻓﺎﺿا ﺖﻗو ﻪﻜﻨﻳا ﺮﮕ
ﻢﻴﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد (
، ﻲﻨﻌﻳ ود دﺪﻋ ﺖﺳا ﻲﺋﺰﺟ ﻞﻜﺸﻣ ﻚﻳ
) فﺮﻃﺮﺑ
دراد ﻲﻤﻛ ﺖﻳﻮﻟوا نآ ندﺮﻛ (
، ﻲﻨﻌﻳ ﻪﺳ دﺪﻋ ﻲﺳﺎﺳا ﻞﻜﺸﻣ ﻚﻳ
ا ﺖﺳ ) ياﺮﺑ ﻲﻳﻻﺎﺑ ﺖﻳﻮﻟوا ﺪﻳﺎﺑ و دراد ﺖﻴﻤﻫا نآ ندﺮﻛ فﺮﻃﺮﺑ
ﺪﺷ ﻞﺋﺎﻗ نآ (
، ﻲﻨﻌﻳ رﺎﻬﭼ دﺪﻋ ﺖﺳا ﺰﻴﻣآ ﻪﻌﺟﺎﻓ ﻞﻜﺸﻣ ﻚﻳ
) دﻮﺷ فﺮﻃﺮﺑ ًﺎﻤﺘﺣ ﺖﺳا ﺐﺟاو (.
ﻪﺟرد ﺖﻴﻤﻫا ﻚﻳ ﺮﻫ ياﺮﺑ
زا ﻪﻔﻟﺆﻣ يﺎﻫ ﻲﻋﺮﻓ ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا زا
دﺪﻋ 4 = ﺖﻴﻤﻫا
،يروﺮﺿ و دﺎﻳز رﺎﻴﺴﺑ دﺪﻋ
3 = ﺎﺑ
،دﺎﻳز ﺖﻴﻤﻫا دﺪﻋ
2
= ﺖﻴﻤﻫا
ﻲﺒﺴﻧ
، دﺪﻋ 1
= دﺪﻋ و ﻢﻛ ﺖﻴﻤﻫا
= 0 ﺖﻴﻤﻫا نوﺪﺑ .
ﺮﻈﻧ ﻖﺒﻃ
ﻦﺴﻠﻴﻧ )2
1995 ( ﻲﻣ هﺪﻨﻨﻛ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺞﻨﭘ ﺎﺗ ﻪﺳ ود زا ﺶﻴﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﻮﺳ ﺪﻨﺑﺎﻴﺑ ار يﺪﻣآرﺎﻛ تﻼﻜﺸﻣ م .
داﺪﻌﺗ ﻦﻳا ﺎﺑ
ﻪﻨﻳﺰﻫ - دراد ﻲﺑﻮﻠﻄﻣ ﻂﻳاﺮﺷ ﺰﻴﻧ ﻲﺑﺎﻳزرا يﺪﻨﻣدﻮﺳ .
رد ﻦﻳا
ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻟﺎﺣ زا ﺶﻴﺑ
5 ﻲﺑﺎﻳزرا ﻪﻨﻳﺰﻫ هﺪﻨﻨﻛ -
يﺪﻨﻣدﻮﺳ
ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ناﺪﻨﭼ ﺰﻴﻧ هﺪﺷ ﺖﻓﺎﻳ تﻼﻜﺸﻣ و ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ . شور رد ﻲﻣ ﻲﻓﺮﻌﻣ يرﺎﻴﻌﻣ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻔﻴﻛ يﺎﻫ ﻪﺑ دﻮﺷ
عﺎﺒﺷا رﺎﻴﻌﻣ مﺎﻧ .
ﻪﻛ ﺖﺳا يدﺮﻜﻳور ،يﺮﻈﻧ عﺎﺒﺷا ﺎﻳ هداد عﺎﺒﺷا
ﺶﻫوﮋﭘ رد درﻮﻣ يﺮﻴﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﻳﺎﻔﻛ ﻦﻴﻴﻌﺗ ياﺮﺑ ﻲﻔﻴﻛ يﺎﻫ
ﻲﻣ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا دﺮﻴﮔ
. د ﺐﺒﺳ ﻪﻛ يﺮﺘﺸﻴﺑ هداد ﺖﻴﻌﺿو ﻦﻳا ر
گرﺰﺑ ،ﻞﻳﺪﻌﺗ ،ﻪﻌﺳﻮﺗ دﻮﺟﻮﻣ يرﻮﺌﺗ ﻪﺑ نﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا ﺎﻳ نﺪﺷ ﺮﺗ
ﻲﻤﻧ دراو ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺑ ،ددﺮﮔ دﻮﺷ
)
،ناﺮﮕﻳد و ﺮﺒﺠﻧر 1391
.(
ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد
5 ﻢﻠﻋ نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ زا ﺮﻔﻧ
1 Severity Rating
2 Nielsen
ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺶﻧاد و تﺎﻋﻼﻃا ﺪﻧدﻮﺑ
يﺮﻈﻧ يﺮﻴﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ شور ﺎﺑ ﻪﻛ
3
ﺎﺑ و ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا سﺮﺘﺳد رد يﺮﻴﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ دﺮﻜﻳور .
ﺖﻬﺟ
ﺎﻴﺳ ﻲﻳاور ﺪﻴﻳﺄﺗ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻔﻟد شور زا ﻲﺳراو ﻪﻫ
. ياﺮﺑ
ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺴﭘ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﻢﻴﻈﻨﺗ ﻲﺳراو ﻪﻫﺎﻴﺳ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ 5 ﺳﺎﻨﺷ ﺶﻧاد و تﺎﻋﻼﻃا ﻢﻠﻋ ﺪﻴﺗﺎﺳا زا ﺮﻔﻧ ﻪﻨﻴﻣز رد ﻪﻛ ﻲ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻪﺘﺷاد ﻲﺸﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
ﺪﻧا
، ﺪﻳدﺮﮔ لﺎﺳرا
، زا و
،رﻮﻛﺬﻣ ﻪﻫﺎﻴﺳ هرﺎﺑرد ار دﻮﺧ ﺮﻈﻧ ﺪﺷ ﺖﺳاﻮﺧرد نﺎﻧآ
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ مﻼﻋا ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺟرد و ﻲﻋﺮﻓ يﺎﻫ .
زا ﺲﭘ ﻲﺳرﺮﺑ
ﺎﻫدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ و ﺎﻫﺮﻈﻧ
،مزﻻ تاﺮﻴﻴﻐﺗ لﺎﻤﻋا و ياﺮﺑ ًادﺪﺠﻣ ﻪﻫﺎﻴﺳ
ﺪﻳدﺮﮔ لﺎﺳرا ﺪﻴﺗﺎﺳا
،
،ﻲﻳﺎﻬﻧ ﺪﻴﻳﺄﺗ زا ﺲﭘ و ﺶﻫوﮋﭘ مﺎﺠﻧا هدﺎﻣآ
ﺪﻳدﺮﮔ . زا هﺪﺷ دﺎﻳ ﻪﻫﺎﻴﺳ رد دﻮﺟو و دراد دﻮﺟو سﺎﻴﻘﻣ ود
دراﺪﻧ ) ﺮﻴﺧ و ﻲﻠﺑ (
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا
، هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد تازﺎﻴﺘﻣا و
ﻲﻠﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ياﺮﺑ
= 1 ) ﻚﻳ ( ﺮﻴﺧ و
= 0 ) ﺮﻔﺻ ( ﺮﻈﻧ رد
ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ .
ﻢﻫ ﻪﻔﻟﺆﻣ زا يداﺪﻌﺗ ندﻮﺑ ﻲﻔﻴﻛ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﻴﻨﭼ يﺎﻫ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻲﻋﺮﻓ
، ﻪﻛ ﺖﺷاد دﻮﺟو نﺎﻜﻣا ﻦﻳا
هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺖﻳﺎﻋر ار رﺎﻴﻌﻣ هزاﺪﻧا ﻚﻳ ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ
ﺪﻨﺷﺎﺑ هدﺮﻜﻧ
، رد ﻖﻠﻄﻣ دﻮﺒﻧ ﺎﻳ و دﻮﺟو ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﺎﻳ و
ﺪﺷﺎﺒﻧ لﺎﻤﻋا ﻞﺑﺎﻗ ﺎﻬﻧآ درﻮﻣ .
هوﻼﻋ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ود ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺮﺑ
دﻮﺒﻧ و دﻮﺟو ﺢﻄﺳ )
ﻚﻳ و ﺮﻔﺻ ﻲﻨﻌﻳ (
زﺎﻴﺘﻣا زا ، =
75 / 0 لدﺎﻌﻣ
زﺎﻴﺘﻣا ،بﻮﺧ =
50 / 0 ﻂﺳﻮﺘﻣ لدﺎﻌﻣ زﺎﻴﺘﻣا و
= 25 / 0 لدﺎﻌﻣ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺰﻴﻧ ﻒﻴﻌﺿ .
رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﻲﻧﺎﻣز ﻪﻠﺻﺎﻓ
نﺎﺘﺴﻣز
1391 نﺎﺘﺴﻣز ﺎﺗ 1392
ر ﺮﺑ ﻲﺳرﺎﻓ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا هﺎﮕﻳﺎﭘ ود يو
ﮕﻣ ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد دﺎﻬﺟ ﻲﻤﻠﻋ تﺎﻋﻼﻃا و ناﺮﻴ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
. زا ﺲﭘ
ﻛ زﺎﻴﺘﻣا بﺮﺿ ﻞﺻﺎﺣ ﻲﺑﺎﻳزرا مﺎﺠﻧا ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺟرد رد هﺪﺷ ﺐﺴ
ﻪﻔﻟﺆﻣ ياﺮﺑ ﻲﻋﺮﻓ يﺎﻫ
ﺮﻫ هﺎﮕﻳﺎﭘ زا ﻚﻳ ﻞﺴﻛا ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﺎﻫ
Excel)
ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ (
، ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ و
، ﺮﻫ ياﺮﺑ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد و
ﻪﻔﻟﺆﻣ زا ﻚﻳ تازﺎﻴﺘﻣا ﺪﺻرد و تازﺎﻴﺘﻣا ﻊﻤﺟ ﻲﻠﺻا يﺎﻫ
ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ .
ﻨﻳا ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻪﺘﺷر ﻪﻴﻠﻛ رد تﺎﻳﺮﺸﻧ تﻻﺎﻘﻣ ﻪﻜ
ﺎﻫ ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد ي
ﻪﻳﺎﻤﻧ هﺎﮕﻳﺎﭘ ود ﻦﻳا رد ﻲﻣ
ﺪﻧﻮﺷ لﺎﺳ هد دوﺪﺣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ود ﺮﻫ ،
ﻪﻛ ﺖﺳا ﺮﻳاد هﺪﺷ ﺪﻧا . ﺎﻤﺗ تﻻﺎﻘﻣ ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد هﺪﺷ ﻪﻳﺎﻤﻧ ﻦﺘﻣ م
ﮕﻣ رد ﺖﻳﺎﺳ بو ﻖﻳﺮﻃ زا ناﺮﻴ يﺎﻫ
ﺮﺜﻛا هﺎﮕﺸﻧاد رﻮﺸﻛ يﺎﻫ
3 Theoretical Sampling
ﺖﺳا ﺮﻳﺬﭘ نﺎﻜﻣا
، ﺪﻴﺳ هﺎﮕﻳﺎﭘ رد هﺪﺷ ﻪﻳﺎﻤﻧ تﻻﺎﻘﻣ و نﺎﮕﻳار
ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ .
زا هﺎﮕﻳﺎﭘ زا هﺎﮕﻳﺎﭘ ود ﺮﻫ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ ﻲﻣ رﻮﺸﻛ ﺮﺒﺘﻌﻣ يﺎﻫ
ﺪﻨﺷﺎﺑ
،
و ﺠﺸﻧاد و نﺎﻫوﮋﭘ ﺶﻧاد ،ناﺮﻳا نﺎﻳﻮ
تﻻﺎﻘﻣ ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد ﺖﻬﺟ
ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا هﺎﮕﻳﺎﭘ ود ﻦﻳا زا ﻲﻧاﺮﻳا تﻼﺠﻣ ﻦﺘﻣ مﺎﻤﺗ ﻳﺎﻤﻧ
ود ﺪﻨ
ﮕﻣ ﻲﺳرﺎﻓ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا هﺎﮕﻳﺎﭘ راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﺪﻴﺳ و ناﺮﻴ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ .
ﻪﺘﻓﺎﻳ
ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
لوا ﺶﺳﺮﭘ :
ﻢﻫ ناﺰﻴﻣ ﮕﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ود ﻲﻧاﻮﺧ هد ﺎﺑ ﺪﻴﺳ و ناﺮﻴ
؟ﺖﺳا رﺪﻘﭼ ﻦﺴﻠﻴﻧ ﻪﻔﻟﺆﻣ
ﻬﺟ ﺦﺳﺎﭘ ﺖ
وا لاﺆﺳ ﻪﺑ ﻲﻳﻮﮔ ﻲﻨﻌﻳ ﺶﻫوﮋﭘ ل
ناﺰﻴﻣ
ﻢﻫ ﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ود ﻲﻧاﻮﺧ ﮕ
ناﺰﻴﻣ ،ﻦﺴﻠﻴﻧ ﻪﻔﻟﺆﻣ هد ﺎﺑ ﺪﻴﺳ و ناﺮﻴ
هﺪﺷ ﺐﺴﻛ زﺎﻴﺘﻣا ﺮﻫ
ﻪﻔﻟﺆﻣ زا ﻚﻳ هزاﺪﻧا هﺎﮕﻳﺎﭘ ود يﺎﻫ
يﺮﻴﮔ
ﺪﻳدﺮﮔ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻢﻫ ﺎﺑ ﺲﭙﺳ و ﺪﺷ .
رادﻮﻤﻧ 1 . ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ تازﺎﻴﺘﻣاﺪﺻرد ﺐﺴﻛ
هﺪﺷ ود هﺎﮕﻳﺎﭘ
Magiran
و سﺎﺳاﺮﺑSID
هد ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻦﺴﻠﻴﻧ
نﺎﻤﻫ رادﻮﻤﻧ ﻪﻛ رﻮﻃ 1
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺪﻫد
، ﺖﻴﻌﺿو صﻮﺼﺧ رد
ﻂﻴﺤﻣ ،ندﻮﺑ ﻢﻬﻓ ﻞﺑﺎﻗ و ﺢﺿاو ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار
"
ﮕﻣ
"ناﺮﻴ هﺎﮕﻳﺎﭘ زا ﺶﻴﺑ
"
"ﺪﻴﺳ
ا ﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺮﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ ﺖﺳ
. ﻪﺑ
ترﺎﺒﻋ هﺎﮕﻳﺎﭘ ،ﺮﮕﻳد
"
ﮕﻣ
"ناﺮﻴ 22 / 72 هﺎﮕﻳﺎﭘ و ﺪﺻرد
"
"ﺪﻴﺳ
96 / 62 هدﺮﻛ ﺖﻳﺎﻋر ار ﻲﺑﺎﻳزرا يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ زا ﺪﺻرد ﺪﻧا
. ناﺰﻴﻣ ﻢﻫ
ﻛ ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ ﻲﻧاﻮﺧ
،ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا هﺎﮕﻳﺎﭘ ود ﺮﻫ ﺮﺑرﺎ
"
ﮕﻣ
"ناﺮﻴ و
"
"ﺪﻴﺳ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻌﻗاو يﺎﻴﻧد ﺎﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ هزاﺪﻧا ﻚﻳ ﻪﺑ .
ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ
هﺎﮕﻳﺎﭘ ود ،ﺮﮕﻳد
"
ﮕﻣ
"ناﺮﻴ
" و
"ﺪﻴﺳ
21 / 84 ﺮﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ ﺪﺻرد
ﻲﻣ ﻦﺴﻠﻴﻧ يﺎﻫ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ
. ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺳﻮﺗ هﺎﮕﻳﺎﭘ لﺮﺘﻨﻛ ﻪﻔﻟﺆﻣ رد
،يو ﻞﻤﻋ يدازآ و ﻼﻃا هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ
" ﻲﺗﺎﻋ
"ﺪﻴﺳ
هﺎﮕﻳﺎﭘ زا ﺶﻴﺑ
"
ﮕﻣ
"ناﺮﻴ ﺖﺳا ﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺮﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ .
ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ
هﺎﮕﻳﺎﭘ ،ﺮﮕﻳد
"
ﺳ
"ﺪﻴ 15 / 38 هﺎﮕﻳﺎﭘ و ﺪﺻرد
"
ﻴﮕﻣ
"ناﺮ 26 / 30
ﺪﺻرد زا يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺖﺳا هدﺮﻛ ﺖﻳﺎﻋر ار ﻲﺑﺎﻳزرا
. صﻮﺼﺧ رد
ﻚﻳ و تﺎﺒﺛ ناﺰﻴﻣ
،ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ ﻲﺘﺳد هﺎﮕﻳﺎﭘ
"
ﮕﻣ
"ناﺮﻴ
هﺎﮕﻳﺎﭘ زا ﺶﻴﺑ
"
"ﺪﻴﺳ
ﺖﺳا هدﺮﻛ ﺖﻳﺎﻋر ار مزﻻ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ .
ﻪﺑ
ا ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ هﺎﮕﻳﺎﭘ ياﺮﺑ هﺪﺷ ﺐﺴﻛ زﺎﻴﺘﻣ
"
ﮕﻣ
"ناﺮﻴ 47 / 90
ﺪﺻرد
، هﺎﮕﻳﺎﭘ ياﺮﺑ و
"
"ﺪﻴﺳ
42 / 71 ﻲﻣ ﺪﺻرد ﺪﺷﺎﺑ
. رد
ﻔﻟﺆﻣ صﻮﺼﺧ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪ
/ ﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ ،ﺎ
هﺎﮕﻳﺎﭘ
"
ﮕﻣ
"ناﺮﻴ 36 / 39 ﺖﺳا ﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺮﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ ﺪﺻرد .
رد
ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ
/ هﺎﮕﻳﺎﭘ رد ﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ
"
"ﺪﻴﺳ
ﺮﻔﺻ
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﻔﻟﺆﻣ صﻮﺼﺧ رد ﻂﺑار تﺎﻋﻼﻃا
هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺮﺑرﺎﻛ
"
ﮕﻣ ﻴ
"ناﺮ هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار زا ﺶﻴﺑ
"
"ﺪﻴﺳ
ﻖﺒﻄﻨﻣ
ﺖﺳﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺮﺑ .
هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻲﻨﻌﻳ
"
ﮕﻣ
"ناﺮﻴ 66 / 62 ﺪﺻرد
، هﺎﮕﻳﺎﭘ و
"
"ﺪﻴﺳ
84 / 30 ﻲﻣ ﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺮﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ ﺪﺷﺎﺑ
. ﻪﻔﻟﺆﻣ صﻮﺼﺧ رد
هﺎﮕﻳﺎﭘ ود ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ ﻲﻳارﺎﻛ و يﺮﻳﺬﭘ فﺎﻄﻌﻧا ناﺰﻴﻣ ﺎﭘ ،ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ هﺎﮕﻳ
"
"ﺪﻴﺳ
هﺎﮕﻳﺎﭘ زا ﺶﻴﺑ
"
ﮕﻣ
"ناﺮﻴ ﺮﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ
رﺎﻴﻌﻣ ﺖﺳﺎﻫ . هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻪﻛ ﻲﻨﻌﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ
"
ﻴﺳ
"ﺪ 25 / 32 ﺪﺻرد و ،
هﺎﮕﻳﺎﭘ
"
ﮕﻣ
"ناﺮﻴ 67 / 9 ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺮﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ ﺪﺻرد
ﺖﺳا . ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ رد ﺎﻄﺧ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ﻪﻔﻟﺆﻣ صﻮﺼﺧ رد ﺮﺑرﺎﻛ
هﺎﮕﻳﺎﭘ
"
ﮕﻣ
"ناﺮﻴ هﺎﮕﻳﺎﭘ زا ﺶﻴﺑ
"
"ﺪﻴﺳ
ﺖﻳﺎﻋر ار ﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ
ﺖﺳا هدﺮﻛ .
هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻪﻛ ﻲﻨﻌﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ
"
ﮕﻣ
"ناﺮﻴ 50 ﺪﺻرد
، و
هﺎﮕﻳﺎﭘ
"
"ﺪﻴﺳ
28 / 14 زا ﺪﺻرد ار ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ
هدﺮﻛ ﺖﻳﺎﻋر ﺪﻧا
. ﺳ ﻲﺣاﺮﻃ و ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﺎﺒﻳز ﺖﻴﻌﺿو ﺮﻈﻧ زا هدﺎ
هﺎﮕﻳﺎﭘﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ
"
ﮕﻣ
"ناﺮﻴ هﺎﮕﻳﺎﭘ زا ﺶﻴﺑ
"
"ﺪﻴﺳ
ﻪﺒﻨﺟ هدﺮﻛ ﺖﻳﺎﻋر ار هدﺎﺳ ﻲﺣاﺮﻃ و ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲﻳﺎﺒﻳز يﺎﻫ ﺖﺳا
.
هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻲﻨﻌﻳ
"
ﮕﻣ
"ناﺮﻴ 61 / 69 ﺪﺻرد
، هﺎﮕﻳﺎﭘ و
"
"ﺪﻴﺳ
84 / 53
هدﻮﺑ ﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺮﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ ﺪﺻرد ﺪﻧا
. تﺎﻧﺎﻜﻣا ﻪﻔﻟﺆﻣ صﻮﺼﺧ رد
ود ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻂﻴﺤﻣ ﻚﻤﻛ و ﻲﻳﺎﻤﻨﻫار ﺎﮕﻳﺎﭘ
،ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ه
هﺎﮕﻳﺎﭘ
"
ﮕﻣ
"ناﺮﻴ هﺎﮕﻳﺎﭘ زا ﺶﻴﺑ
"
"ﺪﻴﺳ
هدﺮﻛ ﺖﻳﺎﻋر ار ﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ
ﺖﺳا . هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻲﻨﻌﻳ
"
ﮕﻣ
"ناﺮﻴ 88 / 88 يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺮﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ ﺪﺻرد ،
هﺎﮕﻳﺎﭘ و
"
"ﺪﻴﺳ
61 / 48 ﺖﺳا ﻦﺴﻠﻴﻧ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺮﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ ﺪﺻرد .
ود ﺶﺳﺮﭘ م
: هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻦﻴﺑ زا ﻚﻳ ماﺪﻛ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ يﺎﻫ
ﻢﻫ هد يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺎﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻧاﻮﺧ
؟دراد ﻦﺴﻠﻴﻧ ﻪﻧﺎﮔ
ود ﺶﺳﺮﭘ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﺖﻬﺟ ﺶﻫوﮋﭘ م
، نﺎﻤﻫ رادﻮﻤﻧ ﻪﻛ رﻮﻃ 2
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺪﻫد
، ﻪﺘﻓﺎﻳ هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺖﺳا ﻦﻳا زا ﻲﻛﺎﺣ ﺎﻫ
"
ﮕﻣ
"ناﺮﻴ ﺎﺑ
ﺐﺴﻛ دوﺪﺣ 60
،ﺎﻫزﺎﻴﺘﻣا زا ﺪﺻرد هﺎﮕﻳﺎﭘ زا ﺶﻴﺑ
"
"ﺪﻴﺳ
ﻪﻛ
دوﺪﺣ 40 ﺎﻫزﺎﻴﺘﻣا زا ﺪﺻرد ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﺑ ،ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ ﺐﺴﻛ ار
يﺎﻫ
ﻢﻫ ﻦﺴﻠﻴﻧ دراد ﻲﻧاﻮﺧ
.
رادﻮﻤﻧ 2 . ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺪﺻرد تازﺎﻴﺘﻣا ﺐﺴﻛ هﺪﺷ هد ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻦﺴﻠﻴﻧ رد ود هﺎﮕﻳﺎﭘ
Magiran
و SID
ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ يﺪﻨﺑ ﻪﺒﺗر هﺪﺷ ﺐﺴﻛ زﺎﻴﺘﻣا ناﺰﻴﻣ
، زا ﻚﻳ ﺮﻫ رد
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ ياﺮﺑ ود هﺎﮕﻳﺎﭘ هﺪﻴﺠﻨﺳ ﺪﺷ ﻪﻛ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﺎﻫزﺎﻴﺘﻣا زا
يﺎﻫرادﻮﻤﻧ رد ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ﻪﺑ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ 3
و 4 ﺖﺳا هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻞﺑﺎﻗ .
59/73 43/66
Magiran SID
رادﻮﻤﻧ 3 . يﺪﻨﺑ ﻪﺒﺗر تازﺎﻴﺘﻣا
ﺐﺴﻛ هﺪﺷ زا ﻪﻔﻟﺆﻣ يﺎﻫ ﻦﺴﻠﻴﻧ ﻂﺳﻮﺗ هﺎﮕﻳﺎﭘ
Magiran
رادﻮﻤﻧ 3 ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺪﻫد رد هﺪﺷ ﺐﺴﻛ زﺎﻴﺘﻣا ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ هﺎﮕﻳﺎﭘ
"
ﻴﮕﻣ
"ناﺮ ﻚﻳ و تﺎﺒﺛ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻲﺘﺳد
زﺎﻴﺘﻣا ﺎﺑ
) 47 / 90 ﺪﺻرد (
، فﺎﻄﻌﻧا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ رﺎﻴﺘﻣا ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و ﺖﺳا يﺮﻳﺬﭘ
نآ زﺎﻴﺘﻣا ﻪﻛ )
7 / 9 ﺪﺻرد ( ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
رادﻮﻤﻧ 4 . ﻪﺒﺗر يﺪﻨﺑ تازﺎﻴﺘﻣا ﺐﺴﻛ هﺪﺷ ﻪﻔﻟﺆﻣزا يﺎﻫ ﻦﺴﻠﻴﻧ ﻂﺳﻮﺗ هﺎﮕﻳﺎﭘ
SID
رادﻮﻤﻧ 4 . ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺰﻴﻧ رد هﺪﺷ ﺐﺴﻛ زﺎﻴﺘﻣا ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺪﻫد
هﺎﮕﻳﺎﭘ
"
"ﺪﻴﺳ
لدﺎﻌﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻌﻗاو يﺎﻴﻧد ﺎﺑ قﺎﺒﻄﻧا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ
) 21 / 84 ﺪﺻرد ( و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ نآ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و ﺖﺳا
ﺗ ﻲﻣ ﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼ نآ زﺎﻴﺘﻣا ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ
) ﺪﺻرد ﺮﻔﺻ (
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
و ﺚﺤﺑ ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ
ﻪﻧﺎﺳر بو ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻪﻜﺒﺷ هزﺎﺟا ناﺮﺑرﺎﻛ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا يا
ﻲﻣ لد تﺎﻃﺎﺒﺗرا ﺪﻫد ﺪﻨﻨﻛ راﺮﻗﺮﺑ ﻂﻴﺤﻣ ﻚﻳ ﺎﺑ ار دﻮﺧ هاﻮﺧ
. رد
ترﺎﻬﻣ ﺮﻈﻧ زا ناﺮﺑرﺎﻛ ﻂﻴﺤﻣ ﻦﻳا ﻒﻴﻃ ﻚﻳ رد يﺮﺗﻮﻴﭙﻣﺎﻛ يﺎﻫ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺺﺼﺨﺘﻣ ﺎﺗ يﺪﺘﺒﻣ .
ﺖﻳﺎﺳ بو عﻮﻨﺗ دﻮﺟو ﺎﺑ و ﺎﻫ
هﺎﮕﻳﺎﭘ اﺮﺑرﺎﻛ ترﺎﻬﻣ ﻊﻴﺳو ﻒﻴﻃ و ﺎﻫ ن
ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺶﺳﺮﭘ ﻪﭼ
هﺰﻴﮕﻧا ﻲﻣ ﺚﻋﺎﺑ يا ناﺮﺑرﺎﻛ ﻪﻛ دﻮﺷ
، ﺮﻳﺎﺳ نﺎﻴﻣ زا ار هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻚﻳ
؟ﺪﻨﻨﻛ بﺎﺨﺘﻧا ﺎﻫ هﺎﮕﻳﺎﭘ و
مﺎﻈﻧ ﺎﺑ ﺢﻴﺤﺻ ﻞﻣﺎﻌﺗ ﺪﻧاﻮﺘﻧ ﺮﺑرﺎﻛ ﺮﮔا
،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا ﺎﻳآ
دﺮﻛ ﺪﻫاﻮﺧ ﺎﻫر ار هﺎﮕﻳﺎﭘ ؟
نﺎﻤﻫ رﻮﻃ
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
، ﻢﻫ ناﺰﻴﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻲﻧاﻮﺧ
ﮕﻣ ﻲﺳرﺎﻓ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا ناﺮﻴ
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﺑ زا ﺶﻴﺑ ﻲﻤﻛ ﻦﺴﻠﻴﻧ يﺎﻫ
ﻂﺳﻮﺘﻣ ) دوﺪﺣ 60 ﺪﺻرد (
، ﺪﺣ ﺪﻴﺳ ﻲﺳرﺎﻓ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا هﺎﮕﻳﺎﭘ و
ﻂﺳﻮﺘﻣ ) دوﺪﺣ 40 ﺪﺻرد ( ﺖﺳا . ﻢﻬﻓ ﻞﺑﺎﻗ و ﺢﺿاو ﺖﻴﻌﺿو
دراد راﺮﻗ ﻲﺑﻮﻠﻄﻣ ﺖﻴﻌﺿو رد هﺎﮕﻳﺎﭘ ود ﺮﻫ ندﻮﺑ
، زﺎﻴﺘﻣا ﺪﺻرد
ﮕﻣ هﺪﺷ ﺐﺴﻛ ناﺮﻴ
22 / 72 ﺪﻴﺳ و 69 / 62 ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻛ ﺎﺑ
ﻪﺘﻓﺎﻳ نﺎﻳرﺎﻈﺘﻧا يﺎﻫ )
1388 ( نﺎﻳرﺎﻔﻏ و )
1388 ( و ﺎﻧﺎﻴﺷﺎﻳ و
ﻲﺗاﻮﻳﺪﻳاو )1
2007 ( ﻢﻫ دراد ﻲﻧاﻮﺧ .
ﮔ گﺮﺑﺪﻠ )2
1999 ( ﺰﻴﻧ رد
ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻪﺑ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻪﻛ ﻲﺗرﻮﺻ رد ﻪﻛ دﺮﻛ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﺮﺑ
،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﻓﺎﻳ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﺑﻮﺧ هﺎﺗﻮﻛ يﺎﻫﺮﻴﺴﻣ رد ناﺮﺑرﺎﻛ
يﺮﺗ
ﻲﻣ ﺪﻨﻳﺎﻳ ﺖﺳد دﻮﺧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ .
ﻪﻔﻟﺆﻣ صﻮﺼﺧ رد
ﻢﻫ ﺐﺴﻛ ﺎﺑ هﺎﮕﻳﺎﭘ ود ﺮﻫ ﻲﻌﻗاو يﺎﻴﻧد ﺎﺑ ﻲﻧاﻮﺧ 21
/ 84 ﺪﺻرد
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﺑﻮﺧ ﺖﻴﻌﺿو رد زﺎﻴﺘﻣا .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﺑ درﻮﻣ ﻦﻳا نﺎﻳرﺎﻈﺘﻧا يﺎﻫ
) 1388 ( ﻢﻫ دراﺪﻧ ﻲﻳﻮﺳ .
ﻲﻟو ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﺑ ، نﺎﻳرﺎﻔﻏ يﺎﻫ
) 1388 ( و ﺎﻧﺎﻴﺷﺎﻳ و ﻲﺗاﻮﻳﺪﻳاو
) 2007 ( ﻢﻫ دراد ﻲﻳﻮﺳ .
نﺎﻤﻫ
ﻮﻫ ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮔ )3
1999 ( دراد هرﺎﺷا ﻢﻫ ناﺰﻴﻣ ﻪﭼ ﺮﻫ
ﻲﻧاﻮﺧ
هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻲﻌﻗاو يﺎﻴﻧد ﺎﺑ ﺎﻫ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ،ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ
، ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ نوﺪﺑ
ﺖﺴﺟ ﻞﻤﻋ ﺎﺑ ناﺮﺑرﺎﻛ ﻲﻳﺎﻨﺷآ ناﺰﻴﻣ و
رد ﻲﻳاﺰﺳ ﻪﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ ،ﻮﺟ
ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ مﺎﻈﻧ ﺎﺑ دﺮﻓ ﻞﻣﺎﻌﺗ .
هﺪﺷ ﺐﺴﻛ زﺎﻴﺘﻣا ﺪﺻرد
ﮕﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺪﻴﺳ و ناﺮﻴ
ﻪﺑ ﺮﺑرﺎﻛ ﻞﻤﻋ يدازآ و لﺮﺘﻨﻛ ﻪﻔﻟﺆﻣ رد
ﺐﻴﺗﺮﺗ 26 / 30 و 15 / 38 دﻮﺑ . نﺎﻤﻫ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮔ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
،
1 Yushiana & Widyawati
2 Goldberg
3 Hu
ﻦﻴﻳﺎﭘ هﺎﮕﻳﺎﭘ ود ﺮﻫ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﺐﺴﻛ زﺎﻴﺘﻣا زا ﺮﺗ
50 ﺪﺻرد
ﺖﺳا
، ﺪﻧراﺪﻧ راﺮﻗ ﻲﺑﻮﻠﻄﻣ ﺖﻴﻌﺿو رد ﺮﻈﻧ ﻦﻳا زا هﺎﮕﻳﺎﭘ ود و .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﻳ نﺎﻳرﺎﻔﻏ يﺎﻫ
) 1388 (
ﻢﻫ دراد ﻲﻳﻮﺳ .
ﺴﻨﻫ ﺮﻈﻧ ﻖﺒﻃ
4ﻦ ) 1998 ( يدﺎﻳز ﻞﻳﺎﻤﺗ ناﺮﺑرﺎﻛ
ﻲﻣ ﻞﻤﻋ يدازآ ﻦﺘﺷاد رﺎﻴﺘﺧا رد رﺎﺘﺳاﻮﺧ و ﺪﻧراد قرﻮﺗ ﻪﺑ ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻚﻳ و تﺎﺒﺛ ﻪﻔﻟﺆﻣ صﻮﺼﺧ رد ﻲﺘﺳد
ﺐﺴﻛ زﺎﻴﺘﻣا ﺪﺻرد
ﮕﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ هﺪﺷ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺪﻴﺳ و ناﺮﻴ
4 / 90 و 41 / 72 ﻪﻛ ﺖﺳا
ﺪﻧراد ﻲﺑﻮﻠﻄﻣ ًﻼﻣﺎﻛ ﺖﻴﻌﺿو
، ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﺑ و يرﺎﻔﻏ و نﺎﻳرﺎﻈﺘﻧا يﺎﻫ
ﻢﻫ ﻲﻣ ﻮﺳ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ هﺪﺷ ﺐﺴﻛ زﺎﻴﺘﻣا ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ / ﻲﻣ ﺪﻴﺳ هﺎﮕﻳﺎﭘ رد ﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ ﺪﺷﺎﺑ
. هﺎﮕﻳﺎﭘ رد
ﭻﻴﻫ رﻮﻛﺬﻣ ﻲﻤﻧ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳﺎﻄﺧ ﻪﻧﻮﮔ
ﻪﻛ ﻲﺗرﻮﺻ رد دﻮﺷ
دﻮﺷ دﺎﺠﻳا رﺎﻛ مﺎﺠﻧا ﻦﻤﺿ رد ﻲﻳﺎﻄﺧ
، ﺎﻳآ ﻪﻜﻨﻳا زا ﺮﺑرﺎﻛ
عﻮﻧ زا ،ﺮﻴﺧ ﺎﻳ هداد خر ﻲﻳﺎﻄﺧ ،نآ تﺪﺷ ،هداد خر ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻄﺧ
ﺖﺳا مزﻻ ﻪﻛ ﻲﻣاﺪﻗا و نآ ﺖﻠﻋ
، ﺪﻫد مﺎﺠﻧا نآ ﻊﻓر ﺖﻬﺟ
،
ﻲﻤﻧ هﺎﮕﻳﺎﭘ زا يدرﻮﺧزﺎﺑ ﭻﻴﻫ دﺮﻴﮔ
. ﮕﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ رد نﺎﻤﻫ ﺰﻴﻧ ناﺮﻴ
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻪﻛ رﻮﻃ نﺎﻳرﺎﻈﺘﻧا يﺎﻫ
) 1388 ( ﻪﺋارا ﺪﻫد ﻲﻣ نﺎﺸﻧ
مﺎﻴﭘ ﺖﺳا ﻢﻛ رﺎﻴﺴﺑ ﺎﻄﺧ يﺎﻫ ﻪﺋارا ترﻮﺻ رد و ،
مﺎﻴﭘ ﺎﻄﺧ يﺎﻫ
ار ﻞﻜﺸﻣ ﻲﻤﻧ حﺮﺷ ﻖﻴﻗد رﻮﻃ ﻪﺑ
ﺪﻫد
، ر و ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ ناﺪﻨﭼ ﻞﺣ ها
ﻲﻤﻧ ﻪﺋارا ار ﺪﻨﻛ
. تﺎﻋﻼﻃا ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻪﻨﻴﻣز رد
رد ﮕﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ رد هﺪﺷ ﺐﺴﻛ زﺎﻴﺘﻣا ﺪﺻ ناﺮﻴ
66 / 62 ﺪﻴﺳ هﺎﮕﻳﺎﭘ و
84 / 30 دﻮﺑ . دراد دﻮﺟو ﻲﺗﻼﻜﺸﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ود ﺮﻫ رد
ﻲﻣ نﺎﻴﺑ ﺎﻬﻧآ ﻢﻫا ﻪﻛ ددﺮﮔ
: ﻜﺸﻣ زا ﻲﻜﻳ ﻦﻳا رد ﻲﻠﺻا تﻼ
هﺪﻨﻨﻛ دوﺪﺤﻣ دﻮﺟو مﺪﻋ صﻮﺼﺧ ﺖﺳا ﺎﻫ
. ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻚﻧﺎﺑ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ود ﺮﻫ حﺮﻄﻣ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺐﺗﺮﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ رﻮﺸﻛ ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﻼﺠﻣ يﺎﻫ
ﻲﻣ هدوﺰﻓا نآ ددﺮﮔ
. زا ﻲﻀﻌﺑ رد ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ ﺖﻗد ﺖﺳا ﻲﻬﻳﺪﺑ
ﺖﺴﺟ و ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﺎﻫﻮﺟ ﺪﺑﺎﻳ
، ﺑرﺎﻛ و ﻳﺎﺘﻧ زا يدﺎﻳز داﺪﻌﺗ ﺎﺑ ﺮ ﺞ
ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻪﺟاﻮﻣ .
ﻪﺑ ﺮﻈﻧ دوﺪﺤﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻜﻨﻳا هﺪﻨﻨﻛ
يﺎﻫ
ﻲﻣ مزﻻ ﺮﻴﻏ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺶﻫﺎﻛ ﺐﺒﺳ ﺐﺳﺎﻨﻣ ددﺮﮔ
. ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺎﻣا
مﺎﺠﻧا ﺖﻬﺟ ﻢﻫ ندﺮﻛ دوﺪﺤﻣ تﺎﻧﺎﻜﻣا داد نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﺖﺴﺟ و ﺖﺴﺟ ﺞﻳﺎﺘﻧ ياﺮﺑ ﻢﻫ و ﻮﺟ و
درﻮﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ود رد ﻮﺟ
ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻲﺳرﺮﺑ .
ﻪﻟﻮﻘﻣ ﻦﻳا رد ﺮﮕﻳد ﻞﻜﺸﻣ
4 Hensen
ﺖﺳا يﺪﻨﺑ ﻪﺒﺗر نﺎﻜﻣا مﺪﻋ .
هﺪﺷ ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ يﺪﻨﺑ ﻪﺒﺗر نﺎﻜﻣا
ﻪﻟﻮﻘﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻤﻬﻣ تﻼﻴﻬﺴﺗ ﻪﻠﻤﺟ زا ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻲﻣ ردﺎﻗ ار ناﺮﺑرﺎﻛ نﺎﻤﻫ ار ﺞﻳﺎﺘﻧ دزﺎﺳ
زﺎﻴﻧ درﻮﻣ ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮔ
ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ ﺖﺳﺎﻬﻧآ ﺪﻨﻨﻛ
. بﺎﺨﺘﻧا نﺎﻜﻣا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺮﮕﻳد لﺎﻜﺷا
ﺖﺴﺟ ﺞﻳﺎﺘﻧ و
دراﺪﻧ دﻮﺟو ﺶﻳﺎﻤﻧ ﺖﻬﺟ ﻮﺟ .
صﻮﺼﺧ رد
ارﺎﻛ و يﺮﻳﺬﭘ فﺎﻄﻌﻧا ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﺐﺴﻛ زﺎﻴﺘﻣا ﺪﺻرد ﻲﻳ
ﮕﻣ ناﺮﻴ 67 / 9
، ﭘ و ﺪﻴﺳ هﺎﮕﻳﺎ 25
/ 32 ﺖﺳا هدﻮﺑ .
ﻪﺘﻓﺎﻳ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ود ﺮﻫ ﻦﻳا
ﻧ ﻲﺑﻮﻠﻄﻣﺎﻧ ﺖﻴﻌﺿو رد ﺮﻈ
راﺮﻗ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﺑ ﻪﻛ ،ﺪﻧراد نﺎﻳرﺎﻔﻏ يﺎﻫ
) 1388 ( ﻢﻫ دراد ﻲﻳﻮﺳ .
رد
ﺧ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﮕﻣ هﺪﺷ ﺐﺴﻛ زﺎﻴﺘﻣا ﺪﺻرد ﺎﻄ
ناﺮﻴ 50
، و
ﺪﻴﺳ 28 / 14 ﺖﺳا هدﻮﺑ .
ﺖﻬﺟ ﻖﻴﻗد ﻲﺣاﺮﻃ ﻦﺴﻠﻴﻧ ﺮﻈﻧ ﻖﺒﻃ
ﺖﺳا بﻮﺧ يﺎﻄﺧ مﺎﻴﭘ ﻚﻳ زا ﺮﺘﻬﺑ ﺐﺗاﺮﻣ ﻪﺑ ﺎﻄﺧ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ .
اﺮﭼ ﻲﻣ يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ﺎﻄﺧ دﺎﺠﻳا زا ﻦﻛﺎﺳ ﻪﺑ اﺪﺘﺑا ﻪﻛ ﺪﻳﺎﻤﻧ
) ،ﻦﺴﻠﻴﻧ
1992 (.
زﺎﻴﺘﻣا ﺪﺻرد هدﺎﺳ ﻲﺣاﺮﻃ و ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲﻳﺎﺒﻳز ﻪﻔﻟﺆﻣ رد ﺪﺷ ﺐﺴﻛ ﮕﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻂﺳﻮﺗ ه
ناﺮﻴ 61 / 69 ﺪﻴﺳ هﺎﮕﻳﺎﭘ و 84
/ 53
دﻮﺑ . ﻪﺘﻓﺎﻳ ﮕﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ود ﺮﻫ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ ﺪﻴﺳ و ناﺮﻴ
، ناﺰﻴﻣ ﺮﻈﻧ زا
زا ﺶﻴﺑ هدﺎﺳ ﻲﺣاﺮﻃ و ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲﻳﺎﺒﻳز 50
ار ﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺪﺻرد
ﻲﻣ ﺖﻳﺎﻋر ﺪﻨﻨﻛ
. ﻦﻳا رد ناﺮﻴﮕﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻟﺎﺣ رد
بﻮﻠﻄﻣ ﺖﻴﻌﺿو ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺗ
هﺎﮕﻳﺎﭘ راﺮﻗ ﺪﻴﺳ دراد
. ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ ي
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﺑ ﺮﻈﻧ ﻦﻳا زا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا نﺎﻳرﺎﻈﺘﻧا يﺎﻫ
) 1388 ( و
نﺎﻳرﺎﻔﻏ ) 1388 ( ﻲﺗاﻮﻳﺪﻳاو و ﺎﻧﺎﻴﺷﺎﻳ و )
2007 ( ﻢﻫ دراد ﻲﻳﻮﺳ .
صﻮﺼﺧ رد ﮕﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻚﻤﻛ و ﻲﻳﺎﻤﻨﻫار ﻪﻔﻟﺆﻣ
ناﺮﻴ 88 / 88
ﺪﺻرد ﺎﭘ و زﺎﻴﺘﻣا ﺪﻴﺳ هﺎﮕﻳ
61 / 48 ﺐﺴﻛ ار ﺪﺻرد هدﺮﻛ
ﺪﻧا . ﺎﺑ
هﺎﮕﻳﺎﭘ رد ﻪﻜﻨﻳا دﻮﺟو دراد دﻮﺟو ناﺮﺑرﺎﻛ يﺎﻤﻨﻫار ﻪﻨﻳﺰﮔ ﺪﻴﺳ
ﺖﺴﺟ مﺎﺠﻧا شور نآ رد ﻪﻛ و
ﻖﻄﻨﻣ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﻮﺟ ار ﻲﻟﻮﺑ
ﺖﺳا هداد ﺢﻴﺿﻮﺗ
، يوﺮﻴﭘ ﻲﻟﻮﺑ ﻖﻄﻨﻣ زا هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻞﻤﻋ رد ﻲﻟو
ﻲﻤﻧ ﺪﻨﻛ
، ﺖﺴﺟ زا ﻚﻳ ﭻﻴﻫ و و
ﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺎﻫﻮﺟ سﺎﺳا
ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺎﻤﻨﻫار تﺎﺤﻴﺿﻮﺗ دراﺪﻧ ﺮﺑ رد يا
. ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ يﺎﻫ
نﺎﻳرﺎﻈﺘﻧا ﺶﻫوﮋﭘ )
1388 ( ﻪﻛ رد ﺎﻤﻨﻫار ﻪﻨﻳﺰﮔ ﺪﻫد ﻲﻣ نﺎﺸﻧ
يو ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺰﻴﻧ
ﺖﺴﻴﻧ لﺎﻌﻓ
، ﻲﻤﻧ ناﺮﺑرﺎﻛ و زا ﺪﻨﻧاﻮﺗ
نﺎﺸﻧ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪﻧﺮﻴﮕﺑ ﻚﻤﻛ ﻲﻳﺎﻤﻨﻫار و ﻚﻤﻛ تﺎﻧﺎﻜﻣا ﻳﺎﭘ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار نﺎﺣاﺮﻃ ﺖﻠﻔﻏ هﺪﻨﻫد ﻲﺳﺎﺳا ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا زا هﺎﮕ
ﺖﺳا . ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ زا ﺲﭘ
رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
هﺪﻳدﺮﮔ ﺮﻛذ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ رد و هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻪﻨﻴﻣز ﺖﺳا
، ﻲﻣ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
ﻲﺤﻟﺎﺻ ﺪﻤﺤﻣ و يﺮﺟﺎﻬﻣ )
1388 ( ﺮﻬﺷ يرﺎﺼﻋ ، )
1386 ( ،
رﻮﭘ سﺎﺒﻋ )
1385 ( ﻢﻫ ﻲﻳﻮﺳ دراد
، ﻨﻫد نﺎﺸﻧ و ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا هﺪ
هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار مﺮﻧ ،ﺎﻫ
ناﺮﻳا يزﺎﺠﻣ يﺎﻫ ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ و ﺎﻫراﺰﻓا
ﺖﺳا ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺪﺣ رد .
ﻲﻨﻴﺘﺳاﺮﻛ ﺮﻈﻧ ﻖﺒﻃ )1
2004 ( و ﺪﻨﻤﺗرﺪﻗ راﺰﺑا ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار
ﺖﺴﺟ نﺎﻜﻣا ﻪﻛ ﺖﺳا يﺮﺛﺆﻣ و
،كرﺪﻣ يﻮﺟ و كرﺪﻣ ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ
ﺖﺴﺟ ﺢﻴﺤﺼﺗ ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﻮﺟو
ﺪﻨﻛ . ود ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
صﻮﺼﺧ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺮﺑرﺎﻛ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ
ﻞﻤﻋ ﻒﻴﻌﺿ
هدﺮﻛ ﺪﻧا . ﻲﻣ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ود ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ،نﺎﺣاﺮﻃ ددﺮﮔ
ﻪﻛ ار ﻲﺗارﻮﺘﺳد ﺪﻨﺷﺎﺑ ردﺎﻗ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ ﻲﺣاﺮﻃ يرﻮﻃ ار هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻲﻣ هداد ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺳﻮﺗ ﻮﺷ
ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ﺮﻴﺴﻔﺗ ﻪﻧاﺪﻨﻤﺷﻮﻫ رﻮﻃ ﻪﺑ د .
ﻋﻼﻃا ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ نﺎﻜﻣا تﺎ
ﻞﻤﻋ يدازآ و ﻃ ﻪﺑ ار
ياﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ رﻮ
ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ﻢﻫاﺮﻓ ﺮﺑرﺎﻛ .
هﻮﻘﻟﺎﺑ يﺎﻫﺎﻄﺧ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻪﻛ يا
ﻦﻴﺣ
ﺖﺴﺟ و ﻮﺟ ﺪﻨﻫد راﺪﺸﻫ ار ﺪﻧﻮﺷ دﺎﺠﻳا ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺳﻮﺗ
، زا و
ﺎﻄﺧ دﺎﺠﻳا يﺮﺑرﺎﻛ ي
ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ﻦﻜﻤﻣ نﺎﻣز ﺮﻫ رد .
اﺮﭼ
ﺲﻳدﺎﻳﺮﺘﻤﻳد ﺮﻈﻧ ﻖﺒﻃ ﻪﻛ )2
1999 ( دوﺪﺣ 90 ﺪﺻرد رد ناﺮﺑرﺎﻛ
عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا مﺎﻈﻧ ﻚﻳ ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﺎﺑ درﻮﺧﺮﺑ ﻦﻴﻟوا ﻪﻛ دﺮﺑ ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﻲﭘ ﺎﻳآ
ﺦﺳﺎﭘ مﺎﻈﻧ يﺎﻫ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ﺖﻬﺟ رد ار ﺎﻬﻧآ ،
ﺮﻴﺧ ﺎﻳ دﺮﻛ ﺪﻫاﻮﺧ ﺖﻳاﺪﻫ نﺎﺷﺮﻈﻧ درﻮﻣ فاﺪﻫا ﻪﺑ .
دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺮﺘﻬﺑ ﻲﺣاﺮﻃ ﺖﻬﺟ ﻲﻠﻛ ﻦﻳا ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ
ﻳز نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا يدﺎ
، ﻪﭼ و ﻞﺧاد رد ﻪﭼ
ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار ﻲﺣاﺮﻃ ياﺮﺑ ار ﻲﻳﺎﻫدﻮﻤﻨﻫر رﻮﺸﻛ زا جرﺎﺧ رد ﺪﻧا هداد ﻪﺋارا
، ﺖﺳا ﺮﺘﻬﺑ
، ﺎﻫدﻮﻤﻨﻫر ﻦﻳا زا ﺮﺑرﺎﻛ ﻂﺑار نﺎﺣاﺮﻃ
ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا
، مواﺪﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ قﻮﻓ يﺎﻫدﻮﻤﻨﻫر زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و
ﺪﻨﻫد راﺮﻗ يﺰﻴﻤﻣ درﻮﻣ ار دﻮﺧ هﺎﮕﻳﺎﭘ .
ﻪﻛ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ
ار دﻮﺧ هﺎﮕﻳﺎﭘ دﻮﺟﻮﻣ ﺖﻴﻌﺿو ﻪﺑ ﻲﺳراو ﻪﻫﺎﻴﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ﺎﻛ
،ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ﺺﺨﺸﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد ﻪﺘﻓر ر ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﺎﺑ ار
تﺎﻣاﺪﻗا هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺖﻴﻌﺿو دﻮﺒﻬﺑ ﺖﻬﺟ ،ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا
1 Crastini
2 Demetriadis
