رد لﺎﻐﺘﺷا و يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﺔﻄﺑار ﻲﺳرﺮﺑ ﺨﺑ
ﺶ ﺎﻫ ناﺮﻳا دﺎﺼﺘﻗا ﻒﻠﺘﺨﻣ ي
هدﺎﻣآ ﺪﻴﻤﺣ
رﺎﻳدﺎﺘﺳا ةﺪﻜﺸﻧاد ﻲﻳﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﻪﻣﻼﻋ هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﺼﺘﻗا
amadeh@gmail.com ﻲﺿﺎﻗ ﻲﻀﺗﺮﻣ
ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠﺸﻧاد ةﺪﻜﺸﻧاد
ﻲﻳﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﻪﻣﻼﻋ هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﺼﺘﻗا
mgh1980@gmail.com ﺮﻓ ﻲﺳﺎﺒﻋ هﺮﻫز
ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠﺸﻧاد ةﺪﻜﺸﻧاد
ﻲﻳﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﻪﻣﻼﻋ هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﺼﺘﻗا
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
2 / 11 / 1386 شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
15 / 2 / 1388
هﺪﻴﻜﭼ ﻲﻣ ،ﻢﻬﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻞﻣﺎﻋ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﺪـﺷر رد يﺮﺛﺆﻣ ﺶﻘﻧ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪﺘـﺷاد يدﺎـﺼﺘﻗا
ﺪﺷﺎﺑ . ﻦﻳا زا ﻲﺳرﺮﺑ ور ﺔﻄﺑار
يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﺑ
ﻪ هﮋـﻳو ـﺨﺑ رد ﺶ ﺎـﻫ يدﺎـﺼﺘﻗا ي
، زا
ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ يدﺎﻳز ﺖﻴﻤﻫا .
ﺖﺳﺎﻴﺳ نﺪﺷ ﻦﺷور ﻪﺑ طﺎﺒﺗرا ﻦﻳا ﻦﻴﻴﺒﺗ ﺎﻫ
ﺨﺑ ي ،رﻮـﺸﻛ يژﺮـﻧا ﺶ
ﻲﻣ ﻲﻧﺎﻳﺎﺷ ﻚﻤﻛ ﻨﻛ
ﺪ .
ﻪـﻔﻗو ﺎـﺑ ﻲﺘـﺸﮔزﺎﺑدﻮﺧ يﻮـﮕﻟا زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ،ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد ﺎـﻫ
ي ﻲﻌﻳزﻮـﺗ
(ARDL) و
ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ ﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ يﻮﮕﻟا (ECM)
هﺎـﺗﻮﻛ و تﺪـﻣﺪﻨﻠﺑ ﺔﻄﺑار دﻮﺟو ، ﻦﻴـﺑ تﺪـﻣ
ﻞﻣﺎﺣ ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ و يژﺮﻧا ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ ﺎﻫ
ﻞﻣﺎﺷ يژﺮﻧا ﻒﻠﺘﺨﻣ ي :
هدروآﺮﻓ ﺎـﻫ و قﺮـﺑ ،ﻲـﺘﻔﻧ ي
ﺶﺨﺑ رد لﺎﻐﺘﺷا و يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و زﺎﮔ ﻲـﻃ ناﺮـﻳا دﺎـﺼﺘﻗا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
لﺎـﺳ ﺎـﻫ ي 1350 - 1382
،
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ .
ﻚـﻳ ﻪـﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺔـﻄﺑار
هﺎـﺗﻮﻛ ﺖـﻴﻠﻋ تﺪـﻣﺪﻨﻠﺑ و تﺪـﻣ
ﻚﻳ
دراد دﻮـﺟو يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪـﺷر ﻪﺑ قﺮﺑ يژﺮﻧا ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ و يژﺮﻧا ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ زا ﻪﻓﺮﻃ .
ﻚـﻳ
ﺔﻄﺑار ﺖﻴﻠﻋ هﺎﺗﻮﻛ ﺪﻣ
دراد دﻮـﺟو ﻲـﻌﻴﺒﻃ زﺎـﮔ ﻲﻳﺎـﻬﻧ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر زا ﺰﻴﻧ ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ ت .
،ﻦﻳا ﺮﺑ هوﻼﻋ ﻚﻳ
ﺔﻄﺑار شزرا ﺪـﺷر ﻪـﺑ ﺖﻌﻨﺻ ﺶﺨﺑ رد يژﺮﻧا ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ زا ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ ﺖﻴﻠﻋ
دراد دﻮﺟو ﺶﺨﺑ ﻦﻳا رد هدوﺰﻓا .
ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ ﻚﻳ ﺔﻄﺑار ﺖﻴﻠﻋ هﺎﺗﻮﻛ ﺪـﻣ زا ﻪـﻓﺮﻃ ﻚـﻳ تﺪـﻣﺪﻨﻠﺑ و ت
دراد دﻮﺟو ﺶﺨﺑ ﻦﻳا رد هدوﺰﻓا شزرا ﺪﺷر ﻪﺑ يزروﺎﺸﻛ ﺶﺨﺑ رد قﺮﺑ يژﺮﻧا ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ .
يﺪﻨﺑ ﻪﻘﺒﻃ :JEL
C01 , Q42
ﻠﻛ ﺪﻴ هژاو : ،يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ،يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺔﻄﺑار
،ﺖﻴﻠﻋ
.ARDL
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻲـﻠﺧاد ﺺﻟﺎـﺧﺎﻧ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺪـﺷر ار نآ ﻲﻠـﺻا رﻮـﺤﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا يﺪﻨﻳاﺮﻓ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر
ﻞﻴﻜﺸﺗ ﻲﻣ ﺪﻫد . ﺎﻧﺮﺑ ﻪﻣ ﻳر فﺪﻫ ﻦﻳا ﺎﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺰ مﺎﺠﻧا
ﻲﻣ ﻲـﻠﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ و تﺎﻧﺎﻜﻣا ﻪﻛ دﺮﻴﮔ
ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﻬﺟ رد ار ﺶﻴﺑ
ﺮﺗ ﺠﺗ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ تﺎﻣﺪﺧ و ﺎﻫﻻﺎﻛ ﺰﻴﻬ
ﻨﻛ ﺪ . ﺪـﻴﻟﻮﺗ ياﺮـﺑ شﻼـﺗ ﺎﻣا
ﺶﻴﺑ ﺮﺗ
ﻞـﻤﻋ ﻪـﺑ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻲﻫﺪﻧﺎﻣزﺎـﺳ رد ﻪـﻛ ﻲﺗﺎﺣﻼﺻا ﻦﻤﺿ ،ﺮﺘﻬﺑ و ﻲـﻣ
،دروآ
ﺎﺑ ﻲﺘﺴﻳﺎﺑ هﺮﻬﺑ
يﺮﻴﮔ هدﺮﺘﺴﮔ هدﺮﺸﻓ و ﺮﺗ ،ﻲﻧﺎـﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ زا ﻢﻋا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲﻣﺎﻤﺗ زا ﺮﺗ
ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ
ﺪﺷﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ .
ﻪـﺑ يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪﺷر خﺮﻧ ﻪﻛ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ،ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ
ﻻﺎﺑ ﻲﺳﻮﺴﺤﻣ زﺮﻃ ﻲﻣ
هﺪﻨﻳاﺰﻓ رﺎﺸﻓ ،دور دراو ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﺑ يا
ﻲﻣ ﻮﺷ د . ﺎـﺿﺎﻘﺗ ،ﺎﺘـﺳار ﻦﻳا رد
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ تاﺰﻴﻬﺠﺗ و ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ،ﺺﺼﺨﺘﻣ ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ياﺮﺑ و مﺎﺧ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ و يا
ﺶﻳاﺰﻓا يژﺮﻧا ﻲﻣ
ﺪﺑﺎﻳ . نﺎﻨﭼ ﻪﭼ يرادﺮﺑ هﺮﻬﺑ نﺎﻜﻣا ﺶﻴﺑ
ﺮﺗ ﻪﺑ هﺪﺷ دﺎﻳ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا ﻚﻳﺮﻫ زا
وﺮﺑور ﺎﻨﮕﻨﺗ ﺎﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ،ﺪﺷﺎﺒﻧ ﺎﻴﻬﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺪﺷر تازاﻮﻣ ﻲﻣ
ﻮﺷ د . ﻦﻳا زا ﺪـﺷر ﻦﻴـﺑ طﺎﺒﺗرا ،ور
يدﺎﺼﺘﻗا و
ﻞﻣﺎﺣ فﺮﺼﻣ هدروآﺮﻓ ﺪﻨﻧﺎﻣ يژﺮﻧا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﺎﻫ قﺮـﺑ و ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ ،ﻲﺘﻔﻧ ي
ﻪﺑ ،ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻢﻬﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ناﻮﻨﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ زا يرﺎﻴﺴﺑ ﻪﺟﻮﺗ
دﻮﺧ ﻪﺑ ار يدﺎﺼﺘﻗا ناﺮﮔ ﺐﻠﺟ
هدﺮـﻛ
ﺖﺳا . ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ دﺮﺘﺴﮔ و ﻲﻨﻏ ﻊﺑﺎﻨﻣ ياراد ناﺮﻳا ﻪﻛ
ة زﺎـﮔ و ﻲﺘﻔﻧ گرﺰﺑ نزﺎﺨﻣ ،يژﺮﻧا
ﻮﻘﻟﺎﺑ ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ و ﻲﻨﻴﻣزﺮﻳز ﻢﻴﻈﻋ ندﺎﻌﻣ ،ﻲﻌﻴﺒﻃ ة
ﻦﻴﻴﻌﺗ ،ﺖﺳا يژﺮﻧا ﺔﻄﺑار
فﺮﺼﻣ نﺎﻴﻣ
ﻲﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و يژﺮﻧا ﺳﺎﻴﺳ ﻦﻴﻴﺒﺗ رد ﺪﻧاﻮﺗ
ﺖ يژﺮﻧا ﺶﺨﺑ يﺎﻫ
، يﺮﺛﺆﻣ ﻚﻤﻛ ـﻨﻛ
ﺪ .
ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا ﺔﻄﺑار
لﺎﻐﺘﺷا و يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر نﺎﻴﻣ ﮓﻨﺗﺎﮕﻨﺗ
، ﻲﻣ ﺗ حﺮﻄﻣ ار لاﺆﺳ ﻦﻳا ﺪﻧاﻮ
ﻪﻄﺑار ﻪﭼ ًﻻﻮﺻا ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
؟دراد دﻮﺟو لﺎﻐﺘﺷا و يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ نﺎﻴﻣ يا
نآ زا دوﺪﺤﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﺖﺳا ﻲﺗﺪﻣ ﻪﻛ ﺎﺟ ﺮﻛ
يژﺮـﻧا فﺮﺼﻣ ند ﻪـﺑ
هﮋـﻳو آﺮـﻓ هدرو يﺎـﻫ
ﺰﻨﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﺘﻔﻧ ﺖﺳﺎﻴﺳ سأر رد ﻦﻳ
،ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا و ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺖﻟود يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ
ﺘﺳا رد زﺎﮔ ﻊﻄﻗ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ رﺎﺸﻓ ﺖﻓا زا ﻲﺷﺎﻧ تﻼﻜﺸﻣ نﺎ
ﺎﻫ ﺶﻫﺎـﻛ ﺎﻳ ﻒﻠﺘﺨﻣ ي
ﻲﻠﺻا ﺖﺧﻮﺳ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﺠﻧﺎﺧرﺎﻛ رد قﺮﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ نآ
ﺎﻫ ﻲـﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ ، ﺖـﺳا
ﻲﻫﺎﮔﺪـﻨﭼ زا ﺮـﻫ ،
نﺎﺒﻳﺮﮔ ﻲﻣ ﺎﻣ رﻮﺸﻛ ﺮﻴﮔ ﻮـﺷ
ﺮـﮕﻳد يژﺮـﻧا ﻊﺑﺎـﻨﻣ دﻮـﺒﻤﻛ نآ ﺮـﺑ هوﻼـﻋ و د ﻲﻫﺎـﮔ
ياﺮـﺑ
ﺶﺨﺑ ﻲﻣ زﺎﺳ ﻞﻜﺸﻣ ،دﺎﺼﺘﻗا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﻦﻴﻴﻌﺗ ،دﻮﺷ
ﺔﻄﺑار ﺪـﺷر و يژﺮـﻧا فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ
يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﻣ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺑ ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ دﻮﻤﻨﻫر ﺪﻧاﻮﺗ رﻮـﺸﻛ دﺎـﺼﺘﻗا و يژﺮـﻧا ﺶـﺨﺑ ناراﺬﮔ
ﺪﺷﺎﺑ . ﺎﺘﺳار ﻦﻳا رد
، ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا ﺔـﻄﺑار
ﺪـﺷر نﺎـﻴﻣ فﺮـﺼﻣ و يدﺎـﺼﺘﻗا
ﻞﻣﺎﺣ ﻲﻳﺎﻬﻧ يژﺮﻧا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻲﻣ دزادﺮﭘ . ﺪـﻫاﻮﺧ هداد ﺦـﺳﺎﭘ لاﺆﺳ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد
ﻪﻛ ﺪﺷ :
ﻞـﻣﺎﺣ ﻲﻳﺎـﻬﻧ فﺮـﺼﻣ ﺎـﺑ يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﻦﻴﺑ ﺎﻳآ
يژﺮـﻧا ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ
، ﻞﻣﺎـﺷ
هدواﺮﻓ ،قﺮﺑ و ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ ،ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫ ﺔﻄﺑار
ﺎﻳ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ هﺎﺗﻮﻛ
ﺪﻣ ترﻮﺻ رد ؟دراد دﻮﺟو ت
ﻄﺑار ﻦﻴﻨﭼ دﻮﺟو ﻪ
ﻦﻳا ،يا ﻪﻄﺑار
؟ﻪﻓﺮﻃود ﺎﻳ ﺖﺳا ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ
ﻣادا رد ﺔ ﻲﺑﺮﺠﺗ و يﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ ﺮﺑ يروﺮﻣ اﺪﺘﺑا ،ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺔـﻄﺑار
و يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪـﺷر نﺎـﻴﻣ
ا يژﺮﻧا ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ مﺎﺠﻧ
ﻲﻣ دﻮﺷ . هداد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺲﭙﺳ
ﻧﻻﺎـﺳ يﺎـﻫ ﺔ
1382 - 1350 ،
دﻮﺟو ﺔﻄﺑار ﻟﺎﻗ رد يژﺮﻧا ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ ﺎﺑ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﻦﻴﺑ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﺖﻴﻠﻋ لﺪﻣ ﻚﻳ ﺐ
ﻪﻔﻗو ﺎﺑ ﻲﺘﺸﮔزﺎﺑدﻮﺧ ﻲﻌﻳزﻮﺗ يﺎﻫ
ARDL) ( ﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ لﺪﻣ ﻚﻳ و
ECM) (
، ترﻮﺻ ﻪﺑ
ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﺑﺮﺠﺗ ﻲﻣ
دﻮﺷ . ﻞﻴﻠﺤﺗ و دروآﺮﺑ رد ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد لﺪﻣ
ﺎﻫ راﺰـﻓا مﺮﻧ زا
Microfit.4
ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
2 - يﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ ﺔﻄﺑار
يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ و يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر
،يدﺎﺼﺘﻗا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺐﺗﺎﻜﻣ هﺎﮔﺪﻳد زا ﺪـﺷر ﻊـﺑاﻮﺗ رد ﻪﻛ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ
ﻲﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد رﺎﻛ يوﺮﻴﻧ و ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ،ﺪﻧﻮﺷ
، ﺺﺼﺨﺘﻣﺮﻴﻏ و ﺺﺼﺨﺘﻣ زا ﻢﻋا .
رد نآ ﺖـﻴﻤﻫا ﻲﻟو ،ﺖﺳا هﺪﺷ دراو ﺰﻴﻧ يژﺮﻧا ﻞﻣﺎﻋ ،ﺪﺷر ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫﻮﮕﻟا رد لﺪـﻣ
ﺎـﻫ ي
ﺖﺴﻴﻧ نﺎﺴﻜﻳ ﻒﻠﺘﺨﻣ .
دوو و ﺖـﻧﺮﺑ ،لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
،1
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪـﻛ يا
لﺎـﺳ رد 1979
ﺖـﺳا ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﻞـﻣﺎﻋ ﻚـﻳ يژﺮﻧا ،ﻞﻛ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻊﺑﺎﺗ رد ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ لﻻﺪﺘﺳا ،ﺪﻧداد مﺎﺠﻧا
، ﻪـﻛ
ﻲﻳاﺪﺟ طﺎﺒﺗرا يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻊﺑﺎﺗ ،دراد رﺎﻛ يوﺮﻴﻧ ﺎﺑ ﻲﻔﻴﻌﺿ و ﺮﻳﺬﭘ
نآ ﺎﻫ زا ﺖﺴﺗرﺎﺒﻋ :
L) E), F(G(K, Q=
نآ ﺎﻫ ﻲﻣ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ و يژﺮﻧا ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ يﺪـﻴﻟﻮﺗ ﻞـﻣﺎﻋ و ﺪﻧﻮﺷ
ارG
ﻲﻣ دﺎﺠﻳا ﺪﻨﻨﻛ
. ﻲـﻣ ﺐﻴﻛﺮﺗ رﺎﻛ ﺎﺑ لﻮﺼﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ياﺮﺑ ﺲﭙﺳ ﺪﻧﻮـﺷ
. ﺎـﺑ رﺎـﻛ ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ
G
ﻲﻣ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻪـﻧﺎﮔاﺪﺟ ترﻮﺻ ﻪﺑ يژﺮﻧا و ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺎﺑ ﻪﻧ ،دﻮﺷ
. نﺎﻧاددﺎـﺼﺘﻗا زا ﻲـﻫوﺮﮔ ﻪـﺘﺒﻟا
نﻮﺴﻴﻧد و ﺖﻧﺮﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻚﻴﺳﻼﻛﻮﺌﻧ
،2
د ﻲﻜﭼﻮـﻛ ﺶـﻘﻧ يژﺮـﻧا ﻪـﻛ ﺪـﻧراد دﺎﻘﺘﻋا ﺪـﻴﻟﻮﺗ ر
ةدﺎﻬﻧ ﻚﻳ و ﻪﺘﺷاد يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﻦﻴﻣز و رﺎﻛ يوﺮﻴﻧ ﺎﻬﻨﺗ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻞﻣاﻮﻋ و ﺖﺳا ﻪﻄﺳاو
) نﺮﺘﺳا ،3
1993 .(
ﻲﺘﺑﺎـﺛ راﺪـﻘﻣ ﺖـﻌﻴﺒﻃ رد يژﺮـﻧا ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ نﺎﻧاددﺎﺼﺘﻗا زا ﺮﮕﻳد ﻲﺧﺮﺑ ،ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا
و ﺖـﺳا هدﺎـﻣ ﻪـﺑ ﻞﻳﺪـﺒﺗ ﻞـﺑﺎﻗ و هدﻮﺑ ﺮﻳﺬﭘ ناﺮﺒﺟ ،دراد
ﻲـﻤﻧ ﻦﻴـﺑ زا دور
. رد ،ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ
1- Berndt & Wood.
2- Berndt . 3- Stern.
لﺪﻣ ﺎﻫ
ﺮﻳﺎـﻧ و سﺮـﻳآ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ ﺪﺷر ﻲﻜﻳﺰﻴﻓﻮﻴﺑ ي )1
1984 (
، ﺪـﻴﻟﻮﺗ ،ﺖـﺳا هﺪـﺷ نﺎـﻴﺑ
ﻞﻣﺎﻋ ﺎﻬﻨﺗ يژﺮﻧا اﺬﻟ ،ﺖﺳا ﺪﻴﻟﻮﺗ رد يژﺮﻧا ناواﺮﻓ ﺮﻳدﺎﻘﻣ فﺮﺻ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫﻻﺎﻛ و ﻢﻬﻣ ﺮﺗ ﺖﺳا ﺪﺷر ﻞﻣﺎﻋ ﻦﻳ .
ﻪﻄﺳاو ﻞﻣاﻮﻋ ﺰﻴﻧ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ و رﺎﻛ يوﺮﻴﻧ
ـﺑ ﻪـﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ يا ياﺮ
ﻪﺑ رﺎﻛ ﺪﻧراد زﺎﻴﻧ يژﺮﻧا ﻪﺑ ،يﺮﻴﮔ )
،نﺮﺘﺳا 1993 .(
زا ﻲﻌﺑﺎـﺗ ار ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺮـﮔا ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ
هدﺎﻬﻧ ﺎﻫ ﺖﺷاد ﻢﻴﻫاﻮﺧ ،ﻢﻳﺮﻴﮕﺑ ﺮﻈﻧرد يژﺮﻧا و رﺎﻛ ،ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ي :
E) L, f(K, Q=
،ﻻﺎﺑ ﺔﻄﺑار رد ،ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ لﻮﺼﺤﻣQ
دﺎﻬﻧK
ة ،ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ دﺎﻬﻧL
ة و رﺎـﻛ يوﺮـﻴﻧ
E
دﺎﻬﻧ ة يژﺮﻧا ﺖﺳا . ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ
هدﺎـﻬﻧ ﻦـﻳا زا هدﺎﻔﺘـﺳا ناﺰﻴﻣ ﻦﻴﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ ضﺮﻓ ﺎـﻫ
و
دراد دﻮﺟو ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﺔﻄﺑار ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺢﻄﺳ .
هدﺎـﻬﻧ زا ﻚـﻳﺮﻫ رد ﺶﻳاﺰﻓا ،ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﺎـﻫ
ي
رﻮﻛﺬﻣ ﺐﺟﻮﻣ ﻲﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﻮﺷ
ﻢﻳراد ﻲﺿﺎﻳر نﺎﻴﺑ ﻪﺑ ،د :
o o
o >
∂
> ∂
∂
> ∂
∂
∂
E Q L , Q K ,
Q
ةدﺎﻬﻧ ﻲﻣ E
ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﺪﻧاﻮﺗ و ﮓﻨـﺳ لﺎـﻏز ،قﺮﺑ ،زﺎﮔ ،ﺖﻔﻧ ﺮﻴﻈﻧ ﻞﻣاﻮﻋ زا يا
...
ﻞﻣﺎﺣ ﻪﺑ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻦﻴﻣﺄﺗ ،ﺪﻧرﻮﻬﺸﻣ يژﺮﻧا يﺎﻫ
.
3 - هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ روﺮﻣ
ﺢﻴﺴﻣ و ﺢﻴﺴﻣ )2
1997 ( ﻲـﺳرﺮﺑ ﻪـﺑ ،يرادﺮﺑ يﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ يﺎﻫﻮﮕﻟا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،
ﺖﻤﻴﻗ ،يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ يﺮﺠﻧﺮﮔ ﺖﻴﻠﻋ ﺔﻄﺑار
ـﻣآرد و ﺎـﻫ و هﺮـﻛ رﻮـﺸﻛ ود رد ﻲـﻌﻗاو ﺪ
ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ناﻮﻳﺎﺗ .
ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ لﺪﻣ دراو ﻞﻴﻟد ﻦﻳا ﻪﺑ ﺖﻤﻴﻗ ﺮﻴﺛﺄـﺗ
و ﺪـﻣآرد ﺮـﺑ ﻲـﻤﻬﻣ
دراد رﻮﺸﻛ ود ﻦﻳا رد يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ .
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻖﻴﻘﺤﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺮـﻴﻴﻐﺗ خﺮﻧ ﻪﻛ ﺪﻫد
ﺖﻤﻴﻗ ﺎﻫ و يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ رد ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺐﺒﺳ ﻲﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر رد ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ
ددﺮﮔ .
و ﮓﻨﭼ
3يﻻ ) 1997 ( ﻚـﻳ ﻪـﺑ ،ﻮﺋﺎﻴـﺸﻫ يﺮﺠﻧﺮﮔ ﺖﻴﻠﻋ نﻮﻣزآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ، ﺔـﻄﺑار
و يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﻲﻠﻣ ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ زا ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ ﺖﻴﻠﻋ ﺔﻄﺑار
يژﺮﻧا زا ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ ﺖﻴﻠﻋ
لﺎﻐﺘﺷا ﻪﺑ
، ﻲﻧﺎﻣز ةرود رد 1955
- 1993 ﺪﻨﺘﻓﺎﻳ ﺖﺳد ناﻮﻳﺎﺗ رﻮﺸﻛ ياﺮﺑ .
نﺮﺘﺳا )4
2000 ( ﻟﺎﻘﻣ رد ، ﺔ ﻟﺎﻘﻣ ﻂﺴﺑ و ﻪﻣادا ﻪﻛ دﻮﺧ ﺔ
لﺎﺳ 1993 يو ﺖﺳا ﻦـﻳا ﻪﺑ ،
ﺎﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ يژﺮﻧا ﻪﻛ ﺖﻓﺎﻳ ﺖﺳد ﻪﺠﻴﺘﻧ
ﻲـﻣ ﺢﻴـﺿﻮﺗ ار يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪﺷر ،يراد ﺪـﻫد
. يو
1- Nair & Ayres.
2- Masih & Masih.
3- Cheng & Lai.
4- Stern.
ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻮﮕﻟا رد ﺮﮔا ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ
(GDP)
دراو يژﺮـﻧا و رﺎﻛ يوﺮﻴﻧ ،ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ،
ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ دﻮﺟو ﻲﮕﺘﺷﺎﺒﻧا ﻢﻫ ،ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴﺑ ،دﻮﺷ .
ﻦﻴـﺟ و ﻮـﻳ ﻲـﺳرﺮﺑ ،ﻪـﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا
1
) 1992 ( ﻲﻣ در ،ار هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا درﻮﻣ رد ، ﺪﻨﻛ
.
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﻳا رد
، نﺮﺘـﺳا
، يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا
دﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا يژﺮﻧا هدﺎﻬﻧ ﻲﻧزو ﺺﺧﺎﺷ و ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ،رﺎﻛ يوﺮﻴﻧ .
هﺮـﻴﻐﺘﻣ ﺪـﻨﭼ ﻲـﺳرﺮﺑ ﻦﻳا
ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ يﺮﺠﻧﺮﮔ ﺖﻠﻋ ،يژﺮﻧا ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ
(GDP)
ﺖﺳا . ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﻪـﺑ ﺖـﺳد
ﺮﻧا ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ يو ﻲﺳرﺮﺑ زا هﺪﻣآ ﺪـﻨﻨﻛدوﺪﺤﻣ ﻞﻣﺎﻋ ﻚﻳ يژ
ة
ﺖـﺳا يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪـﺷر .
كﻮﺷ ﻫاﻮﺧ لﻮﺼﺤﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ يژﺮﻧا ﻪﺿﺮﻋ يﺎﻫ ﻨ
ﺪﺷ ﺪ .
2ﮓﻧﺎﻳ ) 2000 (
، ار ناﻮﻳﺎـﺗ رد ﻲﻠﻣ ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ و يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ يﺮﺠﻧﺮﮔ ﺖﻴﻠﻋ
هداد و يﺮـﺠﻧﺮﮔ ﺖـﻴﻠﻋ دراﺪﻧﺎﺘﺳا نﻮﻣزآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻲﻧﺎـﻣز يﺮـﺳ يﺎـﻫ
1954 - 1997
د راﺮﻗ دﺪﺠﻣ نﻮﻣزآ درﻮﻣ دا
. وا ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ ﺔﻄﺑار ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻦﻴﺑ يﺮﺠﻧﺮﮔ ﺖﻴﻠﻋ
ﻞﻣﺎﺣ فﺮﺼﻣ و ﺰـﻴﻧ ار ﻪﺘﻴـﺴﻳﺮﺘﻜﻟا و ﻲﻌﻴﺒﻃزﺎـﮔ ،ﺖـﻔﻧ ،ﮓﻨـﺳ لﺎـﻏز ﻞﻣﺎﺷ يژﺮﻧا يﺎﻫ
دﺮﻛ نﻮﻣزآ .
ﻦﻴـﺑ ﻪـﻓﺮﻃود يﺮﺠﻧﺮﮔ ﺖﻴﻠﻋ ﺔﻄﺑار ﻚﻳ ﻪﻛ ﺖﻓﺮﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ يو ،سﺎﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ
ﺮﮔ ﺖـﻴﻠﻋ ﺔﻄﺑار ﻚﻳ و ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ و يژﺮﻧا ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ ﻦﻴـﺑ ﻪـﻓﺮﻃود يﺮـﺠﻧ
ﺺﻟﺎـﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ زا ﺎﻣا ،دراد دﻮﺟو ﮓﻨﺳ لﺎﻏز و ﻪﺘﻴﺴﻳﺮﺘﻜﻟا فﺮﺼﻣ ،ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ و ﺖﻔﻧ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﻲﻠﺧاد ﻢﻫ
ﻦﻴﻨﭼ ﺖـﻴﻠﻋ ﺔـﻄﺑار ،ﻲـﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﺑ زﺎﮔ فﺮﺼﻣ زا
دراد دﻮﺟو ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ يﺮﺠﻧﺮﮔ .
ﻮﻓﺎﺳآ )3
2000 (
، ﻨﻫ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ياﺮﺑ ار ﺪﻣآرد و يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ ﺔﻄﺑار ،يﺰﻧوﺪـﻧا ،ﺪ
ﺘﺷﺎﺒﻧا ﻢﻫ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،ﺪﻨﻠﻳﺎﺗ و ﻦﻴﭙﻴﻠﻴﻓ
ﺮـﻛ دروآﺮـﺑ ،ﺎـﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ يﻮﮕﻟا و ﻲﮕ د
.
هﺎﺗﻮﻛ رد ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ يو ﻲﺳرﺮﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ،تﺪﻣ
ﺔﻄﺑار ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ ياﺮﺑ ﺪﻣآرد ﻪﺑ يژﺮﻧا زا يا
ﻲﻟﺎﺣ رد ،دراد دﻮﺟو يﺰﻧوﺪﻧا و ﺪﻨﻫ ﺖـﺳا ﻪﻓﺮﻃود ،ﻦﻴﭙﻴﻠﻴﻓ و ﺪﻨﻠﻳﺎﺗ ياﺮﺑ ﻪﻄﺑار ﻦﻳا ﻪﻛ
.
تﻮﺑ و ﻞﻴﻘﻋ )4
2001 ( ﻮﺋﺎﻴـﺸﻫ يﺮﺠﻧﺮﮔ ﺖﻴﻠﻋ نﻮﻣزآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،
، ﻲـﺳرﺮﺑ ﻪـﺑ ﺔـﻄﺑار
ةرود ﻲﻃ نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ رﻮﺸﻛ رد يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ نﺎﻴﻣ يﺮﺠﻧﺮﮔ ﺖﻴﻠﻋ 1955
-
1996
، ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ .
نآ ﺎﻫ ﺔﻄﺑار ﻴﻠﻋ و يژﺮﻧا ياﺰﺟا فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ يﺮﺠﻧﺮﮔ ﺖ يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪﺷر
ﺪﻧداد راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ار .
ﻣزآ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺖﺳا نآ زا ﻲﻛﺎﺣ نﻮ
فﺮﺼﻣ ﺖﻠﻋ ،يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﻪﻛ
يژﺮﻧا ﺖﺳا . ﻲﺳرﺮﺑ يﺎﻫ ﺶﻴﺑ ﺮﺗ فﺮﺼﻣ ﺪﺷر ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﻪﻛ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ
هدروآﺮﻓ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫ .
،زﺎﮔ ﺶﺨﺑ رد ﺔﻄﺑار
و زﺎـﮔ فﺮـﺼﻣ نﺎـﻴﻣ يﺮﺠﻧﺮﮔ ﺖﻴﻠﻋ
1- Yu & Jin.
2- Yang.
3- Asafu.
4- Aqeel & Butt.
دراﺪﻧ دﻮﺟو يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر .
ا ﺪـﺷر ﻪـﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺘﻴﺴﻳﺮﺘﻜﻟا فﺮﺼﻣ ،وﺮﻴﻧ ﺶﺨﺑ رد يدﺎـﺼﺘﻗ
ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ .
دراﺪﻧ دﻮﺟو ﻪﺘﻴﺴﻳﺮﺘﻜﻟا فﺮﺼﻣ ﻪﺑ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر زا ﻲﺘﺸﮔزﺎﺑ ﺮﺛا ﺎﻣا .
ناﺮﮕﻳد و يﺎﺗﺎﻓ ) 1
2001 (
، ادﻮـﺗ ،ﺮﺠﻧﺮﮔ ﺖﻴﻠﻋ نﻮﻣزآ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ -
و ﻮﺗﻮﻣﺎـﻣﺎﻳ
،ناﺮﺴﭘ شور ﺔﻄﺑار
ﻞﻣﺎﺣ عاﻮﻧا فﺮﺼﻣ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﻂﺑاور و ﺖﻴﻠﻋ و لﺎﻐﺘـﺷا ﺎـﺑ يژﺮﻧا يﺎﻫ
ﻧ رﻮﺸﻛ رد ار يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ،ﺪﻨﻟزﻮﻴ
. تﺪـﻣﺪﻨﻠﺑ طﺎـﺒﺗرا ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ
و لﺎﻐﺘﺷا و قﺮﺑ فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ ﻢﻫ
ﻦﻴﻨﭼ و قﺮـﺑ فﺮـﻃ زا لﺎﻐﺘـﺷا و ﺖﻔﻧ فﺮﺼﻣ
لﺎﻐﺘﺷا ﻪﺑ ﺖﻔﻧ
، ﺎﻣا ،دراد دﻮﺟو ﭻﻴﻫ
ﻧﻮﮔ ﺎـﺑ يژﺮـﻧا ﻲﻳﺎـﻬﻧ فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ ﻲﺗﺪﻣﺪﻨﻠﺑ طﺎﺒﺗرا ﻪ
لﺎﻐﺘﺷا ﺎﺑ ﮓﻨﺳ لﺎﻏز فﺮﺼﻣ و لﺎﻐﺘﺷا ﺎﺑ زﺎﮔ فﺮﺼﻣ ،لﺎﻐﺘﺷا
، دراﺪﻧ دﻮﺟو .
نآ ﺎﻫ طﺎـﺒﺗرا
ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ ترﻮﺻ ﻪﺑ ار لﺎﻐﺘﺷا و يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﻦﻴﺑ
، لﺎﻐﺘـﺷا ﻪـﺑ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر فﺮﻃ زا
ﻲﻣ ﺪﻨﺑﺎﻳ .
2ﺮﺷﻼﮔ ) 2002 (
، دﺎـﺼﺘﻗا رد ﻲـﻌﻗاو ﺪـﻣآرد و يژﺮـﻧا فﺮـﺼﻣ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ
هداد ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ هﺮﻛ رﻮﺸﻛ يﺎﻫ
لﺎﺳ ﺎﻫ ي 1961 - 1990
، ﺖﺧادﺮﭘ . ﺮﺷﻼﮔ
، نﺎﻴﺑ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ﻪﻛ
ﻲﻠﺒﻗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ و ﻲﻠﻣ ﺪﻣآرد ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا دﻮﺟو مﺪﻋ
، رﻮﻀﺣ مﺪﻋ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ
يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺑ ﻲﻠﻣ ﺪﻣآرد ﺮﺑ راﺬﮔ ﻲﻣﺮ
ددﺮﮔ . جرﺎـﺨﻣ ،لﻮـﭘ ﻢـﺠﺣ ﺮـﻴﻐﺘﻣ يو ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
كﻮﺷ و ﺖﻔﻧ ﻲﻌﻗاو ﺖﻤﻴﻗ ،ﻲﺘﻟود ﺎﻫ
يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار ﻲﺘﻔﻧ ي ﺮﻴﺛﺄﺗ
رد لﺪـﻣ ﺮﺑ راﺬﮔ
ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد دﻮﺧ يﻮﮕﻟا ار ﺮـﻴﻐﺘﻣ ﺞﻨـﭘ زا ﻞﻜﺸﺘﻣ يرادﺮﺑ يﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ يﻮﮕﻟا ﻚﻳ و
ياﺮﺑ ﻲﺳرﺮﺑ ﺔﻄﺑار دروآﺮـﺑ ﻲﻠﻣ ﺪﻣآرد و يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ ﺖﻴﻠﻋ ﺮـﻛ
د . زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎـﺘﻧ
ﺔﻌﻟﺎﻄﻣ هﺮـﻛ رﻮـﺸﻛ ياﺮـﺑ ار يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪﺷر و يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ ﻪﻓﺮﻃود طﺎﺒﺗرا ﻚﻳ ،وا
داد نﺎﺸﻧ .
ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﻪـﻛ داد نﺎـﺸﻧ ﺲﻧﺎـﻳراو ﺔﻳﺰﺠﺗ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎـﻫ
ﻲﻟﺎـﻣ و ﻲﻟﻮـﭘ ي
يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ و ﻲﻠﻣ ﺪﻣآرد ﺮﺑ ﻲﻃﺎﺴﺒﻧا
، ﺎﻣا ،دراد ﺖﺒﺜﻣ ﺮﺛا ﺶﻴﺑ
ﺮﺗ ﻦﻳ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻠﻣ ﺪﻣآرد ﺮﺑ
ﺖﻤﻴﻗ يﻮﺳ زا هﺮﻛ رد يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ و ﺖﻔﻧ يﺎﻫ
ﺖﺳا .
يرﺎﺳ و سﺎﺘﻳﻮﺳ )3
2003 (
، ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺔﻄﺑار
ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ و يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ ﺖﻴﻠﻋ
ﻲــﻠﺧاد
(GDP)
يﺎﻫرﻮــﺸﻛ رد ، ﺪــﻨﺘﺧادﺮﭘG7
. ﺞﻳﺎــﺘﻧ ﺔــﻌﻟﺎﻄﻣ نآ ﺎــﻫ رد ﻪــﻛ داد نﺎــﺸﻧ
،ﻦﻴﺘﻧاژرآ ﺔﻄﺑار
ﻲـﻠﺧاد ﺺﻟﺎـﺧﺎﻧ ﺪـﻴﻟﻮﺗ زا ﺖـﻴﻠﻋ ﺔـﻄﺑار هﺮﻛ و ﺎﻴﻟﺎﺘﻳا رد ،ﻪﻓﺮﻃود ﺖﻴﻠﻋ
(GDP)
يژﺮـﻧا فﺮﺼﻣ زا ﺖﻴﻠﻋ ﺔﻄﺑار ﻦﭘاژ و نﺎﻤﻟآ ،ﻪﺴﻧاﺮﻓ ،ﻪﻴﻛﺮﺗ رد و يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﻪﺑ
1- Fatai et. al.
2- Glasure.
3- Soytas & Sari.
ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﺑ
(GDP)
، دراد دﻮﺟو .
وﺪﺤﻣ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ رد يژﺮـﻧا تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ندﺮﻛد
4 ﻲﻣ ﺮﻴﺧا رﻮﺸﻛ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺪﻧاﻮﺗ
نآ ﺎﻫ ﺪﻨﻛ ﺪﻳﺪﻬﺗ ار .
ﺖﻴﻤﺳا و نارﺎﻧ )1
2004 (
، ياﺮـﺑ ار ﻲـﻌﻗاو ﺪـﻣآرد و لﺎﻐﺘـﺷا ،قﺮﺑ فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا
ﺪﻧداد راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺎﻴﻟاﺮﺘﺳا رﻮﺸﻛ .
نآ ﺎﻫ هداد زا ﻧﻻﺎﺳ يﺎﻫ ﺔ
ﻲـﻃ ﺎﻴﻟاﺮﺘﺳا لﺎـﺳ
ﺎـﻫ ي
1966 - 1999
، هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﻛ ﺪﻧد . ﻲﺠﻨﺳدﺎﺼﺘﻗا لﺪﻣ ﻪﺑ
رﺎﻛ يﻮـﮕﻟا ﻚﻳ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد ﻪﺘﻓر
لﺎﻐﺘـﺷا و ﻪﻧاﺮـﺳ يژﺮـﻧا فﺮﺼﻣ ،ﻪﻧاﺮﺳ ﺪﻣآرد ﻞﻣﺎﺷ ،هﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﺳ يرادﺮﺑ يﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ ﺪﻧﺪﺷ ﻮﮕﻟا دراو از نورد ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﺳ ﺮﻫ و هدﻮﺑ ﻲﺘﻌﻨﺻ .
نآ ﺎـﻫ
ﻢـﻫ طﺎـﺒﺗرا ﻚـﻳ ﻲﮕﺘـﺷﺎﺒﻧا
ﺪﻣآرد و لﺎﻐﺘﺷا ،قﺮﺑ فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﻪﺑ
ﺖﺳد ﺪﻧدروآ . ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ رد ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ
ﻚـﻳ ﻲّﻠﻋ طﺎﺒﺗرا ،تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ
دراد دﻮـﺟو قﺮـﺑ فﺮـﺼﻣ ﻪـﺑ ﺪـﻣآرد و لﺎﻐﺘـﺷا زا ﻪـﻓﺮﻃ .
رد
هﺎﺗﻮﻛ ﻚﻳ ﻲّﻠﻋ طﺎﺒﺗرا ﻚﻳ تﺪﻣ و قﺮﺑ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﺪﻣآرد زا ﻒﻴﻌﺿ ﺔﻓﺮﻃ
ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ ﺪﻣآرد زا
لﺎﻐﺘﺷا ﻪﺑ
، ﻲﻣ ﺖﺑﺎﺛ دﻮﺷ .
ﻲﻟ و هوا )2
2004 (
،
ر و يژﺮـﻧا فﺮـﺼﻣ ﻦﻴـﺑ ﺖﻴﻠﻋ ﺔﻄﺑار ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ رد يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪـﺷ
هداد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ هﺮﻛ رﻮﺸﻛ يﺎﻫ
لﺎﺳ ﺎﻫ ي 1970 - 1999 ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ .
نآ ﺎﻫ يﻮـﮕﻟا ﻚﻳ زا
لﺎﻐﺘﺷا ،يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ،ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻞﻣﺎﺷ ،هﺮﻴﻐﺘﻣ رﺎﻬﭼ يرادﺮﺑ يﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ ﺪﻧدﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ و .
نآ ﺎﻫ ﻲﻣ نﺎﻴﺑ يوﺮـﻴﻧ ﻲﻨﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﺎﺑ يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﺪﺷر ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ
ﺎﻣﺮﺳ و رﺎﻛ ﺖﺳا هاﺮﻤﻫ ﻪﻳ
. ﺑ ار رﺎﻛ يوﺮﻴﻧ و ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪ
ترﻮﺻ نوﺮﺑ از رد
ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﺪﻧﺮﻴﮔ . هﺎﺗﻮﻛ رد ﺖﻴﻠﻋ نﻮﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺔﻄﺑار ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ و تﺪﻣ
ﺖـﺳا راﺮـﻗﺮﺑ تﺪـﻣﺪﻨﻠﺑ رد ﻲـﻠﺧاد ﺺﻟﺎـﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ و يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ ﻪﻓﺮﻃود ﻲّﻠﻋ .
رد
هﺎﺗﻮﻛ ﺪﻣ يژﺮﻧا فﺮﻃ زا طﺎﺒﺗرا ت ﺖﺳا ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﺑ
.
يدﺎﺒﻗ ﻦﻳﺮﺴﻧ )
1376 (
، هﺎﺗﻮﻛ ﺔﻄﺑار رد ار يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪـﺷر و يژﺮـﻧا فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ تﺪﻣ
ﻢﻫ ﺔﻄﺑار ﺲﭙﺳ و داد راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺮﺠﻧﺮﮔ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ناﺮﻳا ود ﻦﻴﺑ ﻲﮕﺘﺷﺎﺒﻧا
ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا ماﺪﻛﺮﻫ ياﺮﺑ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ لدﺎﻌﺗ زا فاﺮﺤﻧا ﻞﻳﺪﺒﺗ ﺖﻋﺮﺳ و هﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ﺮﻴﻐﺘﻣ ار
دروآﺮﺑ ،ﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ يﻮﮕﻟا دﺮﺑرﺎﻛ ﺎﺑ ﺮﻛ
د . ﻪـﻛ داد نﺎـﺸﻧ يو ،تﻻدﺎـﻌﻣ ﻦﻴـﻤﺨﺗ زا ﺲﭘ
ﻲﻣ در ﺖﻬﺟ ود ﺮﻫ رد ﺖﻴﻠﻋ دﻮﺷ
.
ﻲﻜﻠﻣ ) 1378 (
، نﺎﺸﻧ رد ﻪﻛ داد هﺎﺗﻮﻛ
ﺪﻣ زا ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ ﺖﻴﻠﻋ ﺔﻄﺑار ﻚﻳ ،تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ و ت
دراد دﻮﺟو ﻲﻠﺧاد ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﺑ يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ .
ﻦﻳا ﺮﺑ هوﻼﻋ
،
ـﺷر زا ﺰـﻴﻧ ﻒﻴﻌـﺿ طﺎﺒﺗرا ﻚﻳ ﺪ
يدﺎﺼﺘﻗا )
ﻲﻠﺧاد ﺪﻴﻟﻮﺗ (
يژﺮﻧا ﻪﺑ
، دراد دﻮﺟو تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ رد ﺎﻬﻨﺗ .
ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ
، تاﺮﻴﻴﻐﺗ
1- Narayan & Smyth.
2- Oh & Lee.
هﺎﺗﻮﻛ رد ﺪﻴﻟﻮﺗ
ﻲـﻤﻧ تﺪـﻣ
ﺪـﻨﻛ ﻪـﻴﺟﻮﺗ ار يژﺮـﻧا فﺮـﺼﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ .
رد يژﺮـﻧا فﺮـﺼﻣ ﺎـﻣا
هﺎﺗﻮﻛ ﺖﺤﺗ ار ﺪﻴﻟﻮﺗ ،تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ و تﺪﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻲﻣ راﺮﻗ ﻖﻳﺮﻃ زا نآ فﺮﺼﻣ رد ﺶﻳاﺰﻓا و ﺪﻫد
هﺮﻬﺑ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﻘﺗ ،يرو
و ﺎﺿ ...
، ﻲـﻣ
دروآ ﻢﻫاﺮـﻓ ار ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا تﺎـﺒﺟﻮﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ .
يژﺮـﻧا
ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺑ ﻪ ﺖـﻤﻴﻗ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺢﻄﺳ ﺮﺑ ﻲﻳاﺰﺳ رد ﺶﻳاﺰـﻓا و ﺪـﺷﺎﺑ ﻪﺘـﺷاد ﺎـﻫ
ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﺖﻤﻴﻗ ﺶﻫﺎﻛ تﺎﺒﺟﻮﻣ يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ دروآ
.
ﻲﻳﺎﻔﻄـﺼﻣ و ﻲﻤﺸﻳﺮﺑا )
1380 (
، فﺮـﺼﻣ و يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪـﺷر ﻦﻴـﺑ ﺔـﻄﺑار ﻲـﺳرﺮﺑ ﻪـﺑ
هدروآﺮﻓ ةرود ﻲﻃ ﻲﺘﻔﻧ ةﺪﻤﻋ يﺎﻫ 1338
- 1378 ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺪﻧا . هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ
نآ ﺎﻫ زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ :
ﺖﺑﺎﺛ ﺖﻤﻴﻗ ﻪﺑ ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ 1361
دروآﺮﻓ رﺎﻬﭼ فﺮﺼﻣ ﻊﻤﺟ ، ة
ﺪﻤﻋ ة يدﻮﺟﻮﻣ ،هرﻮﻛ ﺖﻔﻧ و زﺎﮔ ﺖﻔﻧ ،ﺪﻴﻔﺳ ﺖﻔﻧ ،رﻮﺗﻮﻣ ﻦﻳﺰﻨﺑ ﻞﻣﺎﺷ ﻲﺘﻔﻧ ﻞـﻛ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
لﺎﺳ ﺖﺑﺎﺛ ﺖﻤﻴﻗ ﻪﺑ يدﺎﺼﺘﻗا 1361
ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻣﻮﻫﻮﻣ ﺮﻴﻐﺘﻣ و لﺎﻐﺘﺷا ﺢﻄﺳ ، لﺎﺳ
ﺎـﻫ ي
ﮓﻨﺟ زا ﺪﻌﺑ
، ياﺮﺑ و ﻚﻳ شزرا لﺎﺳ
ﺎﻫ هدﺮـﻛ رﺎـﻴﺘﺧا ار ﺮﻔﺻ شزرا نآ زا ﻞﺒﻗ و ﮓﻨﺟ ي
ﺖﺳا . ﻪﺘﻓر رﺎﻛ ﻪﺑ ﻲﻤﺘﻳرﺎﮕﻟ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺔﻤﻫ ،ﻦﻤﺿ رد ﺪﻧا
. نآ ﺎﻫ ﻲﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻦﻴﺑ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ هدروآﺮﻓ فﺮﺼﻣ و ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ
ﺎﻫ ﺪﻤﻋ ي ة زا ﻲـﺘﻔﻧ لﺪـﻣ
ﺎـﻫ ي
هدﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا يرادﺮﺑ يﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ ﺪﻧا
. ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﻳا
ﻪﻛ لﺎﻐﺘـﺷا و ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ يدﻮـﺟﻮﻣ
ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻖﺒﻃ ﺰﻴﻧ لﺪﻣ دراو ﺰﻴﻧ ﺮﻴﻐﺘﻣ ود ﻦﻳا ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺪﺷر ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ زا يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ
هﺪﺷ ﺪﻧا . رد ﻪـﻛ ﺖﺳا نآ زا ﻲﻛﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ هﺎـﺗﻮﻛ
ﺪـﻣ فﺮـﺼﻣ زا يﺮـﺠﻧﺮﮔ ﺖـﻴﻠﻋ ﺔـﻄﺑار ت
هدروآﺮﻓ ﺖـﻴﻠﻋ ﺔـﻄﺑار تﺪـﻣﺪﻨﻠﺑ رد ﻲﻟو ،دراﺪﻧ دﻮﺟو ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﺑ ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫ
هدروآﺮﻓ فﺮﺼﻣ زا يﺮﺠﻧﺮﮔ ﻲـﻠﺧاد ﺺﻟﺎـﺧﺎﻧ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﻪـﺑ ﺎـﻫ
ﺖـﺳا راﺮـﻗﺮﺑ .
ﻢـﻫ ﻦﻴـﻨﭼ رد
هﺎﺗﻮﻛ هدﺎـﻬﻧ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ زا ﻲﻔﻴﻌﺿ ﺖﻴﻠﻋ ﺔﻄﺑار ،تﺪﻣ
ﻨﻠﺑ رد و دراد دﻮـﺟو ﺎـﻫ تﺪـﻣﺪ
هدروآﺮـﻓ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ زا ﺖﻴﻠﻋ ﺔﻄﺑار ،ﺰﻴﻧ ﺎﻫ
ﺖـﺳ . ،ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ نآ
ﺎـﻫ ﻪـﺑ
ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻲﻣ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ يﺮﻴﮔ
رﻮـﺸﻛ نﻼـﻛ ﺖـﺳﺎﻴﺳ فﺪﻫ ﺮﮔا ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ
ﺪﻧور ﻪﺑ نﺪﻴﺸﺨﺑ ﺖﻋﺮﺳ ﺖﺳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و يدﺎﺼﺘﻗا ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﺖﺳﺎﻴﺳ زا ﺪﻳﺎﺑ ، يﺎـﻫ
ﺪـﻳﺪﺤﺗ
هدروآﺮﻓ فﺮﺼﻣ ﺪﻳﺪﺷ ﻔﻧ ةﺪﻤﻋ يﺎﻫ
ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻲﻳارﺎﻛ و ﺎﺿﺎﻘﺗ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﻛ ﻲﺘ
ﻲﻣ ﻮﺷ يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ،د ﺮﻛ
د . نآ ﺎﻫ ﻲﻣ ﻪﻴﺻﻮﺗ هدروآﺮﻓ فﺮﺼﻣ رد ﺶﻫﺎﻛ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ
ﺎﻫ زا ﻲﺘﻔﻧ ي
،فﺮﺼﻣ ﻲﻳارﺎﻛ ﺶﻳاﺰﻓا ﻖﻳﺮﻃ مﺎﺠﻧا
دﺮﻳﺬﭘ .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد عراز و ﻦـﻣرآ ﺮﮕﻳد يا
) 1383 (
، ﻦﻴـﺑ يﺮـﺠﻧﺮﮔ ﺖـﻴﻠﻋ ﺔـﻄﺑار ﻲـﺳرﺮﺑ ﻪـﺑ
ﻞﻣﺎﺣ فﺮﺼﻣ ﺪﺷر و يژﺮﻧا يﺎﻫ
ﻲـﻃ يدﺎﺼﺘﻗا لﺎـﺳ
ﺎـﻫ ي 1364 - 1381 زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ
شور ﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ و ﻮﺗﻮﻣﺎﻣﺎﻳ و ادﻮﺗ يﺎﻫ
، ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺪﻧا . شور زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺎﻫ
ﻮﺗﻮﻣﺎـﻣﺎﻳ ي
ﻲﻳﺎـﻬﻧ فﺮـﺼﻣ زا ﻪـﻓﺮﻃ ﻚﻳ يﺮﺠﻧﺮﮔ ﺖﻴﻠﻋ ﺔﻄﺑار ﻚﻳ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ةﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ادﻮﺗ و
هدروآﺮﻓ فﺮﺼﻣ ،يژﺮﻧا ﺎﻫ
ﻚـﻳ و يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪـﺷر ﻪﺑ قﺮﺑ فﺮﺼﻣ و ﻲﺘﻔﻧ ي ﺖـﻴﻠﻋ ﺔـﻄﺑار
ﺖﺧﻮﺳ فﺮﺼﻣ و ﻲﻌﻴﺒﻃ زﺎﮔ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر زا ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ يﺮﺠﻧﺮﮔ ﺪـﻣﺎﺟ يﺎﻫ
،
دراد دﻮﺟو .
دروآﺮﺑ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ لﺪﻣ
ﺎﻫ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺻ ي هﺎﺗﻮﻛ رد ﻪﻛ ﺪﻫد
تﺪﻣ
ﻚـﻳ و يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪﺷر و قﺮﺑ فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ ﻪﻓﺮﻃ ود يﺮﺠﻧﺮﮔ ﺖﻴﻠﻋ ﺔﻄﺑار ﻚﻳ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ و ﻪـﻓﺮﻃ ﻚـﻳ يﺮﺠﻧﺮﮔ ﺖﻴﻠﻋ ﺔﻄﺑار رد ﻂـﻘﻓ ﻲـﻌﻴﺒﻃ زﺎـﮔ فﺮـﺼﻣ ﻪـﺑ يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪـﺷر زا
دراد دﻮﺟو تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ .
ﻦﺴﺤﻣ سﺎﺒﻋ ﻢﻈﻋا و هدازرﺎﺠﻧ )
1383 (
، ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻦﻴـﺑ ﺖـﻴﻠﻋ ﺔـﻄﺑار ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ يا
ﻞﻣﺎﺣ فﺮﺼﻣ يژﺮﻧا يﺎﻫ
) قﺮﺑ و زﺎﮔ ،ﺖﻔﻧ (
ﻲﻃ ﻮﺋﺎﻴﺸﻫ ﺖﻴﻠﻋ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ناﺮﻳا رد
ﺎﻣز ةرود ﻲﻧ 1350 - 1381 ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ، .
ﻪﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻦﻴـﺑ ﻪـﻓﺮﻃود ﺖﻴﻠﻋ ﺔﻄﺑار ﻚﻳ ه
ﻞﻣﺎﺣ فﺮﺼﻣ ﺶﺨﺑ ﺪﺷر و يژﺮﻧا يﺎﻫ
ﻲـﻣ نﺎـﻴﺑ ار ناﺮـﻳا رد ﺎﻫ ﺪـﻨﻛ
. ،ﺮـﮕﻳد ترﺎـﺒﻋ ﻪـﺑ
ﻞﻣﺎﺣ فﺮﺼﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻣ يژﺮﻧا يﺎﻫ
ﺶـﺨﺑ ﺪﺷر تﺎﺒﺟﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻢﻫاﺮـﻓ ار يدﺎـﺼﺘﻗا يﺎـﻫ
ﻨﻛ ﺪ . ﺶﺨﺑ ﺪﺷر ﺮﮕﻳد فﺮﻃ زا فﺮـﺼﻣ ﺪـﺷر ﺐـﺟﻮﻣ ﺰـﻴﻧ رﻮـﺸﻛ يدﺎﺼﺘﻗا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻞﻣﺎﺣ ﻲﻣ يژﺮﻧا يﺎﻫ دﻮﺷ
. ﻲﻣ ﻪﻴﺻﻮﺗ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ فﺮـﺼﻣ رد ﻲﻳارﺎـﻛ ﺶﻳاﺰﻓا ﻦﻤﺿ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ
ﻞﻣﺎﺣ يژﺮﻧا يﺎﻫ
، ﺖﺳﺎﻴﺳ لﺎﻤﻋا زا ﺎﻫ
ﺶﺨﺑ رد فﺮﺼﻣ ﺪﻳﺪﺤﺗ ي يدﺎـﺼﺘﻗا ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
مزﻻ يژﺮﻧا ﻦﻴﻣﺄﺗ ﺎﺑ و دﻮﺷ ﺰﻴﻫﺮﭘ
، دﻮﺷ ﻢﻫاﺮﻓ رﻮﺸﻛ مواﺪﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر تﺎﺒﺟﻮﻣ .
رﺎﺠﻧ ﻲﻓاو شﻮﻳراد )
1384 (
، ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺮﮔ ﺖﻴﻠﻋ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ يا
ﺺﻟﺎـﺧﺎﻧ ﺪـﻴﻟﻮﺗ يﺮﺠﻧ
هدﺎﻬﻧ ﺶﺸﻛ ﺔﺒﺳﺎﺤﻣ و يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﺎﺑ ﻲﻠﺧاد ﻦﻴـﺑ رد ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻊﺑﺎﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ يژﺮﻧا يا
لﺎﺳ ﺎﻫ ي 1346 - 1382
، ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ .
ﺞﻳﺎﺘﻧ
، ﻲﻃ يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ندﻮﺑ ﻲﺸﻳاﺰﻓا زا ﻲﻛﺎﺣ
ةرود 1364 - 1382 ﺖﺳا . ﻲﻃ يژﺮﻧا ﺐﻳﺮﺿ ﻲﻟوﺰﻧ ﺪﻧور ﺎﻣا لﺎﺳ
ﺎـﻫ و مود ،لوا ﺔـﻣﺎﻧﺮﺑ ي
ﺎﺼﺘﻗا مﻮﺳ يد
، ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺳﺎﻛ نآ تﺪﺷ زا ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ .
ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ ﺖﻴﻠﻋ ﺔﻄﺑار
ةرود ياﺮﺑ يﺮﺠﻧﺮﮔ 1346
- 1382
، نﺎﺸﻧ ﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ زا ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ ﺔﻄﺑار ةﺪﻨﻫد ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎ
يژﺮـﻧا فﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﺖـﺳا
. ﻢـﻫ ﻦﻴـﻨﭼ ةرود ياﺮـﺑ يﺮـﺠﻧﺮﮔ ﺖـﻴﻠﻋ ﺔـﻄﺑار 1346
- 1382
،
نﺎﺸﻧ ﻚﻳ ﺔﻄﺑار ةﺪﻨﻫد ﺖﺳا يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ زا ﻪﻓﺮﻃ
.
نارﺎﻜﻤﻫ و يدﺎﺑآرﺪﺻ ﻲﻨﺴﺣ )
1386 (
، ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد يا
، ﻲـﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺔـﻄﺑار
نﺎـﻴﻣ ﻲـّﻠﻋ
ﻲﻃ ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ و لﺎﻐﺘﺷا ،يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ لﺎﺳ
ﺎﻫ ي 1350 ﺎﺗ 1384
، هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎﺑ
ﻢﻫ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ زا ﻫ ﺖﻴﻠﻋ نﻮﻣزآ و ﻲﻳاﺮﮔ
ﺸ ﻴ ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﻮﺋﺎ .
نﻮـﻣزآ زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎـﺘﻧ
ﺪﻨﻨﻛ نﺎﻴﺑ ،ﺖﻴﻠﻋ ة
لﺎﻐﺘﺷا زا و ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﺑ يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ زا ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ ﺖﻴﻠﻋ
ﺖﺳا يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ و ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﺑ .
ارآﺮﻬﻣ ) 2006 (
، ناﺮﻳا رد ﺪﻣآرد و يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ يﺮﺠﻧﺮﮔ ﺖﻴﻠﻋ ﺔﻄﺑار ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ
ﺖﺧادﺮﭘ . ﺑ نﻮﺴﻧﺎﻫﻮﻳ نﻮﻣزآ زا يو ﻢﻫ ﺔﻄﺑار دﻮﺟو ياﺮ
ﺎـﻄﺧ ﺢﻴﺤـﺼﺗ لﺪـﻣ و ﻲﮕﺘـﺷﺎﺒﻧا
ﺖﺳا هدﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ يﺮﺠﻧﺮﮔ ﺖﻴﻠﻋ ﺔﻄﺑار ﻚﻳ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ رد ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ
دراد دﻮﺟو يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﺪﻣآرد زا .
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ رد ﻪﻛ ﺖﺳا نآ زا ﻲﻛﺎﺣ هﺎﺗﻮﻛ
ﺪﻣ ت
ﺰﻫ ﻪـﻛ ﺎـﻨﻌﻣ ﻦـﻳا ﻪـﺑ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﺜﻨﺧ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺪﻣآرد و يژﺮﻧا ﻢﻬـﺳ يژﺮـﻧا ﺔـﻨﻳ
ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺪـﺷر ﺮﺑ يرادﺎﻨﻌﻣ و ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﺛا ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ و ﺖﺳا ﻲﻠﻣ ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ زا ﻲﻜﭼﻮﻛ دراﺪﻧ . يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﺪﻳﺪﺤﺗ و ﻲﻳﻮﺟ ﻪﻓﺮﺻ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
، ﻲﻤﻧ ﺪﻳﺪﻬﺗ ار يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﻛ
ﺪﻨ .
ﻲﻧﺎﻣز ) 2006 (
، ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ و يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﺔﻄﺑار ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺎـﺑ ناﺮـﻳا رد يدﺎـﺼﺘﻗا يﺎـﻫ
ﺖـﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ يرادﺮﺑ يﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ يﻮﮕﻟا زا هدﺎﻔﺘﺳا .
رد ﻪـﻛ داد نﺎـﺸﻧ يو ﺔـﻌﻟﺎﻄﻣ
زا ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ ﺔﻄﺑار تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ GDP
ﻦﻴـﺑ ﻪـﻓﺮﻃود ﺔﻄﺑار و يژﺮﻧا ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ و GDP
و زﺎﮔ فﺮﺼﻣ ﻢﻫ
ﻦﻴﻨﭼ
GDP ﻦﻴﺑ ياﺮﺑ ﻲﺘﻔﻧ تﻻﻮﺼﺤﻣ فﺮﺼﻣ و دراد دﻮﺟو دﺎﺼﺘﻗا ﻞﻛ
.
و زﺎــﮔ ،قﺮــﺑ ،يژﺮــﻧا ﻲﻳﺎــﻬﻧ فﺮــﺼﻣ ﻪــﺑ ﺖﻌﻨــﺻ ﺶــﺨﺑ ةدوﺰــﻓا شزرا زا ﺖــﻴﻠﻋ ﺔــﻄﺑار هدروآﺮﻓ و ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫ ﻢﻫ
ﻦﻴﻨﭼ ﺖﻌﻨـﺻ ﺶـﺨﺑ ةدوﺰﻓا شزرا ﻪﺑ زﺎﮔ فﺮﺼﻣ زا ﺖﻴﻠﻋ ﺔﻄﺑار
دراد دﻮﺟو .
ﻲﻳﺎـﻬﻧ فﺮـﺼﻣ و هدوﺰـﻓا شزرا ﻦﻴـﺑ ﻪـﻓﺮﻃ ود تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﺔﻄﺑار ،ﻦﻳا ﺮﺑ هوﻼﻋ
وآﺮﻓ و قﺮﺑ ،يژﺮﻧا هدر
دراد دﻮﺟو يزروﺎﺸﻛ ﺶﺨﺑ رد ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫ .
هﺎـﺗﻮﻛ ﺖﻴﻠﻋ ﺔﻄﺑار تﺪـﻣ
GDP زا هدروآﺮﻓ و يژﺮﻧا ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ و ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫ
ﻢﻫ ﻦﻴـﻨﭼ شزرا زا ةدوﺰـﻓا
ﺶـﺨﺑ
هدروآﺮﻓ و يژﺮﻧا ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﺖﻌﻨﺻ دراد دﻮﺟو ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫ
.
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ارآﺮﻬﻣ ،ﺮﮕﻳد يا
) 2007 (
، ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺔـﻄﺑار
و يژﺮـﻧا فﺮـﺼﻣ نﺎـﻴﻣ ﺪـﺷر
رد يدﺎﺼﺘﻗا 11
ﺪﻨﻨﻛردﺎـﺻ رﻮﺸﻛ ة
ـﺸﻳر نﻮـﻣزآ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﺖـﻔﻧ ﺔ
ﻞـﻴﻠﺤﺗ و ﺪـﺣاو
ﻢﻫ هداد ﺎﺑ ﻲﮕﺘﺷﺎﺒﻧا ﺖﺧادﺮﭘ ﻞﻧﺎﭘ يﺎﻫ
. ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺔﻄﺑار
ﻓﺮﻃ ﻚﻳ ﺖﻴﻠﻋ ﺔ
زا يﻮﻗ
ﺪﻨﻨﻛردﺎﺻ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﻪﻧاﺮﺳ يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﻪﻧاﺮﺳ ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ة
دﻮـﺟو ﺖﻔﻧ
دراد . ﻜﻤﻫ و لدرا نﺎﺘﺴﻠﮔ نارﺎ
) 2008 (
، دﻮـﺟو ﻲـﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ار ﺖﻴﻠﻋ نﻮﻣزآ ﺔـﻄﺑار
ﻲـّﻠﻋ
ﻲـﻃ رد ﻪـﻴﻛﺮﺗ ياﺮـﺑ ﻲـﻠﺧاد ﺺﻟﺎـﺧﺎﻧ ﺪـﻴﻟﻮﺗ و ﻪـﻴﻟوا يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ نﺎﻴﻣ ةرود
1970 -
2006
، هدﺮﺑ رﺎﻛ ﻪﺑ ﺪﻧا
. نآ ﺎﻫ نﻮﻣزآ زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد
ـﺸﻳر يﺎـﻫ ﺔ
ﻲـﻜﻳد ،ﺪـﺣاو -
و ﺮﻟﻮـﻓ
ﺲﭙﻴﻠﻴﻓ - ﻢﻫ نﻮﻣزآ ،نوﺮﭘ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺠﻧاﺮﮔ ﺖﻴﻠﻋ نﻮﻣزآ و نﻮﺴﻧﺎﻫﻮﻳ ﻲﮕﺘﺷﺎﺒﻧا
ﺮﻛ هد ﺪـﻧا .
ﻲـﻣ نﺎـﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻲـﻠﺧاد ﺺﻟﺎـﺧﺎﻧ ﺪـﻴﻟﻮﺗ و ﻪـﻴﻟوا يژﺮـﻧا فﺮـﺼﻣ ﻪـﻛ ﺪـﻫد
،
ﻢﻫ و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﺘﺷﺎﺒﻧا ﺔﻄﺑار
ﺺﻟﺎـﺧﺎﻧ ﺪـﻴﻟﻮﺗ و ﻪـﻴﻟوا يژﺮـﻧا فﺮـﺼﻣ نﺎـﻴﻣ ﻪﻓﺮﻃود ﺖﻴّﻠﻋ
ﺮﺗ رد ﻲﻠﺧاد دراد دﻮﺟو ﻪﻴﻛ
. ﻲﻣ ﻪﺠﻴﺘﻧ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﺪﺤﻣ ﻞﻣﺎﻋ ،يژﺮﻧا ﻪﻛ ﺪﻧﺮﻴﮔ
هﺪـﻨﻨﻛدو
ﺖﺳا يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ياﺮﺑ .
ﻲﮔﮋﻳو ﺔﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﺮﺿﺎﺣ ﺔﻌﻟﺎﻄﻣ
رد هﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا يﺎـﻫرﺎﻛ زا يدﺎﻳز داﺪﻌﺗ
درﻮﻣ ﺔﻄﺑار
ارا ﻪـﺑ ،ناﺮـﻳا رد يدﺎـﺼﺘﻗا ﺪﺷر و يژﺮﻧا ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ نﺎﻴﻣ ﺔـﻳ
يﻮـﮕﻟا ﻚـﻳ
هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ يﺮﻈﻧ ﺮﺗ
) هدﺎﻬﻧ هﺎﮕﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻊﺑﺎﺗ رد يژﺮﻧا ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ يا
(
، زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎﺑ
ﺐﺳﺎﻨﻣ يﻮﮕﻟا ﻚﻳ
ECM , ARDL) (
، ﻲﻣ دزادﺮﭘ .
4 - يﺮﻈﻧ بﻮﭼرﺎﭼ
ﺪـﻴﻟﻮﺗ و يژﺮـﻧا ﻲﻳﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا دﻮﺟو ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﻛ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ رد ﻪﺘﺧادﺮﭘ ناﺮﻳا رد ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺖﻓﺎﻴﻫر ،ﺪﻧا
درﻮـﻣ ﻲﻧﻮﮔﺎـﻧﻮﮔ يﺎﻫ و ﻪـﺘﻓﺮﮔ راﺮـﻗ ﻪـﺟﻮﺗ
هﺪﺷ ﻪﺋارا ﺰﻴﻧ ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ
،ﺪﻧا هار زا ﻲﻜﻳ ﺎﻣا ﺎﻫ
فﺮـﺼﻣ نﺎـﻴﻣ طﺎـﺒﺗرا ﻖـﻴﻗد ﻦﻴﻴﺒﺗ ي
ةدﺎـﻬﻧ ﻚـﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ يژﺮﻧا و ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻊﺑﺎﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ و يژﺮﻧا ﻲﻳﺎﻬﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻊﺑﺎﺗ رد ﻲﺳﺎﺳا و ﻢﻬﻣ ﺖﺳا
.
،يﺮـﻈﻧ ﻲﻠـﺻا يﻮـﮕﻟا ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ ﺮﻳز يﻮﮕﻟا ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
راﺮﻗ ﺮﻈﻧﺪﻣ ﻲﻣ
دﺮﻴﮔ :
) 1 E) (
K, f(L, Y=
يﻮﮕﻟا
ARDL
تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ يﺎﺘﺴﻳا ﺔﻄﺑار ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ يﺎﻳﻮﭘ يﺎﻫﻮﮕﻟا زا ﻲﻜﻳ
، ةرﺎﻤـﺷ يﻮـﮕﻟا 1
يﻮـﮕﻟا
دﻮﺧ ﻪﻔﻗو ﺎﺑ ﻲﺘﺸﮔزﺎﺑ ﻲﻌﻳزﻮﺗ يﺎﻫ
ﺖﺳا1
، زا ﻲـﺷرﻮﺗ نوﺪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ ﻪـﺑ يﺎـﻫدروآﺮﺑ ﻪـﻛ
تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﺐﻳاﺮﺿ ﻪﺑ
ﺖﺳد ﻲﻣ ﺪﻫد .
ﻚـﻴﻨﻜﺗ ﺮﻳﺎـﺳ فﻼﺧﺮـﺑ ﻞـﻴﻠﺤﺗ شور رد ﺞـﻳار يﺎـﻫ
ﻢﻫ ﻲﮕﺘﺷﺎﺒﻧا
، ﻞﮕﻧا شور ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ -
ﺮﺠﻧﺮﮔ
، ﻲﮕﺘـﺷﺎﺒﻧا ﺔـﺟرد زا ﻲﻫﺎـﮔآ ﻪـﺑ يزﺎﻴﻧ اﺪﺘﺑا رد
ﺖﺴﻴﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ .
ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ
ARDL شور ﻢﻫ دروآﺮﺑ ﻪﺑ ردﺎﻗ ﺐﻳاﺮـﺿ نﺎـﻣز
هﺎﺗﻮﻛ و تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ
ﻟا يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴـﺑ ﺖﻴﻠﻋ ﺖﻬﺟ ﻦﻴﻴﻌﺗ و ﻮﮕﻟا تﺪﻣ ﻮﮕ
ﺖـﺳ )
،ﻲﻜﻳﺪﻴـﺳ
2000 .(
يﻮﮕﻟا ﻚﻳ )
,...q q , q
ARDL(p, 1 2 k ﺑ هدﺎﺳ ﻞﻜﺷ رد
ﻪ هداد نﺎﺸﻧ ﺮﻳز ترﻮﺻ
ﻲﻣ دﻮﺷ ) ﻦﻴﺷ و ناﺮﺴﭘ
،2
1995 ( ، ) ناﺮﺴﭘ و ناﺮﺴﭘ
،3
1997 :(
) 2
∑
(=
+ + +
= k
i
t t it i i
t α β (L,q )X δW u
P)Y α(L,
1
0
1- ARDL.
2- Pesaran and Shin,1995.
3- Pesaran and Pesaran,1997.
نآ رد ﻪﻛ
αo
، ،ﺖﺑﺎﺛ راﺪﻘﻣ Yt
و ﻪﺘﺴﺑاو ﺮﻴﻐﺘﻣ L
ﺖـﺳا ﻪـﻔﻗو ﺮﮕﻠﻤﻋ ﻪـﺑ ،
يرﻮـﻃ ﻪـﻛ
j t t
jY Y
L = − ﺖﺳا
. Wt
، ﻲـﻌﻄﻗ يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا يرادﺮﺑ )
ﻲﻓدﺎـﺼﺗﺮﻴﻏ (
، زا ضﺮـﻋ ﺮـﻴﻈﻧ
يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺎﻳ و يزﺎﺠﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ،ﺪﻧور ﺮﻴﻐﺘﻣ ،أﺪﺒﻣ نوﺮﺑ
از ﻪﻔﻗو ﺎﺑ ﺎﻫ ﺖـﺑﺎﺛ ي ﺖـﺳا
P .
،
ﻪﻔﻗو داﺪﻌﺗ يﺎﻫ
ﻪﺑ رﺎﻛ و ﻪﺘﺴﺑاو ﺮﻴﻐﺘﻣ ياﺮﺑ ﻪﺘﻓر qi
ﻪﻔﻗو داﺪﻌﺗ ياﺮـﺑ هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ يﺎﻫ
ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ )
(Xit ﺖﺳا . ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ ﻻﺎﺑ يﻮﮕﻟا رد :
) 3
P (
PL
α ...
L α L α P)
α(L, =1− 1 − 2 2− −
) 4 (
k ,..., , i=12
q iq i
i i
i(L,q ) β L β L ... β L
β =1− 1 − 2 2− −
ﻪﻔﻗو داﺪﻌﺗ ﺎﻫ
ﻲﻣ ار ﻲﺤﻴﺿﻮﺗ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا ﻚﻳﺮﻫ ياﺮﺑ ﻪﻨﻴﻬﺑ ي زا ﻲـﻜﻳ ﻚﻤﻛ ﺎﺑ ناﻮﺗ
ﻚــﻴﺋﺎﻛآ ﻂﺑاﻮــﺿ ﺰﺗراﻮــﺷ ،1
- ﻦﻳﺰــﻴﺑ نﺎــﻨﺣ و2
- ﻦﻴﺋﻮــﻛ ،3
دﺮــﻛ ﻦﻴــﻴﻌﺗ .
تﺪــﻣﺪﻨﻠﺑ رد
p t t
t Y ... Y
Y = −1= = − و
q it it
it X ... X
X = −1= = −
،ﺖﺳا ﻪﻛ
q
Xit−
ﺔـﻔﻗو ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ q
ﺮﻴﻐﺘﻣ زا ما ﺖﺳا ماi
. يﻮﮕﻟا ياﺮﺑ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﺔﻟدﺎﻌﻣ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳﺪﺑ ﺮـﻳز ترﻮـﺻ ﻪـﺑARDL
ﻲﻣ نﺎﻴﺑ دﻮﺷ :
) 5
∑
(=
+ + +
= k
i
t t i i
t α θX γW v
Y
1
ﻪﻄﺑار ﻦﻳا رد ﻪﻛ :
) 6
p) (
, α(
α α 1
= 0
) 7 (
p) , α(
γ δ
= 1
) 8 (
p)
, α(
β p)
, α(
q) , ( θ β
q j
ij i i
1 1
1 1
∑
==
=
) 9
p) (
, α(
vt ut
= 1
يﻮﮕﻟا دروآﺮﺑ تﺪـﻣﺪﻨﻠﺑ ﺐﻳاﺮـﺿ دروآﺮـﺑ ياﺮـﺑ ﻪـﻠﺣﺮﻣ ود ﻞﻣﺎﺷ ،ARDL
ﺖـﺳا . رد
ﺶﻴـﭘ تﺪـﻣﺪﻨﻠﺑ طﺎـﺒﺗرا دﻮـﺟو لوا ﺔﻠﺣﺮﻣ ﻦﻴـﺑ ،يدﺎـﺼﺘﻗا يرﻮـﺌﺗ ﻂـﺳﻮﺗ هﺪـﺷ ﻲـﻨﻴﺑ
يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﻟﺄﺴﻣ
،تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ طﺎﺒﺗرا دﻮﺟو ﺺﻴﺨﺸﺗ ترﻮﺻ رد و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ،
ﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﺐﻳاﺮﺿ مود ﺔﻠﺣﺮﻣ رد ت
هﺎﺗﻮﻛ و ﻲﻣ دروآﺮﺑ ،تﺪﻣ ﻮﺷ
ﺪﻧ . ﺢﻴﺿﻮﺗ ياﺮﺑ ﺔـﻠﺣﺮﻣ
،لوا
1- AIC.
2- SBC.
3- HQC.
ﻲﻣ ﻲﻨﻴﺑ ﺶﻴﭘ يدﺎﺼﺘﻗا يرﻮﺌﺗ رد ﺪﻴﻨﻛ ضﺮﻓ ﻪﻄﺑار دﻮﺷ
يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴﺑ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ يا
x
y و
z و دراد دﻮﺟو .
ﻦﻴـﺑ ﺔـﻄﺑار ﺮﻴـﺴﻣ درﻮـﻣ رد ﻪـﻴﻟوا تﺎـﻋﻼﻃا عﻮـﻧﺮﻫ ﻦﺘـﺷاد نوﺪﺑ
ﻲـﻣ دروآﺮﺑ ﺮﻳز دوﺪﺤﻣﺎﻧ ﺢﻴﺤﺼﺗ يﺎﻄﺧ نﻮﻴﺳﺮﮔر ﻪﺳ ،ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻧﻮـﺷ
زا ﻚـﻳﺮﻫ رد ﻪـﻛ ﺪ
نآ ﺎﻫ هﺪﺷ هداد راﺮﻗ ﻪﺘﺴﺑاو ﺮﻴﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﺳ زا ﻲﻜﻳ ﺪﻧا
:
i t y
n i
t y t
y i t iy n
i
n i
i t iy i
t iy y
t
ε z γ
x γ y γ
∆z d
∆x c
∆y b α
∆y
1 1 3
1
1 2 1 1
1 1
+ +
+ +
+ +
+
=
−
= − − −
= − = −
∑
∑ ∑
o
i t x t
x
t x n
i
n i
n i
i t ix i
t ix i
t ix x
t
ε z γ x γ
y γ
∆z d
∆x c
∆y b α
∆x
2 1 3 1 2
1 1
1 1 1
+ +
+
+ +
+ +
=
−
−
= − = − = − −
∑ ∑ ∑
o
i t y t
y
t y n
i
n i
n i
i t iz i
t iz i
t iz z
t
ε z γ x γ
y γ
∆z d
∆x c
∆y b α
∆z
3 1 3 1 2
1 1
1 1 1
o
+ +
+
+ +
+ +
=
−
−
−
= − = − = −
∑ ∑ ∑
نﻮﻣزآ زا ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴﺑ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﺔﻄﺑار ﺺﻴﺨﺸﺗ ياﺮﺑ ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا F
دﻮﺷ . ﺮﻔـﺻ ضﺮﻓ
ﻻﺎﺑ تﻻدﺎﻌﻣ زا ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻦﻴﻟوا رد هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﺔﻄﺑار دﻮﺒﻧ نﻮﻣزآ ياﺮﺑ
، ترﺎﺒﻋ
زا ﺖﺳا :
o:γ y =γ y =γ y =o
H 1 2 3
ةرﺎﻣآ راﺪﻘﻣ ﺎﺑ ،نﻮﻣزآ ﻦﻳا ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ F
z) (y/x, Fy
ﻲـﻣ هداد نﺎﺸﻧ دﻮـﺷ
. ﻢـﻫ ﻦﻴـﻨﭼ
ﻪـﻟدﺎﻌﻣ رد هﺪـﺷ نﺎـﻴﺑ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﺔﻄﺑار دﻮﺒﻧ نﻮﻣزآ ياﺮﺑ ﺮﻔﺻ ضﺮﻓ زا مﻮـﺳ و مود يﺎـﻫ
نﺎﻴﺑ ﺮﻳز ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ،ﻻﺎﺑ تﻻدﺎﻌﻣ ﻲﻣ
ﺪﻧﻮﺷ :
o:γx =γ x =γ x =o
H 1 2 3
o:γz =γ z =γ z =o
H 1 2 3
ةرﺎﻣآ ﻪﻛ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ نﻮﻣزآ ود ﻦﻳا ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣF
z) (x/y, Fx y) و (z/x, Fz ﺖﺳا . ةرﺎﻣآ
F
ﺖﺴﺨﻧ ؛دراد ﻲﮕﺘﺴﺑ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻪﺳ ﻪﺑ و هدﻮﺑ دراﺪﻧﺎﺘﺳاﺮﻴﻏ ﻊﻳزﻮﺗ ياراد ﻦـﻳا
ﻪـﻛ يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ
رد ﻞﻴﺧد يﻮﮕﻟا
ﺮﻔﺻ زا ﻲﮕﺘﺷﺎﺒﻧا ﺔﺟرد ياراد ،ARDL )
I(0
ﻚـﻳ ﺎـﺗ
) I(1
ﺪﻨﺘـﺴﻫ . مود
ﻦﻳا ﻪﻛ يﻮﮕﻟا ياراد ،ARDL
و أﺪﺒﻣ زا ضﺮﻋ )
ﺎﻳ ( مﻮﺳ و ﺮﻴﺧ ﺎﻳ ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻧور ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا
ﻪـﻛ
ﺪﻨﺷﺎﺑ داﺪﻌﺗ ﻪﭼ رﻮﻛﺬﻣ يﻮﮕﻟا رد ﻲﺤﻴﺿﻮﺗ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ .
