؟ﺖﺳا ﺐﺳﺎﻨﻣ ،رﻮﻧ مﺎﯿﭘ هﺎﮕﺸﻧاد
ﯽﻧادﺰﯾ نوﺪﯾﺮﻓ 1
:ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ
18 / 11 / 1390 :شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ
16 /4 / 1391
هﺪﯿﮑﭼ فﺪﻫ ﻦﯾا ﯽﺳﺎﺳا فﺪﻫ : رﺎﺒﺘﻋا ،ﺖﺧﺎﺳ زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ ﺶﻫوﮋﭘ
ترﺎﻬﻣ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ ﯽﻧﻮﻣزآ يزﺎﺳﺎﯾﺎﭘ و ﯽﺑﺎﯾ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ
رﻮﻧ مﺎﯿﭘ هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد .
ﺶﻫوﮋﭘ شور هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﻪﯿﻠﮐ ار نآ يرﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ و ﺖﺳا ﯽﺸﯾﺎﻤﯿﭘ عﻮﻧ زا و ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ شور :
ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ لﺎﺳ رد ناﺪﻤﻫ نﺎﺘﺳا رﻮﻧ مﺎﯿﭘ 91
- 1390 ﯽﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺪﻨﻫد
، ﺎﻬﻧآ ﻞﮐ داﺪﻌﺗ ﻪﮐ 28530
ﯽﻣ ﺮﻔﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ياﺮﺑ .دﻮﺷ هﻮﯿﺷ زا يﺮﯿﮔ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺷﻮﺧ ﯽﻓدﺎﺼﺗ يﺮﯿﮔ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا يا
، داﺪﻌﺗ سﺎﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ و 387
ﻪﻧﻮﻤﻧ لﻮﻣﺮﻓ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺰﮐﺮﻣ ود زا ﯽﻧدﻮﻣزآ ﺮﻔﻧ و ﯽﺴﺟﺮﮐ يﺮﯿﮔ
.ﺪﯾدﺮﮔ بﺎﺨﺘﻧا نﺎﮔرﻮﻣ ﻊﻤﺟ ياﺮﺑ
داﻮﺳ ﺶﺠﻨﺳ سﺎﯿﻘﻣ مﺎﻧ ﻪﺑ ﯽﺳﺎﯿﻘﻣ ،مزﻻ تﺎﻋﻼﻃا يروآ ﺮﺑ ﻖﻘﺤﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا
يﺎﻫرﺎﯿﻌﻣ سﺎﺳا
رد سﺎﯿﻘﻣ ﻦﯾا .ﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ تﺮﮑﯿﻟ ﻒﯿﻃ سﺎﺳا ﺮﺑ و ﯽﻤﻠﻋ ﺪﻧﺮﯿﮔﺮﺑ
ه ي 5 ﺮﺑ ﯽﻨﺘﺒﻣ) ﻪﻔﻟﺆﻣ 5
و (ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ دراﺪﻧﺎﺘﺳا 30
ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﯾﻮﮔ
نآ ﺪﯾﺎﺑ ﯽﻧدﻮﻣزآ دﻮﺧ هﻮﯿﺷ ﻪﺑ ار
- ﺐﺳﺎﻨﻣ ياﺮﺑ .ﺪﻫد ﺦﺳﺎﭘ ﯽﺑﺎﯾزرا ﻪﯾﻮﮔ يزﺎﺳ
ﯽﻗاﺮﺘﻓا ناﻮﺗ زا نآ يﺎﻫ
، زا نآ ﯽﯾاور ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ و
نﻮﻣزآ و نﻮﻣزآ ﻦﯾا ﻦﯿﺑ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ناﺰﯿﻣ ،سﺎﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا (ﯽﻠﻣﺎﻋ ﻞﯿﻠﺤﺗ و اﺮﮕﻤﻫ ﯽﯾاور) هزﺎﺳ و يرﻮﺻ ،ﯽﯾاﻮﺘﺤﻣ ﯽﯾاور ﺎﯿﻧﺮﻐﺻا
) Asgharnia, 2009
اﺮﮕﻤﻫ ﯽﯾاور رد(
77 /0 ﺖﺳا هدﻮﺑ . ﻢﻫ ﺤﺗ شور ﻪﺑ) ﯽﺗﺎﻣﺪﻘﻣ ﯽﻓﺎﺸﺘﮐا ﯽﻠﻣﺎﻋ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯿﻨﭼ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻞﯿﻠ
يﺎﻫ
جاﺮﺨﺘﺳا ﻪﺑ سﺎﯿﻘﻣ يور ﺮﺑ (ﯽﻠﺻا 6
ﮏﯾدﺰﻧ ﯽﻤﮐاﺮﺗ ﺲﻧﺎﯾراو ﮏﯾ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﻋ 5/
66 ﯽﻣ ﺮﺠﻨﻣ % دﻮﺷ
. يﺪﯿﯾﺄﺗ ﯽﻠﻣﺎﻋ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﻪﺠﯿﺘﻧ ،هوﻼﻋ ﻪﺑ
جاﺮﺨﺘﺳا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺰﯿﻧ راﺰﺑا يور ﺮﺑ 5
دوﺪﺣ ﯽﻤﮐاﺮﺗ ﺲﻧﺎﯾراو ﺎﺑ ﻞﻣﺎﻋ 63
ﯽﻣ % ﯽﻧﺎﺴﻤﻫ هﻮﯿﺷ ﻪﺑ نﻮﻣزآ ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ .ددﺮﮔ
ورد ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا خﺎﺒﻧوﺮﮐ يﺎﻔﻟآ نﻮﻣزآ زا ﺰﯿﻧ ﯽﻧ
، ﻪﯾﻮﮔ ﻞﮐ ياﺮﺑ خﺎﺒﻧوﺮﮐ يﺎﻔﻟآ ناﺰﯿﻣ سﺎﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ و دﺪﻋ ﺎﻫ
94 /0 .ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﻫ ﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺶﺠﻨﺳ سﺎﯿﻘﻣ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻞﮐ رد : دﺎﻔﺘﺳا ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﺳﺎﯿﻘﻣ ،ﯽﺗ
ه ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺶﺠﻨﺳ رد
نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد
، ﻦﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ .ﺖﺳا رود زا شزﻮﻣآ مﺎﻈﻧ ﺖﻓﺎﺑ رد
، مﺎﯿﭘ هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﻊﺿو ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺠﯿﺘﻧ
.ﺖﺳا ﯽﻄﺳﻮﺘﻣ ًﺎﺘﺒﺴﻧ ﺪﺣ رد ﻞﮐ رد رﻮﻧ
ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ ﯽﻣ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ،ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺎﯾﺎﭘ و اور ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد هﺪﺷ ﯽﻓﺮﻌﻣ راﺰﺑا ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ : دﻮﺷ
ﺢﻄﺳ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ راﺰﺑا ﻦﯾا زا
ترﺎﻬﻣ هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ نﺎﺘﺳا ﺮﯾﺎﺳ رﻮﻧ مﺎﯿﭘ يﺎﻫ
دﻮﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺰﯿﻧ ﺎﻫ
، ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﺑ ناﻮﺘﺑ هار ﻦﯾا زا ﺎﺗ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﺳرد يﺰﯾر
ﯽﺘﺳﺎﮐ و ﻢﮐ ﻊﻓر ﻪﺑ ترﺎﻬﻣ يﺎﻫ
.دﺮﮐ ماﺪﻗا نﺎﻧآ يﺎﻫ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﮕﯾد ﻪﺠﯿﺘﻧ
داﻮﺳ دﻮﺟﻮﻣ ﻊﺿو ﻦﯿﺑ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا
ﯽﻣ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ .دراد دﻮﺟو ﻪﻠﺻﺎﻓ نآ بﻮﻠﻄﻣ ﺢﻄﺳ و ناﺪﻤﻫ نﺎﺘﺳا رﻮﻧ مﺎﯿﭘ هﺎﮕﺸﻧاد ﺴﻣ دﻮﺷ
ﻮﺌ سﻼﮐ يراﺰﮔﺮﺑ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ هﺎﮕﺸﻧاد ﻦﯿﻟ و ﺎﻫ
ﺎﮔرﺎﮐ ه ﯽﻣ ﻪﯿﺻﻮﺗ .ﺪﻨﻨﮐ ماﺪﻗا نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ياﺮﺑ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﺳرد دﻮﺷ
ﻪﯾﺎﭘ تﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ
، ﻮﺠﺸﻧاد ياﺮﺑ نﺎﯾ
ﻪﺘﺷر ﯽﻣﺎﻤﺗ ﯽﺳرد ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻊﻄﻘﻣ ترﺎﻬﻣ ﺎﺑ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﺎﺗ دﻮﺷ هﺪﻧﺎﺠﻨﮔ ﺎﻫ
غرﺎﻓ هﺎﮕﺸﻧاد ﻂﯿﺤﻣ زا ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ مزﻻ يﺎﻫ
ﺪﻧﻮﺷ ﻞﯿﺼﺤﺘﻟا
، رد ﺎﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﻌﻗاو ﻂﯿﺤﻣ رد ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ و .ﺪﻧزادﺮﭙﺑ تﻼﮑﺸﻣ ﻞﺣ ﻪﺑ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﻦﯾا ﻦﺘﺷادﺮﺑ
هژاو يﺪﯿﻠﮐ يﺎﻫ :
،ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ رﻮﻧ مﺎﯿﭘ هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ،ﯽﻟﺎﻋ شزﻮﻣآ ،ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ ،ﯽﯾاور ،ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺶﺠﻨﺳ سﺎﯿﻘﻣ
1 - ﺪﻧوﺎﻬﻧ ﺰﮐﺮﻣ رﻮﻧ مﺎﯿﭘ هﺎﮕﺸﻧاد رﺎﯾدﺎﺘﺳا [email protected]
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ
، رد ﺪﻧﺮﯿﮔﺮﺑ ه ي ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﯽﺋﺎﻧاﻮﺗ زا يا ﯽﻣ داﺮﻓا نآ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺎﻫ
تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ ﻊﻗﻮﻣ ﻪﭼ ﻪﮐ ﺪﻨﻫد ﺺﯿﺨﺸﺗ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
نﺎﮑﻣ ار ﺮﻈﻧ درﻮﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻧﻮﮕﭼ و ﻪﺘﺷاد زﺎﯿﻧ .ﺪﻨﻫد راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺪﻣآرﺎﮐ ﻮﺤﻧ ﻪﺑ و ،ﯽﺑﺎﯿﺷزرا ،ﯽﺑﺎﯾ
موﺰﻟ و ،ﻮﺴﮑﯾ زا هزوﺮﻣا ﯽﺘﻌﻨﺻ يﺎﯿﻧد هﺪﻨﯾاﺰﻓ ﯽﮔﺪﯿﭽﯿﭘ .ﺖﺳا يروﺮﺿ و مزﻻ رﺎﺸﻗا ﻪﻤﻫ ياﺮﺑ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﻦﺘﺷاد زوﺮﻣا يﺎﯿﻧد رد ،ﯽﮔﺪﻧز ﻂﯿﺤﻣ يرﺎﺟ يﺎﻫزﺎﯿﻧ و ﻞﯾﺎﺴﻣ ﺎﺑ درﻮﺧﺮﺑ ياﺮﺑ ﻦﺌﻤﻄﻣ و ﺪﻣآزور تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ ﯽﺳﺮﺘﺳد موﺰﻟ ،ﻮﺳ ﺮﮕﯾد زا ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ و ﯽﻠﻐﺷ
.ﺖﺳا هدﺮﮐ ناﺪﻨﭼود نﺎﯿﻫﺎﮕﺸﻧاد و نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ياﺮﺑ صﻮﺼﺧ ﻪﺑ و مدﺮﻣ رﺎﺸﻗا ﯽﻣﺎﻤﺗ ياﺮﺑ ار ﯽﺗﺎﯿﺣ و ﻢﻬﻣ يداﻮﺳ ﻦﺘﺷاد
ﯽﻣ راﺮﻗ ﺶﻧاد و تﺎﻋﻼﻃا زا ﯽﻤﯿﻈﻋ ﻞﯿﺳ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد مدﺮﻣ هزوﺮﻣا ﺪﻧﺮﯿﮔ
، نارﺎﺒﻤﺑ ضﺮﻌﻣ رد مدﺮﻣ زوﺮﻣا يﺎﯿﻧد رد ﯽﺧﺮﺑ لﻮﻗ ﻪﺑ و
ﺎﻋﻼﻃا ﺪﻧراد زﺎﯿﻧ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا ﻪﭼ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ﻪﮑﻨﯾا .ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﺗ
، ﺖﺴﺟ ﻪﻧﻮﮕﭼ ار زﺎﯿﻧ درﻮﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﻦﯾا و و
ﻊﻤﺟ ،ﻮﺟ ﻮﺤﻧ ﻪﺑ و ،ﯽﺑﺎﯾزرا ،يروآ
ﻪﯾﺎﭘ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻋﻮﺿﻮﻣ ،ﺪﻨﻫد راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻪﺘﺴﯾﺎﺷ ﯽﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ هﺎﮔآ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺎﯾ رﻮﺤﻣ ﺶﻧاد ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ار ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ
.ﺪﻫد
ﻟﺎﻗ رد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﮏﯾ ﺐ
ﻪﺘﺷر نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ زا يرﺎﯿﺴﺑ ،هوﻼﻋ ﻪﺑ .ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺿﺮﻋ و ﻒﯾﺮﻌﺗ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ يﺎﻫراﺪﻧﺎﺘﺳا يﺮﺳ يﺎﻫ
هدﺮﮐ ﯽﻌﺳ ﺰﯿﻧ ﯽﻫﺎﮕﺸﻧاد ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﻪﮐ ﺪﻧا
ﻞﯿﺼﺤﺗ زﺎﯿﻧ درﻮﻣ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ ياﺮﺑ .ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ ﻪﺿﺮﻋ و ﻦﯾوﺪﺗ ار دﻮﺧ ﯽﻫﺎﮕﺸﻧاد نﺎﮔدﺮﮐ
ﯽﻣ لﺎﺜﻣ ﻪﯿﻬﺗ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ دراﺪﻧﺎﺘﺳا
ﯽﺳﺎﻨﺸﻧاور نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد
) (2010
ﻪﺘﺷر نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ياﺮﺑ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ دراﺪﻧﺎﺘﺳا و نﺎﺴﻧا يﺎﻫ
ﯽﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ و ﯽﺳﺎﻨﺷ
) (2008
ﺎﻣا .دﺮﮐ هرﺎﺷا
، ﻂﺳﻮﺗ رﺎﺑ ﻦﯿﻟوا ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﯽﻣﻮﻤﻋ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻞﻣﺎﮐ ﻪﺨﺴﻧ ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﻦﻤﺠﻧا
يﺎﻫ
ﯽﺸﻫوﮋﭘ و ﯽﻫﺎﮕﺸﻧاد .ﯽﺳ .يا رﺎﺼﺘﺧا ﻪﺑ ﺎﯾ)
ﻮﻧاژ رد (.لا .رآ لﺎﺳ ﻪﯾ
2000 ارا ﺋ ﺪﺷ ﻪ
) Neely, 2006; Translated by Khaseh and
Alijani, 2010
ﻞﻣﺎﺷ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻦﯾا( .
5 و ﯽﻠﮐ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ترﺎﻬﻣ 22
.ﺖﺳا يدﺮﮑﻠﻤﻋ ﺺﺧﺎﺷ
داﻮﺳ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا ﺶﻫوﮋﭘ ﻞﯿﻟد ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ .ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ رﺎﯿﺴﺑ ﺮﯿﺧا ﻪﻫد ﺪﻨﭼ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻋﻮﺿﻮﻣ
و عﻮﻨﺘﻣ يﺎﻫ
و ﯽﺳرﺮﺑ ﺪﻨﭼ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﻣادا رد .ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﻞﺧاد رد ﻢﻫ و رﻮﺸﮐ زا جرﺎﺧ رد ﻢﻫ ،هرﺎﺑ ﻦﯾا رد يدﺎﯾز ﻞﺧاد و جرﺎﺧ رد ﺶﻫوﮋﭘ
ارا ،رﻮﺸﮐ ﺋ
ﯽﻣ ﻪ :ﺪﻧﻮﺷ
نﻮﯾﺪﺟ و ،ﻒﯿﻠﮐدار ،ﺮﻧﺎﮐا
) O’Connor, Radcliff, & Gedeon, 2001
ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ يﺮﺛا رد (
"
ترﺎﻬﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ
"
،
ترﺎﻬﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ دراﺪﻧﺎﺘﺳا راﺰﺑا ﮏﯾ ﮥﻌﺳﻮﺗ ﯽﺋاﺪﺘﺑا ﻞﺣاﺮﻣ ﯽﻣ شراﺰﮔ ار ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ
ﻪﺳ ﯽﻃ رد ﺎﻬﻧآ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ راﺰﺑا .ﺪﻨﻨﮐ
زﺎﺑ و نﻮﻣزآ ،ﻖﯿﻗد ﯽﺣاﺮﻃ :ﻪﻠﺣﺮﻣ ﯽﻣ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﯽﯾﺎﻣزآ
ﺠﯿﺘﻧ ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ .دﺮﯿﮔ ﻪ
ي ﻼﺗ ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﮏﯾ ﺖﺧﺎﺳ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺎﻬﻧآ ش ﻪ
ي
و ﺮﺒﺘﻌﻣ ًﺎﺘﺒﺴﻧ ﯽﻣ اور
ددﺮﮔ
، ﯽﻣ ﻪﮐ ترﺎﻬﻣ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ نآ زا ناﻮﺗ .دﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا داﺮﻓا ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ
ﺪﻠﯿﻔﭽﯾﺮﮐ
) Critchfield, 2005
ﻟﺎﺳر رد ﺰﯿﻧ (
ﻪ ي يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ار ﯽﻌﻣﺎﺟ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺶﺠﻨﺳ راﺰﺑا ،ﺶﯾﻮﺧ ياﺮﺘﮐد
» دراﺪﻧﺎﺘﺳا
ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﯽﻟﺎﻋ شزﻮﻣآ ياﺮﺑ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ «
ﯽﯾاور ندﺮﮐ ﺺﺨﺸﻣ ياﺮﺑ وا دﺮﮐ ﻦﯾوﺪﺗ ﺨﺴﻧ ،دﻮﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﯽﯾاﻮﺘﺤﻣ
ﻪ ﯿﻟوا ﻪ ﻪﺑ ار راﺰﺑا
ﻦﯿﺑ ار راﺰﺑا ﻦﯾا ﺲﭙﺳ ،داد راﺮﻗ ﺪﯿﯾﺄﺗ و ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ ﺺﺼﺨﺘﻣ ﻪﺳ ﻂﺳﻮﺗ 78
و ةﺪﮑﺸﻧاد ﺪﯾﺪﺟ يﻮﺠﺸﻧاد دﺮﮐ ﻊﯾزﻮﺗ ﯽﺑﻮﻨﺟ ﺮﻧرا
، ﺮﺑ و
يﺎﻨﺒﻣ ﺦﺳﺎﭘ ﺪﺷ ﻪﺋارا يﺎﻫ
وا ﮥﺨﺴﻧ ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ ،ه ﺺﺧﺎﺷ رد وا ِراﺰﺑا ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ .ﺖﺧﺎﺳ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ خﺎﺒﻧوﺮﮐ يﺎﻔﻟآ نﻮﻣزآ ﮥﻠﯿﺳو ﻪﺑ ار راﺰﺑا ﻦﯾا ل
يﺎﻫ
دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ »
ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﻦﻤﺠﻧا ﯽﺸﻫوﮋﭘ و ﯽﻫﺎﮕﺸﻧاد يﺎﻫ
) «1
،(.لا .رآ .ﯽﺳ .يا رﺎﺼﺘﺧا ﻪﺑ ﺎﯾ ﻨﻣاد رد
ﻪ ،يﺎﻔﻟآ 89 /0 و 75 /0 راﺮﻗ
هداد يروآدﺮﮔ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ وا .ﺖﻓﺮﮔ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ،ﯽﻠﯿﻤﮑﺗ يﺎﻫ
ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫ 14 ﻧاد داد مﺎﺠﻧا ﺐﻠﻃواد دراو هزﺎﺗ يﻮﺠﺸ
، ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﮥﺠﯿﺘﻧ ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ ﺰﯿﻧ ﺎﻫ
ﻢﻫ .دﺮﮐ ﺪﯿﯾﺄﺗ ار يو راﺰﺑا
ود ﮥﺨﺴﻧ وا ﻦﯿﻨﭼ ﻞﻣﺎﺷ ﯽﻣود هوﺮﮔ ياﺮﺑ ،راﺰﺑا م
81 ﺪﮑﺸﻧاد يﻮﺠﺸﻧاد ه
ﺮﻧراو ،ﺖﯾﺎﻬﻧ رد .دﺮﮐ لﺎﺳرا ﯽﺑﻮﻨﺟ
ﺠﯿﺘﻧ ﻪ رد ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ يو ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ مﺎﻤﺗ
5 ِﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ دراﺪﻧﺎﺘﺳا
» ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﻦﻤﺠﻧا ﯽﺸﻫوﮋﭘ و ﯽﻫﺎﮕﺸﻧاد يﺎﻫ
« و ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ زا ،
.ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﻓﺎﮐ ﯽﯾاور
ﻦﭼ و ،ﮓﻧاو ،ﮓﻧﺎﯿﭼ
) Chiang, Wang, & Chen, 2007
نﺎﻤﻠﻌﻣ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺖﯿﻌﺿو ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﮏﯾ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ (
ﯽﻣ ناﻮﯾﺎﺗ رﻮﺸﮐ ﯽﯾاﺪﺘﺑا ﺎﻬﻧآ .ﺪﻧزادﺮﭘ
ﺺﺧﺎﺷ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ،ناﻮﯾﺎﺗ ﻪﻄﺳﻮﺘﻣ سراﺪﻣ و ﯽﯾاﺪﺘﺑا سراﺪﻣ نﺎﻤﻠﻌﻣ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ
يا
1.Association of College and Research Libraries (ACRL)
ياﺮﺑ و ﻪﯿﻬﺗ ار 120
ﺮﻬﺷ رد ﯽﯾاﺪﺘﺑا ﻢﻠﻌﻣ ﮓﻨﯿﺷاﻮﮐ
ﯽﻣ لﺎﺳرا ناﻮﯾﺎﺗ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺎﻬﻧآ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺪﻨﻨﮐ
داﻮﺳ ﻦﯿﺑ ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻫد
لﺎﺳ ،نﺎﻤﻠﻌﻣ ﻦﺳ ،ﺖﯿﺴﻨﺟ و ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ
نﺎﻤﻠﻌﻣ ﺖﻣﺪﺧ دﺎﻔﺘﺳا ﺖﻋﺎﺳ ناﺰﯿﻣ و
ه ي نآ يﻮﺳ زا ﻪﺘﻔﻫ رد ﺖﻧﺮﺘﻨﯾا زا رادﺎﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار ،ﺎﻫ
.دراد دﻮﺟو
رد لﺎﺳ لﻮﻃ رد ﺰﯿﻧ ناﺮﯾا هﺪﺷ لﺪﺑ ﺰﯿﮕﻧاﺮﺑ ﺚﺤﺑ و ﻢﻬﻣ ﯽﻋﻮﺿﻮﻣ ﻪﺑ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ عﻮﺿﻮﻣ ﺮﯿﺧا يﺎﻫ
، ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد ﯽﻋﻮﻨﺘﻣ رﺎﺛآ و
ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ
) Rezvani, Kokabi, & Bigdeli, 2009
ﺮﯾز رد.(
ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا زا ﯽﺧﺮﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﻣ ﻪﺻﻼﺧ ﺎﻫ
:ﺪﻧﻮﺷ
ﯽﻤﺳﺎﻗ
) Ghasemi, 2006
ﯽﺸﻫوﮋﭘ رد(
ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا شور ﻞﯿﻠﺤﺗ اﻮﺘﺤﻣ و ﺰﯿﻧ شور
،ﯽﺸﯾﺎﻤﯿﭘ ﺐﺳﺎﻨﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ
ﻦﺘﻣ ﻪﻤﺟﺮﺗ هﺪﺷ ي
دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ
يﺎﻫ داﻮﺳ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا ياﺮﺑ
شزﻮﻣآ ﯽﻣ ،ﯽﻟﺎﻋ ﻢﻫ وا .دزادﺮﭘ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ ﻦﯿﻨﭼ
ﯽﻧدﻮﻣزآ ماﺪﻗا ،دﻮﺧ يﺎﻫ
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺖﺧﺎﺳ ﻪﺑ يا
ﯽﺳرﺎﻓ ﻪﮐ ﺮﺑ سﺎﺳا 22 ﻪﺼﺧﺎﺷ ي يﺪﻨﯾآﺮﺑ رد ﻞﯾذ 5 دراﺪﻧﺎﺘﺳا جرﺪﻨﻣ
رد
» ياﺮﺑ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ دراﺪﻧﺎﺘﺳا
ﯽﻟﺎﻋ شزﻮﻣآ «
ﯽﻣ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻦﯿﺑ رد ار نآ و ﺪﻨﮐ
ﻪﻧﻮﻤﻧ يا ﻞﮑﺸﺘﻣ زا 650 ﺮﻔﻧ زا نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد تﻼﯿﺼﺤﺗ
ﯽﻠﯿﻤﮑﺗ رﺎﻬﭼ رد هﺎﮕﺸﻧاد
هﺎﮕﺸﻧاد) يﺎﻫ
،ﯽﺳودﺮﻓ
،زاﺮﯿﺷ زاﻮﻫا ﻊﯾزﻮﺗ (ناﺮﻬﺗ و ﯽﻣ
ﺪﻨﮐ
، ﺎﺗ
ِناﻮﺗ داﻮﺳ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا دﻮﺧ
ار ﻪﺑ هﻮﯿﺷ ي دﻮﺧ .ﺪﻨﻨﮐ ﺺﺨﺸﻣ يرﺎﻬﻇا
ﻞﯿﻠﺤﺗ ﺦﺳﺎﭘ ﯽﻧدﻮﻣزآ يﺎﻫ نﺎﺸﻧ يو يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺪﻫد ﻪﮐ تاﺮﻤﻧ دﻮﺧ يرﺎﻬﻇا ياﺮﺑ ﻪﻤﻫ حﻮﻄﺳ رد ﺪﺣ ﺮﺗﻻﺎﺑ زا ﻂﺳﻮﺘﻣ ) 7/
3 زا 5 راﺮﻗ (
ﯽﻣ وا .ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﺪﯾﻮﮔ
ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ
،ﯽﻋﻮﻧ ﺪﯾﺆﻣ ﺐﺳﺎﻨﺗ ياﻮﺘﺤﻣ ﺮﻫ ﮏﯾ زا ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ ﯽﺳرﺎﻓ دراﺪﻧﺎﺘﺳا هﺪﺷ
ي داﻮﺳ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا
رد .ﺖﺳا ﻦﯿﻋ
لﺎﺣ ﺺﺨﺸﻣ وا ﻖﯿﻘﺤﺗ رد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﮐ دﻮﺷ ﯽﻣ
ﺐﺴﮐ هﺪﺷ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ياﺮﺑ ﻪﺘﺷر
يﺎﻫ مﻮﻠﻋ
،ﯽﻧﺎﺴﻧا ياﺮﺑ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد
،ﺮﺘﺧد و ياﺮﺑ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد هرود
يﺎﻫ
،يﺮﺘﮐد ﺮﺗﻻﺎﺑ زا نﺎﯾﺎﺘﻤﻫ درﻮﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺎﺑ نﺎﻧآ .ﺖﺳا هدﻮﺑ
ﺎﯿﻧ ﺐﯿﻃ
) Tayebnia, 2006
ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻪﮐ ﯽﺸﻫوﮋﭘ رد(
"
هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﺼﺘﻗا هﺪﮑﺸﻧاد ﯽﻠﯿﻤﮑﺗ تﻼﯿﺼﺤﺗ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﯽﺳرﺮﺑ
ﯽﯾﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﻪﻣﻼﻋ
"
، رد اﺮﺟا ﻪﺑ :ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ،دروآ
1 - ﯽﻠﯿﻤﮑﺗ تﻼﯿﺼﺤﺗ هرود نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﻪﻣﻼﻋ هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﺼﺘﻗا هﺪﮑﺸﻧاد
.ﺖﺳا ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺪﺣ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ ،ﯽﯾﺎﺒﻃﺎﺒﻃ 2
- ﻪﻣﻼﻋ هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﺼﺘﻗا هﺪﮑﺸﻧاد ﯽﻠﯿﻤﮑﺗ تﻼﯿﺼﺤﺗ هرود نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﻦﯿﺑ
.دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا و ﯽﯾﺎﺒﻃﺎﺒﻃ 3
- ﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ و يﺮﺘﮐد هرود نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﻦﯿﺑ توﺎﻔﺗ ﺪ
.دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ
ا ﺎﯿﻧﺮﻐﺻ
) Asgharnia, 2009
نﺎﯾﺎﭘ رد ﺰﯿﻧ(
ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ دﻮﺧ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻪﻣﺎﻧ
"
تﻼﯿﺼﺤﺗ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺖﯿﻌﺿو ﯽﺳرﺮﺑ
ﻪﺘﺷر ﯽﻠﯿﻤﮑﺗ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ دراﺪﻧﺎﺘﺳا يﺎﻨﺒﻣﺮﺑ ﯽﯾﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﻪﻣﻼﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﺘﯿﺑﺮﺗ مﻮﻠﻋ و ﯽﺳﺎﻨﺸﻧاور يﺎﻫ
ياﺮﺑ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ ﯽﻟﺎﻋ شزﻮﻣآ
"
ﺎﺑ ،
هﺮﻬﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ هﻮﯿﺷ و ﯽﺸﯾﺎﻤﯿﭘ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ شور زا يﺮﯿﮔ ﻪﻘﺒﻃ يﺮﯿﮔ
داﺪﻌﺗ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺢﻄﺳ يا 301
و يﺮﺘﮐد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد زا ﺮﻔﻧ
ﯽﻣ راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا و ﺶﺠﻨﺳ درﻮﻣ ار ﯽﯾﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﻪﻣﻼﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﺘﯿﺑﺮﺗ مﻮﻠﻋ و ﯽﺳﺎﻨﺸﻧاور هﺪﮑﺸﻧاد ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻊﻤﺟ ياﺮﺑ وا .ﺪﻫد
يروآ
ﻋﻼﻃا ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ،ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻖﻘﺤﻣ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﮏﯾ زا تﺎ يرﻮﺻ و ﯽﯾاﻮﺘﺤﻣ ﯽﯾاور هﻮﯿﺷ زا دﻮﺧ ﺶﻫوﮋﭘ راﺰﺑا ﯽﯾاور زا نﺎﻨﯿﻤﻃا ياﺮﺑ وا .ﺪﻨﮐ
ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا خﺎﺒﻧوﺮﮐ يﺎﻔﻟآ نﻮﻣزآ زا نآ ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ و اﺰﯿﻣ وا .ﺪﻨﮐ
ﻞﮐ ياﺮﺑ هﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ يﺎﻔﻟآ ن لاﺆﺳ
ار نﻮﻣزآ يﺎﻫ 95
/0
ﯽﻣ مﻼﻋا ﺑ .ﺪﻨﮐ ﺮﻫ ﻪ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ يو ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ،لﺎﺣ ﯽﻧدﻮﻣزآ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﻪﮐ ﺪﻫد
زا ﮏﯾ ﺮﻫ رد ﺎﻫ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ
ترﺎﻬﻣ) ﺎﻫ ﻞﮐ رد ﺰﯿﻧ و (ﺎﻫ
دﺪﻋ) هﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺪﺣ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ سﺎﯿﻘﻣ 5/
2 زا 5 ﻢﻫ .ﺖﺳا هدﻮﺑ ،(
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ يو ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯿﻨﭼ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺢﻄﺳ ﻦﯿﺑ ﻪﮐ ﺪﻫد
و يﺮﺘﮐد ﻊﻄﻘﻣ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ زا ﮏﯾ ﺮﻫ رد ﺰﯿﻧ و سﺎﯿﻘﻣ ﻞﮐ رد ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ
دراد دﻮﺟو رادﺎﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺎﻫ
، ﻪﮐ ﯽﻨﻌﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ
هدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺗ ﺶﯿﺑ و ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺢﻄﺳ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ ﻊﻄﻘﻣ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد .ﺪﻧا
ﮏﻣﺎﯿﺳ و هﺎﻨﭘرواد
) Davarpanah & Siamak, 2009
ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﯽﺸﻫوﮋﭘ رد ﺰﯿﻧ (
"
و ﺖﺧﺎﺳ داﻮﺳ ﺶﺠﻨﺳ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﯽﺑﺎﯾرﺎﺒﺘﻋا
ﻊﻄﻘﻣ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﻌﻗاو و ﻪﯾﺎﭘ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ
"
، نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ناﺰﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻪﺑ ﯽﺸﯾﺎﻤﯿﭘ ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ﺪﯾﺪﺟ ﯽﻣ ﺪﻬﺸﻣ ﯽﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد ﺮﺧآ لﺎﺳ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد و دورﻮﻟا ﯽﺑﺎﯾ رﺎﺒﺘﻋا و ﺖﺧﺎﺳ ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا ياﺮﺑ ﺎﻬﻧآ .ﺪﻧزادﺮﭘ
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﮏﯾ
ﯽﻣ و ﺪﻬﺸﻣ ﯽﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد يراﺪﺑﺎﺘﮐ هوﺮﮔ يﺮﺘﮐد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد و ﺪﯿﺗﺎﺳا هﺎﮔﺪﯾد زا نآ ﯽﯾاﻮﺘﺤﻣ و يرﻮﺻ ﯽﯾاور ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ﻪﮐ ﺪﻧزادﺮﭘ
ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﻊﺟﺮﻣ ﺶﺨﺑ ناراﺪﺑﺎﺘﮐ و ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ كرﺪﻣ ياراد ناراﺪﺑﺎﺘﮐ هﺎﮔﺪﯾد ﺰﯿﻧ ﯽﻣ هﺮﻬﺑ ،ﺪﻬﺸﻣ ﯽﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد يﺎﻫ
.ﺪﻧﺮﯿﮔ
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺮﻈﻧ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺎﻬﻧآ ﯽﺠﻨﺳ ﻢﻫ ﺎﻬﻧآ .ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﯾﻻﺎﺑ ﯽﯾاﻮﺘﺤﻣ ﯽﯾاور زا ﺎﻬﻧآ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪﮐ ﺪﻫد
زﺎﺳ ﯽﯾاور ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ﻦﯿﻨﭼ ه
ي
ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻠﻣﺎﻋ ﻞﯿﻠﺤﺗ نﻮﻣزآ زا ﺰﯿﻧ نآ ﻢﻫ ﺎﻬﻧآ .ﺪﻨﻨﮐ
ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا خﺎﺒﻧوﺮﮐ يﺎﻔﻟآ نﻮﻣزآ زا دﻮﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ﻦﯿﻨﭼ .ﺪﻨﻨﮐ
ﻔﻟآ ﺐﯾﺮﺿ نﻮﻣزآ ﺶﯿﭘ رد ﺎﻬﻧآ نﻮﻣزآ ياﺮﺑ خﺎﺒﻧوﺮﮐ يﺎ
77 /0 هوﺮﮔ ود رد و ، 83
/0 ﯽﻣ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻪﺘﻓﺎﯾ .ﺪﯾآ
ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻬﻧآ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
ترﺎﻬﻣ ﻦﯿﺑ و ﺖﺳا ﺮﺘﻤﮐ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺪﺣ زا ،ﺮﺧآ لﺎﺳ و ﺪﯾﺪﺟ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ و ﺪﯾﺪﺟ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﻌﻗاو ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ
د دﻮﺟو توﺎﻔﺗ ،ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﺮﺧآ لﺎﺳ .ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮﺛﺆﻣ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﺷزﻮﻣآ يﺎﻀﻓ ،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ .درا
ﯽﺑاﺮﻬﺳ ﻪﻤﺸﭼ و ﺮﯾﺬﭘﺪﻨﭘ ،ﺮﮕﯾد ﯽﺸﻫوﮋﭘ رد
) Pandpazir and Cheshmeh Sohrabi, 2010
ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺢﻄﺳ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ (
ﯽﻣ هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻠﯿﻤﮑﺗ تﻼﯿﺼﺤﺗ هرود نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد هدﻮﺑ ﯽﺸﯾﺎﻤﯿﭘ عﻮﻧ زا و ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ ﺎﻬﻧآ ﻖﯿﻘﺤﺗ شور .ﺪﻧزادﺮﭘ
، و
ﻊﻤﺟ ياﺮﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا تﺎﻋﻼﻃا يروآ
.ﺪﻧدﻮﺑ هدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺎﻬﻧآ ﯽﺳرﺮﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺖﯿﻌﺿو ،ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻫد
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﺑ ،هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻠﯿﻤﮑﺗ تﻼﯿﺼﺤﺗ ةرود نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد 37
/3 ﺮﺗﻻﺎﺑ ، .ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺪﺣ زا
نﻼﺑﺎﺑ ﺪﻫاز ﯽﺒﺟر و
) ZahedeBabolan and Rajabi, 2011
ﯽﺸﻫوﮋﭘ رد (
ﻪﺑ هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺖﯿﻌﺿو ﯽﺳرﺮﺑ
ﯽﻣ ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ ﻊﻤﺟ ياﺮﺑ ﺎﻬﻧآ ﻢﺠﺣ .ﺪﻧزادﺮﭘ
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا دﻮﺧ تﺎﻋﻼﻃا يروآ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﮐ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻖﻘﺤﻣ يا
22 رد يﺪﻨﯾآﺮﺑ ﻪﺼﺧﺎﺷ
ﻞﯾذ 5 رد جرﺪﻨﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا
» ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﯽﻟﺎﻋ شزﻮﻣآ ياﺮﺑ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ
« .ﺪﻧدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ،دﻮﺑ هﺪﺷ ﻦﯾوﺪﺗ ﻪﺘﻓﺎﯾ
ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
هزاﺪﻧا دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺞﻨﭘ رد هﺪﺷدﺎﯾ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻬﻧآ .ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻂﺳﻮﺘﻣ ناﺰﯿﻣ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ هﺪﺷ يﺮﯿﮔ
ﺻ ﺮﮕﯾد ﯽﺸﻫوﮋﭘ رد ﯿ
يرﻮﻔ
) Seifoori, 2011
هﺎﮕﺸﻧاد ﻞﯿﺼﺤﺗ زا ﺖﻏاﺮﻓ لﺎﺣ رد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺖﯿﻌﺿو ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ(
ﯽﻣ ،هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ يزار رد .دزادﺮﭘ
دﺎﻔﺘﺳا و ﯽﯾﺎﻨﺷآ ناﺰﯿﻣ يو ﺶﻫوﮋﭘ ه
ي و ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا ﻊﺑﺎﻨﻣ زا نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﻢﻫ
ﯽﺑﺎﯾزرا رد نﺎﻧآ ترﺎﻬﻣ ﻦﯿﻨﭼ
ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ،هﺪﺷ ﯽﺑﺎﯾزﺎﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ندﻮﺑ ﺪﯿﻔﻣ ﯽﻣ راﺮﻗ
تﺎﻋﻼﻃا يروآدﺮﮔ راﺰﺑا و هدﻮﺑ ﯽﺸﯾﺎﻤﯿﭘ عﻮﻧ زا و ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ وا ﺶﻫوﮋﭘ شور .دﺮﯿﮔ
.ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺰﯿﻧ يو ﻪﺘﻓﺎﯾ
يﺎﻫ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ وا ﺶﻫوﮋﭘ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻨﺷآ درﻮﻣ رد ﺶﻫوﮋﭘ درﻮﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺮﻈﻧ رﺎﻬﻇا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﮐ ﺪﻫد
ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا و ﯽﭘﺎﭼ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا 38
/3 ﻣ نآ زا هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ رد و ﻊﺑﺎﻨ
16 /3 .ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻪﺘﻓﺎﯾ
ﯽﺑﺎﯾزرا رد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ترﺎﻬﻣ ناﺰﯿﻣ ﻪﻨﯿﻣز رد ﺎﻫ
هﺪﺷ ﯽﺑﺎﯾزﺎﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ندﻮﺑ ﺪﯿﻔﻣ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ زا ﯽﮐﺎﺣ ﺰﯿﻧ
9/
12 ﻦﯾا رد دﺎﯾز ﯽﻠﯿﺧ و دﺎﯾز ﺪﺣ ﺎﺗ ﺶﻫوﮋﭘ درﻮﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ زا % ترﺎﻬﻣ ﻪﻨﯿﻣز
ﻪﺘﺷاد ﯽﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ نﺎﯾﺎﭘ رد ﺎﻬﻧآ ،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ .ﺪﻧا رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻧﺮﯿﮔ
ﻠﮐ .ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺎﻬﻧآ ﺶﻫوﮋﭘ درﻮﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ داﺮﻓا ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﯽ
نازﺎﺘﻤﻣ و ﯽﻟﺪﮕﯿﺑ
) Bigdeli and Momtazan, 2011
ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﯽﺸﻫوﮋﭘ رد(
"
ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ي داﻮﺳ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد
ﺪﺣاو ﻦﯿﺑ ﻞﻠﻤﻟا ﺎﺑ
نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﺪﮑﺸﻧاد
ه ي هﺎﮕﺸﻧاد يرﺎﺘﺳﺮﭘ مﻮﻠﻋ
ﯽﮑﺷﺰﭘ يﺪﻨﺟ رﻮﭘﺎﺷ زاﻮﻫا - ﻪﺧﺎﺷ ي نادﺎﺑآ
"
ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ ﻖﯿﻘﺤﺗ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ -
ﻦﯿﺑ ﺪﺣاو نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﺎﺑ ار يرﺎﺘﺳﺮﭘ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻖﻘﺤﻣ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﮏﯾ زا هدﺎﻔﺘﺳا و ﯽﺸﯾﺎﻤﯿﭘ راﺮﻗ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ درﻮﻣ ﻞﻠﻤﻟا
ﯽﻣ ﻪﺨﺴﻧ نداد راﺮﻗ ﻖﯾﺮﻃ زا ﺎﻬﻧآ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﯽﯾاور .ﺪﻨﻫد ﺮﻈﻧ رد نآ زا يا
5 ﺑﺎﺘﮐ هوﺮﮔ ﺪﯿﺗﺎﺳا زا ﻦﺗ ﺪﯿﻬﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻧﺎﺳر عﻼﻃا و يراﺪ
ﯽﻣ ﺪﯿﯾﺄﺗ ﻪﺑ ،رﺎﻣآ ﻪﺘﺷر رد ﯽﺼﺼﺨﺘﻣ ﺰﯿﻧ و ناﺮﻤﭼ ﻢﻫ .ﺪﺳر
ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ خﺎﺒﻧوﺮﮐ يﺎﻔﻟآ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺰﯿﻧ ﺎﻬﻧآ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ ﻦﯿﻨﭼ
ﯽﻣ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ ،سﺎﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ ﻪﮐ ددﺮﮔ 89
/0 ﯽﻣ نﺎﺸﻧ نﺎﻧآ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺖﺳا هدﻮﺑ د ﻪﮐ ﺪﻫد
ﻞﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺪﺣاو نﺎﯾﻮﺠﺸﻧا
هدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يرﺎﺘﺳﺮﭘ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ زا ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺢﻄﺳ زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ ،عﻮﻤﺠﻣ رد ﺎﻣا .ﺪﻧا
هدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﻄﺳﻮﺘﻣ .ﺪﻧا
يﺮﯿﺑﻮﺷ و يﺪﻧز ،يﺪﻣﺮﺳ ،داﮋﻧ ﯽﻠﻋ
) Alinejad, Sarmadi, Zandi, & Sobeiri, 2011
رد ﺰﯿﻧ (
داﻮﺳ ﺢﻄﺳ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﯽﺸﻫوﮋﭘ
ﯽﻣ ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا يﺮﯿﮔدﺎﯾ ﺪﻨﯾاﺮﻓ رد نآ ﺶﻘﻧ و ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا نآ ﺶﻫوﮋﭘ شور .ﺪﻧزادﺮﭘ
ﻪﻌﻣﺎﺟ و ﺖﺳا هدﻮﺑ ﯽﺸﯾﺎﻤﯿﭘ و ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ عﻮﻧ زا ﺎﻫ
نآ يرﺎﻣآ ﻊﻄﻘﻣ ﺮﺧآ لﺎﺳ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﻪﯿﻠﮐ ار ﺎﻫ
ﻪﺘﺷر ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ و ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ يﺎﻫ ﯿﺷ ﻪﺑ ﻪﮐ هﺎﮕﺸﻧاد ﻪﺳ رد ﺮﯾاد يﺎﻫ
هﻮ
ﯽﻣ رد اﺮﺟا ﻪﺑ ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا ﯽﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ ،ﺪﻧدﺪﻣآ
ﻊﻤﺟ ياﺮﺑ ﺎﻬﻧآ .ﺖﺳا هداد ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻖﻘﺤﻣ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﮏﯾ زا تﺎﻋﻼﻃا يروآ
.ﺪﻨﻨﮐ
نآ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
داﻮﺳ ﺢﻄﺳ .ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻦﯿﯾﺎﭘ (ﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا مﺎﻤﺗ رد) نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺢﻄﺳ ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻫد
ﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا ﻼﻃا داﻮﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا رد نﺎﯾﻮﺠﺸ
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮﺑاﺮﺑﺎﻧ و توﺎﻔﺘﻣ ﯽﺗﺎﻋ ،
دﺮﮑﻠﻤﻋ و ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺢﻄﺳ ﻦﯿﺑ و
هﺪﮑﺸﻧاد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ هﺎﮕﺸﻧاد رد ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا يﺮﯿﮔدﺎﯾ يﺎﻫ
ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫ
، .ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو رادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﻪﻄﺑار
ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﻦﯿﺸﯿﭘ يﺎﻫ
داﻮﺳ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ و ﺮﺒﺘﻌﻣ راﺰﺑا ﻪﮐ ﺪﻫد مﺎﻈﻧ ﺖﻓﺎﺑ رد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا
يﺎﻫ
ﻢﻫ .دراﺪﻧ دﻮﺟو رود زا شزﻮﻣآ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻨﯿﺸﯿﭘ ﯽﺳرﺮﺑ ﻦﯿﻨﭼ
هﺎﮕﺸﻧاد ﺮﯾﺎﺳ رد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﻊﺿو ﻪﮐ ﺪﻫد و ﯽﺘﻨﺳ) ﺎﻫ
ﺖﺳا ﯽﻄﺳﻮﺘﻣ ﺪﺣ رد (يزﺎﺠﻣ
، هﺎﮕﺸﻧاد رد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺢﻄﺳ ﺎﯾ ﺖﯿﻌﺿو شﺮﺘﺴﮔ ﻪﺑ زﺎﯿﻧ و .دراد دﻮﺟو ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
نﻮﻨﮐﺎﺗ ياﺮﺑ ﺶﺠﻨﺳ ترﺎﻬﻣ ترﺎﻬﻣ ﻦﯾا ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ يدﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ .ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺿﺮﻋ و ﻪﺘﺧﺎﺳ ﺎﻫ
:
ﯽﻠﯿﻧ
) Neely, 2006; Translated by Khaseh and Alijani, 2010: 29
بﺎﺘﮐ رد (
» و ﺎﻫراﺰﺑا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ :ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺶﺠﻨﺳ
دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻒﯿﻟﺎﮑﺗ
« ﯽﻣ (رﻮﻤﯿﺘﻟﺎﺑ) ﺪﻨﻠﯾﺮﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ هوﺮﮔ رﺎﮐ لﻮﻗ زا ، داﻮﺳ ﺶﯾﺎﻤﯿﭘ راﺰﺑا دﺎﺘﻔﻫ ﺮﺑ ﻎﻟﺎﺑ نﻮﻨﮐﺎﺗ ﻪﮐ ﺪﺴﯾﻮﻧ
هزاﺪﻧا ياﺮﺑ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا ترﺎﻬﻣ يﺮﯿﮔ
ﺑ .ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ ﻪ
ﺎﺗ ﺰﯿﻧ ﯽﻣﻼﺳا ناﺮﯾا رد ،هوﻼﻋ داﻮﺳ ﺶﺠﻨﺳ سﺎﯿﻘﻣ ﺪﻨﭼ نﻮﻨﮐ
ﯽﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺿﺮﻋ و ﻪﺘﺧﺎﺳ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ياﺮﺑ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ ناﻮﺗ
"
ﻪﯾﺎﭘ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺶﺠﻨﺳ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﯽﻌﻗاو و
ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻊﻄﻘﻣ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد
"
ﮏﻣﺎﯿﺳ و هﺎﻨﭘرواد ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﯽﺣاﺮﻃ
) Davarpanah & Siamak, 2009
و(
"
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ
"
ﯽﻤﺳﺎﻗ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ
) Ghasemi, 2006
ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺶﺠﻨﺳ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ( )
Asgharnia, 2009
سﺎﯿﻘﻣ ﻦﯾا اﺬﻬﻌﻣ .دﺮﮐ هرﺎﺷا ،(
ﻪﭼ) ﺎﻫ
سﺎﯿﻘﻣ سﺎﯿﻘﻣ ﺰﯿﻧ و ﻞﺧاد رد هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ يﺎﻫ رد هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ يﺎﻫ
اﺮﺑ ﯽﻠﯾﻻد ﻪﺑ ﺎﻨﺑ (رﻮﺸﮐ زا جرﺎﺧ ترﺎﻬﻣ ﺶﺠﻨﺳ ي
داﻮﺳ يﺎﻫ ﯽﺗﺎﻋاﻼﻃا
ﯽﻣ ﻞﯿﺼﺤﺗ رود هار زا هﻮﯿﺷ ﻪﺑ ﻪﮐ ،رﻮﻧ مﺎﯿﭘ هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻢﯿﻫﺎﻔﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا نآ ﻞﯾﻻد زا ﯽﮑﯾ .ﺪﻨﺘﺴﯿﻧ ﺐﺳﺎﻨﻣ ،ﺪﻨﻨﮐ
ﻪﯾﻮﮔ ﻪﯿﻬﺗ ياﺮﺑ هﺪﺷ نﺎﯿﺑ نﺎﮔژاو ﻪﻤﺟﺮﺗ ور ﻦﯾا زا و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﯽﻤﯿﻫﺎﻔﻣ ،ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ سﺎﯿﻘﻣ يﺎﻫ
ﯽﯾاور زا ﯽﺟرﺎﺧ يﺎﻫ
ﮐ ﯽﻓﺎ ﺴﻣ ﻦﯾا ﻪﺘﺒﻟا .ﺪﻨﺘﺴﯿﻧ رادرﻮﺧﺮﺑ ﻠﺌ
سﺎﯿﻘﻣ درﻮﻣ رد ﯽﺘﺣ ﻪ ﯽﻣ قﺪﺻ ﻢﻫ ﻞﺧاد رد هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ يﺎﻫ
ﺪﻨﮐ . ﻪﯾﻮﮔ زا يرﺎﯿﺴﺑ نﻮﭼ ﻪﯿﻬﺗ يﺎﻫ
سﺎﯿﻘﻣ ﻦﯾا رد هﺪﺷ ﺎﻫ
، ﻪﯾﻮﮔ ﻪﻤﺟﺮﺗ ﻦﯾا زا ﺮﮕﯾد ﯽﺧﺮﺑ ﻞﮑﺸﻣ .ﺖﺳا نﺎﺑز ﯽﺴﯿﻠﮕﻧا نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ يﺎﻫ
سﺎﯿﻘﻣ هﮋﯾو ﻪﺑ) ﺎﻫ
سﺎﯿﻘﻣ هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ يﺎﻫ ﻪﯾﻮﮔ ﺖﺳﺮﻬﻓ ندﻮﺑ ﯽﻧﻻﻮﻃ (ﻞﺧاد رد
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا عﻮﻧ ﻦﯾا .ﺖﺳﺎﻬﻧآ يﺎﻫ نﻮﭼ ،ﺪﻨﺘﺴﯿﻧ رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﻓﺎﮐ ﯽﯾاور زا ﺎﻫ
ﺖﺳﺮﻬﻓ ﻪﺑ ﯽﯾﻮﮔ ﺦﺳﺎﭘ رد داﺮﻓا ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﯽﻤﻧ جﺮﺧ ﻪﺑ ﯽﻓﺎﮐ ﺖﻗد و هﺪﺷ ﻪﺘﺴﺧ ﺎﻬﻧآ ﯽﻧﻻﻮﻃ يﺎﻫ
.ﺪﻨﻫد
فﺪﻫ ،قﻮﻓ ﺐﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ :ﺖﺳا ﺮﯾز حﺮﺷ ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﯽﻠﺻا يﺎﻫ
ﺧﺎﺳ رﺎﺒﺘﻋا ،ﺖ ترﺎﻬﻣ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ ﯽﻧﻮﻣزآ يزﺎﺳﺎﯾﺎﭘ و ﯽﺑﺎﯾ
رﻮﻧ مﺎﯿﭘ هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ
؛
ترﺎﻬﻣ ﺖﯿﻌﺿو ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ شزﻮﻣآ ياﺮﺑ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ يﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ
.ﯽﻟﺎﻋ
فﺪﻫ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﻪﺑ ﯽﯾﻮﮕﺨﺳﺎﭘ دﺪﺻرد ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ،قﻮﻓ يﺎﻫ
لاﺆﺳ :ﺖﺳا ﺮﯾز يﺎﻫ
1.
ﻣ ناﺪﻤﻫ نﺎﺘﺳا رﻮﻧ مﺎﯿﭘ هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ ﯽﻧﻮﻣزآ عﻮﻧ ﻪﭼ ﻨ
؟ﺖﺳا ﺐﺳﺎ
2.
ترﺎﻬﻣ ﺖﯿﻌﺿو
؟ﺖﺳا ﯽﺤﻄﺳ ﻪﭼ رد و ﻪﻧﻮﮕﭼ ناﺪﻤﻫ نﺎﺘﺳا رﻮﻧ مﺎﯿﭘ هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ يﺎﻫ
ﺶﻫوﮋﭘ شور
شور ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﯿﻠﮐ ﻞﻣﺎﺷ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد يرﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ .ﺖﺳا ﯽﺸﯾﺎﻤﯿﭘ عﻮﻧ زا و ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﮐ ﻪﺑ
ﻪﺘﺷر مﺎﻤﺗ دﺮﻣ و نز نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد هﺎﮕﺸﻧاد يﺎﻫ
ﯽﻣ ناﺪﻤﻫ نﺎﺘﺳا رﻮﻧ مﺎﯿﭘ يﺎﻫ ﻪﺘﺷر نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﻞﮐ .ﺪﻧﻮﺷ
لﺎﺳ رد هﺎﮕﺸﻧاد ﻦﯾا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
) يرﺎﺟ ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ 91
- 1390 ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ ( 28530
ﻔﻧ هدﻮﺑ ﺮ ﺪﻧا
، رد ﻪﮐ 9 و ﺰﮐﺮﻣ 5 هدﻮﺑ هﺪﺷ ﻊﯾزﻮﺗ ﺪﺣاو ﻞﻣﺎﺷ ﺎﻫ ﺪﺣاو و ﺰﮐاﺮﻣ ﻦﯾا .ﺪﻧا
و دﺎﺑآ ﺢﻟﺎﺻ ،ﻦﻣﺎﺳ ،ﻦﯿﺟ ﻪﻟﻻ ،ﻖﻣد :يﺎﻫﺪﺣاو و ﻦﯿﻨﻣﺎﻓ ،رﺎﻬﺑ ،نزر ،ﮓﻨﻫآردﻮﺒﮐ ،دﺎﺑآ ﺪﺳا ،نﺎﮐﺮﺴﯾﻮﺗ ،ﺪﻧوﺎﻬﻧ ،ﺮﯾﻼﻣ ،ناﺪﻤﻫ :ﺰﮐاﺮﻣ هدﻮﺑ ،ﺪﻧوﺎﻬﻗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ياﺮﺑ .ﺪﻧا
زا يﺮﯿﮔ ﻮﯿﺷ
ه ي ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺮﯿﮔ ﻪﺷﻮﺧ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﺮﺑ .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا يا
ﺪﺣاو و ﺰﮐاﺮﻣ ﻞﮐ اﺪﺘﺑا ،سﺎﺳا ﻦﯾا يﺎﻫ
ﺪﺣاو و ﺰﮐاﺮﻣ زا ﺰﮐﺮﻣ ود ﯽﻓدﺎﺼﺗ بﺎﺨﺘﻧا سﺎﺳا ﺮﺑ نآ زا ﺲﭘ ،ﺪﻧﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﯽﻠﺻا ﻪﺷﻮﺧ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ رﻮﻧ مﺎﯿﭘ هﺎﮕﺸﻧاد رﻮﻧ مﺎﯿﭘ هﺎﮕﺸﻧاد يﺎﻫ
مﺎﻧ ﻪﺑ نﺎﺘﺳا ﻪﺷﻮﺧ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﻧوﺎﻬﻧ ﺰﮐﺮﻣ و ﺮﯾﻼﻣ ﺰﮐﺮﻣ يﺎﻫ
ﻈﻧ درﻮﻣ يﺎﻫ ود ﻦﯾا يرﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ داﺪﻌﺗ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯾا زا ﺲﭘ .ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﺮ
ﻪﺘﺷر ﻦﯿﺑ زا و ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﺰﮐﺮﻣ سﻼﮐ نورد رد زﺎﯿﻧ درﻮﻣ يرﺎﻣآ ﻪﻧﻮﻤﻧ داﺪﻌﺗ ﺰﮐﺮﻣ ود ﻦﯾا رد لﺎﻌﻓ يﺎﻫ
بﺎﺨﺘﻧا هدﺎﺳ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ةﻮﯿﺷ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﻪﺘﺷر نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد يرﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ داﺪﻌﺗ .ﺪﻧﺪﺷ لﺎﺳ مود ﻪﻤﯿﻧ رد ﺮﯾﻼﻣ ﺰﮐﺮﻣ رد لﺎﻌﻓ يﺎﻫ
ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ 91 - 1390 ، 2467 داﺪﻌﺗ و ﺪﻧدﻮﺑ ﺮﻔﻧ
ﻪﺘﺷر يرﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺪﻧوﺎﻬﻧ ﺰﮐﺮﻣ رد لﺎﻌﻓ يﺎﻫ
2345 ﻪﻧﻮﻤﻧ لﻮﻣﺮﻓ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺰﮐﺮﻣ ود ﺮﻫ رد داﺪﻌﺗ ﻦﯾا زا ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﺑ ﺮﻔﻧ ، و ﯽﺴﺟﺮﮐ يﺮﯿﮔ
نﺎﮔرﻮﻣ ،1
داﺪﻌﺗ 194 داﺪﻌﺗ و ﺮﯾﻼﻣ ﺰﮐﺮﻣ رد ﻮﺠﺸﻧاد ﺮﻔﻧ 193
ﺪﻧوﺎﻬﻧ ﺰﮐﺮﻣ رد ﺰﯿﻧ ﻮﺠﺸﻧاد ﺮﻔﻧ
، ﺼﺗ هﻮﯿﺷ ﻪﺑ سﺎﯿﻘﻣ ياﺮﺟا ياﺮﺑ هدﺎﺳ ﯽﻓدﺎ
ﺮﺑ .ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ عﻮﻤﺠﻣ رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ يرﺎﻣآ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﮐ داﺪﻌﺗ سﺎﺳا ﻦﯾا
387 ﻪﺘﺷر رد ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﺑ ﺮﻔﻧ ﻦﯾا رد لﺎﻌﻓ يﺎﻫ
ود ﻪﻤﯿﻧ رد هﺎﮕﺸﻧاد ود ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ لﺎﺳ م
91 - 1390 .ﺪﻧدﻮﺑ ﻞﯿﺼﺤﺗ ﻪﺑ لﻮﻐﺸﻣ و هدﺮﮐ مﺎﻧ ﺖﺒﺛ
يروآدﺮﮔ ياﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا زﺎﯿﻧ درﻮﻣ تﺎﻋﻼﻃا
ﻪﺑ مﻮﺳﻮﻣ يا
» نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺢﻄﺳ ﺶﺠﻨﺳ سﺎﯿﻘﻣ «
ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﺞﻨﭘ نﺎﻤﻫ ﺮﺑ ﯽﻨﺘﺒﻣ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﯾا .ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ و ﯽﺣاﺮﻃ هﺪﻧرﺎﮕﻧ ﻂﺳﻮﺗ رﺎﺑ ﻦﯿﻟوا ياﺮﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﯾا .ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا بﻮﺼﻣ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ دراﺪﻧﺎﺘﺳا
» ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﻦﻤﺠﻧا ﮑﺸﻧاد يﺎﻫ
هﺪ ﯽﺸﻫوﮋﭘ و يا «
ﺖﺳا . ﺎﻣا
، ترﺎﻬﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ و ﺎﻫ
داﻮﺳ يﺎﻫ
ترﺎﻬﻣ و ﻒﯿﻟﺎﮑﺗ زا نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا بﺎﺘﮐ رد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺎﺑ داﺮﻓا ياﺮﺑ هﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ يﺎﻫ
"
داﻮﺳ رد يﺪﺻ رد ﺪﺻ ﺖﯿﻘﻓﻮﻣ
ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا
"
ﻪﺘﺷﻮﻧ و نﻮﻣﻮﻟﻮﺳ ،ثرآ ،ﺮﻠﯾﺎﺗ : نﻮﺴﻣﺎﯿﻠﯾو
) Tylor, Arth, Solomon, & Williamson, 2007
ﻦﯾا .ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا (،
ترﺎﻬﻣ :دراﻮﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﺎﻫ ﺷزرا ،تﺎﻋﻼﻃا ﻦﺘﻓﺎﯾ ،ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا زﺎﯿﻧ ﻒﯾﺮﻌﺗ
تﺎﻋﻼﻃا ﯽﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ ،تﺎﻋﻼﻃا ﯽﺑﺎﯿ ﺒﺗ و
تﺎﻋﻼﻃا (ﻪﻋﺎﺷا) لدﺎ
ﯽﻣ .ﺪﻧﺪﺷ سﺎﯿﻘﻣ و ﺎﻫراﺰﺑا ﺮﺑ يروﺮﻣ اﺪﺘﺑا ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﺶﻫوﮋﭘ راﺰﺑا ﻪﻌﺳﻮﺗ ياﺮﺑ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ شزﻮﻣآ هزﻮﺣ رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ
ﻞﺧاد رد ﻪﭼ)
جرﺎﺧ رد ﻪﭼ و رﻮﺸﮐ ﺪﻣآ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ (رﻮﺸﮐ زا
. ﺎﻣا
، سﺎﯿﻘﻣ ﻦﯾا ﺮﺜﮐا ﻞﻣﺎﺷ ﻪﮑﻨﯾا ﺎﯾ ﺪﻧدﻮﺒﻧ رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﻓﺎﮐ ﯽﯾاور زا ﺎﯾ ﺎﻫ
ﻪﯾﻮﮔ ﯽﻧاواﺮﻓ يﺎﻫ
ﯽﻣ هﺪﻨﻨﮐ ﻪﺘﺴﺧ و دﺎﯾز ار سﺎﯿﻘﻣ لﻮﻃ ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﺑ ﻧدﺮﮐ
.ﺪ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
، نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺢﻄﺳ ﺶﺠﻨﺳ) ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا دﻮﺼﻘﻣ ياﺮﺑ
ﺪﻧدﻮﺒﻧ ﺐﺳﺎﻨﻣ (رﻮﻧ مﺎﯿﭘ هﺎﮕﺸﻧاد
، سﺎﯿﻘﻣ زا يرﺎﯿﺴﺑ ،هوﻼﻋ ﻪﺑ نآ ندﻮﺑ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺰﯿﻧ رﻮﺸﮐ زا جرﺎﺧ رد هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ يﺎﻫ
ﺎﻫ
ﯽﭘ رد ار ﺎﻬﻧآ ﯽﯾاور ﻦﺘﺧاﺪﻧا ﺮﻄﺧ ﻪﺑ لﺎﻤﺘﺣا ﺰﯿﻧ ﺎﻬﻧآ ﻪﻤﺟﺮﺗ و ﺪﻧدﻮﺒﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﻞﺑﺎﻗ ﺖﺷاد
، هﺎﺗﻮﮐ ﯽﺳﺎﯿﻘﻣ داد ﺢﯿﺟﺮﺗ هﺪﻧرﺎﮕﻧ ﻞﯿﻟد ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ
ﺪﺷ عﻮﺟر يدﺪﻌﺘﻣ ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا و ﯽﭘﺎﭼ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا ياﺮﺑ .ﺪﻨﮐ ﻪﯿﻬﺗ ار ﺪﺷﺎﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﻓﺎﮐ ﯽﯾاور زا ﻪﮐ
، ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و
ﻨﯾا ترﺎﻬﻣ ﻪﮑ نارﺎﮑﻤﻫ و ﺮﻠﯾﺎﺗ بﺎﺘﮐ رد هﺪﺷ ﯽﻓﺮﻌﻣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ و ﺎﻫ
) Tylor, et al, 2007
زا(
رادرﻮﺧﺮﺑ مزﻻ ﺖﯾﺎﻔﮐ و ﺖﯿﻌﻣﺎﺟ
، ﻞﺑﺎﻗ و
ترﺎﻬﻣ ﻦﯾا .ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ،دﻮﺑ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﯽﯾﻮﺠﺸﻧاد ﺖﯿﻌﻤﺟ ياﺮﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ﻞﻣﺎﺷ ﺎﻫ
5 ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ زا ﻪﺘﺳد نﺎﯿﺑ ﻻﺎﺑ رد ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮔ نﺎﻤﻫ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﻫ
هدﺎﺳ زا ،ﺪﺷ هﺪﯿﭽﯿﭘ ﻪﺑ ﻦﯾﺮﺗ
نﺎﮑﻣ ،ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا زﺎﯿﻧ ﻒﯾﺮﻌﺗ :ﻞﻣﺎﺷ ﺎﻬﻧآ ﻦﯾﺮﺗ ﻊﻤﺟ تﺎﻋﻼﻃا ﯽﺑﺎﯿﺷزرا ،تﺎﻋﻼﻃا ﯽﺑﺎﯾ
ﯽﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ ،هﺪﺷ يروآ
ﯽﻣ ،ناﺮﮕﯾد ﺎﺑ نآ ﺮﺛﺆﻣ لدﺎﺒﺗ و تﺎﻋﻼﻃا ﻦﯾا سﺎﺳا ﺮﺑ .ﺪﻧﻮﺷ
5 سﺎﯿﻘﻣ ﮏﯾ ،ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ 30
ﻪﯾﻮﮔ ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ .ﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ تﺮﮑﯿﻟ عﻮﻧ زا يا
ﻪﯾﻮﮔ ندﻮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮏﯾ يور ﺮﺑ نآ ياﺮﺟا زا ﺲﭘ ،سﺎﯿﻘﻣ 78
ﯽﻗاﺮﺘﻓا ناﻮﺗ ،يﺮﻔﻧ ﮏﺗ ﮏﺗ2
ﻪﯾﻮﮔ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ درﻮﻣ ﺎﻫ
ﻪﯾﻮﮔ و زا ﺮﺘﻤﮐ ﯽﻗاﺮﺘﻓا ناﻮﺗ زا ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ 5/
1 زﺎﺑ درﻮﻣ ﺎﯾ ﺪﻧﺪﺷ فﺬﺣ ،ﺪﻧدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ سﺎﯿﻘﻣ ﮏﯾ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺴﯾﻮﻧ
30
ﻪﯾﻮﮔ ﻪﯾﻮﮔ ﻪﮐ يا ياراد ﻞﻗاﺪﺣ نآ يﺎﻫ
ﯽﻗاﺮﺘﻓا ناﻮﺗ 5/
1 ﻪﯿﻬﺗ ﺪﻧدﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ و
، ﻞﯿﻠﺤﺗ ياﺮﺑ و .ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ يﺎﻫ
ﻪﯾﻮﮔ ﯽﻗاﺮﺘﻓا ناﻮﺗ ﯽﺳرﺮﺑ زا ﺲﭘ نآ ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ ناﺰﯿﻣ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و ،ﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ نآ هزﺎﺳ ﯽﯾاور ﺰﯿﻧ و ،ﯽﯾاﻮﺘﺤﻣ ،يرﻮﺻ ﯽﯾاور ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻪﺑ ،ﺎﻫ
ﻢﻫ شور ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﺪﯿﯾﺄﺗ و ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ،ﯽﻧورد ﯽﻧﺎﺳ
.ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ
ﻮﮔ ﻦﺘﺷﻮﻧ رد ﻪﯾ
ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ هﺪﺷ حﺮﻄﻣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽﻣﺎﻤﺗ نﺎﮑﻣا ﺪﺣ ﺎﺗ ﻪﮐ ﺪﺷ ﯽﻌﺳ سﺎﯿﻘﻣ يﺎﻫ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﺎﻫ
. ﺎﻣا
، زا
ﮑﺗ اﺮ ر ﻪﯾﻮﮔ .ددﺮﮔ يراددﻮﺧ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ندﻮﺑ ي ﺎﻧ ﻮﺤﻧ ﻪﺑ سﺎﯿﻘﻣ ﻦﯾا يﺎﻫ
هﺪﺷ ﻊﯾزﻮﺗ ﯽﺳﺎﺳا ترﺎﻬﻣ ﺞﻨﭘ ﻦﯾا ﻦﯿﺑ رد يوﺎﺴﻣ ﻞﯿﻟد .ﺪﻧا
1. Krejcie & Morgan
2.discriminant power
رﺎﮐ ﻦﯾا ﯽﻠﺻا ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ زا ماﺪﮐ ﺮﻫ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا
ﮏﯾ زا ﺮﻈﻧ درﻮﻣ يﺎﻫ هﺪﺷ ﻞﯿﮑﺸﺗ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ يﺮﺳ
ﺪﻧا
، ﻧآ داﺪﻌﺗ ﻪﮐ ﮏﯾ ﺮﻫ رد ﺎﻬ
وا ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ سﺎﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ .ﺖﺳا هدﻮﺑ يوﺎﺴﻣﺎﻧ (ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا زﺎﯿﻧ ﻒﯾﺮﻌﺗ) ل
5 ﻪﯾﻮﮔ) ﻪﯾﻮﮔ يﺎﻫ
5 - 1 ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ ؛ﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ (
ود ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ نﺎﮑﻣ) م
(تﺎﻋﻼﻃا ﯽﺑﺎﯾ 10
ﻪﯾﻮﮔ ﻪﯾﻮﮔ) يﺎﻫ 15 - 6
ﻮﺳ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ نﺪﯿﺠﻨﺳ ياﺮﺑ ؛ﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ ( م
(تﺎﻋﻼﻃا ﯽﺑﺎﯿﺷزرا) 2
ﻪﯾﻮﮔ
ﻪﯾﻮﮔ) يﺎﻫ 17 - 16 (تﺎﻋﻼﻃا ﯽﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ) مرﺎﻬﭼ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ نﺪﯿﺠﻨﺳ ياﺮﺑ ؛ﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ ( 7
يﻮﮔ) ﻪﯾﻮﮔ يﺎﻫ
24 - 18 ياﺮﺑ ًﺎﺘﯾﺎﻬﻧ و ؛ﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ (
ﺰﯿﻧ (تﺎﻋﻼﻃا لدﺎﺒﺗ) ﻢﺠﻨﭘ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﺶﺠﻨﺳ 6
ﻪﯾﻮﮔ) ﻪﯾﻮﮔ يﺎﻫ
30 - 25 .ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﯿﻬﺗ (
ﻪﯾﻮﮔ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا شوﮋﭘ ﻦﯾا رد هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ سﺎﯿﻘﻣ ﻢﻬﻣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ زا ﯽﮑﯾ ﻄﻘﻣ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﻢﻬﻓ رﻮﺧرد و هدﺎﺳ ﯽﻧﺎﺑز ﻪﺑ ﺎﻫ
ﻊ
ﺖﺳا هﺪﻣآ رد شرﺎﮕﻧ ﻪﺑ ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ .
ﻪﯾﻮﮔ ﻞﮐ ﻊﻗاو رد هﺪﺷ ﯽﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ يﻮﺤﻧ ﻪﺑ سﺎﯿﻘﻣ ﻦﯾا يﺎﻫ
داﻮﺳ ﺎﺑ يﻮﺠﺸﻧاد ﮏﯾ ﻪﮐ ﺪﻧا
ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا
، تﺎﯾﻮﺼﺧ ﻦﯾا رد يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ندﻮﺑ اراد ﺎﺑ
، ا ﺎﯾ لدﺎﺒﺗ و ﯽﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ ،ندﺮﮐ ﯽﺑﺎﯾزرا ،ﻦﺘﻓﺎﯾ ﺎﺗ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا زﺎﯿﻧ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﺑ ردﺎﻗ ﻪﻋﺎﺷ
ﺮﺛﺆﻣ و ﯽﻤﻠﻋ ﻮﺤﻧ ﻪﺑ تﺎﻋﻼﻃا ﯽﺼﺼﺨﺗ نﺎﮔژاو و تﺎﻤﻠﮐ ﯽﺴﯿﻠﮕﻧا لدﺎﻌﻣ دراﻮﻣ ﯽﺧﺮﺑ رد ﯽﺘﺣ .ﺪﺷﺎﺑ
، نﺎﺑز ﻪﺑ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﮏﯾ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ
ﻓ لدﺎﻌﻣ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﯽﺴﯿﻠﮕﻧا ﻢﯿﻫﺎﻔﻣ ﺖﺳرد كرد زا ﺎﺗ هﺪﻣآ ﺰﺘﻧاﺮﭘ رد نآ ﯽﺳرﺎ
، ﯽﻧدﻮﻣزآ يﻮﺳ زا هﺪﺷ ﯽﻌﺳ ًﺎﻨﻤﺿ .دﻮﺷ ﻞﺻﺎﺣ نﺎﻨﯿﻤﻃا ﺎﻫ
ﻪﯾﻮﮔ تﻼﻤﺟ ﻪﮐ نآ ﻦﻤﺿ ﺎﻫ
نآ ﯽﯾاور ﺎﺗ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺺﺨﺸﻣ و ﻦﺷور تﺎﻋﻼﻃا يوﺎﺣ ﯽﻓﺎﮐ هزاﺪﻧا ﻪﺑ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﻓﺎﮐ رﺎﺼﺘﺧا زا ﻪﮐ
.دﻮﺷ ﻆﻔﺣ ﯽﮔﮋﯾو زا ﯽﮑﯾ هدﺎﻔﺘﺳا سﺎﯿﻘﻣ ﻦﯾا يﺎﻫ
ﯽﻧدﻮﻣزآ ﯽﯾﻮﮕﺨﺳﺎﭘ ياﺮﺑ تﺮﮑﯿﻟ ﻒﯿﻃ ﺐﻟﺎﻗ زا ﻪﯾﻮﮔ ﻪﺑ ﺎﻫ
رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ .ﺖﺳا هدﻮﺑ نآ يﺎﻫ
ﺦﺳﺎﭘ ﻪﯾﻮﮔ زا ﮏﯾ ﺮﻫ يﺎﻫ ﻒﯿﻃ رد سﺎﯿﻘﻣ يﺎﻫ
ﻪﺘﺳد (دﺎﯾز ﯽﻠﯿﺧ و دﺎﯾز ،ﻂﺳﻮﺘﻣ ،ﻢﮐ ،ﻢﮐ ﯽﻠﯿﺧ :ﻞﻣﺎﺷ) ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ هﺪﺷ يﺪﻨﺑ
هﻮﯿﺷ .ﺪﻧا
هﺮﻤﻧ ﺦﺳﺎﭘ زا ﮏﯾ ﺮﻫ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﯽﻫد هﺮﻤﻧ ﻞﻣﺎﺷ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺎﻫ
1 ،ﻢﮐ ﯽﻠﯿﺧ ياﺮﺑ 2
،ﻢﮐ ياﺮﺑ 3
،ﻂﺳﻮﺘﻣ ياﺮﺑ 4
و دﺎﯾز ياﺮﺑ 5
،دﺎﯾز ﯽﻠﯿﺧ ياﺮﺑ
.ﺖﺳا هدﻮﺑ
هﻮﯿﺷ ﻦﯾا .ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا هﻮﯿﺷ ﻪﺳ زا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﯽﯾاور ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﺎﻫ
ﯽﻧورد ﯽﯾاور: ،1
ﯽﻧوﺮﯿﺑ ﯽﯾاور ﺎﯾ)2
ﻦﯿﺑ ﺶﯿﭘ ﯽﯾاور (3
هﻮﯿﺷ و راﺰﺑا ﯽﺸﺨﺑ رﺎﺒﺘﻋا ﻞﻣﺎﺷ)4
اﻮﺘﺤﻣ ﯽﯾاور هزﺎﺳ ﯽﯾاورو
ﯽﻣ هداد ﺢﯿﺿﻮﺗ ﺮﺼﺘﺨﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﮏﯾ ﺮﻫ ﻪﻣادا رد .(5
:ﺪﻧﻮﺷ
هزاﺪﻧا ﺪﺣ ﻪﭼ ﺎﺗ ﻪﮐ ﺮﻣا ﻦﯾا ﻪﺑ دراد هرﺎﺷا ﯽﻧورد ﯽﯾاور :(سﺎﯿﻘﻣ) راﺰﺑا ﯽﻧورد ﯽﯾاور زا يﺮﺳ ﮏﯾ ﺎﺑ نﻮﻣزآ زا هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ يﺎﻫ
زاﺪﻧا ﺎﯾ هﺪﺸﻧ ضﺮﻓ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ه
هﺪﺸﻧ يﺮﯿﮔ
، ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ
) Straub, 1989; Levy, 2006: 142
باﺮﺘﺳا (.
) Straub, 1989
ﺪﻘﺘﻌﻣ (
زاﺪﻧا يﺎﻫراﺰﺑا ﯽﻧورد ﯽﯾاور ﻪﮐ ﺖﺳا ه
ﺶﯾﺎﻤﯿﭘ رد يﺮﯿﮔ ﯽﻣ ﺞﻨﺳ شﺮﮕﻧ يﺎﻫ
ﯽﻣﺎﻤﺗ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﺮﮔا ﺎﻬﻨﺗ ،ﺪﺳﺮﺑ دﻮﺧ ﺮﺜﮐاﺪﺣ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
هزﺎﺳ هداد راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ار ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ هﺪﯾﺪﭘ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻢﻬﻣ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ و ﺎﻫ
، ﺎﺤﻟ دﻮﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ رد و ﻪﻧﻮﮔ نﺎﻤﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد .ﺪﻨﮐ ظ
ﻞﻣﺎﻋ ﯽﻣﺎﻤﺗ سﺎﯿﻘﻣ ﺖﺧﺎﺳ زا ﻞﺒﻗ ،ﺪﺷ نﺎﯿﺑ ًﻼﺒﻗ ﻪﮐ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﯾ ﺎﻫ
ﻞﻣﺎﺷ ﻪﮐ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﻢﻬﻣ يﺎﻫ 5
ﯽﻣ ﯽﻧﺎﻬﺟ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ،ﺪﺷ
ﻞﻣﺎﻋ ﻦﯾا زا ﮏﯾ ﺮﻫ ﻢﻬﻣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽﻣﺎﻤﺗ نآ زا ﺲﭘ و ﺪﻧﺪﺷ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ درﻮﻣ دﻮﺟﻮﻣ تﺎﯿﺑدا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
راﺮﻗ ﻦﯿﯿﺒﺗ و
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ
، ﺐﻟﺎﻗ رد و 30
) ﺖﯿﺻﻮﺼﺧ 30
ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ .ﺪﻧﺪﺷ نﺎﯿﺑ (ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪﯾﻮﮔ
، ﻞﻣﺎﻋ ﯽﻣﺎﻤﺗ سﺎﯿﻘﻣ ﻦﯾا رد ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ و ﺎﻫ
هﺪﺷ ظﺎﺤﻟ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﻢﻬﻣ ﺪﻧا
، ﯽﻣ عﻮﻧ ﻦﯾا ﻪﺘﺒﻟا .ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﻓﺎﮐ ﯽﻧورد ﯽﯾاور زا سﺎﯿﻘﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ دﺮﮐ نﺎﯿﺑ نﺎﻨﯿﻤﻃا ﺎﺑ ناﻮﺗ زا
.ﺖﺳا هﺪﯿﺳر ﻢﻫ يراﺪﺑﺎﺘﮐ ﻢﻠﻋ نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ ﺪﯿﯾﺄﺗ ﻪﺑ ﯽﯾاور
ﻦﯾا ﻪﺑ دراد هرﺎﺷا ﯽﻧوﺮﯿﺑ ﯽﯾاور :(سﺎﯿﻘﻣ) راﺰﺑا ﯽﻧوﺮﯿﺑ ﯽﯾاور ﺎﺑ و يﺮﮕﯾد نﺎﻣز رد ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ياﺮﺟا زا هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻪﮐ
ﯽﻧدﻮﻣزآ ﺮﮕﯾد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﺎﯾ ؛ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﺮﺑرﺎﮐ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ يﺮﮕﯾد يﺎﻫ
، ﻢﯿﻤﻌﺗ نآ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺬﭘ
ﺖﺳا ﺺﺨﺸﻣ ﻪﮐ رﻮﻃ نﺎﻤﻫ .ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد يﺮﯾ
ﻮﺳ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ سﺎﯿﻘﻣ ﻦﯾا زا هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﮑﻣا مﺎﻈﻧ ﺮﯾﺎﺳ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا دا
رود زا شزﻮﻣآ يﺎﻫ
، هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺘﺣ و يﺎﻫ
1. internal validity
2. external validity
3. predictive validity
4. instrument validation
5. content & construct validity
نﺎﮑﻣا ﺰﯿﻧ يزﺎﺠﻣ ﺖﺳا ﺮﯾﺬﭘ
. اﺮﯾز
، لاﺆﺳ ﺖﺳا ﻢﻬﻓ ﻞﺑﺎﻗ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﻣﺎﻤﺗ ياﺮﺑ و هﺪﺷ نﺎﯿﺑ مﺎﻋ ترﻮﺻ ﻪﺑ نآ يﺎﻫ .
ﯽﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ نآ زا ناﻮﺗ
مﺎﻈﻧ ﺮﯾﺎﺳ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ ﺎﻔﺘﺳا ﺰﯿﻧ رود زا ﯽﺷزﻮﻣآ يﺎﻫ
سﺎﯿﻘﻣ ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯾا ﻪﺘﺒﻟا .دﺮﮐ هد ﻢﻠﻋ نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ ﻂﺳﻮﺗ
هﺎﮕﺸﻧاد ﺮﯾﺎﺳ ﺪﯿﺗﺎﺳا و يراﺪﺑﺎﺘﮐ .ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺪﯿﯾﺄﺗ درﻮﻣ ،(ﯽﻠﺻا نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ) نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺘﺣ و ﺎﻫ
ﺑا ﯽﺸﺨﺑرﺎﺒﺘﻋا ﻊﻤﺟ راﺰ
رﺎﺒﺘﻋا :تﺎﻋﻼﻃا يروآ ﯽﻣ هزﺎﺳ ﯽﯾاور و اﻮﺘﺤﻣ ﯽﯾاور ﻪﻟﻮﻘﻣ ود ﻞﻣﺎﺷ ﯽﺸﺨﺑ
دﻮﺷ
) Levy, 2006: 143
ﯽﯾاور .(
لاﺆﺳ ﺎﯾآ ﻪﮐ ﺮﻣا ﻦﯾا ﻪﺑ دراد هرﺎﺷا اﻮﺘﺤﻣ ﯽﻣ ﻞﻣﺎﺷ ار ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﺤﺗ هﺪﯾﺪﭘ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽﻣﺎﻤﺗ سﺎﯿﻘﻣ يﺎﻫ
ﺶﺨﺑ رد ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮔ نﺎﻤﻫ ؟دﻮﺷ
ياﺮﺑ هﺪﻧرﺎﮕﻧ ،ﺪﺷ نﺎﯿﺑ ﯽﻧورد رﺎﺒﺘﻋا ﻞﻣﺎﻋ ﯽﻣﺎﻤﺗ ﻦﯿﯿﻌﺗ
ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺘﺸﯿﺑ ،نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ و ﺎﻫ ﻪﺘﺷﻮﻧ و ﺎﻫ
ﻦﯿﺸﯿﭘ يﺎﻫ
هداد راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ار ﻪﻄﺑار ﻦﯾا رد
، هﻮﯿﺷ و ﻊﺑﺎﻨﻣ زا و ﻢﻫ ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ
ﮑﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﺳرﺮﺑ نﻮﭼ ﻦﯾا ﺪﻨﻧﺎﻣ و ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ياﺮﺟا ،بﻮﺘ
ﺎﻫ
هدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا
، لاﺆﺳ ﺎﺗ هﺪﻨﯾﺎﻤﻧ ،ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ يﺎﻫ ﻞﻣﺎﻋ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ زا ﯽﻘﯿﻗد
ﯽﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ .ﺪﺷﺎﺑ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا داﻮﺳ ﻢﻬﻣ يﺎﻫ ناﻮﺗ
ﯽﯾاور ياراد ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺖﻔﮔ و
.ﺖﺳا ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ ﯽﯾاﻮﺘﺤﻣ
ﺴﻣ ﻦﯾا ﺎﺑ هزﺎﺳ ﯽﯾاور ﺌ
ﯽﻣ هزاﺪﻧا ار ﯽﺻﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﺖﻔﺻ ﺎﯾ هزﺎﺳ هزاﺪﻧا ﻪﭼ ﺎﺗ ﯽﺻﺎﺧ نﻮﻣزآ ﻪﮐ دراد رﺎﮐ وﺮﺳ ﻪﻠ و ﺮﺠﻨﯿﻟﺮﮐ .دﺮﯿﮔ
ﯽﻟ
) Kerlinger & Lee, 2000
ﯽﻣ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ار شور ود هزﺎﺳ ﯽﯾاور ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ(
تاﺮﻤﻧ نﺎﯿﻣ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﮑﯾ :ﻞﻣﺎﺷ شور ود ﻦﯾا ﺪﻨﻫد
ﻪﯾﻮﮔ تاﺮﻤﻧ و نﻮﻣزآ ﻞﮐ نﻮﻣزآ يﺎﻫ
، نﻮﻣزآ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺳرﺮﺑ يﺮﮕﯾد و ﯽﻠﻣﺎﻋ ﻞﯿﻠﺤﺗ
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ هزﺎﺳ ﯽﯾاور ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا .ﺖﺳا1
ﻪﯾﻮﮔ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ شور ود ﺮﻫ زا ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻪﺑ .ﺖﺳا هدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻠﻣﺎﻋ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﺰﯿﻧ و نﻮﻣزآ ﻞﮐ تاﺮﻤﻧ ﯽﻠﻣﺎﻋ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﮏﯾ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯿﻤﻫ
ﯽﻓﺎﺸﺘﮐا شور ﻪﺑ ،ﯽﺗﺎﻣﺪﻘﻣ2
ﻞﯿﻠﺤﺗ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﯽﻠﺻا يﺎﻫ هداد يور ﺮﺑ3
وا يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ) ﻪﯿﻟ 87
،ﯽﺳراو ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﻦﯾا مﺎﺠﻧا .ﺪﺷ مﺎﺠﻧا (يﺮﻔﻧ
ﻪﯾﻮﮔ ﯽﺴﯾﻮﻧزﺎﺑ و حﻼﺻا ﻠﻣﺎﻋ ﻞﯿﻠﺤﺗ رد ﻪﮐ ﺪﯾدﺮﮔ ﯽﯾﺎﻫ
زا ﺮﺘﻤﮐ ﯽﻠﻣﺎﻋ رﺎﺑ ياراد ﯽﺗﺎﻣﺪﻘﻣ ﯽ 40
/0 ﻞﻣﺎﻋ زا ﯽﮑﯾ يور ﺮﺑ ﻪﺑ ﺪﻧدﻮﺑ ﺎﻫ
ﻪﯾﻮﮔ ﻪﻤﻫ يﺪﻌﺑ ﻞﯿﻠﺤﺗ رد ﻪﮐ يﻮﺤﻧ زا ﺎﻫ
يﻻﺎﺑ ﯽﻠﻣﺎﻋ رﺎﺑ 40
/0 ﺪﺣ يور ﺮﺑ ﻞﻣﺎﻋ زا ﯽﮑﯾ ﻞﻗا
لوﺪﺟ ﻪﺑ) ﺪﻧﺪﺷ رادرﻮﺧﺮﺑ سﺎﯿﻘﻣ يﺎﻫ 1
.(ﺪﯿﻨﮐ هﺎﮕﻧ
لوﺪﺟ
1 - ﺠﯿﺘﻧ ﻪ ي ﻪﯾﻮﮔ يور ﺮﺑ ﺲﮐﺎﻤﯾراو ﺶﺧﺮﭼ ﺎﺑ ﯽﺗﺎﻣﺪﻘﻣ ﯽﻓﺎﺸﺘﮐا ﯽﻠﻣﺎﻋ ﻞﯿﻠﺤﺗ سﺎﯿﻘﻣ يﺎﻫ
ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﻪﯾﻮﮔ
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﯽﻠﻣﺎﻋ يﺎﻫرﺎﺑ و ﺎﻫ
هرﺎﻤﺷ لاﺆﺳ
1 2 3 4 5 6
بﺎﺘﮐ ندﺮﮐ اﺪﯿﭘ هﻮﺤﻧ ﺎﺑ ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻨﺷآ ناﺰﯿﻣ ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ رد ﺎﻫ
ﻞﮑﺷ سﺎﺳا ﺮﺑ) ﻪﻘﺒﻃ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
بﺎﺘﮐ يﺪﻨﺑ هدر هرﺎﻤﺷ ،ﺎﻫ
يﺪﻨﺑ
بﺎﺘﮐ ﺎﻫ
؟(...و 76
/0 10
وا ﺖﺳد ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻦﯿﺑ يراﺬﮔ قﺮﻓ رد ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ تﺎﻋﻼﻃا ل
ﻪﻣﺎﻧ ﺖﺷﺬﮔﺮﺳ)
وا ﺖﺳد ﯽﺨﯾرﺎﺗ دﺎﻨﺳا ،ﺎﻫ
،ﯽﺘﻟود دﺎﻨﺳا ،ل و (...
ود ﺖﺳد ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﻣﺎﻧ نﺎﯾﺎﭘ) تﺎﻋﻼﻃا م
بﺎﺘﮐ ،ﺎﻫ ﺖﯾاور ،ﯽﺳرد يﺎﻫ
ﻪﻣﺎﻧ ﺎﻫ
؟(...
71
/0 7
ﻪﺑ ﯽﯾﻮﮕﺨﺳﺎﭘ ياﺮﺑ ﯽﻤﻠﻋ ﻊﺑﺎﻨﻣ ندﺮﮐ اﺪﯿﭘ رد ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ
لاﺆﺳ
؟نﺎﺘﻘﯿﻘﺤﺗ عﻮﺿﻮﻣ يﺎﻫ
71 /0 6
وﺮﺘﮑﻟا ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺎﺑ ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻨﺷآ ناﺰﯿﻣ :ﻞﯿﺒﻗزا) ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﮑﯿﻧ
هداد هﺎﮕﯾﺎﭘ هﺎﮕﯾﺎﭘ ،ﺖﻧﺮﺘﻨﯾا ،ﺎﻫ
يراودا ،ﯽﺼﺼﺨﺗ ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا يﺎﻫ يﺎﻫ
،ﻂﺧﺮﺑ ،DVD
؟(...و ،CD
59
/0 9
ناﺰﯿﻣ ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺎﺑ ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻨﺷآ :ﻞﯿﺒﻗ زا) يا
57 /0 8
1. factor analysis
2.exploratory factor analysis
3.principal components analysis
بﺎﺘﮐ فرﺎﻌﻤﻟا هﺮﯾاد ،ﺎﻫ ﺲﻠﻃا ،ﺎﻫ
يراودا ،ﺎﻫ ﻞﺠﻣ ،ﺎﻫ
يﺎﻫ
و ،ﯽﺼﺼﺨﺗ
؟(...
دﺎﻨﺘﺳا هﻮﺤﻧ ﺎﺑ ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻨﺷآ ناﺰﯿﻣ ﻒﻟﺆﻣ و ﻊﺒﻨﻣ ﻪﺑ ﯽﻤﻠﻋ ﯽﻫد
هﺪﺷ سﺎﺒﺘﻗا تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺘﺷﻮﻧ ﮏﯾ ﻦﺘﻣ رد
زا ﯽﮑﯾ سﺎﺳا ﺮﺑ ﯽﻤﻠﻋ
ﮏﺒﺳ ﮏﺒﺳ ًﻼﺜﻣ) ﯽﻤﻠﻋ ﯽﻫددﺎﻨﺘﺳا يﺎﻫ ﮏﺒﺳ ،APA
CHICAGO
ﮏﺒﺳ ،
؟(... و ،MLA
70
/0 27
مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ اﻮﺘﺤﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ رد ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ناﺰﯿﻣ ﯽﯾﺎﻫراﺰﻓا
ﻢﻫ مﺮﻧ :نﻮﭼ زادﺮﭘ هژاو راﺰﻓا
) word processor
مﺮﻧ و(
ارا راﺰﻓا ﺋ ﻪ
ﺐﻠﻄﻣ
) Power Point
؟(
70
/0 23
ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻨﺷآ ناﺰﯿﻣ ﺖﺴﺟ هﻮﺤﻧ ﺎﺑ
و ﺖﻧﺮﺘﻨﯾا رد تﺎﻋﻼﻃا يﻮﺟ
:ﻞﺜﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﻟﻮﺑ يﺎﻫﺮﮕﻠﻤﻋ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،يﺪﯿﻠﮐ تﺎﻤﻠﮐ سﺎﺳاﺮﺑ) ،AND
ﻦﯾا ﺪﻨﻧﺎﻣ و + ،= ،OR
؟(ﺎﻫ 62
/0 11
گﻼﺑو ﯽﺣاﺮﻃ رد ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﺰﯿﻧ و ﯽﺼﺨﺷ بو تﺎﺤﻔﺻ ،ﺎﻫ
ﻂﯿﺤﻣ ﻦﯾا رد اﻮﺘﺤﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ
؟ﺎﻫ 56
/0 24
ﻪﯾﺎﻤﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا عﻮﻧ ﺎﺑ ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻨﺷآ ناﺰﯿﻣ
) Index
ﻪﻣﺎﻧ هژاو ،(
ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ
) Glossary
بﺎﺘﮐ رد ... و ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﺳﺮﻬﻓ ،(
؟ﺎﻫ 55
/0 12
ﺎﯾ بﻮﺘﮑﻣ) تﺎﻋﻼﻃا ﯽﺑﺎﯿﺷزرا يﺎﻫرﺎﯿﻌﻣ ﺎﺑ ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻨﺷآ ناﺰﯿﻣ (ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا ندﻮﺑ ﺪﯾﺪﺟ) يﺪﻣآزور ﺮﻈﻧ زا
،(
ﯽﻤﻠﻋ رﺎﺒﺘﻋا و
عﻮﺿﻮﻣ ﺎﺑ نآ ندﻮﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﺎﻤﺷ
؟ 53
/0 17
بﺎﺨﺘﻧا ﻖﯿﻘﺤﺗ ياﺮﺑ ﻪﮐ ﯽﻋﻮﺿﻮﻣ ﺢﯾﺮﺸﺗ و ﻒﯾﺮﻌﺗ رد ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﯽﻣ
؟ﺪﯿﻨﮐ 80
/0 2
لاﺆﺳ نﺎﯿﺑ رد ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﻞﺼﻓﺮﺳ ﺎﯾ ﯽﻋﺮﻓ يﺎﻫ
ﯽﺒﻧﺎﺟ يﺎﻫ
ﯽﻣ بﺎﺨﺘﻧا ﻖﯿﻘﺤﺗ ياﺮﺑ ﻪﮐ ﯽﻋﻮﺿﻮﻣ
؟ﺪﯿﻨﮐ 66
/0 4
مﺎﺠﻧا ياﺮﺑ ﯽﻋﻮﺿﻮﻣ ندﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﺎﯾ بﺎﺨﺘﻧا رد ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﺎﯾ ﻖﯿﻘﺤﺗ
؟هﺎﮕﺸﻧاد رد ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﺘﺷﻮﻧ
64 /0 1
و ﻦﯿﯿﻌﺗ رد ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ترﺎﺒﻋ ﺎﯾ تﺎﻤﻠﮐ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ
يﺪﯿﻠﮐ يﺎﻫ
ﯽﻣ بﺎﺨﺘﻧا ﻖﯿﻘﺤﺗ ياﺮﺑ ﻪﮐ ﯽﻋﻮﺿﻮﻣ (ﯽﻠﺻا)
؟ﺪﯿﻨﮐ 54
/0 5
(ﯽﻠﺻا ﻞﺼﻓﺮﺳ ﺎﯾ) ﯽﻠﺻا لاﺆﺳ ﻦﯿﯿﺒﺗ و ﻦﯿﯿﻌﺗ رد ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﯽﻣ بﺎﺨﺘﻧا ﻖﯿﻘﺤﺗ ياﺮﺑ ﻪﮐ ﯽﻋﻮﺿﻮﻣ
؟ﺪﯿﻨﮐ 51
/0 3
هﻮﯿﺷ ﺎﺑ ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻨﺷآ ناﺰﯿﻣ ﻊﻤﺟ تﺎﻋﻼﻃا ﯽﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ
يروآ
ﻢﻈﻧ ،عﻮﺿﻮﻣ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﻢﻈﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ نآ ﯽﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ ًﻼﺜﻣ) هﺪﺷ ﻢﻈﻧ ،عﻮﺿﻮﻣ ﯽﺒﺗاﺮﻣ ﻪﻠﺴﻠﺳ و هﺪﯿﭽﯿﭘ ﻪﺑ هدﺎﺳ زا
؟(...
47 /0 18
ﯽﺳﺎﯿﺳ تاﺮﯿﺛﺄﺗ و تارﺮﻘﻣ ﺎﺑ ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻨﺷآ ناﺰﯿﻣ -
و ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا
ﺖﻋﻼﻃا ﻪﻋﺎﺷا
؟ﺖﻧﺮﺘﻨﯾا رد 75
/0 30
ﻪﻋﺎﺷا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﯽﻧﻮﻧﺎﻗ و ﯽﻗﻼﺧا تارﺮﻘﻣ ﺎﺑ ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻨﺷآ ناﺰﯿﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ،داﺮﻓا ﯽﺻﻮﺼﺧ و ﻪﻧﺎﻣﺮﺤﻣ تﺎﻋﻼﻃا هوﺮﮔ ،ﺎﻫ
؟...و ﺎﻫ 65
/0 29
هﻮﺤﻧ ﺎﺑ ﺎﻤﺷ ﯽﯾﺎﻨﺷآ ناﺰﯿﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﺳﺮﻬﻓ شرﺎﮕﻧ
ﯽﻤﻠﻋ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﮏﯾ
ﮏﺒﺳ زا ﯽﮑﯾ سﺎﺳا ﺮﺑ ﮏﺒﺳ ًﻼﺜﻣ) ﺮﺒﺘﻌﻣ ﯽﻤﻠﻋ يﺎﻫ
ﮏﺒﺳ ،APA
CHICAGO
ﮏﺒﺳ ،
؟(... و ،MLA
56
/0 28
