1
ﯽﺳرﺮﺑ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ غود ﻪﻧﺎﺧدور بآ ﺖﯿﻔﯿﮐ
و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷورﺪﯿﻫ يﺎﻫ
ﺺﺧﺎﺷ يزروﺎﺸﮐ يﺎﻫ
ﺪﯿﻤﺣ مﺪﻘﻣ ﯽﺳﺎﺒﻋ ﺎﺿر ﻮﻟدﻮﻤﺤﻣ هﺮﻗ ﯽﺒﺘﺠﻣ ،1
ﯽﻗﺪﻨﺟ ردﺎﻧ ،2
، 2
رﻮﭘ ﺖﻤﺸﺣ ﯽﻠﻋ ﺪﯿﺳ ﯽﻔﻄﺼﻣ ،2
3
- 1
سووﺎﮐﺪﺒﻨﮔ هﺎﮕﺸﻧاد يرادﺰﯿﺨﺑآ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ يﻮﺠﺸﻧاد
- 2
سووﺎﮐﺪﺒﻨﮔ هﺎﮕﺸﻧاد رﺎﯾدﺎﺘﺳا
، يزروﺎﺸﮐ و ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ هﺪﮑﺸﻧاد يرادﺰﯿﺨﺑآ و ﻊﺗﺮﻣ هوﺮﮔ ،
- 3
ﺪﺒﻨﮔ ﺮﻬﺷ بﻼﺿﺎﻓ و بآ هرادا سﺎﻨﺷرﺎﮐ
هﺪﯿﮑﭼ
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﯽﺳرﺮﺑ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ غود ﻪﻧﺎﺧدور بآ
ﺺﺧﺎﺷ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷورﺪﯿﻫ يﺎﻫ يزروﺎﺸﮐ يﺎﻫ
تﺎﻋﻼﻃا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣزا
رد ﻪﻫﺎﻣ هد يرﺎﻣآ هرود ﮏﯾ ود
ﻞﺼﻓ و ﺰﯿﯾﺎﭘ نﺎﺘﺴﻣز -1397
هﺎﮕﺘﺴﯾا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ1396 هﺮﻗ ﻦﺟا يﺮﺘﻣورﺪﯿﻫ
هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺟﻮﺧ
هﺪﺷ .ﺖﺳا سﺎﺳاﺮﺑ بآ ﯽﻤﯿﺷ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﻠﺻا ﻞﻣﺎﻋ ،ﯽﻤﯿﺷورﺪﯿﻫ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽﻣ ﮓﻨﺳ و بآ ﺶﻨﮐاو ﻪﻧﺎﺧدور
زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺪﺷﺎﺑ
راﺰﻓا مﺮﻧ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧAqQa
ﭗﯿﺗ هرﺎﺴﺧر و هد هرود ﻦﯾا رد غود ﻪﻧﺎﺧدور بآ ﺐﻟﺎﻏ
ﯽﺑ ﻪﻫﺎﻣ ﯽﻣ ﮏﯿﺴﻠﮐ تﺎﻨﺑﺮﮐ .ﺪﺷﺎﺑ
ﺖﯿﻔﯿﮐ
ﻪﻧﺎﺧدور ﻦﯾا بآ روﺎﺸﮐ ﺶﺨﺑ رد
ز ي ناﺰﯿﻣ سﺎﺳاﺮﺑ ﺮﻄﺧ
يرﻮﺷ ) Salinity ( ﺪﺣرد ﻂﺳﻮﺘﻣ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﮑﯿﻟﺎﺣرد ناﺰﯿﻣ سﺎﺳاﺮﺑ
ﺪﺻرد ﻢﯾﺪﺳ ) (%Na ماﺮﮔﺎﯾد و ﺲﮐﻮﮑﻠﯾو ) Wilcox diagram (
ﺐﺳﺎﻨﻣ و بﻮﺧ ﺖﯿﻔﯿﮐ ياراد ، يرﺎﯿﺑآ ياﺮﺑ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
هژاو :يﺪﯿﻠﮐ يﺎﻫ ،بآ ﺖﯿﻔﯿﮐ
،ﯽﻤﯿﺷورﺪﯿﻫ ﺺﺧﺎﺷ
يزروﺎﺸﮐ يﺎﻫ ،
ر غود ﻪﻧﺎﺧدو
2
- 1 ﻪﻣﺪﻘﻣ بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا ﺐﺳﺎﻨﻣ و ﻪﻨﯿﻬﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻬﺟ رد ﻢﻬﻣ ﯽﻣﺎﮔ بآ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﺸﮐ يﻮﮕﻟا بﺎﺨﺘﻧا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و بﺮﺷ ياﺮﺑ
بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد بآ ﯽﻔﯿﮐ يﺎﻫ ﯽﮔﮋﯾو ي ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ تروﺮﺿ ور ﻦﯾا زا .ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ بآ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺎﺑ رﺎﮔزﺎﺳ و ﺐﺳﺎﻨﻣ ،نارﺎﮑﻤﻫ و يزوﺪﻧﺎﺧ).ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ تﺪﺷ ﻪﺑ (.1394
يﺎﻬﺑآ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺖﯿﻔﯿﮐ يور ﺮﺑ ﯽﻧاواﺮﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ نﻮﻨﮐﺎﺗ
ﺤﻄﺳ ﻪﻘﺒﻃ و ﻪﻧﺎﺧدور ﺎﺻﻮﺼﺧ ﯽ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻒﻠﺘﺨﻣ فرﺎﺼﻣ ياﺮﺑ ﺎﻬﻧآ يﺪﻨﺑ
ﻪﮐ ﺖﺳا رد ﺎﻬﻧآ زا ﯽﺧﺮﺑ ﻪﺑ ﺮﯾز هرﺎﺷا
.ﺖﺳا هﺪﺷ
نارﺎﮑﻤﻫ و يﺮﺸﺑ
، ) رد (1392 ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ ﻪﻧﺎﺧدور بآ ﯽﻤﯿﺷﻮﺋژ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ و ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ نﺎﮔﺮﮔ ﺞﯿﻠﺧ ﻪﺑ ﯽﻬﺘﻨﻣ يﺎﻫ
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ماﺮﮔﺎﯾد ﭗﯿﺗ ﺮﭙﯾﺎﭘ و ﻒﯿﺘﺳا يﺎﻫ هرﺎﺴﺧر و
بآ و ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﺺﺨﺸﻣ ﻮﮑﻠﯾو رادﻮﻤﻧ سﺎﺳاﺮﺑ ﺲﭙﺳ
ﺖﯿﻤﮐ و ﺲﮐ بآ ﺖﯿﻔﯿﮐSAR
ﻪﻧﺎﺧدور ﺪﻧداد راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ يزروﺎﺸﮐ فرﺎﺼﻣ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ار ﺎﻫ .
مدﺎﺧ رﻮﭘ و يﺪﯿﻬﺷ ) (1396 ﺖﯿﻔﯿﮐ بآ ﻪﻧﺎﺧدور ﻦﯾﺎﻗ رد
نﺎﺳاﺮﺧ ﯽﺑﻮﻨﺟ ار زا ﺮﻈﻧ فرﺎﺼﻣ
،يزروﺎﺸﮐ
،بﺮﺷ مﺎﺸﺣا و نﺎﯾﺰﺑآ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا شور CWQI و مﺮﻧ راﺰﻓا Aquachem رد
ود
هﺎﮕﺘﺴﯾا ﮏﯿﻧﻮﺧ ﺎﯿﻠﻋ و ﯽﺧﺮﻓ درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ راﺮﻗ ﺪﻧداد . ) نارﺎﮑﻤﻫ و يﻮﻨﻫد ﯽﻤﺳﺎﻗ (1395
رد ﯽﺸﻫوﮋﭘ بآ ﺖﯿﻤﮐ و ﺖﯿﻔﯿﮐ
نﺎﺘﺳﺮﻟ ﺎﻧزا ﻪﻧﺎﺧدور يرﺎﻣآ ﺰﯿﻟﺎﻧآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ﺪﻧدﺮﮐ ﯽﺑﺎﯾزرا ﻢﭼ يﺮﺘﻣورﺪﯿﻫ هﺎﮕﺘﺴﯾا رد ﺎﻧزا ﻪﻧﺎﺧدور بآ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾﺪﺑ .
ﻪﺑ نﺎﻣز
ترﻮﺻ ﺧ هرود ود ﻫرادﻮﻤﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ بﻮﻃﺮﻣ و ﮏﺸ
ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﻧﺎﻣز يﺮﺳ و ﺲﮐﻮﮑﻠﯾو ،ﺮﻟﻮﺷ ،ﺮﭙﯾﺎﭘ يﺎ ﺪﻧدﺮﮐ
.
ﻦﯾا ﯽﻠﺻا فﺪﻫ ﺶﻫوﮋﭘ
ﯽﺳرﺮﺑ اﺪﺘﺑا ﯿﺷورﺪﯿﻫ
غود ﻪﻧﺎﺧدور ﯽﻤ و
ﺶﺨﺑ رد فﺮﺼﻣ ياﺮﺑ نآ يﺪﻨﺑ ﻪﻘﺒﻃ ﺲﭙﺳ يزروﺎﺸﮐ
ﯽﻣ .ﺪﺷﺎﺑ
- 2 و داﻮﻣ شور ﺎﻫ
-2 - 1 ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ
ﻪﺿﻮﺣ ﻮﺳردﺎﻣ ﺎﯾ غود ﻪﻧﺎﺧدور ﺰﯾﺮﺑآ دوﺪﺣ ﺖﻌﺳو ﻪﮐ ﺖﺳا دور نﺎﮔﺮﮔ ﯽﻠﺻا يﺎﻫ ﻪﺿﻮﺣﺮﯾز زا ﯽﮑﯾ ،
رد ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣﻮﻠﯿﮐ2120
ﻪﻧﺎﺧدور ﻦﯾا .دراد راﺮﻗ رﺰﺧ يﺎﯾرد قﺮﺷ بﻮﻨﺟ ﻪﺑ
رﻮﻃ كﺮﺘﺸﻣ ﺶﺨﺑ ﯽﯾﺎﻫ ﻪﺳ زا نﺎﺘﺳا نﺎﺳاﺮﺧ
،ﯽﻟﺎﻤﺷ نﺎﻨﻤﺳ و ﮔﻠ نﺎﺘﺴ ار
ﯽﺸﮑﻫز ﯽﻣ ﺪﯾﺎﻤﻧ . نﺎﺘﺴﻠﮔ نﺎﺘﺳا رد ﻪﮐ هزﻮﺣ زا ﯽﺸﺨﺑ هﺪﺷ ﻊﻗاو
توﺎﻔﺗ يﺎﻫ يدﺎﯾز زا ﺮﻈﻧ ﻂﯾاﺮﺷ
،ﯽﻤﯿﻠﻗا ﺶﺷﻮﭘ
،ﯽﻫﺎﯿﮔ
ﻦﯿﻣز
،ﯽﺳﺎﻨﺷ ﯽﻓاﺮﮔﻮﯾﺰﯿﻓ
،يژﻮﻟﻮﻓﻮﻣﻮﺋژ و ﺎﺑ
ﺮﮕﯾد ﺖﻤﺴﻗ يﺎﻫ ﺿﻮﺣ ﻪ دراد . ﻂﺳﻮﺘﻣ ﯽﺑد ﻪﻧﺎﺧدور
هﺮﻗ ﻦﺟا هﺎﮕﺘﺴﯾا رد غود
يرﺎﻣآ هرود ﮏﯾ ﯽﻃ رد ﻪﺟﻮﺧ ﺮﺑ ﻎﻟﺎﺑ ﻪﻟﺎﺳ10
/5 ﯽﻣ ﻪﯿﻧﺎﺛ ﺮﺑ ﺐﻌﮑﻣ ﺮﺘﻣ1 ﺪﺷﺎﺑ
) هداز ﻦﯿﺴﺣ ،
يدﺎﻬﺟ ﯽﻗﺮﻃ ، (.1385
ﻪﻧﺎﺧدور ﻦﯾا ﺮﻈﻧ درﻮﻣ هزﻮﺣ زا نﺪﺷ جرﺎﺧ زا ﺲﭘ
ﺪﺒﻨﮔ و ﻪﻟﻼﮐ يﺎﻫﺮﻬﺷ ﻦﯿﺑ ﺖﺷد رد ، و
ﯽﻣ نﺎﺘﺴﻠﮔ ﺪﺳ ﻪﭼﺎﯾرد درا .دﻮﺷ
ﻦﯾا
ﻞﯿﺳ رﺎﻬﻣ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺪﺳ ﯽﻧﺎﺳﺮﺑآ رد ﯽﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ نﺎﺘﺴﻠﮔ نﺎﺘﺳا زا ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا يﺎﻫ
دوﺪﺣ رﺎﺘﮑﻫ5600
زا ﯽﺿارا .دراد ار نﺎﺘﺳا
آ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد ب
ﻮﺳردﺎﻣ ﻪﻧﺎﺧدور يزوﺎﺸﮐ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ
زا ﺰﯿﻧ ﺖﯿﻤﻫا .ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﯾﻻﺎﺑ
-2 - 2 رﺎﮐ شور
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﯽﺳرﺮﺑ بآ ﯽﻔﯿﮐ غود ﻪﻧﺎﺧدور
و ﺺﯿﺨﺸﺗ ﯽﯾﺎﻫﺪﻨﯾآﺮﻓ ﻪﮐ
آ ﺖﯿﻔﯿﮐ ن ار ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ راﺮﻗ ﯽﻣ
،ﺪﻨﻫد ﮏﯾ تﺎﻋﻼﻃا زا
ﻞﺼﻓ ود رد ﻪﻫﺎﻣ هد يرﺎﻣآ هرود و ﺰﯿﯾﺎﭘ
نﺎﺘﺴﻣز - 1397 رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾﺪﺑ .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا1396
داﺪﻌﺗ زا بآ ﻪﻧﻮﻤﻧ10
،غود ﻪﻧﺎﺧدور
و ﻪﺟﻮﺧ ﻦﺟا يﺮﺘﻣورﺪﯿﻫ هﺎﮕﺘﺴﯾا رد ﻦﻤﻠﻓ يﺎﻬﻫﺎﭼ ﻪﯾﺬﻐﺗ زا ﻞﺒﻗ
ﺖﺷادﺮﺑ ﺪﺷ يدﺎﯾز داﺪﻌﺗ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد . زا
يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ
ﻮﮑﯾﺰﯿﻓ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ غود ﻪﻧﺎﺧدور بآ هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ رد
سووﺎﮐﺪﺒﻨﮔ ﺮﻬﺷ بﻼﺿﺎﻓ و بآ هزاﺪﻧا
.ﺪﺷ يﺮﯿﮔ لوﺪﺟ
بآ ﯽﻔﯿﮐ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ1
غود ﻪﻧﺎﺧدور ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار
.ﺪﻫد ﻪﺑ و ﺮﯿﺴﻔﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﯿﻠﺤﺗ
ﻞ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺰﯿﻟﺎﻧآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ غود ﻪﻧﺎﺧدور
ﯽﺧﺮﺑ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و
ﺲﯾﺪﻧا و ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ زا راﺰﻓا مﺮﻧ زا ورد ﺮﯿﻈﻧ ﺎﻫرادﻮﻤﻧ ﯽﺧﺮﺑ ﻢﺳر ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و يرﺎﯿﺑآ بآ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺮﺑ ﺮﺛﻮﻣ يﺎﻫ
هدﺎﻔﺘﺳاAqQa .ﺪﺷ
3
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﻘﺒﻃ يﺪﻨﺑ بآ ياﺮﺑ ﺲﯾﺪﻧا و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ زا يرﺎﯿﺑآ ) ﯽﮑﯾﺮﺘﮑﻟا ﺖﯾاﺪﻫ ﺮﯿﻈﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
بﺬﺟ ﺖﺒﺴﻧ ،(EC
ﻢﯾﺪﺳ ) و لﻮﻠﺤﻣ ﻢﯾﺪﺳ ﺪﺻرد ،(SAR .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻢﯾﺰﯿﻨﻣ ﺖﺒﺴﻧ
- 3 ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﺚﺤﺑ
-3 -1 ﯽﻤﯿﺷوﺪﯿﻫ مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ اﺪﺘﺑا غود ﻪﻧﺎﺧدور بآ ﯽﻤﯿﺷوﺪﯿﻫ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ :
راﺰﻓا و ﺐﻟﺎﻏ ﭗﯿﺗAqQa
لوﺪﺟ) ﺖﻓﺮﮔراﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻪﻫﺎﻣ هد هرود لﻮﻃ رد نآ تاﺮﯿﯿﻐﺗو بآ هرﺎﺴﺧر ﭗﯿﺗ يرﺎﻣآ هرود ﻞﮐ لﻮﻃرد سﺎﺳا ﻦﯾاﺮﺑ .(1
ﻪﺿﻮﺣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﺖﻤﺴﻗ رد ﯽﮑﻫآ تﻼﯿﮑﺸﺗ دﻮﺟو و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ هدوﺪﺤﻣ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ غود ﻪﻧﺎﺧدور بآ ﺐﻟﺎﻏ ﯽﻣ ﮏﯿﺴﻠﮐ تﺎﻨﺑﺮﮑﯿﺑ ﺟﻮﺗ ﺎﺑ .ﺪﺷﺎﺑ
ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻤﻫ رد غود ﻪﻧﺎﺧدور بآ ﺐﻟﺎﻏ ﭗﯿﺗ ﻒﯿﺘﺳا رادﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﻪ Ca-HCO3
ﻞﮑﺷ)ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ
-1 (.a ﯽﻣ ﺮﭙﯾﺎﭘ رادﻮﻤﻧ هﺪﺷ ﻞﯿﻤﮑﺗ رادﻮﻤﻧ ،وورد رادﻮﻤﻧ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷورﺪﯿﻫ ﺮﯿﺴﻔﺗ رد ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
بآ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷورﺪﯿﻫ هرﺎﺴﺧر ﻦﯿﯿﻌﺗ
ﻞﻣﺎﺷ غود ﻪﻧﺎﺧدور بآ هرﺎﺴﺧر وورد رادﻮﻤﻧ ﻞﮑﺷ ﻊﺑﺮﻣ ﺖﻤﺴﻗ سﺎﺳاﺮﺑ .ﺪﻨﮐ ﯽﻣ ﺎﻔﯾا ار ﯽﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ Ca-Mg-HCO3
، Ca-
Mg-HCO3-Cl
، Ca-Mg-HCO3
ﯽﻣ .ﺪﺷﺎﺑ ﻤﻧ ﻦﯾارد تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻧور ﯽﻣ ﺪﺘﻤﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ رادﻮ
ﻞﮑﺷ)ﺪﺷﺎﺑ -1
(.b
-3 -2 و ﯽﺑد ﻪﻄﺑار :TDS
ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ) بآ رد لﻮﻠﺤﻣ داﻮﻣ ﺖﻈﻠﻏ و يرﻮﺒﻋ ﯽﺑد ﻦﯿﺑ طﺎﺒﺗرا
رادﻮﻤﻧ زا ،(TDS
ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻬﻧآ ﻦﯿﺑ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻞﮑﺷ)
(. 2 ﺮﯾز ﯽﺋﺎﻤﻧ ﻪﻄﺑار ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷورﺪﯿﻫ و ﯽﮑﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ود ﻦﯾا ﻦﯿﺑ سﺎﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ
ﻊﺑﺮﻣ ﺎﺑ )ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ R2
( /61 .ﺖﺳا راﺮﻗﺮﺑ0
TDS=480.54QW0.18
ﯽﻠﯿﻣ) لﻮﻠﺤﻣ ﺪﻣﺎﺟ داﻮﻣ ﻞﮐ :TDS (ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ
، Qw
(ﻪﯿﻧﺎﺛ ﺮﺑ ﺐﻌﮑﻣ ﺮﺘﻣ) بآ ﯽﺑد :
لوﺪﺟ : 1 ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻔﯿﮐ يﺎﻫ ﯽﮔﮋﯾو غود ﻪﻧﺎﺧدور بآ يﺎﻫ
ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻪﻨﯿﻤﮐ ﻪﻨﯿﺸﯿﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ رﺎﯿﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﺲﻧﺎﯾراو
Na+ (mg/l) 40/00 48/00 42/50 0/75 5/61
K+(mg/l) 1/00 1/30 1/14 0/03 0/01
Ca2+(mg/l) 86/40 97/60 91/52 0/98 9/56
Mg2+(mg/l) 24/00 25/92 24/96 0/25 0/61
SO4+
(mg/l) 0/15 0/23 0/19 0/01 0/00
HCO3(mg/l) 288/00 312/00 299/30 2/81 79/12
Cl- (mg/l) 53/00 64/00 57/30 1/02 10/46
P+(mg/l) 0/15 0/23 0/19 0/01 0/00
TDS(mg/l) 484/00 512/00 498/20 3/18 101/29
EC (μmhos/cm) 834/00 882/00 858/70 5/61 314/90
PH 7/70 7/85 7/75 0/02 0/00
NO3(mg/l) 20/24 27/27 24/45 0/63 3/99
T(Co) 19/00 23/00 13/40 1/54 23/60
4
غود ﻪﻧﺎﺧدور( b )وورد رادﻮﻤﻧو (a) ﻒﯿﺘﺳا رادﻮﻤﻧ: 1ﻞﮑﺷ
ﺪﻣﺎﺟ داﻮﻣ ﻞﮐو ﯽﺑد ﻦﯿﺑ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ رادﻮﻤﻧ :2 ﻞﮑﺷ لﻮﻠﺤﻣ
ﯽﻤﻧ دراد دﻮﺟوﺮﺘﻣارﺎﭘ ود ﻦﯾا ﻦﯿﺑ ﻪﮐ ﯽﻄﺳﻮﺘﻣ ﺎﺘﺒﺴﻧ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻊﺑﺮﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ هزاﺪﻧا ﺎﺑ ناﻮﺗ
ﺮﯿﻐﺘﻣ ،ﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ زا ﯽﮑﯾ يﺮﯿﮔ
ﯽﻤﻧ يدﺎﻤﺘﻋا ﻞﺑﺎﻗ ﻪﻄﺑار ﮏﯾ ﻪﻠﺻﺎﺣ ﻪﻄﺑار ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ .دﻮﻤﻧ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ نآ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ار يﺮﮕﯾد .ﺪﺷﺎﺑ
-3 -3 داﻮﻣ ﻞﮐ ﺖﻈﻠﻏ ﺪﻣﺎﺟ
لﻮﻠﺤﻣ (TDS) ﯾ :
ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣزا ﯽﮑ ﮏﻤﻧ .ﺖﺳا يزروﺎﺸﮐ بآ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺺﯿﺨﺸﺗ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ
يﺎﻫ
لﻮﻠﺤﻣ ﻞﮐزا تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐو دﺮﮑﻠﻤﻋ هﺎﯿﮔ ﺪﺷر سﺎﺳا ﻦﯾاﺮﺑ و ﺪﻨﺘﺴﻫ طﺎﺒﺗرا رد كﺎﺧ يرﻮﺷ ﺎﺑ بآ رد ﮏﻤﻧ
يﺎﻫ لﻮﻠﺤﻣ
ﺮﺛا بآرد ﯽﻣ و دﺮﯾﺬﭘ ﯽﮑﯾﺮﺘﮑﻟا ﺖﯾاﺪﻫ ﺎﺑ )
( EC غود ﻪﻧﺎﺧوررد بآرد لﻮﻠﺤﻣ ﺪﻣﺎﺟ داﻮﻣ ﻞﮐ ﺖﻈﻠﻏ ﻂﺳﻮﺘﻣ .دراد ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﻪﻄﺑار
/2 ﯽﻠﯿﻣ498 ﺪﺣرد يرﻮﺷﺮﻄﺧ ﺖﺳا ﻦﯾا ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﻪﮐ .ﺖﺳا ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ ﯽﻣ ﻂﺳﻮﺘﻣ
سﺎﺴﺣ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﯽﮔﺪﯾد ﺐﯿﺳآ نﺎﮑﻣا و ﺪﺷﺎﺑ
ياﺮﺑ بآ ﻦﯾا زا تﺪﻣ ﺪﻨﻠﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ياﺮﺑ و دراد دﻮﺟو يرﻮﺷ ﻪﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﺗاﺪﯿﻬﻤﺗ ﺪﯾﺎﺑ يزروﺎﺸﮐ
.دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد
-3 -4 ﺪﺻرد )ﻢﯾﺪﺳ
%Na ( ﺪﺻرد : ﻢﯾﺪﺳ ﻪﺑ رﻮﻃ هدﺮﺘﺴﮔ يا ياﺮﺑ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺐﺳﺎﻨﻣ بآ ندﻮﺑ ياﺮﺑ
فرﺎﺼﻣ يرﺎﯿﺑآ هدﺎﻔﺘﺳا
ﯽﻣ دﻮﺷ و ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﺮﯾز لﻮﻣﺮﻓ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ
ﯽﻣ ددﺮﮔ ﻪﮐ رد نآ ﻪﻤﻫ ﺖﻈﻠﻏ يﺎﻫ ﯽﻧﻮﯾ ﯽﻠﯿﻣ ﺐﺴﺣﺮﺑ ﯽﮐا
نﻻاو ﺮﺑ ﺮﺘﯿﻟ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ
ﯽﻣ .ﺪﻧﻮﺷ
2 2
( Na K )
% Na 100
( Ca Mg Na K )
ﻪﮐ ﺖﺳانآ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ و( 3لوﺪﺟ)دﺮﯿﮔﯽﻣ راﺮﻗبﻮﺧ سﻼﮐرد ﻪﮐ ﺖﺳا ﺪﺻرد28/45 غود ﻪﻧﺎﺧدور ﻢﯾﺪﺳ ﺪﺻرد راﺪﻘﻣ ﻂﺳﻮﺘﻣ .ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ يرﺎﯿﺑآ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻪﻧﺎﺧدور بآ
لوﺪﺟ : 3 غود ﻪﻧﺎﺧدور بآ ﻢﯾﺪﺳ ﺪﺻرد ﺮﯾدﺎﻘﻣ
ﻪﻧﻮﻤﻧ هرﺎﻤﺷ ﻪﻧﺎﺧدور
يرﺎﯿﺑآ ياﺮﺑ ندﻮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ
ﻢﯾﺪﺳﺪﺻرد
- ﯽﻟﺎﻋ
20
<
5
-3 -5 ماﺮﮔﺎﯾد ﺲﮐﻮﮑﻠﯾو )
Wilcox diagram (
،ﺲﮐﻮﮑﻠﯾو ﺺﺧﺎـﺷ رد هﺪﻨﯾﺎﻤﻧS
وSAR هﺪـﻨﯾﺎﻤﻧC هدﻮـﺑEC
رد يزروﺎﺸــﮐ ﺖــﻬﺟ بآ ﺖــﯿﻔﯿﮐ ﻞــﮐ رد ﻪـﮐ ﻪﺘــﺳد4
ﻪـﻘﺒﻃ ﯽـﻣ يﺪـﻨﺑ بﻮـﺧ ﯽـﻠﯿﺧ سﻼـﮐ ﻞﻣﺎـﺷ ﻪـﮐ دﻮـﺷ
، بﻮـﺧ
، ﺪﺑ و ﻂﺳﻮﺘﻣ ﯽﻣ
ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻣﺎﻤﺗ ﺎﻫ
رد ﺲﮐﻮﮑﻠﯾو ماﺮﮔﺎﯾد
سﻼﮐ رد C3S1
زا ﯽﺷﺎﻧ ﻢﮐ ﺮﻄﺧ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺖﯿﺋﺎﯿﻠﻗ
ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ و ﻪﻧﺎﺧدور بآ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ ياﺮﺑ غود
ا زا تﺪﻣ زارد هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﺷاد ﻪﺟﻮﺗ ﺪﯾﺎﺑ ﻪﺘﺒﻟا .ﺖﺳا يزروﺎﺸﮐ ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ار كﺎﺧ يرﻮﺷ ﺮﻄﺧ بآ ﻦﯾ
هدﺎﻔﺘﺳا مﺰﻠﺘﺴﻣ ﻪﮐ ،ﺪﻫد
شور زا ﯽﻣ يرﻮﺷﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫ .ﺪﺷﺎﺑ
- 4 ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ
هداد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻞﯿﻠﺤﺗ زا هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ يﺎﻫ
،غود ﻪﻧﺎﺧدور بآ ﯽﻔﯿﮐ يﺎﻫ و
يﺎﻫرادﻮﻤﻧ ﻢﯿﺳﺮﺗ ﻒﯿﺘﺳا و ،وورد ،ﺲﮐﻮﮑﻠﯾو
ﺗو ﻪﯾﺰﺠﺗ درﻮﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ بآ ﯽﻔﯿﮐ ﺖﯿﻌﺿو ﺎﮑﻠﯾو رادﻮﻤﻧ ﻖﺒﻃ .ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻞﯿﻠﺤ
،ﺖﺳا يزروﺎﺸﮐ ﺮﻈﻧ زا بآ ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﻬﺟ ﻪﮐ ،ﺲﮐ
سﻼﮐ هدوﺪﺤﻣرد غود ﻪﻧﺎﺧدور بآ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﺻرد 100 C3S1
) ﻂﺳﻮﺘﻣ ﻪﻧﺎﺧدور بآ ندﻮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﻪﮐﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ (
.ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ يرﺎﯿﺑآ ياﺮﺑ غود
R1,R2,R3,R4,R5, R6,R7,R8,R9,R10 بﻮﺧ
-20
40
- زﺎﺠﻣ
-40
60
- كﻮﮑﺸﻣ
-60
80
- ﺐﺳﺎﻨﻣﺎﻧ
80
<
بآ ﻪﻧﻮﻤﻧ :Rx
6
ﻞﮑﺷ
ﺲﮐﻮﮑﻠﯾو ماﺮﮔﺎﯾد سﺎﺳا ﺮﺑ غود ﻪﻧﺎﺧدور بآ يﺪﻨﺑ هدر :3
و ﺎﻫ نﻮﯿﺗﺎﮐ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺪﺻرد نآ سﺎﺳا ﻪﮐ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا وورد رادﻮﻤﻧ زا غود ﻪﻧﺎﺧدور بآ ﺄﺸﻨﻣ و عﻮﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﻬﺟ يﺎﻫ نﻮﯿﻧآ
هﺪﻤﻋ نﺎﺸﻧ رادﻮﻤﻧ ﯽﻠﻣﺎﮑﺗ ﺮﯿﺴﻣ ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ .ﺖﺳا بآ ي ﯽﺑ و ﻪﺗﺎﻨﺑﺮﮐ عﻮﻧ زا بآ ﻪﻧﻮﮔ ﺪﻫد ﯽﻣ
رادﻮﻤﻧ ﻢﯿﺳﺮﺗ ﺎﺑ .ﺖﺳا ﻪﺗﺎﻨﺑﺮﮐ
غود ﻪﻧﺎﺧدور بآ ﭗﯿﺗ ﻒﯿﺘﺳا Ca-HCO3
هﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣﺮﯾدﺎﻘﻣ سﺎﺳاﺮﺑ .ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻦﯾﺮﯿﺷ يﺎﻫ بآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﮐ ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﯿﻌﺗ
راﺰﻓا مﺮﻧ يﺮﺗﻮﯿﭙﻣﺎﮐ ﺪﮐ ﻂﺳﻮﺗ ﺴﻠﮐ تﺎﻨﺑﺮﮑﯿﺑ ﻪﻫﺎﻣ هد هرود ﻦﯾا رد غود ﻪﻧﺎﺧدور بآ هرﺎﺴﺧرAqQa
.ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﮏﯿ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ناﺰﯿﻣ
%TDS و ﻂﺳﻮﺘﻣ يرﻮﺷ سﻼﮐ رد ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﺻرد50
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ زﺎﺠﻣ يرﻮﺷ سﻼﮐ رد ﺮﮕﯾد ﺪﺻرد %50 ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﻪﮐ
دراد دﻮﺟو ﺪﻧا يرﻮﺷ ﻪﺑ سﺎﺴﺣ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻫﺎﯿﮔ ﯽﮔﺪﯾد ﺐﯿﺳآ نﺎﮑﻣا ﻢﯾﺪﺳ ﺪﺻرد سﺎﺳاﺮﺑ بآ يﺪﻨﺑ ﻢﯿﺴﻘﺗ رد .
ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ %100
ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ بﻮﺧ سﻼﮐ رد .ﺖﺳا يزروﺎﺸﮐ فﺮﺼﻣ ياﺮﺑ غود ﻪﻧﺎﺧ دور بآ بﻮﺧ ﺖﯿﻔﯿﮐ زا نﺎﺸﻧ
-5 :ﻊﺑﺎﻨﻣ
- 1 ﯽﻨﯿﻣز ﺮﯾز بآ ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﺋژورﺪﯿﻫ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﯽﺳرﺮﺑ ،ﻒﺳﻮﯾ ،ﺖﻣﺎﻬﺷ نﺎﺑداد ،ﯽﻠﻌﺳﺎﺒﻋ ،ﯽﻧﺎﻣز ،ﻪﻤﯿﻤﻬﻓ ،يزوﺪﻧﺎﺧ
،نﺎﺘﺴﻠﮔ نﺎﺘﺳا نﺎﯿﻣار نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ . 1394
- 2 ﯽﺳرﺮﺑ و ﯽﻤﯿﺷورﺪﯿﻫ ،ﺎﺿﺮﯿﻠﻋ ،ﯽﻧﺎﺠﯿﻫﻻ ﮏﺘﮐ هداﺰﯿﻠﻋ ،ﺎﺿر ،ﯽﻣﺮﺣ سﻮﺳﻮﻣ ،ﻦﯿﺴﺣ ﺪﻤﺤﻣ ،ﯽﯾاﺮﻗ يدﻮﻤﺤﻣ ،ﻼﯿﻟ ،يﺮﺸﺑ
،نﺎﮔﺮﮔ ﺞﯿﻠﺧ ﻪﺑ ﯽﻬﺘﻨﻣ يﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور بآ ﯽﻔﯿﮐ . 1392
-3 ،ﯽﻠﻋ ،يﺪﯿﻬﺷ ،ﻪﻤﯿﻬﻓ ،رﻮﭘ مدﺎﺧ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﺤﻄﺳ يﺎﻫ بآ ﯽﻔﯿﮐ ﯽﺑﺎﯾزرا ،1396
راﺰﻓا مﺮﻧ و CWQI
Aquachem ،مﻮﺳ هرﺎﻤﺷ ،مﻮﺳ هرود ،ﻂﯿﺤﻣ ﺖﺷاﺪﻬﺑ رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ ،(ﯽﺑﻮﻨﺟ نﺎﺳاﺮﺧ ،ﻦﯾﺎﻗ ﻪﻧﺎﺧدور ،يدرﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ)
ﺎﺗ180 . 186
- 4 ﯽﻤﺳﺎﻗ
،ﺲﯿﻤﺗرآ ،يﻮﻨﻫد
،ﯽﻧﺎﺨﯾرﺎﺳ
،ﻦﯿﻣار
،ﯽﻨﯿﺴﺣ
،ﺚﯾﺪﺣ هﺪﯿﺳ ﺪﻤﺣا
،داﮋﻧ
،ﯽﻤﯿﻫاﺮﺑا ،ﺐﻨﯾز ،زوﺮﻬﺑ
ﯽﺑﺎﯾزرا ،1395
ﯽﻔﯿﮐ و ﯽﻤﮐ يﺎﻬﺑآ ﯽﺤﻄﺳ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ زا
ﺰﯿﻟﺎﻧآ يرﺎﻣآ رد ﻪﻧﺎﺧدور ﺎﻧزا ﻪﻠﺠﻣ ،نﺎﺘﺳﺮﻟ ﻂﯿﺤﻣ
ﺖﺴﯾز و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ
،بآ ﺪﻠﺟ
، 2
هرﺎﻤﺷ
، 4 ﺎﺗ306 . 321
.5 ﺎﺿرﺪﯿﺳ
، هداز ﻦﯿﺴﺣ ،
ﯽﻗﺮﻃ يدﺎﻬﺟ زﺎﻨﻬﻣ ،
،1385 ﻪﻧﺎﺧدور ﮏﯿﻓوﺮﺘﺳﺎﺗﺎﮐ يﺎﻫ بﻼﯿﺳ ﮏﯾژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣﻮﺋژ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ
نﺎﺘﺴﻠﮔ ﻞﮕﻨﺟ) ﻮﺳردﺎﻣ ﻪﻠﺠﻣ ،(
ﻪﯿﺣﺎﻧ ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ا
ي
، هرود ،4 هرﺎﻤﺷ ،7 ﻪﺤﻔﺻ ﺎﺗ89 . 115
Assessment of Doogh River Water Quality Using Hydrochemical Methods and Agricultural Indices
Abstract:
To investigate the water quality of the Doogh River using hydrochemical methods and agricultural indicers, a period of ten months data related to the hydrometric station of Ajan Qarah Khvajehin 2017 was used. Based on hydrochemical study, rock and water interaction was the main reason for altering chemistry of river. Results of AqQa software showed that calcium bicarbonate was dominate type within this this period. Water quality for irrigation based on salinity hazard was medium. While, based on sodium percentage and Wilcox diagram, it has good quality and suitable for irrigation.
Keywords: Water quality, Hydrochemistry, Agricultural Indices, Doogh River
