• Tidak ada hasil yang ditemukan

Higher Education and Economic Development

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Membagikan "Higher Education and Economic Development"

Copied!
26
0
0

Teks penuh

(1)

* Corresponding author: +989126417764

2322-343x / © 2020

This is an open access article under the CC BY-NC-ND/4.0/ License (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/) Doi: 10.22108/jas.2020.118685.1766

Journal of Applied Sociology E-ISSN: 2322-343X

Document Type: Research Paper

Vol. 31, Issue 3, No.78, Autumn 2020, pp. 15-18 Received: 31.08.2019 Accepted: 23.05.2020 http://ui.ac.ir/en

Higher Education and Economic Development: A Comparative Study of the Selected Countries of the World

Reza Hemmati*

Assistant Professor, Department of Social Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran r.hemati@Ltr.ui.ac.ir

Vahid Ghasemi

Professor, Department of Social Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran v.ghasemi@ltr.ui.ac.ir

Ebrahim Mansouri Nejad

MA of Sociology, University of Isfahan, Isfahan, Iran e.mansouri.nezhad@gmail.com

Introduction

The impact of higher education on the development is undeniable. However, some evidence suggests that an unplanned increase in the number of higher education institutions and graduate students has not led to the growth.

The expansion of higher education can only lead to the economic development and the reduction of poverty and inequality that is accompanied by a quality orientation and the spread of quality culture in all pillars of the higher education system. In examining the importance of education in the process of economic development, the three approaches of human capital, human development, and the return to investment in the education are of particular importance. These approaches can be used as a theoretical framework to examine the interdependence of the education and development or to analyze the growing importance of education in the development process. The purpose of the present study was to investigate the relationship between the expansion (quantitative and qualitative) of higher education with the economic development among 78 countries of the world.

Materials and Methods

Methodologically, the present study was a comparative cross-national research in which the analysis unit was the nation state, and the research hypotheses have been tested using the secondary analysis of the data. Due to the different levels of the measurement of variables, all variables were standardized and converted to new variables (range of 0 to 100). The statistical sample of the present study included all the countries for which the data were available in the preferred period.

Accordingly, 78 countries were selected as statistical samples for the hypothesis test.

Discussion of Results and Conclusions

This study aimed to investigate the relationship between the higher education and the economic development among 78 selected countries in the world.

The results showed that the quantitative expansion of higher education had a reverse effect on the economic development. In other words, the unbridled entry of students into the higher education system, especially in

developing countries without long-standing academic traditions, can reduce the quality of the previous elitist educational system and create a challenge in its internal functions. Also, it will not affect the external environment and solving social problems. On the other hand, the mismatch between the supply and demand of human resources and the lack of an organic connection between the higher education and local contexts and industries in these countries will lead to the growing wave of unemployment of university graduates, increasing the distrust of the university system and finally reducing its status. Instead of solving economic and social problems, the university will become a severe obstacle to the development and progress of the society.

The results showed that the (internal) efficiency in higher education had a positive relationship with the economic development. Of course, in general, the efficiency does not necessarily turn into the economic growth, but other necessities are also required. In some countries, for example, the scientific production has

(2)

Journal of Applied Sociology, Vol. 31, Issue 3, No. 79, Autumn 2020 16

increased exponentially; however, it does not necessarily mean an improvement in the environment, economic development, reduction in poverty and inequality, and the improvement of living conditions.

In the post-massification area, special attention should be paid to the equality, relevance, and the quality of higher education altogether. In this regard, a high- quality education along with a high access to the higher education should be considered as two sides of the same coin, because a high access to a low-quality higher education is useless, and a high-quality education with low access is also meaningless.

In addition, the results indicated that the expansion of higher education is one of the necessary conditions to achieve the development, but it is not a sufficient condition. Also, expanding the access to higher education in a balanced combination of the efficiency and the equality can pave the way for the economic development. In addition to the quantitative and qualitative expansion of the university system, to achieve a balanced and comprehensive development, other factors such as the infrastructure, macroeconomic environment, health and education population, market size, open market, political stability and democracy, efficiency productive goods, labor and financial markets, technological readiness, political conditions, economic and social stability, non-corruption, efficient bureaucracy, etc. should exist. In other words, in a stable political, social, and economic environment, the possibility of growth and effectiveness of scientific institutions is high.

Keywords: Quantitative Growth of Higher Education, the Efficiency of Higher Education, Equality of Higher Education, Economic Development.

References:

Abbasi, R. & Farasatkhah, M. (2016) “A Fuzzy Analysis of Influence Factors on the Balance Between Equality of Higher Education and Economic Development at Macro-Level (A Comparative Quantitative Approach).” Journal of Contemporary Sociological Research, 3 (5): 25- 50 (in Persian).

Afrazandeh, S. S. Mirzaei, T. Pouraboli, B. &

Sabzevari, S. (2016) “Educational Justice and Educational Citizenship Behavior from the Perspective of Nursing Students.” Journal of Medical Ethics, 10 (35): 117-140 (in Persian).

Akalu, G. A. (2017) “Higher Education ‘Massification’

and Challenges to the Professoriate: Do Academics’ Conceptions of Quality Matter?.”

Quality in Higher Education, 22 (3): 260-276.

Altbach, P. G. Reisberg, L. & Rumbley, L. E. (2009)

Trends in Global Higher Education: Tracking an Academic Revolution.” A Report Prepared for the

UNESCO 2009 World Conference on Higher Education.

Archibald, R. W. & Sleeper, S. (2008) Government Consolidation and Economic Development in Allegheny County and the City of Pittsburgh.

Santa Monica: Rand Corporation.

Barzani, M. V. & Raziyeh, H. (2010) “The Impact of Gender Equality in Education on Economic Growth in Developing Countries (1990-06) Simultaneous Equation Model.” Quarterly Journal of Quantitative Economics, 7 (1): 53 (in Persian).

Başar, S. Güllüce, A. Ç. & Yildiz, Ş. (2009) “Effects of Economic Growth on Democratization in Transition Economies: A Panel Data Approach.” Sosyoekonomi, 9 (1): 87-100.

Bashir, S. Herath, J. & Gebremedhin, T. G. (2012) An empirical analysis of higher education and economic growth in West Virginia. No. 323-2016- 11646.

Becker, G. (1994) Human Capital: A Theoretical and Empirical Analysis, With Special Reference to Education (Third Edition). Chicago: University of Chicago Press.

Bigdley, Z. & Zamani, A. (2016) “Efficiency, Equality and Justice in Education and academic education.” 4th Conference on New Findings in Management Science, Entrepreneurship and Education in Tehran, Iran (in Persian).

Boldin, R. Morote, E. S. & McMullen, M. (2000)

“Higher Education and Economic Growth in the Latin American Emerging Markets.” Latin American Studies, 3 (2): 1-18.

Bratti, M. McKnight, A. Naylor, R. & Smith, J. (2004)

“Higher Education Outcomes, Graduate Employment and University Performance Indicators.” Journal of the Royal Statistical Society: Series A (Statistics in Society), 167 (3):

475-496.

Carree, M. Van Stel, A. Thurik, R. & Wennekers, S.

(2007) “The Relationship Between Economic Development and Business Ownership Revisited.” Entrepreneurship & Regional Development, 19 (3): 281-291.

Chalabi, M. & Akbari, H. (2005) “Political Development, Economic Development and Social Inequality (A Longitudinal Case Study (1970- 2000).” Iranian Journal of Sociology, 6 (3): 28-46 (in Persian).

Chalabi, M. Farastkhah, M. & Abbasi Taghidizaj, R.

(2016) “Multi-level analysis of the relationship between equality and efficiency of higher education (a comparative historical study).” PhD Thesis, Shahid Beheshti University, Faculty of Literature and Humanities (in Persian).

Dizaji, M. & Ketabforoush Badri, A. (2015) “The Effects of Human Development on Labor

(3)

Higher Education and Economic Development: A Comparative Study … Reza Hemmati et al. 17

Productivity in Selected OECD Countries.”

Productivity Management, 8 (31): 125-140 (in Persian).

Emadzadeh, M. (1999) “Investment in Higher Education.” Ravand Magazine, 10-11: 81-55 (in Persian).

Finlay, J. (2007) The Role of Health in Economic Development. Cambridge: Harvard Initiative for Global Health.

Fotea, A. C. & Gutu, C. (2016) “Historical and Theoretical Framework of the Relation Between Higher Education Institutions and the Process of

Regional Economic

Development.” Entrepreneurial Business and Economics Review, 4 (1): 23.

Ghaffari, H. Younessi, A. & Rafiei, M. (2016)

“Analyzing the Role of Investment in Education on Sustainable Development; with Special Emphasis on Environmental Education.” Iranian Journal of Environmental Education and Sustainable Development, 5 (1): 79-99 (in Persian).

Ghaneirad, M. A. (2005) “Uneven Development of Higher Education, Unemployment of Alumni and Elites Immigration.” Social Welfare, 4 (15): 169- 207 (in Persian).

Ghasemi, V. (2010) Structural Equation Modeling in Social Research using Amos Graphics. Tehran:

Jameashenasan Publication (in Persian).

Gyimah-Brempong, K. Paddison, O. & Mitiku, W.

(2006) “Higher Education and Economic Growth in Africa.” The Journal of Development Studies, 42 (3): 509-529.

Hakim, C. (1982) Secondary Analysis in Social Research: A Guide to Data Sources and Method Examples. London, UK: George Allen & Uwin.

Hanushek, E. A. (2016) “Will More Higher Education Improve Economic Growth?.” Oxford Review of Economic Policy, 32 (4): 538-552.

Hassanpour Rudbaraki, M. & Labadi, Z. (2016) “The Importance of Human Capital in the Third Millennium.” Studies of Psychology and Educational Sciences, 7: 66-45 (in Persian).

Hemmati, R. (2013) “Massification of Higher Education and Academic Life in Iran: Reflection on lived Expectances of Scholars.” Iranian Journal of Management in Islamic University, 2 (5): 127-156 (in Persian).

Holden, L. & Biddle, J. (2017) “The Introduction of Human Capital Theory into Education Policy in the United States.” History of Political Economy, 49 (4): 537-574.

Jamshidi, L. (2014) “Factors and Components Affecting the Quantitative Development of Higher Education Privatization in the Islamic Republic of Iran.” Journal of Interdisciplinary Studies, 14 (4): 143-175 (in Persian).

Javadi, M. J. (1994) “Educational Inequalities, and its Sociological Dimensions.” Research in Education Issues, 1 (3): 27-36 (in Persian).

Jones, C. (1998) Introduction to Economic Growth (First Edition). New York: Norton & Company.

Jorgenson, D. W. & Pachon, A. (1983) “The Accumulation of Human and Non-human Capital.” In The Determinants of National Saving and Wealth. London: Palgrave Macmillan. 302- 350.

Keihani, R. & Turkmeni, M. (2006) “Investment in Education: Private and Public Returns.” Business Review Journal, 19: 28-22 (in Persian).

Keller, K. R. (2006) “Investment in Primary, Secondary, and Higher Education and the Effects on Economic Growth.” Contemporary Economic Policy, 24 (1): 18-34.

Kerr, C. (2001) The Uses of The University (Fifth Edition). Cambridge: Harvard University Press.

Knopman, D. Zmud, J. Ecola, L. Mao, Z. & Crane, K.

(2015) Quality of Life Indicators and Policy Strategies to Advance Sustainability. Santa Monica: Rand Corporation.

Lyotard, J. F. (1984) The Postmodern Condition: A Report on Knowledge. Minneapolis: University of Minnesota Press.

Mäkeläinen, U. (2010) “Efficiency and effectiveness of public expenditure on tertiary education in the EU, Country Fiche Finland. Joint Report by the Economic Policy Committee (Quality of Public Finances) and the Directorate-General for Economic and Financial Affairs.” European Economy Occasional Papers, 70.

Mallick, L. Das, P. K. & Pradhan, K. C. (2016)

“Impact of Educational Expenditure on Economic Growth in Major Asian Countries: Evidence from the Econometric Analysis.” Theoretical and Applied Economics, 23 (2): 173-186.

Mansouri, R. (2004) Scientific Development of Iran (2th Edition). Tehran: Etelaat Publication (in Persian).

McMahon, W. W. (1998) “Education and Growth in East Asia.” Economics of Education Review, 17 (2): 159-172.

Mok, K. H. & Jiang, J. (2017) “Massification of Higher Education: Challenges for Admissions and Graduate Employment in China”. In Managing International Connectivity, Diversity of Learning and Changing Labor Markets. Singapore:

Springer. 219-243.

Motaffakker Azad, M. A. Ranjpour, R. & Salimi Shendi, S. (2015) “Empirical Analysis of Educational Inequality Reduction on Total Productivity of Production Factors in Iran.”

Quarterly Journal of Research and Planning in Higher Education, 21 (2): 43-62 (in Persian).

Motusali, M. (1991) Investment in Human Resources and Economic Development. Tehran: The Central

(4)

Journal of Applied Sociology, Vol. 31, Issue 3, No. 79, Autumn 2020 18

Bank of the Islamic Republic of Iran; Monetary and Banking Research Institute (in Persian).

Neamtu, D. M. (2015) “Education, the Economic Development Pillar.” Procedia-Social and Behavioral Sciences, 180, 413-420.

OECD (Organization for Economic Cooperation and Development). (2012) Equity and quality in education: Supporting disadvantaged students and schools.

Oketch, M. McCowan, T. & Schendel, R. (2014) “The Impact of Tertiary Education on Development: A Rigorous Literature Review.” Systematic Literature Review for DFID, Institute of Education, London.

Osmankovic, J. Jahic, H. & Sehic, E. (2011)

“Education in Economic Theory.” Economic Review: Journal of Economics and Business, 9 (1): 63-78.

Payne, G. Payne, J. (2011) Secondary Analysis.

London: Sage Publication.

Psacharopoulos, G. & Woodhall, M. (1991) Education for Development: An Analysis of Investment Choices. Oxford: Oxford University Press.

Rasoulzadeh, B. Rastegarpour, H. Sarmadi, M. R. &

Farajollahi, M. (2012) “Investigating the Role of the Distance Learning System in Creating Social Capital and Providing A Suitable Model for Its Promotion in Higher Education.” Journal of

Educational Planning Studies, 2 (3): 106-83 (in Persian).

Rasti, M. (2009) “A Study of the Comparative Status of Different Dimensions of Development (Economic, Commercial, Financial and Human) in the OPEC Member States.” Journal of Business Studies, 7 (39): 77-65 (in Persian).

Salehi Omran, A. Ebrahimi, A. H. & Hosseinzadeh, M.

(2010) “A Study of Factors and Motivations for the Origin and Development of Universities and Non-Governmental Higher Education Institutions in Iran (Case Study of Mazandaran Province).”

Iranian Journal of Social Studies, 4 (3): 107-83 (in Persian).

Sobhani, H. (1992) “The Returns of Educational Investments.” Journal of Economic Research, 45:

97-72. (In Persian)

Strittmatter, A. & Sunde, U. (2013) “Health and Economic Development—Evidence from the Introduction of Public Health Care.” Journal of Population Economics, 26 (4): 1549-1584.

Tam, M. (2001) “Measuring Quality and Performance in Higher Education.” Quality in Higher Education, 7 (1): 47-54.

Tead, O. (1956) “The Problem of Equality in Higher Education.” The Journal of Higher Education, 27 (1): 1-55.

(5)

هیرشن هعماج يسانش يدربراك

لاس مکی و يس

، هرامش يپايپ ( 97

،) هرامش موس

، زيیاپ 9977

يشهوژپ :هلاقم عون خیرات :تفایرد 97 / 96 / 9971 خیرات :شریذپ 99 / 99 / 9977

صص 97 - 76

شزومآ یلاع

و ۀعسوت یداصتقا

: ۀعلاطم یقیبطت

یاهروشک بختنم

ناهج

اضر تمه

ی رایداتسا ،

، هورگ مولع يعامتجا

، هاگشناد

،ناهفصا ناریا

r.hemati@Ltr.ui.ac.ir

حو ی د مساق ی

،داتسا ، هورگ مولع

،يعامتجا ا ،ناهفصا هاگشناد

ناری

v.ghasemi@ltr.ui.ac.ir

هاربا ی م روصنم ی داژن نشراك ، يسا دشرا هعماج

،يسانش هاگشناد

،ناهفصا ناریا

e.mansouri.nezhad@gmail.com

کچ ی هد

أت ثي ر لاع شزومآ ي عسوت رب ه عوضوم ي راکنا ذپان ی ر تسا

؛ هب اما رظن يم دسر ازفا فرص ی ش ماجل سگ ي هتخ نودب و مانرب ۀ م ؤ لاع شزومآ تاسس ي

و وجشناد دادعت ی

،نا مز ي هن زاس تسد ی با ي هعسوت هب ني تس فده . شهوژپ

،رضاح سررب ي طبار ۀ ب ي ن صخاش اه ي مك ي ( مك ي ت شزومآ مك ي ) و

ك ي ف ي ( يیآراك و ربارب ي ) شزومآ لاع ي اب عسوت ۀ داصتقا ي مي نا 91 ناهج بختنم روشك تسا

. ناوتشپ ۀ رظن ي ا ی ن

،شهوژپ رب رظن ی ه اه ي امرس ۀی

ناسنا ي

، عسوت ۀ ناسنا ي ور و ی اهدرک ي اب طبترم هدزاب امرس ی ه راذگ ي د ر شزومآ کتم ي تسا . ای ن شهوژپ هب ظاحل شور سانش ي اب ا اکت اداراپ هب ی م

تابثا ي لحت زا هدافتسا اب و ي

ل وناث ۀی هداد اه ي لوط ي ب ي ن لاس اه ي 0999 - 0996 ماجنا دش اتن . ی ج داد ناشن دن لاع شزومآ شرتسگ ي

زا طورش مزلا

ارب ي تسد ی با ي عسوت هب ۀ داصتقا ي تسا فاك طرش هن ي

. نچمه ي ن صخاش اه ي مك ي شزومآ لاع ي كرت رد ي ب اب نزاوتم صخاش اه ي ك ي ف ي ظن ي ر

آراك يی و ربارب ي

، تسا نکمم مز

ي هن زاس عسوت ۀ داصتقا ي

؛دوش اهنرد ی

،ت رد رود ۀ هدوتاسپ ا ي ارب ي بت يي ن عسوت ۀ داصتقا ي

، هجوت هب صخاش اه ي

ك ي ف ي شزومآ لاع ي

، رتسب حم و ي ط درتسگ ۀ س ي سا ي

، عامتجا ي

، گنهرف ي و غ ي هر هك د و داهن شزومآ رد داصتقا و نآ

لاعف ي ت م ي دننك و نچمه ي ن

كرت ي ب پ ي چ ي هد ا ي اس زا ی ر لماوع ترورض دراد .

هژاو اه ی لک ی د ی : شرتسگ مك ي لاع شزومآ ي

، آراك يی شزومآ لاع ي

، ربارب ي لاع شزومآ ي

، عسوت ۀ داصتقا ي

:لوؤسم هدنسیون

97906699966

2322-343x / © 2020

This is an open access article under the CC BY-NC-ND/4.0/ License (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/) Doi: 10.22108/jas.2020.118685.1766

(6)

96 هیرشن

هعماج يسانش

،يدربراك لاس مکی و يس

، هرامش يپايپ ( 97

،) هرامش موس

، زيیاپ 9977

همدقم و بی نا هلئسم

هزورما شزومآ يلاع زا مهم نیرت هیاپ ياه يقرت اوج عم يقلت

يم اریز ؛دوش رد

رصع رضاح اب رييغت لکش عماوج و طباور

ياضعا

،نآ هچ رد حطس يلخاد و هچ نيب

،يللملا اهروشك اب

لئاسم ينوگانوگ هبور

ور هدش

؛دنا يلئاسم دننام زاين هب ۀئارا

ياهراکهار ون

رد خساپ هب لئاسم

،دیدج تیریدم و صيصخت

حيحص عبانم دودحم يارب شیازفا هرهب يرو و ...

هك

ًاملسم

يارب يیوگخساپ هب

نیا تسد

،لئاسم تسايس ناراذگ رگید

دنتسين رداق دننامه

هتشذگ بسحرب ریدقت

و لامتحا مادقا

دننك . رد رصع

،رضاح شزومآ يلاع اب هويش ياه

،رکفت

تخانش و

شجنس ينلاقع شیوخ شقن نييعت هدننك يا رد

ريسم يقرت يداصتقا و

يعامتجا هب ؛دراد

گ هنو يا هك هاگشناد ار

ۀطقن يقلات هس ورملق

،گنهرف تردق و شناد ريبعت هدرك

؛دنا

،نیاربانب دیاب شناد ار ءزج يیادج ریذپان ناهج

،يزورما رصنع

يلصا تردق و لماع تفرشيپ عماوج تسناد (

Kerr, 2001

.)

رد لاس ياه هتشذگ دوجو اب شرتسگ

اهداهن و

ياهراتخاس شزومآ

يلاع نايم

،عماوج دهاش يرباربان و

توافت نايم اهنآ رد تسد يبای هب هعسوت هدوب میا . هاگتساخ

شرتسگ نیا

توافت اه هعومجم ثحابم

يرظن ( رب ۀیاپ

هیرظن ياه کيسلاك داصتقا

ای ۀیامرس يناسنا ) تسا هك هب هژیو

سپ زا ۀهد 9769 اب ۀدهاشم تايبرجت عماوج

هعسوت هتفای و

ميمعت اهنآ هب ریاس

،عماوج هب هژیو عماوج

« بونج

» زاغآ دش

(

Lyotard, 1984

.) للادتسا يلصا نیا ثحابم يرظن نآ دوب هك

شزومآ

،يمسر هدزاب يداصتقا يرتشيب

ار هب هارمه يم دروآ . رب

نيمه ساسا هب ۀيصوت ياهداهن يناهج

و لامعا تلود

،اه

رتشيب اهروشك اب شیازفا دادعت زكارم يشزومآ و هب هژیو زكارم

شزومآ لاع ي و همانرب يزیر يارب تكراشم رتشيب

ياضعا

،هعماج شلات دندرك ۀدنیآ دوخ ار هب تمس يداصتقا ۀعسوت

هچره رتشيب نومنهر دننك

(

،يلسوتم 9999

؛ سلاوپاراخاس و

،لاهدوو

9999

؛ Becker, 2009; Jones, 1998

.)

هچرگا دشر و شرتسگ شزومآ

يلاع يرما فراعتم رد

يرايسب

،تساهروشك تيعضو

وشك ياهر

ًلاماك هعسوت هتفای و رد

لاح هعسوت رد نیا هنيمز توافتم تسا (

Altbach et al.,

.)2009

يارب لاثم ياهروشك رد

لاح هعسوت اب تلاکشم و

شلاچ ياه يدج ريظن

« دورو هدوت راو نایوجشناد هب

شزومآ

يلاع اب هزيگنا ياه

،توافتم هتيلامرف

ندش و يریاعش ندش

،شزومآ تفا

تيفيك ومآ شز يورين صصختم هك

هب يانعم

شهاك يیآراك يورين يناسنا و يفرطزا مدع دورو يرايسب زا

شناد ناگتخومآ هب

شخب يديلوت هعماج دوب

» هبور دنتسه ور

(

Tam, 2001; Bratti et al., 2004; Mok & Jiang, 2017; Akalu,

)2017

؛ رد

،عومجم شرتسگ يمك

شزومآ يلاع رب رما نیا

تللاد دراد هك ن يم ناوت هب يگداس نیا شیازفا يمك ار هب

يانعم نتفرگرارق رد

ريسم حيحص هعسوت تسناد . رد نيمه

اتسار ياعدم شهوژپ رضاح نیا تسا هك ينامز شرتسگ

يمك شزومآ يلاع هب ۀعسوت يداصتقا و

شهاك رقف و يرباربان

نومنهر يم

دوش هك تسد مك رد حطس نورد يمتسيس اب

تيفيك يیارگ و شرتسگ ف گنهر تيفيك رد ۀمه ناكرا ماظن

شزومآ يلاع هارمه دوش . جیاتن شهوژپ ياه فلتخم

( يارب لاثم

،يتمه 9970

؛ يعناق

،دار 9919

و )

نينچمه براجت

ۀتسیز

ناگدنراگن زا

نیدنچ لاس سیردت و

شهوژپ رد

ماظن

يهاگشناد

،ناریا ناشن ۀدنهد هدوت يا ندش شزومآ يلاع ناریا و

دشر بسانتمان و

هان گنهام شخب ياه فلتخم ۀندب ماظن

شزومآ تسا . فلاخرب ياراد ياهروشك

تنس يهاگشناد

،يوق هب رظن يم دسر هدوت يا ندش رد يرايسب زا ياهروشك رد

لاح هعسوت ريظن ناریا هب ليلد نتشادندوجو شناد

يرب

شخب ياه فلتخم يتعنص

و هب يريگراك شناد

ناگتخومآ

تلايصحت يليمکت

و س نتشادندوجو هیامر

يراذگ و هنیزه رد

هاگشناد هب ليلد ساسحا يب يزاين زا

،نآ ريثأت ينادنچ رد

،طسب

قيمعت و يرادیاپ هعسوت

هتشادن تسا . اب نیا

،تاحيضوت

فده شهوژپ رضاح يسررب يبرجت نیا هنامگ ينز هيلوا و

يتامدقم تسا هك ایآ فرص شرتسگ يمك شزومآ يلاع ام ار

هب ۀعسوت يداصتقا نومنهر

م ي .ريخ ای دوش مود

هکنیا

يگژیو ياه يمك و يفيك شزومآ يلاع ات هچ هزادنا رب ۀعسوت

يداصتقا ريثأت

؟دنراد

(7)

شزومآ يلاع و ۀعسوت يداصتقا : ۀعلاطم يقيبطت ياهروشك بختنم ناهج اراکمه و يتمه اضر

ن 99

ۀنیشیپ شهوژپ

زا نامز حرطم ندش ۀیرظن ۀعسوت

،يناسنا شهوژپ ياه يدایز

ۀرابرد ۀطبار شزومآ اب ۀعسوت يداصتقا هدش ماجنا

هك تسا

رتشيب رب اهنآ ريثأت شزومآ ياه هیاپ و ر يمس و يخرب رگید رب

شزومآ يورين راك رب ۀعسوت يداصتقا زكرمتم

هدوب دنا و رتمك

هب ياهدمايپ شرتسگ

شزومآ يلاع رب ۀعسوت يداصتقا هجوت

هدش تسا . ۀجيتن يلك نیا شهوژپ اه مه

ًابیرقت نشور

؛دوب

شیازفا شزومآ و حطس تلايصحت (

Keller, 2006; Mallick et

al., 2016; Neamtu, 2015

) شیازفا . شزومآ يورين راك شقن

يمهم رد دشر ديلوت مه رد ياهروشك هعسوت

هتفای و مه رد

ياهروشك لاح رد

هعسوت زا لاس 9779 هب دعب هتشاد تسا

( سولوپاراخاس و

،لاهدوو 9999 : 99 - 07 .)

ساسارب جیاتن شهوژپ

9رلك ( )2006

يیاهروشك هك

نازيم

شزومآ هطسوتم و يلاع ار رد ۀرود 9769 ت ا 0999 شیازفا

هداد دنا و هنیزه ياه يمومع يرتشيب ار

فرص شزومآ

هدرك

،دنا زا نازيم يرتلااب زا ۀعسوت يداصتقا هرهب

دنم هدش دنا .

هولاع رب رلك نوچمه يناسك نوسنجرج

و ينمویارف ( 0

)1992

زين اب نينچ هدیا يا قفاوم دنا . راسب و ناراکمه ( 9

)2009

رد

ۀعلاطم يور دوخ 06

روشك د لاح ر هعسوت يارب ۀرود 9771

ات 0997 يگنوگچ ، ريثأت

شزومآ يلاع رب دشر يداصتقا ار

دندرك يسررب .

جیاتن ناشن اهنآ شهوژپ دنداد

ريثأت ۀیامرس

يناسنا و حطس داوس رب يداصتقا ۀعسوت رد

هسیاقم اب ۀیامرس

،يکیزيف رايسب رتشيب تسا .

ريشب و شناراکمه ( 6

)2012

رد يسررب شقن شزومآ يلاع رد

تلاایا

،اينيجرو هیامرس

يراذگ يتلود رد شزومآ ار يرما

تبثم و روآدوس يبایزرا دندرك . رظنزا نانآ شیازفا شزومآ

ببس شیازفا هرهب

،يرو شیازفا

،دمآرد شهاك رطخ رقف و

دوبهب ياهدرادناتسا يگدنز

يم

؛دوش

،نیاربانب رظنزا

نانآ

شرتسگ زكارم

شزومآ يلاع رد يحاون ريقف ما ير يرورض

تسا .

1Keller

2Jorgenson & Fraumeni

3Başar et al.

4Bashir et al.

چكا و شناراکمه ( 7

)2014

رد يسررب نازيم ريثأت

شزومآ يلاع رب ۀعسوت يداصتقا رد

ياهروشك مك

دمآرد

شلات دندرك هب ياج يسررب تاريثأت هاتوك تدم و

،يمك

هبنج ياه يفيك و يدنیارف رت جیاتن .دننك يسررب ار ناشن

دنداد

يتبثم ۀطبار نايم

شیازفا يیاناوت غراف صحتلا

،نلاي تیوقت

اهداهن ( نامزاس ياه يمسر و ياهراجنه يعامتجا

) و ريثأت

يتبثم رد ۀزوح

،تملاس

،هیذغت يربارب

،يتيسنج

هزيتاركومد ندرك

و طيحم تسیز دوجو دراد . نينچمه هب رظن

اهنآ دهاوش هچرگ رايسب

يمك ناشن يم دنهد شزومآ يلاع

قیرطزا شهوژپ و يروآون هب تفرشيپ ياهروشك

مك رد دمآ

کمك يم

،دنك جیاتن اهنآ ناشن دنداد شیازفا تلايصحت يورين

راك رد ۀنيمز

،صخشم بذج

و قابطنا هناروانف ار شیازفا

يم دهد . فلاخرب شهوژپ

ياه

،هدشركذ يخرب

شهوژپ اه ۀرابرد

ريثأت ميقتسم شزومآ رب ۀعسوت يداصتقا .دندرك دیدرت

يارب

لاثم امیاج - گنوپمرب و

شناراکمه ( 6

)2006

ساسارب يوگلا

دشر نورد رثا ،از شزومآ يلاع رب دشر يداصتقا ياهروشك

يیاقیرفآ نيب ار لاس ياه 9769 ات 0999 دندرك يسررب .

جیاتن

ناشن دنداد ريثأت شزومآ يلاع رب دشر يداصتقا نادنچ

ريگمشچ تسين

و يکی زا لیلاد نآ جورخ ليصحت ناگدرك ای

رارف تساهزغم .

ندلوب و راکمه ا

9شن ( )2000

زين رد يسررب ۀطبار شزومآ

يلاع و يداصتقا ۀعسوت رد

هس داصتقا روهظون ياکیرمآ نيتلا

ينعی

،نيتناژرآ لیزرب

و يليش رد نيب لاس ياه 9776 - 9769 ،

هب نیا هجيتن دنديسر هك ۀطبار يطخ نايم شیازفا نازيم

تلايصحت يلاع

دارفا و ۀعسوت يداصتقا دوجو

درادن .

نينچمه شیازفا

يفيك آ شزوم يلاع رد هسیاقم اب شیازفا

دادعت دارفا ياراد تلايصحت

،يهاگشناد ريثأت

يرتشيب رب دشر

يداصتقا دراد

. رايسب ۀتکن يمهم

هك نآ رب اهنآ ديكأت

دندرك نیا

دوب هك يارب هرهب يرو شزومآ رتشيب

،يلاع دیاب ریاس

5Oketch et al.

6 Gyimah-Brempong et al.

7Boldin et al.

(8)

91 هیرشن

هعماج يسانش

،يدربراك لاس مکی و يس

، هرامش يپايپ ( 97

،) هرامش موس

، زيیاپ 9977

ياهراتخاس

،يسايس يعامتجا و

...

اب نیا داهن وسمه و

گنهامه نشاب د .

کشوناه ( 9

)2016

رد هعلاطم يا نايم 79 نیا ،روشك

عوضوم هك درك يسررب ار ایآ

دوجو اهنت نازيم

يدایز زا حطس

يسرتسد هب

شزومآ يلاع ای دوجو لاس ياه ليصحت لااب رد

نييبت تسا نکمم ،هعماج ۀدننك

ۀعسوت يداصتقا نيب

عماوج

دشاب ای ريخ . وا اب ۀئارا موهفم

« ۀیامرس

0شناد » ايب ن يم دنك هك

وگلا ياه دشر ينتبم رب شزومآ ریز ۀیرظن ۀیامرس يناسنا

هب ليلد رد رظن نتفرگن ریاس صخاش ياه يفيك طبترم اب

شزومآ ريظن

،هیذغت تملاس و ...

و هويش ياه بسك شزومآ

يمسرريغ دننام

هداوناخ و ...

، يمن دناوت هب يبوخ ۀطبار نايم

شزومآ و دشر يداصتقا ار

نييبت دنك . لاثم يارب وا

دقتعم

تسا هچرگ کی درف رد يمتسيس يشزومآ

ريظن

،اکیرمآ نپاژ

ای يروشك

،يیاقیرفآ کی

لاس يليصحت ار

يم دنارذگ و ره

مادك کی لاس يليصحت ار يارب درف رد رظن يم

،دنريگ هب ظاحل

يفيك و يرادروخرب زا

تاناکما ره هس رد طیارش يتوافتم رارق

؛دنراد

،نیاربانب رظنزا

نتشاد تراهم

ياه نوگانوگ

ناور

،يتخانش يگنهرف

و ...

زين رد حوطس توافتم رارق

يم دنريگ . مهم نیرت مهس ۀعلاطم کشوناه نیا

دوب هك شلات

يم دنك هب يیارچ شیازفا دادعت نایوجشناد رد

ياهروشك رد

لاح هعسوت و هرهب نتشادندوجو يرو

يفاك اهنآ خساپ دهد .

،عومجمرد کشوناه

اب ررب يس ۀیامرس شناد ناشن يم دهد

يارب دوبهب تيعضو شزومآ بولطم و راذگرثا رب هعسوت دیاب

صخاش ياه يفيك ار يتح لبق زا دورو هب هاگشناد دوبهب

ديشخب . وا ناشن يم دهد فرص ندوبلااب حطس

،تلايصحت

نييبت ۀدننك تسد يبای هب هعسوت تسين .

1 Hanushek

0 صخاش هزادنا ياه تراهم :زا دندوب ترابع موهفم نیا يريگ داوس ،يتخانش ياه

رد هیاپ مهس ،)تيقفوم و هیاپ شزومآ هب( يسرتسد هب نایوجشناد مهس ،OECD

درکلمع زا لااب لاس ،هیاپ داوس ،OECD

زا لااب مهس ،يمسرريغ تيبرت ياه

لاس ،)يداصتقا دشر هب تبسن( درکلمع ،نایوجشناد دادعت ،يمسر شزومآ ياه

لاس دشر نيگنايم ،ليصحت نیزاغآ ياه نارس ،OECD

ۀ صلاخان ديلوت دمآرد

و يلخاد رد تیاهن

، تراهم رد يتخانش ياه .OECD

هب روط يلك يسررب هنيشيپ و تايبدا شهوژپ اشن ن داد رد

دادعت ،لوا ۀجرد شهوژپ

يیاه هك ريثأت شزومآ ياه يمسر

( لبق زا هاگشناد ) رب ۀعسوت يداصتقا هدرك يسررب ار

،دنا رد

هسیاقم اب شهوژپ يیاه هك شزومآ ۀطبار يلاع

اب ۀعسوت

يداصتقا ار

يسررب هدرك

،دنا رايسب رتشيب و رتريگمشچ تسا

.

،مود ۀجرد رد رد

رتشيب شهوژپ ياه ررب يس

،هدش هب هدمع روط

ريثأت تيمك و شرتسگ يمك

شزومآ يلاع رب هعسوت ای دشر

يداصتقا يبایزرا

هدش و هب ياهرتماراپ يفيك

ريظن يیآراك و

يربارب و بيكرت نیا لماوع رد نييبت ۀعسوت يداصتقا يهجوت

هدشن شهوژپ ،تیاهنرد ؛تسا ياه

ماجنا هدش ۀرابرد ريثأت

شزومآ يلاع رب

،هعسوت هب د ليل هدافتسا زا هجنس اه و هويش ياه

توافتم هزادنا يريگ شزومآ

،يلاع تيهام توافتم شزومآ رد

ياهروشك

،توافتم هزاب

ياه ينامز و ياهروشك فلتخم

يسررب

،هدش جیاتن دض و ضيقن و يتوافتم ار رد يپ هتشاد

؛دنا

هب هك يروط عمج

يدنب و نديسر هب ۀرابرد ناسکی ۀجيتن اهنآ

ار

راوشد يم .دنك

یاهدرکیور یرظن

ۀرابرد ۀطبار شزومآ و هعسوت

تيفرظ يورين

،راك يیاناوت ياه روشك ار يارب داجیا دشر و

تورث نييعت يم دنك . رد مود ۀمين نرق

،متسيب رد تايبدا

طوبرم هب هیرظن ياه ۀعسوت

،يداصتقا رييغت

زكرمت زا تشابنا

ۀیامرس يکیزيف هب زاين هب هیامرس يراذگ رد س ۀیامر يناسنا

هدهاشم يم دوش هك نیا رما ناشن ۀدنهد تيمها شزومآ و

لاکشا فلتخم نآ

هب ۀلزنم شيپ طرش دشر و هلباقم اب

شلاچ يیاه تسا هك رد نآ نامز اب هبور نآ ور دننام ؛دندوب

رارف اهزغم زا ياهروشك ناهج

موس ای زا شخب يصوصخ هب

شخب يمومع و يرايسب رگید . يکی زا نيلوا ون يناگدنسی هك

تيمها ۀرابرد ۀیامرس

يناسنا تبحص

،درك رودوئت زتلوش دوب

(

Holden & Biddle, 2017

.)

رد ۀنيمز يسررب تيمها شزومآ رد دنیارف ۀعسوت

،يداصتقا هس

درکیور ۀیامرس

،يناسنا ۀعسوت يناسنا و هدزاب

هیامرس يراذگ رد شزومآ تيمها هژیو يا دنراد و هب ۀلزنم

(9)

شزومآ يلاع و ۀعسوت يداصتقا : ۀعلاطم يقيبطت ياهروشك بختنم ناهج اراکمه و يتمه اضر

ن 97

بوچراچ يرظن

رب يا يسررب يگتسباو لباقتم

شزومآ و

هعسوت ای ليلحت تيمها نوزفازور شزومآ

رد دنیارف هعسوت

هدافتسا يم دنوش هك رد ره همادا کی

هب روط هناگادج حیرشت

يم دوش .

ۀیامرس یناسنا

ۀیامرس يناسنا رب ۀريخذ

،شناد

،تراهم

،تيحلاص يیاناوت

اه

و ریاس يتايصوصخ دراد تللاد

هك هب مع روط هد قیرطزا

شزومآ بسك يم دنوش و رب هرهب يرو و تيفيك راك ريثأت

تبثم يم دنراذگ . ساسارب شرگن

،يتیریدم ۀیامرس

،يناسنا

عبنم يراجت ای يیاراد تسا هك زا شزرا رازاب لکش يم دريگ .

زا هاگدید داصتقا

،نلاك ۀیامرس يناسنا زا لماوع يلصا ديلوت

؛تسا هب نیا

،بيترت رد تايبدا دشر

،يداصتقا موهفم

ۀیامرس

يناسنا اب ۀعسوت شناد يداصتقا دنويپ

يقيثو دراد

( نسح يكرابدورروپ و

،يدابل 9977

؛ Holden & Biddle, 2017;

Osmanković et al., 2011

.)

ميهافم ۀیامرس يناسنا و هیامرس يراذگ رد شزومآ شيب

زا راهچ ههد تمدق دنراد . هولاع رب

،زتلوش نارگشهوژپ

يرگید دننام

،رکب

،نسناه رسنيم و نارگید رد نیا هزوح

هاگدید ياه دوخ ار هئارا هدرك دنا . هب روط

،يلك روهظ ۀیرظن

يناسنا ۀیامرس ۀطقن

يفطع رد يسررب تيمها شزومآ رد

داصتقا يعقاو

؛دوب اب نیا

،لاح اب راثآ ايترامآ نس دوب هك رب

تيمها شزومآ هب هفلؤم ۀلزنم يا

زا ۀعسوت

،يناسنا رد ۀنيمز

داجیا و تلاوحت يعامتجا ديكأت

دش

in: Osmanković et al., (

2011: 70-71

.) هب روط يلك تايبدا طوبرم هب ۀیرظن يناسنا ۀیامرس هب

ود

هتسد ميسقت يم دوش :

9 . تايبدا طوبرم هب شجنس ۀیامرس يناسنا و شزومآ اب

هدافتسا زا درکیور هنیزه

. نیا درکیور هب

ۀليسو

،زتلوش

دنك کیر و رنسیا رد شهوژپ اه هدافتسا دش .

0 . تايبدا طوبرم هب شجنس ۀیامرس يناسنا و شزومآ اب

هدافتسا زا درکیور دمآرد . نیا درکیور رد راثآ نوسنجروج و

ينمویارف بلاغ دوب .

زتلوش و نوسيند شزومآ ار رد هنيمز و رتسب

« دازام

9ولوس » ليلحت هدرك دنا هك هب دنیارب تفرشيپ يروانف

ت نييب

هدش

؛تسا اب نیا للادتسا هك يرباربان حطس هعسوت ار يم ناوت

قیرطزا ۀیامرس يناسنا نييبت درك . اهنآ ناشن دنداد شزومآ اب

شیازفا

،شناد تراهم و تيفرظ يلك يورين

،راك هب روط

ميقتسم رب دشر دمآرد يلم ريثأت يم دراذگ . هب ۀتفگ

،زتلوش

ۀیامرس يناسنا يیلااك تسا هك شزرا نآ هب جنپ هتسد

هیامرس يراذگ رد دارفا يگتسب دراد : 9 )

،تملاس هلمجزا

؛هیذغت

0 ) ترجاهم هك

تصرف ياه يلغش ار شیازفا يم

؛دهد 9 )

شزومآ يلغش ای شزومآ رد لحم

؛راك 6 ) ۀمانرب يشزومآ

؛يمسر 7 ) همانرب ياه يتاعلاطم يارب

نلااسگرزب زتلوش.

دقتعم

تسا مدرم تورث يلم دنا و یامرس ه يراذگ رد ۀیامرس يناسنا

نیرتهب نييبت يارب تلع توافت رد ديلوت يلم ( تسا

in:

Osmanković et al., 2011: 71

.) زتلوش دقتعم تسا ۀیامرس

يناسنا هب ليلد دوجو شيب زا دح نآ ( لاثم يارب يراکيب

) هب

رده يم دور . يراکيب هب ليلد قباطت نتشادن هضرع و ياضاقت

يورين راك و نهامهان يگ نيب رازاب راك و تسايس يشزومآ

لکش يم دريگ .

فرطزا

،رگید رد راثآ رکب و رسنيم

، ۀیامرس يناسنا زا

رظنم شقن شزومآ رد شیازفا دمآرد ينعی شیازفا تصرف

يارب عفانم يصخش ليلحت هدش تسا . ورآ رد يوگلا دوخ اب

ناونع

« يريگدای اب

لمع » نیا هيضرف ار نايب تشاد هك رد

عیانص هظون

،رو يروآدوس ره

هاگنب يداصتقا هب

براجت

هتشابنا هدش رد تعنص يگتسب دراد هك نينچ تشابنا ای يدازام

هب نیا تسانعم هك

ياهورين رازاب

ببس هیامرس يراذگ هنيهب

دهاوخ

؛دش هب ترابع

،رگید ضرف رتشيب ناگدنسیون رد

ليلحت ۀطبار نيب شزومآ و هعسوت نآ تسا هك

،شناد يیلااك

يمومع ب ا تارثا يبناج مهم تسا .

رد يلاح هك رد يوگلا دشر يداصتقا

،ولوس تفرشيپ

هناروانف عبنم دشر

،دوب ساكول راهظا تشاد هك عبنم رگید

1 Solow’s residuals

(10)

19 هیرشن

هعماج يسانش

،يدربراك لاس مکی و يس

، هرامش يپايپ ( 97

،) هرامش موس

، زيیاپ 9977

،دشر تشابنا ۀیامرس يناسنا تسا . ود عبنم يلصا تشابنا

ۀیامرس يناسنا رد درکیور ساكول ترابع دندوب :زا شزومآ و

يريگدای اب

لمع . ساكول نينچمه ب ر تيمها تارثا يبناج و

تيمها اهنآ رد شزومآ ديكأت درك . مهس نوسلن و سپيلف رد

ۀیرظن ۀیامرس يناسنا رد نیا هرازگ هصلاخ يم دوش هك دشر زا

ۀريخذ ۀیامرس يناسنا يم تئشن دريگ

و نیا رما رب يیاناوت

روشك رد داجیا يروآون ريثأت يم دراذگ و بجوم نديسر اهنآ

هب حطس ياهروشك سوت

هع هتفای يم دوش . توافت رد نازيم دشر

رد ۀجرد لوا ۀجيتن توافت رد ۀیامرس ۀريخذ يناسنا

و يیاناوت

اهروشك رد لکش يهد هب تفرشيپ ياه هناروانف هدوب تسا . اهنآ

نينچمه دقتعم

دندوب شزومآ هب دارفا کمك يم دنك هب

تلاوصحم و

هدیا ياه هئارا و فشك دیدج هدش

رد ياج

،يرگید يهاگآ

دنبای .

9کپ ( )1994

شلات درك هشیر ياه

توافت ياه نيب يللملا رد هرهب يرو ار يیاسانش دنك . رد يسررب

وا حطس شزومآ زا مهم نیرت عبانم هتخانش

؛دش اب نیا

،لاح

رگا شناد دیدج زا جراخ زا روشك دراو دوشن ای رگا هرهب يرو

يلخاد شیازفا بلاج يهجوت هتشادن

،دشاب هدزاب شزومآ ك رتم

دهاوخ

؛دوب

،عقاورد روط نامه هك

ساكول راهظا تشاد

تاريثأت ينوريب حطس شزومآ رتلااب يماگنه خر يم دهد هك

يروانف ياه دیدج هب تعرس دراو دنوش .

فعض يلصا ۀیرظن ۀیامرس يناسنا هدیدان نتفرگ زاين هب

يزاسدنمناوت مدرم

هب هژیو تكراشم اهنآ

رد دنیارف هعسوت

تسا . اسدنمناوت يز

مدرم قیرطزا

،دمآرد شزومآ و تشادهب

رد ۀیرظن ۀیامرس يناسنا ليلحت هدشن

؛تسا اما

ًادعب هب يشخب

زا درکیور ايترامآ نس هب يناسنا ۀعسوت لیدبت

دش (

in:

Osmanković et al., 2011: 71

.)

ۀعسوت یناسنا

ايترامآ

،نس ناينب راذگ ۀیرظن ۀعسوت

،يناسنا هب هارمه بوبحم

،قحلا هس م بلاج يهجوت رد تيمومع نتفای درکیور ۀعسوت

،يناسنا شرتسگ صخاش

ۀعسوت يناسنا و هب روط يلك

1 Pack

تيمومع نتفای ۀعسوت ۀمانرب نامزاس

للم دحتم دنتشاد .

هفلؤم ياه يلصا ۀعسوت يناسنا ترابع ا دن :زا

،يربارب

،يرادیاپ

هرهب

،يرو يزاسدنمناوت و

رثکت يگنهرف . ۀیرظن ۀعسوت يناسنا

يعس رد داجیا يیوگلا هنيهب زا بيكرت هیامرس ياه

،يناسنا

يداهن و يعامتجا دراد

ات نیرتشيب يایازم نکمم ار يارب درف

داجیا

؛دنك هب هنوگ يا هك نس نآ ار تلود هافر يم دمان (

in:

Osmanković et al., 2011: 72

.)

رظنزا

،نس يارجا تسايس ۀعسوـت

يناسـنا ود رثا

ميقتسم و سمريغ ميقت دراد . رثا ميقتسم

،نآ قیرطزا شیازفا

داوس و تشادهب و

ديما هب يگدنز رب تيفيك يگدنز مدرم

،تسا يتح رگا ببس ۀعسوت يداصتـقا و

ۀعسوت يتعنص

دوشـن . رـثا مود نآ قیرطزا شیازفا تاناکما يشزومآ

و

يتشادهب هکلب ؛تسين

قیرطزا ۀعسوت يداصتقا

؛تسا ينعی

دشر يتعنص ار ت ليهس يم

،دنك يیآراك ار دوبهب يم دشخب و

يمامت نیا لماوع هب ۀبون دوخ رد ياقترا تيفيك يگدنز دنرثؤم

( يجزید و شورفباتك

،يردب 9979 : 909 .)

نیا هیرظن ۀیرظن اهنت يداصتقا

؛تسين هکلب هب درکیور

نايم هتشر يا زا رظنم

،تشادهب طيحم

،تسیز لئاسم

،يتيسنج

تلادع

،يعامتجا اپ

يرادی و هريغ دراد زاين . ۀعسوت ۀیرظن

يناسنا شرگن يعماج تسا و ۀمه بناوج دنیارف هعسوت ار رد

زكرم رارق يم دهد . لودج ریز ليلحت هسیاقم يا زا شقن و

تيمها مدرم رد هس درکیور مهم يرظن رد تاعلاطم ۀعسوت

يداصتقا ار ناشن يم دهد . ساسارب نیا لودج يم ناوت هدهاشم

درك هك گچ هنو شقن مدرم ( ۀیامرس يناسنا ) رد ياهدرکیور

يرظن لماکت هتفای و هويش ياه هزادنا يريگ رد شور ياه

فلتخم رييغت هدرك تسا .

Referensi

Dokumen terkait

تیصخش ،شهوژپ نيا رد هب هجوت اب اه هبنج بیسآ و یناور یاه ياه گرم ،بارطضا ،سرت نوچ ی یگناويد و نونج و ایلوخیلام ،متام ،یشيدنا هدش لیلحت شنک و اهرواب نینچمه .دنا ،متوت ،نیمز ردام

لسن يخرب زا نازيرگ و يگدنز تيفيک ناهاوخ رتشيب ،ناريا رد گنج و بلاقنا زا سپ ياه شزرا هرود هب ندش کيدزن اب ؛دنتسه يروآدنزرف و دنزرف نوچمه هداوناخ ياه تدش ،ريخا ياه يناهج ريثأت س يانعم