Entomological Society of Iran Research Article pISSN: 0259-9996
2022, 42 (4), 313-323 https://doi.org.10.52547/jesi.42.4.6 eISSN: 2783-3968
Corresponding author: Shahram Aramideh (E-mail:[email protected])
ﻢﯿﻧ ،ﺎﻓﻮﮐ ﻞﻣﺎﺷ ﺶﯾﺮﭼ يرﺎﺠﺗ ﻪﻟﻮﻣﺮﻓ ﻪﺳ هﺪﻨﺸﮐﺮﯾز ﺖﻈﻠﻏ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻢﯿﻧ و لازآ
يور ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ
ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ ﯽﮔﺪﻧز لوﺪﺟ يﺎﻫ
Trialeurodes vaporariorum (Hem., Aleyrodidae)
ﻪﻧﺎﻤﺳ ﮏﯿﻧ ﺮﺘﺧا ،1
ماﺮﻬﺷ هﺪﯿﻣرآ
، 1
ﻬﺷ ماﺮ ﯽﺋاﺮﺨﻓﺮﯿﻣ و 1
ﻢﯾﺮﻣ نازوﺮﻓ
2
1 - هوﺮﮔ
،ﯽﮑﺷﺰﭙﻫﺎﯿﮔ هﺪﮑﺸﻧاد
،يزروﺎﺸﮐ هﺎﮕﺸﻧاد
،ﻪﯿﻣورا
،ﻪﯿﻣورا ناﺮﯾا
[email protected] https://orcid.org/0000-0003-4220-6165 [email protected] https://orcid.org/0000-0002-8148-4136
2
- ﺰﮐﺮﻣ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ و شزﻮﻣآ يزروﺎﺸﮐ و ﻨﻣ ﻊﺑﺎ ﯽﻌﯿﺒﻃ نﺎﺘﺳا نﺎﺠﯾﺎﺑرذآ
،ﯽﺑﺮﻏ نﺎﻣزﺎﺳ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ شزﻮﻣآ و ﺞﯾوﺮﺗ
،يزروﺎﺸﮐ
،ﻪﯿﻣورا ناﺮﯾا .
[email protected] https://orcid.org/0000-0002-5440-3329
ﺎﺗ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻪﭽﺨﯾر
ﺖﻓﺎﯾرد : 03 / 10 / 1401
شﺮﯾﺬﭘ : 14 / 11 / 01 14
ﯽﺼﺼﺨﺗ ﺮﯿﺑد :
ﻪﻣﻮﺼﻌﻣ ﯽﯾﺎﯿﺿ
هﺪﯿﮑﭼ ﺪﯿﻔﺳ: ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑ Trialeurodes vaporariorum Westwood
ﻢﻬﻣ تﺎﻓآ زا ﯽﮑﯾ ﻨﯾز نﺎﻫﺎﯿﮔ و ﯽﻔﯿﺻ ،يﺰﺒﺳ
ﯽﻣ ﯽﺘ .ﺪﺷﺎﺑ
ﺖﻓآ ﻦﯾا لﺮﺘﻨﮐ رد
، ﻪﺑ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ يﺎﻫرﺎﮑﻫار ﻦﺘﻓﺎﯾ ﯽﺑ فﺮﺼﻣ زا ﯽﺷﺎﻧ ءﻮﺳ تاﺮﺛا ﺶﻫﺎﮐ رﻮﻈﻨﻣ
ﻪﯾور ﺖﻓآ ﺶﮐ يﺎﻫ يروﺮﺿ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ
ﯽﻣ .ﺪﺷﺎﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻦﯾا رد ﺶﻫوﮋﭘ ، ﺮﯾز ﺮﺛا ) ﯽﮔﺪﻨﺸﮐ LC20
ﻪﺳ ( نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ) ﺶﯾﺮﭼ
A. Juss Azadirachta indica ﻢﯿﻧ ﻞﻣﺎﺷ (
-
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﻢﯿﻧ ،®
لازآ و®
ﺎﻓﻮﮐ ﺪﯿﻔﺳ يور®
.ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ
ﺎﻫ يرﻮﻧ ﻂﯾاﺮﺷ ﺎﺑ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ رد 16
: 8 ﺖﻋﺎﺳ
يﺎﻣد ،(ﯽﮑﯾرﺎﺗ :ﯽﯾﺎﻨﺷور) 2
27± ﻪﺟرد ﯽﺒﺴﻧ ﺖﺑﻮﻃر و سﻮﯿﺴﻠﺳ 5
65± داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﺪﺻرد نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ
ﻢﯿﻧ -
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﺎﺑ®
LC50
لدﺎﻌﻣ 261 /0 ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ ﺮﺛﻮﻣ هدﺎﻣ مﺮﮔ ﯽﻠﯿﻣ
، ﯽﻤﺳ ﻦﯾﺮﺗ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯽﺳرﺮﺑ رد .دﻮﺑ ﺖﻓآ ﻦﯾا مﻮﺳ ﻦﺳ هرﻮﭘ يور
ﯽﮔﺪﻨﺸﮐ ﺮﯾز تاﺮﺛا
، ﻪﺳ ﺮﻫ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ لﻮﻃ ، هرود ﻞﺣاﺮﻣ
،ﻎﻟﺎﺑﺎﻧ ءﺎﻘﺑ و يرورﺎﺑ ،ﺮﻤﻋ لﻮﻃ .ﺪﻧداد راﺮﻗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ار ﮏﻟﺎﺑ ﺪﯿﻔﺳ
ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ خﺮﻧ ﺺﻟﺎﺧ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻞﺜﻣ
0) R )( 68 /3 (دﺮﻓ /جﺎﺘﻧ
، خﺮﻧ ﯽﺗاذ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﯿﻌﻤﺟ r) )( 06 /1 0/
(زور خﺮﻧ و ﯽﻫﺎﻨﺘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﯿﻌﻤﺟ
)(λ) 06 /1 1 / (زور ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻢﯿﻧ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ لﺎﺣ ﻦﯾا ﺎﺑ .دﻮﺑ ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﻞﺴﻧ ﮏﯾ نﺎﻣز تﺪﻣ
ﺖﻈﻠﻏ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ(T) هﺪﻨﺸﮐﺮﯾز
ﻪﺳ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ .ﺖﻓﺮﮕﻧ راﺮﻗ
ﻪﺘﻓﺎﯾ يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﺖﻈﻠﻏ ﯽﻔﻨﻣ تاﺮﺛا زا ﯽﮐﺎﺣ ﺮﺿﺎﺣ هﺪﻨﺸﮐﺮﯾز
20) LC ﺮﻫ( ﻪﺳ ﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ن ﺶﯾﺮﭼ
يور ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ يﺎﻫ ﺖﻓآ ﻦﯾا ﺖﯿﻌﻤﺟ ﺪﺷر و ﯽﺘﺴﯾز .دﻮﺑ
ﯽﻣ ،سﺎﺳا ﻦﯿﻤﻫ ﺮﺑ ﺖﻈﻠﻏ زا ناﻮﺗ
هﺪﻨﺸﮐﺮﯾز نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻢﯿﻧ
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ رد®
.دﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻓآ ﻦﯾا ﯽﻘﯿﻔﻠﺗ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ هژاو يﺎﻫ يﺪﯿﻠﮐ : تﺎﻓآ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ
،
،ﺶﯾﺮﭼ تاﺮﺛا ﺮﯾز
،هﺪﻨﺸﮐ ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ يﺎﻫ ﺪﺷر ﺖﯿﻌﻤﺟ
Citation: Nikakhtar, S., Aramideh, S. H., Mirfakhraie, S. H. & Frouzan, M. (2023) The effect of sublethal concentration of three commercial formulations of neem including including Kofa, NeemAzal and Nimbecidine on the life table parameters of the greenhouse whitefly, Trialeurodes vaporariorum (Hemiptera: Aleyrodidae). J. Entomol. Soc. Iran, 42 (4), 313–323.
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ رد ﻢﻬﻣ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ زا ﯽﮑﯾ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ ﺖﯿﻌﻤﺟ لﺮﺘﻨﮐ ،ﺎﻫ
Trialeurodes vaporariorum West wood (Homoptera: Aleyrodidae)
ﯽﻣ .ﺪﺷﺎﺑ
ﺖﻌﯿﺒﻃ ﺎﺑ ﺖﻓآ ﮏﯾ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ راﻮﺧ ﺪﻨﭼ
ﺖﺳا يزروﺎﺸﮐ تﻻﻮﺼﺤﻣ رد يﺪﺟ ﺪﯾﺪﻬﺗ و نﺎﺑﺰﯿﻣ ياراد ﺖﻓآ ﻦﯾا.
ﻊﯾﺮﺳ دﺪﻌﺗ ،هدﺮﺘﺴﮔ يﺎﻫ ﺖﺴﯾز ،ﻞﺴﻧ
ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﻊﯾﺮﺳ ندروآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ و صﺎﺧ ﯽﺳﺎﻨﺷ ﻪﺑ
ﺶﮐ هﺮﺸﺣ ﯽﻣ ﺎﻫ ﯽﻣ دﺎﺠﯾا نآ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ رد يﺪﺟ تﻼﮑﺸﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﯾا ﻪﻤﻫ ﻪﮐ ،ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻨﮐ
)
Nasruddin
2021 et al.,
؛
2010 Gerhard, Menke &
(.
ﻻﻮﻤﻌﻣ ﺖﻓآ ﻦﯾا لﺮﺘﻨﮐ ﺖﻬﺟ شور زا
ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫ ددﺮﮔ
)
2017 et al., Duhan
؛
2016 et al., Zapata
(. ﺶﮐهﺮﺸﺣ زا يدﺎﯾز داﺪﻌﺗ ﻪﺑ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺰﯿﻧ و گﺮﺑ ﻦﯾﺮﯾز ﺢﻄﺳ رد ﺎﻫهرﻮﭘ ﻮﻤﻧ و ﺪﺷر و ﻎﻟﺎﺑ داﺮﻓا يراﺬﮔﻢﺨﺗ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ هزرﺎﺒﻣ ﺎﻫ يد ﻪﻠﻤﺟ زا تﺎﻔﺴﻓﻮﻧﺎﮔرا و ﺎﻫتﺎﻣﺎﺑرﺎﮐ ،ﺎﻫﺪﯿﺋوﺮﺗﺮﯿﭘ يﺎﻫﺶﮐ هﺮﺸﺣ ﻪﺑ ﺖﻣوﺎﻘﻣ دﺎﺠﯾا ﺖﻓآ ﻦﯾا رد.( Bi & Toscano, 2007 )ﺪﺷﺎﺑﯽﻣ ﻞﮑﺸﻣ هﺪﺷ شراﺰﮔ تاﻮﺘﻣ
ﺖﺳا )
2010 Menke & Gerhard,
(.
ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫرﺎﮑﻫار ﻪﻠﻤﺟ زا يزروﺎﺸﮐ رد
ﻦﯾﻮﻧ ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ بﻮﻠﻄﻣﺎﻧ تاﺮﺛا ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻓآ
ﺶﮐ يﺎﻫ ﺖﺴﯾز رد ﯽﻓﺮﺼﻣ مﻮﺑ
ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ يزروﺎﺸﮐ ﺖﻓآ
ﺶﮐ يﺎﻫ ﺐﯿﮐﺮﺗ و ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ يﺎﻫ
ﺖﺳا ﯽﻫﺎﯿﮔ )
2018 al., et
؛Shu 2016 Diez, - Glare & Moran
(.
زا هرﺎﺼﻋ زا هﺪﺷ اﺪﺟ لﺎﻌﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ.( Shu et al.,2018 )دﻮﺷﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻫﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ لﺮﺘﻨﮐ ياﺮﺑ ﺶﯾﺮﭼ ﺖﺧرد هرﺎﺼﻋزا ﻞﺻﺎﺣﻦﯿﺘﺧاﺮﯾدازآ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا .(Dehghani &Ahmadi, 2013 )ﺪﺷﺎﺑﯽﻣ ﻦﯿﺘﺧاﺮﯾدازآ و ﻦﯿﻧوﺪﮔ ،ﺪﯿﻟﻮﺒﻤﯿﻧ ،ﻦﯿﺒﻤﯿﻧ ﻞﻣﺎﺷهﺎﯿﮔ هﺪﻨﻨﮐ ﻊﻓد و ﻪﯾﺬﻐﺗ ﺪﺿ ،ﺪﺷر هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﮏﯾ ﻦﯿﺘﺧاﺮﯾدازآ
هﺎﯿﮔ تاﺮﺸﺣ ياﺮﺑ ﻪﺑ راﻮﺧ
ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ هﮋﯾو ﺖﺳا ﺎﻫ
)
2018 et al.,
.(Shu
ﻦﯿﺘﺧاﺮﯾدازآ ياراد
تاﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ و
يرﺎﺘﻓر ﻒﻠﺘﺨﻣ تاﺮﺸﺣ يور ﺖﺳا
. تاﺮﺛا
ﻓ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿ ﺪﻨﻧﺎﻣ
رﺎﻬﻣ و ﺪﺷر
،ﻮﻤﻧ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻞﺜﻣ و ﺰﺘﻨﺳ نﻮﻣرﻮﻫ ﯽﻧاﻮﺟ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ )
Chaudhary et al., 2017
.(
ﻦﯿﺘﺧاﺮﯾدازآ يور ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺎﺑ ﺖﺴﯿﻧﻮﮔﺎﺘﻧآ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
) يﺰﻐﻣ ﻪﺤﺷﺮﺘﻣ يﺎﻬﻟﻮﻠﺳ
Brain-corpus cardiacum complex
ا ﺖﺳﻮﭘ نﻮﻣرﻮﻫ) نﻮﺴﯾﺪﮐا نﻮﻣرﻮﻫ يور ( ﯽﻣ ﻞﻤﻋ (يزاﺪﻧ
ﺪﻨﮐ )
Zhao et al., 2019
( ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﯽﻣ هﺮﺸﺣ ﯽﻨﻤﯾا تﻼﻣﺎﻌﺗ يور ﻦﯿﺘﺧاردازا دراﺬﮕﺑ ءﻮﺳ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺪﻧاﻮﺗ
)
Aylin, 2022
؛
Amaral et al., 2019
.(
ﯽﻣ ﻢﻫ ﻦﯿﺘﺧاردازآ يرﺎﺘﻓر تاﺮﺛا زا ﻪﺑ ناﻮﺗ
صاﻮﺧ
ﻊﻓد نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ .(Bezzar-Bendjazia et al., 2017؛ Bernardes et al., 2017 )دﺮﮐ هرﺎﺷا تاﺮﺸﺣ ﻪﯾﺬﻐﺗزا ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑﺎﯾ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ رد ﺶﯾﺮﭼ يﺎﻫ
يزروﺎﺸﮐ تﺎﻓآ لﺮﺘﻨﮐ ﻪﺑ ،
ﻢﺘﺴﯿﺳ رد ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ هﮋﯾو حﺮﻃ و ﻪﻨﯿﻬﺑ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ زﺎﯿﻧ ،ﮏﯿﻧﺎﮔرا يزروﺎﺸﮐ يﺎﻫ
دراد يدﺮﺑرﺎﮐ يﺎﻫ
)
2015 al., et Karanja
؛
2003 , al. et Johnson
؛
1989 et al., Barnby
( . ﺖﻓآ تاﺮﺛا ﯽﺑﺎﯾزرا رد ﻦﻣﺰﻣ و دﺎﺣ ﺖﯿﻤﺳ ﺶﮐ
دﺎﺣ ﺖﯿﻤﺳ .ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺖﯿﻤﻫا ﺰﺋﺎﺣ ﺎﻫ ﺖﻓآ
-
ﺶﮐ ﺎﻫ زا ﻪﻠﺻﺎﺣ تﺎﻋﻼﻃا سﺎﺳاﺮﺑ تﺎﻔﻠﺗ
ﯽﻣ تﺪﻣ هﺎﺗﻮﮐ رد داﺮﻓا زارد تاﺮﺛا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ نوﺪﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ عﻮﻧ ﻦﯾا زا ﻪﻠﺻﺎﺣ تﺎﻋﻼﻃا .ﺪﺷﺎﺑ
،ﯽﺘﯿﻌﻤﺟ ﺢﻄﺳ رد تﺪﻣ
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻤﻧ ﺖﯿﻤﻫا ﺰﺋﺎﺣ )
Mahmoudi et al., 2020
.(
ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻢﯿﻤﺼﺗ و تﺎﻓآ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﺖﻬﺟ هزرﺎﺒﻣ رد ﺖﺳرد يﺮﯿﮔ
، يﺎﻫ ﺶﮐ ﺖﻓآ هﺪﻨﺸﮐﺮﯾز تاﺮﺛا زا ﯽﻫﺎﮔآ
ﻪﺼﺧﺎﺷ يور ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﻣ ﺖﯿﻤﻫا ﺰﺋﺎﺣ ﺖﯿﻌﻤﺟ ﺪﺷر يﺎﻫ
ﯽﻣ ار ﺖﯿﻌﻤﺟ تاﺮﯿﯿﻐﺗ .ﺪﺷﺎﺑ داد نﺎﺸﻧ ﯽﮔﺪﻧز لوﺪﺟ ﻢﯿﻈﻨﺗ ﻂﺳﻮﺗ ناﻮﺗ
)
Southwood & Henderson,
( 2000
ﻪﺠﻨﺳاﺮﭘ يﺎﻫ ﯽﻣ دروآﺮﺑ ﯽﮔﺪﻧز لوﺪﺟ زا ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻪﮐ ﺪﻧﻮﺷ
ﺎﻬﻧآ ﯽﻣ ) ﯽﻌﯿﺒﻃ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﺗاذ خﺮﻧ زا ناﻮﺗ )ﻞﺜﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺺﻟﺎﺧ خﺮﻧ ،(r
R0
لﻮﻃ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ،(
) ﻞﺴﻧ ﮏﯾ تﺪﻣ ) نﺪﺷ ﺮﺑاﺮﺑ ود نﺎﻣز ،(T
) ﺖﯿﻌﻤﺟ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻫﺎﻨﺘﻣ خﺮﻧ و (DT
دﺮﺑ مﺎﻧ ار (λ )
Maia et al., 2000
.(
ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﺗاذ خﺮﻧ ﺖﯿﻌﻤﺟ ﺪﺷر ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ
ﯽﻣ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ .ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ(r)
ﻪﻧﻮﮔ ﺶﻨﮐاو ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ياﺮﺑ ﮏﯾژﻮﻟﻮﮐا ﺺﺧﺎﺷ ﺎﯾ ﯽﻤﮐ راﺰﺑا ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ و ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻨﻤﺷزرا ﺖﻓآ ﺖﯿﻌﺿو ﯽﯾﻮﮕﺸﯿﭘ ياﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
يﺎﻫ-ﺶﮐﺖﻓآ فﺮﺼﻣ ﺶﻫﺎﮐ و ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ ﺖﻓآ ﺖﯿﻤﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ .(Taghizadeh et al., 2008 )ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮﺷ وﺶﮐ ﺖﻓآ ﺮﺛا ﺪﻨﻧﺎﻣ دﺪﻌﺘﻣﻞﻣاﻮﻋ ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد ﮏﯿﻧﺎﮔرا تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺖﻈﻠﻏ ﺮﯿﺛﺎﺗ
LC20
ﻪﺳ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ مﺎﻧ ﺎﺑ ﺶﯾﺮﭼ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺐﯿﮐﺮﺗ يرﺎﺠﺗ
ﺎﻓﻮﮐ يﺎﻫ ﯿﻧ ،®
ﻢ لازآ ﻢﯿﻧ و®
-
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ يور®
ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ يرورﺎﺑ ﯽﮔﺪﻧز لوﺪﺟ يﺎﻫ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ
.
شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ و نﺎﺑﺰﯿﻣ هﺎﯿﮔ شروﺮﭘ .
ﺪﯿﻔﺳ شروﺮﭘ ﺖﻬﺟ ﻪﺟﻮﮔ روﺬﺑ ،ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑ
نﺎﺘﺳا يزروﺎﺸﮐ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ زا ﺪﯿﺳ نﺎﺳ ﻪﺘﯾراو ﯽﮕﻧﺮﻓ
ﻪﯿﻬﺗ ﯽﺑﺮﻏ نﺎﺠﯾﺎﺑرذآ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﻂﯾاﺮﺷ رد و
ناﺪﻠﮔ زا ﺖﺷﺎﮐ ياﺮﺑ .ﺪﺷ هداد ﺖﺸﮐ دﺎﻌﺑا ﻪﺑ ﯽﮑﯿﺘﺳﻼﭘ يﺎﻫ
6
× 7
× 8 هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺪﯾدﺮﮔ
ﯽﺸﮑﻫز رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ .
ﻪﯾﻻ ﺎﺑ ناﺪﻠﮔ ﻒﮐ ،ﺐﺳﺎﻨﻣ هﻮﻠﻗ زا يا
ﺑ گﺮﺒﮐﺎﺧ و ﻪﺳﺎﻣ ،ﻪﭽﻏﺎﺑ كﺎﺧ ﻞﻣﺎﺷ طﻮﻠﺨﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ نﺎﺑﺰﯿﻣ هﺎﯿﮔ شروﺮﭘ ياﺮﺑ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ كﺎﺧ .ﺪﺷ هﺪﻧﺎﺷﻮﭘ ﮓﻨﺳ
ﻪ ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻬﺟ ﻪﺳﺎﻣ زا ﯽﮐزﺎﻧﻪﯾﻻ ﮏﯾ ﺎﺑ ﺎﻫنآ يور و ﺪﺷ ﻪﺘﺷﺎﮐ هﺪﺷ ﯽﻧﻮﻔﻋﺪﺿ رﺬﺑ دﺪﻋ3 ﯽﮑﯿﺘﺳﻼﭘ ناﺪﻠﮔ ﺮﻫ رد .دﻮﺑ ﺖﻤﺴﻗ5 و3 1، ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﺮﺘﻬﺑ ﯽﻧز
يرﻮﻧ ﻂﯾاﺮﺷ ﺎﺑ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ رد نﺎﻫﺎﯿﮔ شروﺮﭘ .ﺪﺷ هﺪﻧﺎﺷﻮﭘ 16
: 8 يﺎﻣد ،(ﯽﮑﯾرﺎﺗ :ﯽﯾﺎﻨﺷور) ﺖﻋﺎﺳ 2
25± ﯽﺒﺴﻧ ﺖﺑﻮﻃر و سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد 5
65± ﺪﯾدﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﺪﺻرد
)
Fahim et al., 2012
( . ناﺪﻠﮔ ناﺪﻠﮔ مﺎﻤﺗ ياﺮﺑ نﺎﺴﮑﯾ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﺷاد تﺎﯿﻠﻤﻋ مﺎﻤﺗ و يرﺎﯿﺑآ نﺎﯿﻣ رد زور ﮏﯾ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻻﻮﻤﻌﻣ ﺎﻫ ﻦﺴﻣ ﺎﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺪﺷ لﺎﻤﻋا ﺎﻫ
ﻪﺗﻮﺑ ،نﺎﻫﺎﯿﮔ نﺪﺷ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻪﯿﻠﮐ .ﺪﺷ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ هزﺎﺗ يﺎﻫ
ﺖﺷﺬﮔ زا ﺲﭘ ﺎﻫ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ ﯽﮔﺪﻧز زا ﻞﺴﻧ ﻪﺳ
ﺖﻓآ زا يرﺎﻋ ﻼﻣﺎﮐ ﻪﮐ شروﺮﭘ ﻞﺤﻣ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ رد ﺎﻫ
ﺶﮐ .ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ،دﻮﺑ
نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ هﺮﺸﺣ يرﺎﺠﺗ يﺎﻫ
ﺶﯾﺮﭼ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﮐ .
هﺮﺸﺣ ﺎﺑ ﺶﯾﺮﭼ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﮐ ﻪﺳ
نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻢﯿﻧ ﻞﻣﺎﺷ يرﺎﺠﺗ
لازآ )®
NeemAzal T/S
يوﺎﺣ (
1 ﺪﺻرد ﻊﯾﺎﻣ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا هﺪﻧﻮﺷ لﺎﺼﺤﺘﺳا هﺪﺷ زا ﺰﻐﻣ ﻪﻧاد ي ،ﺶﯾﺮﭼ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﺎﻓﻮﮐ
)®
ﺎﺑ (Kofa
2 1 /
% ﺎﺑEC
1 - 2 رﺎﺘﮑﻫ رد ﺮﺘﯿﻟ ،
و ﻢﯿﻧ ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ
®
)
Nimbecidine
( 03 0 /
% ﺎﺑEC
2 رﺎﺘﮑﻫ رد ﺮﺘﯿﻟ ﺖﮐﺮﺷ ﺖﺧﺎﺳ ﻪﺳ ﺮﻫ ﻪﮐ،
Trifolio
ﺪﻧدﻮﺑ نﺎﻤﻟآ .ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﺳرﺮﺑ ﻦﯾا رد
ﺖﺴﯾز ﯽﺠﻨﺳ ﻣﺮﻓ هﺪﻨﺸﮐﺮﯾز و هﺪﻨﺸﮐ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯿﯿﻌﺗ يور ﺶﯾﺮﭼ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ نﻮﯿﺳﻻﻮ
ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ .
ﯽﺗﺎﻣﺪﻘﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻪﻃﻮﻏ شور ﺎﺑ
گﺮﺑ يزﺎﺳرو ﺎﺑ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ًﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد مﻮﺳ ﻦﺳ هرﻮﭘ يوﺎﺣ يﺎﻫ
3 مﺎﺠﻧا راﺮﮑﺗ ﺪﺷ
)
Horowitz et al., 2004
.(
ﺸﯾﺎﻣزآ رد ﯽﺗﺎﻣﺪﻘﻣ تﺎ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫﺪﺣاو
گﺮﺑ ﻞﻣﺎﺷ ﺪﻧﺎﺸﻧ يﺎﻫ ﻪﺗﻮﺑ يور را ﻪﺟﻮﮔ يﺎﻫ
هرﻮﭘ داﺪﻌﺗ ﻪﮐ دﻮﺑ ﯽﮕﻧﺮﻓ يور مﻮﺳ ﻦﺳ يﺎﻫ
ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ ﺪﻨﺘﺷاد لﺎﺼﺗا ﯽﻠﺻا ﻪﺗﻮﺑ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﺗرﻮﺻ نﺎﻤﻫ ﻪﺑ و شرﺎﻤﺷ
تﺪﻣ ﻪﺑ ﯽﻣارآ 5
رد ﻪﯿﻧﺎﺛ 50 ﯽﻠﯿﻣ زا ﺮﺘﯿﻟ 5 لﻮﻠﺤﻣ توﺎﻔﺘﻣ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯿﺋﻮﺗ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﺎﻫ
80 ﺪﺷ هدﺮﺑ وﺮﻓ زا فﺪﻫ.
ﺶﯾﺎﻣزآ ﯽﺗﺎﻣﺪﻘﻣ يﺎﻫ ﻪﺑ
ﺖﻈﻠﻏ ندروآ ﺖﺳد ﯽﯾﺎﻫ
ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﻪﮐ دﻮﺑ زا ﺪﻌﺑ
24 ﺖﻋﺎﺳ هزﺎﺑ رد ﯽﺗﺎﻔﻠﺗ 20
ﺎﺗ 80 .ﺪﯾﺎﻤﻧ دﺎﺠﯾا ﺪﺻرد ﺖﻈﻠﻏ ﻪﺳ
ﺖﻈﻠﻏ ود ﻦﯾا ﻦﯿﺑﺎﻣ ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﯽﻤﺘﯾرﺎﮕﻟ ﻞﺻاﻮﻓ سﺎﺳاﺮﺑ
ﺖﻈﻠﻏ ﺞﻨﭘ و
لوﺪﺟ) 1(
ﺮﻄﻘﻣ بآ) ﺪﻫﺎﺷ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ لﻮﻠﺤﻣ و
02 /0 ﻦﯿﺋﻮﺗ ﺪﺻرد 80
ﺶﯾﺎﻣزآ رد ( يﺎﻫ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻠﺻا )
Robertson et al., 2007
ﺑ .(
و ﻪﯿﻟوا ﺶﯾﺎﻣزآ زا ﺪﻌ
ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯿﯿﻌﺗ هرﻮﭘ زا ﯽﻠﺻا ﯽﺠﻨﺳ ﺖﺴﯾز ياﺮﺑ ﺎﻫ
ﻦﺴﻤﻫ يﺎﻫ (مﻮﺳ ﻦﺳ)
داﺪﻌﺗ .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا 30
نورد رﺎﮐدﻮﺧ ﻂﺳﻮﺗ راﺮﮑﺗ ﻪﺳ رد گﺮﺑ ﻪﺳ يور هرﻮﭘ دﺪﻋ
هدوﺪﺤﻣ گﺮﺑ ﺲﭙﺳ ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ يا نورد ﺎﻫ
ﺎﺑ ﯽﻤﺳ يﺎﻫ لﻮﻠﺤﻣ ﺖﻈﻠﻏ
ﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ ي ﻪﻃﻮﻏ
و رو ﻪﻃﻮﻏ زا ﺲﭘ ﺲﭙﺳ و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ دازآ يﺎﻀﻓ رد ﻪﻘﯿﻗد ﯽﺳ يرو
يﺮﺘﭘ ﺎﺑ ﺪﺷر ﮏﻗﺎﺗا نورد ﻪﺑ ﺎﻫ ﯽﯾﺎﻣد ﻂﯾاﺮﺷ
25±2 ﯽﺒﺴﻧ ﺖﺑﻮﻃر و سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد 5
65± يرﻮﻧ هرود ﺎﺑ 16
: 8 (ﯽﮑﯾرﺎﺗ :ﯽﯾﺎﻨﺷور) ﺖﻋﺎﺳ .ﺪﻧﺪﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ
ﻦﯾا رد
هرﻮﭘ ﺶﯾﺎﻣزآ اﻮﻨﻋ ﻪﺑ هداد ﮓﻧر ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﯾ و هﺪﺷ ﮏﺸﺧ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ
ﺪﺷ ﯽﻘﻠﺗ هدﺮﻣ ن ﻣ.
هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ داﺮﻓا تﺎﻔﻠﺗ ناﺰﯿ ﻃ زا ﺲﭘ
ﯽ 24 ﺖﺒﺛ ﺖﻋﺎﺳ ﺪﺷ
. ﺖﻈﻠﻏ هﺪﻨﺸﮐﺮﯾز
LC20
ﺖﻓآ ﺶﮐ ﺎﻫ زا ﺲﭘ 24 ﺖﻋﺎﺳ .ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣو ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ رﺎﻤﯿﺗ زا
ﺮﺛا ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ ﯽﺳرﺮﺑ و ﯽﮔﺪﻨﺸﮐﺮﯾز ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ ﯽﺘﯿﻌﻤﺟ ﺪﺷر و ﯽﺘﺴﯾز يﺎﻫ
. هرﻮﭘ دﺎﺠﯾا ياﺮﺑ ﻢﻫ يﺎﻫ
ا ﺎﺑ ﻦﺳ داﺪﻌﺗ رﻮﺗاﺮﯿﭙﺳآ زا هدﺎﻔﺘﺳ
30-20 ﺖﯿﺴﻨﺟ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد نوﺪﺑ ﻎﻟﺎﺑ هﺮﺸﺣ ﺎﻬﻧآ
نورد بﻮﭼرﺎﭼ يرﻮﺗ يﺎﻫ دﺎﻌﺑا رد
1
× 1 ﻪﺴﻔﻗ ﻪﺑ تاﺮﺸﺣ لﺎﻘﺘﻧا زا ﺲﭘ .ﺪﻧﺪﺷ هداد لﺎﻘﺘﻧا ﺮﺘﻣ ﻪﺑ ﺪﯾﺪﺟ يﺎﻫ
ﺎﻬﻧآ ﻢﺨﺗ زور ﮏﯾ تﺪﻣ ﻪﺑ ﺪﺷ هداد هزﺎﺟا گﺮﺑ يور زا ﻎﻟﺎﺑ تاﺮﺸﺣ نآ زا ﺲﭘ .ﺪﻨﻨﮐ يﺰﯾر
فﺬﺣ ﺎﻫ ﺪﻧﺪﺷ ﺶﯾﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا ﺖﻬﺟ ﺲﭙﺳ . ﯽﮔﺪﻨﺸﮐﺮﯾز يﺎﻫ
هرﻮﭘ
يﺎﻫ ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ ﺮﺛﻮﻣ هدﺎﻣ مﺮﮔ ﯽﻠﯿﻣ( /8403)®ﺎﻓﻮﮐ و( /0084)®ﻦﯾﺪﯿﺴﺑﻢﯿﻧ ،( /50182)®لازآ ﻢﯿﻧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻪﺳLC20 هﺪﻨﺸﮐﺮﯾزﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﻦﺳﻢﻫ مﻮﺳ ﻦﺳ .ﺪﻧﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ
لﻮﻠﺤﻣ و ﻞﯾﺮﺘﺳا ﺮﻄﻘﻣ بآ زا ﺪﻫﺎﺷ رد 02
/0 ﺪﺻرد ﻦﯿﺋﻮﺗ 80 ﻌﺗ .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا داﺪ
50 هدﺎﻣ زا ﺮﺘﻤﮐ ﺮﻤﻋ ﺎﺑ) هﺪﻧﺎﻣ هﺪﻧز 24
لﻮﻃ و هﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا رﺎﻤﯿﺗ ﺮﻫ رد (ﺖﻋﺎﺳ
ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻢﺨﺗ ناﺰﯿﻣ و ﻎﻟﺎﺑ نآ يﺰﯾر
ﻪﺑ ﺎﻫ ﯽﯾﺎﻣد ﻂﯾاﺮﺷ رد ﯽﻓاﺮﮔﻮﻣد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ .ﺪﺷ ﺖﺒﺛ ﻪﻧازور ترﻮﺻ 2±25
ﯽﺒﺴﻧ ﺖﺑﻮﻃر ،سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد 5
65± ﺪﺻرد هرود و
يرﻮﻧ 16 : 8 ﺮﮔ مﺎﺠﻧا (ﯽﮑﯾرﺎﺗ :ﯽﯾﺎﻨﺷور) ﺖﻋﺎﺳ ﻪﺑ .ﺪﯾد
ﻪﺳ ﯽﮔﺪﻨﺸﮐﺮﯾز ﺮﺛا ﯽﺑﺎﯾزرا رﻮﻈﻨﻣ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ
لازآ ﻢﯿﻧ ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﻢﯿﻧ ،®
ﺎﻓﻮﮐ و®
ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ جﺎﺘﻧ يور®
-
هدﺎﻣ يﺎﻫ داﺪﻌﺗ ،هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ 80
ﻢﻫ ﻢﺨﺗ هرﻮﭘ زا ﻦﺳ ﻪﺑ هﺪﻨﺸﮐﺮﯾز ﺖﻈﻠﻏ ﺮﻫ رد هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ يﺎﻫ
ﻊﻤﺟ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ترﻮﺻ ناﺰﯿﻣ ،يﺪﺷر ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ لﻮﻃ و هﺪﺷ يروآ
تﺎﻔﻠﺗ ﻢﺨﺗ و ا يﺰﯾر .ﺪﺷ ﺖﺒﺛ دﺮﻓ ﻦﯾﺮﺧآ گﺮﻣ نﺎﻣز ﺎﺗ هدﺎﻣ داﺮﻓ
هداد ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺎﻫ
. ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺖﻬﺟ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓLC
هرﻮﭘ تﺎﻔﻠﺗ ﺎﻫ رﺎﻤﯿﺗ رد ﺎﻫ
ﺪﺻرد و شرﺎﻤﺷ ﺪﻫﺎﺷ و ﺎﻫ تﺎﻔﻠﺗ
ﺪﺷ حﻼﺻا تﻮﺑآ لﻮﻣﺮﻓ ﻖﺒﻃ )
Abbott,
(. 1925
هداد ﻪﺑ يﺎﻫ راﺰﻓا مﺮﻧ رد هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺨﺴﻧSPSS
22 ﺗ .ﺪﯾدﺮﮔ ﺖﯿﺑوﺮﭘ ﻪﯾﺰﺠ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
هداد ود ﯽﮔﺪﻧز لوﺪﺟ يرﻮﺌﺗ سﺎﺳاﺮﺑ ،ﯽﮔﺪﻧز لوﺪﺟ زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ
ﻦﺳ ﯽﺴﻨﺟ مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ يﺪﺷر ﻪﻠﺣﺮﻣ
راﺰﻓا
Twosex-MsChart
ﺪﺷ ﻪﯾﺰﺠﺗ )
Chi, 2020
؛
Chi, 1988
؛
Chi & Liu, 1985
.(
دراﺪﻧﺎﺘﺳا يﺎﻄﺧ و ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،ﯽﮔﺪﻧز لوﺪﺟ يﺎﻫ راﺮﮑﺗ راﺰﻫ ﺪﺻ ﺎﺑ پﺮﺘﺳا تﻮﺑ
رادﻮﻤﻧ ﻢﯿﺳﺮﺗ و ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
تﻼﭘ ﺎﻤﮕﯿﺳراﺰﻓا ﻪﺨﺴﻧ
14 مﺎﺠﻧا ﺪﺷ .
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ
هﺪﻨﺸﮐ ﺖﻈﻠﻏ ﺮﯾدﺎﻘﻣ
50) LC
هﺪﻨﺸﮐ ﺮﯾز و(
20) LC
ﺖﻓآ(
ﺶﮐ ،ﺎﻫ 24 ﯿﺗ زا ﺲﭘ ﺖﻋﺎﺳ نﺎﻨﯿﻤﻃا دوﺪﺣ ﺎﺑ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ مﻮﺳ ﻦﺳ هرﻮﭘ رﺎﻤ
95 رد ﺪﺻرد لوﺪﺟ 1 نﺎﺸﻧ
.ﺖﺳا هﺪﺷ هداد ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻢﯿﻧ ﺴﺑ ﯿ ﻦﯾﺪ ياراد®
ﺖﯿﻤﺳ يﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﻢﯿﻧ لازآ ﺎﻓﻮﮐ و®
) ﺖﺳا®
لوﺪﺟ 1
.( هﺮﺸﺣ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻪﺳهﺪﻨﺸﮐﺮﯾزﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ زا ﻞﺻﺎﺣ لوا ﻞﺴﻧ ﯽﺘﺴﯾز يﺎﻫﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ رد ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﻦﯿﺘﺧاﺮﯾدازآ ﺶﮐ
لوﺪﺟ 2 هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ هداد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ .ﺖﺳا
ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ ﻪﺳ ﺮﻫ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ مرﺎﻬﭼ و مﻮﺳ ،مود ﻦﺳ هرﻮﭘ ﻞﻣﺎﺷ ﻎﻟﺎﺑﺎﻧ هرود لﻮﻃ
هﺮﺸﺣ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ -
ﻪﺑ ﻦﯿﺘﺧاﺮﯾدازآ ﺶﮐ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﻢﯿﻧرﺎﻤﯿﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻎﻟﺎﺑﺎﻧ هرود ﻞﮐ لﻮﻃ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ.ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا يراد ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ و دﻮﺑ®
ﻪﺑ .داد نﺎﺸﻧ يراد
و ﺪﻫﺎﺷ رﺎﻤﯿﺗ رد نآ راﺪﻘﻣ ﻪﮑﯾرﻮﻃ
LC20
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﻢﯿﻧ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ®
82 / 17 و 84 / 19 هدﺎﻣ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ .دﻮﺑ زور ﻫ
ﺪﻫﺎﺷ رد ﻎﻟﺎﺑ يﺎ 33
/6 ﻪﺑ ﻪﮐ ،دﻮﺑ زور ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ
يراد
ﺖﻈﻠﻏ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺳ هﺪﻨﺸﮐﺮﯾز
نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﻢﯿﻧ رﺎﻤﯿﺗ رد نآ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و دﻮﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ
91®
/3 ﺖﻈﻠﻏ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ يرورﺎﺑ .دﻮﺑ زور يﺎﻫ
LC20
راﺮﻗ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ
ﻪﺑ و ﺖﻓﺮﮔ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ
لﻮﻃ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ .ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يراد ﻢﺨﺗ هرود
ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ رد يﺰﯾر ﻢﺨﺗ هرود ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺷاد ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ﺎﺑ يراد
-
ﺎﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺰﯾر 78
/5 ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﻢﯿﻧ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ نآ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و زور ﺎﺑ®
04 /3 .دﻮﺑ زور
ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ ﻪﺳ هﺪﻨﺸﮐ ﺮﯾز ﺖﻈﻠﻏ و ﺪﻫﺎﺷ رد ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ زا ﻞﺻﺎﺣ جﺎﺘﻧ ﺖﯿﻌﻤﺟ ﺪﺷر يﺎﻫ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ
ﺮﭼ يرﺎﺠﺗ ﺶﯾ رد لوﺪﺟ 3 .ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ
نﺎﻤﻫ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﮐ رد لوﺪﺟ ﻦﯾا هﺪﻫﺎﺸﻣ
ﯽﻣ
،دﻮﺷ ﻪﺑ ﺰﺟ ﻂﺳﻮﺘﻣ تﺪﻣ نﺎﻣز ﮏﯾ ﻞﺴﻧ ﺮﯾﺎﺳ(T)
يﺎﻫ ﻪﺠﻨﺳاﺮﭘ ﺪﺷر
ﺖﯿﻌﻤﺟ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺖﺤﺗ ،هﺪﺷ ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﺖﻈﻠﻏ
ﺮﯾز®ﺎﻓﻮﮐنﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﺎﺑ نآ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻪﮐ .ﺪﺷهﺪﻫﺎﺸﻣﺪﻫﺎﺷ رد(R0) ﻞﺜﻣﺪﯿﻟﻮﺗﺺﻟﺎﺧ و(GRR) ﺺﻟﺎﺧﺎﻧخﺮﻧﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ .ﺪﻨﺘﻓﺮﮔراﺮﻗﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ هﺪﻨﺸﮐ ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ود رد ﯽﻟو ﻪﺘﺷاﺪﻧ راد
نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺮﮕﯾد
داد نﺎﺸﻧ يراد ﻢﮐ و
رﺎﻤﯿﺗ رد ﺰﯿﻧ ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯾا ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗ ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﻢﯿﻧ
ﻪﺑ)®
ﺐﯿﺗﺮﺗ 71 / 12
و هﺮﺸﺣ ﻒﻠﺘﺨﻣنﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻪﺳ هﺪﻨﺸﮐﺮﯾز يﺎﻫﺖﻈﻠﻏ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ (sxj) ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ يﺪﺷر ﻪﻠﺣﺮﻣ- ﻦﺳ هﮋﯾو يﺎﻘﺑ خﺮﻧيﺎﻫﯽﻨﺤﻨﻣ. ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ(دﺮﻓ/جﺎﺘﻧ /368 ﺶﮐ ﺷرﻪﻠﺣﺮﻣ ﺮﻫ رد هﺮﺸﺣ ﻪﮐﯽﻧﺎﻣز تﺪﻣ،يﺪﺷر ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ ءﺎﻘﺑ خﺮﻧ ﺮﺑهوﻼﻋ (sxj) رادﻮﻤﻧ .ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ (1 ﻞﮑﺷ) رد ﺪﻫﺎﺷ و ﻦﯿﺘﺧاﺮﯾدازآ هدﺮﮐ يﺮﭙﺳ يﺪ
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار ﺖﺳا هدﺎﻣ .ﺪﻫد
هرود لﻮﻃ .ﺪﻧﺪﺷ ﺮﻫﺎﻇ ﺮﺗدوز زور ﮏﯾ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﯿﻘﺑ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺪﻫﺎﺷ رد ﻎﻟﺎﺑ يﺎﻫ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ هﺪﻨﺸﮐﺮﯾز يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ رد هرﻮﭘ ﺪﺷر
ﺶﯿﺑ ﯽﻧﻻﻮﻃ ﺚﻋﺎﺑ ﻞﻣﺎﻋ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﺗ ﯽﻣ ﻞﺴﻧ داﺪﻌﺗ ﺶﻫﺎﮐ و ﯽﮔﺪﻧز ﻞﮑﯿﺳ نﺪﺷ ﺮﺗ
) دﻮﺷ ﻞﮑﺷ 1 .(
لوﺪﺟ 1 - ﻠﻏ ﺖﻈ يﺎﻫ ﯽﮔﺪﻨﺸﮐ
50) LC
ﺮﯾز و(
ﯽﮔﺪﻨﺸﮐ
20) LC
ﻢﯿﻧ(
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﻢﯿﻧ ،®
لازآ ﺎﻓﻮﮐ و®
زا ﺪﻌﺑ®
24 ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ مﻮﺳ ﻦﺳ هرﻮﭘ يور ﺖﻋﺎﺳ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ
Table 1. Lethal (LC50) and sublethal (LC20) concentrations of Nimbecidine®, NeemAzal® and Kofa®after 24 hours on 3rd nymphal age of Trialeurodes vaporariorum
Treatments Concentration
(a.i. mg/L) Time
(hr.) Slope±SE Interseps X2 (df) LC20
(95% CLs) LC50
(95% CLs)
Nimbecidine 0.057
0.086
0.131 24 1.87±0.45 -5.51 0.208 (3) 0.084 0.261
0.198 0.075-0.1195 0.193-0.290
0.300 Control
NeemAzal 1.900
2.878
4.359 24 2.15±0.50 -6.51 0.589 (3) 5.0182 10.6793
6.600 3.8047-6.8116 7.8176-21.4059
10.00 Control
Kofa 2.280
3.454
5.231 24 2.01±0.55 -6.41 0.287 (3) 8.403 18.272
7.922 6.247-11.168 11.873-65.839
12.00 Control
لوﺪﺟ 2 - هرود لﻮﻃ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ) يﺪﺷر ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ (رﺎﯿﻌﻣ يﺎﻄﺧ±
ialeurods vaporarium
ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗTr LC20
ﻢﯿﻧ لازآ ﻢﯿﻧ ،®
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ و®
ﺎﻓﻮﮐ ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد®
Table 2. The length of different growth periods (Mean ± SE) of Trialeurods vaporarium treated with LC20 of Nimbecidine®, NeemAzal® and Kofa® in comparison to the control
ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﻨﺤﻨﻣ ) ﯽﻨﺳ هﮋﯾو يرورﺎﺑ
mx
lx
ﻦﺳ هﮋﯾو يرورﺎﺑ و ( -
) يﺪﺷر ﻪﻠﺣﺮﻣ
mx
نﺎﺸﻧ ( ﻪﮐ داد هﺮﺸﺣ ﺶﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﺎﻫ تاﺮﺛا ءﻮﺳ يور تاﺮﺸﺣ ﻎﻟﺎﺑ ﺪﯿﻔﺳ
ﮏﻟﺎﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ®ﻦﯾﺪﯿﺴﺑﻢﯿﻧ ﺶﮐهﺮﺸﺣ ﺮﯿﺛﺎﺗﺖﺤﺗ ﺎﻬﻧآ ﻦﯾﺪﻟاوﻪﮐﯽﻠﻣﺎﮐتاﺮﺸﺣ .ﺪﻨﺘﺧاﺪﻧا ﺮﯿﺧﺄﺗﻪﺑ ﺪﻫﺎﺷﻪﺑﺖﺒﺴﻧﺎﻬﻧآ رد اريﺰﯾرﻢﺨﺗعوﺮﺷ وﺪﻧﺪﺷﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﺎﺑ ﺪﻧدﻮﺑ
ﻪﻠﺣﺮﻣ دراو ﺮﯿﺧﺎﺗ ﯽﻠﺜﻣﺪﯿﻟﻮﺗ
) ﺪﻧﺪﺷ 41 /0 ﻦﯾا و (ﺮﻤﻋ زور ﯽﻟﺎﺣ رد
ﺖﺳا ﻪﮐ تاﺮﺸﺣ ﯽﻠﻣﺎﮐ ﻪﮐ ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ هﺮﺸﺣ ﺶﮐ ﻪﺘﻓﺮﮕﻧ راﺮﻗ ﻊﯾﺮﺳ دﻮﺑ
دراو ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺮﯾﺎﺳزا ﺮﺗ
ﻦﯾا ﻪﻠﺣﺮﻣ ) ﯽﮔﺪﻧز زا 33 /0 خﺮﻧ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ .ﺪﻧﺪﺷ (ﺮﻤﻋ زور ﻦﺳ هﮋﯾو يرورﺎﺑ
- تاﺮﺸﺣرد يﺪﺷر ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻒﻤﻧ) هدﺎﻣ
25 /4
=
mx
و ( ﻎﻟﺎﺑ تاﺮﺸﺣ ﯽﻨﺳ هﮋﯾو يرورﺎﺑ
جﺎﺘﻧ) 93 /2
=
mx
lx
ﺖﺒﺴﻧ ﺪﻫﺎﺷ رد ( ﻪﺑ
هﺮﺸﺣ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﮐ
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﻫ ناﺰﯿﻣ
ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ .ﺖﺷاد ار تاﺮﺸﺣ ﯽﻨﺳ هﮋﯾو يرورﺎﺑ
ﻎﻟﺎﺑ رد رﺎﻤﯿﺗ ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﻢﯿﻧ جﺎﺘﻧ) ®
67 /0
=
mx
lx
رد ( زور ﺮﻤﻋ هدﻮﺑ ) ﺖﺳا ﻞﮑﺷ 2 ﯽﻨﺤﻨﻣ .(
هﮋﯾو ﯽﮔﺪﻧز ﻪﺑ ﺪﯿﻣا ﻦﺳ
- ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ يﺪﺷر ﻞﮑﺷ
3 تﺪﻣ ﯽﻨﺤﻨﻣ ﻦﯾا .ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ
ﻦﺳ رد دﺮﻓ ﺮﻫ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻣز ﻪﻠﺣﺮﻣ وx
يﺪﺷر j
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار ،ﺪﻧﺎﻤﺑ هﺪﻧز ﺖﺳا ﺪﯿﻣا .ﺪﻫد
هﺪﻨﺸﮐﺮﯾز يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ رد ﻞﻣﺎﮐ تاﺮﺸﺣ ﯽﮔﺪﻧز ﻪﺑ ﺪﯿﻣا نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ
يﺎﻫ /999) ﺪﻫﺎﺷ و (زور /688)®ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﻢﯿﻧ رﺎﻤﯿﺗ رد ﻞﻣﺎﮐ تاﺮﺸﺣ ﯽﺸﻫﺎﮐ ﺪﻧور ﻦﯾا ﻪﮐ، داد نﺎﺸﻧ ﺶﻫﺎﮐ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﯿﺘﺧاﺮﯾدازآ ﺶﮐهﺮﺸﺣ و دﻮﺑ (زور
نﺎﺸﻧ هﺪﻨﻫد ﯽﻣ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯾا دﺎﯾز ﺮﯿﺛﺄﺗ هﺪﻨﺸﮐﺮﯾز يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ رد ﺰﯿﻧ ﻢﺨﺗ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﯽﮔﺪﻧز ﻪﺑ ﺪﯿﻣا ﺮﻔﺻ زور .ﺪﺷﺎﺑ
نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻦﯿﺘﺧاﺮﯾدازآ يﺎﻫ
ﺖﺤﺗ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
ﻪﺑ .ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ار هرود لﻮﻃ ﺶﻫﺎﮐ و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺪﻫﺎﺷ ﯽﮔﺪﻧز ﻪﺑ ﺪﯿﻣا ناﺰﯿﻣ ﺮﻔﺻ زور رد ﻪﮑﯾرﻮﻃ
18 / 20 رد ﻪﮐ ﯽﺗرﻮﺻ رد زور نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ
ﻢﯿﻧ ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ
®
ﻪﺑ راﺪﻘﻣ ﻦﯾا 81
/ 19 .ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ زور ) ﯽﻠﺜﻣﺪﯿﻟﻮﺗ شزرا
vxj
ﯽﻣ رﺎﻈﺘﻧا ﻪﮐ ﯽﺟﺎﺘﻧ داﺪﻌﺗ زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ ( دور
ﻦﺳ رد دﺮﻓ ﮏﯾ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد وx
يﺪﺷر ﯽﻗﺎﺑ ردj
) ﺪﻫﺎﺷرﺎﻤﯿﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﯽﻠﺜﻣﺪﯿﻟﻮﺗ شزرا ﺎﯾ خﺮﻧ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ .ﺪﻨﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ شﺮﻤﻋ هﺪﻧﺎﻣ 51
/ 32 رد ﯽﻠﺜﻣﺪﯿﻟﻮﺗ خﺮﻧ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ .ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ (زور ﻦﯿﻤﻫدرﺎﻬﭼ/هرﻮﭘ
نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻢﯿﻧ
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ )®
13 / 13 ﻦﯾا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ .دﻮﺑ (زور ﻦﯿﻤﻫدﺰﻧﺎﭘ /هرﻮﭘ هﺮﺸﺣ
ﺶﮐ ﺪﯿﻔﺳ يروآداز ناﺰﯿﻣ يورﺎﻫ ﻦﯾا ناﺰﯿﻣ و ﻪﺘﺷاد ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑ
) ﺖﺳا هدﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﺶﻫﺎﮐ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ ﻞﮑﺷ
4 .(
ﻢﺨﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺖﯿﻌﻤﺟ ﺪﺷر ﺪﻧور ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ يﺎﻫ
، رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ رد
ﻞﮑﺷ 5 ﺶﯿﭘ .ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ هزﺎﺑ ﮏﯾ رد رﺎﻤﯿﺗ ﺮﻫ رد ﺖﯿﻌﻤﺟ ﺪﺷر ﯽﻨﯿﺑ
ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ ﻮﻤﻧ و ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ .ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ ترﻮﺻ هزور ﺖﺼﺷ ﯽﻧﺎﻣز ي
رد ﺖﻓآ يﺪﺷر نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ
ﻢﯿﻧ ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﺷ ﺖﺒﺛ ﺪﻫﺎﺷ رد ﻮﻤﻧ و ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ،ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺖﯿﻌﻤﺟ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﺗاذ خﺮﻧ ندﻮﺑ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ®
ﺪ.
ﻦﯾا ﻪﻟﺄﺴﻣ
نﺎﺸﻧ ﯽﻣ ﺪﻫد ﻪﮐ ﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﯿﺻﻮﺗ هﺪﺷ ﮏﯾ ﺖﻓآ ﺶﮐ و هدﺎﻔﺘﺳا زا ﺖﻈﻠﻏ يﺎﻫ هﺪﻨﺸﮐﺮﯾز ﯽﻣ ناﻮﺗ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺶﻫﺎﮐ ناﺰﯿﻣ ﺖﻓآ ﺶﮐ
،ﯽﻓﺮﺼﻣ زا ﺖﻋﺮﺳ
ﺪﺷر (. 6 ﻞﮑﺷ) ﺖﺳﺎﮐﺰﯿﻧتﺎﻓآﺖﯿﻌﻤﺟ
لوﺪﺟ 3 - ﻤﺟ ﺪﺷر يﺎﻫ ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ) ﺖﯿﻌ
،ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ (رﺎﯿﻌﻣ يﺎﻄﺧ±
Trialeurods vaporarium
ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ
LC20
ﻢﯿﻧ لازآ ﻢﯿﻧ ،®
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﺎﻓﻮﮐ و®
®
ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد
Table 3. Population growth parameters (Mean±SE) of Trialeurods vaporariumtreated with the LC20 of Nimbecidine®, NeemAzal® and Kofa®in comparison to the control
Population parameters Treatments
Control Kofa NeemAzal Nimbecidine
Intrinsic rate of Increase(r)(day-1) 0.14±0.05a 0.12±0.06a 0.09±0.06b 0.06±0.06c Finite rate of population Increase(λ)(day-1) 1.14±0.06a 1.12±0.05a 1.09±0. 07b 1.06±0. 04c Net reproductive rate(R0)(Offspring) 17.12±0.85a 13.51±0.48a 6.72±0.96b 3.68±0.48c Gross reproductive rate(GRR)(Offspring) 33.42 ±0.89a 29.07±0.14ab 22.18±0.64b 12.71±0.85c
Mean generation time(T)(day) 20.93±0.26a 21.52±0.26a 21.50±0.32a 21.84±0.42a
Treatments Parameters
Nimbecidine NeemAzal
Kofa Control
4.99±0.07a 4.84±0.09a
4.85±0.09a 4.79±0.09a
Egg (day)
3.68±0.06a 3.6±0.06a
3.63±0.06a 3.56±0.06a
Nymph 1 (day)
3.65±0.08a 3.34±0.08ab
3.28±0.07b 3.14±0.05c
Nymph 2 (day)
3.74±0.11 a 3.37±0.10b
3.36±0.09b 2.88±0.08c
Nymph 3 (day)
4.00±0.09a 3.80 ±0.10ab
3.82±0.09ab 3.58 ±0.09b
Nymph 4 (day)
3.99±0.11d 4.96±0.14c
5.50±0.12b 6.09±0.11a
Adult (day)
4.02± 0.19c 5.00 ±0.19b
5.00±0.20b 5.64 ±0.16a
Male Adult (day)
3.91±0.14d 4.98±0.18c
5.76±0.14b 6.33±0.14a
Female Adult (day)
19.84±0.26a 18.75±0.23b
18.72±0.20b 17.82±0.18c
Preadult (day)
8.00±0.62d 15.27±1.37c
27.57±1.21b 34.94±1.28a
Fecundity (eggs/female)
19.81±0.69a 18.58±0.70a
20.3±0.69a 20.18±0.69a
Total longevity (day)
3.04±0.15d 4.25±0.18c
5.22±0.17b 5.78±0.14a
Oviposition period (day)
20.15±0.33a 19.04±0.28 b
18.81±0.24 bc 18.02±0.23c
TPOP (day)
0.41±0.07a 0.31±0.07a
0.30±0.06a 0.33±0.07a
APOP (day)
ﻞﮑﺷ 1 - ﻦﺳ هﮋﯾو ءﺎﻘﺑ خﺮﻧ ﯽﻨﺤﻨﻣ -
يﺪﺷر ﻪﻠﺣﺮﻣ
xj) s
(
ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ
LC20
ﻢﯿﻧ لازآ ﻢﯿﻧ ،®
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﺎﻓﻮﮐ و®
ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد®
Fig. 1. Age-stage-specific survival rate curve (sxj) of Trialeurods vaporarium treated with LC20 of Nimbecidine®, NeemAzal®and Kofa®in comparison to the control
ﻞﮑﺷ 2 - ) ﻦﺳ هﮋﯾو ءﺎﻘﺑ خﺮﻧ ﯽﻨﺤﻨﻣ lx
) ﯽﻨﺳ هﮋﯾو يرورﺎﺑ ،(
mx
ﻦﺳ هﮋﯾو يرورﺎﺑ و ( -
يﺪﺷر ﻪﻠﺣﺮﻣ )
fxj
( ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ
LC20
ﻢﯿﻧ لازآ ﻢﯿﻧ ،®
-
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﺎﻓﻮﮐ و®
ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد®
Fig. 2. Curve of age-specific survival rate (lx), age-specific fertility (mx) and age-stage-specific fertility (fxj) of Trialeurods vaporarium treated with LC20 of Nimbecidine®, NeemAzal®and Kofa®in comparison to the control treatment
ﻞﮑﺷ 3 - ﺤﻨﻣ ﻦﺳ هﮋﯾو ﯽﮔﺪﻧز ﻪﺑ ﺪﯿﻣا ﯽﻨ -
يﺪﺷر ﻪﻠﺣﺮﻣ
xj) e
ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ( LC20
ﻢﯿﻧ لازآ ﻢﯿﻧ ،®
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﺎﻓﻮﮐ و®
ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد®
Fig. 3. Life expectancy curve specific to age-growth stage (exj) of Trialeurods vaporarium treated with the LC20 of Nimbecidine®, NeemAzal®and Kofa®in comparison to the control
ﻞﮑﺷ 4 - ﻦﺳ هﮋﯾو ﯽﻠﺜﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ شزرا ﯽﻨﺤﻨﻣ -
) يﺪﺷر ﻪﻠﺣﺮﻣ vxj
ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ
LC20
ﻢﯿﻧ لازآ ﻢﯿﻧ ،®
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﺎﻓﻮﮐ و®
ﯾﺎﻘﻣ رد®
ﺎﺑ ﻪﺴ ﺪﻫﺎﺷ
Fig. 4. Age-stage-specific reproduction value curve (vxj) of Trialeurods vaporarium treated with the LC20 of Nimbecidine®, NeemAzal®and Kofa®in comparison to the control
ﻞﮑﺷ 5 - ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ يﺪﺷر ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ ﺖﯿﻌﻤﺟ ﺪﺷر ﺪﻧور ﯽﻨﺤﻨﻣ ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ
LC20
ﻢﯿﻧ لازآ ﻢﯿﻧ ،®
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ و ®
ﺎﻓﻮﮐ لﻮﻃ رد ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد®
60
زور
Figure 5. Growth trend curve of the population of different growth stages of Trialeurods vaporarium treated with the LC20 of Nimbecidine®, NeemAzal®and Kofa®in comparison to the control during 60 days
ﻞﮑﺷ 6 - ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ ﻞﮐ ﺖﯿﻌﻤﺟ ﺪﺷر ﺪﻧور ﯽﻨﺤﻨﻣ ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ
LC20
ﻢﯿﻧ لازآ ﻢﯿﻧ ،®
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﺎﻓﻮﮐ و®
لﻮﻃ رد رﺎﻤﯿﺗ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد®
60 زور
Fig. 6. The growth trend curve of Trialeurods vaporarium population treated with the LC20 of Nimbecidine®, NeemAzal®and Kofa®in comparison to the control during 60 days
ﺘﻧ و ﺚﺤﺑ ﯿ
ﻪﺠ ﯿﮔ ﺮ ي
ﯽﺑ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺘـﺧا دﺎـﺠﯾا ،تﺎﻓآ رﺎﺘﻓر لﺮﺘﻨﮐ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﺎﺑ ﯽﻫﺎﯿﮔ تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ ﻞﯿﺒﻗ زا ﺖﺴـﯾز ﻂﯿﺤﻣ ياﺮﺑ ﺮﻄﺧ
لﻼ رد لﻼﺘﺧا ،ﻪﯾﺬﻐﺗ ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ،ﯽﻠﺜﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ رﺎﺘﻓر رد
ﻢﺸﭼ يژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ رد ﺮﯿﺛﺎﺗ و يزاﺪﻧا ﺖﺳﻮﭘ هدروآ ﺪﯾﺪﭘ تﺎـﻓآ ﺎـﺑ ﯽﻘﯿﻔﻠﺗ هزرﺎـﺒﻣ ﺮـﻣا رد ار ﯽﻨﯾﻮﻧ يزاﺪﻧا
ﺪﻧا )
Isman, 2006
؛
Wheathersbee & Tang,
؛2002 1999 Koul,
؛
1997 et al., Koul
.(
ﺖﯿﻤﺳ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻢﯿﻧ
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﻢﯿﻧ و®
لازآ ﺖﻓآ ﺮﺑ®
)
(Fab Earias vittella
ﻢﯿﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﻓآ ﻦﯾا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ -
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ سﺎﺴﺣ®
ﻢﯿﻧ زا ﺮﺗ لازآ ﯽﻣ®
ﺪﺷﺎﺑ )
2015 Bhardwaj & Ansari,
.(
ﻢﯿﻧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﺰﯿﻧ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ
ﻢﯿﻧ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد®
لازآ ﯽﮔﺪﻨﺸﮐ ﺮﺛا®
ﺸﯿﺑ هرﻮﭘ يور يﺮﺘ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ .داد نﺎﺸﻧ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ يﺎﻫ
ﻞﻣﺎﺷ ﺶﯾﺮﭼ يﺎﻫ
4®
ﻢﯿﻧ ،NG
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ كﺎﮑﺷار ،®
ﻢﯿﻧ و®
لازآ يﺎﻫورﻻ يور®
Dicladispa
(Olivier) armigera
و
(Guenée) Cnaphalocrocis medinalis
نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ كﺎﮑﺷار يﺎﻫ
،®
4®
ﻢﯿﻧ وNG
لازآ ﺎﮐ ﺺﺧﺎﺷ سﺎﺳا ﺮﺑ®
ﺐﯿﺳآ ﺶﻫ
ﻪﯾﺬﻐﺗ ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ،گﺮﺑ ﻪﺑ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﺮﮕﯾد ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯽﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ يا
ﺪﻧراد ﺎﻫ )
1999 et al., Lingaiah
.(
ﻢﯿﻧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ،ﺮﺿﺎﺣ ﯽﺳرﺮﺑ رد ﯽﻟو لازآ
ظﺎﺤﻟ زا®
ﻢﯿﻧ زا ﺪﻌﺑ ﯽﮔﺪﻨﺸﮐ ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ
ﺮﭼ ﻦﻏور نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻮﻧﺎﻧ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺳرﺮﺑ سﺎﺳاﺮﺑ .ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ®
هرﻮﭘ يور ﺶﯾ ﻢﺨﺗ و ﮏﯾ ﻦﺳ يﺎﻫ
Gennadiu Bemisia tabaci
رد
ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﻂﯾاﺮﺷ رد مﻮﺳ ﻦﺳ هرﻮﭘ و ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﻂﯾاﺮﺷ ﻢﺨﺗ ﺦﯾﺮﻔﺗ ﺮﺑ يﺮﺛا ﺶﯾﺮﭼ ﻦﻏور نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓﻮﻧﺎﻧ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ يرﺎﺠﺗ ﺶﯾﺮﭼ ﻦﻏور ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد يا
ﮏﯾ ﻦﺳ هرﻮﭘ ﺖﯿﻌﻤﺟ رﻮﺑﺰﻣ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻮﻧﺎﻧ رﺎﻤﯿﺗ و دراﺪﻧ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ يﺎﻫ داد ﺶﻫﺎﮐ ﺮﺘﺸﯿﺑ ار
)
Carvalho et al., 2012
.(
ﻪﺳ ﺮﻫ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺮﺿﺎﺣ ﯽﺳرﺮﺑ
ﺖﻓآ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ ﺖﯿﻤﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻓآ يور و ﺪﻧراد ار ﺖﻓآ ﻦﯾا ﯽﻘﯿﻔﻠﺗ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ رد يﺮﯿﮔرﺎﮐ ﻪﺑ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﺶﯾﺮﭼ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﮐ
ﻢﯿﻧ .ﺪﻨﻫد -
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﻘﻣ رد يﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﮔﺪﻨﺸﮐ ®
لازﺂﻤﯿﻧ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎ ﺎﻓﻮﮐ و®
ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ ﯽﺘﺴﯾز ﻞﺣاﺮﻣ يور®
.داد نﺎﺸﻧ يا ﻪﺳ ﯽﮔﺪﻨﺸﮐﺮﯾز تاﺮﺛا ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد
نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯽﻨﺳ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﺴﻨﺟود شور رد .ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﯽﺴﻨﺟ ود ﯽﮔﺪﻧز لوﺪﺟ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻦﯿﺘﺧاﺮﯾدازآ
- ﻪﻠﺣﺮﻣ ،ﺖﺴﻫ فوﺮﻌﻣ ﺰﯿﻧ يا
ﻧ ،هدﺎﻣ تاﺮﺸﺣ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﯽﺘﯿﻌﻤﺟ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻧور رد ﺰﯿﻧ ﻎﻟﺎﺑﺎﻧ يﺪﺷر ﻞﺣاﺮﻣ و ﺮﻧ ﺲﻨﺟ تاﺮﺸﺣ ﺶﻘ
ﺪﻧا )
Chi et al., 2020
.(
ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻢﯿﻧ هﮋﯾو ﻪﺑ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻦﯿﺘﺧاﺮﯾدازآ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻪﺳ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺮﺿﺎﺣ و ﻎﻟﺎﺑﺎﻧ ﻞﺣاﺮﻣ ﻮﻤﻧ وﺪﺷر رد ﺮﯿﺧﺎﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ
و ﻞﻣﺎﮐ تاﺮﺸﺣ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ ﺶﻫﺎﮐ
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺪﻫﺎﺷ و ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻦﯿﺑ و هﺪﺷ ﺪﻫﺎﺷ رد ﻞﮐ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ ﺖﻈﻠﻏ ﯽﻌﻤﺠﺗ تاﺮﺛا زا ﯽﮑﯾ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ جﺎﺘﻧ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ .ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ يراد
هﺮﺸﺣ هﺪﻨﺸﮐﺮﯾز ﺶﮐ
ﯽﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺎﻫ نآ يﺮﯿﮔراﺮﻗ ضﺮﻌﻣ رد ياﺮﺑ ار ﻪﻨﯿﻣز ﺪﻧاﻮﺗ
ﻓ ﯽﻌﯿﺒﻃ نﺎﻨﻤﺷد ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺎﻫ ﻪﯿﻠﻋ ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ لﺮﺘﻨﮐ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﯾﻮﻘﺗ رد و ﺪﻨﮐ ﻢﻫاﺮ
ﺪﺷﺎﺑ ﺪﯿﻔﻣ تﺎﻓآ هﺮﺸﺣ هﺪﻨﺸﮐﺮﯾز ﺖﻈﻠﻏ زا هدﺎﻔﺘﺳا.
ﺶﮐ ﻢﯿﻧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ هﮋﯾو ﻪﺑ ﺎﻫ ﺖﻓآ زا اﺬﻟ .ﺖﺳا هﺪﺷ ﺰﯿﻧ ﻞﻣﺎﮐ تاﺮﺸﺣ يرورﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ،ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ
ﺶﮐ .(Mahmoudi et al., 2020 )دﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﺘﯾﺮﯾﺪﻣ يﺎﻫﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺐﻟﺎﻗ رد ناﻮﺗﯽﻣ رﻮﺑﺰﻣ
يﺎﻫورﻻ يور ﺪﯾزﻮﻨﻓ ﯽﺴﮐﻮﺘﻣ و ﻦﯿﺘﺧاﺮﯾدازآ هﺪﻨﺸﮐ ﺮﯾز تاﺮﺛا و ﺖﯿﻤﺳ
ﻦﺳ 2 ﻪﺒﻨﭘ گﺮﺑ مﺮﮐ
Boisduval Spodoptera littoralis
ﻦﺳ يﺎﻫورﻻ .ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ 2
ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ
LC10
و LC25
ﺪﯾزﻮﻨﻓ ﯽﺴﮐﻮﺘﻣ و ﻦﯿﺘﺧاﺮﯾدازآ
ﻪﺑ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ د يراد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا .ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ تﺪﺷ ﻪﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺶﮐ هﺮﺸﺣ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ مﺎﻤﺗ رد يرورﺎﺑ .ﺪﻧداد ﺶﻫﺎﮐ ار ﻞﻣﺎﮐ تاﺮﺸﺣ ﺪﺷر ﺪﺻر -
ﺖﻈﻠﻏ ﻪﮐ ﺪﻫد ﺖﯿﻌﻤﺟ ﺪﺷر ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﺪﯾزﻮﻨﻓ ﯽﺴﮐﻮﺘﻣ و ﻦﯿﺘﺧاﺮﯾدازآ هﺪﻨﺸﮐ ﺮﯾز يﺎﻫ
S. Littoralis
ﺪﻫد ﺶﻫﺎﮐ نآ ﻞﺜﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ و ﺪﺷر ﺮﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺎﺑ ار )
Abou-
Taleb, 2016
.(
ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﺗاذ خﺮﻧ ،ﺖﯿﻌﻤﺟ ﺪﺷر يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ نﺎﯿﻣ رد ﺲﮑﻌﻨﻣ ار ﺖﻓآ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ و ﺮﻤﻋ لﻮﻃ ،يرورﺎﺑ ،ﺎﻘﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻤﻬﻣ و ﯽﺳﺎﺳا ﺮﺘﻣارﺎﭘ(r)
ﯽﻣ ﺪﻨﮐ )
2018 Alipour & Mehrkhou,
( . ﻪﺘﻓﺎﯾ ﯾﺮﺘﻤﮐ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا يﺎﻫ ﺖﯿﻌﻤﺟ رد ﺎﻘﺑ ناﺰﯿﻣ و يرورﺎﺑ ﻦ
ﻢﯿﻧ ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ يﺎﻫ ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ
ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ®
ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﺗاذ خﺮﻧ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺖﯿﻌﻤﺟ ﺪﺷر يﺎﻫ
r)
يرورﺎﺑ ﺺﻟﺎﺧ خﺮﻧ ﺖﯿﻌﻤﺟ ،(
0) R
يرورﺎﺑ ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ خﺮﻧ( GRR)
ﯽﻣ(
.دﻮﺷ ﺖﻈﻠﻏ هﺪﻨﺸﮐ ﺮﯾز
LC30
هﺮﺸﺣ ﺶﮐ ﻮﺴﭙﯿﻟﺎﮐ هﺮﺸﺣ يور
Trialeurodes vaporarium
روﺮﭘ ﺎﯿﺑﻮﻟ هﺎﯿﮔ يور ﻪﺘﻓﺎﯾ ش
Phaseolus vulgaris
و ءﺎﻘﺑ ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ ،ﺮﻤﻋ لﻮﻃ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ
ﺖﻈﻠﻏ ﺮﺛا زا يرورﺎﺑ خﺮﻧ ﺖﯿﻌﻤﺟ ﺪﺷر ﺮﺑ ﯽﮔﺪﻨﺸﮐﺮﯾز
ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﮏﻟﺎﺑﺪﯿﻔﺳ ﺪﻧﻮﺷ
)
Safavi & Bakhshaei, 2017
.(
نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯽﮔﺪﻨﺸﮐﺮﯾز ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ رد
NeemAzal-T/S
هرﻮﭘ يور ﻪﺘﺷ يﺎﻫ
Macrosiphum rosae L.
ﺪﻨﺘﻓﺎﯾ ﯽﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﯿﺧﺎﺗ ﺎﻫورﻻ رد يزاﺪﻧا ﺖﺳﻮﭘ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ هدﺎﻣ ﻞﺜﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ،ﻦﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ
ﻪﺘﺷ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻣز ﻎﻟﺎﺑ يﺎﻫ ﯽﻣ راﺮﻗ لازآ ﻢﯿﻧ هﺪﻨﺸﮐ ﺮﯾز يﺎﻫ ﺖﻈﻠﻏ ضﺮﻌﻣ رد لوا ﻦﺳ رد ﺎﻫ
ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺪﻧﺮﯿﮔ ﺷ ﻦﯾا ﺖﯿﻌﻤﺟ ﺪﺷر ﻪﺠﯿﺘﻧ رد .ﺪﺑﺎﯾ
ﻪﺘ زر هﺎﯿﮔ رد
ﺎﺑ رﺎﻤﯿﺗ ﺖﺤﺗ
T/S - NeemAzal
ﯽﻣ ﻖﯾﻮﻌﺗ ﻪﺑ ﺎﯾ رﺎﻬﻣ ﺪﺘﻓا
)
2023 et al., Bartelsmeier
.(
ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﺳرﺮﺑ رد 5
، 10 ، 15 و 20 ﻢﯿﻧ ﺮﺘﯿﻟ رد مﺮﮔ ﯽﻠﯿﻣ لازآ
EC®
1 ﻢﺸﺷ ﻦﺳ يﺎﻫورﻻ يﺎﻘﺑ يور ار ﻦﯿﺘﺧاﺮﯾدازآ ﺪﺻرد
(Hübner) Helicoverpa armigera
ا ﻞﺜﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺺﻟﺎﺧ خﺮﻧ .ﺪﺷ ﯽﺑﺎﯾزر
0) R
ﻢﯿﻧ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ(
لازآ ﻪﺑ®
ﯽﺗاذ خﺮﻧ .ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﯽﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ رﻮﻃ
(r)
ﺶﯾاﺰﻓا دوﺪﺤﻣ و رد ﯽﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ رﻮﻃ ﻪﺑ(λ)
20 و ﺪﺷ ﺮﺘﻤﮐ ﻪﻬﺟاﻮﻣ نوﺪﺑ ﺖﯿﻌﻤﺟ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﺘﯿﻟ رد مﺮﮔ ﯽﻠﯿﻣ
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﻎﻟﺎﺑﺎﻧ ﻞﺣاﺮﻣ ﺪﺷر )
2013 et al., Ahmad
.(
راﺪﻘﻣ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪﺑﺎﺸﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ
λ)
ﻢﯿﻧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد(
ﻦﯾﺪﯿﺴﺑ ﺎﻓﻮﮐ و®
هدﺎﻔﺘﺳا .ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ®
هﺮﺸﺣ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻦﯿﺘﺧاﺮﯾدازآ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺐﯿﮐﺮﺗ زا ﺮﺛﻮﻣ ﯽﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺮﯿﻏ و ﯽﺘﺴﯾز ﺶﮐ
راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺖﻓآ ﻦﯾا لﺮﺘﻨﮐ رد ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺑ هوﻼﻋ.دﺮﯿﮔ ﯽﻣ ﯽﻘﯿﻔﻠﺗ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺐﻟﺎﻗ رد ﯽﻌﯿﺒﻃ نﺎﻨﻤﺷد ﺮﺑ ﯽﻤﺳ ﺮﯿﻏ و يﺮﯾﺬﭘ ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،ﻦﯾا ﺮ
.ددﺮﮔ ﻊﻗاو ﺪﯿﻔﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
راﺰﮕﺳﺎﭙﺳ ي
نﺎﮔﺪﻧرﺎﮕﻧ زا بﺎﻨﺟ ﺮﺘﮐد سﺎﺒﻋ ﻦﯿﺴﺣ هداز و رﺎﮐﺮﺳ ﻢﻧﺎﺧ ﺮﺘﮐد مﺎﻬﻟا ﯽﯾﺎﺿر ﻪﺑ ﺮﻃﺎﺧ يرﺎﮑﻤﻫ ﺖﻬﺟ مﺎﺠﻧا ﻦﯾا ﻖﯿﻘﺤﺗ ﺮﮑﺸﺗ ﯽﻣ ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ .
دﺎﻣ ﺖﯾﺎﻤﺣ ي
يﻮﻨﻌﻣ و
ﻦﯾا ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﺑ ﺖﯾﺎﻤﺣ يدﺎﻣ و يﻮﻨﻌﻣ ﺖﻧوﺎﻌﻣ ﯽﺸﻫوﮋﭘ هﺎﮕﺸﻧاد .ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻪﻣﺎﻧ نﺎﯾﺎﭘ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻪﯿﻣورا REFERENCES
Abbott, W.S. (1925) A method of computing the effectiveness of an insecticide. Journal of Economic Entomology 18, 265-267.
https://doi.org/10.1093/jee/18.2.265a
Abou-Taleb, H.K. (2016) Effects of azadirachtin and methoxyfenozide on some biological and biochemical parameters of cotton leaf worm, Spodoptera littoralis (Lepidoptera: Noctuidae). Egyptian Scientific Journal of Pesticides 2(1), 17-26.
Ahmad, S., Ansari, M. S. & Moraiet, M. A. (2013) Demographic changes in Helicoverpa armigera after exposure to neemazal (1% EC azadirachtin). Crop Protection 50, 30-36.https://doi.org/10.1016/j.cropro.2013.03.012
Alipour, V. & Mehrkhou, F. (2018) Effects of different potato cultivars on life history and demographic parameters of Phthorimaeaoperculella Zeller (Lepidoptera: Gelechiidae). International Journal of Pest Management 64 (4), 365- 371.https://doi.org/10.1080/09670874.2018.1445881
Amaral, K. D., Gandra, L. C., de Oliveira, M. A., de Souza D. J. & Della Lucia, T. M. C. (2019) Effect of azadirachtin on mortality and immune response of leaf-cutting ants. Ecotoxicology 28 (10), 1190- 1197.https://doi.org/10.1007/s10646-019-02124-z.
