Parallel Contractual and Treaty Claims in Foreign Investment Disputes
(Type of Paper: Research Article)
Leila Razavi Toussi1, Seyed Jamal Seyfi2*, Mohsen Mohebi3
Abstract
International investment treaties and contracts are two different legal instruments aimed at encouraging and supporting foreign investment. The coexistence and simultaneous governance of the two is possible in the case of a single investment.
However, under international investment law, coexistence between these two instruments has created major problems. Indeed, due to the broadness of investor treatment standards, especially the fair and equitable treatment standard, sometimes contractual breaches are seen as breach of the broader treaty standards. As such, due to the difference between dispute settlement clauses in investment contracts and inter-state investment treaties and the applicability of each clause, there will always be the possibility of conflict of jurisdiction between the authorities concerned. This article explores the circumstances under which investment treaty arbitration will be competent to adjudicate claims arising out of breach of an investment contract. In addition, ICSID arbitral jurisprudence is analyzed on the basis of restrictive and/or extensive interpretation of dispute settlements clauses in both investment contracts and investment treaties.
Keywords
treaty claims, contract claims, fork in the road clause, umbrella clause, dispute settlement clause, ICSID, arbitral tribunals.
________________________________________________________________
1. PhD in International Law, Faculty of Law and Political Science, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran. Email: [email protected]
2. Associate Professor, Department of Public International Law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran (Corresponding Author). Email: [email protected]
3. Associate Professor, Department of Law and Political Science, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran. Email: [email protected]
Rceeived: November 16, 2019 – Accepted: June 21, 2020
This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 International, which permits others to download this work, share it with others and Adapt the material for any purpose.
یزاوم حرط یدادرارق و یتادهاعم یواعد
فلاتخا رد تا
هیامرس یجراخ یراذگ
یملع :هلاقم عون(
)یشهوژپ _
یسوط یوضر لایل ،1
دیس لامج
2یفیس یبحم نسحم ،* 3
هدیکچ
هیامرس یاهدادرارق و تادهاعم تواافتم یقوقح دنس ود یراذگ
هاب رواظنم ا اایااح و یواشت
هیامرااس ی رااار یراذااگ ااا ما هاا داانا
اا ق رد ود قاایا ااامزاه ااامو ح و یتااسیزاه ة
هیامرس .اسا روصتم دحاو یراذگ هیامرس قوقح رد
ق ب یراذگ ااب رو ذم دانسا یتسیزاه یللالا
هب .اسا هاراه یساسا تلا شم ا ب
هب رگید نماد یگدرتسگ ل لد ة
ااب راتفر یگنوگچ یاهرا عم
هیامرس اراذگ هب صنم و هنلاداع راتفر را عم صوصر دادرارق ضقن یعقاوم رد هناف
، قی اوام ضاقن
یم بوسحم یتادهاعم عسوم وش
.د هج تن رد لاح طورش زیاات هب ه وت اب
لاتارا لاصفو یااه
دهاعم و دادرارق رد جردنم ۀ
هیامرس ل اسم طوراش ا ایره رااقتم ماااعا اا لباق و یراذگ ة
تادهاعم و یدادرارق یگد سر ع ارم ا حلاص لرادت ی
اد دهاور دو و لاقم .اش
ة یرورم رضاح
هب ه اسا یطیارش رب اوید آ ب وم
هیامرس تادهاعم یرواد یاه ا حلااص امزاه یراذگ
هیامرس دادرارق ضقن هب طوبرم یواعد یسررب .دنراد ار یراذگ
قیدب ااقم رد هالاقم قایا رواظنم
اات ااسا ه ا ق رد موبقم یر سفت شور جارختسا ث ح ا د س یا یرواد یارآ ل لحت والعم
اد ه دوش ی
شور ا م یر سفت یاه
بسانم عسوم ای اسا رت
.
ناگژاودیلک
،یدادرارق یواعد واعد
ی تادهاعم
،ی د اوی رواد ی ا ،د اس ی ، ازاتلا طراش
زگدنچ طراش هانی
،یا
لح طرش لاترا لصفو
.
________________________________________________________________
1 . د یرت د یوجشنا ق ب و یمواع قوقح هورگ
،تااق قحت و والع داحاو ،یاسا س والع و تاا هلا ،قوقح ۀد شناد ،للالا
اریا ، ارهت ،یملاسا دا آ هاگشناد .
Email: [email protected]
2 . ا قوقح هد شناد وعدم داتس
،
،یسا س ولع و تا هلا
،تاق قحت و ولع دحاو
،یملاسا دا آ هاگشناد ، اراهت
ارایا
؛
،للالا ق ب قوقح هورگ را شناد قوقح هد شناد
،
،یتشهب د هش هاگشناد اریا ، ارهت
( سم هدنسیون و
م .)
Email: [email protected]
3 . را شناد
، هورگ و یمواع قوقح ق ب
د اشناد ،للالا ۀ
،تااق قحت و والع داحاو ،یاسا س والع و تاا هلا ،قواقح
اریا ، ارهت ،یملاسا دا آ هاگشناد .
Email: [email protected]
:افایرد خیرات 25
/ 08 / 1398 - :شریذپ خیرات 01
/ 04 / 1399
همدقم
افرش پ موصحم یناه داصتقا یروانف
اسدا آ و ی تراجت ق اب ااسا یاللالا .
یا ی لاماوع ا
یگدنلاب شیازفا یناه داصتقا هیامرس
ی رار م قتسم یراذگ ه اسا
هب بون دور ة ااح ای یاه
ا یقوقح امرس
هی و راذگ شور داجیا یقوقح یاه
لاترا لح یاه
ذ ی ار طبر ام یرورض ی
د ااس .
هیامرس قوقح ا ایااح و جیورت ی رار یراذگ
بلغا هیامراس تاداهاعم داقعنا یرط ا یراذاگ
الود ا م نچاه و اه
ق هیامرس یاهدادرارق هیامرس ا م هدقعنم یراذگ
الود و ی رار اراذگ
هیامرس م اجنا ریذپ ی
هیامرس تادهاعم و اهدادرارق ا یره هچرگا .دریذپ یراذگ
را و اس صاار
لح یارب یددعتم و لاترا لصفو
هیامرس یاه داناسا ا ایره ها نآ هاب ه وت اب ،دنراد یراذگ
صاخشا یارب صار یوهام قوقح ق عت هب رو ذم امرس
هی هترادرپ راذگ قیا ا ،دنا
یاانبم راب ور
هیامرس دادرارق ضقن هچنانچ قوقح قیا ا ی عب کارتشا رد جردانم تاداهعت ضاقن هاب یراذگ
هیامرس هدهاعم راطم شاسرپ قایا هراواه ،دوش بوسحم یتادهاعم فلخت و هدش رجنم یراذگ
ایآ ه دش دهاور لح ع ارم
لاترا لصفو یدادراراق یواعد یسررب ا حلاص یتادهاعم یاه
ار
دنهاور هب ؟ر ر ای اشاد ترابع
دو و اب رگید راب یانتبم یدادراراق و یتادهاعم یواعد فت
ددعتم یاهرا عم
، ایآ هیامرس صاخشا لح طورش دو و اب راذگ
لاتارا لاصفو و یدادراراق یااه
ش پ رم یراصحنا ا حلاص ین ب ،یدادرارق ع ا
رط ا ما ةماقا و
عا ارم رد یدادرارق یواعد
یتادهاعم یگد اسر عا ارم ا حلااص قتاسناد دورافم ترواص رد ؟ر ر ای اشاد دنهاور ار
هب را عم ،یدادرارق یواعد یسررب رد یتادهاعم را
هاتفرگ هداش رد اواید ا حلااص یباای را رد
ت و زیاات ؟دوب دهاور هچ یدادرارق یواعد یسررب یدادراراق و یتاداهاعم یوااعد اا م ا ف
ق لوا هل سم ا ه اسا ی لح ع ارم
هب یتادهاعم لاترا لصفو آ اب دور ا حلاص د یأت روظنم
یم ه اوم لاترا دودح و ورالق دودح ق عت رد یتادهاعم ع ارم هچرگا .دنوش
یتاداهاعم یاه
هیامرس ا یشان یواعد ریاس ا ریاس ا حلاص رد ه یراذگ
یطباوض و یاهرا عم ا اسا م احم
یم هدافتسا وگانوگ هب ،دنن
یم رظن هب ددعتم یاهرا عم و طباوض دو و اب دسر ا فت رواظنم
ی فت ق نچ مااعا لاع اقم رد ،یدادرارق و یتادهاعم یواعد هب
تحار اا ما ی ،ااس ن ریذاپ
قیا ا هیامرس یدادرارق و یتادهاعم یواعد فت و زیاات ور گ
ار یراذ ان ی هب اوت یعناام اوانع
.در بوسحم دادرارق ضقن ا یشان یواعد یسررب رد یتادهاعم یرواد اوید ا حلاص یارب رد
قحت زیاات لیلاد یسررب ا سپ موا شخب رد رضاح یواعد فت و
یدادراراق و یتاداهاعم
لح طورش ادتبا لاترا لصفو
یاه تادهاعم رد جردنم رس یاهدادرارق و
هیام شاخب رد و یراذگ
یام یاسررب یدادرارق یواعد یسررب رد یتادهاعم ع ارم ا حلاص ةعسوت یگنوگچ رگید .دواش
هیامراس یااهدادرارق و تاداهاعم ا یاشان یوااعد فت بات اب ق نچاه یگنواگچ و یراذاگ
یرواد یارآ رد رگید ی اب اهنآ طابترا ق ب
.دش دهاور یسررب و ثحب هطوبرم یللالا
یمها ت هیامرس دادرارق و یتادهاعم یواعد زیامت یراذگ
هیامرس دنیارف رد اهدادرارق هراواه یراذگ
هیامرس تادهاعم و ق ا عت اه رد مهم دانسا ا یراذگ
هیامرس یوهام قوقح .دنتاسه اراذاگ
هیامراس یوااعد رد یراذاگ
لاتارا هراوااه ااه
وااعد و ی
ا م طباور و یدادرارق اهدادرارق و تادهاعم
هیامرس ی یراذگ
مهبام و هد چ پ را سب ا
.دان االود ااه
هن هیامراس تاداهاعم رد جردانم تاداهعت ااجنا داع تروص رد اهنت ا لو اسم هداقعنم یراذاگ
ق ب رط ابز م الود یدادرارق فلخت هنوگره ق نچاه ه لب ،دنراد یللالا دادرارق
ای لباقم رد
ق ب ا لو سم زلتسم هناگ ب ور الود آ یللالا
دوب دها
.(Alexandrov, 2010: 329-330)
رواصق
الود هیامرس صوصر رد دور تادهعت اجنا رد اه رااتفر اب ترم و اهداهن ا لو سم ببس اراذگ
تراسر یم راب ا اابقارم و اایااح هاب االود لقتاسم داهعت عااسارب ا لو اسم قایا ه دوش
هیامرس ،یب سح و ینام ( دش دهاور داجیا یراذگ 1398
: 32۶ ا یرا اسب رد ااسا را ذ ایاش .)
اظن باس ار یداع ق ناوق ش را ینوناق تافیرشت یط و بیوصت تروص رد تادهاعم ،یقوقح یاه
یم لا و دنن قیا ا ،دنتسه ار لاا
ق ب ع ارم ور یگد سر یللالا
االود ا لو اسم هب هدنن رد ااه
دانتسا ،هدقعنم تادهاعم رد جردنم تادهعت اجنا دع مابق الود
قواقح ااب هداهاعم تریاغم هب اه
یاان یلوابق لباق ه وت ار یلراد دانناد
( ،هدازا لع ر اش و یناام 1398
: 11۶ یوااعد ا فت .)
یدادرارق و یتادهاعم عت و
یگد اسر عا ارم ا حلااص ق ا عت رد اواعد ا هام قد ق ررثام
و
ب یگد سر ا حلاص یتادهاعم یگد سر ع ارم اری ،اسا ا اهااب را سب ضاقن رب ینتبم یواعد ه
ع ارم و هدهاعم حلاص
ا .دنراد ار یدادرارق یواعد عااتسا ا حلاص ًافرص یدادرارق راد
هیامرس تادهاعم یوهام رظن ا یراذگ
ادقا ی عب اجنا اب و1
قواقح ق ا ت و ایااح هب اه
هیامرس یم اراذگ یم هلا ا ه دن ادرپ
اانبم راب ض اعبت ماااعا داع ح هب اوت اا عبات ی
هیامرس تاداهعت اایاعر و اراتحا ق اا ت ق انچاه و هنافاصنم و هانلاداع رااتفر ح ، اراذگ
در هراشا یدادرارق .
هب ق نچاه یگد سر ق یآ و یل ش قوقح ب وم
جردنم یاهرا و اس و2
هیامرس تادهاعم رد هیامراس االود یواس ا یوهام قوقح ضقن تروص رد یراذگ
ریذاپ اا ما
یواعد رط هیامرس م قتسم
هیامرس الود ه لع ی رار راذگ هب ریذپ
ع ارم ب وم لاح
لاصفو
دهاعم لاترا یتا
مهارف دش اسا ه (
Frank, 2009: 441-442
).
ا یااهدادرارق رد راگید یواس
هیامرس هیامرس ا م هدقعنم یراذگ هیامراس االود و ی راار اراذگ
یاتلود یااهداهن اای ریذاپ
ةماقا و رط ا ما هطوبرم هب یدادرارق یواعد
هب ه یگد سر حلاص ع ارم ب وم موااعم روط
هاگداد هیامراس صاخاشا یاراب ،دنتاسه ابز م الود یلراد یاه .ااسا هداش مهاراف راذاگ
رد
هیامراس یوااعد اا م لاباقتم طاباور رارآ صوصر داهاعم و دادراراق ا جتانم ی راار راذاگ
ۀ
________________________________________________________________
1. Substantively 2. Procedurally
هیامرس یراذگ ایاش فت و زیاات ه اسا ر ذ طباور و یدادرارق یواعد ا یتادهاعم یواعد
ق ب دنس ود قیا ا م هیامرس یواعد رد یللالا
اسا مهبم و هد چ پ را سب یراذگ .
هیامرس صاخشا ه دراد یگد سر ا اها ینام یدادرارق و یتادهاعم یواعد فت راذاگ
لاترا و یواعد م یتادهاعم یواعد اونع و بلاق رد ار یدادرارق یاه
یم رط دوا و ااب و دنن
هاب یدادراراق ع ارم ا حلااص یاراد ار یتاداهاعم عا ارم ،یدادراراق یوااعد یاسررب رواظنم
لاترا قیا یسررب رد یگد سر اه
م ی .دنناد دادراراق و هدهاعم اب باطم ه نآ هب ه وت اب عقاو رد
هیامرس هیامرس الود ،یراذگ یاهدرادناتسا و اهرا عم ق ا ت هب فظوم ریذپ
ااب رااتفر یگنواگچ
هیامرس صاخشا قیا ا ،اسا راذگ
و یوهاام قواقح هباشت و یعوضوم کارتشا هب ه وت اب ور داع
رو ذم یاهدرادناتسا ضقن و ایاعر هیامرس صخش ،
توافت دو و اب راذگ أشنم
و یوااعد ببس و
لح طرش دو و ز ن هیامرس دادرارق رد جردنم لاترا لصفو
ماقا و رط هب رداق یراذگ یوااعد ة
.دوب دهاور یتادهاعم ع ارم رد یدادرارق هااگداد هاچرگا ق انچاه
یاراد یالم و یالراد یااه
هب یگد سر ا حلاص م اصت و یگد سر روظنم
دادرارق ضقن اب طبترم یواعد صوصر رد یر گ
ادقا ،دنتسه تروص یاه
ضاقن هاب اامزاه ه دراد ار ا لباق قیا ابز م الود بنا ا هتفرگ
تادهعت هیامرس صخش و دوش رجنم تادهاعم قوقح ضقن و یدادرارق ةماقا و رط هب رداق راذگ
ق ب ع ارم رد رگید شخب و یلراد ع ارم رد دور یاوعد ا یشخب .دشاب یللالا
دو و اب زیاات هیامراس تاداهاعم و اهدادرارق رب م اح یقوقح اظن رد ها یراذاگ
یوااعد
یدادرارق هب
روط رب ینتبم مواعم هیامرس الود یلراد قوقح
ینتبم یتادهاعم یواعد رد و ریذپ
ق ب قوقح رب للالا
،اسا ان ی اوت افگ اوید ه ق ب یاه یگد اسر ا حلاص یللالا یاسررب و
،دانرادن ار دادراراق ضقن ا جتنم یواعد ها لب
ًافراص یتاداهاعم عا ارم رد
ها یعقاوام ضاقن
هیامراس دادراراق رد جردنم یاهرا عم یراذاگ
اس ادناتاسا ضاقن بب در
رد جردانم یتیاااح یاه
دهاعم تا هیامرس رد و یراذگ تن
هج الارد راش و لاح ط داهاعم رد جردانم لاتارا لاصفو تا
هیامرس یراذگ یم هب ،دوش روط امأوت و لاح یاصصخت عا ارم ااب هارااه لاتارا لاصفو
یااه
دادرارق یواعد یسررب و یگد سر ا حلاص یاراد یدادرارق ی
دنهاور اتبلا .دواب هاب ها وت ااب ه
اس ی عیاقو هعواجم ه نیا و یدادرارق و یتادهاعم یواعد یدزن طابترا م
ی ببس دناوت ا
دااجی
ضقن قیا ا ،دوش یتادهاعم و یدادرارق یواعد یدادراراق اای یتاداهاعم یوااعد ا قد ق عت ور
هب تحار ی ا ما ذپ ا زلتسم اوعد قد ا هام ق عت ینعی رما قیا اجنا و اس ن ری قد یبای ر
هیامرس ۀدهاعم ای دادرارق رد ق فرط در لاع ل لحت و هاب ها وت ااب ق نچاه .دوب دهاور یراذگ
ق فراط قاشور و حیرص فاوت ا ررأتم دادرارق ضقن یواعد رد یتادهاعم ع ارم ا حلاص ه نآ هیامرااس دادرارااق رد قاایا ا ،اااسا یراذااگ
فرااط ور ق هیامرااس تادااهاعم رد داایاب اااب و یراذااگ
ع تراب هیامرس دادرارق رد حیرص و قد ی ادرپ ا حلاص صوصر رد دور ۀدارا و دصق رب یراذگ
قایا ا ،دانن حیرصت یتادهاعم اوید لاح عا ارم یاصصخت ا حلااص هاب ها وت ااب ور
لاصفو
لاترا هاب یگد سر ع ارم ه اسا یرورض یتادهاعم و یدادرارق یاه اراحا و ق ا عت رواظنم
ق عت هب دور ا حلاص اای هدهاعم رب ینتبم ه نآ رب ینبم اوعد ف صوت و لاترا ا هام قد
هیامرس دادرارق .دن ادرپب ،دشاب یراذگ
یدادرارق و یتادهاعم یواعد زیامت یاهرایعم
د د ر لاترا و یواع هیامرس یاه
یراذگ هراواه لح ع ارم هاب لاتارا لصفو
ص خاشت رواظنم
هحورطم یاوعد یانبم ا عم
طباوض و اهر یارب ار یددعتم
یتاداهاعم و یدادراراق یوااعد زیاات
هب یم را دنرب (
Cremades & Carins, 2004: 145-146
.) ق لوا و مهم رت قی عم را ااات زی
« أاشنم
اوعد ببس ای
1» اسا قواقح یاانعم هاب یتادهاعم یواعد رد ه ا
و هداشداجی اسأت
س رد هداش
هیامرس ۀدهاعم یاعر هب دهاعتم مود ازلا و یراذگ
رد و هداهاعم رگید رط عابتا لباقم رد اهنآ ا
قوقح یانعم هب یدادرارق یواعد ا
هیامراس دادرارق رد هدشداجی هاب اابز م مود ازالا و یراذاگ
هیامرس لباقم رد آ ایاعر .دوب دهاور ی رار اراذگ
و یتاداهاعم یوااعد زیااات را عم ق مود
رب ینتبم یدادرارق
« قوقح وا م و اوتحم
2» اسا . هب روط مواعم یوهاام قواقح ا
هداشداجی
هیامرس تادهاعم طسوت دراد اع ا هام یراذگ
و قواقح تارراقم و داعاوق یرط ا اب
ق لالالا
یم فیرعت صاار یتاماداقا ااجنا ای یراددور و تادهعت قیا ایاعر هب زلم دهاعتم مود و دوش
.دوب دنهاور صواصر قایا رد
یام اوات هاب
« هنافاصنم و هانلاداع رااتفر
3» ،
« اداقا عانم یااه
عبت ض ز مآ
4» و
« ادقا عنم دش یلم مداعم یاه
5» .در هراشا
هب ،یدادرارق قوقح ،لباقم رد روط
مواعم صار ا هام یاراد ارف رد
هیامرس دنی دنتسه یراذگ
یم فیرعت ابز م الود یلراد قوقح تاررقم و دعاوق یرط ا و .دنواش
راب لاتاشم قواقح قایا
دهعت الود اه رد هیامرس لباقم ها ااسا ی رار اراذگ
بالاق رد طاسوت و رهااظ یالراد ونااق
اوید یاه و یلراد هاگداد اه لباق ار ا تسه دن . ،عقاوم ی عب ،توافت قیا دو و اب تادهعت
قواقح و
یوهام دهاعم و دادرارق رد جردنم تا
هیامرس یراذگ رد ها دانراد یعواضوم کارتاشا رگیدا ی ااب
ةج تن رما قیا ما .ااشاد داهاور دوا و یتاداهاعم و یدادراراق یوااعد ینااشوپاه و لرادت ا
را عم ق موس یدادرارق و یتادهاعم یواعد زیاات
رط رب ینتبم لاترا یاه
،اسا ح اضوت اداب
،یتادهاعم یواعد رد ه راط
تاداهاعم یااه هاب
رواط و اابز م االود هاش اه موااعم االود
هیامرس تادهاعم قیا ه دنتسه اسرف ق ب تادهاعم ریاس دننااه
االود اا م هداقعنم یاللالا ااه
ق ب قوقح تاررقم و دعاوق عبات .دوب دنهاور للالا
هیامرس یاهدادرارق رد لباقم رد یراذاگ
هاب رواط
________________________________________________________________
1. Cause of Action 2. Content of the Right 3. Fair and Equitable Treatment
4. Prohibition of Discriminatory Measures 5. Prohibition of Nationalization
مواعم ی رط دادرارق هیامرس صخش هیامرس الود رگید رط و ی رار راذگ
و ااهداهن اای ریذپ
مرس الود یرادا ای یتلود تاماقم هیا
ریذپ .دن قیا ا ور هیامراس االود کارتاشا هاب ه وت اب ریذاپ
رد
هیامرس یاهدادرارق و تادهاعم
،یراذگ یتاداهاعم و یدادراراق یوااعد ینااشوپاه و لرادت ا ما
.اشاد دهاور دو و یدادرارق و یتادهاعم یواعد زیاات راهچ را عم
« لباق وناق ماااعا
1» .ااسا
هچرگا لباق و م اح وناق ا
هیامرس تادهاعم رد مااع
،یراذگ هب روط یلراد تاررقم و دعاوق مواعم
هیامرس الود و ریذپ
تاررقم و دعاوق ق ب قوقح
للالا ،ااسا یموااع یدادراراق یوااعد رد
ونااق
رب لاتشم مااعا لباق هیامرس الود یلراد تاررقم و دعاوق
یذپ هیامراس عوبتم الود وناق ،ر راذاگ
دعاوق ،ثلار الود ای ق ب قوقح تاررقم و
قوقح یمواع موصا ای للالا .اسا
هب طوبرم رگید را عم
« لاترا ا هام
2» اایآ ها هل اسم قیا یسررب ه ح ضوت ادب ،اسا
هیامرس دنیارف اجنا رد ابز م الود یداصت ای یت ا اح را ترا ا یراذگ
هدرا هدافتاسا یراگ
.دراد اوارف ا اها ،اسا نم تادهعت رتش ب هچرگا
صخاش و االود اا م یااهدادرارق رد جرد
هیامرس یدصت و یراجت یت هام راذگ هیامراس تاداهاعم رد لاباقم رد ،دنراد یرگ
االود یراذاگ
هیامرس ق ب یدهعت یاراد ریذپ هیامرس صخش عوبتم مود لباقم رد یللالا
قیارباانب ،ااسا راذاگ
.دوب دهاور یت ا اح یت هام یاراد اهنآ ادقا را عم اجنارس
مشش رب ینتبم
« االود ا لو سم
ابز م » اسا (
Cremades & Carins, 2004: 145-146
،) ادب د ه ح ضوت یواع
هاب یتاداهاعم
الود ا لو سم ابز م
هب ق ب قوقح تاررقم و دعاوق ب وم عد لباقم رد و للالا
یوا یدادرارق
الود ا لو سم هب ابز م
هب یلراد قوقح تاررقم و دعاوق ب وم رجنم
ر دهاو ش .د رص راظن
یعوضوم توافت ا الود ا لو سم
هب ب وم هیامرس دادرارق و هدهاعم یراذاگ
و لرادات اا ما
یناشوپاه الود ا لو سم ا هام
هب ب وم هیامراس دادرارق و هدهاعم یراذاگ
دوا و اانچاه
.اشاد دهاور یارب
هیامرس دادرارق ضقن تروص رد ماثم و ابز م الود بنا ا یراذگ
ةع ارم
هیامرس صخش شور هب راذگ
الاداع یار ا دع و تراسر ارب یلراد یاه ترواص قایا رد ،3
ق ب ا لو سم هب مااتحا هب ابز م الود یلراد ا لو سم .داش داهاور راجنم زا ن آ یاللالا
یدداعتم طباوض و اهرا عم رب ینتبم یدادرارق و یتادهاعم یواعد ا م زیاات و فت قیاربانب عت رد .دوب دهاور یدادرارق و یتادهاعم یگد سر ع ارم ا حلاص ق
یگدیسر عجارم تیحلاص یناشوپمه و لخادت لیلاد
هب ه وت اب درتسگ و یدزن طابترا
ۀ تادهاعم هیامرس یاهدادرارق اب
یراذگ ه نبم کارتاشا رب ی
ق نچاه و اساهنآ رد جردنم یوهام قوقح ه وت اب
هب مه و ربارب اپ
هی دوب ضقن یتادهاعم یاه
________________________________________________________________
1. The Applicable Law 2. The Content of the Dispute 3. Denial of Justice
یدادرارق و ا ما هراواه ،
هعسوت طسب و یتادهاعم ع ارم ا حلاص هاب
رواظنم یوااعد یاسررب
و یدادرارق ز ن
هیامرس یگد سر ع ارم ا حلاص لرادت .ااشاد دهاور دو و یراذگ
شاخب رد
ری هب صفت ل رد قیا هاور یسررب و ثحب صوصر .دش د
1 . نیب قوقح تادهعت ضقن تنم للملا
هیامرس دادرارق ضقن زا ج یراذگ
یساسا و مهم تاعوضوم ا ی ی هب
روظنم د ر یدادرارق و یتادهاعم یواعد ا م طباور ک
، یسررب
ق ب دانسا قیا ا یره رب م اح وناق .اسا یللالا
بلغا
،یدادرارق یواعد رد مانقفاوت
ة ق فرط
نیزگ رب لاتشم ة
باختنا هیامرس صاخشا بنا ا وناق راذگ
اسا هب هچرگا هتبلا . موااعم رواط
رط یاه دادرارق عا را رد لاترا هیامرس
ا م باختنا هب رداق یراذگ تاررقم و دعاوق
اظن ره
دو وم ش پ ا یقوقح اظن هنوگره هب عا را ودب یمواع قوقح موصا باختنا یتح ای یقوقح هیامرس الود یلراد وناق ای قیا اب ،دنریذپ
ماح هب اعم روط مو یدادرارق یواعد ق ناوق عاسارب
لح ابز م الود یلراد یم لصفو
( دوش
Wehland, 2013: 69-70
.) وناق صوصر رد لباقم رد
،یتادهاعم یواعد رب م اح لاباق ونااق عوضوم
ااسا هدا چ پ را اسب ماااعا .
هاب موااعم رواط
هیامرس تادهاعم رد جردنم یاهرا عم و اهدرادناتسا اا هام ربانب ،یراذگ
دوار ااع بط و هاب و
ب وم ق ب قوقح تاررقم و دعاوق یام ف اصوت لالالا
هیامراس تاداهاعم .دنواش یاراد یراذاگ
ق ب قوقح قی اوم و اهدرادناتسا هیامرس ا ایااح اه رد للالا
هالا ا ها دنتاسه یراذگ
یم اوت ا عونام هب ماوما ا لام بلس و هرداصم
هیامرس صاخشا راذگ
لاداع رااتفر لصا ، و هان
،هنافصنم ادقا ا عونام
یاه غ موقعمر عبت ای
ض ز مآ ادقا ا عونام ای یاه
یالم مدااعم ه ی
دش ه نآ هب ه وت اب .در هراشا ،اسا هیامرس تادهاعم
هب یراذگ ق ب دنس اونع ف صوت یللالا
ا قوقح و هدشداجی هب آ طسوت
قم و دعاوق ب وم ر
ق ب قوقح تار ر سفت للالا
یم ا ،دوش قیا ور
بلغا درف یم دوش ه تاررقم و دعاوق ق ب قوقح
رب للالا یماات ق ا عت ااب طبترام تاعوضوم
دنهاور مااعا یتادهاعم یواعد ( دش
Wehland, 2013: 70-71
.)
راب دا أت ااب یداناویو وراعم را سب ة ق رد ز ن د س یا یرواد اوید رما قیا یاتسار رد دادرارق و یتادهاعم یواعد توافت ونااق عااسارب دایاب یوااعد قیا ا یره ه اشاد راهظا ی
م اصت و یبای را دروم مااعا لباق ای بسانم ااب طبترام یوااعد صواصر رد .دانر گ رارق یر گ
دهاعم هیامرس تا یراذگ
ق ب قوقح تاررقم و دعاوق ، قواقح دادراراق اب طبترم یواعد رد و للالا
یم مااعا ابز م روش دوش
. (ICSID Case, 2002: 95-96)
هب ه وت اب هتبلا سقت
م ا م یدنب
ق ب قوقح و یلراد قوقح
،للالا تاررقم و دعاوق هچرگا هب یلراد قوقح
طاباور م اظنت رواظنم
الود اب صاخشا تاررقم و دعاوق و اه
ق ب قوقح االود اا م طباور م ظنت اه للالا
هان و ااه
الود عابتا ا م طباور اه
،اس ادب رما قیا اما ن انعم
اس االود یدادراراق تاداهعت ضاقن ها
یلراد قوقح عوضوم ًافرص ابز م اسا
ق ب قوقح رد و ج تن للالا
ة یاان اد پ یا قتسم .دان
هب ترابع هچرگا رگید هیامرس صخش
ق ب قوقح ا یعبات راذگ و هدوابن لالالا
راه دادراراق ضاقن
هیامرس هب هطوبرم الود طسوت یراذگ دور
ی دور ق ضقن هب ق اب قواقح تارراقم و داعاو
لالالا
ن رجنم یا
،دوش ادب رما قیا اما ن انعم
اس هب ه هیامرس دادرارق ضقن الع
،یراذگ و دعاوق ضقن
ق ب قوقح تاررقم اافای داهاوخن قحت للالا
(
Schreuer, 2005: 295-296
هاچرگا قیارباانب .)
هیامرس هیامرس دادرارق ضقن یعدم اسا ق ام ی رار راذگ یراذگ
هاب ًامازلا دادرارق ضقن ،دوش
ق ب قوقح ضقن یان للالا
.دماجنا
رد عقاو هیامرس دادرارق ضقن هیامرس ا م یراذگ
هچرگا ، ابز م الود و راذگ هب
دور ی دوار
ق ب قوقح ضقن ،اس ن للالا
مادام ی هیامرس عوبتم الود اب طابترا رد یررض ،ضقن آ ه راذاگ
هب اسناوت دهاور ،دن داجیا ونع
ا م فلخت ی ضقن ا یرراض ق انچ .دواش بوسحم یتلود
هیامرس الود ةلرادم ه اسا ییایا ق صوصر رد بلغا دادراراق رد اا لام بلاس هب ه ریذپ
هیامرس ،هدش رجنم یراذگ عبت
ض ق اب قواقح ضاقن با ترم اابز م الود ای هدوب ز مآ لالالا
هب .دشاب الادع یار ا ا عانتما ببس ثاس تروص قیا رد1
ااسا آ یاساسا ما صخاش اایآ ها
هیامرس هب ار دور یت لام قوقح راذگ هیامراس الود یلراد قوقح اظن ب وم
هاب ریذاپ ااسد
هدروآ اسا ر ای ر . رد ه نآ هب ه وت اب عقاو دنیارف اجنا
هیامرس یراذگ هدواب ماواما ااب طبترم و
هیامرس الود یلراد قوقح ه اسا یصار قوقح هب طوبرم ماوما یذاپ
هتراناش ا ااسر هاب ر
،
قیا ا ور دو و ارحا و ًافرص یت لام قوقح هب
ب وم تارراقم و دعاوق هاطوبرم یالراد قواقح
یبای را ( دش دهاور
Schreuer, 2005: 295-296
.)
ب قیاربان ادقا هنوگره ةبناج ی
الود هیامرس دادرارق ضقن هب ه اه یراذاگ
اای قواقح ضاقن
بلس و یت لام خش ماوما ا لام
هیامرس ص رجنم راذگ
،دوش ق اب ا لو اسم زلتاسم یاللالا
الود اه ،اس اربانب قی هیامرس صخش بنا ا اوعد رط ا ما ازالا و هاطوبرم الود ه لع راذگ
هیامرس صاخشا هب هدراو تاراسر ارب هب رقم و دعاوق اب باطم راذگ
ار ق اب قواقح ت لالالا
و
رش یانبم رب و
لح ط د جردنم تافلاترا لصفو هیامرس تادهاعم ر
یراذگ دوا و داهاور ااشاد
.(Sir Robert Jennings & Sir Robert Watts, 1996: 927)
ه اسا ر ذ ایاش اوید
یاه هیامرس یرواد صواصر رد یددعتم یارآ یراذگ
اداقا یااه
هیامرس ماوما هرداصم هب ه یتلود رجنم راذگ
یم .دنراد ،دنوش ب
یار ق رد ماثم ة
« یپ یپ عا »
ا رش ه اشاد راهظا د س یا اوید ،رصم الود ه لع رو ذم
ادقا صوصر رد یاه
رصم الود
رجنم یو یدادرارق قوقح ا لام بلس هب ه
،اسا هدش ترااسر ارب یاوعد رط هب رداق
رد .دوب دهاور رو ذم الود ه لع قیا ، اوید رظن هب انب عقاو
هل سم هتفریذپ هراواه اسا هدش
ه
لام بلس یدادرارق قوقح ا
هب مااتحا هب غ روط م قتسمر اجنا
یم قیا ا ،در گ ور
هاب ها وت اب
________________________________________________________________
1. Denial of Justice
هب دیاب یدادرارق قوقح ه نآ ق ب قوقح تاررقم و دعاوق ب وم
ااح للالا ای
،دوش قیاربانب ذرا
دوب دهاور تراسر ارب هب دهعت زلتسم یقوقح ق نچ (
ICSID Case, 1995: 164-165
.)
ا یواعد اوی ا و اری
تلاای ۀدحتم ا یرمآ ز ن هب ق ب قوقح تاررقم و دعاوق ب وم رد للالا
آ ا لو اسم زلتاسم ار ی راار دارافا هب لعتم ماوما ا لام بلس دور یایا ق ا یرا سب .اسا هتسناد هدراو تراسر ارب هب دهعت و الود یارب
مااثم ا ق رد ة یاتفن ا راش اا م
ا الود و و لورتپ سپ ل ف اا اریا یرواد اوید ، اری
تلاای ۀدحتم یگد سر صوصر رد ا یرمآ
ه اشاد راهظا اریا دارتعا دروم ا لام بلس یاعدا هب
« دارفا ماوما ا لام بلس و هرداصم
هب هناگ ب ق ب قوقح تاررقم و دعاوق ب وم راجنم ترااسر اراب یاراب ا لو اسم هاب للالا
یم دوش ر ا غراف رما قیا اجنا و دوب یتقوم ای یاس
آ دواب عواالم اای ا لام بلس قیا1
غ ماوما ای هناررا دننااه موقنمر
غ ای عوالمر یدادراراق قواقح داننااه اا لام بلس قیا
ق رد جردنم ة
دوب دهاور رضاح
» (
Iran-US Claims Tribunals Case,1989: para.76
.)
د ا رگی یاهرا عم هیامرس دادرارق رد جردنم
یراذگ ها ضاقن بباس ااهنآ ضاقن و ااهرا عم
یاهدرادناتسا هیامرس هدهاعم رد جردنم
یراذگ اسا ز ن یم هاب اوات هنافاصنم و هانلاداع رااتفر
هب .در هراشا ب وم
رااتفر اا عونام لمااش و یال واهفم ه هنافصنم و هنلاداع راتفر را عم
ض عبت و هناهاوخبلد ز مآ
یماات ،اسا الود
ایاعر هب دهعتم اه آ
قایا ا ،دنا یام ور
ار آ اوات
هب ق ب دهعت اونع هیامرس ا ایااح رد یدادرارق تادهعت ایاعر رد یللالا
بوسحم یراذگ را
د
(
Schreuer, 2005: 296-298
هب ه وت اب .) عوضوم قیا صوصر رد یرواد ع ارم یارآ رظن قافتا
هنافصنم و هنلاداع راتفر ضقن دادرارق یار ا رد یهاتو ه یم یقلت
قیا ا ،دوش ایره ضاقن ور
یم ار یدادرارق تادهعت ا هب اوت
االود بنا ا هنافصنم و هنلاداع راتفر درادناتسا ضقن اونع
هیامرس ق ب ا لو سم زلتسم و در یقلت ریذپ یاسررب صوصر قیا رد .اسناد الود آ یللالا
ارب .ارادرپ دهاور هل سم قیا د یأت هب طوبرم ییا ق یارآ ی
ة ق رد ماثم
« ه لع عا ی عا
ق پ ل ف » راتفر درادناتسا ضقن ،دادرارق ا یشان تادهعت ضقن ه اسا هدش هتفریذپ هل سم قیا
یم یقلت هنافصنم و هنلاداع دوش
(
ICSID Case, 2004: para. 34
.)
ة ق رد ق نچاه
« ینامور لباقم رد روچنو لبون »
ه اشاد راهظا اوید ز ن
« لاداع راتفر هن
یم ار هنافصنم و هب اوت
اایااح زلتاسم آ یار ا ه افرگ رظن رد یل درادناتسا ی اونع
ض عبت راتفر عنم ،ا نما و لما لاباقم رد یدادراراق تاداهعت ا ااعباتم و هناراسدور و ز مآ
هیامرس راذگ اسا
» (
ICSID Case, 2005: para. 182
.)
ود ای روصق و یراددور ه نآ هب ه وت اب هیامراس دادراراق تاداهعت اایاعر ا اال
یراذاگ
هب اقم و داعاوق ا ها هنافاصنم و هانلاداع راتفر یاهرا عم ضقن اونع ر
ق اب قواقح تار لالالا
________________________________________________________________
1. Formal or De facto.
بوسحم یم
،اسا دوش ضاقن ا جتانم ها یدادراراق یوااعد یسررب هب رداق یتادهاعم ع ارم
ق ب قوقح تاررقم و دعاوق للالا
،دنتسه دوب دنهاور قیاربانب .
یتادهاعم یواعد فت دو و اب
یدادرارق و
، ا عنام رما قیا یواعد بوچراچ رد ه ق عم یتامدقم لئاسم ی عب قتسناد طبترم
ااب ق نچاه .دوب دهاوخن یلراد قوقح یانبم رب ،دوش ذاختا م اصت اهنآ دروم رد دیاب یتادهاعم ه نآ هب ه وت اوید
ق ب ع ارم و اه یللالا
رب ًافرص یانبم ق ب قوقح تاررقم و دعاوق ردااق للالا
صوصر رد ییوگخساپ هب یماات
یتامدقم لئاسم یتاداهاعم یواعد اب طبترم
ن ،دنتاس قایا ا ور
م اصت صوصر رد یبای را و یر گ قیا ا ی عب
هب دور ا هام هب ه وت اب لئاسم داعاوق ب وم
رگ دهاور اجنا ابز م روش یلراد قوقح تاررقم و اف
(
Dias Simoes, 2017: 64-65
.)
هب م رظن ی داسر یاهدرادناتاسا ا یرا اسب ها نآ هاب ها وت ااب دروام
ااح تاداهاعم رد اای
هیامرس ق ب قوقح تاررقم و دعاوق ا یراذگ یام بواسحم للالا
قایا ا ،دواش ضاقن هاچنانچ ور
هیامرس دادرارق یاهرا عم ضقن هب یراذگ
دروم ااح هیامرس ۀدهاعم ای ا رد ،د ادراپب یراذاگ
قای
ق ب ع ارم تروص ااسا ر ذ ایاش .اشاد دنهاور ار یدادرارق یواعد یسررب ا حلاص یللالا
یانبم رب ق ب قوقح و یلراد قوقح ا م فت
عوابتم الود ه نآ هب ه وت اب و للالا صخاش
هیامرس رط راذگ رگید
هیامرس دادرارق و هدوبن یراذگ
ا خش ا هیامرس ص قواقح ا یعباات ز ن راذگ
ق ب لا ن للا
،دنتس هیامراس الود یدادرارق تادهعت ضقن هش اه هیامراس لاباقم رد ریذاپ
راذاگ
ی رار هب روط قتسم م ق ب تادهعت ضقن هب رجنم دهاوخن یللالا
ش .د ب یار ضاقن هچنانچ ماثم
هیامرس دادرارق تلود طسوت یراذگ
ی دادرارق یراجت راتفر رب ینتبم هدقعنم
هیامراس االود ا م
س صخش و ریذپ هیامر
ب راذگ
،دشا تروص قیا رد ی قن ق نچ
ان ار ی اوت ق ب قوقح ضقن لالالا
بوسحم
،در رد و هدواب یدادراراق تاامازلا و تاداهعت ااب طبترم ًافرص ی قن ق نچ اجنا اری
ق ب تاطابترا صوصر الود یللالا
ن اه اس (
Stanimir, 2010: 324-325
.)
اب یانتبم دادرارق ی ضقن هچنانچ لباقم رد داشاب االود آ یت ا ااح ترداق ر
، قایا رد
هیامرس دادرارق ضقن ای خسف تروص یم ار ی رار یراذگ
هب اوت تارراقم و داعاوق ضاقن اونع
ق ب قوقح بوسحم للالا
در . قیاربانب یم ه افگ اوت اوید
رد ًافراص یتاداهاعم یرواد یاه
هب ه یدادرارق تادهعت ا هتسد آ ضقن صوصر ااح ضاقن اونع
یرااجت ضاقن هان و یت ا
یقلت ابز م الود یم
،دنوش .دوب دنهاور یگد سر ا حلاص یاراد ،داش هاتفگ هاچنآ یانبم رب
هب یم رظن دسر هب یتادهاعم یواعد زیاات ق ب قوقح ب وم
هاب یدادرارق یواعد و للالا با وم
اوید یگد سر ا حلاص دع یانعم هب ًافرص یلراد قوقح ق ب یاه
ب رد یاللالا یوااعد یاسرر
هیامرس دادرارق ضقن ا جتنم ن یراذگ
وب دهاوخ د .
نیب ناوید تیحلاص یسررب رد یللملا
یمامت هیامرس تافلاتخا یراذگ
هیامرس تادهاعم ا یرا سب یاراد یراذگ
رش و ط لح لاترا لصفو دودحم
دن ه ًافرص لح لصفو
لاترا و یواعد یاه
امراس تاداهاعم رد جردانم تاداهعت اب طبترم هی
یراذاگ و یوااعد یانعی
لاترا یاه لماش ار تادهاعم ضقن رب ینتبم یم
قیا اب .دوش ا ی عب ماح
لاح طوراش لاصفو
رد جردنم لاترا هیامرس تادهاعم
یراذگ لح اب طبترم لصفو
« ل و یواعد ة تافلاترا
» طبترم
اب هیامرس ا م یراذگ رط ا یره
هدهاعم یاه و
ا خش ا هیامرس ص ی رار راذگ
.دانرگید رط
ش قیا ر سفت رد لح طور
لاترا لصفو دنب اب باطم
1 دام ۀ 31 صواصر رد قایو و اسناون
تاراابع آ موادتم و جیار یانعم اب باطم طورش ر سفت هتشاد ررقم ه تادهاعم قوقح ااجنا
یم هب ،در گ م رظن ی لاترا و یواعد ه دسر یاه
دادراراق ضاقن ا جتنم یوااعد ۀدوداحم رد
و
لاترا هیامرس تادهاعم یاه دوب دهاور یراذگ
(
Stanimir, 2010: 330
) .
اب طبترم طورش قیا ه نآ هب ه وت اب
« لاترا هنوگره
» قایا ا ،ااسا ور
اه یزیااات هانوگ
لاترا و یواعد ا م یاه
اعم ضقن ا جتنم لاترا و یواعد و تاده
دادرارق ضقن ا جتنم یاه
تن رد .اشاد دهاوخن دو و هیامراس تادهاعم هچنانچ رما قیا ةج
لاح یراذاگ و یوااعد لاصفو
لاترا هیامرس یواعد یماات اب طبترم یاه تاداهاعم ضاقن ااب طبترم یواعد ًافرص هن و یراذگ
هیامرس زا ن ضاحم یدادراراق یوااعد یارب یتادهاعم اوید تروص قیا رد ،دن ررقم ار یراذگ
سار رد .دوب دهاور یگد سر ا حلاص یاراد هتاشاد راهظا میاهنپا ورعم ادقوقح رما قیا یات
« ه رما قیا صوصر رد آ
ای ضقن هیامراس ااب االود ای بانا ا یدادراراق تاداهعت اراذاگ
هب دور ی ق ب دهعت ی ضقن دور یم بوسحم یللالا
دوا و دایدرت و ااهبا هراواه ،ر ر ای دوش
لس ای الادع را نا دننااه یرگید دراوم ه نآ رگم ،دراد هتاشاد دوا و هدهاعم ضقن ای ا لام ب
ق ب ا لو سم یانبم دراوم قیا تروص قیا رد ه دشاب ااب .داد دانهاور ل اشت ار الود یللالا
قیا هب ماح یم رظن هیامراس دادراراق دور رد جردنم تارابع یانبم رب ه دسر افاوت اای یراذاگ
ااالود ااا م هدااقعنم تادااهعت ضااقن صوااصر رد هااناگ ب صاخااشا و اااه
و یواااعد ،یدادرارااق
لاترا یم ار یدادرارق یاه ق ب ع رم ی هب اوت
داعاوق ا یشخب لقادح ه داد عا را یللالا
ق ب قوقح تاررقم و دن مااعا ار للالا
(Jennings & Watts, 2005: 296-297)
.
طرش دو و تروص رد لح
یماات لصفو لاترا و یواعد
یاه امرس هی ،یراذگ یتاداهاعم اوید
دواب داهاور یگد اسر ا حلااص یاراد ز ن رص یدادرارق یواعد یارب (
Schreuer, 2005: 295-
.)296
ایاش هنماد صوصر رد اسا ر ذ لح طرش دودح و
لاتارا لصفو تاداهاعم رد جردانم
هیامرس ترابع هب طوبرم تاررقم و دعاوق ر سفت و یراذگ
« لاترا هنوگره »
رد جردنم طراش قایا
قوقح ا م هراواه لاترا اناد
اد دو و رظن در
ور و هی یاه هیامرس ییا ق صواصر قایا رد یراذگ
ن اراون ی و دحاو دنتس
ب . یار ماثم یایا ق رد
« عا ی عا »
طبترام تاررقم و دعاوق اوید ااب
ترابع
« لاترا هنوگره »
رد جردنم رش
و ط لح لاترا لصفو رد و ر اسفت یتواافتم قراط هاب ار
ور ةیونار و ه لوا یارآ .در ذاختا ار یتوافتم جیاتن د
ق رد ة
« اتاس اپ لاباقم رد عا یا عا »
هیامرس دادرارق ضقن اب طبترم یواعد صوصر رد اوید یراذگ
یگد اسر ا حلااص یاراد ار دور
اسنادن لح ترابع در راهظا و ۀداام رد جردنم تافلاترا ة ل لصفو
9 یاعقاو عواضوم ف اصوت
لاترا و اساه
ًاترورض زلتسم یدادراراق یوااعد ماه و یتاداهاعم یوااعد ماه ها ااس ن آ
احت طرش مواشلا لح
لصفو لاترا ه اوید رظن هب انب ق نچاه .دنا هنوگ
هررقم ا ی ی ااح ها
ا صوصر رد ق فرط ا ن و دصق صواصر رد اوید هب ا حلاص ضیوفت
یمااات یوااعد ا ماعا
درادن دو و ،دشاب یدادرارق و یتادهاعم یواعد
»
ICSID Case, 2003: para 161)
.) قایا یانبم رب
ق رد اوید ملادتسا ة
رو ذم صوصر رد ا هتاسد آ
یوااعد یااهرا عم ضاقن ها یدادراراق
هیامرس هبنا ود تادهاعم رد جردنم یساسا
،دنتس ن یراذگ تردابم دور ا حلاص در هب
.دی رو
ق رد اوید لباقم رد ة
« ق پ ل ف لباقم رد عا ی عا »
اب یاانعم قتاسناد ررثم و موبق
ترااابع جاایار
« هیامرااس اااب طبتراام تااافلاترا »
راااهظا دراا دااهاعم یااانبم رااب هاا ۀ
اابنا ود ة
هیامرس لباق یراذگ لح ه ه ق قیا رد مااعا
لصفو یماات لاتارا و یواعد یااه
ااب طبترام
هیامرس لماش ار یراذگ یم
،دوش یدادراراق یوااعد صواصر رد یگد اسر ا حلاص یاراد ن
زا
دهاعم رد جردنم یت حلاص طرش ر سفت رد اوید ه ق قیا رد ق نچاه .دوب دهاور ۀ
ابنا ود ة
هیامرس ئوس روش ود ا م هدقعنم یراذگ س
ا ق پ ل ف و قی
هنوگ جاتنتسا ر ه د
« داام ًارهاظ ۀ
اشه دهاعم رد جردنم ۀ
هیامرس یراذگ عاا را صواصر رد یل تاررقم و دعاوق یاراد یمااات
تافلاترا هیامرس
امرس طسوت یراذگ هی
راذگ لع ه هیامراس االود .ااسا ریذاپ
تراابع ا تاافلاتر
هیامرس اب طبترم یراذگ
هقبط هب عا را اب دنب
ی ن دودحم یواعد یقوقح یاا
دواش تراابع قایا و
ل ة ا جتنم تافلاترا و یواعد هیامرس دادرارق
ار یراذگ ز ن
دش دهاور لماش
» (
ICSID Case,
2004: Paras. 131-135
.) رد ها نآ هاب ه وت اب اوید رظن هب انب عقاو دانیارف
هیامراس ا یراذاگ
هیامرس دادرارق ای تادهاعم داقعنا یرط اجنا یراذگ
یام قایا ا ،درا گ ور
لاتارا تراابع یااه
بط هیامرس اب طبترم
ًاتع رب لاتشم یماات
یواعد و یتادهاعم .دوب دهاور یدادرارق
ق رد ة ن ین لاس ورعم دهاعم هب هراشا اب اوید ز
ۀ بنا ود ة هیامراس ا حلااص ها یراذاگ
لح ز رم یگد سر لاترا لصفو
یاه هیامرس )د س یا( یراذگ ار
ها تراابع قیا بلاق رد
« ا ل ة
هیامرس اب طبترم تافلاترا و یواعد ار یراذگ
» ا ب یم ،دان رااهظا درا رد جردانم تاراابع ها
م و یل را سب هدام قیا تاررقم مهب
اسا هن و داهاعم ضاقن ااب طبترام یوااعد راب لاتاشم اهنت ۀ
بنا ود ة هیامرس یراذگ
، دادرارق ضقن رب ینتبم یواعد اب طبترم ق نچاه ه لب هیامرس
یراذاگ زا ن
دوب دهاور ( »
ICSID Case, 2001: paras. 59-62
.) هب م رظن ی دسر هاب یا یوفت ا حلاص هچنانچ
اوید هب روط ب طبترم و فیرعت عسوم لاترا و یواعد یماات ا
هیامرس اب طبترم یاه یراذاگ
داشاب
،
رد .اشاد دهاور ز ن ار یدادرارق یواعد یماات یسررب ا حلاص یتادهاعم اوید تروص قیا
ریگارف طرش ای ماع مازتلا طرش
هب ه یرگید دروم اوید آ ب وم
ق ب یاه هیامرس تادهاعم رد جردنم یللالا ا حلاص یراذگ
عد یسررب لاترا و یوا
یاه ا جتنم ضقن هیامرس دادرارق اد ار یراذگ
،دنر اسا ینام هب طوبرم
دهاعم ه ۀ هیامرس یاراد یراذگ طرش
« اع ازتلا » ای
« طرش ر گارف
1» هاب ها دشاب آ با وم
ا یره االود
ااه و ق اا ت هاب زالم هداهاعم راط ی اایاعر
یمااات ااب طبترام تاداهعت
هیامرس رق ا معا یراذگ هیامرس ربارب رد یتادهاعم و یدادرا
راگید راط االود ی راار اراذگ
رد هدهاعم اشن م رس یورالق لراد
دع و دنتسه یار ا
قایا تاداهعت طراش ضاقن بباس
و ازتلا رد تن هیامرس ۀدهاعم ضقن هج .دش دهاور یراذگ
قیا ا ور ازتلا طرش یانبم رب جردانم
دااهاعم رد تا
هیامرااس یراذااگ یماااات ادااهعت دااهاعم یتظفاااحم بوچراااچ اااحت یدادرارااق ت ۀ
هیامرس یراذگ اسا تروص رد و ادقا اجنا
هیامرس دادرارق ضقان یاه ضاقن بباس ها یراذاگ
هیامرس ۀدهاعم یساسا و مهم یراتفر یاهدرادناتسا یم یراذگ
دواش
، هیامراس صاخاشا راذاگ
ااب
رط هب رداق یدادرارق ع رم باختنا طرش دو و ةماقا و
اقن یواعد هیامراس دادراراق ض
یراذاگ
هیامرس الود ه لع رم رد ریذپ
ا هدهاعم یرواد ع ا
ی .دوب دنهاور
ق ب تادهاعم هب ار دور هار طرش قیا هچرگا داناسا رتاش ب ماور ااب بااطم ،هدر اب یللالا
ق ب ه وت اب ،یللالا هب
ل هیامرس ةبنا ود تادهاعم ا یرا سب رد طرش قیا قتم دوب ی ،یراذاگ
اب ، ار پ( در جارختسا شیاوحف ا ار آ یعقاو ده دی 1388
: 2۶5 ا 2۶4 هب ه وت اب عقاو رد .)
ق ب تادهاعم ا م یدنب رم ق ب یاهدادرارق و یللالا
ار آ طراش قیا احارط ،یصوصر یللالا
یم م ظنت یل یتارابع ةفافل رد لح ع ارم ات دن
رد ار آ تاراابع ر سفت اگنه لاترا لصفو
ه و ر بعت ،اسا احارط بولطم ه یت وأت
دانن لای پ(
، ارا 1388 : 2۶۶ - 2۶4 .) درااعت رد
و یدادرارق ع ارم و یتادهاعم ع ارم ا م یرظن ود ازتلا طرش یار ا و مااعا
ة دااجیا توافتم
هدش م ازتلا طرش ا م و عسوم ر سفت هب ه ی
د ادراپ . ، ازاتلا طراش ا عاسوم ر اسفت رد
یماات تادهعت هیامرس اب طبترم احت یراذگ
ازتلا طرش مواشلا دنتسه
هیامرس و ی راار راذگ
یارب راسر ارب ا
ادقا ت یاه ضقن هب ه ابز م الود دادرارق
هیامرس رجنم یراذگ هدش
و راب
ازتلا طرش یانبم
، هاب ردااق ا
شور ا هدافتاس لاح یااه
هداهاعم رد جردانم تاافلاترا لاصفو
هیامرس یراذگ باختنا و یدادرارق ای یتادهاعم ع ارم ا م
.دوب دهاور
،لباقم رد سفت رد
ر ازتلا طرش ا م یتاداهاعم ع ارم رب ح رم و دقم یدادرارق ع ارم ،
،دنتسه رد عقاو ا اجنآ ه یلراد تا ق هاگداد
اه ق ناواق صواصر رد یرتاش ب یهااگآ و شاناد
قیا ا ،دنراد دادرارق رب م اح ور
هاگداد یاه راد هیامراس الود یل هاب ریذاپ
یدادراراق عا ارم اوانع
هب یرتش ب ا حلاص یاراد لح روظنم
دانهاور یتاداهاعم ع ارم هب ابسن یدادرارق یواعد لصفو
________________________________________________________________
1. Umbrella Clauses
( دوب
Walde, 2005: 183-184
.) صوصر قیا رد اب باطم
یاضراعتم ر اسافت د س یا ییا ق یارآ
و ازتلا طرش صوصر رد ا حلاص دع ای ا حلاص ةعسوت
تاداهعت یاسررب رد یتاداهاعم اوید
.دراد دو و یدادرارق ب
یار ق رد ماثم عا ی عا یایا
اواید ا یره صواصر رد یرواد یااه
قیا عوضوم عسوت ببس ازتلا طرش ایآ ه ة
اوید ا حلاص یرواد یاه
یتاداهاعم ضاقن هاب
یااه
رص یدادرارق یم
دوش ر ر ای
، ارآ رودص هب ی
.دنترادرپ یتوافتم رد
ق ة لاباقم رد عا ی عا
اتس اپ راهظا عا ی عا ا رش ،اسا ر گارف طرش دودحم و م ر سفت مهم یداصم ا ه
یم اقترا یتادهاعم یواعد هب ار یدادرارق یواعد یماات ر گارف طرش ه در ااعدا قیا هتبلا ه دهد
.دش در اوید طسوت لباقم رد
ترابع اوید رظن هب انب
« تادهعت » ردنم ر گارف طرش رد ج هب
ادانا ۀ
قواقح تاافلخت هاب یدادراراق تاافلخت یااقترا ااه حیراص تارابع یاراد و هدوبن عسوم یفا ق ب دوب دهاوخن للالا (
ICSID Case, 2003: paras. 97-99
.)
اوید رظن هب انب دهاعم رد جردنم طرش تارابع ر سفت
ۀ هیامراس هاب ها یراذاگ آ با وم
الود ا یره اه
ی ط هب هدهاعم ر ااب طبترام تاداهعت اایاعر ق اا ت هاب دهعتم وادم روط
یامرس ة هیامرس صاخشا دهاعم رگید رط الود راذگ
ۀ بنا ود ة ئوس س اتس اپ
،دنتسه بباس
عسوت طسب ة
هیامرس دادرارق ضقن هب دور ا حلاص داهاوخن یراذگ
داش (
ICSID Case, 2003:
165-166
.) قیاربانب ارق ضقن اوید رظن ا هیامرس دادر
و یالراد قوقح عوضوم ًاساسا ه یراذگ
ق ب قوقح هن بوسحم للالا
یم
،دوش هب روط هبدور دهاعم قوقح ضقن هب دور ۀ
هیامراس یراذاگ
دهاوخن رجنم ش
.د قیا ا ور ج تن هاگداد رظن ا ة
اا ن و داصق ه اسا آ یق م ر سفت ق نچ
ا ا دع ق فرط ۀ
اوید ا حلاص ر رد یتاداهاعم یاه
ااسا هدواب یدادراراق یوااعد صواص
(
ICSID Case, 2003: paras. 163-173
.) ق رد اوید لباقم رد ة
عا ی عا ق اپ ل ف ها لع
هج تن هب ازتلا طرش ا عسوم ر سفت اب تردابم ازتلا طرش ر سفت صوصر رد ریاغم یا
ای رو .د
ت اب اوید ه ق قیا رد یأ
ملادتسا هاگداد باختنا طرش یرترب د ر
د ااسا آ یساسا لصا ه
هب ه ربتعم دادرارق رد جردنم یراصحنا ا حلاص ق عت ازتلا طرش ب وم
،اسا ها نآ رگم ا
یرط طقاس رابتعا ا یرگید ربتعم فاوت دش
.دشاب ه رااهظا ازتلا طرش دافم صوصر رد اوید
هب ه اشاد
،هدام قیا ب وم ایاعر هب دهعتم ابز م الود
یماات تاداهعت ازالا ا روآ هالا
هیامرس اب طبترم یدادرارق تادهعت صاار یراذگ
قایا ا و ااسا ور
صواصر رد هااگداد یمااات
.دوب دهاور ا حلاص یاراد یدادرارق یواعد قیا اب
ماح ه ق قیا رد اوید
ا حلاص مااعا هب
قیا ا ب اب و هترادرپن دور هل سم
اق رد جردانم یراصحنا ا حلاص طرش ماطبا دصق ه دادرار
هیامرس ئارا دصق ای یراذگ ة
هار لاح ااه قیزگیا لح ادن ار یدادراراق تاافلاترا لاصفو
هتاش
،اسا لاعا ر ت ه د ا هاگداد رد لاترا هب یگد سر ام یگد اسر ق پ ل ف الود یلراد یاه
دهاور لعم ار یرواد ر
د (
ICSID Case, 2004: paras. 125-132
.)
یم یرواد یارآ ۀدهاشم اب رد و ازاتلا طراش ااب هاه اوم ااگنه یرواد عا ارم ه افگ اوت
