This research investigates the component affecting sustainability creation and its representation in the architecture of Armian village

* Corresponding Author:

Sajede Kharabati

Address: Department of Architecture ,Faculty of Architectural Engineering and Urbanism, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran.

Tel: +98 (912) 7326202

E-mail: s.kharabati@shahroodut.ac.ir

Research Paper

Investigation of Components Affecting of Sustainability in Rural Architecture (Case Study:

Armian Village of Mayamey)

1. Instructor of Architecture, Department of Architecture, Faculty of Architectural Engineering and Urbanism, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran.

2. MA, Department of Architecture, Faculty of Architectural Engineering and Urbanism, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran.

*Sajede Kharabati¹, Ava Nikmard²

The concept of sustainability has long characterized the rural architecture of Iran. However, today, social and economic changes have brought about developments in rural architecture, as modern villages have focused less on the concept of sustainability. Old rural architecture has valuable sustainability indicators which can be utilized in new designs. This research investigates the component affecting sustainability creation and its representation in the architecture of Armian village. This research was applied in terms of goal and descriptive- analytical in terms of methods. First, library sources were reviewed to determine the effective components.

Then, a theoretical framework was presented after the content analysis, as the village of Armian was examined following field studies and analytical methods. Results indicated that social, cultural, economic and environ- mental dimensions contributed to rural architecture sustainability. As regards the social sustainability dimen- sion, such components as social identity, sense of attachment, social interactions, vitality and social security;

as regards cultural sustainability dimension, such components as participation and solidarity, cultural heritage and capital, value and cultural value; as regards economic sustainability dimension, such components as the type of material, effectiveness and avoiding nullity, employment and subsistence; and as regards environmen- tal sustainability dimension, such components as an adaptation with the climatic conditions, dynamism and adaptability, respect and preservation of the environment were effective. These components and indicators have been noted in the Armian village fabric and housing. The Armian village architecture is an example of lo- cal, sustainable architecture in conformity with the rural life's identity, climate, culture and lifestyle.

A B S T R A C T

Key words:

Sustainability di- mensions and com- ponents, Sustain- able architecture, Local architecture, Rural settlements, Armian village

Received: 06 Feb. 2022 Accepted: 06 Aug. 2022

Extended Abstract 1. Introduction

he rural architecture was a major ex- ample of sustainable local architecture,

especially in the past. However, today rejuvenated rural regions have distanced from this sustainable identity, and seen the concept of sustainability diminishing, as many of these regions have undergone reduced quality of life, loss of residents’ cultural identity and evacuation of rural fabrics. Old rural architecture enjoys valuable, sustainable

T

Citation: Kharabati, S., & Nikmard, A. (2022). [Investigation of Components Affecting of Sustainability in Rural Archi- tecture (Case Study: Armian Village of Mayamey) (Persian)]. Journal of Rural Research, 13(3), 504-525, http://dx.doi.org/

10.22059/jrur.2022.338677.1720

: : http://dx.doi.org/ 10.22059/jrur.2022.338677.1720

Use your device to scan and read the article online

Copyright © 2022, Journal of Rural Research. This is an open-access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-noncommer- cial 4.0 International License which permits copy and redistribute the material just in noncommercial usages, provided the original work is properly cited.

value indicators which, after being determined and ana- lyzed, can be utilized in new designs and contribute to im- proving the unsustainability of rejuvenated rural regions.

Hence, in addition to the continuation of the relationship between generations within the social context of the village, its structural-spatial identity will also be recon- structed and restored in correspondence with the needs of the village residents. Attention to various sustainable components in rural architecture can play a major role in improving the quality and comfort of villagers’ lives, thus restoring the lost identity of the village. Thus, the main goal of this article was to examine the components affect- ing the sustainability of rural architecture.

2. Methodology

This research was applied in terms of goal and descrip- tive-analytical in terms of methods. First, library sources were reviewed to determine the effective components.

Then, a theoretical framework was presented after the content analysis, as the village of Armian of Mayamey was examined following field studies and analytical methods. This village has a valuable historical fabric with a great identity that has, up to now, experienced no such scientific work on sustainability. To determine the research context, the fabric and the major housing indi- cator of Armian were first extracted using a field survey.

Sustainability components and relevant examples were analyzed in the village’s housing fabric. In the end, results were presented.

3. Results

Results indicated that social, cultural, economic and en- vironmental dimensions were contributing to rural archi- tecture sustainability. As regards the social sustainability dimension, such components as social identity, sense of attachment, social interactions, vitality and social securi- ty; as regard cultural sustainability dimension, such com- ponents as participation and solidarity, cultural heritage and capital, value and cultural value; as regards economic sustainability dimension, such components as a type of material, effectiveness and avoiding nullity, employment and subsistence; and as regards environmental sustain- ability dimension, such components as an adaptation with the climatic conditions, dynamism and adaptability, re- spect and preservation of the environment were effective.

4. Discussion

Results showed that the presence of historical identity- giving signs and elements and the creation of memorable places for holding public ceremonies could play a major

part in residents’ sense of place, readability, and perception of the environment. In the Armian village, the presence of the Prophet Armian tomb and the old plane tree, as well as memorable places such as Shatif Va Gol Mill, the old post office, the historical public bath, Narvan Va Khartout Cave, etc., have distinguished this village from other vil- lages, giving it a special identity. The cultural and spiritual heritage and capital of rural communities not only have added identity to them but have also played a major role in their cultural coherence and integration. Considering these diverse tourism capacities, rural communities can become tourism destinations and sustainably utilize and preserve cultural heritage for the present and future gen- erations. The creation of various nodes at adjacency and neighborhood unit scales in rural fabrics can help provide the presence of various social groups, thus, increasing social interaction and participation there. The creation of religious, trade, educational, administrative, and service uses in the proximity of the nodes will lay the ground for the presence of the people in these spaces and improve the sense of vibrancy among them.

Passageways connecting the nodes will also help people access social interaction and conduct public activities.

Villagers’ trust and knowledge of each other and sense of responsibility among those against each other’s properties will play a major role in the security of rural communities.

Space readability and visibility through the creation of various fields provide the possibility of social monitoring for the sake of providing security. A higher level of social interactions and a sense of place among residents can help create effective participation and solidarity among vari- ous social groups in cultural ceremonies of the village, thus laying the ground for the progress and development of the village as a whole. Holding festivals and cultural ceremonies in line with the rural traditions can also play a major part in preserving and reviving the traditional customs, values and rural norms, thereby helping tourism develop there. The use of local materials and applied dec- orations, appropriate technique of construction, coordina- tion between the size and number of housing sub-spaces with the number of residents, household subsistence and the need of the users will help create economic sustain- ability and save costs. The occupancy of several house- holds and the presence of multi-functional spaces will provide adaptability of the rural housing fabric to the new residents’ needs. The knowledge of environmental condi- tions and climate-based designs will save non-recyclable energies, and preserve natural sources for future genera- tions, thereby respecting the natural framework and its local landscape by creating harmony between the village view and landscape.

5. Conclusion

This research found that all components of sustainability and its indicators were represented in the Armian village’s housing and fabric. The rural architecture of Armian is an example of sustainable local architecture which conforms to rural identity, climate, culture and lifestyle. These com- ponents and indicators affecting sustainability can also be used in new rural constructions so that they are utilized to provide sustainable comfort for the residents and to preserve their old values. Finally, using the components can help demonstrate the concept of sustainability, which plays a major role in adapting today's villages to the cli- matic cultural and lifestyle context of rural life.

Acknowledgments

The architectural engineering students of the Shahrood University of Technology, who worked hard in collecting information and preparing texture and housing maps of Armian village, are appreciated. These students are Fe- reshteh Atefipour, Zohreh Sinaii, Arash Rezvani Naraghi and Mahtab Jafari.

Conflict of Interest

The authors declared no conflicts of interest

:لوئسم هدنسیون * یتابارخ هدجاس .یرامعم هورگ ،یزاسرهش و یرامعم یسدنهم هدکشناد ،دورهاش یتعنص هاگشناد ،دورهاش :یناشن +98 )912( 7326202 :نفلت s.kharabati@shahroodut.ac.ir :یکینورتکلا تسپ یرامعم رد ار یتلاوحت ،یداصتقا و یعامتجا تارییغت هزورما اما .تسا هتشاد دوجو ناریا ییاتسور یرامعم رد هتشذگ زا یرادیاپ موهفم

یاراد میدق ییاتسور یرامعم نایم نیا رد .تسا هدش هجوت رتمک یرادیاپ موهفم هب یزورما یاهاتسور رد و هدرک داجیا ییاتسور فده .دریگ رارق یرادرب هرهب دروم دیدج یحارط رد ،لیلحت و ییاسانش زا سپ دناوت یم هک تسا یرادیاپ هزوح رد یدنمشزرا یاه صخاش یدربراک فده ظاحل زا شهوژپ نیا .تسا نایمرا یاتسور یرامعم رد اه نآ دومن و یرادیاپ داجیا رد رثؤم یاه هفلؤم یسررب ،شهوژپ نیا سپ و هدش صخشم نآ یاه هفلؤم و یرادیاپ داعبا ،یا هناخباتک عبانم هعلاطم اب ادتبا روظنم نیدب .تسا یلیلحت - یفیصوت شور ظاحل زا و یمایم نایمرا یاتسور یدروم هنومن رد ،یلیلحت هویش اب و ینادیم هعلاطم اب سپس .تسا هدیدرگ هئارا یرظن بوچراهچ ،اوتحم لیلحت زا ییاتسور یرامعم یرادیاپ رد یطیحم و یداصتقا ،یگنهرف ،یعامتجا داعبا هک دهد یم ناشن شهوژپ جیاتن .تسا هتفرگ رارق یسرربدروم یرادیاپ دعب رد و یعامتجا تینما و یگدنزرس ،یعامتجا تلاماعت ،قلعت سح ،یعامتجا تیوه هفلؤم یعامتجا یرادیاپ دعب رد .دنتسه رثؤم ،حلاصم عون هفلؤم یداصتقا یرادیاپ دعب رد و یگنهرف راجنه و شزرا ،یگنهرف ثاریم و هیامرس ،یگتسبمه و تکراشم هفلؤم یگنهرف و مارتحا ،یراگزاس و ییایوپ ،یمیلقا طیارش اب یگنهامه هفلؤم یطیحم یرادیاپ دعب رد و تشیعم و لاغتشا تیعضو ،یگدوهیب زا زیهرپ یاتسور یرامعم و هدرک ادیپ دومن نایمرا یاتسور نکسم و تفاب رد نآ یاه صخاش و اه هفلؤم نیا همه .تسا راذگریثأت طیحم ظفح .دراد قابطنا ییاتسور یگدنز کبس و گنهرف ،میلقا ،تیوه اب هک تسا رادیاپ یموب یرامعم زا یقادصم نایمرا

:اه هژاودیلک

،یرادیاپ یاه هفلؤم و داعبا یرامعم ،رادیاپ یرامعم یاه هاگتنوکس ،یموب نایمرا یاتسور ،ییاتسور

1400 نمهب 17 :تفایرد خیرات 1401 دادرم 15 :شریذپ خیرات

همدقم ،یعیبط هصرع کی رد ناسنا یعامتجا تایح زا لکش نیلوا .(Latife et al., 2016: 2) تسا هدش هتخانش اتسور طیحم رد هب یناسنا یاه تیلاعف زا یدنیآرب يیاتسور يرامعم ياهراتخاس

(Moradi Astalkh دنا هتفرگ لکش اه نرق لوط رد هک دنیآ يم رامش یتشیعم - يداصتقا ،یگنهرف - یعامتجا لماوع و Zir, 2015: 2) (Kharabati دنا هدوب رثؤم اه نآ يریگ لکش رد یمیلقا - یطیحم و هولاع ییاتسور یرامعم عقاو رد .& Ebrahimiyan, 2022: 223)

یاهورین و اه ماظن ریاس اب لباقت لاح رد ینورد یازجا نیب شنکرب ییاتسور یرامعم .(Moradi Astalkh Zir, 2015: 2) تسا زین ینوریب هدوب رادیاپ یموب یرامعم زا یمهم قادصم هتشذگ رد صوصخ هب هتشاد قابطنا ییاتسور یگدنز کبس و گنهرف ،میلقا ،تیوه اب و هلصاف رادیاپ تیوه نیا زا زاسون ییاتسور قطانم هزورما اما .تسا يرایسب و تسا هدش گنر مک اه نآ رد یرادیاپ موهفم و دنا هتفرگ

شودخم ،یگدنز تیفیک شهاک نوچ یلئاسم شوختسد اه نآ زا دنا هدش ییاتسور ياه تفاب هیلخت و نینکاس یگنهرف تیوه ندش .(Pourrohani et al., 2016: 1)

یاه صخاش دجاو میدق ییاتسور يرامعم نایم نیا رد ییاسانش زا سپ دناوت یم هک تسا یرادیاپ هزوح رد یدنمشزرا رارق یرادرب هرهب دروم دیدج یاهزاسو تخاس رد ،لیلحت و دشاب رثؤم زاسون ییاتسور قطانم یرادیاپان دوبهب رد و دریگ طابترا موادت رب هولاع بیترت نیا هب .(Kharabati & Shirazi, 2021: 4)

ییاضف - یدبلاک تیوه ،اتسور یعامتجا رتسب رد اه لسن نیب ءایحا و يزاسزاب ،اتسور نینکاس ياهزاین اب قابطنا رد زین نآ یاه هفلؤم هب هجوت عقاورد .(Zargar et al., 2017: 2) دش دهاوخ رد یمهم شقن دناوت یم ییاتسور یرامعم رد یرادیاپ فلتخم یرادیاپ و دیامن افیا نایئاتسور یگدنز شیاسآ و تیفیک دوبهب

.ناریا ،دورهاش ،دورهاش یتعنص هاگشناد ،یزاسرهش و یرامعم یسدنهم هدکشناد ،یرامعم هورگ ،یبرم -1 .ناریا ،دورهاش ،دورهاش یتعنص هاگشناد ،یزاسرهش و یرامعم یسدنهم هدکشناد ،یرامعم هورگ ،یسانشراک -2

)یمایم نایمرا یاتسور :هعلاطمدروم( ییاتسور یرامعم یرادیاپ رب رثؤم یاه هفلؤم یسررب

2درم کین اوآ ،¹یتابارخ هدجاس^*

ییاتسور ماظن یرادیاپ تیاهنرد .دنادرگزاب اتسور هب ار هتفر تسدزا .(Rezvani, 2009: 2) ددرگ رجنم نیمزرس رادیاپ هعسوت هب دناوت یم رد رثؤم یاه هفلؤم یسررب ،رضاح شهوژپ یلصا فده ور نیازا زا سپ روظنم نیدب .تسا ییاتسور یرامعم رد یرادیاپ داجیا یاه هفلؤم و داعبا ادتبا ،هنیمز نیا رد هدش ماجنا تاقیقحت هعلاطم نیا ،ینادیم تاعلاطم هلیسو هب سپس و هدش صخشم یرادیاپ هک یمایم نایمرا یاتسور یدروم هنومن رد اه نآ دومن و اه هفلؤم یملع راک نونکات و هدوب یدنمتیوه و شزرا اب یخیرات تفاب یاراد هدش لیلحت ،هتفرگن تروص نآ یفرعم و یرادیاپ هزوح رد ینادنچ :تسا ریز شسرپ ود هب خساپ یپ رد شهوژپ نیا عقاورد .تسا

؟دنا مادک ییاتسور یرامعم رد یرادیاپ رب رثؤم یاه هفلؤم .1

؟تسا هنوگچ نایمرا یاتسور نکسم و تفاب رد یرادیاپ دومن .2 عوضوم تایبدا رب یرورم یعامتجا ،یداصتقا ،یطیحم تسیز فلتخم داعبا رد زورما ناهج ور نیازا و تسا هدش ییاه یرادیاپان و تلاکشم راچد یگنهرف و تسا هتفرگ لکش اه یرادیاپان نیا زورب لباقم رد یرادیاپ موهفم هنیمز رد ییاه شهوژپ ریخا یاه لاس رد .(Shayan et al., 2018)

هنومن روط هب .تسا هتفرگ تروص ییاتسور رادیاپ هعسوت و یرادیاپ ار رادیاپ هعسوت موهفم یشهوژپ رد )2010( یفجن و روپربکا رارق یسرربدروم نارهت رهش نلاک هزوح ییاتسور یاه طیحم رد شقن ،یطیحم تسیز هاگدید زا )2017( روپ یلع و یمرکا .دنا هداد ناراکمه و یرهاطروپ .دنا هدرک یبایزرا یرادیاپ رد ار یموب حلاصم رد ار ییاتسور رادیاپ نکسم یوگلا رگید یشهوژپ رد )2017(

رگید یشهوژپ رد نینچمه .دنا هدرک یسررب ناردنزام ناتسا اه هداد یششوپ لیلحت هویش دربراک )2017( ناراکمه و یناحبس بانب ناتسرهش ییاتسور یاه هاگتنوکس یرادیاپ لیلحت رد ار یرادیاپ تیعضو زین )2018( ناراکمه و نایاش و دنا هدیجنس و لیلحت تشد نیرز ناتسرهش ییاتسور یاه هاگتنوکس رد ار رگید یشهوژپ رد )2020( ناراکمه و یهلا .دنا هدومن یدنب حطس یاتسور رادیاپ هعسوت رد ار یعامتجا هیامرس یاه هفلؤم شقن هدشدای یاه شهوژپ رد هک روط نامه .دنا هدرک یبایزرا نروچ رتمک ییاتسور یرامعم هزوح رد یرادیاپ عوضوم ،تسا دوهشم رد رثؤم یاه هفلؤم ،رضاح شهوژپ رد ور نیازا .تسا هدش هدید یاتسور یدروم هنومن رد و ییاتسور یرامعم رد یرادیاپ داجیا و تفاب رد یرادیاپ دومن و هتفرگ رارق یسرربدروم یمایم نایمرا .تسا هدش لیلحت اتسور نیا نکسم

یرادیاپ درکیور زا یشان یطیحم تسیز یاه نارحب هب تبسن یهاگآ داجیا یدلایم 1970 و 1960 ههد رد ،یناسنا یاه تیلاعف یتعنص

(Adib & Norouzian Maleki, دیدرگ یرادیاپ موهفم هب هجوت ثعاب هک دناد یم یا هعسوت ار رادیاپ هعسوت ،دنلتنارب شرازگ .^{2019: 3)} هدنیآ لسن يیاناوت هکنآ نودب ،دزاس يم نکمم ار زورما ياهزاین .(WCED, 1987: 43) دزادنیب رطخ هب ناشیاهزاین ندروآرب یارب ار ،يناسنا یاه هیامرس زا یرادهگن و ظفح ،رادیاپ هعسوت تقیقح رد ناوت یم ور نیازا .تسا ناگدنیآ یارب يداصتقا و يعیبط ،يعامتجا یرادیاپ یاه نوتس ناونع هب ار یطیحم و یداصتقا ،یعامتجا داعبا داعبا هب هک یبسن تیولوا .(Cameron, 2004: 16) دروآ رامش هب ،یا هعماج و گنهرف ره رد ،دوش یم هداد رادیاپ هعسوت فلتخم رادیاپ هعسوت یاه درکیور عقاورد .تسا توافتم نامز لوط رد هک ار یگنهرف و یطیحم ،یعامتجا ،یداصتقا یاه شلاچ عونت

(Zahedi & دنک یم سکعنم ،دنا هجاوم نآ اب فلتخم یاه روشک یدیدج ثحبم ریخا یاه لاس رد ور نیازا .Najafi, 2007: 23)

ناج و دش هدوزفا داعبا نیا هب مه یگنهرف یرادیاپ ناونع تحت

(Hawkes, داد هئارا ار رادیاپ هعسوت زا ینوتس راهچ لدم ¹سکواه .)1 هرامش ریوصت( ^{2001: 34)} تعیبط زا کچوک یئزج نامتخاس ،رادیاپ یحارط لصا رد رد و هدرک لمع متسیسوکا زا یشخب ناونع هب و تسا ینوماریپ .(Dashtizadeh & Gorgani, 2018: 2) دریگ یم رارق تایح هخرچ هک تسناد رادیاپ یرامعم کی ار یموب یرامعم ناوت یم عقاورد ،دنک یم یرادرب هرهب نآ زا و هدش هتخیمآ دوخ فارطا تعیبط اب یاهدرکیور یمامت هجیتنرد .دیامن داجیا نآ رد یللخ هکنآ نودب هدافتسا یموب یرامعم یاهوگلا زا ًامیقتسم ای رادیاپ یرامعم

(Akrami & دنرب یم هرهب نآ یاه لدم زا یهاگ ای و دننک یم رد ،رادیاپ یموب یرامعم نیا دومن زا یشخب .Damyar, 2017: 2)

ناوت يم ار نآ رادیاپ هعسوت و تسا هتفای رولبت ییاتسور یرامعم يتسیز طیحم و يگنهرف ،يداصتقا ،يعامتجا داعبا نایم تدحو رد .(Horlings & Padt, 2013: 2) دومن يقلت يیاتسور هعماج رد یسرربدروم نارگشهوژپ هاگدید زا یرادیاپ یاه هفلؤم و داعبا همادا .دریگ یم رارق

1. Hawkes

Hawkes, 2001زا هتفرگرب ،ناگدنراگن :عبنم .سکواه هاگدید زا رادیاپ هعسوت داعبا.1 ریوصت

ییاتسور یاه شهوژپ همانلصف

یرادیاپ یاه هفلؤم و داعبا یاه ه اگتنوکس لیلحت یارب رادیاپ هعسوت درکیور هزورما

(Bigdeli دوش یم حرطم دنمشزرا یبوچراهچ ناونع هب ییاتسور یفلتخم داعبا نارگشهوژپ یلکروط هب .Rad & Maleki, 2020: 5)

،داعبا همه هب هجوت دندقتعم و دنناد یم رثؤم یرادیاپ ثحب رد ار

(Adib & Norouzian هدوب یرورض یرادیاپ لصا هب ندیسر رد هب یا هعومجم هب هزوح نیا هدیچیپ لئاسم و Maleki, 2019: 4)

.(Boshagh et al., 2013: 7) تسا دنمزاین اه فرعم زا هتسویپ مه یداصتقا ،یگنهرف - یعامتجا یاه هبنج ییاتسور یرادیاپ رد

(Nooripour & Shah Vali, دوش یم حرطم یطیحم تسیز و ینف - رارق یسرربدروم یرادیاپ یاه هفلؤم و داعبا همادا رد و ^{2011: 12)} .دریگ یم یعامتجا یرادیاپ هعسوت یاه روحم نیرت یدیلک زا یکی يعامتجا يرادیاپ

(Ghorbi et al., 2019: 1;Behzadpour et al., 2019: تسا رادیاپ زا دعب نیا ثحابم رب ناوت یم ،نآ یاه هفلؤم نییعت اب و ¹⁾

(Javan Majidi et al., درک ذاختا ار یرثؤم یاه هیور یرادیاپ

(Razzaghi Asl دومن یریگولج یعامتجا یرادیاپان زا و ^{2019: 5)} نتشاد ینعم هب یعامتجا یرادیاپ .& Khoshghadam, 2017: 1)

ات تسا ییاتسور هعماج یلصا یاهزاین عفر قیرطزا ملاس یگدنز یطیحم تیفیک ظفح اب هارمه ،یگدنز تیفیک نتفرگ رظن رد اب

(Karamshahi & تفای تسد یگدنز تیاضر حطس نیرتلااب هب فلتخم یاه هورگ یعامتجا یرادیاپ دعب رد .Seidaiy, 2022: 861)

دننک یم شلات رادیاپ هعسوت فادها هب ندیسر یارب یعامتجا تیفیک نآ رد و (Kalantari Khalil Abad & Derakhshani, 2014: 5)

تسا هدوب هجوتدروم یگدنزرس سح و یعامتجا تلاماعت

(Azimi یعامتجا تیوه .(Safari Aliakbari & Jamini, 2017: 148)

،& Partovi, 2021: 213;Karami & Mohamadhoseini, 2018: 45)

و (DFID, 2002: 2;Safari Aliakbari & Jamini, 2017: 148) تینما ییاتسور عماوج رد یعامتجا یرادیاپ یاه هفلؤم زا قلعت سح

(Akbarian Ronizi & Shaykh-Baygloo, 2016: 5; Pourtaheri تسا تیوه ریظن یفادها رب یعامتجا یرادیاپ رد و et al., 2010: 2)

اه ناسنا یزاسدنمناوت و یعامتجا تلاماعت ،تینما ،یعامتجا

(Abdollahzadeh et al., 2017: 3;Allaei et al., 2021: دوش یم دیکأت .^8-19) یگنهرف یرادیاپ تسا ییاتسور رادیاپ هعسوت داعبا زا یکی یگنهرف یرادیاپ نطب زا جیردت هب هک (Khodamoradpour & Zanganeh, 2019: 191)

تیوه زا تظافح و ءایحا نآ فده و هدش رهاظ یعامتجا یرادیاپ یاه تنس و گنهرف نوچمه یلماوع .تسا یناسنا گنهرف و عامتجا کی یرادیاپ داجیا رد (Naghavi et al., 2012: 6) یگنهرف

(Razzaghi Asl & Khoshghadam, دننک یم افیا ار یرثؤم شقن رب رثؤم یاه هفلؤم زا یگنهرف راجنه و شزرا عقاورد و ^{2017: 13)} هعسوت رد .(Armaqan, 2019: 352) تسا اتسور یگنهرف یرادیاپ یقلت بولطم یا هعسوت رصنع هباثم هب یگنهرف ثاریم ،رادیاپ رد اتسور یگنهرف ثاریم لیسناتپ زا هدافتسا روظنم هب و دوش یم

(Afkhami دریگ رارق هجوتدروم مدرم ثاریم دیاب هعسوت یاتسار یگتسبمه و تکراشم نینچمه .& Zainali Onari, 2019: 23-30)

رامش هب ییاتسور عماوج یرادیاپ رد راذگریثأت لماوع رگید زا زین یرگشدرگ تیعضو هب هجوت و (Manos et al., 2013: 24) دور یم

(Roknodin Eftekhari et تسا رثؤم یرادیاپ زا دعب نیا شیازفا رد .al., 2011: 1;Amirfakhrian & Mobini, 2018: 3)

یداصتقا یرادیاپ یاقب رد یداصتقا یرادیاپ ،رادیاپ هعسوت درکیور بوچراهچ رد

(Maleki & Bigdeli دراد یناوارف تیمها ییاتسور یاه هاگتنوکس نوگانوگ یاهدربهار نتخاس صخشم یارب و Rad, 2017: 79)

،یهدزاب نیرتهب اب یعیبط عبانم زا اه ناسنا یرادروخرب تهج تشیعم و لاغتشا تیعضو .دوش یم حرطم یداصتقا یرادیاپ

(Mckeller & Smardon, هدوب رثؤم ییاتسور رادیاپ هعسوت رد رادیاپ رب یا هعسوت ناوت یم ار رادیاپ یداصتقا هعسوت عقاورد و ^{2012: 5)} یاه متسیسوکا هب هک تسناد دوخ هب یکتم و یلحم داصتقا هیاپ زا تظافح .دنک یمن دراو یبیسآ یعامتجا هافر و یناهج تعیبط بیرخت ات تسا ملاس یداصتقا دنمزاین زین تسیز طیحم

(Adib & .دوش فقوتم یداصتقا یاهزاین ندرک هدروآرب یارب دیاب هدش هتفگ دراوم رب هولاع .Norouzian Maleki, 2019: 4)

یداصتقا طیارش اب بسانتم ات دوش هجوت زین رادیاپ نکسم هب رد و (Mohamadi Yegane et al., 2017: 3) دریگ لکش شنانکاس اه نآ تخاس یروانف و حلاصم عون هب دیاب یرادیاپ زا دعب نیا

(Mahdavinejad & Bahrami, 2014: دریگ تروص هژیو هجوت زین یرادیاپ یاه هفلؤم رگید زا زین یگدوهیب زا زیهرپ و ییاراک .³⁾ .(Annabestani et al., 2012: 7) تسا ییاتسور قطانم رد یداصتقا یطیحم یرادیاپ تسا ییاتسور رادیاپ هعسوت داعبا زا رگید یکی یطیحم یرادیاپ تسا یا هعسوت یطیحم رادیاپ هعسوت و (Ahmadvand, 2014: 33)

لسن یاه زاین ،هدنیآ لسن یاه ییاناوت هب ندز همطل نودب هک

(Mofidi Shemirani & Moztarzadeh, 2014: دنک نیمأت ار ینونک

(Akrami دزادرپب نآ زا تظافح و یناهج تسیز طیحم هب و ³⁾ رد یمهم شقن یریذپ فاطعنا و ییایوپ .& Alipour, 2017: 3)

یاه هفلؤم زا و دراد نامز رذگ رد یراگزاس داجیا و درکراک موادت میلقا ثحبم .(Rabeefar, 2017: 75) دور یم رامش هب رادیاپ یحارط رد ییوج هفرص هب کمک تهج زا ،یرادیاپ ثحب رد طیحم و یا هدننک نییعت ثحابم زا یکی ،ریذپان دیدجت یاه یژرنا فرصم

(Sadat et دوش یم هدنیآ یاه لسن یارب عبانم ظفح ثعاب هک تسا

تعیبط اب دنویپ هزوح ود هب دیاب یرادیاپ دعب نیا رد .al., 2016: 4)

عقاورد و (Pourahmadi, 2015: 4) دوش هجوت یمیلقا یحارط و یاه هفلؤم زا طیحم ظفح و مارتحا و یمیلقا طیارش اب یگنهامه

(Ziyari & Habibian, 2016: تسا یطیحم یرادیاپ رد هجوتدروم .^40;Khodamoradpour & Zanganeh, 2019: 196-197)

هنیمز رد هدش ماجنا فلتخم تاعلاطم یسررب اب همادا رد زا نآ رب رثؤم یاه هفلؤم و یرادیاپ داعبا یدنب عمج ،یرادیاپ لودج( تسا هدش یدنب هقبط ریز بلاق رد نارگشهوژپ هاگدید .)1 هرامش قیقحت یسانش شور -یفیصوت شور ظاحل زا و یدربراک فده ظاحل زا شهوژپ نیا داعبا ،یا هناخباتک عبانم هعلاطم اب ادتبا روظنم نیدب .تسا یلیلحت زا سپ و هدش صخشم نآ داجیا رد رثؤم یاه هفلؤم و یرادیاپ همادا رد هک تسا هدیدرگ هئارا یرظن بوچراهچ ،اوتحم لیلحت یاتسور یدروم هنومن رد یلیلحت هویش اب و ینادیم هعلاطم اب رتسب ییاسانش یارب .تسا هتفرگ رارق یسرربدروم ،یمایم نایمرا اب نایمرا یاتسور نکسم صخاش یاه هنومن و تفاب ادتبا ،شهوژپ دومن و یرادیاپ یاه هفلؤم سپس و هدش جارختسا ینادیم تشادرب

و هتفرگ رارق لیلحت دروم نایمرا یاتسور نکسم و تفاب رد اه نآ .تسا هدیدرگ هئارا نآ جیاتن تیاهن رد هعلاطمدروم یفرعم یزکرم شخب رد و یمایم ناتسهد رد ییاتسور نایمرا نیا .)2 هرامش ریوصت( تسا )نانمس ناتسا( یمایم ناتسرهش رد و هتفرگ رارق یمایم ناتسرهش یرتمولیک 25 هلصاف رد اتسور و يخیرات ياهاتسور زا نایمرا .تسا سدق یاتسور یراوج مه هتفگ هب .تسا ينلاوط تمدق ياراد و هدوب نانمس ناتسا نهک تسا نایمدرا هملک هتفایرییغت نایمرا ،اتسور نینکاس زا یخرب رتشیب رد اما .تسا هناخدور نایم ينعم هب يیاتسوا نابز رد هک تبسن يبن یایمرا هب ار نایمرا یاتسور یراذگ مان اه همانرفس

(Armian village guide تسا نوفدم ناکم نیا رد هک دنا هداد یرورپماد ،یرادغاب ساسا رب اتسور یداصتقا هیاپ .plan, 2008)

مرگ میلقا رد ،هدرشف یتفاب اب ابیز یاتسور نیا .تسا یزرواشک و تانق و همشچ قیرطزا نآ زایندروم بآ و هتفرگ رارق کشخ و .دوش یم نیمأت

.نارگشهوژپ هاگدید زا یرادیاپ یاه هفلؤم و داعبا .1 لودج یرادیاپ داعبا یطیحم یرادیاپ یداصتقا یرادیاپ یگنهرف یرادیاپ یعامتجا یرادیاپ

یرادیاپ هزوح نارگشهوژپ

یراگزاس و ییایوپ یمیلقا طیارش اب یگنهامه طیحم ظفح و مارتحا تشیعم و لاغتشا تیعضو یگدوهیب زا زیهرپ و ییاراک حلاصم عون یگنهرف راجنه و شزرا یگنهرف ثاریم و هیامرس یگتسبمه و تکراشم یگدنزرس سح یعامتجا تلاماعت یعامتجا تینما قلعت سح یعامتجا تیوه

1 Karamshahi & Seidaiy (2022)

2 Azimi & Partivi (2021)

3 Allaei, Yazdanfar, Hosseini, Norouzian- Maleki (2021)

4 Bigdeli Rad & Maleki (2020)

5 Armaqan (2019)

6 Khodamoradpour & Zanganeh (2019)

7 Behzadpour, Karbalaee, Montazer (2019)

8 Ghorbi, Naghavi, Mohamadi (2019)

9 Javan Majidi, Masoud, Motallebi (2019)

10 Adib & Norouzian Maleki (2019)

11 Afkhami & Zainali Onari (2019)

12 Amirfakhrian & Mobini (2018)

.نارگشهوژپ هاگدید زا یرادیاپ یاه هفلؤم و داعبا .1 لودج یرادیاپ داعبا یطیحم یرادیاپ یداصتقا یرادیاپ یگنهرف یرادیاپ یعامتجا یرادیاپ

یرادیاپ هزوح نارگشهوژپ

یراگزاس و ییایوپ یمیلقا طیارش اب یگنهامه طیحم ظفح و مارتحا تشیعم و لاغتشا تیعضو یگدوهیب زا زیهرپ و ییاراک حلاصم عون یگنهرف راجنه و شزرا یگنهرف ثاریم و هیامرس یگتسبمه و تکراشم یگدنزرس سح یعامتجا تلاماعت یعامتجا تینما قلعت سح یعامتجا تیوه

13 Karami & Mohamadhoseini (2018)

14 Rabeefar (2017)

15 Abdollahzadeh, Arzhmand, Aminipoor (2017)

16 Mohamadi Yeganeg, Sanaei, Cheraghi (2017)

17 Safari Aliakbari & Jamini (2017)

18 Razzaghi Asl & Khoshghadam (2017)

19 Maleki & Bigdeli Rad (2017)

20 Akrami & Alipour (2017)

21 Akbarian Ronizi & Shaykh-Baygloo (2016)

22 Ziyari & Habibian (2016)

23 Sadat, Zarghami, Khaki (2016)

24 Pourahmadi (2015)

25 Mofidi Shemirani & Moztarzadeh (2014)

26 Kalantari Khalil Abad & Derakhshani (2014)

27 Ahmadvand (2014)

28 Mahdavinejad & Bahrami (2014)

29 Manos, Bournaris, Chatzinikolaou (2013)

30 Boshagh, Salarvand, Seidaii (2013)

31 Mckeller, Smardon (2012)

32 Annabestani, Shayan, Shams al-Dini, Taghilo, Zarei (2012)

33 Naghavi, Paydar, Ghasemi (2012)

34 Roknodin Eftekhari, Mahdavi, pourta- heri (2011)

35 Nooripour, Shah Vali (2011)

36 Pourtaheri, Sojasi qidari, Sadeghlou (2010)

37 DFID (2002)

ییاتسور یاه شهوژپ همانلصف 1401 ،شهوژپ تایبدا رب ینتبم ناگدنراگن :عبنم

.یمایم ناتسرهش و نانمس ناتسا رد نایمرا یاتسور تیعقوم.2 ریوصت Armian village guide plan, 2008 (Google) :عبنم

ییاتسور یاه شهوژپ همانلصف

نایمرا یاتسور یرامعم رد یرادیاپ یاه هفلؤم و داعبا یسررب ،یگنهرف ،یعامتجا داعبا نارگشهوژپ دش هراشا هک روط نامه رد .دنناد یم رثؤم یرادیاپ داجیا رد ار یطیحم و یداصتقا نایمرا یاتسور یرامعم رد نآ یاه هفلؤم و یرادیاپ داعبا همادا .تسا هتفرگ رارق لیلحت و یسرربدروم یعامتجا تیوه یعامتجا یرادیاپ دعب یرادیاپ دعب رد راذگریثأت یاه هفلؤم زا یکی یعامتجا تیوه و اه هناشن دوجو و (Azimi & Partovi, 2021: 213) تسا یعامتجا یدبلاک رصانع و اهانب ،هژیو رظانم بلاق رد شخب تیوه رصانع قیرط نیا زا و هتشاذگ ریثأت طیحم کاردا و ییاناوخ رد صاخ نایمرا یاتسور رد .(Azizi, 2006: 38) دشخب یم تیوه نآ هب یاه هناشن زا )هربقم لاس نهک رانچ( رانچاپ و یبن یایمرا هربقم زیامتم رگید یاهاتسور زا ار نآ هک تسا اتسور نیا صخاش نینکاس ات هدش ببس و تسا هداد یصاخ تیوه نآ هب هدرک کرد ،طیحم یازجا و رصانع نیب دنویپ یرارقرب و تخانش رد یارب ییاه ناکم دوجو .دنشاب هتشاد اتسور زا یحضاو ینهذ نینچمه و اتسور دجسم ریظن یمومع یاه مسارم یرازگرب لگ بایسآ و فیرش بایسآ نوچ یزیگنا هرطاخ یاه ناکم دوجو و ناوران راغ ،یخیرات یمومع مامح ،هناخراپاچ ،)یسوم ییلابرک(

کی ره هک تسا نایمرا یاتسور یتیوه رصانع رگید زا زین توترخ دننک یم افیا ار یمهم شقن اتسور نیا هب یشخب تیوه رد یعون هب

.)3 هرامش ریوصت(

قلعت سح هدوب یعامتجا یرادیاپ دعب یاه هفلؤم زا رگید یکی قلعت سح نیا یشخب رمث رد ار یگنررپ شقن و (Pourtaheri et al., 2010: 2)

)هبحاصم و هدهاشم( ینادیم تاعلاطم .دنک یم افیا یرادیاپ زا دعب و نامز رذگ یط هک دهد یم ناشن نایمرا یاتسور رد هدش ماجنا یاه رهش هب نایمرا یاتسور مدرم زا یا هدع ،ینیشنرهش شرتسگ اتسور اب اه نآ دنویپ و طابترا نانچمه اما .دندرک ترجاهم فارطا دندرگ یمزاب اتسور هب اه هتفه رخآ و تلایطعت رد و تسا رارقرب نایمرا یاتسور نینکاس .دنناد یم اتسور نیا هب قلعتم ار دوخ و ساسحا دنوش هتخانش اتسور نیا زا یوضع ناونع هب هکنیا زا رصانع و اه هناشن نینچمه .دننک یم راختفا نآ هب و هتشاد تیاضر ثعاب ،هرطاخ داجیا اب ،یشخب تیوه و ییاناوخ رب هولاع یدبلاک .(Abdollahzadeh et al., 2017: 46) دنوش یم رطاخ قلعت داجیا هناخراپاچ ،یخیرات یاه بایسآ ،دجسم ،رانچاپ ،یبن یایمرا هربقم یاتسور رد شخب تیوه یدبلاک رصانع هلمجزا یخیرات مامح و و دنا هدوب رثؤم ناکم هب قلعت سح داجیا رد هک دنتسه نایمرا یخیرات تفاب نیا ظفح ببس اتسور تلاصا و تیوه هب رطاخ قلعت .)4 هرامش ریوصت( تسا هدش دنمشزرا و

1401 ،ناگدنراگن :عبنم .نایمرا یاتسور شخب تیوه رصانع.3 ریوصت

ییاتسور یاه شهوژپ همانلصف

1401 ،ناگدنراگن :عبنم .نایمرا یاتسور تفاب هعسوت لحارم و هیلوا هتسه.6 ریوصت

ییاتسور یاه شهوژپ همانلصف

1401 ،ناگدنراگن :عبنم .اتسور و هلحم ،یگیاسمه دحاو سایقم رد نایمرا یاتسور یعامتجا تلاماعت یاه هرگ.5 ریوصت

ییاتسور یاه شهوژپ همانلصف

1401 ،ناگدنراگن :عبنم .نایمرا یاتسور رد قلعت سح داجیا رد رثؤم یدبلاک رصانع.4 ریوصت

ییاتسور یاه شهوژپ همانلصف

یعامتجا تلاماعت دعب رد راذگریثأت یاه هفلؤم زا رگید یکی یعامتجا تلاماعت هک (Safari Aliakbari & Jamini, 2017: 148) تسا یعامتجا یرادیاپ کی دارفا نیب هک تسا ییاه وگو تفگ و اه دروخرب نامه عقاورد تیهام رولبت ،طیحم زاب یاهاضف و اه هرگ .دریگ یم لکش عامتجا تلاماعت یارب ار یبسانم یاه تیعقوم و دنتسه یعمج یگدنز .(Khakzand & Baghalian, 2017: 22) دننک یم مهارف یعامتجا دحاو فلتخم یاه سایقم رد ییاه هرگ نایمرا یاتسور تفاب رد ای عمجت لحم اه هرگ نیا و هدش فیرعت اتسور و هلحم ،یگیاسمه نینکاس طابترا یلصا ناکم و هدوب یعمج عونتم یاه دادیور یقلات هتسه و یخیرات تفاب .)5 هرامش ریوصت( تسا رگیدکی اب اتسور ،دوجوم یوق یطابترا هکبش و هدوب هتسویپ و مکارتم اتسور هیلوا دادعت .تسا هدش رگیدکی رانک رد یگتسویپ نیا تیوقت ببس

هلحرم زا رتشیب هعسوت مود و لوا هلحرم و هیلوا هتسه رد اه هرگ یاه هرگ رد .)6 هرامش ریوصت( تسا )زاسون تفاب( هعسوت موس هب و هتفرگ تروص یگیاسمه یاهدحاو نیب طابترا ،یگیاسمه و تلاماعت ،رگیدکی زا ناگیاسمه رت کیدزن و رت یوق تخانش ببس رد هک ییاه هرگ رد .تسا هدش داجیا یرت قیمع یعامتجا یاه دنویپ یاه سامت و یریذپ ترشاعم ،دنا هدش فیرعت اتسور و هلحم سایقم نایمرا یاتسور یاه هرگ رد عونت .دوش یم هدید یرتشیب یعامتجا دوش مهارف یعامتجا فلتخم یاه هورگ روضح ناکما ات هدش ببس زین اه هرگ هدنهد لاصتا رباعم .دبای شیازفا تلاماعت هجیتنرد و یبوخ هب یعامتجا تلاماعت نیا یارب ار نینکاس یسرتسد ناکما ار یمهم شقن زین اتسور یتیوه رصانع نینچمه .دنا هدرک مهارف .دننک یم افیا اه هرگ نیا هب یشخب تیوه رد

1401 ،ناگدنراگن :عبنم .نایمرا یاتسور یضارا یاه یربراک.7 ریوصت

ییاتسور یاه شهوژپ همانلصف

یگدنزرس یعامتجا یرادیاپ دعب رد رثؤم یاه هفلؤم زا رگید یکی یگدنزرس زاب یاهاضف و اه هرگ .(Safari Aliakbari & Jamini, 2017: 148) تسا نیا زا و دنهد خساپ نانکاس یاهزاین هب دنناوت یم عونصم طیحم طیحم یگدنزرس و قلعت داجیا ببس دوخ هب دارفا بذج اب قیرط نایمرا یاتسور رد .(Khakzand & Baghalian, 2017: 23) دنوش داجیا ار ییاضف یاه شیاشگ ،اتسور تفاب رد دوجوم یاه هرگ ،دریگ یم لکش نآ رد هک ییاه تیلاعف هب هجوت اب هرگ ره و دنا هدرک ره رد دوجوم یمومع یاه یربراک عقاورد .دراد یعونتم یاه شقن یمومع یاهاضف و هداد لکش ار هرگ نآ شقن ،اه هرگ نیا زا کی مدرم .تسا هدرک مهارف نینکاس تیلاعف و روضح یارب ار یبسانم یبایتسد نمض ات دنبای یم تصرف یمومع یاهاضف نیا رد اتسور و دننک رارقرب رگیدکی اب یرتشیب تلاماعت ،یمومع تامدخ هب نایمرا یاتسور رد .دریگ یم لکش یرتشیب یگدنزرس هجیتنرد ناکم نیرت مهم اتسور لاس نهک رانچ رانک رد یبن یایمرا هربقم عقاورد .دیآ یم باسح هب مدرم یمومع عامتجا تهج یمومع رد هک یتامدخ و یرادا ،یشزومآ ،یراجت ،یبهذم یاه یربراک دارفا روضح هنیمز دنا هتفرگ رارق نایمرا یاتسور یاه هرگ ترواجم داجیا اه نآ رد ار یگدنزرس سح و هدومن مهارف ار اهاضف نیا رد یبسانم یاهریسم زین اتسور رباعم .)7 هرامش ریوصت( تسا هدرک هرامش ریوصت( تسا هدرک داجیا یمومع یاه تیلاعف ماجنا یارب ار .)8 یعامتجا تینما یرادیاپ داجیا رد مهم یاه هفلؤم زا یکی یعامتجا تینما بجوم هک (Safari Aliakbari & Jamini, 2017: 148) تسا یعامتجا

(Shakibaei & Roshan, دوش یم عامتجا کی ییایوپ و تملاس و تخانش ،تینما سح داجیا رد رثؤم لماوع زا یکی .^{2011: 6)} رد .(Abdollahzadeh et al., 2017: 47) تسا رگیدکی اب دارفا ییانشآ زا و دنسانش یم ار رگیدکی یبوخ هب نینکاس مامت ،نایمرا یاتسور مدرم ات هدش ببس عوضوم نیا و دنتسه ربخاب رگیدکی دمآو تفر

اتسور یمسر یاه داهن و اه هیاسمه ،نایانشآ هب تبسن اتسور ییورملق سح عقاورد .دنشاب هتشاد رطاخ نانیمطا و دامتعا هب اه نآ قلعت و هقلاع سح هدنهد ناشن ،نایمرا یاتسور نینکاس نینچمه .تسا هدش اتسور رد تینما شیازفا ببس و تسا اتسور نآ رب یعامتجا تراظن ناکما و یمومع یاهاضف یونعم تیکلام

(Anjomani & Ansari, 2011: تسا تینما رب رثؤم لماوع رگید زا دید فلتخم یاه نادیم زا هدافتسا اب ،نایمرا یاتسور تفاب رد .¹²⁾ ار نآ رد یراج یاهدادیور و اضف ندید ناکما ،نامز مه تروص هب تفاب رد دوجوم یاهاضف یریذپ تیؤر ور نیازا .تسا هدش مهارف مهارف تینما نیمأت روظنم هب یعامتجا تراظن ناکما ات هدش ببس .)9 هرامش ریوصت( ددرگ یگنهرف یرادیاپ یگتسبمه و تکراشم یگنهرف یرادیاپ مهم یاه هفلؤم زا یکی یگتسبمه و تکراشم یعامتجا تلاماعت یلااو دح و (Manos et al, 2013: 24) هدوب یعون ،مدرم نیب رد تکراشم نآ رد هک تسا قلعت ساسحا و

(Anjomani & Ansari, 2011: تسا هداد لکش ار هدنزاس یگتسبمه رد ار رگیدکی ،قلعت سح نتشاد اب مدرم نایمرا یاتسور رد .⁵⁾ ،تلاکشم عفر یارب و دنناد یم میهس اتسور تشونرس و فده هلحم 5 یاراد اتسور نیا .دننک یم شلات اتسور یرادیاپ و ماجسنا یریذپ تیلوئسم و یگتسبمه سح هک تسا صخشم هدودحم اب فادها هب یبایتسد یارب نآ نینکاس ،هدش ببس هلحم 5 نیا رد اتسور یگنهرف یاه تیلاعف و یعامتجا یاهدادیور رد ،کرتشم ریوصت( دنشاب هتشاد تکراشم و لماعت مه اب و دنبای روضح دوخ،یعامتجا یاه تیلاعف رد تکراشم نیا نینچمه .)10 هرامش زین اتسور تفرشیپ و یگتسبمه ،قلعت سح یاقترا زاس هنیمز .تسا هدش

1401 ،ناگدنراگن :عبنم .نایمرا یاتسور رباعم هکبش.8 ریوصت

ییاتسور یاه شهوژپ همانلصف

1401 ،ناگدنراگن :عبنم .نایمرا یاتسور رد نامز مه تروص هب دید فلتخم یاه نادیم داجیا قیرطزا اضف یریذپ تیؤر.9 ریوصت

ییاتسور یاه شهوژپ همانلصف

1401 ،ناگدنراگن :عبنم .نایمرا یاتسور رد تلاحم هدودحم.10 ریوصت

ییاتسور یاه شهوژپ همانلصف

یگنهرف ثاریم و هیامرس هجوتدروم یخیرات و یگنهرف عبانم یرادیاپ ،رادیاپ هعسوت رد یاه هفلؤم زا رگید یکی و تیوه هدنروآدیدپ ،یگنهرف ثاریم و هدوب یاتسور رد .(Afkhami, 2016: 30-32) تسا یگنهرف یرادیاپ ،یبن یایمرا هربقم نوچ یشخب تیوه و شزرا اب یاهانب ،نایمرا یاهراغ ،لگ بایسآ و فیرش بایسآ ،یخیرات مامح ،هناخراپاچ اتسور نیا یگنهرف ثاریم و هیامرس ناونع هب توترخ و ناوران هرامش ریوصت( دنوش يم بوسحم نآ يرگشدرگ ياه هبذاج و ،اتسور هدننکزیامتم و دنمشزرا ثاریم یبن یایمرا هربقم .)11 ندمآ دوجو هب رد ار یساسا شقن و هدش عقاو یبونج علض رد .دنک یم افیا اتسور زا ینهذ کرد و نآ یراذگ مان ،نایمرا یاتسور فورعم رانچاپ هب هک دراد رارق یلاس نهک رانچ ،هربقم ترواجم رد هناخراپاچ .تسا هتفرگرب رد ار هربقم ،بآ رهن اب هارمه و هدوب ناتسا هناخراپاچ اهنت و هدش عقاو اتسور یقرش بونج رد ،نایمرا

مامح .تسا هتشاد رارق مشیربا هداج ریسم رد هک تسا نانمس یبرغ بونج رد هک تسا یشزرا اب یخیرات یانب زین اتسور یمومع بایسآ .تسا هدوب مدرم هدافتسادروم هتشذگ رد و هدش عقاو اتسور یخیرات یاهانب رگید زا )یسوم ییلابرک( لگ بایسآ و فیرش یبآ تانق ریسم زا حطس فلاتخا اب و هوک هنماد رد هک دنتسه اتسور یاهراغ ،اتسور نیا یعیبط یاه هبذاج رگید زا .دنا هدش هتخاس یلامش تاعافترا یبونج هنماد رد هک دنتسه توترخ و ناوران یاتسور دش هراشا هک روط نامه .دنراد رارق نایمرا یاتسور عونت و تسا رادروخرب یرگشدرگ عونتم یاه تیفرظ زا نایمرا ،لاس نهک ناتخرد ،عوبطم یاوهو بآ رانک رد یخیرات راثآ نیا یکی هب ار اتسور نیا دناوت یم ابیز یاهزادنا مشچ و اه غاب هچوک یتامادقا ریخا یاه لاس رد هتبلا .دنک لیدبت یرگشدرگ دصاقم زا دناوت یم اه نآ هب هجوت و تسا هدش ماجنا راثآ نیا ظفح تهج رد

1401 ،ناگدنراگن :عبنم .نایمرا یاتسور یگنهرف ثاریم و هیامرس.11 ریوصت

ییاتسور یاه شهوژپ همانلصف

.نایمرا یاتسور رد اهولقود هراونشج.12 ریوصت www.farsnews.ir :عبنم

ییاتسور یاه شهوژپ همانلصف

.نایمرا یاتسور رد هلحم یوربآ مسارم.15 ریوصت www.basijnews.ir :عبنم

ییاتسور یاه شهوژپ همانلصف

.نایمرا یاتسور رد هدنخ هراونشج.13 ریوصت www.borna.news :عبنم

ییاتسور یاه شهوژپ همانلصف

ییاتسور رادیاپ هعسوت تیاهن رد و یگنهرف یرادیاپ یاقترا هنیمز یلکش هب ناوت یم یداصتقا درکیور اب عقاورد .دیامن مهارف ار و تظافحدروم هدنیآ و لاح لسن یارب ار یگنهرف ثاریم رادیاپ .(Samadi, 2003: 11-12) داد رارق یرادرب هرهب یگنهرف راجنه و شزرا یرادیاپ مهم یاه هفلؤم زا رگید یکی یگنهرف راجنه و شزرا ،تنس و (Armaqan, 2019: 352) دور یم رامش هب یگنهرف

(Ahmad, تسا نآ یونعم ثاریم ءزج هک عامتجا ره موسرو بادآ نامز رذگ رد یگنهرف راجنه و شزرا نیا ساسا رب ،^{2006: 293)} گنهرف و خیرات هب نایمرا یاتسور مدرم هجوت .دریگ یم لکش و ماجسنا ات هدش ببس نآ موسرو بادآ زا تظافح و اتسور هام رد نایمرا یاتسور رد .ددرگ ظفح اتسور یگنهرف یگچراپکی

نییآ و ينادرگ ملع ،یناوخ هیزعت نوچ ییاه مسارم مرحم و ناضمر هولاع .دوش يم ارجا ،تسا فورعم »يناوخ يوش« هب هک يناوخ رحس ياه نییآ و هدس نشج دننام یزورون فلتخم ياه نشج نیا رب رد ناشک راورپ و يرانچاپ هلاغزب ،نداد نلایش ،يهاوخ ناراب يتنس ناسین بآ ،اتسور مدرم .دوش يم رازگرب لاس زا يصوصخم ياهزور ناراب نیرتهب ار )هامرذآ( سوق ناراب و شخب افش ار )يراهب ناراب(

اه هراونشج .(Shah Hosseini, 2014: 79) دنناد يم ماد و تعارز يارب رب هولاع زین اتسور تیفرظ رب قبطنم یگنهرف یاه شیامه و هعسوت هنیمز دناوت یم ،یگنهرف یاه شزرا نیا یایحا و ظفح ،12 هرامش ریواصت( دیامن مهارف نایمرا یاتسور رد ار یرگشدرگ .)15 و 14 ،13

.نایمرا یاتسور رد یور هدایپ شیامه.14 ریوصت www.basijnews.ir :عبنم

ییاتسور یاه شهوژپ همانلصف

1401 ،ناگدنراگن :عبنم .نایمرا یاتسور نکسم رد دروآ موب حلاصم.16 ریوصت

ییاتسور یاه شهوژپ همانلصف

یداصتقا یرادیاپ حلاصم عون یرادیاپ رد راذگریثأت یاه هفلؤم زا یکی تخاس حلاصم عون یاتسور رد و (Mahdavinejad & Bahrami, 2014: 3) تسا یداصتقا رد )تشخ و لگ ،بوچ ،گنس( دروآ موب حلاصم زا هدافتسا نایمرا یرادیاپ داجیا رد هنیزه مک یراکهار ،ییاتسور نکسم تخاس ریذپدیدجت لاح نیعرد حلاصم نیا .تسا هدوب اتسور یداصتقا ببس و دنک یم افیا ار یمهم شقن اه هنیزه ییوج هفرص رد و هدوب تعیبط زا جارختسا نامز زا ،حلاصم تایح هخرچ رد ات هدش نینچمه .دوش فرصم یرت مک یژرنا ،نآ هب هرابود تشگزاب ات هدوب مکحتسم ،یطیحم طیارش ربارب رد نایمرا یاتسور نکسم بسانم شور و حلاصم تخانش عقاورد .دنامب رادیاپ هتسناوت و ریوصت( تسا هدش نامز رذگ رد نآ ماود و ماکحتسا ببس ،تخاس .)16 هرامش یگدوهیب زا زیهرپ و ییاراک یرادیاپ یاه هفلؤم زا رگید یکی یگدوهیب زا زیهرپ و ییاراک رد عوضوم نیا و (Annabestani et al., 2012: 7) تسا یداصتقا یاه هنیزه شهاک و هدوهیب راک ماجنا زا یریگولج اب نایمرا یاتسور یاتسور نکسم هدوت رد اضف عافترا .تسا هدرک ادیپ دومن یفرصم شقن رب هولاع عوضوم نیا هک هدوب رتم 3 ات 2 ًاتدمع نایمرا رد ار اضف شیامرگ و تسا زین یمیلقا درکراک یاراد یدرکلمع ریذپ ناکما هنیهب تروص هب یداصتقا ظاحل زا لاس درس لوصف تیاعر لادتعا زین تانیئزت زا هدافتسا رد نینچمه .دنک یم رد یدربراک تانییزت عقاورد .تسا هدش زیهرپ فارسا زا و هدش روط هب .دراد زین یبسانم درکراک ،ییابیز رب هولاع ،نایمرا یاتسور فقس ،هدنرادهگن و هزاس شقن رب هولاع فقس یاه شوپریت لاثم هولاع اه فر و اه هچقاط .تسا هدرک نیئزت زین ار یلخاد یاهاضف ییاتسور یاه هناخ ناملبم رد یهجوت لباق درکراک ،ییابیز رب شقن ییابیز رب هولاع زین )میلگ و دمن( اتسور یتسد عیانص .دراد

دادعت و انب تعسو نینچمه .دراد ار راوید و فک یارب یششوپ ،نینکاس دادعت هب هجوت اب نایمرا یاتسور نکسم یاهاضفزیر تعسو رد یور هنایم و هدش فیرعت ناربراک زاین و هداوناخ تشیعم روط هب .دوش یم هدید یبوخ هب یلاخ و رپ یاضف بسانت رد انب لیکشت رپ و هدوت یاضف ار ینوکسم نیمز دصرد 65 نیگنایم .تسا طایح و یلاخ یاضف دصرد 35 و هداد تشیعم و لاغتشا تیعضو رد راذگریثأت یاه هفلؤم زا رگید یکی تشیعم و لاغتشا تیعضو رد .(Mckeller & Smardon, 2012: 5) تسا یداصتقا یرادیاپ داجیا ،مدنگ( يزرواشک قیرطزا ًاتدمع مدرم تشیعم نایمرا یاتسور ،روگنا ،ریجنا ،ولآدرز ،توت ،ولابلآ( يرادغاب ،)تاج یفیص و وج دوجو لیلد هب و تسا )زب و دنفسوگ( يرورپماد و )ودرگ و سلایگ یاه تیلاعف رگید زا زین مشیربا مرک شرورپ ،ناوارف ياه ناتستوت ،یفاب میلگ یتسد عیانص نینچمه .دور یم رامش هب نایمرا یاتسور تسا هدوب جیار اتسور رد هروت و ریصح ،اغوچ تفاب ،يفاب لامتسد یرادیاپ رد زین یتشیعم یاضف دوجو .)17 هرامش ریوصت(

رد و (Boshagh et al., 2013: 34) تسا رثؤم ییاتسور یداصتقا هدوت یاضف دصرد 15 نیگنایم روط هب ،نایمرا یاتسور نکسم دهد یم لیکشت )هلیوط و یرادغرم ،هناخرونت( یتشیعم یاضف ار و هدش فیرعت نینکاس تشیعم و زاین اب بسانتم نآ داعبا هک ریوصت( تسا اه هناخ رثکا رد طایح تباث یتشیعم ناملبم ،رونت رد ار یتلاضعم ،یلاسکشخ ریخا یاه لاس رد .)18 هرامش و نیزگیاج بآ عبانم و هدومن داجیا یرادغاب و یزرواشک هزوح لغاشم یداصتقا یرادیاپ و لضعم نیا لح یارب بآ یزاس هریخذ تارطاخم و اه نارحب اب ههجاوم مغریلع ات تسا هجوتدروم یموب

(Darban دیامن نیمضت ار یرادیاپ دناوتب رادیاپ تشیعم ،یعیبط زین رادیاپ یرگشدرگ هعسوت نینچمه .Astaneh et al., 2018: 335)

دوش هتفرگ رظن رد اتسور رد یتشیعم یژتارتسا ناونع هب دناوت یم .(Jomepour & Ahmadi, 2011: 38)