The Image Made of Iran in the Educational Resources of the Soviet Union and the Russian Federation
Mohana Seyed Aghaei Rezaei
Assistant Professor, Russian Language Department, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages, University of Mazandaran
Mohammad Kazem Shojaei1
Ph.D. in Regional Studies, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran
(Date received: 23 August 2022 - Date approved: 17 Jauuary 2023)
Abstract
Introduction: Relations between Iran and Russia have a long history. The relationship between the people living in the regions known today as the Russian Federation and the Iranians goes back thousands of years. But it was in the last two hundred years that the relations between the two sides reached their peak. In tsarist Russia, geopolitics and Russia's desire to develop its territory in the south was the most important factor in bilateral relations.
With the rise of the Soviet Union, the ideological element was also added to this trend. The Soviet Union considered Iran as one of the countries leaning towards the West and based on this, it adjusted its foreign policy toward Iran. As a result of this historical relationship, different images of Russia have been constructed in the minds of Iranian elites and ordinary people.
Many works have been written in Iran about the history of Iran and Soviet / Russian relations, and there is a lot of information about the image of Russians by Iranians. However, Iranian researchers have not paid much attention to the image and position of Iran in the Soviet Union/Russia. This is despite the fact that, according to constructivists, the identity of players of the international system has a vital role in their relations. They believe, identity is a relational phenomenon. This means that regardless of the image that each actor has of himself, the image of other actors will also be of great importance in determining bilateral relations.
There are different ways to identify the constructed image of a country in other countries. One of the best sources is to check educational resources.
1. E-mail: [email protected] (Corresponding Author)
Journal of Central Eurasia Studies, Faculty of Law and Political Science, Vol. 15, No. 2, Autumn & Winter 2023 224
Especially in the Soviet Union, which had a very ideological view of education, examining educational sources can be very useful. Based on this and considering the significant identity changes that occurred with the collapse of the Soviet Union, it is expected that the constructed image of Iran in the educational resources of the Soviet Union/ Russian Federation has faced significant changes.
Accordingly, in this article, we examine the image of Iran in the Soviet Union/Russian Federation and determine the impact of identity changes that occurred in Iran and Russia on this image. In this regard, in qualitative research, using the case study method, we examine the constructed image of Iran in history textbooks in the Soviet Union and the Russian Federation .
Research Question: During the last one-hundred years, what image of Iran has been created in Russia and how have the developments of the two countries affected it?
Research Hypothesis: In the past one-hundred years, a marginal image of Iran has been constructed in Russia, and despite the identity changes that have occurred in Iran and Russia, there has been no change in this constructed image.
Methodology (and theoretical framework if there are): According to constructivists, the identity of players has a vital role in forming relationships between them. Constructivists consider identity a relational and variable phenomenon formed in different periods. Another essential characteristic of identity, according to them, is that it is relational. In this sense, regardless of each player's image of themselves, the image that other players make of them also plays a vital role in defining their identity. In this regard, by using the theory of constructivism, we will try to identify the constructed image of Iran in Russia and open a path to identify the effect of this constructed image on the relations between the two countries.
This article is the result of qualitative research. We use the case study method to conduct this research. A case study analyzes a specific research plan and examines a problem. Its purpose is to use the available information to predict future trends. Considering that the main sources of our research were the textbooks of the Soviet Union/Russian Federation, we have used the thematic analysis method to conduct our research.
Results and Discussion: Based on the information obtained, we concluded that the image of Iran in the Soviet Union/Russian Federation is marginal and unimportant. The identity changes in both countries have not changed this image.
Conclusion: The study of the history of relations between Iran and Russia highlights two important features: first, the disconnection and instability of
bilateral relations; Second, the dependence of these relations on the position of two countries, especially Russia, in the international system. Another critical point revealed in this article's result is that despite the changes in both countries in the last 100 years, there has been no significant change in the mentality of Russians towards Iran. Based on the travelogues of Russian travelers and textbooks of the era of the Soviet Union and the Russian Federation, it can be said that relations with Iran were not very important for the Russians. In addition, the Russians' narrative of the relations between the two countries is distorted and different from the Iranians' narrative of history. Another noteworthy point is the lack of attention from Russian history education sources to the occurrence of the Islamic Revolution and the fundamental changes that took place in the Islamic Republic of Iran.
As a result, considering the demarcations formed by the decision-makers of the Islamic Republic in recent years in the "Looking to the East" policy and expanding relations with Russia, it is appropriate to take measures to portray Iran more accurately in Russian society. With the creation of a more accurate image of Iran in Russia, we can hope for the expansion of mutual relations and more cultural exchanges and strengthen bilateral relations.
Keywords: Identity, Constructivism, History, Education, Soviet Union, Russia, Iran
اطم ل يزكرم يايساروا تاع ةرود ،
15 ةرامش ، 2 ، زيیاپ و مز ناتس 1401 صص ، 223 - 240 یملع(
- )یشهوژپ
ریوصت زا هتخاسرب رد ناریا
هيسور نويساردف و يوروش داحتا یشزومآ عبانم
ییاضر ییاقآديس انهم
نابز و یسراف تایبدا ۀدکشناد یسور نابز هورگ رایداتسا جراخ یاه
ی
، ناردنزام هاگشناد
یعاجش مظاکدمحم
1
هقطنم تاعلاطم یرتکد نارهت هاگشناد ،یسایس مولع و قوقح ۀدکشناد ،یا
::تفایرد خیرات(
01 / 06 / 1401 رات ی خ شریذپ 27 / 10 / 1401 )
هديکچ یبیشنوزارفرپ و هدرتسگ یجراخ طباور خیرات لوط رد ناریا هیسور اب
تتسا هتشاد هتطبار تیا
رد تسیود شذگ لاس ت
ه مهم زا یکی هب و هدش لیدبت ناریا یجراخ طباور یرت
هب روط میقتتسم
ای ریثأت ناریا تشونرس رب میقتسمریغ هتشاذگ
تسا زا یفلتخم یاهریوصت ،هطبار یا ۀجیتن رد
یتسراف ناتبز رد تسا هدش هتخاسرب ناریا یداع مدرم و ناگبخن هذ رد هیسور یداتیز راتثآ
داحتا و هیسور شقن ۀرابرد تسا هدش هتشون ناریا خیرات رد یوروش
هک یلاح رد نارگتشهوژپ
یناریا هیسور رد ناریا هاگیاج و ریوصت هب ینادنچ هجوت هتشادن
دنا رد یا ۀلاقم هب ختساپ لابند
شسرپ یا میتسه
رد ناریا زا یریوصت هچ هک و یوروش داحتا
هیسور دراد و هتتشاد دوتجو و
تلاوحت خر رد هداد روشک ود چ
ه نآ رتب یریثأت هتتشاد
تتسا تیا ختساپ رد یتضرف
رتطم ه
یم دوش خر دوجو اب هک رییغت نداد
یاه رد یرتییغت ،نارتیا و هیسور روشک ود ره رد یتیوه مهم
ریوصت تسا هدشن داجیا هیسور یشزومآ عبانم رد ناریا زا هتخاسرب ۀتعلاطم شور زا هدافتسا اب
یدروم لیلحت و نومضم یراتت یشزومآ عبانم خ
رد هتسردم یاته نویتساردف و یوروتش داتحتا
یم شلات ،هیسور شور کرد هب مینک
تهذ رد ناریا ریوصت و هاگیاج زا یرت یاتسمه
ۀ یلامتش
ۀجیتن میبای تسد عبانم لیلحت
، ناشن یم دهد هک لکش دوجو اب رییغت تفرگ
یاه یتیوته یداینب
یا زا هتخاسرب ریوصت رد ،ناریا و هیسور روشک ود ره رد ر
ا هدادتن خر ینادنچ رییغت هیسور رد ن
هیشاح یهاگیاج رد هراومه ناریا و مک و یا
تسا هتشاد رارق تیمها
ژاو یلصا ناگ :
ناریا ،
،یوروش داحتا
،خیرات شزومآ هتخاسرب
گ ر ای
،ی هیسور ، تیوه
:لوئسم ۀدنسیون 1 [email protected]
همدقم یم ار هیسور خیرات :درک میسقت هرود هس هب لقادح ناوت
ادتبا د یرااتت ۀیسور نارود و
م نارود ،
یوروش داحتا و
نارود ،موس هیسور نویساردف
هرود تیا زا مادتک ره رد اتضوا هتب هتتسب اته
یب هاگیاج و یلخاد تسا هدرک رییغت روشک یا یجراخ طباور رد ناریا هاگیاج ،هیسور یللملا
نارود رد یسور
ۀ یراات روشک یا یتب ماتمن رد دوتخ هاتگیاج فیرعت نایرج رد
و لتلملا اتین
هصرع ار ناریا ،یبرغ یاهروشک اب تباقر تردق یا ربارب رد ییامندوخ یارب یا
شلاتچ هب و اه
نآ ندیشک یم اه
تسناد تباقر یا جوا اتیناتیرب اب هیسور تباقر نایرج رد و مهدزون نرق رد اه
مان هب دوجوم تایبدا رد هک داد خر
« گراب یزاب »
هیسور و ناریا ییورایور جوا دش روهشم نی
ا
تسدزا هب رجنم هک دروخ مقر نارود یمه رد شخب تفر
ناریا یخیرات یورملق زا یگراب یاه
دش زاقفق و یاکرم یایسآ رد یوروش داحتا نارود رد
، رانک رد ناریا رگید
تلم یاه تتسینومک ریغ یداتمن هتب ییایتسآ
فیرعت یارب
«
ِیرگید » دش لیدبت یوروش نادنورهش ربارب رد هدنام بقع د
ر رد ،این نارود یا
شتقن یوروتش داتحتا ،قفتم یاهورین طسوت ناریا یورملق فرصت و مود یناهج گنج نایرج کرت و درک یزاب یگنررپ هناتشن ،گتنج ناتیاپ زا تپ ناریا کاخ ندرکن
داتحتا تتسایس زا یا
تردتق اتب شتباتقر ناتیرج رد ناریا رد یوروش و هدوتت هاتح زا تتیامح دوتب یتبرغ یاته
شقن نیرفآ ی هزرابم نارود رد هاح یا یلم یارب نایناریا یاه
زا رتگید یکی ،تفن تعنص ندرک
هولج ماجنارتس دوتب نارتیا تسایس رد یوروش داحتا روضح یاه نارود رد
یتشاپورف زا تپ
یوروش داحتا هیسور نویساردف دلوت و
هب هک هرغ هاگن تیوقت لاس رد ارگ
تپ یتتسخن یاه
زا دش رجنم یشاپورف اریا ،
ن هب یاهروشک زا یکی ناونع
« یبرغریغ » رد یجراتخ طتباور ۀیتشاح
هیسور تفرگ رارق لوحت یا هب هجوت اب اه
و هیسور رد هداد خر یتیوه هوچراچ رد
هتخاتسرب ۀتیرمن گ
ر ا تی ،ی
یلامش ۀیاسمه تینهذ رد ناریا ریوصت هک تسا یعیبط تسد شا
یهجوتت لباق یاهرییغت شوخ
دشاب هدش وگانوگ یاهراابا
ن ی تخاتسرب ریوصت یسررب یارب زا ه
هیتسور رد نارتیا دراد دوتجو
،
هب هک عبانم یرتایوگ و یرتهب زا یکی یم یبوخ
ار اهروتشک یتسایس ناتنارمکح هاگدتید دتناوت
هب و یسرد عبانم ،دهد ناشن فارطا ناهج لئاسم هب تبسن هژیو
هاتک خیرات سرد یشزومآ یاه
هسردم رد هاتک تسا اه
د یشزومآ یاه ر
س یتم ار خیرات هدتیکچ ناوتت
هاگتتسد هاگدتید زا یا
رد نارتیا تتیمها و هاتگیاج زا نآ تمک اب و تسناد هیسور ای یوروش داحتا رب مکاح یسایس هرود دش هاگآ یمزرس یا خیرات فلتخم یاه
228 تاعلاطم
يزكرم يايساروا ةرود ،
15 ةرامش ، 2 ، ناتسمز و زيیاپ 1401
شهوژپ ۀنيشيپ نامه هاتک رد هیسور و ناریا طباور ،دمآ همدقم رد هک هنوگ شهوژپ و اه
اتیز یاته د
ی یتسررب
،تتسایس رتب طتباور تیا ریثأتت و فرتط ود طتباور فلتخم داعبا هب راثآ یا رتشیب تسا هدش یم روشک ود گنهرف و داصتقا ،هعماج نارتیا ریوتصت هتب ینادتنچ هجوت هیسور رد یلو ،دزادرپ
تسد تسا هدشن هتشون راثآ رد مک
تیا اب طابترا رد یهجوت روخ رد ۀنومن یسراف نابز هب هدش
م و ض هب و یمن مشچ تتسج اب ،لاح یا اب دروخ
یتم یتسیلگنا و یتسور عباتنم رد وتج ناوتت
هب هنیمز یا رد یدنمشزرا تاعلاطا ریوتصت یباتیزرا یارتب عبنم یرتهب ،ام رواب هب دروآ تسد
هاتک ۀعلاطم ،هیسور رد ناریا زا هتخاسرب هسردم رد خیرات سرد یشزومآ یاه
اتی هیتسور یاته
یوروش داحتا ا
س نویتساردف نارود رد مته و یوروتش داتحتا نارود رد مه هک لیلد یا هب ت
هیتسور و یوروش داحتا نانارمکح تینهذ ،تسا هتشاد رارق تلود راصحنا رد شزومآ ،هیسور هدش کعنم یشزومآ عبانم رد اراکشآ ناریا نوماریپ تسا
( یدیشر 2015 ۀلاقم رد )
« ناتیرج رد یرتگید و دوتخ یسانشزاب یاته
یاتهداینب و یرتکف
هیسور یجراخ تسایس »
هاگیاج یریگ لکش یخیرات ریس
« یرگید » یاتهداینب رد ار نآ شقن و
ریتسم اتب یخیراتت یهاتگن رد هتلاقم تیا رد تتسا هدرتک یسررب روشک یا یجراخ تسایس لکش موهفم ندش هتخاسرب و یریگ
« یرگید » یم انشآ سور نارکفتم دان هتکنیا دوتجو اب میوش
ساسارب اب ار یکیتکلاید یدرکیور سور نارکفتم ،نامز تشذگ اب هلاقم یا
« یرگید » شیتپ رد
هتفریذپ ار نآ تخانش موال و هتفرگ یمن ار درکیور یا ،دنا
سور ییورایور رد ناوت نارتیا اب اه
دید یردنآ و یتم ی
( او 2019 هاتک رد )
« سور یساملپید ،ناریا رد اه و
تردق رد رصع راجاق و
پ زا آ ن » هلاقم هعومجم رد گتنج اتت راتجاق نارود زا نارتیا رد هیسور روضح دروم رد ییاه
سور ییورایور فلتخم یاهدعب زا مود یناهج یم ینشور ریوصت رگیدکی اب نایناریا و اه
دنهد
تاملپید ،نایمامن درکیور اب هدنناوخ ،هجیتن رد ماقم رگید و اه
انشآ نایناریا هب تبسن سور یاه
یم دوش لامج هداز ( 2005 هاتک رد )
« ناریا و سور طباور خیرات »
زا یتمهم رایسب تاعلاطا هب
هدرتک هدافتسا نآ زا هلاقم یا رد ام هک تسا هدرک هراشا روشک ود طباور خیرات تیا رد وا متیا
لکش ییادتبا خیرات هب هاتک بیشنوزارف و هیسور و ناریا طباور یریگ
هتجوت طتباور تیا یاته
تسا هدرک
یم رثا یا ۀعلاطم اب هشیر اب ناوت
لکش یاه یتناریا ریوتصت یرتیگ
سور و اته زا اته
دش انشآ رگیدکی ( ییلاوک 1997 هاتک رد )
« یتشاپورف اتت یوتکت زا یوروتش داتحتا »
،یخیراتت یهاتگن اتب
هلحرم مته هاتتک تیا رد تتسا هدرتک یتسررب ار یوروش داحتا تایح فلتخم یاه اتب ناتمز
لاتتبند ارود ندرتتک ن
تتتسایس اتتب ،یوروتتش داتتحتا اتتب یوروتتش داتتحتا تتتسینومک هاتتح یاتته
وضوم شخب ۀمه رد یژولوئدیا ذوفن و یجراخ طباور دننام ییاه انتشآ یعاتمتجا یگدنز یاه
یم ( سویتم میوش 1982
هاتک رد )
« تسایس ،یوروش داحتا رد شزومآ یلاتتسا زا اتهداهن و اه
زورما ات » شزومآ وضوم هب قیقد یهاگن اب د
تتسینومک هاتح درتکیور و یوروتش داتحتا ر
لکش رد مسینومک یژولوئدیا شقن هب هاتک یا رد دراد هجوت وضوم یا هب ،یوروش یرتیگ
تسایس لوحت زا شزومآ یریذپریثأت این و یشزومآ یاه یوروش تسینومک هاح یسایس یاه
تسا هتخادرپ یلو
ۀلاقم رد یمظاک و هداا
« ریثأت هفلؤم یاه گنهرف هار یدرب رب طباور هبناجود و
هقطنم یا ناریا و هیسور » لکش رد یگنهرف دربهار تیمها هب و هیتسور ۀتبناجود طتباور یرتیگ
هتخادرپ ناریا نآ دنا
، یتیلپوئژ دننام یلماوع تیمها دوجو اب دندقتعم اه
،یژرنا ،ملاتسا لتماع
هرغ و فده اه و عفانم هقطنم و یا یب یللملا رد طباور ناریا و ر
،هیسو ۀفلؤم گنهرف یدربهار
عنام زا لکش یریگ یوگلا لماعت رادیاپ و طباور یدربهار تسا هدش روشک ود نایم
نامه ، یا دوجو اب شیپ هک هنوگ
رد ناریا ۀتخاسرب ریوصت یسررب یارب عبنم یرتهب ،دمآ رت
هسردم رد خیرات سرد یشزومآ عبانم ۀعلاطم ،هیسور ویتساردف و یوروتش داحتا یاه
هیتسور ن
هژتیو هجوت تسینومک هاح ،یوروش داحتا نارود رد تسا شلاتت و تتشاد شزوتمآ هتب یا
یم شتناد هب ار ناهج زا دوخ رمن دروم ریوصت ،یشزومآ عبانم زا هدافتسا اب درک دتهدب نازوتمآ
ماقم دیکأت هناشن ،شزومآ وضوم هب تسینومک هاح دشرا یاه
یا رب تسا درکیور یا زا یا
،ساسا تیاور رد رییغت هرود رد یخیراتت یاه
وتضوم ،یوروتش داتحتا تاتیح فتلتخم یاته
هسردم رد خیرات یشزومآ عبانم اب هطبار رد تسین یبیجع یوروتش داتحتا یاه
« دتلج تتسخن
هاتک خیرات نردم » ( متشه ۀیاپ یارب 1969
،) هاتک
« مهدزون نرق رد یوروش خیرات »
یارتب هتک
ناراگزومآ شزومآ ش رشتنم خیرات
د ( 1991 هاتک ،)
« خیرات یوروش یارب ۀیاپ مراتهچ ( » 1961 ،)
هاتک
« خیرات ناهج دیدج یارب ۀیاپ مهد
» ( 1981 هک ) ۀرود ینامز گتنج یناتهج مود اتت ۀتهد
1980 یم رب رد ار و دریگ
« خیرات یوروش یارب ۀیاپ مهد ( » 1952 هدرک یسررب ار ) میا
اب هب هجوت اب ،این یوروش داحتا زا پ نارود رد یق
تلود رایتخا رد شزومآ راصحنا ندنام
یم ،هیسور نویساردف ماقم هاگدید هاتزاب ار یشزومآ عبانم ناوت
،هتجیتن رد تتسناد یمسر یاه
هاتک
« خیرات متشه ۀیاپ یارب هیسور
» ( 2015 ،)
« هاتک خیرات هیسور متهن ۀتیاپ یارتب ( »
1995 ،)
هاتک مود دلج
« یاپ یارب هیسور خیرات ۀ
مهد
» ( 2016 ،) ک هاتت
« متتسیب نرتق رد هیتسور یارتب
هیاپ مهدزای و مهد یاه ( »
1997 لج ،) مود د هاتک
« تسیب نرق خیرات م
تسیب و و یارتب متکی ۀتیاپ
مهدزای ( » 2016
،) هاتک
« متسیب نرق رد هیسور یارب
ۀیاپ متهد و مهدزاتی
» ( 1997 و ) مود دتلج
هاتک
« تسیب نرق خیرات م
تسیب و یارب مکیو ۀیاپ
مهدزای ( » 2016 ار ) نومتضم لیلحت و یسررب
هدرک
میا هاتک یروآدرگ اب میدرک شلات هیسور و ناریا طباور خیرات هب هجوت اب و هنیمز یا رد یاته
نرتق تتسخن :میتنک یتسررب ار هیسور و ناریا طباور زا یخیرات مهم ۀرود ود ،خیرات یشزومآ گنج و مهدزون تتسب ماجنارس و یبونج زاقفق رد هیسور و ناریا یاه
و ناتتسلگ یاتهدادرارق
230 تاعلاطم
يزكرم يايساروا ةرود ،
15 ةرامش ، 2 ، ناتسمز و زيیاپ 1401
شخب ییادج هب هک یاچنمکرت نآ تسویپ و ناریا ورملق زا یگراب یاه
دتش رجنم هیسور هب اه
هب ناریا لاغشا ،مود یناهج گنج نارود مود و کرتت هتمادا رد و یقفتم یاهورین تسد
ندرتکن
ییادتج یاتهورین زا تتیامح و یوروتش داحتا یاهورین یوس زا ناریا ابرذآ رد بتلط
و ناتجی
داباهم رد نارتیا ریوتصت ۀنیمز رد هدافتسا لباق عبانم ییاسانش اب میدرک شلات هوچراچ یا رد
هتسردم رد خیراتت یتشزومآ عبانم رد ناریا زا هتخاسرب ریوصت ،هیسور و یوروتش داتحتا یاته
مینک هعلاطم و یروآدرگ ار هیسور نویساردف
شهوژپ شور و يرظن بوچراچ هتخاسرب رواب هب گ
ر ای راتنک رد نارگتشنک راتتفر و عفاتنم ،تیوه دننام ،تردق یدامریغ عبانم ،نا
لکش یگنوگچ رد یمهم شقن ،یداصتقا و یمامن یورین دننام تردق یدام عبانم طتباور یریگ
نارگشنک یب یب طباور ۀصرع رد
للملا نآ دراد اه هک دنرواب یا رب هدیدپ تیوه
یا هطبار و یا
د رد هک تسا ریغتم هرو
و فلتخم یاه رد
یم لکش ینوریب اضوا ریثأت دریگ
(
Rumelili, 2003:
)8
نآ رواب هب هدیدپ هن تیوه اه
هدتیدپ هتک ،ریذپانرییغت و تباث یا ،رتییغت لاتح رد هتتسویپ یا
فاطعنا یب و یلخاد یاهدادیور ریثأت رد هک تسا ریغتم و ریذپ دراد رارق یللملا
،ساتسا یا رب
نارگشنک تیوه یب طباور ۀصرع
نآ عفانم ،للملا یم لکش ار اه
دعب ۀلحرم رد عفانم یا و دهد
راتفر ناش یم ییعت ار دنک
(
Zehfuss, 2002: 3
)
،هجیتن رد یم
گراب درک اعدا ناوت رد رتییغت یتمه ،یوروتش داتحتا یتشاپورف لتماع یرت
و دوخ تیوه زا یوروش داحتا نانارمکح فیرعت رگید
دوب نارگشنک ا
ۀهد ۀنایم ز 1980
اتب و
یور هتتسه لاتس عتلخ ،ییاتپورا کرتشم ۀناخ دننام یدیدج میهافم ،فچابروگ ندمآراک ،یا
سلاگ و اکیورتسرپ یاهرییغت یمه ۀجیتن رد دش یوروش داحتا نانارمکح تایبدا دراو تسون
هتب و دتهد رتییغت ناتهج رد ار دوتخ ریوتصت درتک شلاتت یوروتش داحتا هک دوب یتیوه یاتج
هب شلاچ هب دوجوم ممن ندیشک ماجنارتس دتشاب هرغ اب قرش طباور دوبهب یارب یراکمه لابند
یاگیاج و یوروش داحتا یشاپورف یتیوته رتییغت تی ایچ ره زا شیب هیسور نویساردف ندش
تسد ،هیسور نویساردف دوب لاس یتسخن رد مک
دیتشوک ،یوروتش داحتا یشاپورف زا پ یاه
رد ار دوخ هاگیاج دوش لیدبت یناهج ۀعماج زا یشخب هب و دنک یزاسزاب یبرغ یاهروشک یب
مه ۀتجیتن رد میدوتب نارتیا رد اتین ینیداینب یتیوه یاهرییغت دهاش ،یملاسا هلاقنا اب نامز
تتسایس زا یورتیپ اتب هتک هرغ ناهج رادم رد یروشک زا ناریا ،یملاسا هلاقنا راداوته یاته
جوم عضو راتساوخ یبرغ یزاسون و یژولوئدیا هاگن اب هک دش لیدبت ینید یروشک هب ،دوب دو
مهرب راتساوخ دوخ یبلاقنا یتب ماتمن رد دوجوم ممن ندز
تتسا لتلملا هتب هتجوت اتب یارباتنب
رییغت یاه هدشداجیا ،هیسور و یوروش داحتا تیوه رد
رتگید و هیتسور زا یدتیدج یریوتصت
یب طباور نارگشنک
،هجیتن رد دش داجیا للملا دهاوخن بیجع روشک یا رد ناریا ریوصت رییغت
رد دوب راتشون یا هب
لابند هک میتسه شسرپ یا خساپ تفای یریوصت هچ هتشذگ ۀدس ی رد
هیتسور و ناریا روشک ود رد هدشداجیا یتیوه یاهرییغت و تسا هتشاد دوجو هیسور رد ناریا زا هب ریوصت یا رد یرییغت هچ تسا هدروآ دوجو
یا ۀجیتن راتشون یشهوژپ
تسا یفیک و
ماتجنا یارب نآ
تعلاطم شور زا ۀ
هدافتتسا یدروتم
هدرک میا علاطم ۀ یدروم
، هیاجت یارب مه و
ماجنا یارب مه و لیلحت هژیو یشهوژپ
ی یسررب و
هب لکشم یم راک یدروم ۀعلاطم دور
، دادیور ،ناکم ،درف ی ای
یم یسررب ار هدیدپ فدته دنک
هدافتسا نآ شیپ یارب دوجوم تاعلاطا زا
یدروتم ۀتعلاطم تتسا هدنیآ یاهدنور ینیب هتب
روتط
ومعم ل هیاجت وضوم ی یم یسررب ار لیلحتو
یتم نآ زا اتما ،دتنک هتب ناوتت
ناوتنع یتشهوژپ
هسیاقم شور زا درک هدافتسا مه وضوم دنچ ای ود یب طباور شیامن یارب یا هدافتسا یاه
هدش
علاطم یارب ۀ
یم یدروم ناوت
زا یوگلا ی یشهوژپ
( درتب هرتهب یتبیکرت اتی یفیک ،یمک
Mills
et.al, 2010
) هدافتسا عبانم و وضوم هب هجوت اب ام ۀتعلاطم شور هوچراتچ رد راتتشون ۀدتش
هدرب هرهب نومضم لیلحت شور زا یدروم میا
لیلحت نومضم هویش یا رد شور شهوژپ یفیک تسا هتک رتب ،ییاتسانش لتیلحت
و ریتسفت
لا یوگ یناعم هداد یاه یفیک اکرمت دراد نومضم رصنع یلصا رد یا شور تسا نومتضم اته
شزرارپ یرت ییاهدحاو دنتسه
هک رد هیاجت و لیلحت اوتحم دیاب رمندم رارق دتنریگ و روتمنم زا
، یماضم یانعم یصاخ تسا هک زا ی هملک ای هلمج ای دنب هتفرگرب یم دوش لتیلحت ،نومتضم
یشور یارب نش
،تخا لیلحت و شرااگ یاهوگلا دوجوم رد هداد یاه یتفیک تتسا تیا
،شور
یدنیارف یارب لیلحت هداد یاه ینتم تسا و هداد یاه هدتنکارپ وتنتم و ار هتب هداد ییاته یتنغ و
یلیصفت لیدبت یم دنک لیلحت
،نومضم طقف
شور یفیک یصاخ
،تسین هکلب یدنیارف تسا هتک
یم دناوت رد رتشیب شور یاه یک یف هب راک ( دور
Kiger and Varpio, 2020: 3
راتتشون تیا رد )
یم هتسردم رد خیراتت یتشزومآ عباتنم ۀعلاطم و یبیکرت یشور زا هدافتسا اب میشوک داتحتا یاته
،هیسور نویساردف و یوروش ریوصت
زا هتخاتسرب یتشزومآ عباتنم رد نارتیا
و یوروتش داتحتا
هیسور نویساردف رد ار نآ تلاوحت دنور و
نک تیا رد هداد خر یتسایس و یعامتجا تلاوحت را
مینک یسررب روشک ریوصت زا هتخاسرب رد ناریا
یشزومآ عبانم يوروش داحتا
ساتسا رتب یوروتش داتحتا دوتب یتیارگاکرمت یوروش داحتا رد ینارمکح مامن یلصا یگژیو پ ار دوخ راک ساسا این تسینومک هاح دش هداهن انب تسینومک هاح لماک یرترب هدای
یزاتس
هتب تتلود ،ساتسا تیا رتب دوب هداد رارق مسیسکرام یژولوئدیا هتب هاتح و یتلک روتط
روتط
ار تردق یصاصتخا هب
لماک روط و تشاد رایتخا رد روشک رد
ۀتمه میمتصت تتسایس و اته اته
هب یتم هتتفرگ یوروتش داتحتا تتسینومک هاتح رد اکرمتم روط ( دتش
Koolaee, 1998: 12
)
232 تاعلاطم
يزكرم يايساروا ةرود ،
15 ةرامش ، 2 ، ناتسمز و زيیاپ 1401
مه سینومک هاح ،نامز هسردم ،یوروش داحتا ت
هاگدتید لاتقتنا یارتب ناکم یرتهب ار اه یاته
لسن هب دوخ یژولوئدیا یم هدنیآ یاه
یلاتسا تسناد هک دوب رواب یا رب
هحلسا دننام شزومآ
تسا یشخبرثا نآ
هب یا تسا هتسب یسک هچ تسد رد هک
دشاب هب و هناتشن یتسک هتچ یوتس
هدش هتفرگ دشاب
(
Countsz, 1949: 195
)
رد نایم ۀمه سرد اه تسینومک یارب خیرات ، هژیو تیمها اه
،تشاد یا اریز
لگنا ، کرام
هب ینل و هیرمن ناونع هژتیو هتجوت خیراتت هتب یوروتش داتحتا یژولوئدتیا مامن یلصا نازادرپ
یوشلب یارب دنتشاد تتیمها نانچ خیرات شزومآ اه
یداتیز تتشاد یمتتشه ناتیرج رد هتک
رگنک ۀ ک هاح لاس رد تسینوم 1919
:دتش بیوصت ینچ
« متشچ زا خیراتت و یتملع یزادتنا
هیسور ریبک هلاقنا رب دیکأت اب و یتسیلایسوس »
رد یوروتش یتساسا نوناتق رانک رد هتسردم
اته
روتتسد یارباتنب دوش یردت تتشون
عیرتس هتچره هاتتک رتت
خیراتت دتیدج یاته هداد
دتش
(
Dorotich, 1964: 90
) یوشلب ۀهد رد اه
1920 ات 1930 ناتیرج رد دتندرک شلات
« هلاتقنا
یگنهرف » مه هسردم شقن فیرعتزاب اب نامز ،یشزومآ مامن و اه
نآ اه هب ار تمدخ رد لماک روط
لسن هب مسینومک یژولوئدیا شزومآ ( دنهد رارق یدعب یاه
75 2017:
etal, Shamsutdinova
)
یوشلب و یناتسنا موتلع تیمها رب یایچ ره زا شیب اه شتناد هتب نآ شزوتمآ
دتیکأت نازوتمآ
دنتشاد رد تهج لاس رد ینامرف فده یا هب یبایتسد 1931
دتش رداتص راتتساوخ هتک
مدتقت
شزومآ سرد یاه ایفارغج و خیرات ،نابز دننام یناسنا مولع سرد رب
یاه ینف دوب (
Matthews,
1982: 5
) وضوم ،لاح یا اب تشون
هاتک خیرات یاه هسردم یارب
اه ات تهد ۀ 1930 یور و ندتمآراک
دیسرن هجیتن هب یلاتسا ماجنارس
لاس رد 1933 روتسد هاتک یاوتحم دروم رد ی شزوتمآ یاته
دش هداد خیرات
« : هاتک مهم لماش دیاب خیرات سرد یاه گنهرف ۀرابرد تاعلاطا یرت
یتلم یاته
هقطنم تاعلاطم و یخیرات ۀعسوت ،رنه ،تایبدا ،یوروش داحتا وروتش داحتا یا
یتگژیو( ی یاته
دتشاب )یداتصتقا یعاتمتجا تلاوتحت ،یزرواتشک ،تعنتص ،یعیبط »
(
Dorotich, 1964: 106
)
خیرات ،یوروش مامن رد یاربانب هب ناراگن
هاتتک ناگدنسیون و لک روط خیراتت یاته
هتسردم اته
هب هژیو هب یب تیاور یاج قح ۀنافرط
قیا ار اهدادیور یشنیاگ یهاگن اب ،یخیرات هدرتک یتچلگ
و
یم ریسفت یوروش لوصا ساسا رب خیرات هب دندرک
یتمهم تتیرومأم خیرات ناراگزومآ و ناراگن
نآ دوب هدش هدرپس زا ار یوروش داحتا نادنورهش دندوب فظوم اه
« هادرم » یراات رصع نوریب
دنشکب (
Slezkine, 1992: 59
)
لاس رد هک دوب مهم یدح هب خیرات شزومآ وضوم 1934
یلاتسا هتب دوخ و تتخادرپ نآ
رگنک رد ۀ :درک ملاعا تسینومک هاح مهدفه
« مهم زا یکی هب دیاب یخیرات مولع رمن زا و یرت
هب یسایس لاعف و یرتزور
هسلج یرت و هدش لیدبت هاح یرمن راک یاه
فده یاته ار هرتگنک
دزاس هدروآرب »
هجیتن رد
، هاتک یسیونزاب یارب یگراب شبنج هویش و خیرات یاه
وتمآ یاته شز
هب خیرات یناوخزاب ،دیدج شبنج یا فده دش داجیا نآ هک دوب وضوم یا شیامن رومنم
« رد
تلم هتشذگ لادوتئف و یرااتت مامن ملظ و هطلسریز هنوگچ فلتخم یاه
اتب و دنتتشاد رارتق اته
لکش یریگ هتفرگ رارق هعسوت و تفرشیپ ریسم رد هنوگچ ییایراتلورپ هلاقنا رتگید ۀتفیظو دنا
تک یا ا ه تتیلم ۀتمه اتب یوروش داحتا ناسکی دروخرب زا یریوصت ۀئارا اه دوتب وتضع یاته
»
(
Gaworek, 1977: 56
یا زا ) ،ور رد یشزومآ عبانم هسردم
یاته یتم ار یوروتش داتحتا ناوتت
هاتزاب ماقم تینهذ هتب یوروتش تسینومک هاح یمسر یاه
هوچراتچ تیا رد دروآ رامتش
،
رانک رد ناریا رتگید
یاهروتشک زا جراتخ ییایتسآ
هورتگ یدتنب بلتصت ،رتجحت داتمن ،قرتش
،
بقع یگدنام و یفرعم خیرات رد نداتفاریگ ناریا دش
دتننام رتگید تلم ت یاته و ایتسآ ناملتسم
لپ رد هنایمرواخ ه
فقوتم هعسوت ییاپ یاه مسیلایسوس تفرشیپ راطق زا و هدش
زاب دوب هدنام
یرتشیب هکنیا هب هجوت اب ییورایور
ر اب ناریا و مهدزوتن نرق رد هیسو ییوراتیور
اتب نارتیا
،داد خر نآ زا پ و مود یناهج گنج نارود رد یوروش داحتا هاتتک رد ار هرود ود یا
یاته
خیرات یوروش داحتا نارود یم یسررب
شور تشادرب هب ات مینک سور تینهذ زا یرت
ۀراتبرد اه
میبای تسد ناریا
خیرات هاتک تسخن دلج رد دیدج
اس رد هک ل 1969 متشه ۀیاپ یارب هتتشون
،دوب هدش هب
هتجوت متسیب نرق ات مهدفه نرق زا یوروش داحتا و هیسور خیرات تتشاد
رد تیا
یخیرات ۀرود هب هک هاتک لاس
یاه 1670 ات 1870 یم گتنج لماتش ینامز رمن زا و دزادرپ یاته
یم زاقفق رد هیسور و ناریا دتش هراتشا نارتیا ماتن هتب راب ی اهنت ،دوش
ه
، اتب هتطبار رد مته نآ
تسایس یاه و هقطنم رد ایناتیرب یرامعتسا چوک
یرت هراشا هب یا ۀنیشیپ نارتیا اب هیسور ۀطبار
دشن تسا ه (
Efimov, 1969: 321
) یب یهجوت اتب یرااتت ۀیسور ییورایور هب هاتک ناگدنسیون
یتب تیا لتیلد دراد یدایز رایسب تیمها زاقفق و یاکرم یایسآ رد ناریا تت
یتم ار یهجو ناوتت
یب تسایس یناوخزاب هب یوروش داحتا تسینومک هاح یگقلاع یرااتت ۀیتسور یرامعتسا یاه
تلم اب دروخرب رد تسناد هیاسمه یاه
یارب هک مهدزون نرق رد یوروش خیرات هاتک رد ناراتگزومآ میتلعت
لاتس رد خیراتت 1991
،دش رشتنم هب
گنج زاقفق رد هیسور و ناریا یاه دش هراشا
ناتفلؤم رواتب هب ،لاح یا اب تسا ه
گنج یا ،هاتک یارب هقطنم مدرم هلاقنا هک ،دوخ یبونج ۀیاسمه یورملق هب هیسور ۀلمح هن
بقع تموکح متس زا ییاهر بتلاق رد هیسور ،هوچراچ یا رد تسا هدش یفرعم ناریا ۀدنام
تیا رد تسا هدش ریوصت هقطنم مدرم تشونرس ییعت قح یماح یورین ی هتب هاتتک
یاتج
ترابع زا هیسور و ناریا گنج و تتسا هدتش هدافتتسا هیسور هب زاقفق قلخ تسویپ دننام ییاه
اج هب هراشا نودب ئ
گنج یا تای اه
، هب طقف یاچنمکرت دادرارق یاهدنب هدتش هتجوت
رتب تتسا
،ساسا یا ربارب رد هقطنم یا مدرم
متس و ملظ یم اور نانآ رب ناریا تموکح هک ی
تشاد
، اپ هب
راتساوخ و دنتساخ هجیتن رد دندش هیسور هب تسویپ
، تیا زا تتیامح اب هیسور
« شبتنج یاته
زاقفق قلخ »
زاقفق مدرم ( داد تاجن نایناریا ملظ زا ار
Epifanov, 1991: 156
)
234 تاعلاطم
يزكرم يايساروا ةرود ،
15 ةرامش ، 2 ، ناتسمز و زيیاپ 1401
هاتک رد
« مراهچ ۀیاپ یارب یوروش خیرات
» لاس رد هک 1961
هتشون ور خیرات هب و دش هیتس
س ات ناتساب نارود زا یوروش داحتا و لا
1960 تخادرپ تیا رد تتسا هدتمآ نارتیا مان راب هد ،
هاتک
، نرتق رد هتک تتسا هدتش یتفرعم یبوتنج زاقفق رد زواجتم یتردق ینامثع رانک رد ناریا
ناتسجرگ هب هلمح اب مهدجه تیانج
یاه دش بکترم نآ مدرم هیلع یدایز بلاج ۀتکن
یا رد
هاتک یا چیه هک تسا گنج هب یمیقتسم ۀراشا
و ناریا یاه شتقن و مهدزوتن نرتق رد هیسور
ای هطورشم هلاقنا رد یوروش داحتا لاغشا
گنج رد ناریا ج
( تسا هدشن مود یناه
Alekseev
and Kartsov, 1961
) یب داتحتا شتقن و نارتیا اتب یراات ۀیسور ییورایور هب صخشم یهجوت
ج گنج زا پ ناریا رد یوروش هتب تتسا هتجوت لباق هاتک یا رد ،مود یناه
یتم رتمن دتسر
کاپ یارب شلات تسایس هوچراچ رد دیاب ار یراات ۀیسور یرامعتسا ۀنیشیپ ندرک
یتیوته یاه
تسج یوروش داحتا و
هتب و دتش داتجیا نآ زا دتعب و یناهج گنج نارود رد هک درک وج لاتبند
هب سور تلم زا شیاتس گراب ردارب ناونع
م رگید رت تل
دوب یوروش داحتا کاس یاه
زا رگید یکی رد فطع طاقن
یلامش ۀیاسمه اب ناریا طباور شا
و مود یناتهج گنج نارود ،
لاغشا ب یوروش داحتا و ایناتیرب یاهورین طسوت ناریا فده ا
یزان ناملآ تسکش دوب
هتجوت اب
ارتیا رد یوروتش داتحتا روتضح هتجوت لتباق یاهدتمایپ و وتضوم تیا تیمها هب ،ن
شرتگن
ناگدنسیون هاتک
روش داحتا یسرد یاه و
ی دتش یتسررب اتین یخیراتت ۀرود تیا هتب یتگژیو
کرتشم هاتک نارود یا هک ییاه هداد رش ار
،دنا مک هب یهجوت شیپ یاهدادیور
رد هدمآ ارتیا ن
تسا هاتک رد
« خیرات دیدج ناهج »
یارب شناد ۀیاپ نازومآ مهد
هک یناتهج گتنج ینامز ۀرود
مود ات ۀهد 1980 یم لماش ار دوش
یناتهج گتنج نارود رد ناتهج رد ناریا تیمها و شقن هب ،
نآ زا پ و مود هب
هراشا یدج روط یا
یاهروتشک زا مادتکره یارتب هتک یلاح رد تسا هدشن
ایسآ یاهروشک یخرب و ریااجلا ،رصم ، می ،قارع ،هیروس دننام هنایمرواخ یی
تپاژ ،دنه دننام
ااجم شخب یانودنا و یی
هتفرگ رمن رد هدش
تسا رد هاتک یا شخب رد
شایخ یدازآ شخب
قلخ یلم هبرجت ،اکیرمآ و ایسآ یاه یاه
یا یمزرس اه یتم ناتیب دوتش
، اتما زا هتب نارتیا تتلع
یکیدان شا هرغ ناهج هب هب یمان
یتمن متشچ هتب نارتیا ،هاتتک تیا رد دروتخ
روتشک ناوتنع
بقع هنایمرواخ ۀدنام یم یفرعم یا
دوتش (
Afonin et al. 1983
) ۀرود یتمه رد هتک یلاتح رد
هزرابم ۀبرجت ناریا تلم یخیرات یلم یارب
یتم رتس زا ار تتفن تعنص ندش دتنارذگ
هاتتک رد
« یوروش خیرات
» لاس رد هک مهد ۀیاپ یارب 1952
هتشون زا یوروتش و هیتسور خیراتت هب و دش
لاس 1894 لاس ات 1951 تخادرپ ا مان هب راب ی اهنت ، دتش هراتشا ناری
مته نآ و تب هتطبار رد
ا
تسب لاس رد ناریا و یوروش داحتا یب یراجت نامیپ 1927
، یا رب هولاع دوب ماتن هتب راب ود
هک دش هراشا نارهت و اتکیرمآ دتحتم تلاایا ،یوروش داحتا نایم رد نارهت نارفنک یرااگرب هب
یم طوبرم ایناتیرب دوش
(
Penkratova, 1952
) یب یهجوت رتب یزورتیپ رد نارتیا شتقن هب ناتملآ
یزان شلاتت و اتیناتیرب و یوروتش داتحتا شترا طسوت روشک یا لاغشا ،مود یناهج گنج رد
تلود لیکشت یارب یوروش داحتا رد راتتخمدوخ یاه
یروتهمج و ناتجیابرذآ
داتباهم تیا رد
هاتک روخرد تسا هجوت
هاتک زا یدادعت یسررب ساسا رب شزومآ یاه
ی رد خیرات نارود
یوروتش داتحتا ،
صختشم
هک دش مک رایسب هیسور و ناریا طباور ،عبانم یا رد مک و گنر
تتسا هدتش هداد هوتلج تتیمها
دهاش ینچمه یتیاور ۀئارا
فیرحت هدش زا و هیسور طباور ناریا
رد ود ۀرود ود طتباور زا مهم
و مهدزون نرق ینعی فرط میتسه مود یناهج گنج نارود
هاگیاج ۀسیاقم رد نارتیا تتیمها و
هاتک یم ناشن ایسآ و هقطنم یاهروشک رگید اب یوروش داحتا خیرات یشزومآ یاه اتب هتک دتهد
هب دیاش این و هرغ روحم رد ناریا تشادرارق هب هجوت لتیلد
ماتقم ۀوقلاتب یتنارگن هاتح یاته
یگنهرف کرتشم ثاریم اب یبونج قطانم ماوقا رتشیب ییانشآ زا یوروش داحتا تسینومک اب دوخ
هب یوروش داحتا یشزومآ مامن ،ناریا یتم شلاتت دتنمفده روتط
متک یریوتصت درتک و تتیمها
هیشاح هب ناریا زا یا دهد تسد
ریوصت هتخاسرب زا ناریا رد عبانم یشزومآ يسور
ۀ يوروشاسپ
یشاپورف لاس رد یوروش داحتا
1991 لوحت ۀجیتن ،ایچ ره زا شیب ی
رد یتیوه روشک یا
دوب
فیرعت و دوخ تیوه زا یوروش داحتا نانارمکح دیدج رگید
نارگشنک مامن
یب رتجنم لتلملا
هک دش روشک یا درکیور یجیردت تشاذگرانک اب
ینمشد تبسن دولآ زا دتنک شلاتت هرتغ هتب
دوجوم ممن فلاخم هاگیاج
، رد ،هوچراتچ یتمه رد دهد عضوم رییغت نآ یاضعا زا یکی هب
یلاح روش داحتا نارود رد هک ساسا رب خیرات هب هاگن ،یو
فیرعت تتسینومک هاتح یتاقبط زا
هعماج ناماس یم یهد هیسور نویساردف ،دش مشچ
زادنا هزات فارتطا ناتهج هتب یا داد ناتشن
رد
لکتش یارتب یرااتبا ار خیراتت شزومآ یوروش داحتا نانارمکح هک یتروص رد ،هجیتن هتب نداد
لسن یژولوئدیا تینهذ هب هدنیآ یاه
م رامش ی یم شلات و دندروآ یتاقبط تیاور ۀئارا اب دندرک
لسن هاگدید ،خیرات زا هیامرس و مسینومک یب ۀزرابم رد ار یدعب یاه
تتلود ،دتننک تیبثت یراد
یتسکرام تیاور تشاذگرانک اب درک شلات هیسور نویساردف -
ار هدتنیآ لتسن ،خیراتت زا یتنینل
هب دهد لکش تسینومکریغ ناهج نادنورهش ناونع هجیتن رد
یداتینب یاتهرییغت هتب هتجوت اب و
خر تسایس هاگن رد هداد ،هیسور رد یشزومآ ناراذگ
یم رد نارتیا ریوتصت هتک تشاد رامتنا ناوت
یسور ۀ یوروشاسپ این
اب یوروش داحتا نارود هب تبسن ییاهرییغت
دشاب هارمه اب شخب یا رد
هاتک زا یدادعت ۀعلاطم هتسردم رد خیرات شزومآ یاه
ته یتسور یا یوروتشاسپ ۀ
یتم میهاوتخ
هئارا ریوصت یبایزرا عبانم یا رد ار ناریا زا هدش
مینک
رب انب ،شخب یا رد هدافتسا شهوژپ شور
هدش رد رتضاح راتشون ود ،
ۀرود متهم زا خیراتت
طباور هیسور و ناریا و مهدزون نرق ینعی
مود یناهج گنج رد ار
هاتک تشزومآ یاته ی
خیراتت
هیسور یسررب یم مینک تکن هجوت روخرد ۀ عبانم یا رد
، دیکأت ناگدنسیون هیتسور تیوتضع رب
236 تاعلاطم
يزكرم يايساروا ةرود ،
15 ةرامش ، 2 ، ناتسمز و زيیاپ 1401
رد تسا هرغ ناهج رد هاتک
این هرود یا خیرات یاه هیتسور یجراخ طباور رد ناریا هاگیاج
مک رایسب تسا هدش هداد هولج گنر هرود و
یاه خیرات مهم ی زا شیب
لاس دص هتک ناریا ریخا
شقن اب ور میقتسم ینیرفآ هدوب هارمه یوروش داحتا ای هیس
، یب دروم تسا هتفرگ رارق یهجوت
هاتک رد
« خیرات هیسور » هک رد لاس 2015 یارب متشه ۀیاپ و هتشون
دش رشتنم هب
خیرات یا
روشک مهدزون نرق رد راب هدزون هاتک یا رد تسا هدش هجوت
نارتیا مان تتسا هدتمآ
تیا رد
یخیرات ۀرود
، گنج ر و ناریا یاه بتلاج ۀتتکن تفرگ رارق هجوت دروم زاقفق رد هیسو
،هتجوت
درکیور هک تسا یهباشم هاتک رد
ۀرود تیا هتب تبسن یروشاسپ و یوروش نارود یفیلأت یاه
تسا هدش هتفرگ شیپ رد یخیرات رد
یم هاتک یا هک میناوخ
زاغآ نایناریا رگ
گنج نارتیا یاته
زاقفق رد هیسور و دوب
دن و ارب شلات رد هیسور هتقطنم مدرتم زا اتفد و دوتخ عفانم ظفح ی
رد
نایناریا موجه ربارب
، و هب هن یورین ناونع ی
مجاهم گنج دراو ینچمه دش
هاتک یا رد نایناریا
بقع یمدرم
ِدوجو اب هک دندش یفرعم هدنام تشاد
گراب یشترا رد رت
هیتسور شتترا اب هسیاقم
رو رد اتیناتیرب شتقن هتب ،هتمادا رد دندروخ تسکش مادتقا و هراتشا گتنج هتب نارتیا دو
یاته
گنج ۀنابلط ناریا یاپ هب ح تباقر یبلط و هسیسد ایناتیرب ینیچ دش هتشاذگ
(
Danilov, et al.,
2015: 13-16
)
هاتک
« هیسور خیرات
» لاس رد هک 1995
یارب یاپ ۀ مهن خیراتت یتسررب هتب تسا هدش هتشون
رد هیسور متسیب نرق
یم هاتک یا رد دزادرپ ت
اهن راهچ نارتیا شتقن و تتسا هدمآ ناریا مان راب
داتحتا زاتین دروتم تااتیهجت یمأت یارب روشک یا یورملق زا هدافتسا و مود یناهج گنج رد مک رایسب یزان ناملآ تسکش یارب یوروش موادتت وتضوم هتب نادتنچ و دتش هداد هولج گنر
امح و گتنج ناتیاپ زا تپ نارتیا رد یوروتش داتحتا یاهورین روضح ناتیرج زا ناتشتی
یاته
ییادج هراتشا وتضوم تیا هتب اهنت هاتک یا ناگدنسیون دشن هتخادرپ داباهم و ایربت رد بلط
هدرک هک دنا تردق راشفریز یوروش داحتا ( دش ناریا کرت هب روبجم یبرغ یاه
Danilov etal.,
1995: 194
رد ) هاتک یا زا یشخب تیمها و نارهت نارفنک هب
میمصت رگ یاه هتف نآ رد هدتش
دش هراشا یزان ناملآ تسکش رد هاتتتک مود دتلج رد
« هیتتسور خیراتتت
» تیاپ یارتتب ۀ
لاتتس رد هتتک متتهد 2016
هتتتشون و دتتش
یخیرات یاهدادیور مهدزون نرق
یم یسررب ار
،دنک هب تیا رد نارتیا و هیتسور طباور هب بیرقت
یریگرد نایب زا هاتک ۀدنسیون تسا هدشن یهجوت چیه هرود ق یاته
گتنج و هتجوت لتبا یاته
مشچ نارود یا رد زاقفق و یاکرم یایسآ رد ناریا و هیسور و یشوپ
ی اهنت اج ماتن هتب نارتیا
نارتیا و هیتسور یتب یاتچنمکرت دادرارتق تسب :تسا هدرک هراشا (
Danilov, 2016: 314
) رد
گتنج دهاتش یخیرات ۀرود یمه رد هک یلاح یبوتنج زاتقفق رد هیتسور و نارتیا یاته
اتین و
هتسب یتسایس ذوتفن هتک یدادتیور ،میدوب هیسور و ناریا نایم لاخآ و ناتسلگ یاهدادرارق ندش
درب یب زا هشیمه یارب ار یاکرم یایسآ رد ناریا
هاتک رد
« متسیب نرق رد هیسور
» لاس رد هک 1997
مهدزاتی و متهد ۀیاپ یارب هتتشون
دتش
،
هدجه ناریا مان راب هدمآ
هتب هاتتک تیا رد تسا لاتس دادرارتق
1907 و هیتسور یتب اتیناتیرب
(
Levandovski, 1997: 44
)
، ناتیرج رد اتیناتیرب و یوروتش داتحتا طتسوت ناریا لاغشا ج
گتن
هاگن یقاب یارب یلاتسا ۀدارا و مود یناهج ناتسا رد یوروش داحتا یاهورین تشاد
لامتش یاته ی
ندرکادج دیما هب شخب یا
اه تسا هدش هراشا ناریا زا رس
ماجنا یم تتفلاخم یپ رد هک میناوخ
اتب یلاتتسا ،ناریا رد یوروش داحتا یاهورین روضح اب اکیرمآ و ایناتیرب دیدش ۀدتعو
تتفایرد
لامش تفن زایتما
، ی هب دورو زا داد حیجرت و دش جراخ ناریا زا یریگرد
یب هتجیتن هرتغ اتب
( دنک یراددوخ
Levandovski, 1997: 148
) ب هاتک یا یسررب اب رد یهجوتت روتخرد ۀتتکن ه
:میتفای تسد ناریا اب یوروش داحتا طباور هب ناریا رد روضح
تتیمها و تلاتصا دوتخ یدوتخ
یارب ینادنچ یوروش داحتا
تشادن تیا زا ات دوب ناریا رد یوروش عفانم ظفح یپ رد یلاتسا
یناتهج گتنج نایاپ زا پ نارود رد یبرغ یاهروشک اب دوخ تباقر رد دناوتب هار تتسد مود
دشاب هتشاد ار رتلااب رگید تیمها اب رایسب ۀتکن
، یب هجوت ی هاتک شزومآ یاه ی
یملاتسا هلاتقنا هب هیسور خیرات
تسا رصاعم ناریا تلاوحت و رد یدتج یتیوته رتییغت هب رجنم یملاسا هلاقنا هکنیا دوجو اب
دش یمزرس یا اتب فلاتخم یروتشک هب هرغ رادم رد یروشک زا ار ناریا و
رد دوتجوم متمن
یب طباور هاتک ،درک لیدبت للملا
هسردم رد خیرات یشزومآ یاه هتسیاب هجوت هیسور یاه
هتب یا
هتشادن گراب یتیوه لوحت یا یاهدادتیور و یملاتسا هلاقنا هب هک مه یدودعم دراوم رد دنا
هراشا یملاسا یروهمج تموکح یبهذم ۀبنج هب ایچ ره زا شیب ،دش هتخادرپ نآ زا پ و دش
هداد ناشن یملاسا ناریا زا یفنم یریوصت هیسور یشزومآ عبانم ناگدنسیون دنا
هنومن یارب مود دلج رد
هاتک
« تسیب نرق خیرات م
تسیب و و مکی
» یارب ۀتیاپ مهدزاتی رد هتک
لاس 2016
،دش رشتنم تسیب
ماتن راب تتسا هدتمآ نارتیا هاتتک تیا رد
هتب نارتهت نارتفنک
(
Danilov, et.al, 2016: 112
)
، یا رب هولاع تسا هدش هراشا رد
شتخب یاهدادتیور تتسرهف
لاس 1979 هب دادخر یملاسا هلاقنا یم شخب یا رد تسا هدش هجوت
دادتخر اتب هتک میناوخ
لاس رد هلاقنا 1979
ملاسا نایارگ وردنت دنتفرگ تسد رد ار تردق ناریا رد (
Danilov, et.al,
2016:112
) ب یهجوت هاتک یا رد زا نارتیا لاغتشا ،مود یناتهج گتنج زا تپ یاهدادیور ه
یاتتهورین زا تتتیامح و نارتتیا رد یوروتتش داتتحتا یاتتهورین روتتضح موادتتت ، یتتقفتم یوتتس ییادج تسا هدشن ناریا هرغ لامش رد بلط
هجيتن یلصا شسرپ راتشون
رد هک تسا یا هیسور نویساردف و یوروش داحتا نارود
زا یریوصت هچ
رد ناریا هذ سور اه هتفرگ لکش و
رب یریثأت هچ روشک ود ره رد هدشداجیا یتیوه یاهرییغت
238 تاعلاطم
يزكرم يايساروا ةرود ،
15 ةرامش ، 2 ، ناتسمز و زيیاپ 1401
عباتنم نومضم لیلحت زا هدافتسا اب یدروم ۀعلاطم شهوژپ ماجنا شور تسا هتشاد ریوصت یا هسردم رد خیرات سرد یشزومآ تتقد فدته اتب دوتب هیتسور نویساردف و یوروش داحتا یاه
،عبانم یسررب نایرج رد رتشیب خیراتت متهم ۀرود ود رد نارتیا زا هتخاسرب ریوصت میدرک شلات
مینک یسررب ار مود یناهج گنج نارود و مهدزون نرق ینعی روشک ود طباور ت ۀعلاطم متهم یتگژیو ود هیتسور و نارتیا یب طباور خیرا یتم هتتسجرب ار
،تتسخن :دتنک
تابث و یگتسسگ تشادن
هبناجود طباور
مود
، طباور یا یگتسباو هب روشک ود هاگیاج هب
هژتیو
یب مامن رد هیسور یا شهوژپ ۀجیتن رد هک یرگید مهم ۀتکن للملا
راتشون دش صخشم نیا
هک
لوحت دوجو اب یاه
خر رد هیسور رد هداد
،هلاس دص ۀرود یا رد یهجوتت لتباق رتییغت
تتینهذ
سور اه هب تبسن تسا هدشن داجیا ناریا
یسررب هچنآ هاتک
یتسرد یاته تسردم
ه یاته نارود
هیسور نویساردف و یوروش داحتا یم ناشن
دتهد متک ، یتتیمها ۀتئارا و هیتسور و نارتیا طتباور
ی یتیاور تلاخد زا هبناج
عباتنم هاتگن زا تتسا نارتیا یتلخاد روما رد هیسور یاه یتشزومآ
و یوروش ر
و یس ه مک یروشک ناریا ، بقع و تیمها
ماتمن ۀطلتس رتیز نآ مدرتم هتک تسا هدنام
یسایس هتسناوتن دمآراکان تیلباق دنا
دننک افوکش ار دوخ یاه ،عبانم یا ناگدنسیون
ِناریا زا پ
ملاسا ۀرطیس رد ار یملاسا هلاقنا یتم یطارفا نایارگ
دتننیب یروتهمج هتک ییاهدرواتتسد هتب و
هب نارود یا رد تسا دقتعم یملاسا دندادن ناشن یهجوت ،تسا هدروآ تسد
تسا هتسیاش هجیتن رد هب هجوت اب
درکیور میمصت نازاس یجراخ تسایس یملاسا یروهمج
لاس رد تسایس بلاق رد ریخا یاه
« قرش هب هاگن »
و شلات ماجنا یاه یارب هدش
طباور شرتسگ
مادقا ،هیسور اب ییاه
یارتب قتیقد یزاتسریوصت رتتهب یتفرعم و هیتسور ۀتعماج رد نارتیا زا رتت
ناریا یملاسا یروهمج لسن یارب
دنیآ یاه دوش ماجنا روشک یا رد ه
زا شیتپ راتک تیا ماجنا
رد نارتیا زا هتخاتسرب ریوتصت ییاتسانش یارتب هنیمز یا رد یملع راک تیوقت دنمزاین ایچ ره هاتوک رد تسا هیسور ۀعماج همانرب فیرعت ،نایوجشناد زا تیامح تدم
و وجتشناد ۀتلدابم یاه
رط زا تیامح این و داتسا یم یشهوژپ یاه
دناوت زا تپ ماجنارتس دتشاب دتیفم هنیمز یا رد
هب تسد یتم هیتسور رد ناریا زا هتخاسرب ریوصت زا یفاک تخانش ندروآ ناتیم رد ناوتت
و تدتم
همانرب تدمدنلب و فتیرعت روشک یا رد ناریا زا دوجوم ریوصت دوبهب و یزاسزاب یارب ار ییاه
درک ارجا هتخاسرب اب
قیقد ریوصت ندش رد ناریا زا یرت
هیتسور یتم ، طتباور شرتتسگ هتب ناوتت
یتسود تیوقت و رتشیب یگنهرف یاهدتس و داد و لباقتم هبناجود یاه
دوب راودیما
References
Afonin, Sergey, Yuri Girenko, Pavel Kuzmichev and Levin Genrikh (1983), Recent History (1939-1982) Textbook for Grade 10 Available at: https://sheba.spb.ru/
shkola/ist10-new-1983.htm (Accessed on: 01/05/2023) [in Russian].
Alekseev, Sergey and Vladimir Kartsov (1961), History of the USSR, Text Book for Grade 4. Available at: https://sovietime.ru/istoriya/istoriya-sssr-dlya-4-go- klassa-1961, (Accessed on: 01/05/2023) [in Russian].
