هدکشناد یسدنهم و ینف
هوگر یشزومآ یمیش یسدنهم
نایاپ دشرا یسانشراک هجرد تفایرد یارب همان
یزاسادج شیارگ یمیش یسدنهم هتشر
تارذونان روزیلاتاک روضح رد تاتسا لیمآوزیا زتنس یسیطانغم
نهآ دیسکا
رگشهوژپ :
تسد مارآ هدرب
امنهار داتسا :
ییازریم زورهب رتکد
رواشم داتسا :
هداز هلا تمعن یلع رتکد
رویرهش 1398
ناونع و :روآدیدپ مان ا زتنس
لیمآوزی لاتاک روضح رد تاتسا روزی
طانغم تارذونان یسی
سکا دی نهآ / مارآ هدربتسد
داتسا امنهار : ییازریم زورهب رتکد
داتسا :رواشم هداز هلا تمعن یلع رتکد
خیرات :عافد
دادعت حفص :تا 66
.ص
نایاپ هرامش :همان
یمیش یسدنهم هورگ اپ هرامش /
ی نا همان
:هدیکچ :فده هزورما تفرشیپ یاه لباق یهجوت رد مز هنی ی زتنس لیمآوزیا یرتسا شنکاو نوچ ،لوصحم نیا دیلوت رد .تسا هتفرگ تروص تاتسا
دنک رایسب ندش لیمآوزیا زتنس یارب جیار روزیلاتاک .دوش هدافتسا روزیلاتاک زا دیاب ،تسا
لولحم ،تاتسا ظیلغ
کیروفلوس دیسا دعب هک تسا
هب شنکاو مامتا زا .دوش هدافتسا دمآراک روزیلاتاک کی زا دیاب نیاربانب .تسین ددجم هدافتسا و یزاسادج لباق یتحار
ماجنا زا فده ،نیاربانب
س ،هژورپ نیا تارذونان زتن
یسیطانغم هب نآ زا هدافتسا و نهآدیسکا
لیدبت شنکاو روزیلاتاک ناونع لیمآوزیا
ا لکل هب لیمآوزیا تاتسا و
هنیهب نینچمه دیلوت دنیارف یزاس
یمآوزیا ا ل تاتس یب(
هنیش .تسا )لوصحم دیلوت هدزاب ندرک
شور :شهوژپ یسانش ا رد
نی لاتاک ادتبا شهوژپ روزی
طانغم تارذونان یسی
سکا دی هب نهآ شنکاو هلیسو نوی
یاه سا رد نهآ کیردیرلک دی
و
زا هدافتسا اب ناتا
و ل مه شور هب یبوسر
زتنس .دش ا سپس لیمآوزی تسا و لکلا کی
سا دی بسانم رادقم هارمه هب ی
و ظیلغ کیروفلوسدیسا
لاتاک روزی طانغم تارذ ونان یسی
سکا دی نهآ .دش هداد شنکاو لوصحم یزاسادج
کی رد لولحم ندرک یزافود اب هدننکادج فیق
دش ماجنا .
یلآ زاف سپس هک
کیتسا دیسا یمک لماش تسا
هب یب میدس لولحم هلیسو تانبرک
5
% یثنخ دش مامتا زا سپ . نکاو
هب لصاح لوصحم ،ش
دش یزاس صلاخ رفسمتا راشف رد ریطقت شور .
راتخاس ییاسانش یایمیش
زتنس داوم زیلانآ طسوت هدش
FT-IR دروم .تفرگ رارق یسررب
یارب نتفای طیارش زا هنیهب نامز ،تظلغ شنکاو
لکلا و دیسا یلوم تبسن و مرن زا
رازفا )ترپسکا نیازید( شیامزآ یحارط دش هدافتسا
.
هتفای اه : م نازی دیلوت اهن لوصحم یی
لماوع هب ی هلمجزا هرذونان رادقم لوم تبسن ،
ی هب روزیلاتاک تبسن ،لکلا لیمآوزیا هب کیتسا دیسا
و لکلا لیمآوزیا هب
نامز شنکاو گتسب ی .دراد اب هجوت هب شیامزآ یاه ب ،هتفرگ تروص ی
رتش ی ن ا زتنس رادقم ی
مآوز ی ل ارش رد تاتسا ی
ط نامز
90 قد ی
،هق 3 / 0 طانغم تارذونان زا دصرد ی
س ی
، لاتاک تبسن ی
تس لکلا هب 3 / 0 سا تبسن و ی
د لکلا هب 2 هدوب ا هک ی ن ربارب رادقم 02
/ 14 مرگ هب
ءازا .دوب
هجیتن یریگ : کیپ زیلانآ رد دوجوم یاه FT-IR
ناشن هدنهد ی زتنس ندوب زیمآ تیقفوم لیمآوزیا
ا تاتس تسا . نینچمه لیمآوزیا زتنس
اب تاتسا لاتاک روزی طانغم تارذونان یسی
سکا دی نهآ هسیاقم رد لوت شور اب
دی نآ لاتاک اب روزی سا کیروفلوسدی یم ناشن
زا هدافتسا هک دهد
لاتاک روزی طانغم تارذونان یسی
سکا دی نهآ شیازفا دیلوت نازیم درادرب رد ار لوصحم
. هب روط یلک ازفا ی ش ازفا هک زتنس نامز ی
ش سامت نامز
ازفا ثعاب اهنت هن ،دراد لابند هب ار شنکاو ماجنا نامز و ی
ش م ی ناز من لوصحم ی
دوش ب مه .دراد لابند هب ار لوصحم شهاک هکل ی
ن روط اب
ازفا ی ش ب ی ش سا تبسن دح زا ی
د ا زتنس هدزاب ،لکلا هب ی
مآوز ی ل م شهاک تاتسا ی
ی دبا .
هژاو :یدیلک یاه زتنس
، ا لیمآوزی تاتسا ، طانغم تارذونان هنیهب ،خساپ حطس شور ،یسی
یزاس .
1 فده و همدقم-
1-1 - راتفگشیپ
هزورما تفرشیپ یاه لباق یهجوت رد مز هنی ی زتنس لیمآوزیا .تسا هتفرگ تروص تاتسا
،لوصحم نیا دیلوت رد نوچ
دنک رایسب ندش یرتسا شنکاو
،تسا یلاتاک زا دیاب روز
.دوش هدافتسا لیمآوزیا زتنس یارب جیار روزیلاتاک
ا لولحم ،تاتس
دیسا کیروفلوس ظیلغ
تسا ب شنکاو مامتا زا دعب هک ه
دج لباق یتحار ا
زا دیاب نیاربانب .تسین ددجم هدافتسا و یزاس
.دوش هدافتسا دمآراک روزیلاتاک کی حطس دیاب بسانم تسیلاتاک
دایز لاعف و یزاسادج تیلباق و لااب لیدبت نازیم ،
دشاب هتشاد ار ددجم هدافتسا یم ونان یروانف .
حطس دناوت اب .دروآ مهارف تسیلاتاک یارب ار یدایز رایسب لاعف
حطس هکنآ
ونان لاعف تسیلاتاک
اه زا رتلااب رایسب تسیلاتاک
اه حطس ،تسا یلومعم ی روزیلاتاک کی زا هراومه تسیلاتاکونان کی لاعف
نییاپ نگمه تسا رت
افتسا هزورما . هد
یدایز ونان زا یم زتنس رد تارذ گرزب داعبا لیلد هب یتسیلاتاک تارذونان .دوش
رت
یمن لح شنکاو لولحم رد ،نگمه تسیلاتاک تارذ هب تبسن هب و دنوش
یناسآَ
حطس .دنتسه یزاسادج لباق هب دایز لاعف
ونان زا ،شنکاو نایاپ رد تسیلاتاک یزاسادج تیلباق هارمه تسیلاتاک
اه نایم یلپ تسیلاتاک
اه هتخاس نگمهان و نگمه ی
ونان زا یخرب دیلوت هدیچیپ دنیآرف تسا نکمم هچرگا .تسا تسیلاتاک
اه هنیزه دشاب هتشاد ییلااب یروانف هکاجنآزا اما ،
یم شهاک ار شنکاو ماجنا یارب زایندروم نامز و یژرنا ،تسیلاتاک رادقم ونان لباق دروم نیا ،دهد
مشچ تسا یشوپ
کویو(
مه و1
،ناراک 2010 .)
زا مه ،نهآ یسیطانغم تارذونان .دنتـسه رادروــخرب یــساسا تــیمها زا یکیژوــلونکت ظاحلزا مه و یملع ظاحل
شنکاو زا روزیلاتاک یزاسادج ناکما یسیطانغم هرذونان روزیلاتاک زا هدافتسا هب ار اهرگ
یم مهارف یناسآ یلاـحرد دزاـس
هـک
عیام یاهروزیلاتاک زا هدافتسا رد تسا روزیلاتاک زا ددجم هدافتسا ناکما مدع لئاسم زا یکی
(
1کویو و ناراکمه
، 2010 .)
نیا رد
،شهوژپ هب نهآدیسکا یسیطانغم تارذونان یتسیلاتاکرثا
هارمه زتنس شنکاو ماجنا تهج یدیسا روزیلاتاک
وزیا لیمآ رارق هعلاطمدروم تاتسا تسا هتفرگ
. یارب نیا
،روظنم سکا یسیطانغم تارذونان نآ رثا و دندش رتنس نهآدی
رب اه
دیلوت شنکاو هدزاب لیمآوزیا
تاتسا لیمآوزیا زا کیتسا زا نینچمه .دش یسررب لکلا
هب دیسا تارذونان هارمه
1Vivek
هب ،نهآدیسکا دش هدافتسا روزیلاتاک کمک ناونع
. شیامزآ هعومجم هب اه
شور کمک حرط
بکرم هنیهب یزکرم یزاس
.دش
1-2 - تاتسا لیمآوزیا
لیمآوزیا تاتسا
هدرتسگ هدافتسا هک تسا یصصخت للاح کی معط رد یا
هدنهد دراد اهرطع و اه .
تاتسا لیمآوزیا
لیمآوزیا زا هک تسا کیناگرا بیکرت کی لکلا
کیتسا دیسا و یم دیلوت
.دوش یب عیام نیا بآ رد مک رایسب و تسا گنر
یم لح هب اما ،دوش للاح رثکا رد لولحم ناونع
یم هدافتسا یلآ یاه هیبش بلغا هک دراد یوق یوب تاتسا لیمآوزیا .دوش
لیمآوزیا زا تسا نکمم زوم نغور .تسا یبلاگ و زوم یوب معط ای صلاخ تاتسا
هدنهد لیمآوزیا طولخم هک ییاه ،تاتسا
لیمآ معط ریاس و تاتسا یم مهم للاح نیا .دشاب اه
نیزر ،نیزر ،نوراموک نیزر ،لینیو نیزر ،نیرتسا زلولسورتین دناوت
هب تاتسا لیمآوزیا .دنک لح ار هریغ و کچرک نغور و اماد یم هتخانش تاتسا لیتنپوزیا ناونع
مان .دوش نآ رگید یاه
تاوناتا لیتنپوزیا ،1
3 - تاتسا لیتوب لیتم ،2
3 - تم تاوناتا لیتوب لی زوم نغور ،3
یبلاگ سناسا ،4
یم ،5
چاب( .دشاب و 6
ناراکمه
، 1962 یگکم و
،7
2003 .) ( لکش 1 - 1 یم ناشن ار تاتسا لیمآوزیا راتخاس ) .دهد
لکش 1 - 1 راتخاس ییایمیش
،ناراکمه و چاب( تاتسا لیمآوزیا 1962
یگکم و
، 2003 )
1-2-1 - دیلوت تاتسا لیمآوزیا
رد تاتسا لیمآوزیا هب تاتسا لیمآوزیا .دراد دوجو مه تعیبط
لیمآوزیا .دراد دوجو زوم هایگ رد یعیبط روط تاتسا
هب هب هک لسعروبنز شین هلیسو تظلغ رد نومرف تملاع کی ناونع
هب نییاپ یاه کیرحت و رگید یاهروبنز بذج روظنم
نآ یم دازآ ندز شین هب اه .دوش
،ییایمیش زتنس رد تاتسا لیمآوزیا
زا کاو کیتسا دیسا و لکلا لیمآوزیا نیب )رشیف زا رتسا( یدیسا هدش زیلاتاک شن
1 Isopentyl ethanoate 2 3-methylbutyl acetate 3 3-methylbutyl ethanoate 4 Banana oil
5 Pear essence 6 Bochet al.
7 McGee
خی
1ی جازتما لکلا و بآ اب هک کیتسادیسا ظیلغو صلاخرایسب لکش(
ردو تساریذپ 6
/ بوذ سویسلس هجرد 16
یم دوش_ رد و 118 هجرد ).دیآ یم شوج سویسلس ( لکش رد شنکاو هلداعم رد هک
1 - 2 هداد ناشن ) هب ،تسا هدش
تسد یم هب .دیآ هب کیروفلوسدیسا لومعمروط روزیلاتاک ناونع
دروم یم رارق هدافتسا رد یدیسا نوی کی نینچمه .دریگ
نیزر لدابت ینوی یم هب دناوت دروم روزیلاتاک ناونع دریگ رارق هدافتسا
،ناراکمه و چاب(
1962
،یگکم و 2003 .)
لکش 1 - 2 شنکاو تاتسا لیمآوزیا زتنس
،ناراکمه و چاب(
1962
،یگکم و 2003 .)
زا دعب و شنکاو ماجنا لیمآوزیا دیلوت
لولحم زا تاتسا لیمآوزیا یزاسادج و یزاس صلاخ یارب ،تاتسا یلآ
، یم ناوت
.درک هدافتسا هداس ریطقت شور زا رب ینتبم ریطقت ساسا
شوج هطقن فلاتخا تسا
، هچره ازجا شوج هطقن فلاتخا ی
هدنزاس ی طولخم تحار یزاسادج دشاب رتشیب یم تروص رتمک یژرنا فرص اب و رت
.دریگ تمسق کی فلتخم یاه
یطقت هاگتسد زا دنترابع یهاگشیامزآ هداس ر
1 - رتیه 2 - هت نلاب درگ هیلوا داوم یارب 3
- هس هار ی طقت ی ر 4 - جنسامد
5 - ای دربم هدننک درس 6
- عمج یارب نلاب لوصحم یروآ
.
1-2-2 - ییایمیش صاوخ تاتسا لیمآوزیا
یب ،فافش یعیام تاتسا لیمآوزیا شوخ ،زوم هحیار اب گنر
دیفلوس ید ،نزنب ،رتا لیتا ،لوناتا اب .تسا رارف و معط
للاح ریاس و نبرک یم طولخم یلآ یاه
تسا بآ رد لولحمان ًابیرقت هک ،دوش لودج رد .
1 - 1 لیمآوزیا تایصوصخ
هداد ناشن تاتسا .تسا هدش
لودج 1 - 1 تایصوصخ یکیزیف
.تاتسا لیمآوزیا
یلوکلوم لومرف C7H14O2
یلوکلوم مرج 130.19 g/mol
یلاگچ g/cm3
0.876
1Glacial acetic acid
بوذ یامد 78°C
شوج یامد 142 °C
بآ رد تیللاح 2 g/L at 25 °C
تسوپ اب سامت تروص رد مشچ و
کیرحت هدننک اما .تسا هیر یارب هدام نیا
اه و .تسا یمس یطاخم یاهاشغ رارق
ینلاوط ای و ررکم ضرعم رد نتفرگ یم تدم
بیسآ دناوت
،یگکم( دشاب هتشاد هارمه هب ار ییاه 2003
).
1-2-4 - اهدربراک ی
تاتسا لیمآوزیا
هب تاتسا لیمآوزیا یم هدافتسا اهاذغ رد زوم معط ناونع
ًلاومعم یبلاگ نغور .دوش لیمآوزیا لولحم اب
لوناتا رد تاتسا
هب یم هدافتسا یعونصم رطع ناونع مزاول رد نینچمه .دوش
هدننکوبشوخ رد و نخان کلا یارب یشیارآ دیلوت یارب ،اه
ملیف ،یعونصم مشیربا هب ،یساکع یاه
درادناتسا هدام ناونع رد
هب ،للاح و جارختسا لماع ،یفارگوتامورک رد معط ناونع
یندیشون یم هدافتسا هریغ و
ش .دو ،نینچمه هب
ناونع نداد لاج یارب للاح کی لاپ گنر و
کیتس یزلولسورتین یاه
یم هدافتسا دوش
اب(
چ
، ناراکمه و 1962
،یگکم و 2003
.) ربارب رد تمواقم و حوطس ماکحتسا یارب ییامیپاوه عیانص رد
داب و ریذپلد یوب لیلد هب کسام یشخبرثا شیامزآ یارب تاتسا لیمآوزیا ،
یسفنت یاه و
کسام یزاگ یاه هدافتسا
یم جنسامد رد هدام نیا نینچمه .دوش یم هدافتسا اه
.دوش
1-3 - روزیلاتاک
هدام روزیلاتاک یم شیازفا ار ییایمیش شنکاو تعرس هک تسا یا
دنویپ لیکشت هیلوا داوم اب ادتبا رد روزیلاتاک .دهد
یم نآ و دهد یم لیدبت لوصحم هب ار اه
یم ادج روزیلاتاک حطس زا لوصحم سپس .دنک شنکاو داوم و دوش
هدادن یارب
یم یقاب روزیلاتاک حطس یور شنکاو همادا یم ،تقیقح رد .دننام
شنکاو ناوت هب ار یروزیلاتاک یاه
کی تروص هخرچ
شنکاو دراو روزیلاتاک ادتبا رد هک تفرگ رظن رد هتسب یم
یاهتنا رد سپس دوش هخرچ
یبایزاب دوخ هیلوا لکش هب
یم دوش مرف هب روزیلاتاک .
مرف ،دراد دوجو یفلتخم یاه تیلوئز ریظن یگرزب راتخاس ات یلوکلوم و یمتا عونتم یاه
ای اه
میزنآ یم رارق اهروزیلاتاک هرتسگ رد اه نآ ،نیا رب هولاع ،دنریگ
یم اه طیحم رد دنناوت ام فلتخم یاه
رد ای و اهزاگ ،تاعی
دنورب راکب تادماج حطس
،ناگاک(
2015 .)
1-3-1 - یگژیو اه روزیلاتاک ی
یگژیو ترابع بوخ روزیلاتاک کی یاه یامرگ ،دشاب هتشاد ییلااب حطس تحاسم ،دشاب هتشاد ییلااب تیلاعف :زا دنا
دوشن ردوپ ،دشاب هتشاد ییلااب یکیناکم تمواقم ،دشاب طسوتم نآ یحطس بذج ،دهدن شیارآ رییغت ،دوشن هدییاس ،
رمع ،دشاب مک یبناج تلاوصحم ،دشاب هتشاد یریذپ شنیزگ تیصاخ ،دشاب هتشاد یتایلمع یاهامد رد بسانم درکلمع دشاب هتشاد ییلااب دیفم
،ناگاک(
2015 .)
1-3-1-1 -
روزیلاتاک عاونا
یم میسقت یفلتخم عاونا هب روزیلاتاک :دوش
و بوغرم روزیلاتاک
بوغرمان
روزیلاتاک روضح رد رگا و دهدب ار لوصحم عون کی لیکشت هزاجا طقف هک تسا یروزیلاتاک بوغرم روزیلاتاک
نآ دنشاب هتشاد لیکشت ناکما یتوافتم تلاوصحم یم یقلت بوغرمان ،روزیلاتاک
.دوش
نگمه روزیلاتاک
هدام نگمه روزیلاتاک رد هب هک یا
یم راک روزیلاتاک ناونع شنکاو داوم اب ،دنک
کی رد هدنهد رد .دنشاب عیام ای زاگ زاف
شنکاو نیفلوا نویسازیرمیلپ دننام یتعنص یاه یم هدافتسا نگمه یاهروزیلاتاک زا اه
هنومن .دننک روزیلاتاک زا رگید یا
جت رد رلک رثا ،یزاگ زاف رد نگمه ید هیز
نژورتین ید زاگ .تسا دیسکا
نژورتین یب ًاتبسن زاگ قاتا یامد رد دیسکا
یرثا
د دص هب کیدزن یاهامد رد اما ؛تسا هلداعم قبط هجر
( 1-1 ) یم هیزجت دوش
:
2N2O(g) ⟶ 2N2 (g) + O2 (g) )1-1(
نگمهان روزیلاتاک
یماگنه م زا ار روزیلاتاک ،یزاف کرتشم زرم کی هک شنکاو داو
یم نگمهان ار روزیلاتاک هاگنآ ،دزاس ادج هدنهد .دنمان
شنکاو داوم ییایمیش یحطس بذج قیرط زا ًاتدمع نگمهان روزیلاتاک یم تروص روزیلاتاک حطس یور هدنهد
.دریگ
1-3-2 - روزیلاتاک ندش لاعفریغ
ًلاومعم نآ رثؤم تیلاعف نآ ندش یرپس زا سپ هک دنتسه نیعم رمع کی یاراد اهروزیلاتاک مامت یم شهاک اه
دبای
هب تسا نکمم هک
ًلاومعم یعقاوم نینچ رد .)تیلاعف تفا( دشاب یجیردت ای یناهگان روط لاعفریغ مسیناکم و عون هب هتسب
نیا رد .درک نیزگیاج ای یبایزاب ار زوریلاتاک دیاب ،ندش میمصت .مینک ایحا ای ضیوعت ار نآ هک میریگب میمصت دیاب عقاوم
مسیناکم ساسا رب مهم و تسا ندش لاعفریغ یاه
لوادتم و نیرت :زا تسا ترابع ندش لاعفریغ مسیناکم نیرت
1 نبرکوردیه هیزجت ،یتفن یاهروزیلاتاک رد . یور لاعفریغ نبرک زا یمیخض هیلا لیکشت بجوم لااب یامد رد اه
طس یم روزیلاتاک حو یم ثعاب هرود نیمه هک ددرگ
یم راک زا و هدیشوپ روزیلاتاک تیاس یور هک دوش دتفا
.
2 روزیلاتاک ندش مومسم هب طوبرم مود هدیدپ . تسا
یم قافتا ینامز هدیدپ نیا . بذج هدام هک دتفا
رییغت ثعاب هدنوش
یم روزیلاتاک شیارآ ن روزیلاتاک تیلاعف رد یرولب شیارآ .دوش
لاعفریغ ثعاب یرولب شیارآ رییغت .دراد یساسا شق
یم نآ ندش یم داجیا ار هدیدپ نیا روفلوس دننام یلماوع .دوش
دنک
.
3 یصلاخان دوجو هب طوبرم موس لماع . روزیلاتاک حطس رد یزلف یاه
تسا یصلاخان نیا . و بذج ،لاعف قطانم رد اه
یم شهاک ار روزیلاتاک تیلاعف دنهد
.
ًلاومعم اس هرفح .تسا رادزرپ و لخلختم نامتخاس کی اهروزیلاتاک نامتخ دوجو روزیلاتاک یور رد ینورکیم یاه
کوش هک دراد یم اهزرپ ورکیم نیا ندش دودسم ثعاب یترارح یاه
ِکوش نیاربانب .ددرگ تیلاعف تسا نکمم یترارح
،ناگاک( دهد شهاک ار اهروزیلاتاک 2015
.)
1-3-3 - روزیلاتاک مهم ءازجا
ک یم اهروزیلاتا هب دنناوت
اهدیسا ،اهدیرتین ،اهدیسکا تروص و
کمن ب اه ه هدامآ و هیهت .دنورب راک یبیکرت اهروزیلاتاک یزاس
شیامزآ یانبم رب نآ ساسا اما تسا رنه و ملع زا تسا
نآ رد هک یدنیارف عون بسحرب اهروزیلاتاک . رارق هدافتسادروم اه
یم لکش هب دنریگ هزادنا و اه
یاه یم هتخاس کیپوکسورکام و کیپوکسوزم ،کیپوکسورکیم یتوافتم یاهروزیلاتاک .دنوش
هب یتعنص تسرد بیکرت کی زا تردن
هدش هب و رتشیب ای و ءزج ود زا ًلاومعم اما ،دنا لیکشت دایز رایسب یازجا زا تردن
یم دنوش .
1-3-4 - یروزیلاتاک شنکاو مسیناکم
روزیلاتاک روضح هب
لاعف شخب کی ناونع یم شنکاو تعرس رب رثا بجوم هدننک
زیلاتاک شنکاو کی رد .دوش یرو
،
روزیلاتاک یم فرصم ًلامع هلحرم کی رد
یدعب هلحرم رد و دوش هرابود
یم دیلوت وش
لمع نیا و د نیدنچ
رارکت راب
یم هکنآ نودب ،ددرگ روزیلاتاک
دوش یمئاد رییغت راچد راک نیاربانب .
زیلاتاک رو هزات هار هک تسا نآ تفرشیپ یارب یا
شنکاو یم ناشن دهد
مسیناکم بیترت نیدب . یتسیلاتاک شنکاو
شنکاو کی اب یتسیلاتاکریغ
م توافت تسا یژرنا .
لاعف یزاس یریسم یم یط روزیلاتاک کمک هب شنکاو هک لاعف یژرنا زا رتمک ،دنک
یزاس یریسم شنکاو نامه هک تسا
یم روزیلاتاک نودب میپ
دیا عیرس تلع هک تسا یتیعقاو نیا .
یم هیجوت ار شنکاو ندش رت هب روزیلاتاک یتقو .دنک
هدربراک
یم لوکلوم ،دوش یم ادیپ قفوم دروخرب کی یارب مزلا یژرنا یرتشیب ًاتبسن یاه
نیدب .دننک یاهدروخرب لک دادعت بیترت
یم شنکاو ماجنا بجوم هک ،نامز دحاو رد رثؤم یم شیازفا ،دنوش
نامه .دبای لکش رد هک روط
( 1-2 ) یم هدهاشم ،دوش
زا هدافتسا تروص رد روزیلاتاک
عیرس شنکاو و هدش هاتوک ریسم یم ماجنا رت
.دوش
لکش 1 - 3 یژرنا هسیاقم لاعف
شنکاو ریسم و یزاس ب )فلا(
روزیلاتاک اب )ب( ،روزیلاتاک نود
1-3-5 - روزیلاتاک دربراک
هدمع :زاگ و تفن
لوکلوم نتسکش( گنیکارک دنیارف ود رد تفن تعنص رد اهروزیلاتاک فرصم نیرت هب تشرد یاه
لوکلوم بیکرت و ییارآزاب هرابود( گنیمرفر و )کچوک یم )دیلوت یارب ییاه
زا رتشیب تفن تعنص رد .دشاب
ک یم هدافتسا کیلاتموناگرا و یزلف یاهروزیلاتاک ،اتانرلگیز یاهروزیلاتا دوش
.
ار یرتمک یلیخ مجح ،تفن تعنص یاهدنیارف هب تبسن دروم نیا رد یروزیلاتاک یاهدنیارف :یمیشورتپ یاهدحاو
یم لاغشا قوف تلاوصحم یلو دننک
یم دیلوت یعونتم رایسب و مهم هداعلا دننک
، دیلوت دننام لیتا
و ن یلپ نلیتا ،
نیفاراپ زا ییادز نژوردیه ،نیپورپ یطخ یاه
و .نازگه ولکیس دیلوت
لدبم
هب شخب نیا رد :لیبموتا یروزیلاتاک یاه یم هدافتسا میقتسمریغ و میقتسم تروص
زوزگا رد .دنوش
لیبموتا لثم دماج تازلف زا یرتسب اه نبرکوردیه و هتفرگرارق تانیمولآ هیاپ یور Pt
رضم یاه لثم
ار هریغ و CO
یم بذج
،ناگاک( دنک 2015
).
1-3-6 - روزیلاتاک مومس
هک دنتسه یداوم روزیلاتاک مومس تیلاعف زا
اهروزیلاتاک یم یریگولج
دنک نیتلاپ ییاناوت کینسرآ یمک رادقم ًلاثم .
ت روزیلاتاک هک ار یدروفلوس لیدب
روفلوس هب دیسکا یرت
دیسکا یم نیب زا تسا درب
ًلاامتحا .
،نیتلاپ حطس رب لمع نیا رد
نیتلاپ وی یم لیکشت دنیسرا م یم نایم زا یروزیلاتاک تیلاعف و دوش
ًاتقوم ار روزیلاتاک ،نلیتا بذج .دور ومسم
یم م ،دنک
یلاحرد ،نیتلاپ بذج هک هب ار روزیلاتاک
یم مومسم مئاد روط
،ناگاک( دنک 2015
.)
1-3-7 - روزیلاتاک یبایزاب
ار روزیلاتاک
یم درک ایحا مرگ یاوه روبع اب ناوت
.
مسیناکم رد
یم رگید یاه یصلاخان دوجو زا ناوت
یم روزیلاتاک ندش مومسم ثعاب هک اه .درک یریگولج دوش
1-3-9 - روزیلاتاک تیلاعف رد رثؤم لماوع
روزیلاتاک حطس
یبذج دنویپ ماکحتسا و تردق
1-3-10 - روزیلاتاک حطس شیازفا یاههار
ندرک ردوپ
یکیزیف قیرط هب روزیلاتاک حطس شیازفا ینعی
للخ داجیا
و لاناک و جرف روزیلاتاک هندب رد یپوکسورکیم فیرظ رایسب یاه
تیلوئز و انیمولآ زا یرتسب یور روزیلاتاک ندناشن
ناگاک( روزیلاتاک ندرک لخلختم
، 2015 .)
1-4 - یسیطانغم تارذ ونان
سیطانغم هژاو هملک
هب هک تسا ینانوی یا گنس یضعب
یم قلاطا نهآ دیسکا یعیبط یاه گنس نیا .دش
نیا زا اه
یم دراو ورین دلاوف ای نهآ تارذ رب و رگیدکی رب هک دنرادروخرب تیصاخ زا شیب ،ناتساب ناینانوی .دنروآ
2500 شیپ لاس
هدیدپ اب سلات .دندوب انشآ ییابرنهآ ی هب وا زا بلغا هک1
یم دای نانوی ملع ردپ ناونع
،دوش هدام تیتنگم یناک ی
) O4
Fe3
(
یم ار نهآ هک
،دیابر یم هقطنم رد رتشیب یناک نیا .تخانش مان هب یا
یم تفای )یزورما هیکرت( ایزنگم مان و تسا هدش
1 Tales
هتفرگ مسا نیمه زا زین تیتنگم ینیچ .تسا هدش
یگژیو اب زین ناتساب یاه گنس زا یخرب یسیطانغم یاه
ابرنهآ یاه
ت و دنتشاد ییانشآ هک
گنس نیا زا ییاه هب ار اه
بطق تروص هب یدرونایرد رد هداس یاهامن
یم راک .دندرب تارذ ونان
هزادنا اب یماسجا 1
ات 100 رتمونان هزادنا اب ماسجا ؛دنتسه 100
ات 1000 یقلت یرتموزم سایقم رد ماسجا ،رتمونان
یم اس ریاس و ملیف ،تارذ لماش هک دنتسه یداوم اهراتخاسونان .دنوش یم یرتمونان سایقم رد اهراتخ
دنوش
رویرواک(
،1
2012 و
2رلوم
، 2008 .)
1-4-1 - یگژیو اه یسیطانغم تارذونان ی
هزادنا تارثا :دنتسه راذگریثأت تارذونان یسیطانغم صاوخ رب یدیلک عوضوم ود حطس تارثا و 3
داجیا هب رجنم هک 4
یگژیو یم تارذونان رد یفلتخم یاه هجیتن هزادنا تارثا .دنوش
هدیدپ اه یی موتناوک تیدودحم نوچ مه
، تارییغت هب ًاساسا(
یم طوبرم دنویپ یژرنا یور رب تارذ کچوک رایسب هزادنا میقتسم ریثات هجیتنرد و یمتا راتخاس رد ،تسا )دشاب
یلاحرد سکش هب حطس تارثا هک یم طوبرم هرذ ره زرم رد یرولب راتخاس نراقت نت
وبمولوک( دشاب
،5
2012 ).
1-4-2 - ایازم تارذونان ی
نآ زا یخرب هک دنتسه یرایسب یایازم یاراد یسیطانغم تارذ ونان ترابع اه
:زا دنا
هزادنا
( کچوک لولس کی هدودحم رد یا 10
ات 100 )نورکیم
رود هار زا لرتنک تیلباق
سنانوزر شنکاو
نادیم تارییغت هب ی
1-4-3 - اهدربراک یسیطانغم تارذونان ی
نیمز رد یسیطانغم تارذ ونان یرامیب دنمفده نامرد و صیخشت ،یسانش
اه و تسیز .دنراد دربراک یکشزپ
گنس رد یسیطانغم تارذونان نینچمه کاخ و اه
نآ یسیطانغم رواتشگ نامدیچ هک دنتسه یدایز یاه هعلاطم ناکما اه
نس نآ یم مهارف ار نیمز یسیطانغم شخرچ و اه تیتنگم سنج زا بلغا تارذونان .دنک
اه تفای زین هدنز تادوجوم رد
یم مهم .دوش اهدربراک نیرت
هب تارذ ونان ی یم ریز تروص
دشاب ،یجرف دمحم(
1392
، وبمولوک،
2012 .)
1Couvreur
2 Mulle
3Effectsfinite-size
4Surface effects
5Colombo
1-4-3-1 -
رد تارذونان زا هدافتسا ییاذغ عیانص و مولع
یگژیو لیلد هب یسیطانغم تارذونان هزورما هژیو حطس دننام ییاه
دایز یسیطانغم نادیم اب هداس یزاسادج و
هتفای یعونتم یاهدربراک یجراخ .دنا
نهآ دننام یسیطانغم رصانع یواح یسیطانغم تارذونان ًامومع
، تلابک
، و لکین
ریاس تارذونان دربراک صوصخ رد .دنتسه ییایمیش تابیکرت تیمس ای ینمیا هبنج یسررب ییاذغ داوم رد یسیطانغم
نیازا ؛تسا رادروخرب ییلااب تیمها زا تارذ نیا هب نهآ دیسکا تارذونان ،یسیطانغم تارذونان عاونا نیب رد ور
هژیو
سیطانغماراپ رپوس تارذونان
O4
Fe3
هتشاد ییاذغ داوم هنیمز رد ار دربراک نیرتشیب هب هک دنا
تیمس مدع لیلد
ا قابطن یم ییاذغ داوم رد .دنراد یبوخ یتسیز یریذپ میزنآ تیبثت یارب یسیطانغم تارذونان زا ناوت
صلاخ ،اه یزاس
نیئتورپ بیکرت زیلانآ و اه ب هطوبرم یاه
،یجرف دمحم( درب هره 1392
، وبمولوک ، 2012
.)
1-4-3-2 -
میزنآ تیبثت اه
د تارذونان حطس ر
غم تارذونان یم یسیطان
متسیس یارب یبسانم رایسب نیزگیاج دنناوت میزنآ تیبثت رد یندعم و یلآ یاه
زا .دنشاب اه
یم ینیزگیاج نیا یایازم :هب ناوت
1 ) عمج ناکما مک و عیرس ،هداس یروآ
کی زا هدافتسا اب هدیچیپ تفاب زا میزنآ هنیزه
یجراخ یسیطانغم نادیم 2
) هب میزنآ یراذگراب یلااب تیفرظ هژیو حطس لیلد
دایز 3 ) رد ذوفن تیدودحم نتشادن
لولحم
،یجرف دمحم( درک هراشا اه 1392
وبمولوک ، ،
2012 .)
1-4-3-3 -
صلاخ نیئتورپ یزاس ن
تارذونا
هب هجوت اب نیئتورپ هکنیا
شقن رایسب مهم ی ناسنا یگدنز رد دراد
صلاخ ، تیمها زا یکشزپ ملع رد نآ یزاس ییلااب
ییاجنآزا .تسا رادروخرب شور هک
ییایازم دوش هدافتسا نآ رد یسیطانغم تارذونان زا رگا دراد یناوارف تلاکشم رگید یاه
ار رظندروم تابیکرت فذح یارب میقتسم هدافتسا و هداس نویساموتا ،لااب سایقم رد دربراک تیلباق ،ندوب عیرس نوچمه
،یجرف دمحم( تشاد دهاوخ 1392
وبمولوک،
2012 ).
1-4-3-4 -
رد تارذونان دربراک یکشزپ
یم یکشزپ رد یسیطانغم تارذونان یاهدربراک زا رک هراشا ریز دراوم هب ناوت
:د
یتنآ و نیئتورپ ،یداینب لولس ،وراد نژ هلمجزا رظندروم بیکرت دنمفده لاقتنا
فده لولس و تفاب هب یداب
یسیطانغم سنانوزر هیاپ رب یرادربریوصت
رب ناطرس نامرد
ینامردامرگ شور
لولس یزاسادج
لوکلومورکام و اه یلولس صیلخت و اه
تسیز رد دربراک
سح اهرگ
نورد و نت نورب طیارش رد تارذ یبایدر ناکما
یسیطانغم دیدشت یرادربریوصت قیرط زا نت
(MRI)
دمحم(
،یجرف 1392
،وبمولوک،
2012 .)
1-4-3-5 -
رد تارذونان را هدافتسا یناسروراد
ه یناسروراد تیاد
نفویب هدش
) 1
روتکاف نازیم یریگ هزادنا یارب هک تسا ییایمیش هدام کی یراجت مسا نوخ ردX
)دوش یم هدافتسا
، وم لباق تارییغت بج هظحلام
یبناج ضراوع شهاک و وراد ییاراک اقترا رد یا و
یمس نآ یم .دوش
نفویب لماح و هدش لصتم وراد هب هک تسا یسیطانغم تارذ ونان یاه
ًاقیقد لاعف ثعاب و هدرکدازآ ار وراد فده لحم رد
یم هقطنم نیا رد طقف نآ ندش ،یجرف دمحم( دنوش
1392
،وبمولوک ، 2012
.)
1-4-3-6 -
تاعلاطا هریخذ تارذونان حطس رب
هزادنا اب یسیطانغم تارذونان 2
ات 20 یم رتمونان هب دنناوت
تراک رد تاعلاطا هریخذ یارب یرازبا ناونع یاه
،یجرف دمحم( دنوش هدافتسا یسیطانغم 1392
،وبمولوک،
2012 .)
1-4-3-7 -
لایس ورف
لایس ورف لولحم ،اه
هب ،)تلابک و نهآ :دننام( یسیطانغم تارذ ونان نآ رد هک دنتسه ییاه یعیاـم رد دـیئولک تروـص
یم قلعم یم یسیطانغم تیصاخ نآ هب و دنشاب
هزادنا هچ ره .دنشخب یطانغم تارذونان ی
کـچوک یـس لوـلحم ،دـشاب رـت
یم ناشن دوخ زا یرتشیب یسیطانغم تیصاخ لایس ورف یاهدربراک هلمجزا .دهد
یم اه هب ناوت کنخ ناونع .درـب مان هدننک
مه لولحم نیا زا نینچ رد تکرح هب یارب اه
لایس ندروآ پیچ رد اه
هب اه هلیسو یـم هدافتـسا یـسیطانغم یورین ی دوـش
،یجرف دمحم(
1392 لوک ، ،وبمو 2012 .)
1-4-3-8 -
اهتیزوپماکونان
هناد هزادنا و عیزوت اب یم یرمیلپ داوم رتسب رد یسیطانغم تارذونان بسانم ی
تیزوپماکونان ناوت تیصاخ اب ییاه
1Biophan
هب یسیطانغم مه و تارذونان عون و نازیم .دروآ تسد
هوحن نینچ یم نآ عیزوت ی
و تیزوپماکونان ییاهن صاوخ رب دناوت
تیزوپماک ونان .دراذگب رثا نآ دربراک هوقلاب یاهدربراک یسیطانغم یاه
رد ار یدایز ی سح
اهرگ ششوپ ، یاه
یم اراد جاوما بذاج داوم و سیطانغمورتکلا
،یجرف دمحم( دنشاب 1392
، وبمولوک 2012 .)
1-5 - یسیطانغم تارذونان عاونا هسیاقم
1-5-1 - اهدیسکا
زا رتمک نهآ دیسکاردیه تارذ یتقو 128
یم رتمونان یم لیدبت سیطانغماراپرپوس تارذ هب دنوش
دوخ زا هک دنوش
یم نهآ دیسکاردیه تارذ ونان یسیطانغم رواتشگ .دنرادن یمظن هتسد زا هدافتسا اب دناوت
زا ییاه تارذ ونان یدادعت
لرتنک یسیطانغماراپرپوس
،یجرف دمحم( دبای شیازفا دایز رادقم هب هدش 1392
.)
1-5-2 - هتسوپ اب نهآ یاهدیسکاردیه
تارذونان راتفر دنچره دنرادن نورتکلا کارتشا اب یوق دنویپ ًلاومعم و هدوب نکاس یسیطانغم تارذ ونان حطس هیلا اب یسیطانغم زا یا
SiO2
یم دوبهب نآ حطس یور رب هورگ .دبای
هزادنا رد عیزوت اب نهآ دیسکاردیه تارذونان یاه
یم سیطانغماراپ رپوس دیسکا تارذونان لماش هک کیراب هدش هدناشوپ دیسکا میسلیس هتسوپ اب و دنوش
یگژیو دنا یاه
:هلمجزا دنراد یزلف تارذونان هب تبسن یددعتم تمواقم
رتلااب ییایمیش د عیزوت
کیراب هزادنا ر تمواقم
ییاجنآزا( رتلااب یدیئولک نآ هک
)دنتسین مکارتم یسیطانغم رظنزا اه .
یسیطانغم رواتشگ .
یگژیو
یسیطانغماراپرپوس یاه یمئاد
هب(
)دراد یگتسب یسیطانغم تارذونان هزادنا .
نورتکلا تفج کارتشا درکلمع دیسکا میسیلیس حطس
ناسآ ار اه یم رت
،یجرف دمحم( دنک 1392
.)
1-5-3 - نهآ یاهدیسکا
گنر هناد ریغ دننام یعونتم صاوخ نتشاد لیلد هب نهآ دیسکا یاه ،درز( یگنر عونت ،ییایمیش یرادیاپ ،ندوب یمس
،زـمرق ،یجنراـن هوهق
یداـیز دـح اـت نییاپ تمیق و یسیطانغم صاوخ ،)هایس و یا لاح رد .دـنراد رارـق هجوتدروم
دیسکا عون هدزناپ زا شیب رضاح دیسکوردیه و
نهآ هتخانش مهم هک تسا هدش نآ نیرت
لودج رد اه 1
- 2 هداد ناشن هدش
هولاع .تسا نیا رب
اه
H)2
O Fe(
, O3
Fe2
𝛽 -
, FeO , O3
Fe2
ε-
, FeOOH
لااب راشف رد
FeOOH γ-
یرف و سیطانغم
Fe(OH)3
یرولب جو زین هب .دنراد دو یرف زج
تیسکورف و تیردیه
، یم لااب رد هدربمان تابیکرت ریاس دنناوت
هب تروص
.دنوش زتنس زین یرولب رد
نیا تاـبیکرت ،نیب یسیطانغم
تـیتنگم دـننام
) O4
Fe3
تیامگم و(
(
O3
Fe2
γ-
هـــب(
لـــیلد
صاوـــخ نتـــشاد یرــف
یسررب و تاعلاطم زا یداــیز مــجح هــک دنتــسه یداوــم هلمجزا یــسیطانغم رب اه
نآ یور اه ماجنا داوـم نـیا .تـسا هدش تیرف هتسد زا
لنیپـسا راتخاـس یاراد هـک دنتـسه یـسیطانغم یاه یم
.دنشاب
اوخ امگم و تیتنگم یراتخاس و یکیزیف ص تـی
کی هباشم یدایز دح ات یم رگید
شاب رظنزا تـیتنگم هک توافت نیا اب د
یوق یدودح ات یسیطانغم صاوخ نـیا یودره .تـسا رت
.دنتـسه یسیطانغماراپ ربا تیصاخ یاراد ونان سایقم رد داوم
نآ یارب ار یعونتم یاهدربراک تیصاخ نـیا هب اه
تـسا هدروآ دوجو یم هلمجزا هک
،یرادربریوـصت دـننام یدراوم هب ناوت
وراد لاقتنا
، هدغ هجلاعم
،یروـــن یاـــهدربراک ،یتـسیز یاهرگسح ،یناطرس یاه و یـــکینورتکلا یاـــهدربراک
هدازیلع( درک هراشا ییایمیش 1391
،رهطا ، 1394 .)
نیا تیتنگم اصوصخم ،یسیطانغم تارذونان تـیمها زا یکیژوـلونکت ظاحلزا مه و یملع ظاحلزا مه اهزور
رادروـخرب یـساسا هریخذ لثم ییاهاجرد تارذونان نیا دربراک .دنتسه
،تاعلاطا یزاس سح
اهرگ تسیلاتاک ، و اـه
رد اصوصـخم تسیز
یـکرحم یکـشزپ یم بسانم صاوخ اب تیتنگم تارذونان زتنس یور رب تاقیقحت یارب یوق
.دشاب
لودج 1 - 2 اهدیسکا اهدیسکوردیه و .نهآ ی
Oxyhydroxides Oxides
Formula Mineral Formula Mineral
α-FeOOH Goethite Fe5HO8.4H2O Ferrihydrrite
β-FeOOH Akaganeite α-Fe2O3 Hematite
γ-FeOOH Lepidocrocite γ-Fe2O3 Maghemite
δ-FeOOH Feroxyhyte Fe3O4 Magnetite
( نهآ یاهدیسکا رد هیاپ یراتخاس دحاو تشه )
ш
متا ره نآ رد هک تسا یهجو ای و نژیسکا متا شش طسوت نهآ
هب نژیسکا نوی هارمه
یاه هطاحاOH-
نوی .تسا هدش هیلا لیکشت دیسکوردیه و نژیسکا یاه
یم ار یا ًابیرقت هک دنهد
شش هشوگ ( یا )hcp
یم 1
تیتئوگ لثم دشاب تیتامه و 2
(یبعکم ًابیرقت ای و 3
)ccp
تیسرکد یپل لثم 4
تیمگم و 5 6
یم عون ود ره رد .دشاب راتخاس
و hcp
ناکم ccp
کی رد دیسکوردیه نوی ای نژیسکا متا ات هس نیب یهجوراهچ یاه
لکش عون ود .دنراد دوجو ییلااب هحفص رد نوینآ و هحفص زاف مان هب تیتامه و تیتئوگ ینعی ،hcp
یم هدیمان 𝛼
دنوش
یلاحرد اب قبطنم یاهراتخاس هک یپل ینعیccp
د مگم و ا زاف مان هب تی هدیمانγ
یم دنوش هدازیلع(
1391
،رهطا ، 1394 .)
1-6 - شهوژپ نیا زا فده
رد دنیارف لیمآوزیا دیلوت ،تاتسا
هلحرم ندش یرتسا لیمآوزیا
لکلا نیاربانب .تسا دنک رایسب
،دنیارف نیا عیرست یارب
یم یرورض روزیلاتاک زا هدافتسا لیمآوزیا زتنس یارب جیار روزیلاتاک .دیامن
لولحم ،تاتسا کیتسا
روزیلاتاک نیا .تسا دیسا
هب شنکاو مامتا زا دعب عیام هدافتسا دمآراک روزیلاتاک کی زا دیاب نیاربانب .تسین ددجم هدافتسا و یزاسادج لباق یتحار
یارب .دوش نیا
هناخباتک تاعلاطم ،روظنم یتسیلاتاک تیصاخ اب نهآ دیسکا یسیطانغم تارذونان هک داد ناشن یا
تیلباق و
ایزاب ددجم هدافتسا و یب ،
یم یارب یبسانم هنیزگ دناوت نیا
.دشاب روظنم ،اذل
لیمآوزیا زتنس شهوژپ نیا ماجنا زا فده -
1hcp: hexagonal close packed
2Goethite
3Hematite
4ccp: cubic close packed
5Lepidocrocite
6Maghemite
یلاتاک روضح رد تاتسا روز
نهآ دیسکا یسیطانغم تارذونان تسا
. فده نیا هب ندیسر یارب ادتبا شهوژپ نیا رد ،
هب نهآ دیسکا یسیطانغم تارذونان روزیلاتاک شنکاو هلیسو
نوی لکلا کی زا هدافتسا اب و کیردیرلکدیسا رد نهآ یاه
زتنس لناتا دننام دش
لیمآوزیا سپس . کیتسا و لکلا
هب دیسا زا یبسانم رادقم هارمه و کیروفلوسدیسا
تارذونان روزیلاتاک
هداد رارق شنکاو تحت نهآ دیسکا یسیطانغم دش
هدزاب ای ییاهن لوصحم نازیم . ساسارب
هلمجزا یلماوع امز
ن ، تبسن
لکلا هب دیسا لوم
، لکلا هب تسیلاتاک تبسن رادقم و
هرذونان هنیهب دش یزاس .
تارذونانروزیلاتاکزا هدافتسا تیاهن رد و
.تشاد دهاوخار هدش دیلوت لوصحم نازیم شیازفا و شنکاو تعرس شیازفا ثعاب نهآدیسکا یسیطانغم
2 - نابم ی پ و ی ش ی هن قحت ی ق
2-1 - همدقم
یمیدق و نیلوا لکلا اب یلآ یاهدیسا شنکاو ،اهرتسا زتنس شور نیرت
هب یندعم دیسا روضح رد اه روزیلاتاک ناونع
،تسا یم شور نیا اب هک ناوت
ار یدایز یاهرتسا هب
شور .تسا فورعم رشیف شنکاو هب هک دومن زتنس میقتسم روط یاه
لکلا هنومن یارب ،دراد دوجو رتسا دیلوت یارب زین یرگید نکلا و اه
کمن ای و اه ید یاه
و اهدیساورلک بیترت هب ،موینوزآ
یم لیدبت هطوبرم یاهرتسا هب ار یلیسکوبرک یاهدیسا کویو( دننک
و 1
،ناراکمه 2010
.) نکات یملع تلااقم نو -
لیمآوزیا زتنس هنیمز رد یدایز تاقیقحت و یشهوژپ هار هک تسا هتفرگ تروص تاتسا
نورقم یاه هب
و صلاخ دیلوت ،هفرص
یسررب فلتخم یاهروزیلاتاک طسوت نآ دایز یهدزاب نآ زا یرصتخم حرش هب همادا رد هک تسا هدش
یم هتخادرپ اه .دوش
2-2 - شهوژپ رب یرورم شیپ یاه
نی
هب زاپیل روزیلاتاک اب تاتسا لیمآوزیا زتنس هعلاطم یرتسا سنارت هلیسو
رد ندش -n
طسوت نازگه
2یزیر ناراکمه و ش
لاس رد 1992 .تسا هدش شرازگ هک داد ناشن قیقحت نیا هجیتن
هدوب بآ اب سامت رد میزنآ هک یعقوم رتسا لیکشت
یم شهاک یهاگشیامزآ تادهاشم .دبای
نآ اه ناشن داد هب لوناتا و لکلا لیمآوزیا ،تاتسا لیتا هک هدنرادزاب ناونع
لمع
یم .دننک وبملااردنیفازار ناراکمه و3
ش لاس رد 1994 لیمآوزیا یمیزنآ زتنس درکلمع دوبهب نیا رد .دندرک یسررب ار تاتسا
هنیهب اب شهوژپ امد ،دیسا هب لکلا یلوم تبسن ،یمیزنآ شنکاو یزاس
شنکاو ی و بآ رادقم ،
دروم میزنآ رادقم یسررب
نآ .تفرگ رارق لوصحم زتنس طیارش نیا رد ،دندیسر هجیتن نیا هب اه
یطرد 24 تعاس اب 80 دودح رد هدزاب دصرد 15
شرازگ زا رتشیب ربارب لولحم مرگبآ زاف رد کیتسا دیسا نینچمه .تسا یلبق یاه
یلآ طیحم زا رت تسا
و دیسا رادقم .
1Vivek
2Rizii
3Razafindralambo
Title and Author: Synthesis of isoamyl acetate in the presence of iron oxide magnetic nanoparticle catalysts Supervisor: Behruz Mirzayi, Advisor: Ali Nematollahzadeh.
Graduation date:
Number of pages: 66
Abstract:
Research Aim: Nowadays, there is a huge advancement in the synthesis of isoamyl acetate. In the production of the compound, as the esterification reaction is quite slow, the reaction has to be catalyzed.
A common catalyst for the synthesis of isoamyl acetate is sulfuric acid solution which is not separable and cannot be reused after the reaction easily. Therefore, an efficient catalyst has to be employed. Hence, the aim of the current research is to synthesis iron oxide nanoparticles and exploit it as catalyst to convert isoamyl alcohol to isoamyl acetate, and also, to optimize the production process of isoamyl acetate (i.e. to maximize the yield of the product).
Methodology: In the present study, first the magnetic iron oxide nanoparticles were synthesized by co- precipitation of ion ions in the hydro chloridoid acid and ethanol. Then, isoamyl alcohol and acetic acid were converted to isoamyl acetate in the presence of sulfuric acid and the ion oxide nanoparticles. For the separation of the two-phase product a decantation funnel was used. Then, the organic phase that comprised acetic acid was neutralized by 5 wt. % sodium bicarbonate. After completion of the reaction, the synthesized product was characterized by Fourier transform infrared (FT-IR). In the search of an optimum condition of concentration, time and molar ratios of the catalyst and the alcohol the experiment was designed using the Design Expert software.
Findings: The amount of the final product or the yield was dependent on different parameters such as the amount of the nanoparticles, molar ratio of the acetic acid to isoamyl alcohol, weight ratio of nanoparticles to isoamyl alcohol, and reaction time. Accrediting the performed optimization, the maximum yield in the synthesis of isoamyl acetate was obtained 14.02 at 90 min of the reaction time, 0.3 percent of the magnetic nanoparticles, catalyst to alcohol weight ratio of 0.3, and acetic acid to the alcohol with the molar ratio of two.
Conclusion: The FTIR spectrum revealed that the synthesis of isoamyl acetate was successful. Also, in comparison with the production with sulfuric acid as catalyst. synthesis of isoamyl acetate using magnetic iron oxide nanoparticles resulted in higher yield. Overall, increasing of the reaction time which accompanies the contact time, not only does not lead to the increased yield of reaction, but also decreases the product amount. Similarly, with increasing the molar ration of acetic acid to the alcohol, the isoamyl acetate production yield decreases.
Keywords: Catalyst, isoamyl acetate, magnetic nanoparticles, Response surface method, optimization
18
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of Engineering
Department of Chemical Engineering
Thesis submitted in partial fulfillment for the degree of M.Sc. in Chemical Engineering
Synthesis of isoamyl acetate in the presence of iron oxide magnetic nanoparticle catalysts
By:
Aram Dastbordeh
Supervisor:
Dr. Behruz Mirzayi
Advisor:
Dr. Ali Nematollahzadeh
1 October 2019
