LTS. Trong nh÷ng n¨m võa qua, trªn b¸o ®iÖn tö cña Trung Quèc ®% diÔn ra cuéc täa
®µm vÒ sù thÝch øng cña t«n gi¸o víi chñ nghÜa x% héi. XÐt thÊy vÊn ®Ò nµy còng lµ vÊn ®Ò ViÖt Nam cÇn t×m hiÓu, Ban Biªn tËp cho ®¨ng mét sè ý kiÕn xoay quanh vÊn ®Ò trªn nh»m cung cÊp thªm t− liÖu ®Ó b¹n ®äc tham kh¶o.
T«n gi¸o vµ chñ nghÜa x héi
(*)1. Lµm thÕ nµo ®Ó dÉn d¾t t«n gi¸o thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi(1)
KÓ tõ sau §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn thø III khãa XI cña §¶ng Céng s¶n Trung Quèc ®Õn nay, tÝch cùc dÉn d¾t t«n gi¸o thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi trë thµnh chÝnh s¸ch t«n gi¸o mµ c¸c khu tù trÞ vµ c¸c ch©u tù trÞ kiªn quyÕt thùc hiÖn mét c¸ch toµn diÖn. Dùa vµo ph¸p luËt ®Ó t¨ng c−êng viÖc qu¶n lÝ ®èi víi c¸c sù vô t«n gi¸o, qu¶ng ®¹i nh©n sÜ t«n gi¸o vµ quÇn chóng tÝn gi¸o yªu tæ quèc, b¶o vÖ §¶ng, tu©n thñ hiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt, tÝch cùc tham gia vµo sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi mang nÐt ®Æc s¾c Trung Quèc, tõng b−íc tiÕn lªn con ®−êng thÝch øng cïng chñ nghÜa x· héi. DÉn d¾t t«n gi¸o thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi ph¶i toµn diÖn vµ trªn nhiÒu tÇng nÊc, yªu cÇu c¬ b¶n nhÊt lµ ph¶i ®−a ho¹t
®éng t«n gi¸o vµo khu«n khæ cña hiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt, ph¸t triÓn hîp lÝ vµ ho¹t ®éng trong ph¹m vi nhÊt ®Þnh.
Lµm thÕ nµo ®Ó lµm tèt viÖc dÉn d¾t t«n gi¸o thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi?
N¨m 1993, ®ång chÝ Giang Tr¹ch D©n khi bµn vÒ vÊn ®Ò t«n gi¸o t¹i Héi nghÞ Toµn quèc vÒ c«ng t¸c chiÕn tuyÕn thèng nhÊt
®· nhÊn m¹nh 3 c©u nãi: “Mét lµ, qu¸n triÖt mét c¸ch toµn diÖn, chÝnh x¸c vÒ chÝnh s¸ch t«n gi¸o cho c¸c cÊp bé §¶ng chÊp hµnh; Hai lµ, dùa vµo ph¸p luËt ®Ó t¨ng c−êng qu¶n lÝ ®èi víi c¸c sù vô t«n
gi¸o; Ba lµ, tÝch cùc dÉn d¾t t«n gi¸o thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi”. N¨m 2000, t¹i Héi nghÞ Toµn quèc vÒ c«ng t¸c chiÕn tuyÕn thèng nhÊt, ®ång chÝ Giang Tr¹ch D©n mét lÇn n÷a lµm râ hµm nghÜa t«n gi¸o thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi:
Mét lµ, nh©n sÜ giíi t«n gi¸o vµ quÇn chóng tÝn gi¸o ph¶i tu©n thñ hiÕn ph¸p, ph¸p luËt vµ chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc. Hai lµ, ho¹t ®éng t«n gi¸o ph¶i phôc tïng vµ phôc vô cho lîi Ých cao nhÊt cña quèc gia vµ lîi Ých cña toµn thÓ d©n téc, nh©n sÜ giíi t«n gi¸o ph¶i tÝch cùc khai th¸c vµ ph¸t huy nh÷ng nh©n tè tÝch cùc trong t«n gi¸o, ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn cña x· héi, t×nh ®oµn kÕt cña d©n téc vµ sù thèng nhÊt cña Tæ quèc.
Nh÷ng ph©n tÝch quan träng nµy, trªn nÒn t¶ng cña mèi quan hÖ gi÷a khoa häc gi¶i thÝch t«n gi¸o vµ x· héi x· héi chñ nghÜa sÏ lµm râ h¬n nhËn thøc vÒ vÊn ®Ò t«n gi¸o cïng thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi, lµm s¸ng tá nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n vµ ph−¬ng h−íng cña sù thÝch øng t«n gi¸o víi chñ nghÜa x· héi, cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng ®èi víi viÖc ®Èy m¹nh, dÉn d¾t t«n gi¸o thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi sau khi b−íc vµo thËp kØ míi.
§ång chÝ Lý Thôy Hoµn, Nguyªn Chñ tÞch Héi liªn hiÖp chÝnh trÞ toµn quèc ®·
*. §Çu ®Ò lµ cña T¹p chÝ Nghiªn cøu T«n gi¸o.
1. B¸o m¹ng: www.moonedu.com. Thêi gian c«ng bè: 17/06/2006.
Trao ®æi ý kiÕn
tõng chØ râ: “T«n gi¸o thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi, vÒ c¨n b¶n ph¶i lµm ®−îc
“bèn b¶o vÖ”, ®ã lµ b¶o vÖ sù nghiªm minh cña ph¸p luËt, b¶o vÖ lîi Ých cña nh©n d©n, b¶o vÖ sù ®oµn kÕt d©n téc vµ b¶o vÖ sù thèng nhÊt cña Tæ quèc”.
LÞch sö ®· chøng minh, t«n gi¸o Trung Quèc hoµn toµn cã kh¶ n¨ng thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi. CÇn ph¶i thÊy r»ng,
®¹i bé phËn tÝn ®å t«n gi¸o Trung Quèc lµ nh©n d©n lao ®éng, vÒ c¨n b¶n hä cã lîi Ých thèng nhÊt víi qu¶ng ®¹i quÇn chóng tÝn gi¸o, sù kh¸c biÖt vÒ tÝn ng−ìng t«n gi¸o chØ lµ thø yÕu. §©y chÝnh lµ chç dùa c¨n b¶n nhÊt ®Ó t«n gi¸o Trung Quèc cã thÓ thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi. T«n gi¸o thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi sÏ lÊy lîi Ých chung lµm c¬ së. Ngµy nay, c¬ së
®ã lµ chñ nghÜa yªu n−íc vµ chñ nghÜa x· héi. §©y lµ nÒn t¶ng chÝnh trÞ chung cña chiÕn tuyÕn thèng nhÊt, lµ lîi Ých chung cña nh©n d©n toµn quèc, t«n gi¸o
®−¬ng nhiªn còng kh«ng ph¶i lµ mét ngo¹i lÖ. V× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn tù th©n cña t«n gi¸o, t«n gi¸o nhÊt thiÕt ph¶i thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi, cã thÓ nãi, hiÖn nay ®iÒu ®ã ®· trë thµnh nhËn thøc chung cña nh©n sÜ giíi t«n gi¸o, h¬n n÷a “kh«ng ph¶i lµ chñ nghÜa x· héi cÇn t«n gi¸o thÝch øng mµ lµ t«n gi¸o ph¶i thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi”.
Trªn thùc tÕ, hiÖn nay vÊn ®Ò quan träng
®ang ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®Ó thÝch øng vµ thÝch øng mét c¸ch tèt h¬n. X©y dùng chñ nghÜa x· héi mang nÐt ®Æc s¾c Trung Quèc, phï hîp víi lîi Ých c¨n b¶n cña qu¶ng ®¹i quÇn chóng, trong ®ã bao gåm c¶ quÇn chóng tÝn gi¸o, tõ nÒn t¶ng chÝnh trÞ nµy cña c«ng t¸c t«n gi¸o mµ nãi, viÖc
®−a ra “sù thÝch øng” gi÷a t«n gi¸o vµ chñ nghÜa x· héi còng chÝnh lµ ®· ®Þnh vÞ cho t«n gi¸o, lµ ®ang kh¼ng ®Þnh chøc n¨ng cña t«n gi¸o trong x· héi x· héi chñ nghÜa: T«n gi¸o hoµn toµn cã thÓ trë thµnh lùc l−îng tÝch cùc cho c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi. §Ó thùc hiÖn
®−îc sù thÝch øng gi÷a t«n gi¸o vµ chñ
nghÜa x· héi, tõ gãc ®é nh÷ng ng−êi theo tÝn ng−ìng t«n gi¸o mµ nãi, ph¶i nhËn thøc ®−îc tr−íc hÕt hä lµ c«ng d©n Trung Quèc, sau ®ã míi lµ gi¸o ®å; c¸c ®oµn thÓ t«n gi¸o còng vËy, tr−íc hÕt lµ ®oµn thÓ x· héi cña Trung Quèc, sau ®ã míi lµ
®oµn thÓ t«n gi¸o. Ph¶i yªu n−íc, yªu gi¸o, trong “th¸nh huÊn” ®¹o Islam ®· chØ râ: “Yªu n−íc lµ mét bé phËn cña ®øc tin, ng−îc l¹i nÕu kh«ng yªu n−íc, ®øc tin khã cã thÓ cã ®−îc”. V× vËy, cã thÓ nãi, yªu n−íc lµ thiªn chøc cña ®¹o Islam, mçi chøc s¾c, chøc viÖc cña gi¸o héi vµ quÇn chóng tÝn gi¸o ph¶i b¶o vÖ lîi Ých cña nh©n d©n, sö dông nh÷ng nh©n tè tÝch cùc trong gi¸o ®iÒu t«n gi¸o vµ ®¹o ®øc t«n gi¸o ®Ó phôc vô cho Tæ quèc x· héi chñ nghÜa; Ph¶i tu©n thñ HiÕn ph¸p, ph¸p luËt, chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc, ph¶i phôc tïng sù qu¶n lÝ cña chÝnh phñ, tÝch cùc gióp søc cho c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi, ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn cña x· héi, sù ®oµn kÕt cña d©n téc vµ sù thèng nhÊt cña Tæ quèc, ph¶i phôc tïng vµ phôc vô cho lîi Ých cao nhÊt cña quèc gia vµ lîi Ých cña toµn thÓ d©n téc. Nh©n sÜ giíi t«n gi¸o vµ quÇn chóng tÝn gi¸o cïng víi nh©n d©n c¸c d©n téc ph¶i cã th¸i ®é kiªn quyÕt râ rµng trong viÖc ph¶n ®èi c¸c ho¹t ®éng chia rÏ d©n téc, c¸c ho¹t ®éng phi ph¸p lîi dông t«n gi¸o nh»m x©m h¹i lîi Ých cña Tæ quèc x· héi chñ nghÜa vµ cña nh©n d©n,
®ãng gãp tÝch cùc vµo t×nh ®oµn kÕt d©n téc, sù ph¸t triÓn cña x· héi vµ sù thèng nhÊt cña Tæ quèc. §ång thêi, nh©n sÜ giíi t«n gi¸o cÇn ph¶i nç lùc khai th¸c vµ ph¸t huy nh÷ng nh©n tè tÝch cùc trong t«n gi¸o, trªn c¬ së tù nguyÖn tù gi¸c, lo¹i bá dÇn nh÷ng néi dung kh«ng cßn phï hîp víi x· héi x· héi chñ nghÜa trong c¸c gi¸o ®iÒu, gi¸o lÝ, nç lùc ®−a ra lêi gi¶i thÝch phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn tiÕn bé cña x· héi ®èi víi c¸c gi¸o lÝ t«n gi¸o.
VËy, lµm thÕ nµo ®Ó ®¹o Islam thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi? Lµ mét trong ba t«n gi¸o lín trªn thÕ giíi, tr¶i qua qu¸
tr×nh tÝch ®äng cña lÞch sö, sù giao l−u vµ héi nhËp cña v¨n hãa, ®¹o Islam cña Trung Quèc cã nÐt ®Æc s¾c riªng, gi¸o ph¸i vµ m«n ph¸i rÊt ®«ng ®¶o, chÕ ®é t«n gi¸o hoµn chØnh, h¬n n÷a mËt ®é ph©n bè kh«ng gian cña d©n sè tÝn gi¸o kh¸ cao. Do vËy, ®Ó ®¹o Islam thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi cÇn ph¶i:
1. §Èy m¹nh tuyªn truyÒn chÝnh s¸ch, ph¸p luËt ®èi víi ®¹o Islam; quÇn chóng tÝn gi¸o cña ®¹o Islam tr−íc hÕt lµ c«ng d©n cña Trung Quèc nh−ng do tÝn ng−ìng
®èi víi t«n gi¸o; ®¹o ®øc lu©n lÝ, quan niÖm gi¸ trÞ vµ ph−¬ng thøc hµnh vi cña hä võa chÞu ¶nh h−ëng cña nh÷ng quy ph¹m vÒ chÝnh s¸ch, ph¸p luËt; võa chÞu
¶nh h−ëng cña gi¸o lÝ, gi¸o ®iÒu cña ®¹o Islam, ®iÒu nµy rÊt cã thÓ sÏ lµm cho trong b¶n th©n mçi c«ng d©n cña ®¹o Islam diÔn ra hiÖn t−îng song trïng trong nhËn thøc vÒ quan niÖm gi¸ trÞ. Cô thÓ lµ, ph−¬ng thøc hµnh vi cña hä võa cã thÓ sÏ thùc hiÖn sù nhÊt trÝ gi÷a ph¸p luËt quèc gia vµ luËt lÖ t«n gi¸o, võa cã thÓ sÏ ph¶n ¸nh sù kh«ng nhÊt trÝ gi÷a ph¸p luËt quèc gia vµ luËt lÖ t«n gi¸o. Do vËy, ®¹o Islam sÏ ®èi mÆt víi vÊn ®Ò ph¶i tiÕn hµnh ph¸n ®o¸n gi¸ trÞ vµ ®−a ra sù lùa chän cña m×nh ®èi víi ph−¬ng thøc hµnh vi cña b¶n th©n m×nh. Tr×nh ®é hiÓu biÕt ®èi víi quèc ph¸p vµ gi¸o ph¸p còng nh− nhËn thøc vÒ vÞ trÝ cña chóng sÏ quyÕt ®Þnh sù lùa chän cuèi cïng cña
®¹o Islam. NÕu nh− chØ hiÓu biÕt vÒ gi¸o ph¸p vµ coi ®ã lµ nguyªn t¾c hµnh vi cao nhÊt th× hä sÏ lùa chän ph−¬ng thøc hµnh vi phï hîp víi gi¸o ph¸p vµ nh− vËy rÊt cã thÓ sÏ tr¸i víi ph¸p luËt quèc gia. Tõ
®ã cã thÓ thÊy, muèn qu¸n triÖt s©u réng chÝnh s¸ch t«n gi¸o tÝn ng−ìng cña §¶ng th× tr−íc hÕt ph¶i ra søc tuyªn truyÒn
®−êng lèi, chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña
§¶ng vµ hiÕn ph¸p, ph¸p luËt cña Nhµ n−íc cho nh©n sÜ t«n gi¸o vµ quÇn chóng tÝn gi¸o, lµm cho qu¶ng ®¹i quÇn chóng tÝn gi¸o ®Òu hiÓu r»ng chÝnh s¸ch cña
§¶ng vµ ph¸p luËt cña Nhµ n−íc lµ
chuÈn mùc hµnh vi mµ nh©n d©n toµn quèc ®Òu ph¶i tu©n thñ.
2. Ra søc ph¸t huy vai trß cña c¸c
®oµn thÓ t«n gi¸o, c¸c nh©n sÜ giíi t«n gi¸o vµ chøc s¾c, chøc viÖc cña gi¸o héi.
Tæng quan gi¸o lÝ c¬ b¶n cña ®¹o Islam,
“thõa nhËn duy nhÊt mét gi¸o chñ vµ lÊy thiÖn t©m lµ gèc c¨n b¶n” lµ xuÊt ph¸t
®iÓm c¨n b¶n trong mäi hµnh vi cña ng−êi theo ®¹o Islam. Muèn lµm cho nh÷ng tÝn ®å theo ®¹o Islam ®oµn kÕt l¹i, thùc hiÖn sù thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi th× cÇn ph¶i ph¸t huy vai trß cña c¸c ®oµn thÓ t«n gi¸o, c¸c nh©n sÜ giíi t«n gi¸o vµ chøc s¾c, chøc viÖc cña gi¸o héi.
Nh÷ng nh©n sÜ cã ®Þa vÞ cao trong giíi t«n gi¸o vèn cã kh¶ n¨ng tËp hîp quÇn chóng tÝn gi¸o, cã søc ¶nh h−ëng v« cïng lín ®èi víi quan niÖm gi¸ trÞ, ph−¬ng thøc hµnh vi cña quÇn chóng tÝn gi¸o. T¨ng c−êng gi¸o dôc ý thøc tu©n thñ ph¸p luËt vµ chñ nghÜa yªu n−íc ®èi víi c¸c nh©n sÜ giíi t«n gi¸o, lµm cho hä trong khi triÓn khai c¸c ho¹t ®éng t«n gi¸o vµ thùc thi chøc tr¸ch t«n gi¸o cña m×nh cÇn ph¶i tiÕn hµnh trong khu«n khæ cho phÐp cña chÝnh s¸ch, hiÕn ph¸p, ph¸p luËt; quyÕt kh«ng ®Ó cã sù xung ®ét, m©u thuÉn. Khi xö lÝ mèi quan hÖ gi÷a §¶ng vµ chÝnh phñ, lu«n lu«n kiªn ®Þnh: “§oµn kÕt, hîp t¸c vÒ chÝnh trÞ, t«n träng lÉn nhau vÒ tÝn ng−ìng”. Thùc hiÖn cïng víi viÖc thùc thi vµ h−ëng thô c¸c quyÒn d©n chñ mµ
§¶ng vµ ChÝnh phñ giao phã ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi Nhµ n−íc vµ quÇn chóng tÝn gi¸o, lµ tÊm g−¬ng s¸ng vÒ lßng yªu n−íc, ý thøc tu©n thñ ph¸p luËt, lßng yªu gi¸o, h−íng thiÖn, tÝch cùc dÉn d¾t ho¹t ®éng t«n gi¸o phôc tïng vµ phôc vô cho lîi Ých cao nhÊt cña quèc gia, kh«ng thÓ v× lîi Ých cña gi¸o ph¸i hoÆc lîi Ých c¸
nh©n lµm tæn h¹i ®Õn lîi Ých cña quÇn chóng tÝn gi¸o, chia rÏ mèi ®oµn kÕt gi¸o ph¸i. §oµn thÓ t«n gi¸o cã chøc n¨ng cÇu nèi, th«ng qua ®ã, tÝn ®å ®¹o Islam cã thÓ lµm nhiÒu viÖc tèt, hµnh thiÖn tÝch ®øc cho ®êi.
2. TÝch cùc dÉn d¾t t«n gi¸o thÝch øng cïng chñ nghÜa x· héi(2)
Do h¹n chÕ cña lÞch sö, c¸c nhµ kinh
®iÓn cña chñ nghÜa M¸c vÉn ch−a thÓ luËn gi¶i mét c¸ch toµn diÖn vÒ vÊn ®Ò mèi quan hÖ gi÷a t«n gi¸o vµ chñ nghÜa x· héi, c¸c n−íc x· héi chñ nghÜa kh¸c còng cßn thiÕu nh÷ng kinh nghiÖm thµnh c«ng. Nh÷ng nhµ c¸ch m¹ng nh− M¸c,
¡ngghen vµ Lªnin chñ yÕu nh×n tõ gãc ®é h×nh th¸i ý thøc, chÝnh trÞ x· héi; dùa trªn quan ®iÓm giai cÊp vµ ®Êu tranh giai cÊp, ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch giai cÊp ®Ó nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò t«n gi¸o ®−¬ng thêi vµ nh÷ng vÊn ®Ò t«n gi¸o nãi chung; cßn
®èi víi viÖc sau khi giai cÊp c«ng nh©n giµnh ®−îc chÝnh quyÒn, ®Æc biÖt lµ vÊn
®Ò t«n gi¸o sau khi b−íc vµo giai ®o¹n x· héi x· héi chñ nghÜa th× tuy ®· ®−a ra nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ mÆt nhËn thøc vµ gi¶i ph¸p, ®ång thêi cã nh÷ng dù
®o¸n khoa häc nhÊt ®Þnh nh−ng rèt cuéc vÉn ch−a cã kÕt qu¶ thùc tiÔn.
Ngay tõ thêi k× c¸ch m¹ng chèng chñ nghÜa thùc d©n kiÓu míi, chÝnh ®¶ng cña Trung Quèc ®· nghiªn cøu vÊn ®Ò t«n gi¸o dùa trªn sù vËn dông lÝ luËn c¬ b¶n cña chñ nghÜa M¸c ®èi víi t«n gi¸o, kÕt hîp víi thùc tiÔn cña Trung Quèc còng nh− dùa trªn nh÷ng yªu cÇu ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng ®−¬ng thêi ®Ó thËn träng vµ nghiªm tóc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò t«n gi¸o.
Sau khi n−íc Céng hßa Nh©n d©n Trung Hoa ®−îc thµnh lËp, §¶ng Céng s¶n Trung Quèc trong qu¸ tr×nh t×m tßi con
®−êng chñ nghÜa x· héi còng ®· cã nh÷ng kh¶o nghiÖm h÷u Ých vÒ mÆt lÝ luËn vµ thùc tiÔn ®èi víi vÊn ®Ò mèi quan hÖ gi÷a t«n gi¸o vµ chñ nghÜa x· héi, tuy khã tr¸nh khái nh÷ng vÊp v¸p nh−ng cuèi cïng còng ®−a ra ®−îc nh÷ng luËn ®o¸n khoa häc ®Ó tÝch cùc dÉn d¾t t«n gi¸o thÝch øng cïng chñ nghÜa x· héi. §©y võa lµ nh÷ng s¸ng t¹o lín vÒ mÆt lÝ luËn,
®ång thêi lµ hµnh ®éng thùc tiÔn ®Çy hiÖu qu¶. TÝch cùc dÉn d¾t t«n gi¸o thÝch øng cïng chñ nghÜa x· héi lµ nh÷ng luËn
®o¸n khoa häc ®−îc rót ra tõ viÖc tæng kÕt nh÷ng thµnh tùu cña c«ng t¸c t«n gi¸o xuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc tiÔn cña
®Êt n−íc trong giai ®o¹n ®Çu cña chñ nghÜa x· héi, lµ ph−¬ng h−íng ®óng ®¾n trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö t«n gi¸o Trung Quèc. Nh×n l¹i lÞch sö t«n gi¸o Trung Quèc vµ trªn thÕ giíi cã thÓ ph¸t hiÖn ra mét quy luËt chung, ®ã lµ t«n gi¸o ®Òu ph¶i thÝch øng víi x· héi vµ thêi
®¹i mµ ë ®ã nã sinh sèng th× míi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®−îc. Trung Quèc lµ n−íc x· héi chñ nghÜa, t«n gi¸o ë Trung Quèc tån t¹i vµ ho¹t ®éng trong ®iÒu kiÖn cña chñ nghÜa x· héi, nhÊt thiÕt ph¶i thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi. §©y võa lµ yªu cÇu kh¸ch quan cña x· héi x· héi chñ nghÜa ®èi víi t«n gi¸o, võa lµ yªu cÇu kh¸ch quan ®èi víi sù tån t¹i tù th©n cña c¸c t«n gi¸o ë Trung Quèc.
T«n gi¸o thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi thùc chÊt lµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò t«n gi¸o trong thêi k× chñ nghÜa x· héi, ®ång thêi lµ b−íc tiÕn trong nhËn thøc vµ sù ph¸t triÓn vÒ mÆt lÝ luËn cña §¶ng Céng s¶n Trung Quèc ®èi víi vÊn ®Ò t«n gi¸o.
Sau §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn III kho¸ XI cña §¶ng Céng s¶n, Trung Quèc
®· cã nh÷ng biÕn ®æi to lín trªn mäi ph−¬ng diÖn vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ x· héi. Do sù thiÕt lËp cña chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, nh÷ng b−íc tiÕn cña c«ng cuéc c¶i c¸ch më cöa vµ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng x· héi chñ nghÜa, nguån gèc giai cÊp cña sù tån t¹i t«n gi¸o ë Trung Quèc ®· bÞ triÖt tiªu; nguån gèc tù nhiªn, nguån gèc x· héi vµ nguån gèc nhËn thøc cña sù tån t¹i t«n gi¸o còng cã nh÷ng biÕn ®æi lín. VÒ mÆt chÝnh trÞ, t«n gi¸o kh«ng cßn lµ c«ng cô thèng trÞ cña c¸c thÕ lùc phong kiÕn vµ chñ nghÜa ®Õ quèc mµ trë thµnh sù nghiÖp s¸ng t¹o cña quÇn chóng tÝn gi¸o. C¸c nh©n sÜ yªu n−íc cña giíi t«n gi¸o vµ qu¶ng ®¹i quÇn chóng tÝn gi¸o b¶o vÖ cho §¶ng Céng s¶n, 2. B¸o m¹ng: www.dzh.mop.com. Thêi gian c«ng bè:
04/04/2006.
b¶o vÖ cho chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, trë thµnh mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña chiÕn tuyÕn yªu n−íc thèng nhÊt.
X· héi x· héi chñ nghÜa t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t huy mÆt tÝch cùc cña t«n gi¸o vµ h¹n chÕ nh÷ng nh©n tè tiªu cùc cña t«n gi¸o. N¨m 1990, §¶ng Céng s¶n Trung Quèc trong “Th«ng b¸o vÒ c«ng t¸c t¨ng c−êng chiÕn tuyÕn thèng nhÊt” chØ râ:
“Ph¶i dÉn d¾t c¸c ®oµn thÓ vµ nh©n sÜ t«n gi¸o yªu n−íc võa yªu gi¸o võa yªu n−íc,
®−a ho¹t ®éng t«n gi¸o vµo khu«n khæ hiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt, cïng ®ång hµnh víi chÕ
®é x· héi chñ nghÜa”. §ång chÝ Giang Tr¹ch D©n trong Héi nghÞ Toµn quèc vÒ c«ng t¸c chiÕn tuyÕn thèng nhÊt n¨m 1993 kh¼ng ®Þnh: “TÝch cùc dÉn d¾t t«n gi¸o thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi ”, ®ång thêi chØ râ: “T«n gi¸o lµ mét hiÖn t−îng lÞch sö, sÏ cßn tån t¹i l©u dµi trong thêi k× ®Çu cña chñ nghÜa x· héi, nÕu nh− t«n gi¸o kh«ng thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi th× sÏ dÉn
®Õn xung ®ét. ThÝch øng hoµn toµn kh«ng cã nghÜa lµ tÝn ®å t«n gi¸o ph¶i vøt bá nh÷ng t− t−ëng thÇn luËn vµ tÝn ng−ìng t«n gi¸o mµ ®ßi hái vÒ mÆt chÝnh trÞ hä ph¶i yªu Tæ quèc, b¶o vÖ chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, b¶o vÖ §¶ng; ®ång thêi, c¶i c¸ch nh÷ng chÕ ®é t«n gi¸o vµ gi¸o ®iÒu t«n gi¸o kh«ng thÝch øng víi chñ nghÜa x· héi, sö dông nh÷ng nh©n tè tÝch cùc trong gi¸o
®iÒu t«n gi¸o, gi¸o lÝ t«n gi¸o, ®¹o ®øc t«n gi¸o ®Ó phôc vô cho chñ nghÜa x· héi”.
N¨m 1999, t¹i buæi täa ®µm cïng uû viªn t«n gi¸o d©n téc cña Héi nghÞ lÇn II khãa IX Héi Liªn hiÖp chÝnh trÞ toµn quèc, ®ång chÝ Giang Tr¹ch D©n chØ râ thªm hµm nghÜa cña tõ “thÝch øng”: Mét lµ, quÇn chóng tÝn gi¸o ph¶i tu©n thñ hiÕn ph¸p, ph¸p luËt, chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña nhµ n−íc x· héi chñ nghÜa. Ph¸p luËt b¶o ®¶m tù do tÝn ng−ìng t«n gi¸o, t«n gi¸o ph¶i ho¹t ®éng trong khu«n khæ cña ph¸p luËt.
Hai lµ, ho¹t ®éng t«n gi¸o ph¶i phôc tïng vµ phôc vô cho lîi Ých cao nhÊt cña quèc gia vµ lîi Ých cña toµn thÓ d©n téc. C¸c nh©n sÜ trong giíi t«n gi¸o ph¶i yªu n−íc, tiÕn bé;
ph¶i ®ãng gãp tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn cña x· héi, cho t×nh ®oµn kÕt toµn d©n téc vµ sù thèng nhÊt cña tæ quèc.
Th¸ng 11/2001, t¹i Héi nghÞ Toµn quèc vÒ c«ng t¸c t«n gi¸o do §¶ng Céng s¶n vµ Quèc vô viÖn Trung Quèc tæ chøc, ®ång chÝ Giang Tr¹ch D©n trong lêi ph¸t biÓu mét lÇn n÷a chØ râ vÒ lÝ luËn cña vÊn ®Ò
“thÝch øng”, ®−îc kh¸i qu¸t thµnh “hai nÒn t¶ng”, “hai yªu cÇu”, “hai ñng hé”.
“Hai nÒn t¶ng” tøc lµ viÖc h×nh thµnh vµ x©y dùng chÕ ®é x· héi chñ nghÜa ë Trung Quèc mang nÐt ®Æc s¾c cña chñ nghÜa x· héi Trung Quèc, phï hîp víi lîi Ých c¨n b¶n cña toµn thÓ quÇn chóng nh©n d©n trong ®ã cã quÇn chóng tÝn gi¸o, ®©y lµ nÒn t¶ng mµ c«ng t¸c t«n gi¸o Trung Quèc ph¶i lµm tèt. C¸c t«n gi¸o ë Trung Quèc th«ng qua viÖc c¶i c¸ch vµ sù tiÕn bé tù th©n, ph¸t huy c¸c nh©n tè tÝch cùc cña nã, ®Æt nÒn t¶ng nhÊt ®Þnh cho chñ nghÜa x· héi. “Hai yªu cÇu”, ®ã lµ yªu cÇu nh©n sÜ giíi t«n gi¸o vµ quÇn chóng tÝn gi¸o yªu tæ quèc, b¶o vÖ chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, b¶o vÖ §¶ng Céng s¶n; tu©n thñ hiÕn ph¸p, ph¸p luËt vµ chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc. Yªu cÇu ho¹t
®éng t«n gi¸o cña c¸c nh©n sÜ giíi t«n gi¸o vµ quÇn chóng tÝn gi¸o ph¶i phôc tïng vµ phôc vô cho lîi Ých cao nhÊt cña quèc gia vµ lîi Ých cña toµn thÓ d©n téc.
“Hai ñng hé” ®ã lµ ñng hé, gióp ®ì nh©n sÜ giíi t«n gi¸o tÝch cùc gi¶i thÝch nh÷ng gi¸o lÝ t«n gi¸o phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn tiÕn bé cña x· héi, ñng hé nh©n sÜ giíi t«n gi¸o vµ quÇn chóng tÝn gi¸o còng nh− nh©n d©n c¸c d©n téc kiªn quyÕt ph¶n ®èi mäi hµnh ®éng phi ph¸p lîi dông t«n gi¸o nh»m lµm tæn h¹i ®Õn Tæ quèc x· héi chñ nghÜa vµ lîi Ých cña nh©n d©n, tÝch cùc ®ãng gãp cho sù ®oµn kÕt cña d©n téc, sù ph¸t triÓn cña x· héi vµ sù thèng nhÊt cña Tæ quèc./.
Ng−êi dÞch: Thanh H»ng
Trung t©m Nghiªn cøu T«n gi¸o TÝn ng−ìng Häc viÖn HC-CT QG Hå ChÝ Minh
