« • I I I E H Ò M NAY
Q U A N TR! C H I PHI
TRONG THIETKEVÀ XAY DlMG NGAM
PGS.TS. Nguyin Bà Ké*
Cong tàc quàn tri chi phi trong thiet ke và xày diAig cac Htfàn (DAI ngam co vi tn flac biét quan trong. flé dàm bào hoàn thành càc yèu cau ve chi phi và tien dò ciing nhUcfing tàc an toàn Iao dqng, chat liWng và chuTc nàng van hành cùa càc còng trình ngam [CTN), cóng tàc quàn trj chi phi can phài di^dc cap nhat và phàn tich thiTàng xuyén.
Trén thU'c te, ngay doi vdi mot phi^dng phàp thi còng dà dddc iiiém djnh làu ddi. qua uình xày diAig và chuyen giao càc CTN thii'dng phài doi mat vdi nhihig thàch thiifc nan giài khi hildng tdi càc yéu càu ve thdi han bàn giao, dàm bào ngàn sàch cung nhiTcàc yéu cau ve de an toàa chat liTdng. Sé là thieu sàt và co khi là sai làm néìi chi ddn giàn àp diing càc kinh nghiém xày ddlig Cd sa ha tang trén mal dàt cho càc CTN. Mét so kinh nghiém cùa nddc ngoài dirtfc gidi thiéu trong bài bào này hy vong sé giùp chù dau tiT Viét Nam co
thém bién phàp quàn tri chi phi trong thiet ke và thi céng CTN è nifóc ta ngày
càng hoàn thièn hdn.
C
àc DA CTN và còng tìình giao ttióng cóng cóng b^ng diém thuòng dòi hòi von dàu tu Idn. De dàm bào tìiành cóng cho càc siéu DA dàu hi này, còng tàc dù bii chi phi xày diing càn phài dùdc két hdp vài cóng tàc phàn h'ch rili ro ttieo tùng giai doan. Mot bàn dù tìii chi phf phi thUc té co the dàn dén su do vò cùa cà DA ò ngay nhùng giai doan dau.Khu vùc cóng (Nhà nude) ttiUòng phài dói mat vdi nhùng khó khan nan giài ve ngàn sàch và ttìòi gian tìm nguón tài chinh cho nhùng DA này.
De eó dUòc mot phUdng phàp ttii còng eó tì'nh khà ttii cao dòi hòi phài phàn tì'ch ky lùòng càc yèu tÓ làm chàm tìén dò. Day nhanh tìén dò giài ngàn là mot trong nhOng bièn phàp giùp giàm bdt nji ro này. Kinh nghièm cùa nudo ngoài dà chùng tò ràng: mò hình hdp dóng "Tù Nhàn - Còng dóng - Hdp Tàc' (private-public-partnership-PPP), Viét Nam dang àp dung ò DA dùòng cao toc Dàu Giày - Phan Thiét là mot bièn phàp kiém soàt hùu hiéu càc Oli ro cung nhu tìén dò lièn quan tì5i yéu to tài chfnh. Theo dò eàe to chùc tài chfnh hi nhàn hoac tài tì^ quoc tè là ndi cung cap eàe khoàn tài chinh cho DA, con Chinh phù dùng ra bào lành tài chinh và san sàng chia sè Kii ro.
Diéu kièn tìén quyét cho sU thành còng cùa mot DA dàu hi dòi hòi phài xày dUng dUòc mot bàn du toàn chi phi xày d i ^ g và càc chi phi lién quan dàng tìn cày. Dù tìii khòng day dù chi phi xày dùng ttiUòng d i n dén nhùng vàn de nghièm trpng làm tàng rài ro do vd eà DA. Co rat nhiéu nguyén nhàn dàn tdi vièc dành già khóng day dù ehi phf cùa DA. Co ttié do ngùòi làp dU toàn dà biét duoc khà nàng ngàn sàch eo hep tì!i khu vùc Nhà nude nèn da co gang lén mot bàn du tìii chi phi vùa vàn vdi càc ngàn
{ S o S 1 . a 0 1 1 ] HOC V $ N CÀN BO QUÀN LY XAY D U N G VÀ DÒ TH|
Hill flg HÒM NAY I
sàch này. Vièc co gang càt gpt chi phf eó ttié dan dèn nhùng nhàn ^nh rai nhe tàm quan trpng cùa mot so Ioai chi phf dac Uiù. Tai thòi diém mò tìiàu, diéu này lai thuòng nhàn dUdc su tàn ttiùòng tù phia Nhà nude, do dò làm tàng mùc dò rài ro Uiàt bai cùa DA.
Bé giàm ttiiéu rài ro xày ra Ò càc dU toàn phi ttiUc té, ehùng ta can phài tién hành phàn tich chi phf tóng thè cùa càc DA tUdng tu cùng nhU rà soàt ed càu cùa càc ehi phi này. Qua trình phàn tfch du toàn chi phi cùa eàe DA tUdng tu và vàn hóa xày dùng dàc thù cùa càc DA này sé dem lai nhùng ran so dù toàn dàng tìn cày, Phùdng phàp phàn tì'ch rài ro dóng cùng càn dùdc àp dung ttiùòng xuyén trong suót vòng dòi cùa DA tù giai doan dàu thàu cho tdi khi hoàn ttiành xày dùng nhàm giàm su chènh léeh giùa du toàn ehi phi vdi già tìiàu.
Dành già rùi ro cùa còng nghè
Ve ed bàn, tón tai 2 tnJòng phài còng nghè dào hàm ngàm khàc bièt Hai tnJòng phài này khàc nhau cà ve pham vi ùng dung làn chi phi thùe hién. PhUòng phàp dào hàm qua nùi Alpine vào dà thuòc lành dia cùa "PhUdng phàp dào hàm mdi cùa Ao° (New Astralian Tunnelling Method -NATM). Dòi làp vdi nò là phUòng phàp dào hàm ngàm giao thóng dò thj, ndi ma trò ngai chinh bàt nguón tù dàt mém yéu và nUòc ngàm, cùng nhU tì^ su hièn dién cùa càc cóng trình trén màt dàt PhUdng phàp này thuòng dUdc thi/c hién bòi càc "mày khoan hàm"
(Tunnel Borìng Machines -TBM), tue là càc he ttióng khoan hàm dàc chùng.
NATM và TBM dà trÒ thành hai còng nghé co bàn canh tranh vói nhau trong mòi trUòng ngàm. Cóng nghé NATM dòi hòi su nàm bàt thàu dào càc diéu kién ^ a ed hoc (geomechanic) càc Idp dàt nhàm canh tranh vói càc phUdng phàp thi còng dào hàm ngàm co tì'nh eòng nghiép hóa và ed giòi hòa cao bx)ng khi it de y tòi mói tàc dóng qua lai giùa wéc dào vdi càc phàn ùng dia co hpc. Kinh nghièm tù ngành còng nghiép mÒ dòi hòi phài dàm bào dèn mùc tói da càc yéu càu ve diéu kién ùng suàt ba chiéu tìong càc CTN. Trén ttiuc té, bàn thàn còng nghé hàm lo là noi phàt xuàt cùa càc còng nghé hàm ngàm, cùng dang trong qua trình tìm hiéu moi tàc dòng qua lai
giOa dàt nén, dà, và nude.
Song song vói su phàt trien cùa cóng nghé dào hàm co khf hóa su dung càc ttiièt bj khièn (shielded equipment), rang nghè bé tóng phun dùdc ra ddi và phàt tìién vào dàu ttié ky này. Do bàn chat cùa bé tóng phun càn eó thòi gian de bàm dinh nén dòi hòi còng tàc khào sàt diéu kién dja ed hoc cùa ffia hình hàm ngàm phài ky càng và chi tiét Vi ly do này eung nhu khà nàng eung ùng han che càc khuón vò c5p-pha thép nèn eòng nghé bé tòng phun eho tòi hièn tal chì dùdc ùng dung tai càc dja hình dà Ón djnh.
Cóng nghé dào hàm truyén thóng (conventional tunnelling): dUde bièt den ròng rài dUdi tén NATM, dUdc àp dung dàu tìén trén ^ a hình dà cùng Do àp dung kién thùe dia ky thuàt nén ve màt kinh tè, nò co the canh tranh dùdc vói còng nghé TBM sau này trén nén dàt xop.
Trong khi dò, TBM lai phàt huy lòi the dUa tì'èn khà nàng ed gidi hòa ngày càng cao vói còng suàt mày móc ngày càng Iòn. Càc nhà ttiàu TBM hiéu ràng ve màt thòi gian cùng nhu ve dò dai cùa hàm ngàm, cóng nghé NATM khòng the canh tranh vdi eàe mày móc dào hàm trén dà cùa TBM, và do vày dja hình dà cùng dà trò ttiành lành dia riéng cùa TBM. Nhu cau di lai tal càc tnjng tàm dò tiij dóng due hinh ttiành chù yèu tì'èn nén dàt xop cùa càc bài bòi phù sa song ho dòi hòi su phàt trien mot mang ludi giao thóng eòng eòng. Vdi diéu kién dja hình trong nói ttiành, nhu cau này dóng nghla vói vièc thi còng dào hàm ngàm phfa duòi eàe tòa nhà hién hùu. Càc yéu cau ky tìiuàt ve Ón djnh dò lùn ngày càng trÒ nén chat che.
Vdi nhùng két qua khà quan ve dò ón dinh và dò lùn ttiu dupc tù mot sé duòng hàm ddn, càc nhà ttiiét ké NATM dà cho ra dòi càc thiét ké dUòng hàm eó tìét dién Iòn, ngày càng phùc tap và qua dò nàng cao hièu qua kinh tè dJa DA. NÓI tìep sU ra dòi cùa he ttióng duòng hàm ddn là he thòng dùòng hàm dòi và sau dò là he ttióng nhà ga. Vdi xu ttiè phàt bién manh me cùa càc phUdng phàp hièn nay, co ttié nói khà nàng mò ròng he ttióng duòng hàm là vò han.
Cd càu chi phi xày dUng hàm tìieo phUdng phàp tìuyén tiióng dUdc tìình bay trén hình 1.
(X^lf lyifMQ A Bd THf 37
I WinBgHÒM NAY
y
• V j l l l ^ u O T h l i t b l
oV^n 111
• Nhanl^t
• Chi phi e* d|nh
• Chi pM phv ODIchuyin/
dfn df p
Hình 1 : Co cau chi phf diln hình • PhUdng phàp thi cóng truyén thÓng
(So 11^ 11^ tìi mot còng trình tau dien ngam b ^ nén dat mém)
Còng nghè dào ngàm ed gidi hóa (mechanized tunnelling):
Còng nghè dào hàm bang khièn dùdc àp dung làn dàu trén nén dàt mém. Thiét bi khién thuòng co lUòi càt ò phia truóc và mot bò phàn thu san phàm dào Ò phfa sau, Dàt dà thuòng dUdc chuyén vào ben trong khièn qua dò tao ra mói lièn he màt thiét giùa hàm dào và cóp-pha giàn dò bang thép ngay trong qua trình phà vò dàt dà. Càc doan
khièn dùdc xép ò phia sau khièn tì'ong khi khièn dupc day lén phia tì'Udc bòi mot he ttióng già dò ttiùy lue nàm tìén bè là càc doan khièn nàm d duòi khièn.
Trong qua khù, khi ttii cóng càc dùòng hàm trong dà, càc mày khoan/dào hàm thuòng co càc dfa hoàc ràng càt vdi hai dòi thiét bj kep vào vàch dà làm nhiém v\\
di chuyén mày. Cùng vdi su phàt tìién cùa còng nghé dào hàm, eàe Ioai mày này khóng nhùng dUdc dùng tìén
^ a hình dà cùng, nhùng noi khòng càn dèn he thóng bé dò dà, ma con trén cà nhi^g dja hình pha tì^ón giùa dà cCfìig và dà mém, và dòi khi eó su hièn dièn cùa nhQng doan dùt gay. Do dà mém thuòng bj bién dang tìong long duòng hàm, thinh thoàng de dpa nghiém tìong su ón djnh cùa duòng hàm cho nén càn phài làp dàt càc he thóng già dò tàm thòi hoàc vTnh vién. Cd càu chi phf xày dung hàm theo phUdng phàp ed giòi hoà dUdc tìình bay tìén hình 2.
So sành 2 còng nghé này vdi nhau dUpc trinh bay tìong bang 1. SU khàc biét Iòn nhàt là phàn ttiiét bj (14/24),vàn tài (12/6) và chi phi phu (7/14), chù y dò nJi ro cóng nghè chlém ty là 5% so vdi 8%,
Bang 1. So sành ed clu chi phf cùa phUdng phàp dào ham truyén thóng và Cd gidi hoà (Theo Harald Wagner, 2006)
Co c l u phi
(%)
PhUdng phàp
Truyén thóng
Cd gidi hoà vatiièu
29 23
Thiét bi
14 24
Rùi ro
5 8
Nhàn ilio
5 8
Vàn tài
12 6
Chi phi co dinh
11 11
Chi phi phu
7 14
Di chuyén/
don dep
1 5
Hình 2: Cd càu chi phi dién hình - PhUdng phap thi còng Cd giói hóa
(So Iièu lày tù mot cóng trình tau dièn ngam trèn nén dat mém)
Dò tin cay
De hiéu ro vàn de này ta nén tìm hiéu tù mot DA ngàm cu thè cùa My: DA siéu he thóng giao thòng vàn tài Seattle. DA he ttióng tàu dièn ngàm lón d day dà dUdc
CBtì e i . S 0 1 1 ) HOC VI$N CÀN BO QUÀN L* XÀY DljNG VÀ DÒ n
WftNBÉHÒM NAY I
de xuàt ttieo phUdng thùe ttiiét ké-xày dùng nhàm day nhanh tìén dò. Ban quàn ly DA siéu he ttióng giao thóng, dòn vi chù quàn, nhàn thày ràng co the giàm dàng ké ttìòi gian cùa DA bang càch dua càc Ioai mày móc và vàt Iièu tìén DA (chàng han nhU mày TBM) vào danh mue càn mua sàm ngay trong trong qua trình thiét ké, Vièc lén ké hoach mua sam som, dàc biét là dÓi vdi mày TBM, dUòc ky vong sè ràt ngàn thòi gian xày dung 15 thàng. PhUdng thùe ttiiét ké-xày dung vdi nhùng lòi ttié cùa nò dà de lai nhùng kinh nghiém quy bau, dàc biét là ò khà nàng àp dung càc cài tìén, phàn bó rùi ro và tàng euòng hdp tàc giùa càc dòi tàc cùa DA. PhUdng thùe ttiiét ké-xày dùng con làm già tàng su linh hoat nhàm dat dùdc càc mue tìéu ve hièu qua chi phi, kiém soàt chat lUòng cóng trinh, bó trf day dù và hdp ly nhàn lUc cho DA.
DA SeatUe chi nhàn àdóc 2 ho so thàu, vdi già bò thàu xàp xì 800 triéu dola My, cao hdn rat nhiéu so vói ngàn sàch dU kién là $500 triéu. Ban quàn ly DA siéu he thòng giao ttióng dà ed gang rà soàt càc khà nàng càt giàm chi phf vdi mot nhà thàu nhùng cùng chi co thè làm giàm chi phi du kién xuóng $700 triéu. Càc nghién cùu tiép theo chi ra ràng con so dU tfnh chinh xàc phài là $807 tìièu. Co mot vài diém càn luu y sau day ttiu dUdc tù kinh nghiém cùa Seattle:
• Pham vi can phài duOc xàc djnh rò ràng, theo dò nhùng yèu tÓ càn ttiiét và khòng càn thiét phài dùdc xàc dinh rach ròi.
• Càc thay dÓi càn phài dUde theo dói, quàn ly,
• Chi phf du kién phài eó tfnh thUc té,
• Khóng dUdc phép xem nhe càc vàn délird ngai.
De xuàt xày dùng mot Ijch trình cho càc hoat dòng tìén DA dUdc dem ra tranh luàn. Hang mue dàu tìén eùa DA, doan 14 dàm dUÒng ray nhe Seattle dUdc tién hành theo quy trình truyén thÓng.
Phàn tich mi ro trong mói tUdng quan vdi bòi chi Cóng tàc xàc dinh càc yéu tó rùi ro thuòng dem lai nhùng dòng góp nhiéu nhàt cho DA. Co 3 yéu tó rài ro quan trpng nhàt là:
"Rùi ro duy trì" (Retained Risk), ve bàn chat thuòng xuàt phàt tù khu vUc còng (ngUÒi dàn). Mot vi du cu the là he thóng tàu dièn ngàm PPP London phài gành chju rài ro khi doanh ttiu bàn ve giàm sùt so vdi mùc du kién.
• "Già tèi ttiiéu" (Baze Cost), càn eó de cung cap càc djch vy ttiiét yéu cho khu vUc cóng. Day ttiUòng là nhùng khoàn ehi phi du tfnh cùa khu vuc còng de nàng cap, bào dùòng và quàn ly co so ha tàng tìxjng vòng 30 nàm vàn hành. "Chi phf tói ttiiéu" ttiUòng dupc dù trà cho 4 linh vùc:
càc chi phi dàu tù Idn, dàu hi ón djnh làu dai, chi phi bào dùòng và chi phi khàc eho càc còng ty cung eàp ed sÒ ha tàng, (^ang han nhu chi phi quàn ly và duy hi hoat dóng cho càc ed sd mòi thành làp.
• "Rùi ro diéu chình' (Risk Adjustìnent), càc du tm chi phf tói ttiiéu nhàm dói phó vdi khà nàng khòng tàp tìung cung cap càc djch vu trong mùc chi phi tói thiéu dù tìii vi nhùng nguyèn nhàn nhù bòi chi hay nhùng tìiic tì^c ky thuàt hoàc phài càt giàm chat lUdng dich vu de dàm bào mùc ngàn sàch dUtìii.
Càn dành su chù y dàc biét cho qua trình phàn tì'ch càc rài ro tài chinh eùa DA, Sau khi qua trình xàc ^ n h và phàn Ioai rùi ro dUòc hoàn tàt càn lén mot danh mue thóng kè và phàn Ioai càc rài ro chfnh theo tùng linh vuc:
• Càc rài ro tì^ong ttiièt ké và xày dUng: ve ed bàn khòng the chuyén giao cóng trình theo dùng càc yéu càu vàn hành vi càc ly do: ttiièt ké kém hay khóng day dù, sai sót ttiay dói vào phùt ehòt hoàc chàm tré trong ttiìét ké, càc rài ro trong ttil còng nhu: nhi3ng tmc trae khi tìèp càn cóng tmòng, khòng lUòng trUòe dUdc càc (Jéu kièn dja hinh phùc tap, hay càc phàt hlèn khào co hpc, can ttiièp tì^ càc ben lièn quan, bòi chi.
- Càc rùi ro tù nhu càu và doanh thu: vi du su tón tal cùa càc dich vu và phUòng tìén lién quan, khóng dàp ùng dUdc Ijch trình di chuyén theo yéu càu, cành quan mòi trUòng yéu kém tal càc san ga và trèn càc chuyén tàu.
• Càc rùi ro trong vàn hành và bào duòng: chàng han nhu chi phi vàn hành, khà nàng tìm kiém/tuyén chpn nhàn lue, phu tùng thay thè, chày no, càc ttiièt hai và hòng hòc do tróm cap khòng dUde bào hiém ehi trà,
• Càc rài ro khàc: khà nàng tìm kiém và ehi phi eho càc nguón tài chfnh, ttiay dói chfnh sàch/Iuàt phàp, ttiay dói chinh sàch thué, lam phàt w .
Két qua lUòng hòa càc rùi ro càn phài dUdc kiém tì-a và rà soàt lai tù càc chuyén già dòc làp da ngành, nhiéu kinh nghiém. Càc chuyén già tài chinh càn phài yèu càu
(«tl'y IXI&H^ A Sd THI 3 9
• a M B É H Ò M N A Y
1
ban quàn ly kiém tra sU nhàt quàn giùa két qua lùdng hòa mi ro tài chinh vdi khà nàng tài chinh cùa DA. ò nhùng Ifnh vùc co the bào hiém (vi du bào hiém mi ro chày no), can phài xem xét càc mùc phi bào hiém theo già thi trUòng.
Trong qua trình phàn tich rùi ro càn eó nhOng bién phàp han che tinh làp càc mi ro cùng nhù chù y tói he so tùdng quan giùa càc mi ro. Vi du:
' Néu dù tình chi phi bj phu tròi do khà nàng già tàng chi phi nhàn cóng ttiì càn Ioai bò khoàn dU phòng ngàn sàch phu eàp tìén lUòng do lam phàt
• Kinh nghiém cho ttiày thuòng tón tal mot he so tUdng quan giùa chi phf xù ly càc sU eó ^ a hình nén dàt vdi eàe rùi ro bòi thuòng hdp dóng w . .
Vièc phàn bó rùi ro giùa càc ben tham già co vai tì'ò nhu mot cóng cu quan tì'ong sàng Ipc càc DA khà thi ve tal chfnh tìiidc khi ra ttii tràòng. Tràòe khi dUdc giòi ttiièu ra thj tì\iÒng, càc DA phài hai qua càc bài kiém tra khàt khe ve mùc dò rài ro. Mot phùdng phàp quàn ly rài ro càn phài co nhùng bude sau:
• Xàc dinh mue tìèu và khà nàng chju dung rài ro,
• Xàc dinh, phàn loai và phàn bó rài ro,
• Dành già tàc dòng và lUòng hòa,
• Xàc dinh càc bièn phàp giàm nhe mi ro,
• Chuàn bi hay eàp nhàt danh mue mi ro, Mue dich cùa phUdng phàp này là nhàm dàm bào khóng bò sót mot mi ro nào, và tàt cà eàe rài ro dà dUdc xàc djnh déu dUde theo dól, quàn ly nhàm giàm tìiilu nhùng ành huòng bàt Idi. Còng vièc xàc dinh rài ro phài dùdc lièn tue tìén hành tìong suÓt qua trinh phàt trìén cùa DA. Vièc dàu tìèn là phài phàn nhóm càc rài ro và xàc dinh noi phàn bó eàe mi ro này nhù ò bang 2
Tuy bang 2 dUa ra mot miu phàn bó rài ro dàng tìiam khào, càn khàng dinh rang qua bình hoàn tìiién ed che phàn bó rài ro là mot qua tìình lièn tue, theo dò vi tri càc ben sè lisi tue ttiay dói theo càc dièn bién thùe tè cùng nhU su tUdng tàc vói càc dól tàc tìong suót qua tìình mòi ttiàu hoàc/và dàm phàn frong tùng DA cu ttié. Cd che giao djch cùa càc DA ha tàng ttiuòng diju ành huòng Iòn tù càc mò hình dành rìèng cho càc giao djch tài diinh eùa càc DA quy mó Iòn.
Bang 2; Càc nhóm rài ro và càch phàn bo mi ro
Nhóm rài ro
Thu hói dàt Làp dàt duòng ray Càc tién ich phuc vu Thièt ké, xày dung, cung cap Ùy thàc, vàn hành, bào duòng
Nhu cau Già tìj thanh ly Còng nghé và khà nàng loi thòi Quy djnh, chfnh sàch, luàt phàp
Mói tìUòng Tài chfnh
An toàn
Ddn vj cung ùng chù quàn
X
Càc dói tàc tu nhàn
X
X
X
X
X X
X
X
X
Rùi ro cùng chìa sè
X
X
X
3 a i . E O I I J HOC VlÈN CÀN BO QUÀN LY XÀY D U N G VÀ Etó TH|
Man
B £HÒM NAY l i
Càc mue hèu tài chinh và ttiUdng mai hàng dàu ttiUòng lién quan tòi:
• Xàc djnh rò ràng tràch nhiém cùa chù ttié và bò phàn quàn ly rài ro,
• Khóng phàn biét ed cau tài tìti vi bàn chat ed càu tài frd dùdc quyét dnh bòi co càu rài ro cùa tì^g DA cu ttié,
• Chuyén giao rài ro doanh ttiu khi ttiày phù hdp và làm già tàng già tìi cùa tìén
• Gàn két co che chi trà vói két qua cóng vièc
• Uu tìèn eho ed che phàn bó rài ro trình bay trong bang 2.
Càn dói chi phi
De càn dói chi phi trong thièt kè và xày dUng càc CTN càn xàc dinh rò càc yèu té trpng yéu trong hpp dóng.
Theo dò, càc phUòng phàp xày dùng và kiéu màu hop dóng khàc nhau càn phài dUdc nghién cùu và càc phUdng àn ttii còng khàc nhau càn phài dupc de xuàt Dàc bièt luu y tòi càc vàn de lièn quan tdi chia sè rài ro, chat lUòng, chi phi ttiièt ké, xày dùng và tién dò.
- Càc vàn de xày dUng: Càc vàn de ve xày dUng tìiUòng lièn quan tòi càc vàn de dia ky thuàt càc Idp bé màt càc tìèn ich phu trd, càc két càu ngàm, su ehàp ttiuàn và eho phép cùa ben ttiù ba, càc dja hình còng tìuòng khàc bièt càc ^ co nhà ttiàu, chia sè và quàn ly rài ro.
- Càc rài ro dja ky ttiuàt: Qua tìình càn dói chi phi ttiUòng diìu ành huòng dàc biét tù càc rài ro dja ky ttiuàt lièn quan tdi càc i^éu kièn dia hình phùc tap, nhiém bàn dàt dà và nguón nude bé màt dà tàng và càc vàt thè ngàm, mùc dò kiém ha, dành già diéu kién dja ky ttiuàt cùng nhu vièc xù ly và phàn tfc^ càc so Iièu dja ky thuàt và tình tì'ang bé màt dat,,.
- Còng bó d\éu kién dja ky thuàt: Càc vàn de dia ky thuàt eó ành hùòng tói quan trpng tòi ket qua càn dói chi phi. Co ràt nhiéu bào cào quy chuan can phài dUde cóng bó còng khai cho càc ben quan tàm tdi DA. Càc bào cào này bao góm bào cào dù liéu dja ky thuàt bào cào tièu chuàn dia ky thuàt bào cào tóng hdp dja ky thuàt và bào cào dièn giài dia ky thuàt
- Chia sè/quàn ly rài ro: ThUc té dà chùng minh ràng qua tìình ttiiét ké và xày dùng ed so ha tàng ngàm khòng nhùng dòi hòi còng tàc quàn ly rài ro ma con càn phài eó
Cd che chia sè rài ro cóng bang và hpp ly. Do dò, tal nhiéu nude, su tón tal cùa mot ùy ban giài quyét tranh ehàp là mot dòi hòi khàch quan nhàm dem lai Idi ich cho càc ben tiiam già vào DA, Càc vàn bàn ttiàu giao kèo cùng chùng minh tì'nh hùu dung cùa nò. Càc diéu kién dja hình còng tìuòng khàc nhau càn phài dùdc de eàp tdi hong diéu khoàn dja hình còng hùòng. Diéu khoàn nàng cao già tn san pham cung co tàc dung khuyén khich nhà ttiàu eung eàp nhiJng kinh nghièm quy bau và nhùng ky thuàt còng nghé mòi tòi khàch hàng trèn ed sÒ hòp tàc cùng co Idi.
Trong mói trUòng nhU vày, mot chùdng trình bào hiém dàt duòi su quan ly eùa chù dàu tU sè dàc biét phàt huy tàc dung. Mùc già ddn v| eho tÓng chi phf góp lai tù vièc hach toàn còng bang và hdp ly càc khoàn chi phf sé làm giàm khà nàng xày ra tranh chap. Càc yéu tó dU phòng ttiUòng là mot phàn nói dung trong hpp dóng cùng nhU là mot nói dung còng vièc ehi dao cùa chù dàu tu. Kinh nghièm eho thày rang vièc dUa càc diéu khoàn khuyèn khfeh hoàn thành som DA, tàng cuòng an toàn Iao dóng và nàng cao chat lUdng san pham vào nói dung hdp dóng eung dem lai nhùng Idi fch dàng ké,
Càc mùc chi phi theo tùng loai hdp dóng Hinh 3 và 4 minh hpa tóng chi phi theo hai phUdng ttiùe hdp dóng khàc nhau. SU khàc biét ve chi phi xuàt phàt tìJ càc phUòng phàp xày dUng khàc nhau, dàc bièt là dói VÓI he thóng duòng sàt trèn cao, he ttióng dào mò, duòng hàm vói càc ga thi cóng theo phUdng phàp dào mò, duòng hàm vdi eàe ga thi eòng dào ngàm, dùòng hàm vói hai duòng giao nhau, nhà ga trong dUòng hàm, ga trong duòng hàm vói ba dUòng giao nhau, NgUÒi ta ttiUòng eho ràng càc còng nghè xày dUng khàc nhau này ttiUòng dem lai nhùng két qua tùdng dói gióng nhau tal càc tiiành phó Chàu Àu do càc két qua này thuòng nàng ve djnh tinh hòn là ^nh lUòng. Tuy nhién, ttiUc té cho ttiày ràng vièc lùa chpn phùdng àn thiét ké/xày dùng cho càc he ttióng nói dò vdi kinh nghiém eùa càc nhà thàu và ed che dàu thàu canh tì^nh thuòng dem lai nhùng Idi ttié ve chi phi rò rèt Trong càc vi dy nèu ò trén, vièc lùa chon phùdng thùe Ihièt kè/xày dùng co the làm tiét kiém tdi 45% chi phi cho khàch hàng.
'Xc4^ rO'ifitUi « e ó THI I 41
|É HÒM NAY
M ^ c i l w 1 2 3 4 B 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Hình 3: Tóng quan chi phi theo phUdng thùe nhà thau thiét ke/xày dUng
1, Tàu dièn ngàm Dusseldorf doan K-S 2. Tàu cfièn ngàm Koln doan M1 3. Tàu dièn ngàm Essen doan 34 4. Tàu dièn ngàm Muhiheim 5. Tàu dièn ngàm Duisburg 6. Tàu dièn ngàm Berìin doan U5 7. Tàu dièn ngàm Munchen doan U1 S 3
8. Tàu dién ngàm Munchen doan U2 N8 9. Tàu dién ngàm Dortmund doan 28B (Lll) 10. Tàu dièn ngàm Bochum doan FI 11. Tàu dién ngàm Dortmund doan 27/28A 12. Tàu dién ngàm Stuttgart doan SF1/SF2 13. Tàu dién ngàm Munchen doan Ul W6 14. Tàu dién ngàm Munchen doan U2 E4
* • -ar ra
• M .
C 5
,^,.
• • -
CO
^ oo
rs:^
^ co oo
Hình 4: Tóng quan chi phi theo phUdng thùe dau thauy xày dùng theo thiét ké cùa khàch hàng Két luàn
Kinh nghiém quàn tìi chi phi cho càc DA ttiièt ké/
xày dUng dUòng hàm hùa hen vai tìò quan tìong hong UiOng lai. Kinh nghiém mòi tiiàu ttieo chùc nàng tal Chàu Àu dà cho ttiày tình hùu dung cùa nò. Cóng tàc khào sàt ky IUdng càc diéu kièn dia ky ttiuàt càn phài di tràóc càc hoat dóng chinh ttiùc cùa DA nhiéu bude. ThUc té cùng
cho ttiày rang quy dinh tai càc nude Chàu Àu yèu càu chù ttiàu tu tìén hành càc diéu tra thuc dia trong qua trình dau ttiàu ttiUòng chì dem lai nhCng thòng tm kém chat luong hoàc sai lèch, làm tàng khà nàng xuàt hièn càc yéu d u bòi tìiUòng Idn hong qua trình xày dung. Tom lai, co the ttiày ràng qua trinh thiét ké và xày dung duong hàm óa de lai nhùng bài hpc và kinh nghièm quy bau là nén tàng hoàn ttiién còng tàc quàn tn chi phi trong tUOng lai,
'HÓ! Co hoc dat và Dia ky Ihuàt cóng Inritì
Tài liéu Oiam khào
1. Harald Wagner - The Goi/emance of cost m Tunnel Design and Constniction.
10 Congresso Bras.'!eiro de Tùnels e Estructuras Subie'- ràneas-Seminario Intemacional South
American Tunnelling. {harald wagner@d2-consult co atì 2. Harald Wagner (ZOOej - Risk Evaluation and Control m Un- dergmund Consbuebon
.International Symposium on Underground Excavation and Tunn^ing. 2-4 Febnjar/ Bangkok
.Tìiailand.
S e i . e o i i ] HOC v^N CÀN BÒ QUÀN LY XÀY DONG VÀ DÒ THI
