Huy dong vdn va cac giai phap huy dong von cho cac doanh nghiep nha nuoc o Nghe An hi^n nay
TTLS. Nguyen Anh " M l
Khoa Tai chinh Ngan hang, Truong DH Kinh te Nghe An
Hifen nay, eae docinh nghifep thudc mgi thanh phdn kinh td da tang nhanh ca sO lupng Idn chdt lupng frfen ca nude ndi chung va trfen dja ban Nghfe An ndi rifeng.
Song do ndn kinh td hifen nay cd kha nang tich luy tu nOi bO edn thap, trir mdt sd doanh nghifep qudc doanh va doanh nghifep cd vdn ddu tu nude ngoai la cd qui md Idn, cdn lai cae doanh nghifep ed qui md vita va nhd ehidm ti le tren 95% trong he thOng cac doanh nghifep. Do qui md nhd va eae khd khan eua nen kinh td cho nfen hdu hdt cdc doanh nghifep ddu bi thidu vOn trdm trpng trong khi dd vdn li dgng d cae Ngan hang thuong mai Id rdt Idn. R6 rang doanh nghidp thidu vOn khdng phai do Ngan hang thieu vdn ma Id do doanh nghifep chua cd cac giai phap khai thae cae nguon va huy dOng von mOt each hpp ly. Thieu vOn sdn xudt kinh doeinh da kim ham sy phat trien cua nen kinh le, sy thiet hai va Idm ham cang frd nfen sdu sdc hon khi todn bo cdc doanh nghiep nhd nude bi thieu vdn vi rdng doanh nghiep nha nude ddng vai trd chu dao trong ndn kinh td, nd nam giu cae nganh then chot vd phdn Idn cac ngudn luc cua xa hOi- Do do, vide tim ra cac giai phap huy ddng vOn cho cae doanh nghifep nha nude ndi ehung vd trfen dja ban tInh Nghe An ndi rifeng da trd nfen rdt cdn thidt.
1. Sir can thiet phai huy dong von cho cac doanh nghiep nha nmrc
Dd kinh doemh, trudc hdt cdn cd vOn, vdn dau tu ban ddu vd vOn bO sung dd md rdng san xual, kinh doanh. Vdn kinh doeinh duoc hinh thanh tu nhieu ngudn von khac nhau: Vdn do nha nude cap (vdn NSNN) vdn do ehu kinh doanh ban ra, vdn lifen doanh va vdn huy dOng. Viee bao toan va phat trien vdn dupc thyc hifen bdng ede ngudn doanh thu ban hang hoac eung edp djch vu (khdu hao va hoan vdn luu ddng) va lii cdc ngudn huy ddng bd sung khde. Ndi chung, d mdi logi hinh doanh nghifep, cae ngudn vOn khdng dOng nhdt, ma rdt da dgng va phong phii. Do dd khai nifem cdc logi doanh nghifep dupe hinh thanh can cu vdo nguOn vdn chi cO y nghia tuong ddi.
VOn NSNN dupc edp phdt cho cdc doanh nghifep eua nhd nude. Trude day ngudn vOn nay rat Idn va chidm phdn quan trpng trong tdng sd chi ngan sach cua chi'nh phd. Vdi chinh sach md rdng hoat ddng eua cdc thanh phdn kinh td vd ddi mdi ca chd quan ly tai
chinh ddi vdi khu vyc kinh td qudc dan, ngudn vdn cap phat ciia NSNN se dugc thu hep vd ty frpng va khoi lupng.
Thyc Ufen frong nhiing nam dOi mdi vira qua cho thay, van de btre xuc eua doanh nghifep nha nude thieu vdn dd trang bi va dOi mdi nhtrng edng nghfe hifen dgi. Mat khac, hifeu qua su dung dOng vdn eung chua cao, dac biet la cac doanh nghiep trong linh vuc edng nghiep. Trong nhidu nam trudc day do eo chd tap tmng qucm lieu bao cap chi phdi, nen qua trtnh tieh lu va tap tmng von trong cdng nghifep khPng dupc quan tam ddy manh.
De dat dugc muc tifeu tich luy vOn cao thi van de tidp theo la phai xac dinh dupe miie tieh luy vdn trong GDP cdn hudng tdi trong timg giai doan phat trien eua ndn nen kinh te. Ung vdi moi muc tifeu khac nhau thi mirc tich luy vdn trong nude thudng khac nhau, vdn dd la phai xde dinh dupc mdc tich Ifly vOn chidm ty le bao nhifeu trong GDP se quyet dinh qua frinh tich ty va tap tmng cua cac doanh nghifep. Thdng thudng muon ddy nhanh tdc dO phat tridn kinh td thi ty lfe tich Ifiy vdn phai chidm 3% trong GDP.
2. Thirc trang hoat dong buy dong von cua doanh nghiep nha nuec d Nghe An bien nay
Ti'nh den 31/12/2014 tdng sO doanh nghifep frfen dia bdn tinh Nghe An la 7.192 doanh nghifep trong dO ed 88 doanh nghifep nha nude chidm 1,22% tong sd doanh nghifep toan tinh. Nhu vay ta thdy rdng, sO luong doanh nghifep nhd nude chidm ty lfe tuong ddi thap, didu nay cung ly giai eho ehinh sach tdi co cdu ciia Nha nude da phan ndo phat huy cd hifeu qua, mac dii vay sd von ddu tu tu khu vye nha nude lai chidm ty Ife tuong dOi eao, khoang 29,53%.
Bing 1. SS doanh nghigp dang hoat dgng tai tinli Nghg An (2011-2014;
N i m
Doanh n ^ i S p Nha n u c c Doanh n ^ i ? p oaoaiNha nuoc DN CO von dau tunirac nf;oai rSngsS
2011 94 5.789
28 5 i > l l
2012 91 6.127
33 6251
2013 8S 6.245
32 6 J 6 S
2014 Sg 7.070
34 7.192 Ngu6n. Cifc Th6ngk%Ngh&An
Hogt dOng huy ddng vdn d cae doanh nghifep nha nude la kha cao. Dd huy ddng dugc lugng vOn nay, cac docinh nghifep nha nude da thue hien nhieu bifen phdp nhu huy dgng tir cdc nguOn tin dyng, tin dung cung cap eho cdc doanh nghiep nha nude ludn chiem
A THAI HiNH DUCTNG ITHAH 1 1 / 2 0 1 5 1 ^ ^
NGHIEN CUU
U frgng Idn nhat so vdi cac thanh phdn kinh te khae.
Hifen nay, doanh nghiep nha nude huy ddng dupe fren 50% Un dyng nOi bO va frfen 70% tin dung ngoai te hi cac ngdn hdng thuong mgi; huy ddng fri ngudn Ngdn sach nha nude, Ngan sach nha nude Id ngudn vdn quan trgng Uiii hai ddi vdi cae doanh nghifep nha nude. Ngan sach nha nude cap vdn cho cac doanh nghifep nha nude dudi dang dau tu XDCB, edp vdn luu ddng, bu 16, trp gid...
Bang 2- V6n d i a ta trin a(a b i n linh Nghe An p h a n theo ngnon vSn Dtm V) • TWeu Sne
N l m L Khu vijic Nha nuoc
1. Von NSNN 2 V o n v a v 3 . V 6 n t v c 6 c i i a D N N N 4 Vonbuydonfikbic [L Khu w c nf^ai Nha nuoc OL Kkhn vuc FDI
ToBjt cQne:
2012 8 004.761 4 783 870 135 549 703-628 2 3 8 1 7 1 4 21.087 353 277.778 2 9 J 6 9 J 9 2
2013 9 . 0 1 9 J 4 9 5-148.677 5 1 9 3 6 4 722.908 2-682.400 22.298-675 295.832 31.613.8S6
2014 10-010J05
6.000-137 544.923 748 358 2.716-887 23 429-763
458.876 33.S98JI44
cua mOt doanh nghiep nha nude cua nude ta cdn rat nhd. Nhu vay, ta thay rdng, qui md vdn eua fring doanh nghiep va cua nganh rdt nhd, nguyen nhan chinh la do doanh nghiep nha nude d nude ta hien nay cdn qua nhieu ve sd lupng, vdn cua doanh nghiep khi thanh lap duoc cdp phat tir Ngan sdch nha nude nhung do Ngan sach nha nude eo hep nen vdn cdp phat khi thanh lap cung rdt nhd.
Bang 3 . Doanh thn Ihuin cda c i c doanh nghif p tinh Nghl An (2010-2103) Dan Vf JH4f ttSwg
ffgu6n Cue Thdng ke !^he An
Mac dil dang cd sO lupng giam nhung lupng vOn hang nam cho doanh nghiep nha nude la rat Idn. Vifec thanh edng frong cai each ca dn dinh kinh te da tgo ra tdc dO tang trudng nhanh va vung chdc, Ueh luy nOi bO ciia ddt nude tang nhanh. Do dd, eae ngudn vdn huy dOng dupc eua doanh nghifep da tang nhanh ve sd lugng va qui md, tgo didu kifen thuan Icri cho hogt dgng huy dOng vdn cOa doanh nghifep. Mae du cae Uianh phdn kinh id dupc khdng dinh la binh dang vdi nhau nhung Ihuc id thi doanh nghifep nha nude cdn dupe hudng mot sd Ipi thd so vdi doanh nghifep thuOe cac thanh phdn kinh td khde nhu: dupe vay nhdn han vdi li lfe lai sudt thdp, dupe hudng tai frp tu ngan saeh, vay khdng edn phai thd chap... ngoai ra, vifec huy ddng vdn d cac doanh nghiep nha nude chii yeu vay vOn d ngan hang ddn ddn vifec cung cap vdn eho hoat ddng sdn xudt kinh doanh d doanh nghiep bi phu thudc vao ngan hang. Bieu hifen d chd ngan hang cd logi vdn nao thi vay dupe logi vdn dd; ed vdn ngdn han Uii vay dupc vdn ngdn hgn, cd vdn dai han thi vay dupe vdn dai han. Khi nao ma cac didu kien cho vay dfe dang thi vay dupc nhieu, khi nao didu kifen eho vay khd khan thi doanh nghidp thidu vdn tram trgng vi khdng vay dupe vdn. Day ctiinh la nguyfen nhan chu ydu li giai cho Unh trgng thidu vdn frdm frong d cdc doanh nghifep nha nude hifen nay.
Ndu xet vd mat tai san thi nhin chung, trang thiet bi ciia doanh nghifep nha nude rdt Igc hau, chdp va tir nhidu ngudn, nhidu nude khac nhau. Trinh dp frang thidl bi cdng nghfe Igc hau va qua ydu kem ddn tdi nang sudt lao ddng ciia doanh nghifep nha nude edn Uidp, gdy anh hudng dfe'n kha nang cgnh franh eua doanh nghifep nha nude vdi cae doanh nghifep khac va eae doanh nghiep nude ngoai.
De doanh nghiep nha nude cd kha nang canh tranh va nang eao hifeu qua hogt dpng can phai cd vdn de dOi mdi cac day chuydn cdng nghe - qui md vdn
Poaflh n ^ g p ngoai N t a ni
20.793-577 1 6 3 5 4 3 7 4 19-288484
DN CO vdn dan tu nuoc ngoai 1.698.083 2S45234 3.S42J70
•^ T o i m r i 1 62-777JWS I 91.818.777 | 102JSMW^
72.519.169 80-119355
Ngudn: Cfie ThSng ki Ngh$ An
Hoat dOng huy dOng vdn ciia cdc doanh nghifep nha nude d nude ta da dgt dupc mOt so Uidnh tuu ddng kd. Nhung bfen canh dd cOn mOt so van dd tdn tai nhu cac hinh thiic huy dOng vdn chua dupe da dgng hod, chii ydu vOn de kinh doanh, chua xay dyng dupc eo cau vdn tdi uu, ehi phi vOn cao, mdi dap ling dupe mdt phan nhu cdu vdn ngdn hgn, chua dap ling duoc nhu edu von dai hgn... Nhtrng nguyen nhan dd dan den Unh frang doanh nghifep bi thidu von trdm frgng trong nhimg nam qua. Van dd dat ra Id phai khac phuc dupc nhung tdn tai ndy de Ihuc day doanh nghifep nha nude phat tridn, xung dang vdi vai frd chu dao trong ndn kinh le.
3. Nhifng giai phap buy dong von cho DNNN v i
Nghe An hien nay I 3.1. Hoan thien he thdng chmh sach quan ly tai
chinh d DNNN
+ Nghien cuu ban hanh cac chinh sach khuyen khieh DNNN ehu ddng huy ddng vd tich tu vdn cho san xudt kinh doanh. Md rOng cdc hinh thirc huy dOng vdn eho doanh nghifep nhu phdt hanh frai phidu, da dang hda hinh thtre phat hanh frai phieu ... Ddng thdi cd cd qui chd gidm sat ehat che de bao ve Icri ich eho cac nha dau tu.
+ Cdi Udn hfe thdng thue, hfe thdng fr'n dyng, co chd lai suat tgo dieu kifen eho DNNN tham gia vao thi trudng vdn vdi tu each la chii the ciia thi trudng nay, cu the:
+ Tang cudng quydn ly chu ty chiu trach nhifem v^
vOn va tai san sd hOu nha nude tgi doanh nghifep: Cho phep DNNN sii dung linh hoat cac loai vdn qui kinh docinh dupc chuydn ddi co cdu tdi san tu tai sdn cd dinh sang tai san luu ddng va ngupc Igi. Cho phep cac doanh nghifep chu ddng nhupng ban thanh ly nhiing tai san ed dinh ndm ngoai tai san phuc vu myc tidu kinh doanh chinh va tai san dac biet dupc Nha nude quan ly dd thu hdi vdn phyc vu nhu eau vdn cho hoat dpng kinh docuih mdi.
3.2. Tiep tuc sAp xep lai doanh nghiep nha nude
34
KINH Tt C H A U A+ Sap nhdp cac doanh nghiep nhd de tgo rg eae doanh nghiep Idn ed tiem lue mgnh vd tai chinh khde phyc Unh trang phan tan manh mun ed qui md qud nhd.
+ Kifen quydt mgnh dan su ly cac doanh nghifep kinh doanh thu lo kdo dai, mdt vOn bang each sap nhap hoac tuyfen bO pha san dd tap tmng vdn cho cae DNNN khae.
+ Tidp tue sap xdp Igi cac doanh nghifep nha nude:
Ddi vdi ede doanh nghiep ma Nhd nude cdn phdi khdng chd 100% thi Nhd nude phai cd kd hogch bd sung vdn luu dOng dd tgo cho doeinh nghifep cd tidm lye tdi chinh manh. Ddi vdi cac doanh nghiep ma Nha nude khdng cdn phai khdng che 100% tidn hdnh cO phan hda dd tgo vdn doanh nghiep, Nha nude giu ed phdn du khdng chd doanh nghiep phan cdn Igi cd thd ban eho can bO cdng nhan vifen va nhung ngudi bfen ngoai ed nhu cdu mua cd phan.
3.3. Cdc giai phap ve tin dung cho cac doanh nghifep nha nude
Thii nhdt, ddi vdi mdt sd khoan tin dyng va dy an xin vay eua cac doanh nghifep nha nude nen thay thd didu kifen tdi san the chap bdng tin chdp hoac bao lanh. Qui chd bdo lanh nen bd dieu kifen ngudi xin bao lanh phdi thd chdp tai san tai ngan hang bao lanh. Cho vay bang thd chdp chi ap dyng vdi doanh nghifep ed linh hinh tai ehinh vting chdc cd quan he lau dai vdi ngan hang, vay tra sdng phang.
Thu hai, Ngan hang nha nude nang han mtrc tin dung cho phii hop kha nang md rdng tin dung eua timg ngan hang Ihuong mai, dap ling nhu eau thu mua, dau lu tmng vd dai han, san xuat cdng nghiep, ndng nghiep, hoat dOng kinh doanh xudt nhap khau.
Luc nhu edu vdn tang la bieu hifen kinh td da phat trien.
Thtr ba, qui dinh lai sudt cho phil hpp vdi tinh hinh thye Id eiia ndn kinh te va phat tridn thi frudng chtmg khodn, tao didu kifen thuan Ipi cho vifee phat hanh frai phidu va eO phidu doanh nghifep de huy dOng vOn eho DNNN.
3.4. Giai phap cu thd vd phia cac doanh nghifep nha nude
Da dgng hda hinh Ihttc huy dOng vOn. Da dgng hda hinh thiic huy ddng vOn la phuong thiic tai tro vdn rdt linh hogt cho eae doanh nghifep neu khdng du dieu kifen vay vOn d hinh thue nay Uii cd thd chuyen sang vay vdn d hinh thirc khac vi vay nhu cdu vdn ludn duoc dap ling kip thdi.
Tang cudng cdng tae ke hoaeh hda tai chinh dd DNNN chu dOng hon vd cd thdi gian de Itia chpn cdc hinh thiic huy ddng vdn eO hifeu qud nhdt.
Kdt hpp huy ddng vdn vdi ndng cao hifeu qua sii dyng vdn: nang eao hifeu qua su dung vdn Id mOt van dd rdt quan frpng ludn dupc dat ra dOi vdi cac doanh
nghiep ndu doanh nghifep nang cao dupc hifeu qua su dung vdn didu dd cfing tuong duong vdi vide Uet kifem dupc mOt lupng vdn dang kd ma le ra phai huy dOng thfem neu nhu khdng nang cao dupe hieu qua su dyng vdn.
Dao tgo va td chirc mOt dOi ngu can bd tai chi'nh doanh nghifep cd nang lyc cd trinh dO chuyfen mdn cao: Thudng xuyfen md eae khoa dao tao boi dudng de nang cao nghifep vu vd thdng Un cho cacn bO tai chinh doanh nghifep va can hinh thanh mdt mang ludi edng tae vifen gOm cac chuyen gia idnh td dd phdi hgp tu van cho DNNN trong viec lya ehgn cae hinh thiie huy ddng vOn.
Von la dieu kifen sdng edn ddi vdi sy phat tridn ctia doanh nghiep. Dap ling mdt each lot nhat nhu cdu vOn cho sdn xudt kinh doanh la mOt trong cac bifen phap hang dau de nang eao hifeu qua san xudt kinh doanh eua doanh nghifep. B^ dap img nhu cdu vdn cho san xuat kinh doanh ciia doanh nghiep Nha nude frong nhiing nam qua DNNN d nude ta da thye hifen bifen phap huy dOng vOn khac nhau nhu huy dOng vOn lU ngudn NSNN, vay cdc ban hang va eae td chtrc tin dung khac... va da dat dupc mOt s6 thanh tyu dang khieh le,
Mac dil vay trong qua trinh huy dOng vdn eae DNNN vdn cdn tOn tgi nhiing van dd cdn phai giai quydt, nhung nhan to tifeu eye can xda bd. Thyc hifen tdt va cd hieu qua huy ddng von sfe phdn nao giiip cac DNNN khac phuc Unh trgng thieu vdn hifen nay.
Tai iieu tbam i(hao
1. Cue ThOng ke Nghfe An, Nifen giam thOng ke nam 2010 — 2014
2. Uy ban Nhan dan tinh Nghfe An (2014), "Bao cao ve Unh hinh kinh te - xa hOi nam 2012, nam 2013 va Kd hogch phat tridn kinh te - xa h6i nam 2014 eua tinh Nghfe An"
3. Website cua Tap chi COng san:
http://www.tapchieongsan.org.vn
