K H & C N N U O C N O O A 1
M o t s o c h i n h s a c h k h u y e n k h i c h di chuyen can no KH&CN tren the gidi
ThS NGUYEN THI MINH NGA Vien Chien Iliac va Chinh sach KH&CN
Bo KH&CN Chinh sach khuyen khich di chuyen can bp khoa hoc va cdng nghe (KH&CN) dupe nhieu nude quan tam nham tang curing truyen ba tri thtfc va cdng nghe trong nen kinh te cung nhu1 tao dieu kien thuan lpi cho doi mdi cong nghe.
Hai nhom chinh sach quan trpng thudng dupe cac qud'c gia su" dung, dd la tang cudng di chuyen can bp KH&CN trong nude, dac biet la di chuyen giffa khu vuc han lam (vien nghien ciiu, trudng dai hpc) va khu vuc cdng nghiep (doanh nghiep); khuyen khich di chuyen can bp KH&CN qud'c te.
Chinh sach tang curing di chuyen can bo KH&CN Dug MOT
Di chuyen can bo KH&CN giffa cac khu vffc.
dac biet la giffa khu vffc han lam (vien nghien cufu. trffdng dai hoc, phdng thi nghiem) vii khu vffc cong nghiep trong nen kinh te (doanh nghiep) la mpt trong nhffng chu de ffu tien ctia nhieu qud'c gia. Be thuc day sff di chuyen can bp giffa 2 khu vffc nay. cac nffdc da dffa ra nhieu chinh sach nham khac phuc nhffng khd khan, trd ngai giffa 2 khu vffc ve lu'png bdng. bao hiem xa hpi. sff thay ddi Idi ich va chuyen mdn, sff khac nhau ve van hda, bao mat cac ket qua nghien effu cung nhff bao ve quyen sd hffu tri tue va nhieu yeu id khac.
Dffdi day lii kinh nghiem ciia mpt sd qud'c gia trong viec khac phuc trd ngai va khuyen khich di chuyen can bp KH&CN giffa khu vffc han lam va khu vffc cdng nghiep.
Xay dttng moi trilling va noi dung dao tao thuan loi: Hau het cac quoc gia deu cd chung quan diem la "dao tao d cac trffdng dai hpc thffdng khdng thich hdp vdi nhu cau ciia khu vffc cong nghiep". Cac sinh vien thffdng dffdc dao tao nghe dinh hffdng han lam va it dffpc trang bi nhifng ky nang can thiet de tim kiem mpt cdng viec d khu vffc cong nghiep. Chinh vi vay. nhieu quoc gia da cd chinh sach rat cu the nhff: Dao tao chuyen mon nghe nghiep trong trffdng dai hoc. dac biet la chuyen mon ma khu vffc cdng nghiep can; xay dffng cac chifdng trinh dao tao va nghien effu cd sff tham gia ciia cdng ddng doanh nghiep. ke ca cac doanh nghiep vffa va nho ve nhu cau lao ddng cua khu vffc nay trong tffdng lai; dao tao mpt sd ky nang cho sinh vien (ky thuat nghien effu. ky nang truyen dat thdng tin, ky nang lam viec ddc lap/theo nhom, kien thtfc ve sd hffu tri tue. ve nhffng khd khan cua khu vffc cdng nghiep..): dao tao tinh than kinh doanh (entrepreneurship) nham giiip cac can bp KH&CN khai thac va thffdng mai hda san pham nghien effu cua hp; dao tao ve quan ly cdng nghe va quan ly ddi mdi cdng nghe...
Hitdng ddn luan van sail dai hoc tit cii 2 khu vitc: Mpt sd chifdng trinh dao tao sau dai hpc cua Thuy Dien. Phap quy dinh cac nghien ctfu sinh can cd 2 can bp hffdng dan tir ca 2 khu vffc (han lam va cong nghiep). Hai can bp hffdng dan nay phai cd nhffng cam ket nhat dinh ve vai tro ddi vdi nghien effu sinh do minh phu trach, ddng thdi quy dinh trach nhiem cua tifng can bp hffdng dan va phai qua mdt khda dao tao dac biet trffdc khi tien hanh cong viec hffdng dan nghien effu sinh.
Chia se trach nhiem va loi ich trong hdp tdc:
Cd the thay rang, hdp tac giffa khu vffc han lam va khu vffc cdng nghiep chi cd the hien thffc hda khi trach nhiem va ldi ich ciia ca 2 ben dffdc dam bao. Chinh vi vay, mpt sd nffdc da xay dffng cac chinh sach nhff: Hai khu vffc ciing bd tri vi tri lam viec cho cac can bp KH&CN: ciing nhau tai trd (ca 2 khu vffc ciing hpp tac de tai trd cho cac dff an nghien ctfu va hpc bdng); difa ra nhffng tiii trd bd sung (bang phan thffdng) cho nhffng nha khoa hpc cd tinh than kinh doanh, nhffng can bp mang y tffdng mdi tff khu vffc cdng nghiep den khu vffc han lam (vi du. d Phap cd giai thffdng vdi ten gpi
"Carnot" cho cac nghien effu trong khu vffc han lam hpp tac vdi cdng nghiep, sd tien tiii trp dffa tren cd sd sd lu'png va ty le gia tang hdp ddng vdi cdng nghiep): hd trd chuyen giao tri thffc va cong nghe, ciing nhff hd trd viec thiinh lap cac van phdng trung gian giffa 2 khu vffc han lam va cdng nghiep de cd the hinh thanh cac hoat ddng chuyen giao tri thffc va cong nghe (vi du, d Anh, Chinh phu dffa ra mdt kenh tai chinh dac biet de ho trd cho hoat dpng chuyen giao tri thffc va cong nghe).
Di chuyen can bo KH&CN ditpc dila vao tieu chi danh gid vienltrttbng: (3 mdt so nffdc, cac vien nghien ctfu. trffdng dai hpc dffdc danh gia cao neu cd cac dai dien tff khu vffc cdng nghiep tham gia trong cd cau td chffc (tham gia vao hpi ddng quan ly. hpi ddng tff van. thiet ke chifdng trinh. dtf an).
Tao nhieu cd hpi di chuyen can bd KH&CN:
Di chuyen tam thdi giffa cac khu vffc thffdng khd khan va doi khi khd thffc hien bdi vi cac vi tri can ngffdi khdng dffpc cdng bd rpng rai hoac la khd khan de tim kiem ngffdi phii hpp. De khac phuc trd ngai nay, mdt sd nffdc da xay dffng cic chifdng trinh nhiim tao nhieu cd hdi hdn cho sff di chuyen can bp KH&CN giffa cac khu vffc thdng qua trao ddi can bp. liim viec ban thdi gian (part- time), nghi phep. vi tri danh dff. khuyen khich ve tai chinh, hoac quy dinh bang cac thoa thuan cho cac can bp KH&CN mdi hay da cd kinh nghiem.
0 Thuy Dien, trong khuon khd "Quy cho nghien cifu chien lffdc" da danh mpt khoiin kinh phi 15 trieu SEK (tien Thuy Dien) tai trd cho chifdng trinh di chuyen can bp KH&CN irong thdi gian 2 nam. Chudng trinh tai trd cho cac nha khoa hpc tff vien/trffdng tham gia lam viec cho khu vffc cdng nghiep (visiting researcher) hoac ngffpc lai.
Ben canh dd, mpt sd quoc gia con phat trien hinh thffc can bp nghien effu lam tff van cho khu vffc cdng nghiep thdng qua hdp ddng lam viec ngan han. Vi du. tai Vien Cong nghe Massachusetts - MIT (My), hdp ddng lam viec keo dai chi 9 thang trong nam, 3 thang con lai cd the thffc hien cac cong viec tff van. MIT dffa ra nhffng khuyen khich rat tfu dai cho cac can bp KH&CN dtfa thu nhap ve cho Vien tff khu vffc cdng nghiep: Mien trach nhiem giang day dd'i vdi nhffng ngffdi mang ve tren 2 trieu USD va mien trach nhiem hanh chinh cho nhffng ngffdi mang ve tren 4 trieu USD.
Mpt sd nffdc ap dung chinh sach ffu tien trong viec tuyen dung, bd nhiem va dai ngd can bp tff khu vffc khac: Khu vffc han lam ffu tien tuyen dung can bp quan ly cd kinh nghiem tff khu vffc cdng nghiep (vi du. mpt so trffdng dai hpc d Ao vii Airdlen thdng bao nhffng ldi ich ffu tien rd rang trong viec tuyen dung can bp tff khu vffc cdng nghiep: d Anh. Phd hieu trffdng trffdng dai hpc cd the dffdc bd nhiem tff khu vffc cdng nghiep): bd nhiem chffc danh giao sff ban thdi gian (part-time So thang 10.2010 K H Q A HOC 4 9
] N U O C N O O A l professorship! ci khu vffc han lam cho nhflng can
bo KH&CN cua khu vffc nay lam viec cho khu vffc cong nghiep: khuyen khich hinh ihijrc "gffi"
can bo KH&CN1 tif khu v ifc han lam sang cong nghiep va ngffdc lai irong mot thdi gian nhat dinh:
can bo KH&CN tir cac cd sd nha nffdc cd the dffdc cap giay phep nghi mot thdi gian de thanh lap doanh nghiep (vi du. d Phap. Vien Nghien effu y dffdc 1NSERM da dffa ra chffdng trinh giao lffu
"interface programme" cho cac can bd KH&CN v ao nhffng vj tri nhat djnh trong mot thdi gian nhat dinh: cac can bd KH&CN cd cd hdi di chuyen 3-5 nam sang cac to' chffc khac nhau nhff benh vien. trffdng dai hpc hoac khu vffc cdng nghiep:
INSERM si tra 2/3 Iffdng cho can bp KH&CN, 1/3 con lai do dd'i tac chi tra).
Chinh sach khuyen khich di chuyen can bp KH&CN quiets
Cac qud'c gia dffa ra nhieu bien phap khac nhau de thu hiit can bp cd trinh dp cao. ky sff. nha khoa hpc ciia nffdc minh dii di eff ra nffdc ngoai ve nffdc lam viec. ddng thdi cung dffa ra cac bien phap ihu hut can bd KH&CN nffdc ngoai.
Cdc chinh sach khuyen khich ve lai chinh:
Cac bien phap khuyen khich ve tai chinh nham Ihu hiit cac can bp KH&CN ciia nffdc ngoai dffdc the hien dffdi cac hinh there: Cac chffdng trinh hpc gia nghien effu (fellowships); tai trd theo dff an nghien effu I grants or project funding!:
hpc bdng (scholarships); ffu dai thue va trd cap (tax subsidies!; hd trd di lai va an d (travel and living support!: cac chffdng trinh trao dd'i han lam (exchange programmes) va mpt sd bien phap khac.
Cdc chinh sach dinh cii dac biet: Mot so nffdc dii dffa ra cac chinh sach ve xuat. nhap canh khac nhau nhiim thu hiii can bp KH&CN lam viec cho dat nffdc hp. gdm: Ddn gian tdi da cac thii tuc tao dieu kien thuan Idi trong di chuyen quoc te cho can bd KH&CN I Ao. Canada. Sec. Nhat Bam. ke ca cac thanh vien trong gia dinh di theo (Nauy.
Ha Lan i.
Cac nffdc nhff L'c. Ao. Bi. Sec. Ha Lan... da cap cac loai thi thffc dac biet danh rieng cho cac nha khoa hpc hoac can bp nghien effu. nhff thi Ihffc khoa hoc {scientific visa), thi thffc nha khoa hpc tham vieng (Msiting academia visai. Tai Uc, thi ihffc nha khoa hoc tham vieng cho phep cac nha khoa hpc nffdc ngoai tham gia vao cac du*
an nghien effu do cac vien/trffdng mdi vdi thdi han Idi da 12 thang. Tai Ao. mien giay phep lao ddng ddi vdi nhffng ngffdi nffdc ngoai tham gia vao cac hoat ddng han lam igiang day va nghien effui: cho phep dinh effvb thdi han ddi vdi cac can bo KH&CN va gia dinh ho: cho phep dinh eff vd thdi han va khdng can giay phep lam viec ddi vdi cac vi tri gpi la "dieu hanh diic biet" va gia dinh ciia ho. Tai Ha Lan. viec ddn idan tdi da thu tuc
da gdp phan thu hiit dffpc nhieu can bp KH&CN ngffdi nffdc ngoai cd ky nang cao. Vdi thu tuc khdng can giay phep lao dpng. cp quan xuat nhap canh Ha Lan xem xet. giai quy et cac ddn xin djnh eff chi trong vdng 2 tuan. Mpt giay phep dinh eff cap cho ngffdi nffdc ngoai co ky nang cao nong thdi han hdp ddng (tdi da la 5 nam I. Nhflng ngffdi nay va con cai hp cd the di ciing va nhan dffdc giay phep dinh eff trong ciing thdi han.
Mdt so nffdc. dien hinh la Han Qud'c. da cap cac loai the dac biet nhff the khoa hpc (Science Card!, the cdng nghe thong tin (IT Card! va the vang (Gold Card). Cac loai the nay dffpc xem nhff thi thffc nhieu lan vdi thii tuc kiem soat effc nhanh.
Thi thffc cd thdi han 5 nam va cd the gia han.
The khoa hpc cap cho nhffng ngffdi cd trinh dp va kinh nghiem lam viec trong linh vffc KH&CN.
The cdng nghe thdng tin cap cho nhffng ngffdi cd trinh dp trong linh vffc cdng nghe thdng tin. The vang cap cho nhffng chuy en gia thupc 1 trong 8 linh vffc: ThffPng mai dien tff. vat lieu mdi. thiet bi v an tai. dien tff ky thuat so. cdng nghe sinh hoc. cdng nghe nano. moi trffdng va nang lifdng.
quan ly cdng nghe. Ddng thdi. the vang cung ffu dai mien thue thu nhap den 5 nam cho nhffng ky sff nffdc ngoai lam viec trong cac linh vffc cdng nghe cao.
Chinh sach ffu tien nhap eff ddi vdi nhflng ngffdi cd ky nang dffdc mpt sd nffdc nhff Uc.
Canada. Thuy Sy ap dung. Chffdng trinh nay ciia Uc dffdc xay dffng nhiim thu hiit nhflng ngffdi cd ky nang hoac kha nang dac biet ddng gdp cho nen kinh te. Nhffng ngffdi nop ddn phai dap tfng mpt sd tieu chi ve tudi. ky nang. bang cap. kha nang tieng Anh va kinh nghiem lam viec. Luat .Aliens ciia Thuy Sy quy djnh. neu mpt giao sff nffdc ngoai lam viec cho mpt trffdng dai hpc thi se ngay lap tffc cd giay phep dinh ctf i khdng phai chd tff 5 den 10 nam nhff thdng thffdng). Neu mpt ngffdi nffdc ngoai vi ngffdi Thuy Sy nop dPn xin viec thi ngffdi Thuy Sy dffpc ffu tien trffdc.
nhffng nhflng ngffdi cd ky nang cao trong linh vffc KH&CN thi se dffpc dd'i xff binh ding, khong cd sff phan biet.
Cdc dich vu ho tret khac: 0 mpt so qud'c gia da hinh thanh cac td chffc chuyen mdn ve cac dich vu hd trd cho can bp KH&CN den tff ntfdc ngoai gpi la "Trung tam di chuyen can bp KH&CN".
Cac trung tam nay thffdng dat tai cac trffdng dai hpc. Tai nhieu ntfdc phat trien. dac biet la cac nffdc chau Au deu hinh thanh trung tam nav va
•-d lffpng ngay mpt tang. Tinh den nam 2008. so ltfdng cac trung tam di chuyen can bp KH&CN trong mang lffdi cac trung tam di chuyen can bp KH&CN chau Au lii 200 ithudc 32 ntfdc). Mdt sd qud'c gia cd Website dtfa nhffng thdng tin hd trd ve van hda. xa hpi. giiip cac can bp KH&CN nhap eff dinh eff tai mdi trffdng mdi.
Cdc chinh sach tao dieu kien nghien ctiu d
nude ngoai: Met sd quoc gia con khuyen khii sff di chuy en can bp KH&CN quoc te thdng qui mpt loai chinh sach tao dieu kien cho cac can bo KH&CN thtfc hien nghien ctfu d nffdc ngoai.Cic chinh sach nay bao gdm tai trd. hpc bdng. hoc gia nghien ctfu. ho trd cuoc sdng va di lai. cac chutotag trinh trao ddi.
Thayloi ket
Qua nghien effu kinh nghiem ciia mot so ntfdc. cd the thay ring, hau het cac ntfdc deu dffa ra bien phap nhtf: Khuyen khich di chuven can bp KH&CN gitfa cac khu vtfc. cac to" chtfc trong ntfdc va di chuyen can bp KH&CN quoc te. Trong dd. cac bien phap khuy en khich di chuyen can bp KH&CN trong ntfdc dffdc nhieu ntfdc die biet quan tim vdi nhieu each tiep ck khac nhau. tif cac tiep can kinh te den phi kinh it.
Cac bien phap kinh te chu y eu dtfdc cac nffdc si dung la hinh thanh cac chtfdng trinh khuyen khich hdp tie giffa vien nghien ctfu - trtfdng dai hpc - doanh nghiep: khuyen khich cac vien/trffdng xa;
dffng cac chffdng trinh hdp tic (ngoai khoan kinh phi danh rieng cho nghien ctfu. cic vien/rrffdnf danh mpt khoan kinh phi nhat djnh de xay dunr.
cac chffdng trinh dao tao phuc vu theo nhu dm:
khuy en khich vieiVtrtfdng/doanh nghiep cung tai tfd cac dtf an nghien ctfu hpp tic. Ddi vdi ac bien phap phi kinh te. cac nffdc thffdng sff duns la: Thay ddi cd he thdng npi dung va chffdng trinh dao tao: khic phuc ud ngai hanh chinh va tini:
ttf chii cho cac vien/tnfdng: hinh thanh cac ddn vi trung gian. Ngoai ra. mot sd' nffdc con si dunt cac cdng cu nhff: Hffdng dan luan van tien sy nl ca khu v ffc han lam vi khu vffc cong nghiep, di so di chuy en can bp KH&CN la mot trong nhiinE chi so'danh gia vien/trffdng.
Tren phtfdng dien khuyen khich di chuyeE can bp KH&CN quoc te. nhieu nffdc (dac biet la cac nffdc phat trien l da dffa ra bien phap d»
hiit can bp KH&CN tff nffdc ngoai. ke ca chinh sach hdi htfdng nha khoa hpc. ciing nhff cac bien phap tao dieu kien cho cac nha khoa hpc ntfdc minh nghien ctfu d nffdc ngoai. Tham chi. mot so nffdc con dtfa v an de thu hiit can bp KH&CN ntfdc ngoai trd thanh chie'n ltfdc quoc gia hoac li trpng tim cua chinh sach KH&CN quoc gia. Mpt so' ntfdc hinh thanh cac chtfdng trinh thu hut can bp KH&CN cd trinh dp cao thupc moi linh vifc Mot so ntfdc nhan manh vao sir dieu phoi chink sach chung vdi chinh sach ve thi trtfdng lao dpng.
vuat nhap canh de tao dieu kien di chuyen cii bp KH&CN. Mpt sd quoc gia gin chinh sach 4 chuy en can bd KH&CN vdi chinh sach phattriei vi trd giiip trong giao due va dao tao. Ben ca«k cac bien phap v ffa neu. de thiic day thu hut cii bp KH&CN. mpt so qud'c gia con dffa ra cac biet phap ho trd ngon ngff. chd is. thi thtfc bao hie* vi mot so' v an de hen quan khic •
50 Hoatddng
So thang 10.2010
