Kiến thức, thái độ, hành vi của nhân viên y tế về công tác xã hội tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch năm 2022

(1)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu

Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: [email protected]

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: [email protected]

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: [email protected], [email protected]

4. Boä Y teá

Email: [email protected], [email protected]

Kiến thức, thái độ, hành vi của nhân viên y tế về công tác xã hội tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch năm 2022

Lý Tiểu Long

¹

, Nguyễn Mỹ Linh

²

, Bùi Nguyễn Tố Như

¹

, Đặng Thị Huệ

¹

, Nguyễn Thiện Minh

¹

, Đặng Thị Thiện Ngân

¹

, Nguyễn Thị Thu Nhạn

¹

, Nguyễn Thị Trường Xuân

³

, Tăng Phước Quân

⁴

TÓM TẮT

Đặt vấn đề: Kiến thức, thái độ, hành vi của nhân viên y tế tại bệnh viện là một trong những vấn đề thiết yếu trong phương hướng hoạt động và phát triển công tác xã hội tại bệnh viện. Tại Việt Nam, nghiên cứu về kiến thức, thái độ, hành vi của nhân viên y tế về công tác xã hội chưa có nhiều, nhất là trong ngành y tế.

Mục tiêu: Mô tả kiến thức, thái độ, hành vi và xác định một số yếu tố liên quan của nhân viên y tế về công tác xã hội tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch năm 2022.

Phương pháp: Sử dụng nghiên cứu cắt ngang có phân tích trên 634 nhân viên y tế đang làm việc tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch. Mô hình hồi quy tuyến tính được dùng để xác định một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ và hành vi.

Kết quả: 74,1% nhân viên có kiến thức thấp, 52,21% nhân viên có thái độ tích cực, 51,29% có hành vi phù hợp về nghề công tác xã hội. Kiến thức có liên quan với thu nhập trung bình, vị trí việc làm, số năm công tác, thời gian làm việc trung bình 1 ngày, tần suất liên hệ công tác xã hội, thái độ có mối liên quan với trình độ học vấn, và hành vi có mối liên quan với tần suất liên hệ công tác xã hội.

Kết luận: Kiến thức, thái độ, hành vi về công tác xã hội của nhân viên y tế còn thấp, cần tăng cường tập huấn, tái tập huấn cũng như truyền thông, giám sát hỗ trợ nhân viên y tế trong các hoạt động về công tác xã hội. Tiếp tục khảo sát, nghiên cứu chuyên sâu trong tương lai ưu tiên tìm ra yếu tố nhân quả giữa các yếu tố liên quan với công tác xã hội.

Từ khóa: Công tác xã hội, bệnh viện, kiến thức, thái độ, hành vi.

Knowledge, attitude, and behavior regarding medical social among health care professional in Pham Ngoc

Thach hospital 2022

Ly Tieu Long

¹

, Nguyen My Linh

²

, Bui Nguyen To Như

¹

, Dang Thi Hue

¹

, Nguyen Thien Minh

¹

,

Dang Thi Thien Ngan

¹

, Nguyen Thi Thu Nhan

¹

, Nguyen Thi Truong Xuan

³

, Tang Phuoc Quan

⁴

(2)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi  = 0,05), p = 0,37 [3],  = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh ².

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z

D px

§ ·

H

¨ ¸

© ¹

ABSTRACT

Background: The issue of knowledge, attitude, and behaviors toward social work is one of the essential issues in the direction of the operation and development of social work at the hospital.

In Viet Nam, there was no research on health workers' knowledge, attitudes, and behaviors about social work.

Objectives: Describe the knowledge, attitude, and practice, and identify some related factors among health workers about social work at Pham Ngoc Thach hospital in 2022.

Subjects and Methods: This analytical cross-sectional study was conducted among 634 medical staff working at Pham Ngoc Thach hospital. Linear regression model was used to determine some factors related to knowledge, attitude, and practice.

Result: The results showed that 74.1% of employees had a low level of understanding, 52.21%

had a positive attitude, and 51.2% behaved suitably towards social work. Multivariate analysis reported better knowledge related to income, educational level, years of work, average 8-hour work per day, frequent contact with social workers. Attitude was related educational level and behaviors were related to frequent contact with social workers,

Conclusion: Knowledge, attitude, and practice of social work among health workers were still low. Annual training, re-training, communication and hands-on surveillance on social work for health workers and more surveys and in-depth research were recommended to investigate the causal determinants towards social work.

Keywords: social work, knowledge, attitude, behaviors, hospital.

Tác giả:

1 Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch 2 Bệnh viện Nguyễn Tri Phương 3 Eyecare Foundation

4 Trung tâm Y tế Quận 3

Email: [email protected] 1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Công tác xã hội (CTXH) chiếm vị trí ý nghĩa trong giải quyết các vấn đề xã hội, nhằm đảm bảo công bằng và tiến bộ xã hội trong mỗi quốc gia. Tháng 3/2010, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án phát triển nghề CTXH ở Việt Nam giai đoạn 2010 – 2020 trong Quyết định

32/2010-QĐ/TTg. Theo đề án này, CTXH trong bệnh viện đã bước đầu khẳng định được vai trò quan trọng trong việc xây dựng mối quan hệ hài hòa giữa thể chất và tinh thần người bệnh, giữa người bệnh với người thân, giữa người bệnh với thầy thuốc, với cơ sở y tế và với cộng đồng.

CTXH trong lĩnh vực y tế góp phần thay đổi

(3)

1. Ñaët vaán ñeà

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

Taùc giaû:

4. Boä Y teá

nhận thức và thúc đẩy hành vi tích cực, ngăn ngừa, giảm thiểu những tác động tiêu cực ảnh hưởng tới các mối quan hệ, tạo điều kiện thuận lợi và nâng cao hiệu quả trong hoạt động khám chữa bệnh cho nhân dân

¹

.

Ngày 22/1/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định 112/QĐ-TTg về chương trình phát triển CTXH giai đoạn 2021-2030 cũng như quyết định 2096/QĐ-TTg sửa đổi Quyết định 112/QĐ-TTg nhằm đẩy mạnh phát triển CTXH tại các ngành, các cấp phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế – xã hội trong đó đẩy mạnh việc nâng cao chất lượng đội ngũ CTXH cũng như nghiên cứu, đề xuất áp dụng ngạch, bậc lương, phụ cấp ưu đãi theo nghề và chế độ phụ cấp đặc thù khác đối với công chức, viên chức công tác xã hội phù hợp với đặc thù nghề nghiệp, bảo đảm tương quan giữa các ngành, nghề

^2,3

.

Phòng CTXH bệnh viện Phạm Ngọc Thạch được thành lập vào năm 2016, tuy chỉ mới thành lập khoảng hơn 5 năm gần đây nhưng đã đạt được nhiều thành tựu đáng khích lệ, trung bình mỗi năm phòng CTXH đã kết nối cho hơn 10.000 bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn với các hoạt động thiện nguyện như vật chất, tinh thần, truyền thông giáo dục. Mạng lưới CTXH tại bệnh viện được phân bố đều tại từng khoa phòng trong bệnh viện. Tuy nhiên đến hiện tại, bệnh viện chưa thực hiện khảo sát nào về vấn đề thực trạng kiến thức, thái độ, hành vi của nhân viên y tế (NVYT) tại bệnh viện, vì thế đây là nghiên cứu đầu tiên nhằm tìm ra phương hướng phát triển hoạt động CTXH tại bệnh viện, góp phần mang đến cho người bệnh, nhân viên có hoàn cảnh khó khăn những dịch vụ tốt

nhất cũng như tạo tiền đề phát triển các nghiên cứu tiếp theo trong tương lai. Đó là lý do chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Kiến thức, thái độ, hành vi của nhân viên y tế về công tác xã hội tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch năm 2022”.

Mục tiêu nghiên cứu:

1) Mô tả kiến thức, thái độ, hành vi của nhân viên y tế về công tác xã hội tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch năm 2022.

2) Xác định một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ và hành vi của nhân viên y tế về công tác xã hội tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch năm 2022.

2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Đối tượng nghiên cứu

NVYT đang công tác tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch.

Tiêu chuẩn lựa chọn:

- Đồng ý tham gia nghiên cứu.

- Có thâm niên công tác tại bệnh viện từ 1 năm trở lên.

Tiêu chuẩn loại trừ:

- Nhân viên đang nghỉ thai sản, nghỉ phép dài hạn, nghỉ không lương, đi học dài hạn.

2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch trong thời gian từ tháng 5 đến tháng 12 năm 2022, trong đó thời gian thu thập mẫu là tháng 8 năm 2022.

2.3. Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang có phân tích.

2.4. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu

Lấy mẫu thuận tiện, toàn bộ NVYT đang công

(4)

3. Keát quaû

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

n % n % n % n % p

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

2 1 2

2

1

p P

N x

Z

D px

§ ·

H

¨ ¸

© ¹

tác tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch.

2.5. Công cụ thu thập dữ liệu

Bộ câu hỏi được chuyển ngữ từ bộ câu hỏi Q-MSW được tác giả Trương Nguyễn Xuân Quỳnh xây dựng thử nghiệm tại đại học Chulalongkorn dùng khảo sát tại bệnh viện Ung Bướu Tp. Hồ Chí Minh năm 2017 và tham khảo thêm của tác giả Dương Thị Minh Thu áp dụng nghiên cứu tương tự tại bệnh viện Nhi Trung ương năm 2019, sau đó chỉnh sửa một số câu hỏi cho phù hợp với thực tiễn tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch. Phiếu khảo sát bao gồm phần thông tin đối tượng nghiên cứu gồm 11 câu hỏi và phần đánh giá về kiến thức gồm 4 câu hỏi, trong đó, câu hỏi về liên quan đến định nghĩa công tác xã hội có 6 nội dung, thái độ gồm 1 câu hỏi có 6 nội dung, hành vi gồm 1 câu hỏi có 7 nội dung của NVYT về CTXH

^4,5

. 2.6. Biến số trong nghiên cứu

Biến số thông tin chung: Giới tính, khoa phòng làm việc, vị trí việc làm, tham dự tập huấn CTXH, liên hệ CTXH, thu nhập trung bình, số năm công tác, thời gian làm việc trung bình 1 ngày.

Biến số phụ thuộc: Nghiên cứu sử dụng định nghĩa biến phụ thuộc là kiến thức, thái độ, hành vi dựa theo định nghĩa của tác giả Trương Nguyễn Xuân Quỳnh, với kiến thức gồm 4 phần với tổng điểm là 39 điểm được chia làm 3 giá trị gồm: kiến thức thấp (<23 điểm), kiến thức trung bình (24 – 31 điểm) và kiến thức tốt (>31 điểm). Thái độ gồm 6 câu hỏi với tổng điểm là 24 điểm được chia làm 2 giá trị : thái độ tiêu cực (tổng điểm đạt được ≤ điểm trung vị của

phần thái độ), thái độ tích cực (tổng điểm đạt được > điểm trung vị của phần thái độ). Hành vi gồm 7 câu hỏi với tổng điểm là 28 điểm được chia làm 2 giá trị : hành vi không phù hợp (tổng điểm đạt được ≤ điểm trung vị của phần hành vi), hành vi phù hợp (tổng điểm đạt được >

điểm trung vị của phần hành vi)

⁵

.

2.7. Kỹ thuật thu thập dữ liệu và xử lý dữ liệu Các phiếu khảo sát được thu thập trực tuyến qua Google form, sau đó được trích xuất và làm sạch dữ liệu bằng phần mềm Excel. Sau đó số liệu được phân tích và xử lí bằng phần mềm Stata 15. Kết quả số liệu thống kê mô tả được lập bảng phân bố tần số và tỷ lệ phần trăm, trung bình, độ lệch chuẩn (SD) các biến số.

2.8. Phân tích số liệu

Hồi quy tuyến tính đa biến được sử dụng để phân tích mối liên quan với kiến thức, thái độ, hành vi.

2.9. Đạo đức nghiên cứu

Nghiên cứu đã được thông qua bởi Hội đồng Đạo đức bệnh viện Phạm Ngọc Thạch theo quyết định số 743/QĐ-PNT ngày 27 tháng 7 năm 2022.

3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Độ tin cậy của bộ câu hỏi đã được tiến hành phân tích, trong đó, Cronbach alpha của toàn thang đo là 0,92, của từng nhóm là 0,84 ở nhóm câu hỏi kiến thức; 0,86 ở nhóm câu hỏi thái độ;

và 0,96 ở nhóm câu hỏi về hành vi. Điều này

cho thấy độ tin cậy của bộ câu hỏi chấp nhận

được.

(5)

1. Ñaët vaán ñeà

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

Taùc giaû:

4. Boä Y teá

Bảng 1: Đặc điểm đối tượng nghiên cứu

Thông tin Tần số (n) Tỷ lệ (%) Thông tin Tần số (n) Tỷ lệ (%)

Giới Khoa/Phòng

Nữ 405 63,88 Lâm sàng 470 74,13

Nam 229 36,12 Cận lâm sàng 117 18,45

Hành chính 47 7,41

Vị trí việc làm Tham dự tập huấn CTXH

Bác Sĩ 130 20,50 Có 319 50,32

Điều Dưỡng 338 53,31 Không 315 49,68

Kỹ Thuật Viên 75 11,83 Liên hệ CTXH

Dược Sĩ 18 2,84 Có 519 81,86

Khác 73 11,51 Không 115 18,14

Thu nhập trung bình Trình độ học vấn

Dưới 5 triệu 59 9,31 12/12 36 5,68

Từ 5 -10 triệu 481 75,87 Trung cấp 142 22,40

Từ 10 – 20 triệu 87 13,72 Cao đẳng 95 14,98

Trên 20 triệu 7 1,10 Đại học 293 46,21

Sau đại học 68 10,73

Số năm công tác Tần suất liên hệ với CTXH

< 5 năm 182 28,71 Không bao giờ 115 18,14

5 – 10 năm 188 29,65 Hiếm khi 182 28,71

>10 năm 264 41,64 Thỉnh thoảng 286 45,11

T/g làm việc trung bình 1 ngày Thường xuyên 35 5,52

≤8 giờ 569 89,75 Rất thường xuyên 16 2,52

>8 giờ 65 10,25

Tổng số nhân viên đồng ý tham gia nghiên cứu là 634 người với tỷ lệ nam và nữ giới lần lượt là 36,12% và 63,88%. Hơn 1 nửa đối tượng nghiên cứu có trình độ từ bậc đại học trở lên (56,94%), bác sĩ chiếm tỷ lệ 20,50% và hơn 1 nửa là điều dưỡng 53,31%. 74,13% đối tượng khảo sát thuộc khối lâm sàng, số năm công tác của đối tượng tham gia nghiên cứu cao nhất ở nhóm trên 10 năm (41,64%), thu nhập trung

bình từ 5 đến 10 triệu chiếm đa số với 75,87%.

Đa số nhân viên làm việc trung bình dưới 8

giờ 1 ngày với tỷ lệ 89,75% . 50,32% có tham

dự tập huấn CTXH, đa số nhân viên y tế trong

nghiên cứu có liên hệ với nhân viên CTXH với

tỷ lệ 81,86%, với tần suất liên hệ với nhân viên

CTXH chiếm tỷ lệ cao nhất ở mức thỉnh thoảng

là 45,11%.

(6)

3. Keát quaû

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

n % n % n % n % p

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

2 1 2

2

1

p P

N x

Z

D px

§ ·

H

¨ ¸

© ¹

Bảng 2: Đặc điểm chung về điểm kiến thức, thái độ hành vi

Trung Bình ĐLC Tần Số Tỷ Lệ (%)

Kiến Thức Thấp Trung Bình Tốt

19,67 4,75 470

133 31

74,13 20,98 4,89 Thái Độ

Tiêu Cực Tích Cực

13,29 3,46 303

331

47,79 52,21 Hành Vi

Chưa Phù Hợp Phù Hợp

15,80 6,19 245

258

48,71 51,29 Về điểm kiến thức chung, điểm trung bình của

đối tượng về kiến thức CTXH là 19,67 (SD là 4,75). Đa số đối tượng nghiên cứu có kiến thức thấp và trung bình (95,11%), trong đó, kiến thức thấp chiếm đến 74,13%, kiến thức tốt chỉ có 31 người với tỷ lệ 4,89%. Về thái độ, điểm trung bình được thu thập là 13,29 (SD:3,46),

trong đó, thái độ tích cực có phần nhỉnh hơn với tỷ lệ 51,29%. Ở điểm hành vi, điểm trung bình của NVYT về hành vi CTXH trong nghiên cứu có điểm trung bình là 15,80 (SD là 6,19) cũng có sự đồng đều giữa chưa phù hợp và phù hợp trong đó có phần nhỉnh hơn ở tỷ lệ phù hợp là 51,29%.

Bảng 3: Kiến thức NVYT về nội dung liên quan đến định nghĩa CTXH

Nội dung

Mức độ liên quan Hoàn toàn

không liên quan/ Không

liên quan

Không chắc chắn

Liên quan/

rất liên quan Số

lượng

Tỷ lệ (%)

Số lượng

Tỷ lệ (%)

Số lượng

Tỷ lệ

Là ngành nghề chuyên môn 187 29,50 70 11,04 377 59,46 (%)

Tập trung vào mối quan hệ giữa tình trạng bệnh

của người bệnh và các vấn đề xã hội của họ 111 17,51 43 6,78 480 75,71 Cung cấp dịch vụ tham vấn và tâm lý giáo dục 158 24,93 52 8,20 424 66,87

Hoạt động từ thiện 93 14,67 23 3,63 518 81,70

Chăm sóc người bệnh thay người nhà 342 53,95 97 15,30 195 30,75

Cung cấp dịch vụ hỗ trợ sau xuất viện 409 64,51 64 10,09 161 25,39

(7)

1. Ñaët vaán ñeà

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

Taùc giaû:

4. Boä Y teá

Đối với câu hỏi về nội dung liên quan đến định nghĩa CTXH, 81,70% cho rằng CTXH trong bệnh viện liên quan đến hoạt động từ thiện, 75,71% cho rằng CTXH tập trung vào mối quan hệ giữa tình trạng bệnh của người bệnh và các vấn đề xã hội của họ, 66,87% cho rằng CTXH cung cấp dịch vụ tham vấn và tâm lý

giáo dục, 59,46% cho rằng CTXH là 1 ngành nghề chuyên môn. Hai nội dung hoàn toàn không liên quan đến CTXH bao gồm 30,75%

người tham gia cho rằng CTXH là chăm sóc người bệnh thay người nhà, 25,39% người tham gia cho rằng CTXH cung cấp dịch vụ hỗ trợ sau xuất viện.

Về vai trò của nhân viên CTXH trong bệnh viện, đa số NVYT cho rằng vai trò của nhân viên CTXH là “thiện nguyện” với tỉ lệ 77,76%, tiếp theo là “tổ chức các hoạt động vui chơi giải trí, hỗ trợ NVYT có hoàn cảnh khó khăn”

(51,89%), 51,42% NVYT cho rằng vai trò CTXH là “Đánh giá, chẩn đoán, lập kế hoạch và can thiệp các vấn đề tâm lý xã hội của người bệnh”, “Tham vấn cho người bệnh và gia đình”

(47,48%), “Cung cấp thông tin hướng dẫn”

(45,43%), “Đánh giá, lập kế hoạch và can thiệp các vấn đề tài chính của người bệnh” (44,32%),

“Dẫn dắt các nhóm đồng đẳng cho người bệnh mắc một số bệnh đặc biệt” (34,38%), “Giáo dục người bệnh và gia đình” (32,33%), “Chăm sóc khách hàng” (31,23%), < 30% NVYT nhận ra các vai trò khác của nhân viên CTXH.

Kiến thức về vai trò của nhân viên CTXH

77.76

Thiện Nguyện (Gây Quỹ Cho Người Bệnh Có Hoàn Cảnh Khó Khăn)

Tổ Chức Các Hoạt Động Vui Chơi Giải Trí, Hỗ Trợ NVYT Có Hoàn Cảnh Khó Khăn

Đánh Giá, Chẩn Đoán, Lập Kế Hoạch và Can Thiệp Các Vấn Đề Tâm Lý Xã Họi Của Người Bệnh Tham Vấn Cho Người Bệnh và Gia Đình

Cung Cấp Thông Tin Hướng Dẫn

Đánh Giá, Lập Kế Hoạch Và Can Thiệp Các Vấn Đề Tài Chính Của Người Bệnh Đánh Giá, Lập Kế Hoạch Và Can Thiệp Các Vấn Đề Tài Chính Của Người Bệnh Giáo Dục Người Bệnh Và Gia Đình

Chăm Sóc Khách Hàng

Cải Tiến Chất Lượng Dịch Vụ Y Khoa Của Bệnh Viện

Giới Thiệu, Chuyển Gửi Và Phát Triển Nguồn Nhân Lực Cần Có Cho Người Bệnh

51.89 51.42 47.4845.43 44.32

34.38 32.33 31.23 29.97

26.18 25.55

14.67 12.46 12.15

(8)

3. Keát quaû

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

n % n % n % n % p

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

2 1 2

2

1

p P

N x

Z

D px

§ ·

H

¨ ¸

© ¹

Bảng 4: Thái độ NVYT về nội dung liên quan về CTXH trong bệnh viện

Nội dung

Mức độ liên quan Hoàn toàn không liên

quan/ Không liên quan

Không chắc chắn

Liên quan/

rất liên quan Số

lượng Tỷ lệ (%) Số lượng

Tỷ lệ (%)

Số lượng

Tỷ lệ Có thể giúp nâng cao chất lượng (%)

điều trị 36 5,68 126 19,87 472 74,45

Nhân viên CTXH không có đủ kiến thức để làm việc trong nhóm điều trị

254 40,06 218 34,38 162 25,56

Nhân viên CTXH không có đủ kỹ năng để làm việc trong nhóm điều trị

238 37,54 225 35,49 171 26,97

Bác sĩ và điều dưỡng nên ra quyết

định cho CTXH 227 35,81 210 33,12 197 31,07

Nhân viên CTXH không nên làm

việc trong nhóm điều trị 238 37,54 218 34,38 178 28,08

Người bệnh cần được trợ giúp về

mặt xã hội của nhân viên CTXH 37 5,84 124 19,56 473 74,60

Câu hỏi về thái độ của NVYT về CTXH 74,45%

đồng ý/ hoàn toàn đồng ý với nhận định CTXH có thể giúp nâng cao chất lượng bệnh viện, 74,60% cho rằng người bệnh cần được trợ giúp về mặt xã hội của nhân viên CTXH, trong 4 nội dung còn lại 46,06% cho rằng nhân viên CTXH

có đủ kiến thức để làm việc trong nhóm điều trị, 37,54% cho rằng nhân viên CTXH có đủ kỹ năng để làm việc trong nhóm điều trị, 35,81%

cho rằng bác sĩ, điều dưỡng không nên ra quyết

định cho CTXH, 37,54% cho rằng nhân viên

CTXH nên làm việc trong nhóm điều trị.

(9)

1. Ñaët vaán ñeà

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

Taùc giaû:

4. Boä Y teá

Bảng 5: Hành vi của NVYT trong việc tương tác với nhân viên CTXH tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch

Nội dung

Mức độ liên quan Không bao

giờ/Hiếm khi Thỉnh thoảng

Thường xuyên/ Rất thường xuyên Số

lượng

Tỷ lệ (%)

Số lượng

Tỷ lệ (%)

Số lượng

Tỷ lệ Thảo luận với NV CTXH về vấn đề xã hội (%)

của người bệnh 191 30,12 235 37,07 208 32,8

Thảo luận với NV CTXH về bệnh lý của

người bệnh 62 12,33 262 52,09 179 35,59

Thảo luận với NV CTXH về các vấn đề sức

khỏe tâm thần của người bệnh 202 31,86 234 36,91 198 31,23

Làm việc trong cùng 1 nhóm với NV

CTXH 208 32,81 228 35,96 198 31,03

Giới thiệu người bệnh có nhu cầu đến NV

CTXH 105 16,56 257 40,54 272 42,91

Tìm kiếm những dịch vụ hỗ trợ xã hội từ

NV CTXH cho người bệnh 128 20,19 233 36,75 273 43,06

Tìm kiếm sự tư vấn của NV CTXH 143 22,56 244 38,479 247 38,96 Ở phần hành vi, có 43,06% NVYT được khảo

sát trả lời họ thường xuyên/ rất thường xuyên tìm kiếm những dịch vụ hỗ trợ xã hội từ nhân viên CTXH cho người bệnh, và giới thiệu người bệnh có nhu cầu đến nhân viên CTXH, 38,96%

thường xuyên/ rất thường xuyên tìm kiếm sự tư vấn của nhân viên CTXH, 32,81% không bao giờ/ hiếm khi làm việc trong cùng 1 nhóm với nhân viên CTXH.

Bảng 6: Mô hình đa biến các yếu tố liên quan với kiến thức, thái độ, hành vi

Biến số nền Đa Biến

β (95%CI) P - value

Kiến Thức

Thu nhập trung bình 0,11(0,16-1,85) 0,01

Trình độ học vấn 0,16(0,30-1,09) <0,01

Số năm công tác -0,13((-1,34)-(-0,17)) 0,01

Thời gian làm việc trung bình 1 ngày 0,09(0,34-2,74) 0,01

Tần suất liên hệ với CTXH 0,25(0,69-1,84) <0,01

(10)

3. Keát quaû

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

n % n % n % n % p

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

2 1 2

2

1

p P

N x

Z

D px

§ ·

H

¨ ¸

© ¹

Biến số nền Đa Biến

β (95%CI) P - value

Thái Độ

Trình độ học vấn 0,10 (0,01-0,62) 0,03

Hành Vi

Tần suất liên hệ với CTXH 0,24(0,72-2,46) <0,01

Trong mô hình hồi quy đa biến, ta thấy có mối liên quan giữa kiến thức và thu nhập trung bình (β:0,11; 95%CI: 0,16-1,85; P=0,01), trình độ học vấn (β:0,16; 95%CI: 0,30-1,09; P<0,01), số năm công tác (β:-0,13; 95%CI: (-1,34)-(0,17);

P=0,01), thời gian làm việc trung bình 1 ngày (β:0,09; 95%CI: 0,37-2,74; P=0,01), tần suất liên hệ với CTXH (β:0,25; 95%CI: 0,69-1,84;

P<0,01). Ở phần thái độ thì trình độ học vấn là yếu tố duy nhất có liên quan đến điểm thái độ với β: 0,10; 95%CI: 0,01-0,62; P=0,03. Trong phần hành vi thì tần suất liên hệ CTXH cũng là yếu tố duy nhất có liên quan đến điểm thái độ với β: 0,24; 95%CI: 0,72-2,46; P<0,01.

4. BÀN LUẬN

Kết quả nghiên cứu cho thấy nữ giới chiếm gần gấp đôi số đối tượng nam trong nghiên cứu với tỷ lệ 63,88% ở nữ và 36,12% ở nam, bác sĩ và điều dưỡng cũng chiếm đa số với tỷ lệ tương ứng là 20,50% và 53,31%, tỷ lệ này phù hợp với nghiên cứu của Trương Nguyễn Xuân Quỳnh tại bệnh viện Ung Bướu TP.HCM. Một nửa đối tượng nghiên cứu tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch đã tham gia tập huấn CTXH với tỷ lệ 50,32%, có sự khác biệt so với 2 nghiên cứu của tác giả Minh Thu và Xuân Quỳnh với tỷ lệ đã tham gia tập huấn CTXH là 27,5% và 32,2%, điều này có thể lý giải trước khi nghiên cứu thực hiện khoảng 2 tháng, bệnh viện Phạm

Ngọc Thạch đã tổ chức 1 lớp tập huấn cho cán bộ nhân viên tại bệnh viện, và 81% có liên hệ với nhân viên CTXH

^4,5

.

Kiến thức

Nghiên cứu ở 624 nhân viên cho thấy NVYT có kiến thức về CTXH ở mức trung bình là 20,98%, có kiến thức tốt chỉ 4,89%, còn lại 74,13% là kiến thức thấp, tỷ lệ này tương đồng với nghiên cứu của Trương Nguyễn Xuân Quỳnh với tỷ lệ nhân viên có kiến thức thấp về CTXH là 79,90% và cao hơn nghiên cứu của Dương Thị Minh Thu với tỷ lệ nhân viên có kiến thức thấp chỉ 45,50%

^4,5

, điều này có thể hiểu rằng do CTXH là một ngành nghề mới được đưa vào hệ thống chăm sóc sức khỏe tại Việt Nam từ năm 2015, chính vì thế, kiến thức về CTXH vẫn còn rất mới đối với hệ thống y tế, gần 70% đối tượng nghiên cứu cho rằng NVYT làm việc theo cộng đồng.

Đa số câu trả lời của NVYT đều có định nghĩa

đúng về CTXH, trong đó nội dung cho rằng

CTXH liên quan/ rất liên quan đến hoạt động

từ thiện chiếm tỷ lệ 81,70%; 75,71% NVYT

cho rằng tập