Kinh te xanh: dinh hudng phat trien ben vung trong the Icy mdi

Kinh te xanh: dinh hudng phat trien ben vung trong the Icy mdi

PHAM THANH C 6 N G

!^2 ^^ ^^i^ Si^ thi^u tdng quan vi kinh ti xanh nin kinh ti mdi ddi vdi sii phdt triin / * ^ bin vOng cua thi gidi trong thiky XXI ciing nhU xu hUdng phdt triin cua cdc nitdc trin thi gidi vd Vi^t Nam; dSng thdi dUa ra m^t sd'khuyin nghi nham tiing bUdc phdt triin kinh tindy d Viit Nam.

1. Khdi nifm kinh tl* xanh

Hifn nay chua cd mft djnh nghia thing nha't v l kinh t l xanh, tuy vfy da ed nhilu f kiln dUa ra v l nd:

(1) Nlu ddnh gia tren gdc df sinh quyln la mpt hf thd'ng ddng cac tdi nguyen ed kha n&ng tu dilu ehinh vd tai tao, thi ed t h i hiiu kinh t l xanh Id hf thong kinh t l phan anh ^ sfl tfch hpp gifla cac hf sinh thai va dam bao kha n&ng phye hoi eua eac hf thong ho trp sfl song.

(2) Nlu danh gia tren gdc dp v&n hda v&

gia trj cua con ngUdi Id cae nguIn Ifle qu^

gia nha't, thi "kmh t l xanh" la mft hf thd'ng kinh t l sung tflc eIn dupe tao ra di dam bao mpi thdnh vien cua cpng ding diu ed kha n&ng tilp cfn nhflng chuin mfle song ed ban vd dly du, cung nhfl cac ed hdi phdt triin cua ban than va xa hdi.

(3) Theo cuon DESIGNING THE GREEN ECONOMY The Postindustrial Alternative to Coporate Gbbalizatioh eua Brian Milani (2005) thi kinh t l xanh la mdn kinh t l nghidn eflu v l t h i gidi thfle t h i gidi cua vifc ldm va nhu c l u eon ngfldi, elc nguIn

•Ifle trai da't va each thfle k i t hpp chung vdi nhau. Nd phan anh "gia trj sfl dyng" chfl khdng phai "gia trj trao dd'i" hay t i l n bac.

Nd t h i hifn c h i t Iflpng chfl khdng phai Id so Iflpng vi lpi fch cua nd. Nd bilu hifn sfl tai tao cua cae ca nhdn, edng ding vd hf sinh thai chfl khdng phai sfl tfch luy t i l n bac hay vft chit. Cflng vdi dd, Milani

Brian da dfla ra mft sl^ nguydn t i c lidn quan d i n nhau cd tac dfng tdi mft nin kinh t l xanh:

1. Cdc tfnh flu vift cua gid trj sfl dyng, gia trj nfi t^i v l c h i t lUpng: day la nguydn tie cd ban cua mft n i n kinh tl^ xanh nhfl Id mft n i n kinh te dich vy, tfp trung vdo sii dyng d i u cudi, hofe nhu clu con ngudi vd mdi trUdng.

2. Ddng chay tfl nhidn: khi xa hfi trd nen nhilu hdn, t i l n bf hdn, ranh gidi chfnh trj vd kinh t l sinh thai cd xu hUdng triing vdi ranh gidi hf sinh thai. Khi dd, nd se trd thdnh vflng sinh hpc.

3. Bing cha't thai thfle phlm: trong tU nhidn khdng cd ehd't thai, nhfl mpi qua trinh san x u l t la mpt d i u vdo cho qua trinh san x u l t khic. Nguydn t i c nay ham f mft mfle df eao cua t l chflc b l sung, nhflng cung cd d i u ra v l cdc san p h l m cd chit;, dinh dfldng va dfc hai.

4. Tfnh da d^ng: trong mft t h i gidi ludn biln chuyin, y t l v& sfl I n djnh dfldng nhfl phy thupc vdo sfl da d^ng. Dilu ndy dp dyng eho ta't ea cdc elp (tfnh da dang cua t i t ca eac loai, cac hf sinh thai vd cac viing), vd cung nhfl eac sinh thai to chflc xa hfi.

5. Tfl to chflc, tfl thilt k l : cdc hf thing phflc tap nha't thilt phai dupe phdi hpp vdi n h a u mpt cdch c h f t che. Nhflng hf th^ng

Pham Thdnh Cdng, ThS., Vien Kinh \& Viet Nam.

nay dupc xay dflng tfl dudi Idn va ngUpe l^i vdi xa hfi ph&n d p eua n i n v&n minh - elc mfle cd sd 11 quan trpng n h i t . Mft n i n kinh t l trong dd di chuyin vdi cae qua trinh hf sinh thai, quy md to Idn ddi vdi phan flng t h i l t k l , dja phfldng vd thfch flng phai dflpc cung d p mftc dfl linh vfle nay vk khu vfle dja phUdng phai dupc hai hda vdi cdc quy trinh Idn hdn. Sfl tfl phy thupc khdng phai sfl tfl cung tfl d p nhUng t?,o dilu kifn linh ho^t, toan difn phy thufc l l n nhau hdn.

6. Sfl tham gia va t l chflc dan chu: d l kfch boat tfnh linh ho^t va kha n&ng phye bli, t h i l t k l sinh thai, hdn nfla sinh thai t l chflc va thdng tin mdi, edng nghf thdng tin ed t h i cung d p phUdng tifn eho elc mfledd sdu sic hdn v l sfl tham gia trong eac quylt djnh ed tfnh x& hfi.

7. Con ngUdi sang t^o vd phat triin: di chuyen cac nguon Ifle tfl san xult, dilu chinh vao san x u l t tfl phat eua tfl nhien ddi hdi sfl sdng t^o to Idn. Nd ddi hdi phdt t r i i n toan difn eon ngfldi va p h l m c h i t tuyf t vdi eua nudi dudng. Trong sfl thay dd'i ndy, cac ca nhan va chfnh trj, xa hpi vd sinh thai, t h i m my va n&ng Ifle tinh t h i n trd t h i n h trung tam di dat dupe hifu qua kinh t l , va trd thanh myc tidu quan trpng cua chfnh minh.

8. Vai trd cua ehiln lUpe mdi trUdng, xdy dflng, canh quan vd khdng gian t h i l t kl: d6 la vifc duy tri v& bao t i n , cai thifn hifu qua trong linh vfle nay la y l u t l quan trpng tac ddng tdi nhilu mft trong n i n kinh t l .

Chfldng trinh phat t r i i n mdi trfldng Lidn hpp quIc (UNEP) djnh nghia: mdt- n i n kinh t l xanh Id mdt trong nhflng k i t qua trong cai thifn ddi song con ngfldi vk xa hfi cdng b i n g , trong khi giam dang k l rui ro mdi trfldng vd khan h i l m sinh thai.

Phdn biit giaa kinh tixanh vdi kinh ti hoc mdi trUdng

Kinh t l hpc mdi trUdng thfle chit Id nghidn eflu v l n di mdi trudng dudi gdc nhin vd phUdng phap phan tfch cua kinh t l hpc, nghidn eflu t^i sao va lam t h i nao ma eon ngfldi - cy t h i la ngfldi tidu thy, nhd san xult, cdc to chflc phi lpi nhufn hay eac ed quan nha nfldc - dfla ra cac quyd't djnh sfl dyng eac nguIn tai nguydn cd gid trj. Nd nghien eflu vifc phdn phli cac nguIn tai nguyen khan hilm nhU t h i ndo cho eac myc dfch sfl dyng ed tfnh canh tranh, cung tflc Id nghidn eflu cae bo^t dfng kinh t l anh hudng nhfl t h i nao tdi khdng khf, d i t dai, nfldc vd cac nguIn sinh

vft khac.

Kinh t l xanh khdng ehi nghidn eflu v l v l n di mdi trUdng, md nd cdn n h i n m?inh vifc tao ra cdc hifu flng thay t h i tfch cfle trong mpi llnh vfle eua ddi sing va mpi khu vfle kinh t l , khdng d&t flu tien ho trp cho khu vfle cdng hay khu vfle tU nhan, n l u ed sfl ph&n bift thi ehi xdc djnh rd r i n g hdn nhifm vy va phUdng thfle phli hpp gifla hai khu vfle. Phat trien kinh t l xanh ed nhilu fch lpi khdng chi v l mdi trudng md cdn v l cdc m&t kinh t l va xa hdi, dd Id: (1) giam t h i l u tac hai do mdi trudng gdy ra, dem laii mft cufc sing trong lanh hdn; (2) nang cao f thfle eua ngUdi dan trong v l n di bao vf mdi trUdng; (3) tflng bude dat dupe t&ng trUdng b i n vflng v& giam ddi nghdo tren t h i gidi; (4) cd hfi cai thifn n&ng s u i t lao ddng todn clu thdng qua "vifc ldm xanh"; (5) tflng bflde d^t dflpc myc tieu thidn nien ky do Lidn hpp quoc dft ra.

Thj trudng Id ndi cac gia trj sinh thai va x& hfi t h i hifn thdng qua vifc cac nhd nfldc tfch hpp cac t i l n bd trong nhflng hf thing n i n tang eua cfng ding, d l dilu ndy trd thdnh hifn thfle, qua trinh kinh t l mdi cin dflpc t h i l t k l , cdc quy t i c v l luft chdi mdi dupe dfla ra n h i m tao dfng Iflc khuyin khfch cac hdnh vi h&i hda sinh thai trong ddi sing kinh t l thfldng nhft.

Cac nha nfldc chuyin tfl vai trd gidm sat

NghlSn aiu Kinh tdsd401 - Thing 10/2011 23

Kinh td'xanh: dinh htfdng ...

sang dilu phdi vdi cd e h i "tfl kilm sodt"

hodn toan khde bift vdi cd c h i vfn dfng theo djnh hfldng lpi nhufn dfldi sfl tdc dpng cua eac Ifle Iflpng thj trfldng vdi n i n tang la cac cfng ding va t h i l t k l thdng minh dam bao dfng Ifle'khuyin khfch cdc haph dfng dflng d i n .

Hf thing kinh t l c i n dupe t h i l t k l di data bao moi khu vfle kinh t l trd t h i n h mft hf thd'ng sinh thdi kinh t l cd dfc trUng vd dilu kifn ridng nhflng b l i hda vd cdn b i n g vdi nhau. T i m nhin ndy eIn di h i n vdi h i n h dfng thfle thi cy t h i , tflng bflBc hfldng tdi djnh hfldng xanh da dflpc xaj: djnh, mft khi da tfch luy du v l Iflpng cac ho^t dfng thfle h&nh, hf t h i n g kinh t l se ed chuyin dd'i v l chit: mft s&n chdi binh ding dflpc xac Ifp cho cae Ifla chpn thay t h i cfn b i n g sinh t h i i .

De thfle hifn dupe v l n di n i y thi UNEP da phat ddng ehiln lUpc phdt t r i i n kinh t l mdi n h i m dam bao tUdng lai d'n djnh vd b i n vflng eua trai d i t va keu gpi d i u tU 2% GDP t o i n clu, tUdng dUdng 1.300 ty USD mli n&m, cho elc linh vfle then chit nhu t i l t kif m va sfl dyng n&ng lUpng s^cb, phat trien n&ng lUpng tai tao; sfl dyng vifc lam xanh...

N&m 2008, UNEP dUa ra "Sang kiln kinh t l xanh" thdng qua ba nfi dung ehfnh Id: (1) t&ng eUdng khai thac nang lUpng sach tren toan the gidi: (2) h i trp tao thdm vifc ldm mdi; (3) thfle d l y nhflng nS Ifle n h i m nhanh chdng chuyin sang n i n kinh t l thdn thifn vdi mdi trUdng vdi vifc tfp trung vdo 5 linh vfle ehfnh la: (1) cac nguon n&ng Iflpng va cdng nghf s^ch; (2) ndng nghifp b i n vflng; (3) cd sd h^ t i n g sinh thdi; (4) c l t giam khf thai; (5) ho^ch djnh phat t r i i n dd thj b i n vflng vdi vifc mdt s i nfldc phat t r i i n trong d6 ed Mj^, EU vd mdt s i nfldc khde cung dang tflng bflde xay dflng cac chfnh sach v l kinh t l xanh.

N&m 2009, v l n di phat trien kinh t l xanh cung dflpc n h i l u hpi nghj quoc t l ndu Idn nhfl la cac bifn phap kfch thfch kinh

tl, cy t h i la trong Hfi nghj Thflpng dinh G8 t h i n g 7-2009 t^i ItaHa n h i n m^nh vifc flu tidn t^o vifc ldm xanh v& hfldng tdi phdt t r i i n b i n vflng v& cam k i t dd bd cac rdo cdn dli vdi h&ng hda, djch vy lidn quan trflc tilp d i n flng phd b i i n dd'i khf hfu;

Hfi nghj Tfldng lai Chdu A l l n thfl 15 hop t^i Nhft B i n t h i n g 5-2009 da ed sang kiin

"Tiln tdi hfi nhfp xanh Ddng Bic A"

n h i m p h l i hpp xdy dflng n i n kinh t l dfla trdn elc ngdnh cdng nghifp xanh, sfl dyng hifu qua nkng Iflpng vd ft g&y t i n h^i cho mdi trfldng; Hfi nghj Thflpng dinh Lien hpp quIc v l biln dli khf hfu t h i n g 12-2009 t^i Cdpenhagen (Dan M^ch) tfp trung vdo vkn ii giam t h i l u khf thai mft nguydn nhdn cd ban ldm biln doi khf hfu vd nUdc

biln dang...

Trong bao eao mdi n h i t eua UNEP nftm 2010: "Hudng tdi mgt nin kinh tixanh ddi vdi phdt triin bin vOng vd xda doi gidm ngheo" thi phan tfch ve vifc diu tfl

2% GDP toan c l u dfldi gdc dp kinh t l v i xa hdi se theo hfldng xanh hdn, thdng minh hdn vd cupc ehiln ching ddi nghdo thdng qua vifc cai tien, ndng eao phuc lpi xa hfi.

Bao eao nay cd xu hfldng kfch thfch sfl cai each chfnh sdeh thfch hpp vd cac dilu ki^n eIn t h i l t di thuc d l y qua trinh chuyin d6'i sang n i n kinh t l xanh, tfp trung vio 10 linh vfle clt loi 11: ndng nghifp, x&y dflng, cung d p n&ng Iflpng, thuy san, ldm nghifp, cdng nghifp (bao gIm hifu qua ndng lupng), du Ijch, vfn tai, quan 1^ chit thai v l nUde vdi cdc thdng difp chfnh, thdch thfle v l cd hfi di n i m b i t , sfl t&ng trfldng xanh va cac dilu kifn thfle hifn. 6a ehuydn d l k i t lufn tfl bao edo ndy Id:

+ cac n i n kinh te xanh se ldm t&ng sii giau cd vd t^o ra mpt ty If cao hdn ting trfldng GDP.

+ Cd mft mil lidn hf gifla cufc ehiln ching ddi nghdo vd cai thifn vifc bao vf vi duy tri tdi san chung v l mdi trfldng do cac ddng chay cua cac lpi fch tfl nguIn vln til nhien cd lpi trflc tilp cho ngfldi nghdo.

+ Vifc chuyin dd'i sang n i n kinh t l xanh se tsio vifc ldm mdi va do dd ty If cao hdn t&ng trfldng kinh t l , m&c dfl ddi vdi mft s i linh vfle nhu danh cd, trong mft qua trinh chuyin dli n g l n ban se gdy ra m i t vifc lam trong thdi gian dai nhUng se cd xu hudng phdt triin nhanh trong tUdng lai.

Bao cao nhfn djnh ed sau dilu kifn eIn thilt eho q u i trinh chuyin dd'i sang nin kinh t l xanh:

+ Vifc thdnh Ifp c&c khudn k h i phap 1^

manh me.

+ cae Uu tidn cho chi tidu edng va d i u tU trong elc linh vfle thue dly chuyin dd'i sinh thai eua thanh p h i n kinh t l .

+ Gidi h^n v l ehi tidu trong khu vfle vln tfl nhidn bj can kift.

+ Vifc sfl dyng t h u l vd cac edng cy kinh t l de thay dli cdc sd thfch cua ngUdi tieu dflng v l thuc dly sfl dli mdi va d i u tU m i u xanh la cdy.

+ D i u tu xay dflng n&ng Iflc va dao tao.

+ T&ng cfldng quan trj quoc t l .

2. Nhan thiic cua cac nfldc vdi va'n de phat trien kinh tl^ xanh

Cae nude trdn t h i gidi hifn nay, k l ca phat trien hay dang phat triin deu phai dH m&t vdi nhilu v l n di khac nhau cua n i n kinh t l , cd t h i do t i e ddng bdn trong ho&e ben ngodi hofe ea hai. Tuy nhidn, tflu trung lai thi mft si" ylu t l chu ylu ma cac nUde h l u h i t phai dll mdt dd 11 sfl biln doi khf hfu; nude thuy trieu d&ng; ban bdn, lyt ldi;

6 nhiim mdi trfldng hay v l n di an todn n&ng Iflpng. Do do tiing nfldc phai cd nhflng bifn phap thfch hpp de tflng bflde giam thilu nhflng t i e ddng n&y n h i m tiln tdi mft xa hdi tdt dpp hdn. Chfnh vi vfy, khi Lidn hpp quoc tiln hdnh ehiln djch kinh t l xanh, thi nhilu nUde tren t h i gidi da bflde d i u ed sfl nhfn thfle vd dfla ra nhflng chUdng trinh hanh ddng r i t thilt thfle, cy t h i Id:

• Phap la mdt trong nhflng nUde tiln hanh thfle hifn phat triin n i n kinh t l xanh, cy t h i la san x u l t difn n&ng tfl nguIn nhien

hfu tai t^o dfl kiln d^t 23% vao n&m 2020;

khdi phye ho^t dfng cua cdc nha mdy san xult n&ng Iflpng t l i t^o; cae dfl an danh cho phat triin t&ng trfldng xanh trong 12 n&m chilm mft p h i n ba, tfldng dfldng 110 ty EUR. Trong mfldi n&m tdi Phdp se ehi 450 ty EUR di d i u tfl cho c&c linh vfle nhfl: xdy dflng, vfn tai, n&ng Iflpng t l i t^o, bao vf da dang sinh hpc, quan 1^ nguIn nUdc, xfl 1;^ rdc thai, ding thdi n&ng eao trach nhifm cua ngUdi tidu dflng. Theo thing ke cua cd quan quan 1^ vifc l&m cua Phdp, tfl nay tdi ndm 2012 sd cd khoang 220 nghin "vifc ldm xanh" Ngoai ra, Phap cd tilm n&ng Idn v l n&ng lupng tdi t^o, ndn Chfnh phu da dUa ra nhilu ehfnh sach t^o dilu kifn giup thj trudng nay phat trien nhU giam t h u l va ydu clu ngUdi d i n sfl dyng nguIn difn nay...

Tfnh din n&m 2008, td'ng sfl dyng n&ng lupng tdi tao eua Phap la chilm 7% toan bp nguIn n&ng lUpng eua nUde nay, ben canh dd, Phdp d& sfl dyng vft lifu each am each nhif t dll vdi cac cdng trinh xay dflng mdi vd triin khai tu sfla hf thing each nhif t cua tda nhd cu n h i m giam thilu 30% vifc tidu thy difn n&ng vao nam 2020.

• My: tfl sau cufc khung hoang kinh te tai chfnh toan clu n&m 2008 tdi nay, kinh t l My phai chju nhilu sfle dp dudi tac ddng ndy nhu t&ng tnidng giam; t h i t nghifp tang... Chfnh vi vfy khi Idn n i m quyln Ting thing cua nUde Mj^, dng Obama da thfle hifn cdc chfnh sdeh mdi nhim chin hung n i n kinh t l nhU: ph&t triin n&ng lupng, phat triin kinh t l xanh, thfle hifn ehfnh sich tilt kif m n&ng lUpng, giam bdt d nhiim mdi tnidng vd thfle hifn chfnh sach tai tao nang Iflpng. Bing chiing la My d&

tung ra cae ehfnh sach phat triin t h i c h i

"kinh t l xanh" nhU thang 6-2009 Ha vifn My da thdng qua dfl luft chong biln dli khi hfu vdi myc tidu giam khf thai nhd kfnh 17% vao n&m 2020 so vdi n&m 2005 va cho phdp eac cdng ty xa khf thai t h i p hdn ban ngach cd t h i ban p h i n han mfle khf thai khdng dflng h i t cho cdc edng ty khac; thdnh

NghlSn aiu Kinh tds6401 - Thing 10/2011 25

Kinh td'xanh: dinh htfdng

Ifp ed quan t r i i n khai n&ng Iflpng s^ch di huy dpng eac nguIn Iflc v l d i u tfl cho chfldng trinh n&ng Iflpng s^ch... Trong vdng

10 n&m tdi. My d i u tfl 150 ty USD vdo elc chfnh sach nghidn eflu n&ng Iflpng thay t h i ; ve d i u md, My se giam bdt sfl phy thufc vio nguIn d i u mo cua Trung Ddng v l Vdndzudla vdi k l ho^ch Id din nam 2025, 25% lupng phat difn cua My sd cd kha n&ng din tfl cdc nguIn nang Iflpng tdi t^o. Trong linh vfle cac cdng nghf n&ng Iflpng mdi, My se d i u tfl r i t nhilu trong ehiln djch n&ng Iflpng xanh, bao gIm n&ng Iflpng b i n g sfle gid, n&ng Iflpng mft trdi, nfing Iflpng h^t nhdn...

• Dfle dang cd' glng trd thanh cfldng quIc cdng nghifp d i u tidn trdn t h i gidi sfl dyng 100 p h i n trdm n&ng lUpng tai tao va vdi no Iflc hifn tai, nUde Dfle ed t h i dat dupe myc tieu xanh ndy vao n&m 2050. N&m 2008, n&ng lupng tai tao chie'm 7% tong lUpng tieu thy n&ng lUpng glc cua Dfle, nhflng con so du doan se t&ng len 33% vao n&m 2020 khi nUde nay nhanh chdng vUpt Idn cac quIe gia Chau Au khac trong phat triin n&ng lupng tai tao. Bd Mdi trUdng Lien bang Dfle da edng bo ban If trinh mdi phdc thao tiln trinh thfle hifn cac k l hoach hudng tdi mpt n i n kinh t l sfl dyng hodn toan n&ng lUpng tai tao. Dfl kiln se cd 800.000 din 900.000 vifc ldm mdi trong ngdnh cdng nghf sach vdo nam 2030 khi dat dupe myc tieu di ra.

• Trung Quoc: la nUde hudng flng va di d i u trong vifc p h i t trien kinh t l xanh thdng qua vifc tfnh toan ehi s i GDP xanh do Td'ng cyc Thong ke quoc gia thilt Ifp vdi vifc chpn mft so tinh vd thanh p h i lam thf diim tfl n&m 2004, hp da tfnh toan chi s i nay vdi vifc k h i u trfl chi phf v l mdi trfldng trong boat dfng kinh t l , tuy nhien khdng tfnh din chi phi tdi nguyen. Tfnh eho d i n n&m 2010 thi t i n g Iflpng phat thai d nhiim cua Trung Quoc da giam manh, nhilu doanh nghifp cdng nghifp gdy d nhiSm Idn, tieu thy n&ng Iflpng cao vd cdng nghf san

x u l t l^e hfu li§n quan d i n 18 n g i n h cdng nghifp trpng diim nhu difn Ifle, than, gang thdp, vft lifu xdy dflng, dft may..., da dupc d i u tu chilu sdu; s i p nhfp mft s i ddng doanh nghifp edng nghifp ii nkng cao hifu q u i san xult, tfl dd h^ t h i p Iflpng tidu thy t l i nguydn vd phdt t h i i d nhiim. Hdn thi, Trung QuIe dang tflng bflde chuyin dli md hinh phdt t r i i n tieu thy n&ng lupng nhilu v l d nhiSm cao trUde kia sang phdt triin kinh t l xanh cung nhU cdc ngdnh nghe mdi nd'i mang tfnh ehiln lupc nhU ndng lupng mdi, vft hfu mdi, mang lai diim tdng trudng kinh t l mdi cho Trung QuIe. Vi vfy, Trung QuIc da ii ra myc tidu eac ngdnh nghi mdi nd'i mang tfnh ehiln lUpc sd chilm tdi 8% GDP trong 5 n&m tdi, v& 15% trong

10 ndm tdi.

• Hdn Quoc: Han Quoc danh Uu tien cho ehiln lUpc tai ed d u kinh t l theo hUdng chuyin sang md hinh phat trien dfla vdo ndng Iflpng tai tao. D i u nam 2009, Hdn QuIe thdng qua k l hoach phat trien kinh t l xanh (Green New Deal) gom 36 dfl dn trj gia 37,8 ty USD n h i m tai ed d u kmh te theo hudng sfl dyng n&ng lupng hifu qua (Uu tien 9 nganh ehu Ifle la thdp, ddng tdu, e h i tao may, d td, hda d i u , dft may, ban din, mdn hinh va do difn gia dyng); diu tfl xay dflng md hinh nhd t i l t kifm ndng Iflpng; phat t r i i n "vfn tai xanh" thai ft cac bon...

3. Xu t h e p h a t t r i e n k i n h t e x a n h d Vift Nam

Vift Nam dang tflng bflde phat triin nin kinh t l theo hfldng CNH - HDH vdi nhilu thanh tflu ddng tfl h&o trong vdi chye nkm trd l^i ddy khi chuyin tfl n i n kinh t l ' t f p trung sang n i n kinh t l thj trfldng theo djnh hfldng xa hfi chu nghia. Trong thdi gian qua, djnh hfldng n&y da cd nhilu kit qua dang khich If nhfl t i e dp t&ng trfldng eao; vifc iam on djnh; ddi song nhan din d i n dflpc cai thifn..., nhflng mft k h i c lai cung gdy ra n h i l u tac dfng tdi n i n kinh t l nhfl: can kift t&i nguydn, ph&n hda giau

nghdo b i t binh ding, d nhiim mdi trfldng anh hfldng d i n ddi song nhdn ddn...

Dilu dd ehflng td r i n g , trong dilu kifn hifn nay phai cd sfl dilu ehinh eho phfl hpp vdi xu t h i mdi khdng ehi Id t&ng trfldng ma eIn phai quan tam tdi lpi fch xa hfi va v l n d l mdi trUdng, do vfy myc tidu phdt t r i i n b i n vflng mfe dfl da dflpc dfla ra tfl lau, nhflng trong q u i trinh thfle hifn g&p nhilu khd kh&n. Chfnh vi vfy vifc dUa ra cdc tidu chf n h i m thfle d l y vifc t&ng cfldng ph&t t r i i n b i n vflng 1& h i t sfle quan trpng v& c i n thilt..

Dfla tren xu t h i p h i t t r i i n xanh eua t h i gidi, Vift Nam cung tflng budc tilp cfn va tflng bude hpc hdi mpt s i nUde dang thfle hifn, vdi vifc gpi md eho chung ta v l v l n d l ph&t t r i i n b i n vflng v& bao vf mdi trfldng, tflng budc dUa nUde ta t i l n nhanh trong phdt t r i i n kinh te va hfi nhfp vdi t h i gidi sau sic hdn. Dilu ndy the hifn qua vifc Vift Nam dang t i l n hanh dfl an 3R (Reduee-giam thilu, Reuse-tai sfl dyng, Recycle-tai chi) dupe edng dong quIc t l ddnh gia eao v l ly thuyet ddi vdi vifc xdy dflng cdc myc tieu va chUdng trinh thfle hifn. Ngo&i ra v&o n&m 2009 quy d i u tU Foundation of the future v& Trung tam y tudng Taoxanh t l chflc cufc thi "y tudng kinh t l xanh" n h i m djnh hudng eho thanh thilu nien v l v l n d l the gidi ngay nay, tfp trung vao hai ehu ii ehfnh la cac san phlm flng dyng va giai phap. cdng nghf xanh vd eac giai ph&p, d l &n phat triin b i n vflng ndng thdn d& thu bflt r i t nhilu ban tre tham gia vdi sfl n&ng dfng v& sdng tao n h i m tao ra mdt mdi trfldng trong Idnh va sach dep hdn. Tilp n i i cudc thi ndy, cufc thi 2010 dflpc t l chflc vdi chu ii "Sfl dyng n&ng Iflpng b i n vflng" n h i m xdy dflng cae y tfldng mdi v l sfl dyng n&ng Iflpng tilt kifm, n&ng Iflpng thay the va tai tao, tang cfldng y thfle eua edng ding, n h i t 11 d6i vdi gidi tre trong vifc thay dd'i hdnh vi nhfn thfle doi vdi mdi trfldng n h i m nang eao vifc phat t r i i n b i n vflng cua iki nfldc.

Ngoai ra, vifc dfla ra cac chi tidu v l mdi trfldng trong Chiin Iflpc phdt triin kinh t l x& hfi 2011 - 2020 eflng vdi cdc chi tieu v l kinh t l xa hfi cung t^o dfng Ifle mdi cho phat t r i i n n i n kinh t l n i y nhfl tdi n&m 2015 1& t&ng ty If che phu rflng Idn 42,5%, ty If dan s i ndng thdn dflpc cung d p nfldc s^ch hpp vf sinh khoang 96%, ddn cfl thdnh thj dflpc cung d p nfldc s^ch khoang 98%... Cho din n&m 2020 thi ty If che phu rflng d^t 45%; h l u h i t dan cfl thanh thj va ndng thdn dflpc sfl dyng nUde s^ch vd hpp vf sinh; trdn 80% cac cd sd san x u l t kinh doanh hifn cd d^t tidu chuin v l mdi trUdng. Cdc dd thj lo^i 4 trd Idn vd t i t ca elc cym, khu cdng nghifp, khu c h i x u l t cd hf thong xfl ly nude thai tfp trung; 95%

c h i t thai r i n thdng thudng, 85% c h i t thai nguy b^i va 100% c h i t thai y t l dupe xfl ly d^t tieu chuin. Cai thifn v l phye b l i mdi trudng vd cac khu vfle bj d nhiim nfng, ban c h i t i e hai eua thidn tai; chu dfng flng phd vdi biln doi khf hfu, n h i t 11 nUde biln ddng (trfch d i n trong Chiin lUpe phat triin kinh t l x& hdi 2011 - 2020, p h i n myc tieu ehu y l u v l phat t r i i n kinh t l , v&n hda, xd hdi vk mdi trUdng).

4. Mot so khuydn nghi nh4m phat t r i i n kinh t^ theo hiidng **xanh"

d Vift Nam

De tflng budc thfle hifn phat t r i i n n i n kinh t l xanh d Vift Nam hifn nay, c i n phai cd sfl n l Iflc eua nhilu phfa: f thfle cua cfng ding; cdc khuyin nghj, tU v l n cua cae nh& hoach djnh chfnh sach cung nhu sfl n l Iflc tfl cac cd quan ban nganh cua chfnh phu... Mdt s i khuyin nghj sau dH vdi Vift Nam n h i m tflng budc t i l n tdi phdt t r i i n kinh t l xanh:

1) X&y dflng k l ho^ch d&i h^n n h i m phat t r i i n kinh t l theo hfldng xanh d Vift Nam vdi vifc tfp trung Uu tidn nhflng ngdnh chu chot va cd tfnh quylt djnh tdi n i n kinh t l nhfl vifc phdt t r i i n ndng nghifp xanh; thfle d l y t^o vifc l&m xanh;

d'n djnh nfldc sach vflng ndng thdn; sfl

NghiSn aiu Kinh tds6401 Thing 10/2011 27

Kinh td'xanh: djnh htfdng

dyng ndng Iflpng s^ch, n&ng Iflpng tai tao... thdng qua cac ehfnh sach h i trp va khuyin khfch tfl nhdn d i u tfl vio cdc llnh vfle nay.

2) Tfp trung d i u tU vio cac nganh edng nghf s^ch, nang Iflpng t l i t^o thdng qua nghidn eflu vd phdt t r i i n (R&D) thdng qua eac chfnh sach khuyin khfch hpp tdc trong linh vfle nghidn eflu va flng dyng vdi cdc t l chflc qud'c t l eflng vdi vifc thu bflt cdc cdng nghf hifn dai n h i t trdn t h i gidi; tflng bflde tfp trung dao t^o nguIn nhan Ifle mdi dap flng nhu c l u v l p h i t t r i i n khu vfle va nganh mdi trong n i n kinh t l xanh.

3) Tfn dyng elc gdi kinh t l cua cdc nude tai trp cho Vift Nam thdng qua d i u tu nude ngodi ca trflc tilp va gian tilp, cflng vdi sfl ho trp v l tdi ehfnh (ODA) va ky thuft de tiln hanh d i u tU vao vifc phat triin eac khu vfle kinh t l xanh, dfc bift la phat trien ndng nghifp b i n vflng.

4) Tflng budc t i l n hdnh eac hanh ddng quylt lift hdn trong vifc bao vf mdi trUdng nhu rd soat cac boat dpng lidn quan den mdi trudng; dp dyng phi bao vf mdi trudng dong thdi cd sfl tfnh toan den ylu to ndy khi ra quylt djnh d i u tU.

5) Nha nude ndn djnh hudng, tuydn truyin eho ngudi ddn, cpng d i n g doanh nghifp v l lpi fch ma n i n kinh t l xanh mang lai thdng qua cdc hfi nghj, hfi thao cd sfl tranh lufn eua eac ehuydn gia, cdc nhd hoach djnh chfnh sdeh kinh t l d l cd

sfl hdn k i t cua todn ddn n h i m tflng budc thfle hifn.

6) Xdy dflng hf thd'ng luft phdp phii hpp vdi cdc quy djnh eua t h i gidi theo hfldng "xanh" n i n kinh t l thdng qua vifc hpc hdi kinh nghifm eua cdc nfldc trdn t h i gidi dang thfle hifn. Vifc dfla ra hf thing phdp luft todn difn Id mft trong nhflng cd sd t i t ii dfla ra c&c chfnh sach quan ly kinh t l phfl hpp vdi c&c d p v& nganh, t§io dilu kifn t h u f n lpi eho cae bflde tilp theo./.

TAILI$UTHAMKHAO

l.UNEP, Annual report 2010.

2.Towards a green economy Pathways to substainaUe development and poverty eradication A systhesis for pdicy markers, UNEP 2011.

3.DESIGNING THE GREEN ECONOMY TTie Postindustrial Alternative to Coporate Globalizatioa - Brian MUani (2005).

4.Nguy&i Hodng Oanh vd Tnnmg Ihi Nam Thing (2009). "Xu th^ phdt t r i ^ kinh \£ xanh trong vd sau Idiung hodng kinh t£ tdi chinh todn c ^ vd khuy6i nghi cfainh sdeh cho Viet Nam". Bdo edo nghien cthi dilnh sddi ciia Bd Ngoai giao Viet Nam.

S.Nguy&i Hodng Oanh (2010) Kinh i£ hpc xanh - xu hudng phdt ui^n ciia ly thuyet kinh te h i ^ dai T ^ chf kinh tjfvd phdt tri&i.

6. Mpt sd trang web:www.greenecoocmicsjidt www.unq).oi:g/greeneconomy, www.greenfnalLaS www.thegreeneconomy.com