OMY HOACH KIEN TRUC
PHATTRIEN O O T H I VEN BIEN VIET NAM
TS.KTSDoTulan
V
iet Nam cd Ipi the ve vj tri lanh t h d v i c i c dieu kien t f l nhien t h u i n Ipi vdi vung d i e quyen kinh te bien rpng khpang 1 trieu km^ va gan 3.260 km d i i b d bien, trong dd k h o i n g hPn 100.000 ha dam p h i va vinh kin, 290.000 ha bai trieu, rflng ngap man va hpn 100 cfla sdng. Bien, cfla sdng ket npi vdi sdng ngdi, kenh rach tao thanh he thdng giao thdng thuy lien hoan vdl cac he sinh thai chuyen tiep phpng phu [1]. Ven bien la vung thuan lpi chp viec dinh cfl v i p h i t trien kinh te xa hdi, Ijch sfl da khang djnh dieu dd.Hon 20 nam ddi mdi, he thdng do thj ven bien Viet Nam phat trien manh vdi 405 do thj thudc 34 tinh, t h i n h phd tnic thudc T J , t f l lpai d i e biet den lpai I, II, III, IV v i V, trpng dd cd 45 dp thj nam ke s i t bien gifl vai trd quan trpng, gpp phan thuc day sfl phat trien kinh te-xa hdi cua dat nfldc[2].
1 . Quy hoach he thong do thj ven bien He thdng dd thj ven bien Viet Nam dflpc phan bd t r i i d i l tren 34 tinh sat ven bien thep c i c vung dac trflng nhfl sau: Vung duyen hai Bac bd (5 tinh Hai Phdng, Q u i n g Ninh, Thai Binh, Nam Ojnh va Ninh Binh) gdm 61 dd thj vdi 3,4 trieu ngfldi; Vung duyen h i i Bac Trung bd (6 tinh Thanh Hda, Nghe An, H i Tinh, Q u i n g Binh, Q u i n g Trj, Thfla Thien Hue) cd 99 dd thj vdi 2,39 trieu ngfldi; Vung duyen h i i Trung Trung Bd (4 tinh, t h i n h phd trfle thudc TU la Da Nang, Q u i n g Nam, Q u i n g Ngai, Binh Oinh) cd 44 dd thj, vdi 1,7 trleu ngfldi; Vung duyen h i i Nam Trung b p ( 4 t i n h Phu Yen, K h i n h Hpa, Ninh T h u i n v i BinhThuan)cd 35 d d t h i , vdi 1,73 trieu ngfldi, d i n sd ngpai thj l i 0,3 trieu ngfldi va Vung Ddng Nam bd, TP Hd Chi Minh va Ddng bang Sdng Cflu Long ( M t i n h Ba Ria -VungTau, TP Hd Chi Minh, Long An, Tien Giang, Ben Tre, Tra Vinh, VTnh Long, Odng T h i p , An Giang, Kien Giang, Can Tho, Hau Giang, Sdc Trang, Ca Mau) gdm 66 dd thj vdi 11,45 trieu ngfldi.
Chinh phu phe duyet vdi nhieu dd i n quy hoach xay dflng (QHXD) den 2025 v i tam nhin 2050 vdi mdt sd ndi dung ehinh nhfl sau:
Theo QHXD Vflng Duyen h i i Bic bd [3], c i c d d thj Idn ven bien nhfl: Hai Phdng, dd thi trfle thudc TLl, trung tam vung kinh te duyen h i i Bac bd; Ha Lpng, t h i n h phd du lieh bien, di s i n
thien nhien the gldi vdi the manh du Ijch bien;
Mdng Cai, trung tam kinh te cfla khau cd nhieu Ifli the du Ijch thflong mai; Khu kinh te Van Ddn Quang Ninh la ddng lflc p h i t trien kinh te bien khu vflc va quoc gia.
QHXD Vung kinh te trpng diem la Duyen h i i Trung Trung bd(4]. Cac do thj trung tam vung la: Oa nang, trung tam kinh te bien quoc gia, thanh phd trfle thudc TLT cd lol the c i n g bien, cac khu cdng nghiep va du Ijch bien da dang phpng phu; Cic dd thj dl san the gidi la Hue, Hdi An; Khu kinh te c i n g bien va Lpc hda dau Dung Quat; Khu kinh te Chu Lai - Q u i n g Nam...
Thep QHXD Vung Duyen hai Nam Trung bd[5], cac d d thj trung tam kinh te bien Idn cua vung laQuy Nhon, d d t h i loai I, Nha Trang d d t h j loai I va c i c thanh phd bien Phan Rang, Phan Thiet,Tuy Hda, Cam Ranh. Day l i vung cd nhieu tai nguyen du lich, c i n g bien nfldc sau. Mdt SP khu kinh te tdng hop - c i n g bien da va dang dflpc hinh thanh, nhfl Nhon Hdi- Quy Nhon- Binh Ojnh; Vjnh Van Phong; Nam Phu Yen, dac biet l i c i c khu nghi bien d i o cua Nha Trang, Cam Ranh; Mui Ne -TP Phan Thiet,...
QHXD Vung TP Hd Chi Minh [6] khang djnh t h i n h php la trung tam kinh te Idn nhat cua dat nfldc, mdt trpng nhflng dd thj Idn trpng vung Chau A Thai Binh dflpng.
QHXD Vung bien gldi Viet L i p [7] cd sfl lien ket thdng thflpng gifla eic do thj c i n g bien vdi cie dd thi cfla khau tao nen nhflng h i n h lang p h i t trien hd trp chp dd thj bien cd tiem lflc manh hon, da chieu hpn.
QHXD Vung ddng bang sdng Cflu Lpng [8], d i y l i mdt vung ed nhieu ban sac vdi sfl giap dien vdi hai bien, bien Odng v i bien Tay. Cic dp thj sinh thai bien d i p quan trpng la Ca mau, Rach G i i , H i Tien, d i e biet la Phu Qudc vdi cP che rieng se phat trien thanh mdt t h i n h phd du Ijch d i e biet.
2. O i n h h u d n g quy hoach he thong do t h j Viet Nam
Oieu chinh Quy hpach tdng the he thdng dd thi Viet Nam de'n nam 2025 v i tam nhin de'n 2050 dflocThu tfldng phe duyet nam 2009 k h i n g djnh vai trd va vj tri quan trpng eua he thdng dd thj ven bien. Cd 4 tren 6 vung dd thj hda CP ban cd cac tinh duyen hai cd tiem nang.
d d n g thdi chju t i c d d n g trfle tiep cua hien tflong bien doi khf hau, bao lu, mflc nfldc bien dang. Hau het cac do thj hat nhan gifl vai tro la d d n g lflc tang trfldng cap quoc gia, cap vung va cap tinh nam d v e n bien. Ojnh hfldng den 2015 he t h o n g do thj Viet Nam se phat trien thanh 800 d d thj va nam 2025 dat gan 1000 d d thj.
Lfu tien phat trien d d thj mdi ven bien, so Iflpng tang 70 do thj den nam 2025 va 130 den 2050 vdi he t h o n g cac c i n g bien, khu cdng nghiep di kem. Tai vung OBSH la 15 d d t h j mdi nam 2015, 25 do thj mdi nam 2050. Vung Sac Trung bd va duyen hai mien Trung tang 40 do thj nam 2015 va 66 d d thj nam 2025; Vung Odng Nam bd tang 3 d d thj nam 2015 va tang 15 dd thi n i m 2025; Vung DBSCL tang 15 dd thj nam 2015 va tang 30 d d thi nam 2025.
Dan s d d d thj tang nhanh kem theo nhu cau tflong flng ve dat xay dflng, ha tang ky thuat va xa hpi d d t h j .
Thep djnh hfldng quy hpach xay dflng cac vung dd thj hda cO b i n va vung Duyen H i i , dan SP d d thj cua 28 tinh ven bien den nam 2025 la 22 trieu ngUdI va 6 trieu ngudi thudc 6 tinh vung ddng bang Sdng Cflu Long, chiem 66%
dan sd d d thj toan qudc. Nam 2050 dan sd dd thj 28 tinh ven bien la 26 trieu ngfldi va 8 trieu ngfldi thudc 6 tinh vung Ddng bang sdng Cflu Lpng, chiem 60% dan sd d d thj tpan qudc.
Cic d d thj ven bien la ddng lflc p h i t trien kinh te qudc gia. d d d tap trung mdt sd Iflong Idn c i c d f l i n p h i t trien khu kinh te, khu cdng nghiep tap trung, khu phi thue quan, khu du Ijeh v i eang bien. Day la tien de chp c i c dd thj cdng nghiep, d d thj c i n g bien, d d thj cd chflc n i n g d i e biet p h i t t r i e n trpng tflong lal
Khu kinh te ven bien dflpc Chinh phu dac biet quan tam. Hien nay tren tpan qudc da hinh t h i n h 15 khu kinh te ven bien: Van Odn (Quang Ninh); Oinh Vu - C i t Hal (Hal Phdng); Nghi Spn (Thanh Hda); Odng Nam Nghe An (Nghe An);
Vung Ang (Ha TTnh); Hdn La ( Q u i n g Binh); Chin May - Lang Cd (Thfla Thien Hue); Chu Lal (Quing Nam); Dung Quat ( Q u i n g Ngii); NhPn Hdi (Binh Ojnh); Nam Phu Yen (Phu Yen); V i n Phong (Khinh Hda); Phu Qudc (Kien Giang); Ojnh An (Tra Vinh); Nam C i n (Ca Mau).
d mien Bac x i y dflng khu kinh te V i n Odn, Q u i n g Ninh thanh cfla m d ra bien, hdi nhap
30B«E^ni[iisi 05.2011
Din i6 cac ttianh phd thi xi nim i99fi
Hi Mifu
B Cm nguvlm t>« ictin . OWHUJ <:Ait
1 SLI U:»!iiniB
G . . :h i-zr-. T-i:h»t,y.(o
'5
'"^^S«°cf""
o^T^-^""'
O •WW--
a^^-
C ' e « r : a n ^ V u C l i d 3 > i ( » N i l^ ' ^ V ' " ' • • • • > ' • • • ' • • r " - '
*
»
t
• .
+ -^
5 * T i ! t ( * * : - h i Leai3 L n a t l A K l l
I K - V . &.MT<l-.f '4*fc
^ C u ^ ' q ^ . S u r h T
^kiDt'ifn
Hinhl. eia hinh Viet Nam Hinhl.a fiia hinh Viet Nam
kinhte vdi khu vflc Odng Bac A. Tuong t u d mien Trung xay diing khu kinh te Vung Ang, Ha Tinh va khu kinh te V i n Phong, K h i n h Hda va d mien Nam, khu kinh te Phu Qudc, Kien Giang. Phan dau den n i m 2020, c i c khu kinh te ven bien ddng gdp v i o tdng GDP cua ca ndc k h o i n g 15 -20%.
3. Mo hinh dd thj du ljch sinh thai hUdng bien va van de thuang hieu do thj bien Viet Nam
Hien c i ndc cd hon 125 bai tam Idn, nhd, trong dd 20 b i i bien dat tieu chuan qudc te.
Cic bai bien cua Viet Nam nhin chung k h i bang phang, nfldc trong, sdng gid vfla p h i i , khdng cd c i c d x o i y v i c i dfl, rat thieh hpp cho tam bien va cae boat ddng vui chPi g i i i tri tren bien. P h i t huy tiem nang lpi the cua he sinh t h i i ven bien, hang t r i m khu nghi dudng cap cap ddc d i p dfloc x i y tap trung nhieu nhi't d khu vflc mien Trung v i Nam trung bd.
Mat k h i c , m d t sd m d hinh dd thj bien phd bien d i v i dang dupc x i y dung, nhU: Dd thj
sinh t h i i (Od Spn, Sam SPn, Cfla Ld; Cfla Dal;
Odng Hdi; Nha Trang, Cam Ranh; Mui n e - P h a n Thiet; Vung Tau; Ha Tien...); Khu du Ijeh sinh t h i i (Ninh Van - K h i n h Hda, khu du Ijch sinh t h i i Hdn Ong, khu du Ijch Oai Lanh thudc khu vflc vjnh v i n Phpng...); Od thj sinh t h i i lan bien (d H i i Phdng, Ha Long, Da N i n g , Nha Trang, Rach Gla...); D d thj sinh t h i i bien dao (d C i t Ba, Phu Qudc, Cdn D i o ) .
Nhieu dd thj ven bien cd g i i trj d i e biet ve sinh t h i i t f l nhien va nhan v i n dflpc The gidi cdng nhan nhfl Ha Lpng, Nha Trang, Hdi An. Ngpii ra, edn ed nhieu thanh phd, trung tam kinh te bien nhfl Da N i n g , Quy Nhon, Tuy Hda, Cam Ranh, Phan Rang, Phan Thiet, Vung Tau, Rach G i i , Ha Tien,... vdi sdng nui, d i o , vjnh va cdng trinh kien true ban dja lam nen nhflng dac trflng cua mdi thanh phd. Trong do, ndi de'n thflong hieu bien Viet Nam, trflde het p h i i ke den Nha Trang. TP Nha Trang dflpc cdng nhan la mdt trpng nhflng vjnh dep nhat the gidi, dang p h i t trien thep hfldng du lich sinh t h i i ben vflng.
Hdi du c i c dang dja hinh nui, sdng, bien, d i o , vinh, dam p h i v i ddng rudng, Nha Trang duoc vi l i noi "Tfl thuy trieu quy, t f l thu tu", 4 mat eua thanh phd Nha cd nude bap quanh bdi c i c cpn sdng va bien vdi bdn ngpn nui: C i n h Lpng (hdn Chut) la nui Rdng, nui Sinh Trung la nui Vpi, Trai Thuy la nui Dpi v i Hpa San ( nui Mdt) l i nui Rua. T h i n h phd rdng 251 Km^ cd 19 d i p Idn nhd, Idn nhat la Hdn Tre (36 km^) nam chan ngpai khpi, khien vinh NhaTrangtrdnen kin gid v i sdng em.
TP Nha Trang nam trong he sinh t h i i dai duong Idn va da dang sinh hpe nhat so vdi e i c vung bien k h i c trpng c i nudc, Chim Yen tap trung nhieu tai d i y . Yen S i p l i s i n pham thu dupe t f l t d Yen la mdn an quy. Cic Ipii sinh vat bien quy hiem k h i c g d m 350 lpai san hd, 250 lpai c i bien, 122 lpai g i i p x i c , 27 lpai da gal, 112 lpai nhuyen the, 69 lpai rpng bien. Ngpai ra cd rflng ngap man va c i e t h i m cd bien v.v.Tham thfle vat tren bd cung phong phu. Cay xanh t f l nhien ven sdng, tren nui v i ven dd chiem tren
05.2011 ^ElillPOl 3-1
" . S S ^ ' ^ i B : ^ ^ i r s ^
Hinh 2: He thong cac id thj ven bien Viet Nam
65%, rudng vfldn chiem 23%, cay xanh dd thj khping 10%.
Nhflng nam gan day, tde dp dd thi hda ting nhanh, sd Iflpng cic dfl an khu dd thi, khu cdng nghiep, du Ijch va die biet la khich san cap cap vdi kien true hien dai ddc dio nhu KS Anaanmadra ven bien, KS Hdn Ngpc Viet tren dip hdn Tre, KS Sii Gdn Yashaka... cung vdi true dfldng Tran Phu ven bien dflPc md mang tap dien map mdi chp thanh phd.
Tuy nhien qui trinh khai thic, sfl dung da't tai cic Iflu vflc dau ngudn sdng va cic vung ven bien eung vdi khai thie kinh te bien chfla cd quy hpach hpp ly, lim giim dien tich cic khu dfl trfl sinh hpc ven bien, bien ddi chit Iflpng mdi trfldng nfldc v i diy cua khu vflc bien ven bd.
Viec lan chiem ven bd bien va cfla sdng lam dia nudi tdm, tang ngudn iPi thuy hii sin, nhung viec sfldung cic lpai hpa chit va chat thii tfl cae dia tdm ehfla dfloc quin ly chat ehe, gay anh hfldng xau den mdi trfldng.
Trong bdi cinh hdi nhip qudc te, diy l i Ipi
the phit trien dd thj du Ijch ven bien Viet Nam.
Ting trfldng du Ijch bien hang nim trung binh 15-25 %. Cie dd thj nhfl Ha Lpng, Da Nang, Nha Trang, Vung Tau... l i diem den cua hing trieu du khich trpng nudc va qude te. Cic vung ven bien hap dan dau tfl vdi nhieu md hinh khic nhau, nhfl td hpp vui chPi giii tri cap qudc te, khich san 5-6 sap, eic khu nghi dudng (Resprts).
Bien Viet Nam dang ngay cing dUpc nhieu ngUdi tren the gidl biet den vdi nhflng quan dip ndi tieng nhfl Hpang Sa, Trfldng Sa, quan dip vjnh Ha Lpng, nhflng dip sinh thai xinh dep hap dan nhfl dip Phu Quy, dap Bach Lpng vT, Cdn Dip, Phu Qudc... Dii them luc dja vdi he sinh thii bien dip vjnh da dang cung vdl sfl xay dap ngan ddi cua ngfldi Viet da tap nen nhflng hinh inh dd thj va lang xdm dam da bin sac.Dd thj Idn nhd, cae khu kinh te, cing bien trii dai tfl Bae vip Nam da va dang tap nen sfle manh cua kinh teblenViet nam; gdp phan khang djnh
thflpng hieu Bien Viet Nam. • TAI UEU THAM KHAO
1. Chien Lirgc Phat trien kinh te Bien VN 2. Nghj dinh so 72/Ne-2009-CP, Phan loai do thi
3. Quyet djnh so 865/Qfl-ng ngay 10/7/2008 ciia Thii tudng Chinh phil
4. Quyet djnh so 1086/Qe-TTg ngay 12/8/2008 cua Thu ti/dng Chinh phil
5. Quyet djnh so 589/Qe-TTg ngay 20/5/2008 ciia ThO tUdng Chinh phil
6. Quyet djnh so 846/Qe-TTg ngay 9/7/2008 ciia Thu tUdng Chinh phil
7. Quyet dinh so ISSI/Qfi-TFg ngay 9/10/2009 cila Thu tudng Chinh phu
8. Quyet djnh so 1353/Qf)-TTg ngay 23/9/2008 cua Thu tUdng Chinh phil