Qlyhiin eitii - @raa doi S6 9 (222) - 2010
TRACK NHIEM BOI THUtTNG NHA NlTOC TRONG UNHVUC QUAN LY HANH CHINH
• N G U Y I N HOU LUAN *
L Xa hoi phat trien, doi hoi sy an toan ngay cang cao lam phat sinh tu tudng cho rang moi rui ro deu dupe bao hiem, moi thiet hai deu phai dupe nhung nguoi vi pham boi thudng nhanh chong va toan bo. Cac trudng hop phat sinh nghia vu boi thuong thiet hai, trong do co nghia vu boi thuong cua co quan nha nude gia tang, thi phap luat ve trach nhiem boi thuong cua Nha nuoc co vai tro ngay cang quan trong.
Hoat dong quan ly hanh chfnh la mot trong nhting hoat dong chu yeu cua nha nude. Day la linh vuc hoat dong diln ra tren pham vi rpng va rat da dang. Cac co quan hanh chi'nh nha nude thuc hien chuc nang quan ly nha nude bang nhieu phuong thurc khac nhau, nhung tac dong cuoi cung den doi tuong quan ly duoc the hien thOng qua quye't dinh hanh chi'nh hoac hanh vi hanh chi'nh. Quye't dinh hanh chi'nh, hanh vi hanh chi'nh do cac co quan hanh chi'nh hoac nguoi co thcim quyen trong co quan hanh chi'nh nha nude ban hanh va thuc hien bupc cac doi tuong quan ly phai don phuong chap hanh. Ti'nh menh lenh don phuong cua quye't dinh hanh chi'nh cung vdi nhung bat cap cua nen hanh chi'nh, sir yeu kem cua doi ngu can bo, cong chire trong thi hanh cong vu, thuc hien quyen lire nha nude luon tiem an su rui ro va kha nang gay thiet hai, xam pham den quyen, led fch hop phap cua ca nhan, to clitic trong xa hoi. Tir do, lam phat sinh khie'u nai hanh chi'nh doi voi cac quye't dinh hanh chi'nh, hanh vi hanh chi'nh va yeu cau boi thuong thiet hai.
Hon mudi lam nam qua, che dp trach nhiem dan sir cua Nha nuoc da cd su chuyen bien can ban.
Hien phap 1992, Didu 74 quy dinh: Moi hanh vi xam pham loi fch cua Nha nude, quyen va loi fch cua tap the va cua cong dan phai duoc kip thdi x£r ly nghiem minh. Nguoi bi thiet hai cd quyen duoc boi thuong ve vat chat va phuc hoi danh du.
Cu the hoa Hien phap nam 1992, Bo luat Dan sir nam 1995 quy dinh tai Dieu 623 - Trach nhiem boi thuong thiet hai do can bp, cong chiic gay ra va dupe hudng dan thi hanh boi Nghi dinh so' 47/ND- CP cua Chi'nh phu ngay 03/5/1997. Bp luat Dan su nam 2005 quy dinh: "Co quan, to chufc quan ly can bp, cong chiic phai boi thudng thiet hai do can bp, cong chuc cua minh gay ra trong thi hanh cong vu.
Co quan, t6 chuc quan ly can bp, cong chuc cd trach nhiem yeu ctu can bp, cong chuc phai hoan tra mot khoan tien theo quy dinh cua phap luat, neu can bp, cong chtic cd ldi trong khi thi hanh cong vu".
Den nay, quy dinh ve boi thudng thiet hai do can bp, cong chuc nha nude gay ra dupe quy dinh tai cac van ban tren van cd hieu lire.
Cac bp, nganh cung da ban hanh cac van ban hudng dSn thi hanh cac Nghi dinh cua Chi'nh phu quy dinh ve boi thuong thiet hai do can bp, cong chut nha nuoc gay ra nhu: Bp Tai chi'nh da ban hanh Thong tu so 49/2008/TT-BTC ngay 31/10/2008 hudng dan boi thudng thiet hai cho nguoi nop thue, nguoi khai hai quan do hanh vi vi pham phap luat cua can bp, cong clitic thue, can bp,
Qlgkiin. eitu - Qrao doi S6 9 (222) -2010
cong chut hai quan trong khi thi hanh cong vu.
Hien thuc hoa cac quy dinh cua phap luat noi dung, Luat Khieu nai, td'cao nam 1998, sua doi, bo sung nam 2004, 2005 quy dinh thu tuc khieu nai hanh chi'nh trong do diem d Dieu 17 quy dinh v&
quyen dirge yeu cau boi thuong thiet hai cua nguoi khieu nai: "... Dupe khoi phuc quyen, loi fch hop phap da bi xam pham, dupe boi thuong thiet hai theo quy dinh cua phap luat".
Quoc hoi nuoc ta tai khda IX, ky hop thu 8 ngay 18/8/1995 da thong qua Luat sua doi, bo sung Luat TO chirc Toa an nhan dan trong do quy dinh Toa hanh chi'nh dupe thanh lap va di vao hoat dong tu ngay 1/7/1996, theo do hoat dong cua co quan quan ly hanh chi'nh co the la doi tuong xet xu cua toa hanh chi'nh. Phap lenh Thu tuc giai quye't cac vu an hanh chi'nh nam 1996 khong chi quy dinh tham quyen cua Toa hanh chi'nh dupe xet xu quye't dinh hanh chi'nh, hanh vi hanh chi'nh ma ddng thdi xet xu ca yeu cau b6i thuong thiet hai tu hoat dong cua co quan quan ly hanh chi'nh. Phap lenh nay da quy dinh ca ve quyen yeu cau boi thuong va thu tuc cho viec thuc hien quyen do. Dieu 3 Phap lenh Thu tuc giai quye't cac vu an hanh chi'nh nam 1996, dupe sua doi, bo sung nam 1998 va nam 2006, quy dinh:
"Nguoi khoi kien vu an hanh chi'nh co the dong thdi yeu cau doi boi thuong thiet hai; trong trudng hop nay cac quy dinh cua phap luat dan su, phap luat to tung dan su cung dupe ap dung de giai quye't yeu cau boi thuong thiet hai".
Trach nhiem boi thuong do nguoi thi hanh cong vu gay ra trong linh vuc quan ly hanh chi'nh dupe quy dinh trong cac van ban phap luat neu tren the hien su quan tarn va trach nhiem cua Nha nuoc trong viec boi thuong ve ti'nh mang, sire khde, quyen bat kha xam pham than the, quyen so huu, cac quyen co ban khac cua ca nhan va cac quySn cua to chirc. Tuy nhien, cac quy dinh cua phap luat
hien hanh trong linh vuc nay cho thay con nhieu bat cap nhu: Chua day du va dong bp; thieu cu the;
thieu ti'nh kha thi. De khac phuc thuc trang cua phap luat hien hanh ve boi thuong thiet hai do nguoi thi hanh cong vu gay ra trong lTnh vuc quan ly hanh chi'nh can thiet phai co giai phap hop ly tren co so ke thira nhung nguyen tac co ban ve che dp bao hp cua Nha nuoc ddi vdi cac quyen, loi fch hop phap cua cong dan, trong dd cd quyen dupe boi thudng thiet hai do can bp, cong chirc nha nude gay ra khi thi hanh cong vu; che dp trach nhiem cua co quan nha nude - Luat Trach nhiem bdi thudng cua Nha nude da dupe ban hanh va cd hieu lire thi hanh tu ngay 1/1/2010 da dong gdp quan trong cho viec phat trien he thong phap luat Viet Nam, the hien quye't tarn cua Nha nude tao hanh lang phap ly cho cong dan, to chirc trong va ngoai nude thuc hien quyen yeu cau boi thudng thiet hai do can bp, cong chuc nha nude gay ra khi thi hanh cong vu d ba linn vuc: Quan ly hanh chi'nh nha nude, to tung va thi hanh an.
2. Pham vi boi thudng thiet hai trong hoat dong quan ly hanh chinh
De dam bao ti'nh kha thi cho viec thuc hien trach nhiem bdi thudng cua Nha nude trong di£u kien phat trien kinh te, xa hoi d nude ta hien nay va xua't phat tir nguyen tac trach nhiem bdi thudng chi phat sinh khi cd hanh vi trai phap luat cua nguoi thi hanh cong vu gay ra thiet hai ve ti'nh mang, sue khde, quyen bat kha xam pham than the, quygn so huu, cac quy^n co ban khac cua ca nhan va cac quyen cua to chirc. Pham vi trach nhiem boi thudng cua Nha nude trong hoat dong quan ly hanh chi'nh dupe giai han cu the 11 loai cong vu quy dinh tai Dieu 13 Luat Trach nhiem boi thudng cua Nha nude. Theo dd, Nha nude cd trach nhiem boi thudng thiet hai do hanh vi trai phap luat cua nguoi thi hanh cong vu gay ra trong cac trudng hop sau day:
Dan chu & Phap luat D
Qlghiin. eitu - @ra& ddi S6 9 (222) -2010
(1) Ban hanh quye't dinh xu phat hanh chinh;
(2) Ap dung bien phap ngan chan vi pham hanh chi'nh va bao dam viec xir ly vi pham hanh chi'nh;
(3) Ap dung bien phap bupc thao do nha 6, cong trinh, vat kien true va bien phap cudng che thi hanh quye't dinh xir phat vi pham hanh chi'nh khac;
(4) Ap dung bien phap xir ly hanh chi'nh dua nguoi vao trudng giao dudng, dua nguoi vao co so giao due hoac dua nguoi vao co so chua benh;
(5) Cap, thu hoi giay chung nhan dang ky kinh doanh; giay chung nhan da\i tu; giay phep va cac giay td cd gia tri nhu giay phep;
(6) Ap dung thue, phi', le phi'; thu thue, phi', le phi'; truy thu thue; thu tien sir dung da't;
(7) Ap dung thu tuc hai quan;
(8) Giao da't, cho thue dat, thu hoi dat, cho phep chuyen muc di'ch sir dung da't; bdi thudng, hd tro, giai phong mat bang, tai dinh cu, cap hoac thu hoi giay chung nhan quyen sir dung dat, quyen so huu nha 6 va tai san khac gan li6n vdi da't;
(9) Ban hanh quye't dinh xir ly vu viec canh tranh;
(10) Cap van bang bao hd cho nguoi khdng du di6u kien duoc cap van bang bao hd; cap van bang bao hp cho ddi tuong so huu cong nghiep khdng du dieu kien dupe cap bang bao hp; ra quye't dinh chain dut hieu luc cua van bang bao hp;
(11) Khdng cap giay chung nhan dang ky kinh doanh, giay chung nhan dau tu, giay phep, va cac giay to cd gia tri nhu giay phep, van bang bao hp cho ddi tuong cd du dieu kien;
(12) Cac trudng hop dupe boi thudng khac do phap luat quy dinh
Luat da chpn each thurc quy dinh liet ke cu the cac dang hanh vi hanh chi'nh true tiep bao gdm hanh ddng va khdng hanh ddng gay thiet hai. Vdi each quy dinh nay dupe hieu trudng hop nao dupe
cu: de khoi kien yeu cau Nha nude bdi thudng.
Cac loai cong vu dupe liet ke d Dieu 13 la hoat dong ap dung phap luat de ban hanh cac van ban hanh chi'nh don phuong (quye't dinh hanh chi'nh ca biet), thuc hien chtic nang quan ly hanh chi'nh trong viec bao dam, bao ve cac quyen cua cong dan, mot trong ba chirc nang quan ly co ban cua co quan hanh chi'nh nha nude. Dieu dd cd the hieu rang, ca nhan, to chuc bi thiet hai do nguoi thi hanh cong vu gay ra trong hoat ddng lap quy cua co quan hanh chi'nh khong thudc pham vi dieu chinh cua Luat Trach nhiem boi thudng cua Nha nude. Mac du pham vi trach nhiem boi thudng cua Nha nude trong hoat ddng quan ly hanh chi'nh bi gidi han bdi 11 loai cong vu, nhung khoan 12 Di£u 13 cua Luat da quy dinh du phong. Vdi ti'nh chat din chie'u ap dung cac van ban phap luat chuyen nganh khac, trong trudng hop cac van ban phap luat chuyen nganh nay cd quy dinh cu the vi yeu cau bdi thudng thiet hai, lam phat sinh trach nhiem bdi thudng cua nha nude. Ngoai ra, trong qua trinh thuc hien chtic nang, nhiem vu cua minh, cac co quan nha nude ndi chung va co quan quan ly hanh chi'nh nha nude ndi rieng tham gia vao cac quan he phap luat khac con phai chiu trach nhiem bdi thudng, nhung theo cac quy dinh chung cua phap luat dan su hoac cua phap luat khac (Luat Trung dung, trung mua tai san) ma khdng theo quy dinh cua Luat Trach nhiem bdi thudng cua Nha nude
Cd quan diem cho rang, vdi 11 loai cong vu dupe liet ke d Di6u 13 la chua day du vi trong linh vuc quan ly hanh chi'nh, bdi thudng thiet hai thudng la he qua cua viec giai quye't khieu nai, to cao hoac khoi kien vu an hanh chi'nh. Ndi dung cac khieu kien hanh chi'nh cd the din den trach nhiem boi thudng cua Nha nude dupe quy dinh theo Luat Khieu nai, to cao va Phap lenh Thu tuc giai quye't cac vu an hanh chi'nh rpng hon cac quy dinh cua
(
Mqhiin ot'tu - @raa doi S6 9 (222)-2010
1 Luat Khieu nai, to cao sua ddi bo sung nam 2005 quy dinh: "Cong dan, co quan, td chirc cd quyen khieu nai quye't dinh hanh chi'nh, hanh vi hanh chi'nh cua co quan nha nude, cua nguoi cd tham quyen trong co quan hanh chi'nh nha nude khi cd can cu cho rang quye't dinh hanh chi'nh, hanh vi hanh chi'nh dd la trai phap luat, xam pham quyen, loi fch hop phap cua minh."
Phap lenh Thu tuc giai quye't cac vu an hanh chi'nh 1996, Di6u 11 quy dinh tham quyen cua toa an xet xir vu an hanh chi'nh la 7 nhdm cong vu.
Phap lenh sira ddi bo sung nam 1998 tang them 9 nhdm cong vu, Phap lenh Thu tuc giai quye't cac vu an hanh chi'nh sira doi, bo sung nam 2006 la 21 nhdm cong vu va vdi quy dinh cua khoan 22, khoan mang ti'nh chat du phong, cho den thdi diem Luat Trach nhiem bdi thudng cua Nha nude cd hieu lire nam 2010, thi tham quyen xet xir cua Toa hanh chi'nh da dupe md rdng them khdng chi 21 nhdm cong vu quy dinh d Dieu 11 cua Phap lenh Thu tuc giai quye't cac vu an hanh chi'nh, ma con dupe quy dinh d nhieu van ban phap luat chuyen nganh cu the khac nhu: Luat Bao hiem xa hpi, Luat Chung khoan..
Ddng thdi, Du thao Luat To tung hanh chi'nh hien cung dang trong thai gian chinh sira de trinh Qud'c hdi thong qua, ndi dung khieu kien hanh chi'nh thudc tham quyen xet xir cua toa an trong du thao Luat nay dang cd nhung quan diem khac nhau. Trong dd cd quan diem cho rang, nen chpn each quy dinh theo phuong phap loai trir, chi nhdm cong vu trong cac linh vuc qud'c phong, an ninh, ngoai giao va cac quye't dinh hanh chi'nh, hanh vi hanh chi'nh mang ti'nh chat ndi bp thi khdng thudc tham quyen xet xir cua Toa hanh chi'nh. Nhu vay, duong nhien pham vi trach nhiem bdi thudng cua Nha nude trong hoat ddng quan ly hanh chi'nh theo thu tuc khieu kien hanh chi'nh se khdng con bi gidi
han nhu quy dinh tai Dieu 13 cua Luat Trach nhiem bdi thudng ciia Nha nude. Day la van d6 can dupe cac chuyen gia soan thao luat tiep tuc nghien ctiu de dua ra cac quy dinh ciia phap luat to tung hanh chi'nh sao cho phu hop, ddng bp vdi cac van ban phap luat lien quan trinh Qud'c hdi quye't dinh trong dd cd Luat Trach nhiem bdi thudng ciia Nha nude, nham dam bao ti'nh kha thi trong viec thuc hien quyen yeu cau boi thudng nha nude tren thuc techo ngudi dan.
3. Dieu kien phat sinh trach nhiem boi thudng thiet hai trong hoat dong quan ly hanh chinh
Bdi thudng thiet hai la hinh thuc trach nhiem dan sir nham bupc ben cd hanh vi gay ra thiet hai phai khac phuc hau qua, bang each dgn bii cac ton that ve vat chat va ton that tinh than cho ben bi thiet hai.
Cung nhu cac dieu kien chung ve bdi thudng thiet hai, Luat Trach nhiem bdi thudng ciia Nha nude quy dinh di6u kien phat sinh trach nhiem bdi thudng cua nha nude trong hoat ddng quan ly hanh chi'nh nha nude bao gdm cac yeu to sau: Cd thiet hai thuc te;
Hanh vi gay thiet hai xay ra khi can bp, cong chuc dang thi hanh cong vu; Hanh vi ciia can bp, cong chuc la hanh vi trai phap luat; Can bp, cong chirc phai cd ldi cd y hoac vd y; Cd mdi quan he nhan qua giua hanh vi gay thiet hai va thiet hai xay ra.
Thiet hai duoc bdi thudng phai ton tai thuc te, thiet hai phai dupe xac dinh mot each chac chan va phai dinh gia dupe thanh tien. Phap luat ddi hdi phai ton tai mdi quan he nhan qua true tiep giua su kien va thiet hai, thiet hai cd nguyen nhan bdi hanh vi vi pham phap luat ciia can bp cong chuc va yeu to ldi phai la ldi cong vu. Ldi cong vu la ldi khong the tach biet vdi viec thuc hien chuc nang nhiem vu ciia ngudi pham ldi, chii the ciia ldi luon la mot cong chut, da cd nhung sai sot trong thuc thi cong vu nha nude. Dieu nay nhan manh rang, ngudi
Dan chu & Phap luat D
Qflghiln citii - Qra& ddi
S6 9 (222) -2010
pham ldi trong thi hanh cong vu khong phai chiu trach nhiem ca nhan ve boi thuong.
Thiet hai lam phat sinh trach nhiem boi thuong cua Nha nuoc trong hoat dong quan ly hanh chinh la thiet hai xuat phat tu hanh vi ciia can bo, cong chuc, cac chu the tien hanh cac hoat dong cong vu nham thuc hien chuc nang nha nuoc, nhan danh va vi loi fch nha nuoc, loi fch xa hoi, vi vay chu the boi thuong thiet hai khong thudc ca nhan can bo, cong chuc do ma thuoc v6 Nha nuoc, cu the la co quan quan ly, noi cong chirc do lam viec phai co trach nhiem dung ra boi thuong. Khi hoi du cac dieu kien tren day thi Luat Trach nhiem boi thuong cua Nha nu6c dupe ap dung. Luat cung da quy dinh ro cac trudng hop mfcn trach nhiem boi thuong ciia Nha nude, day la nhung nguyen nhan khach quan co the cho phep mien giam trach nhiem ciia co quan nha nude, Dieu 6 khoan 3: Nha nude khong boi thudng ddi vdi thiet hai xay ra trong cac trudng hop sau day: (a) Do I6i ciia ngudi bi hai; (b) Ngudi bi thiet hai che dau chung cu\ tai lieu hoac cung cap tai lieu sai su that trong qua trinh giai quye't vu viec. Ldi cua ngudi bi thiet hai la mot can cu de mien toan bp hoac mot phan trach nhiem cua co quan nha nude, tuy thuoc vao viec thiet hai xay ra hoan toan bat ngudn tir ldi do hay chi do mot phan.
Ngudi bi thiet hai cung khong dupe vien din I6i cua co quan nha nude de doi boi thudng thiet hai neu chi'nh hp da gay ra I6i do.
Nhu vay, trach nhiem boi thudng ciia Nha nude co nhung dac thu so vdi trach nhiem boi thudng thiet hai ngoai hop dong theo quy dinh ciia phap luat dan su. Hanh vi trai phap luat ciia ngudi thi hanh cong vu gay ra thiet hai la can cu quan trong lam phat sinh trach nhiem boi thudng ciia Nha nude trong hoat dong quan ly hanh chi'nh.
4. Thu tuc giai quyet yeu cau boi thudng thiet hai trong hoat dong quan ly hanh chinh
la luat npi dung, vua la luat thu tuc. vi Luat khong chi tap trung quy dinh cac npi dung co ban ve trach nhiem boi thudng ciia Nha nude: Ban chat trach nhiem boi thudng nha nude; boi thudng nhu the nao; quyen va nghia vu ciia cac ben ma con tap trung quy dinh phuong thuc, each thirc giai quye't yeu cau boi thudng theo mot trinh tu nhat dinh.
Van de thu tuc giai quye't boi thudng nha nude con dupe quy dinh tai cac van ban phap luat khac cd lien quan trong dd luu y den Luat Khieu nai, to cao, Bp luat To tung dan su, phap luat ve to tung hanh chi'nh. Quy dinh ve thu tuc tap trung cac van de sau:
Ho so yeu can boi thifdng: Dieu 16 Luat Trach nhiem bdi thudng ciia Nha nude quy dinh: (1) Khi nhan dupe van ban xac dinh hanh vi trai phap luat cua ngudi thi hanh cong vu thudc cac trudng hop quy dinh tai Dieu 13 ciia Luat nay thi ngudi bi thiet hai gui don yeu cau bdi thudng den co quan cd trach nhiem bdi thudng quy dinh tai Dieu 14 ciia Luat nay. (2) Don yeu cau bdi thudng cd cac ndi dung chi'nh sau day: Ten dia chi cua ngudi yeu cau bdi thudng; ly do yeu cau bdi thuong; thiet hai va mire bdi thudng. (3) Kern theo don yeu cau bdi thudng phai cd van ban ciia co quan nha nude cd tham quyen xac dinh hanh vi trai phap luat ciia ngudi thi hanh cong vu va tai lieu, chung cu cd lien quan den viec yeu cau bdi thuong.
Dieu kien bat bupc ve hd so theo quy dinh tren, ngoai don yeu cau, cac tai lieu chung cu khac, thi hd so nhat thiet phai cd van ban ciia co quan nha nude cd tham quyen xac dinh hanh vi ciia ngudi thi hanh cong vu la trai phap luat. Van ban xac dinh hanh vi trai phap luat ciia ngudi thi hanh cong vu la quye't dinh giai quye't khieu nai, ciia ngudi cd tham quyen giai quye't khieu nai theo Luat Khieu nai, to cao hoac ban an ciia toa an. Day la tai lieu quan trong duoc dung lam can cu de co quan giai quye't
Qlghiht eitu. - \Jra& doi S6 9 (222) -2010
tao dieu kien cho nguoi bi thiet hai bao ve tot hon quyen va loi fch hop phap cua minh.
Trong hoat dong quan ly hanh chinh, yeu cau boi thuong gan lien vdi khieu nai hanh chinh, do vay, ho so khieu nai quye't dinh hanh chi'nh, hanh vi hanh chi'nh cua nguoi khieu nai trong do da bao gdm ca ho so yeu cau giai quye't boi thuong. Quye't dinh giai quye't khieu nai cua co quan quan ly hanh chi'nh la van ban ket thuc qua trinh giai quye't khieu nai cua mot cap hanh chi'nh. Dieu 38 Luat Khieu nai, to cao quy dinh: Quye't dinh giai quye't khieu nai phai co cac noi dung ve viec giai quye't boi thuong cho nguoi bi thiet hai (neu co). Nhu vay, trong trudng hop quye't dinh giai quye't khieu nai hanh chi'nh ket M n co hanh vi trai phap luat cua ngudi thi hanh cong vu, mdi phat sinh thu tuc giai quye't bdi thudng tai co quan hanh chi'nh. Trudng hop co quan giai quye't khieu nai khdng cd hanh vi trai phap luat, khieu nai bi bac bd thi ngudi khieu nai cd quyen khieu nai tiep hoac khoi kien vu an hanh chi'nh. Qua trinh khieu kien dd ngudi khieu nai cd the ddng thdi dua ra yeu cau-bdi thudng de duoc tiep tuc xem xet giai quye't theo phap luat khieu nai, to cao hoac giai quye't vu an hanh chi'nh tai toa an.
Thdi hieu yeu cau boi thudng: Luat Trach nhiem bdi thudng cua Nha nude vira mang ban chat trach nhiem dan su, \ora mang ban chat trach nhiem hanh chi'nh, nen thu tuc khoi kien yeu c&u bdi thudng nha nude se trai qua giai doan tien td' tung tai co quan hanh chi'nh nha nude, trudc khi tien tdi thu tuc khoi kien vu an dan sir hoac vu an hanh chi'nh tai toa an. Luat Khieu nai, to cao, Luat To tung dan su, to tung hanh chi'nh deu cd the dupe ap dung de giai quye't. Do vay thdi hieu yeu cau bdi thudng theo Luat Trach nhiem bdi thudng cua Nha nude quy dinh tai Dieu 5 cin phan biet nhu sau: Thdi hieu yeu c&u bdi thudng nha nude duoc xac dinh la 2
nam, ke tu* ngay co quan nha nude cd tham quyen xac dinh cd hanh vi trai phap luat cua ngudi thi hanh cong vu. Quy dinh v6 thdi hieu nhu tren chi ap dung chung cho cac linh vuc bdi thudng khac cua Nha nude, theo thu tuc chung giai quyet bdi thudng tai co quan nha nude va khoi kien vu an dan su tai toa an.
Trong hoat ddng quan ly hanh chi'nh, vi viec giai quye't bdi thudng cd lien quan chat che den quyen khieu nai, to cao cua cong dan. Yeu cau bdi thudng la he qua cua viec giai quyet khieu nai hanh chi'nh, nen thdi hieu yeu cau bdi thudng nha nude trong hoat ddng quan ly hanh chi'nh duoc xac dinh theo Luat Khieu nai, to cao va phap luat to tung hanh chi'nh. Thdi hieu khieu nai hanh chi'nh vu viec thong thudng la 90 ngay ke tu ngay nhan duoc, biet dupe quye't dinh hanh chi'nh, hanh vi hanh chi'nh.
Thdi hieu khdi kien vu an hanh chi'nh la 30 ngay, rieng quyet dinh hanh chi'nh, hanh vi hanh chi'nh trong linh vuc dat dai thai hieu khdi kien la 45 ngay ke tu ngay nhan dupe, biet dupe quye't dinh hanh chi'nh, hanh vi hanh chi'nh. Dieu dd ddng nghia thdi hieu yeu cau bdi thudng nha nude trong hoat ddng quan ly hanh chi'nh luon bi han che bdi thdi hieu khieu nai, khdi kien quye't dinh hanh chfnh, hanh vi hanh chfnh.
Trinh tu, thu tuc giai quyet boi thudng nha nude: Cac quy dinh ve thu tuc giai quye't yeu bdi thudng nha nude phai tuan thu theo mot trat tu nhat dinh. Thu tuc tien to tung trudc khi khdi kien tai toa an la net dac thu cua Luat Trach nhiem bdi thudng cua Nha nude. Tuy nhien khi tien hanh viec giai quye't bdi thudng, co quan hanh chfnh, toa an deu phai tuan theo cac nguyen tac chung cua phap luat dan sir, tren co so ton trong quyen tu do thda thuan va tu do dinh doat cua cac ben. Cac ben cd nghia vu cung cap chung cti chung minh cho yeu cau cua minh. Co quan hanh chfnh giai quye't bdi thudng va
Dan chu & Phap luat
I iQfLqhihi c/tu - ddi S6 9 (222) -2010
toa an co quyen ap dung cac bien phap dieu tra de giai quyet vu viec vdi tat ca moi thong tin can thiet.
Thu tuc tien to tung dupe quy dinh tu Dieu 15 den Dieu 21. Cu the thai han giai quyet boi thuong nha nude tai ca quan hanh chfnh thong thuong la 4 thang, ke tu thai diem ket thuc qua trinh giai quyet khieu nai va nhan dupe Quyet dinh giai quyet khieu nai xac dinh co hanh vi trai phap luat ciia nguoi thi hanh cong vu trong hoat dong quan ly hanh chfnh. Ket thuc qua trinh giai quyet boi thuong, co quan hanh chfnh bi khieu nai co trach nhiem ban hanh quyet dinh giai quyet boi thuong.
Neu khong dong y vai quyet dinh giai quye't boi thuong, nguoi khieu nai chi co quyen khoi kien vu an dan su tai toa an.
Neu qua trinh giai quyet khieu nai ma chua xac dinh dupe co hanh vi trai phap luat cua nguoi thi hanh cong vu, thi nguoi bi thiet hai khong the yeu cau boi thuong nha nuoc theo thu tuc hanh chfnh hoac khoi kien vu an dan su tai toa an. Trong trudng hop nay, nguoi khieu nai chi co the lua chpn giai phap khieu kien vu an hanh chfnh tai toa an, de dong thai yeu cau boi thuong nha nuac theo to tung hanh chfnh.
5. Xac dinh mure boi thuong
Luat Hanh chfnh va Luat Dan sir deu ap dung mot nguyen tac chung la boi thuong toan bp thiet hai. Tuy nhien, viec danh gia muc thiet hai thuong mang ti'nh chu quan nen khd tim dupe ket qua trong qua trinh thuong lupng giua nguoi bi hai va ca quan giai quyet boi thuong. Theo huong ap dung nguyen tac chung ve boi thuong thiet hai ngoai hop dong cua phap luat dan su co bo sung them mot so quy dinh dac thu, Luat Trach nhiem boi thuong cua Nha nuoc quy dinh thiet hai ve vat chat dupe boi thuong toan bp; thiet hai do ton thai ve tinh than chi dupe boi thuong trong mot so truong hop nhat dinh, theo muc luat nay cho phep. Cu the cac loai
Dieu 50 gdm: Thiet hai do tai san bi xam pham;
thiet hai do thu nhap thuc te bi mat hoac bi giam siit; thiet hai do ton that ve" tinh than trong truong hop bi xam pham quyen tu do than the hoac ti'nh mang, sue khoe; thiet hai ve vat chat do nguoi bi thiet hai che't; thiet hai ve vat chat do bi tdn hai ve sue khoe. Viec boi thuong trong hoat dong quan ly hanh chfnh khong co hinh thuc khoi phuc danh du cho nguoi bi thiet hai bang viec xin 16i cai chfnh cong khai, dang bao
Thuc te cho thay, thu tuc giai quye't boi thuong nha nuoc nhin chung thuong hay keo dai qua giai doan tien to tung trudc khi khoi kien toa an, cho nen tu khi xay ra thiet hai cho den khi co quye't dinh boi thuong ciia co quan hanh chfnh, ban an ciia toa an phai mat rat nhieu thai gian. Chfnh vi vay, nguyen tac danh gia thiet hai vao thai diem boi thuong thiet hai (chu khong danh gia thiet hai vao thai diem thiet hai do xay ra). Danh gia thiet hai do'i voi tai san, trong moi truong hop khoan boi thuong thiet hai khong dupe vupt qua gia tri thuc ciia tai san do, vao thai diem trudc khi thiet hai xay ra. Thiet hai ve nguoi, khoan boi thuong phai du de boi thuong toan bp thiet hai dupe danh gia tai thai diem giai quyet boi thuong (ngay ra ban an), chac chan se loai trirdupc cac tinh hudng mat cong bang do sir trupt gia ciia dong tien. Dong thdi tao dieu kien de toa an trir bdt vao khoan boi thudng, nhung khoan thu ma ngudi bi hai da dupe nhan tu thdi diem xay ra thiet hai.
Tren day la mot so npi dung co ban ve trach nhiem boi thudng ciia nha nude trong hoat dong quan ly hanh chfnh, quy dinh tai Luat Trach nhiem boi thudng cua Nha nude nam 2010. Nghien cuu, tim hieu va tuyCn truyen phd bien cac ndi dung ciia Luat Trach nhiem bdi thudng ciia Nha nude khdng chi la trach nhiem tu phfa cac ca quan nha nude cd thdm quyen, ma con la quyen, gan lien vdi nghia vu
